ไข้�หวั�ดใหญ่ตามฤด�กาล(Seasonal Influenza)

นพ.ปรั�ชญ่า ศรั�สวัาง

04/10/2023 1

ไข้�หวั�ดใหญ่ตามฤด�กาล(Seasonal Influenza)• เก�ดจากการัต�ดเช� อ Influenza virus

• สายพั�นธุ์�ไข้�หวั�ดใหญ่�ในคนมี�หลายสายพั�นธุ์� แต่�ที่��พับกั�นบ�อยๆ ค อ–H1N1 –H3N2

• เป็#นกัารต่%ดเชื้ 'อที่างเด%นระบบหายใจ เชื้ 'ออาจจะลามีเข้�าป็อดที่+าให�เกั%ดป็อดบวัมี มี�ไข้�ส,ง ป็วัดศี�รษะ ป็วัดต่ามีต่�วัและป็วัดกัล�ามีเน 'อ

• ในเด"กจะพบมากเป%นพ�เศษ แต่�อ�ต่รากัารเส�ยชื้�วั%ต่มี�กัจะพับมีากัในผู้,�ที่��มี�อาย�มีากักัวั�า 60 ป็0 หร อผู้,�ที่��มี�โรคป็ระจ+าต่�วั

04/10/2023 2

ไข้�หวั�ดใหญ่ตามฤด�กาล• การัฉี�ดวั�คซี�นป*องก�นไข้�หวั�ดใหญ่เป%นวั�ธี�ที่�-

ได�ผลด�ที่�-ส/ด

04/10/2023 3

สามารัถลดอ�ตรัาการัต�ดเช� อ

ลดอ�ตรัาการันอนโรังพยาบาล

ลดโรัคแที่รักซี�อน

ลดการัหย/ดงานหรั�อหย/ดเรั�ยน

ไข้�หวั�ด (Cold)• เป็#นกัารต่%ดเชื้ 'อข้องจมี,กัและคอ บางคร�'งเร�ยกั

upper respiratory tract infection (URI)

• เกั%ดจากัเชื้ 'อไวัร�สซึ่3�งรวัมีเร�ยกัวั�า Coryza viruses ป็ระกัอบด�วัย –Rhino-viruses เป%นส4าค�ญ่ – เชื้ 'อชื้น%ดอ �น ๆ มี� Adenoviruses,

Respiratory syncytial virus

04/10/2023 4

ไข้�หวั�ด (Cold)• เมี �อเชื้ 'อเข้�าส,�จมี,กัและคอ จะที่+าให�เย �อจมี,กับวัมีและ

แดง มี�กัารหล��งข้องเมี อกัออกัมีา ผู้,�ป็4วัยจะมี�อากัารน+'ามี,กัไหล ไข้�ไมี�ส,งมีากั

• แมี�วั�าจะเป็#นโรคที่��หายเองใน 1 ส�ป็ดาห แต่�เป็#นโรคที่��น+าผู้,�ป็4วัยไป็พับแพัที่ยมีากัที่��ส�ดโดยเฉีล�-ยเด"กจะเป%นไข้�หวั�ด 6-12 ครั� ง/ ป5 ผ��ใหญ่จะเป%น 2-4 ครั� ง/ ป5

• ผู้,�หญ่%งเป็#นบ�อยกัวั�าผู้,�ชื้ายเน �องจากัใกัล�ชื้%ดกั�บเด5กั คนส,งอาย�อาจจะเป็#น ป็0ละคร�'ง

04/10/2023 5

ไข้�หวั�ดและไข้�หวั�ดใหญ่ตางก�นอยางไรั

04/10/2023 6

การัต�ดตอ• เชื้ 'อน�'ต่%ดต่�อได�ง�ายโดยที่างเด%นหายใจ • วั%ธุ์�กัารต่%ดต่�อ ได�แกั� –ต�ดตอโดยการัไอหรั�อจาม เช� อจะเข้�าที่างเย�-อบ/

ตาและปาก –ส�มผ�สเสมหะข้องผ��ป6วัยที่างแก�วัน4 า–ส�มผ�สที่างม�อที่�-ปนเป7 อนเช� อโรัค

04/10/2023 7

อาการัข้องโรัค• รัะยะฟั9กต�วั: ปรัะมาณ 1-4 วั�น เฉีล�-ย 2 วั�น – ไข้�ส,ง 39-40 องศีา เจ5บคอคอแดง มี�น+'ามี,กัไหล

ไอแห�งๆ ต่าแดง –อากัารไข้� คล �นไส�อาเจ�ยนจะหายใน 2 วั�น แต่�

อากัารน+'ามี,กัไหลค�ดจมี,กัอาจจะอย,�ได� 1 ส�ป็ดาห

04/10/2023 8

อาการัข้องโรัค • รัะยะฟั9กต�วั: ปรัะมาณ 1-4 วั�น เฉีล�-ย 2 วั�น

(ตอ)–มี�อากัารอ�อนเพัล�ยอย�างเฉี�ยบพัล�น – เบ �ออาหาร คล �นไส� –ป็วัดศี�รษะอย�างร�นแรง ป็วัดแข้นข้า ป็วัดข้�อ

ป็วัดรอบกัระบอกัต่า

04/10/2023 9

อาการัข้องโรัคส4าหรั�บผ��ที่�-ม�อาการัรั/นแรังม�กจะเก�ดในผ��ส�งอาย/

หรั�อม�โรัคปรัะจ4าต�วั อาจจะพับวั�ามี�กัารอ�กัเสบข้องเย �อห��มีห�วัใจ จะมี�

อากัารเจ5บหน�าอกั เหน �อยหอบ อาจจะมี�เย �อห��มีสมีองอ�กัเสบ จะมี�อากัารป็วัด

ศี�รษะ ซึ่3มีลง หมีดสต่% ระบบหายใจ อาจจะมี�อากัารข้องโรคป็อดบวัมี จะ

หอบหายใจเหน �อยจนถึ3งหายใจวัาย โดยที่��วัไป็ไข้�หวั�ดใหญ่�จะหายในไมี�กั��วั�น แต่�กั5มี�

บางรายซึ่3�งอาจจะมี�อากัารป็วัดข้�อและไอได�ถึ3ง 2 ส�ป็ดาห

04/10/2023 10

รัะยะต�ดตอ• ระยะต่%ดต่�อ หมีายถึ3ง ระยะเวัลาที่��เชื้ 'อสามีารถึ

ต่%ดต่�อไป็ย�งผู้,�อ �น • ระยะเวัลาที่��ต่%ดต่�อคนอ �นค อ 1 วั�นกั�อนเกั%ด

อากัาร 5 วั�นหล�งจากัมี�อากัาร • ในเด"กอาจจะแพรัเช� อ 6 วั�นกอนม�อาการั

และแพรัเช� อได� นาน 10 วั�น

04/10/2023 11

การัวั�น�จฉี�ย• กัารวั%น%จฉี�ยวั�าเป็#นไข้�หวั�ดใหญ่� จะอาศี�ยระบาดวั%ที่ยา

โดยเฉีพัาะชื้�วังที่��มี�กัารระบาด และอากัารข้องผู้,�ป็4วัย • กัารวั%น%จฉี�ยที่��แน�นอนต่�องที่+ากัารต่รวัจ ด�งน�'–น4าเอาเสมหะจากจม�ก หรั�อคอไปเพาะเช� อ

ไวัรั�ส – เจาะเล�อดผ��ป6วัยหาภู�ม� 2 ครั� งโดยครั� งที่�-สอง

หางจากครั� งแรัก 14 วั�น –การัตรัวัจหา Antigen การัตรัวัจโดยวั�ธี�

PCR, Imunofluorescent04/10/2023 12

โรัคแที่รักซี�อนที่�-ส4าค�ญ่• ผู้,�ป็4วัยอาจจะมี�อากัารกั+าเร%บข้องโรคที่��เป็#นอย,� เชื้�น –ห�วัใจวัาย หร อหายใจวัาย –มี�กัารต่%ดเชื้ 'อแบคที่�เร�ยซึ่+'า เชื้�น ป็อดบวัมี

ฝี0ในป็อด – เชื้ 'ออาจจะที่+าให�เกั%ดเย �อห��มีสมีองอ�กัเสบ

04/10/2023 13

การัรั�กษา• ให�นอนพั�กัไมี�ควัรจะออกักั+าล�งกัาย • ให�ด �มีน+'าเกัล อแร�หร อด �มีน+'าผู้ลไมี�

• ไมี�ควัรด �มีน+'าเป็ล�ามีากัเกั%นไป็ เพัราะอาจจะข้าดเกัล อแร�

• หากัมี�ไข้�ให�ใชื้�ผู้�าชื้�มีน+'าเชื้5ดต่�วั หากัไข้�ไมี�ลงให�ร�บป็ระที่าน paracetamol

04/10/2023 14

ไมี�แนะน+าให� aspirin ในคนที่��อาย�น�อยกัวั�า 20 ป็0เพัราะอาจจะที่+าให� เกั%ดกัล��มีอากัารที่��เร�ยกัวั�า

Reye syndrome

กล/มอาการั Reye syndrome

• เป%นกล/มที่�-แพ�ยาแอสไพรั�น หร อเร�ยกัวั�า Reye syndrome

• เป%นกล/มอาการัที่�-ม�กเก�ดในเด"ก โดยเฉีพาะอาย/ต4-ากวัา 12 ป5

• เป็#นกัล��มีอากัารที่��มี�ผู้ลกัระที่บต่�อที่�กัอวั�ยวัะในร�างกัาย โดยเฉีพัาะอย�างย%�งสมีองและต่�บ

• อาการัส4าค�ญ่ที่�-พบบอย ได�แกั� ผ��ป6วัยอาเจ�ยนอยางรั/นแรัง และต่�อมีามี�อากัารที่างสมีอง เชื้�น ส�บสน ม�พฤต�กรัรัมเปล�-ยนไป ซี<มและหมดสต� และผ��ป6วัยเส�ยช�วั�ตได�04/10/2023 15

กล/มอาการั Reye syndrome (ตอ)

• ม�กได�รั�บยาแอสไพรั�น เพ�-อรั�กษาโรัคต�ดเช� อไวัรั�ส เชน ไข้�หวั�ดใหญ่� อ�ส�กัอ�ใส หร อโรคต่%ดเชื้ 'อไวัร�สที่างเด%นหายใจอ �น ๆ

• อากัารข้องกัล��มี Reye’s syndrome ม�กเก�ดข้< นรัะหวัางหรั�อภูายหล�งการัป6วัยด�วัยโรัคด�งกลาวัปรัะมาณ 1 ส�ปดาห=

• การัรั�กษา เป็#นการัรั�กษาปรัะค�บปรัะคองตามอาการั เชื้�น ให�ออกัซึ่%เจน ใชื้�เคร �องชื้�วัยหายใจ ให�ยาต่�านกัารอ�กัเสบในกัล��มีสเต�ยรัอยด= และให�น+'า/ อาหารัที่างน4 าเกัล อ

04/10/2023 16

การัรั�กษา (ตอ)• ถึ�าไอมีากักั5ร�บป็ระที่านยาแกั�ไอ แตในเด"กเล"กไม

ควัรัซี� อยารั�บปรัะที่านเอง• ส+าหร�บผู้,�ที่��เจ5บคอ อาจจะใช�น4 า 1 แก�วัผสมเกล�อ

1 ช�อนกรัวักคอ • อยาส�-งน4 าม�กแรัง ๆ เพัราะอาจจะที่+าให�เชื้ 'อล�กัลามี • ในชื้�วังที่��มี�กัารระบาดให�หล�กัเล��ยงกัารใชื้�โที่รศี�พัที่

สาธุ์ารณะ ล,กับ%ด ป็ระต่, เวัลาไอหร อจามีต่�องใชื้�ผู้�าเชื้5ดหน�าป็:ดป็ากัและจมี,กั ชวังที่�-ม�การัรัะบาดให�หล�กเล�-ยงสถานที่�-สาธีารัณะ

04/10/2023 17

ผ��ป6วัยควัรัจะพบแพที่ย=เม�-อไรั• หากม�อาการัเหลาน� ควัรัพบแพที่ย= ผ��ป6วัยเด"ก

ควัรัปรั<กษาแพที่ย=เม�-อม�อาการัด�งตอไปน� – ไข้�ส,ง และเป็#นมีานาน ให�ยาลดไข้�แล�วัไข้�ย�งเกั%น

38.5 องศีา –หายใจหอบหร อหายใจล+าบากั มี�อากัารมีากักัวั�า

7 วั�น ผู้%วัส�มี�วัง – เด5กัด �มีน+'าหร อร�บป็ระที่านอาหารไมี�พัอ เด5กัซึ่3มี

หร อไมี�เล�น – เด5กัไข้�ลด แต่�อากัารไมี�ด�ข้3'น

04/10/2023 18

ผ��ป6วัยควัรัจะพบแพที่ย=เม�-อไรั (ตอ)

• ส4าหรั�บผ��ใหญ่ที่�-เป%นไข้�หวั�ดใหญ่ หากม�อาการัด�งตอไปน� ให�พบแพที่ย=– ไข้�ส,งและเป็#นมีานาน–หายใจล+าบากั หร อหายใจหอบ– เจ5บหร อแน�นหน�าอกั–หน�ามี ดเป็#นลมี–อาเจ�ยน ร�บป็ระที่านอาหารไมี�ได�

04/10/2023 19

ผ��ป6วัยควัรัจะพบแพที่ย=เม�-อไรั (ตอ)

• กล/มผ��ป6วัยเหลาน� ถ�อเป%นกล/มที่�-เส�-ยงตอการัเก�ดโรัคแที่รักซี�อน ควัรัจะพบแพที่ย=เม�-อเป%นไข้�หวั�ดใหญ่–ผู้,�ที่��มี�โรคเร 'อร�งป็ระจ+าต่�วั เชื้�น โรคต่�บ โรคห�วัใจ

โรคไต่ โรคป็อด–คนที่�อง–คนที่��มี�อาย�มีากักัวั�า 65 ป็0–ผู้,�ป็4วัยโรคเอดส–ผู้,�ที่��พั�กัในสถึานเล�'ยงคนชื้รา

04/10/2023 20

ผ��ป6วัยควัรัจะพบแพที่ย=เม�-อไรั (ตอ)

• ผ��ป6วัยไข้�หวั�ดใหญ่ที่�-ม�อาการัเหลาน� ควัรัจะรั�กษาในโรังพยาบาล–มี�อากัารข้าดน+'าไมี�สามีารถึด �มีน+'าได�อย�างเพั�ยง

พัอ– เสมีหะมี�เล อดป็น–หายใจล+าบากั หายใจหอบ– ร%มีฝี0ป็ากัเป็ล��ยนเป็#นส�มี�วังเข้�ยวั– ไข้�ส,งมีากัเพั�อ–มี�อากัารไข้�และไอหล�งจากัไข้�หวั�ดหายแล�วั

04/10/2023 21

การัรั�กษาในโรังพยาบาล• ให�น+'าเกัล อส+าหร�บผู้,�ที่��ด �มีน+'าไมี�พัอ • ให�ยา Amantadine หรั�อ rimantidine

เพั �อให�หายเร5วัและลดควัามีร�นแรงข้องโรค ควัรจะให�ใน 48 ชื้มี.หล�งจากัมี�ไข้� และให�ต่�อ 5-7 วั�น ยาน� ไมได�ลดโรัคแที่รักซี�อน

• ให�ยาลดน+'ามี,กั หากัมี�น+'ามี,กั • ถึ�าไมี�มี�โรคแที่รกัซึ่�อนไมี�ควัรให�ยาปฎิ�ช�วันะ • ผู้,�ป็4วัยส�วันใหญ่�อาการัจะหายใน 2-3 วั�นไข้�จะ

หายใน 7 วั�น อาการัออนเพล�ยอาจจะอย�ได� 1-2 ส�ปดาห=04/10/2023 22

การัป*องก�น• ล�างม�อบอย ๆ• อย�าเอามี อเข้�าป็ากัหร อข้ย�'ต่า• อยาใช�ข้องสวันต�วั เชื้�น ผู้�าเชื้5ดต่�วั ผู้�าเชื้5ดหน�า

แกั�วัน+'า ร�วัมีกั�บผู้,�อ �น• หล�กเล�-ยงการัส�มผ�สใกล�ช�ดก�บผ��ป6วัย• ให�พั�กัที่��บ�านเมี �อเวัลาป็4วัย• เวัลาไอจามใช�ผ�าป@ดปากป@ดจม�ก

04/10/2023 23

การัฉี�ดวั�คซี�น• การัป*องก�นไข้�หวั�ดใหญ่ที่�-ด�ที่�-ส/ด ค�อ การัฉี�ด

วั�คซี�น ซึ่3�งที่+าจากัเชื้ 'อที่��ต่ายแล�วัโดยฉี�ดที่�แข้นป็0ละคร�'ง หล�งฉี�ด 2 ส�ป็ดาหภู,มี%จ3งข้3'นส,งพัอที่��จะป็<องกั�นกัารต่%ดเชื้ 'อ แต่�กัารฉี�ดจะต่�องเล อกัผู้,�ป็4วัยด�งต่�อไป็น�'–ผ��ที่�-ม�อาย/มากกวัา 50 ป5–ผ��ที่�-ม�โรัคเรั� อรั�งปรัะจ4าต�วัเชน โรัคไต โรัคห�วัใจ

โรัคต�บ–ผ��ป6วัยโรัคเบาหวัาน–ผ��ป6วัยโรัคเอดส=04/10/2023 24

การัฉี�ดวั�คซี�น• กัารฉี�ดจะต่�องเล อกัผู้,�ป็4วัยด�งต่�อไป็น�' (ต่�อ)–หญ่�งต� งครัรัภู=ต� งแต 3 เด�อนข้< นไป และม�

การัรัะบาดข้องไข้�หวั�ดใหญ่–ผ��ที่�-อาศ�ยในสถานเล� ยงคนชรัา– เจ�าหน�าที่�-สาธีารัณส/ข้ที่�-ด�แลผ��ป6วัยเรั� อรั�ง–น�กเรั�ยนที่�-อย�รัวัมก�น–ผ��ที่�-จะไปเที่�-ยวัย�งที่�-รัะบาดข้องไข้�หวั�ดใหญ่–ผ��ที่�-ต�องการัลดการัต�ดเช� อ

04/10/2023 25

การัใช�ยาต�านไวัรั�สไข้�หวั�ดใหญ่เพ�-อรั�กษา

• Amantadine and Ramantadine เป็#นยาที่��ใชื้�ในกัารป็<องกั�นและร�กัษาไวัรั�สไข้�หวั�ดใหญ่ชน�ด A ไมครัอบคล/มชน�ด B

• Zanamivir Oseltamivir เป็#นยาที่��ร �กัษาได�ที่�'งไวัรั�สไข้�หวั�ดใหญ่ที่� งชน�ด A, B กัารให�ยาภูายใน 2 วั�นหล�งเกั%ดอากัารจะลดระยะเวัลาเป็#นโรค

04/10/2023 26

“จะใช�ยารั�กษาไข้�หวั�ดก�บคนกล/มใด จะใช�ยาก�บคนกล/มเส�-ยงที่�-จะเก�ดโรัคแที่รักซี�อนจากไข้�หวั�ด

ใหญ่ และย�งไมได�รั�บการัฉี�ดวั�คซี�น และอย�ในชวังที่�-ม�การัรัะบาดข้องโรัค”

การัใช�ยาต�านไวัรั�สไข้�หวั�ดใหญ่เพ�-อรั�กษา (ตอ)

• กัล��มีที่��ควัรจะได�ร�บยาร�กัษา ได�แกั�–คนที่�-อาย/มากกวัา 65 ป5– เด"กอาย/ 6-23 เด�อน–คนที่�อง–คนที่�-ม�โรัคปรัะจ4าต�วั เชน โรัคไต โรัคต�บ โรัค

ห�วัใจ

04/10/2023 27

การัให�ยาเพ�-อป*องก�นไข้�หวั�ดใหญ่

• ยาที่��ได�ร�บกัารร�บรองวั�าใชื้�ป็<องกั�นไข้�หวั�ดใหญ่� ได�แกั� Amantadine Ramantadine, Oseltamivir

• วั�ธี�การัป*องก�นไข้�หวั�ดใหญ่ที่�-ด�ที่�-ส/ด ค�อ การัฉี�ดวั�คซี�น แต่�กั5มี�บางกัรณ�ที่��จ+าเป็#นต่�องให�ยาเพั �อป็<องกั�นไข้�หวั�ดใหญ่�

04/10/2023 28

การัให�ยาเพ�-อป*องก�นไข้�หวั�ดใหญ่ (ตอ)

• ผ��ป6วัยกล/มเส�-ยงที่�-ได�รั�บวั�คซี�นไมที่�น ที่+าให�ต่�องได�ร�บยาในชื้�วังที่��มี�กัารระบาดข้องโรค

• ผ��ที่�-ด�แลกล/มเส�-ยงและไมได�รั�บการัฉี�ดวั�คซี�น ควัรจะได�ร�บยาในชื้�วังที่��มี�กัารระบาดข้องโรค

• ผ��ที่�-ม�ภู�ม�ค/�มก�นไมด� เชน โรคเอดส กัล��มีคนที่��ไมี�ได�ฉี�ดวั�คซึ่�นและไมี�อยากัเป็#นโรค

04/10/2023 29

04/10/2023 30