PPŁK SG DR KRZYSZTOF PPŁK SG DR KRZYSZTOF JACEWICZJACEWICZ

CENTRALNY OŚRODEK SZKOLENIA CENTRALNY OŚRODEK SZKOLENIA STRAŻY GRANICZNEJSTRAŻY GRANICZNEJ

KOSZALINKOSZALINE mail: E mail: krzysztofjacewicz@wp.pl

Wartości młodzieży Wartości młodzieży Czeczenii w obliczu Czeczenii w obliczu konfliktu zbrojnegokonfliktu zbrojnego

WytworyI

zachowania

Wartości i normy

Rdzeń

Kistińcy  Gałgajewcy  Gałaszewcy

Ingusze  Nazrańcy  Karabułachy Akińcy  Korińcy

Właściwi Czeczeńcy Kaczkalikcy  Auchowcy Iczkierińcy Czaburtlijcy Pszechojcy  Szubuzcy

Akkij

Małchij

Noch-choj

Czebarłoj

Szatoj

Szaroj

1990 rok Górskie wioski Równinne wioski Miasto

M K. M K M KS M S M S M S M S M S M

Duchowe 89 62 71 64 77 46 80 23 79 56 80 32

Materialne 8 17 14 13 12 42 12 34 8 37 17 54

Trudności z odpowiedzią

3 21 15 23 11 12 8 43 13 7 3 14

1992 rok Górskie wioski Równinne wioski Miasto

M K. M K M K

S M S M S M S M S M S M

Duchowe 79 13 62 18 68 12 64 15 69 12 57 16

Materialne 17 54 31 59 21 59 22 59 17 61 32 48

Trudności z odpowiedzią

4 33 7 23 11 35 14 32 14 27 11 36

1995 rok Górskie wioski Równinne wioski MiastoM K. M K M K

S M S M S M S M S M S MDuchowe 87 67 83 65 79 67 81 56 79 68 77 54

Materialne 12 21 12 23 8 16 17 32 13 22 12 31

Trudności z odpowiedzią

1 12 5 12 13 17 2 12 8 10 11 15

Tabela 1 Co w życiu człowieka jest ważne, wartości duchowe czy materialne? (w%).

Jakie wartości są najważniejsze w życiu Wajnachów?1. iłma, gowzałła, kormatałła – wykształcenie (znajomość, wiedza inguskie), rzemiosło, talent; 2. adaman chatI, sibat, amat (wygląd zewnętrzny człowieka); 3. gIiłłakch (etykieta, umiejętnoś właściwego postępowania); 4. koma'rszałła (hojność,zdolność do dzielenia się swoim majątkiem w imię dobra i sprawiedliwości);. 5. kqinchietam (miłosierdzie, wspaniałomyślność, zdolność do wspólnych przeżyć); 6. kqonachałła, do'nałła, majrałła (męstwo, odwaga, zdolność do działania w imię obrony sprawiedliwości, honor w działaniu); 7. nijso (sprawiedliwość); 8. o'zdangałła (morale, kultura etyczna); 9. sij (honor); 10. bar (cierpliwość, opanowanie); 11. ch'anał kchinchjegam (uczciwa praca, pracowitość); 12. chjekqał, kchietam (rozum, mądrość); 13. ech' (wstyd); 14. ech'-biechk, biechk lub diekchar – powinności wobec rodziny, wsi, ojczyzny i narodu); 15. jach' (życzliwość).

„Kqonachałła” – Kodeks „godnego męża”

„Kqonach” – „Godny mąż”

Wielu górali na rok lub 2 lata składa przysięgę na nieuczestniczenie w jakichkolwiek zabawach. „Przysięga również uczestniczenie w rozbojach, najazdach, nigdy w walce nie żałować wroga, nigdy nie przebaczać, przyjacielowi, bratu, nie uznawać żadnych więzi, nie bać się prześladowania, zemsty, jednym słowem, być wrogiem każdego, kto nie należy do jego rodziny, podejmować ryzyko bycia zabitym jako pierwszy”.

W aułach oni są najniebezpieczniejszymi sąsiadami, przy nich zawsze trzeba być na baczności, «mieć rękę na sztylecie», być gotowym natychmiast odbić napad. Natomiast sukces w walce zawsze zależy od nich”.

1. „Głównym celem i sensem życia kqonaka jest służba swemu narodowi (kqam) oraz Ojczyźnie (Dajmochk)”.

6. „Kqonak powinien pamiętać o tym, czym dal niego jest Ojczyzna, a honor i osobiste zalety są droższe od życia. Ale kiedy jest zmuszony wybierać pomiędzy Ojczyzną a honorem kqonak opuszcza swoją Ojczyznę”.

35. „W przyjaźni kqonak powinien być słusznym i oddanym. Broniąc swojego przyjaciela kqonak nie oszczędza swego życia. Jest w równym stopniu rozpoznawany w przyjaźni i wrogości” .

Unikanie – od momentu zaręczyn unikanie wszystkich mężczyzn i dorosłych dzieci ze strony przyszłego męża.

Mąż i żona w obecności innych unikają «mój mąż», «moja żona». Np. Iyen-Nana (matka rodziny, gospodyni), bierij Nana (matka dzieci), sjesag (kobieta, że na), cIagIarajar (ta, która w domu) albo kqonach (mężczyzna), now-kqost (kolega), bierij i (ojciec dzieci), sag (człowiek), tcha cIa-gIarwar (ten, który w naszym domu).

Obyczaj uprzejmego milczenia pomiędzy synową a teściem. Żona w obecności obcych przy mężu nie siada. Po jego pojawieniu się ona powinna była wstać i ustąpić mu

miejsce, a na drogich — iść z tyłu niego. W starszym wieku może iść z lewej strony. W obecności starszych albo mężczyzn z dalekiej rodziny

kobieta nie siada przy jednym stole z mężem.

Wartości Ludzie starzy Młodzież

góry równiny miasta góry równiny miasta

M. K M K M K M K M K M K

Szacunek i okazywanie

czci starszym

79 72 63 69 74 63 83 71 76 61 57 53

15 20 20 18 21 18 18 9 18 19 16 16

Szacunek do kobiety

6 18 14 22 9 27 11 27 12 31 22 39

23 24 31 38 31 33 26 38 34 41 33 37

Gościnność 25 20 23 9 17 10 26 12 12 8 21 8

62 56 49 44 48 49 56 53 48 40 51 47

Tabela 4 Jakie z wymienionych tradycji tradycyjnych wartości są najbardziej

ważne w duchowym życiu naszego narodu? (w%)

   góry równiny miasta

M K M M M K

S M S M S M S M S M S M

1990 г.

Za 32 28 24 21 28 32 17 14 24 32 19 16

Przeciw 60 62 70 66 62 56 69 75 60/td> 55 72 75

Trudno odpowiedzieć

8 10 6 13 10 12 14 11 16 13 9 9

1995 г.

Za 81 82 56 58 82 87 59 59 88 89 61 56

Przeciw 10 12 30 16 10 11 29 25 10 5 12 25

Trudno odpowiedzieć

9 6 14 26 8 2 12 16 2 6 27 19

Saławdin Abdurzakow – specjalizuje się w porwaniach ludzi: np. w 1996 roku porywa 3 Włochów – pracowników „Inter SOS”. Za uwolnienie otrzymał 500 tys, dolarów. W późniejszym okresie dokonywał wielu porwań: dziennikarzy i fotoreporterów.

Lipiec 2000 – mężczyzna o nazwisku Abdurzakow składa wniosek. Skierowany do Dębaku ucieka.

Natujew Umar, były zastępca Chattaba – organizator zamachów bombowych we Władykałkazie. Odbywa karę więzienia.

Sierpień 2001- roku kobieta o nazwisku Natujew składa wniosek, w którym argumentuje powód emigracji „mąż bojownik Basajewa”. Odpowiedź Urzędu – negatywna.