PRAVCI REFORME POLJOPRIVREDNOG SAVETODAVSTVA

U SRBIJI/VOJVODINI

Mr Dejan Janković

Poljoprivredni fakultet Novi Sad

• Finansiranje poljoprivrednog savetodavstva u SrbijiFinansiranje poljoprivrednog savetodavstva u Srbiji – Adekvatno finansiranjeAdekvatno finansiranje– Stabilno finansiranje– U nedostatku toga / preživljavanje službe, stagnacija ili čak nazadovanje

u razvoju– Potreba za većim brojem savetodavaca (Vojvodina naročito)

• Razdvajanje savetodavaca od ostalih stručnjaka u Razdvajanje savetodavaca od ostalih stručnjaka u poljoprivrednoj stručnoj službi; posledice i održivost ovog poljoprivrednoj stručnoj službi; posledice i održivost ovog pristupapristupa – suštinski, ova ideja je pravo rešenje– U kontekstu službe u Srbiji: implementacija će zavisiti od brojnih

faktora, naročito finansiranja savetodavstva

• Permanentna edukacija savetodavaca; veza savetodavstva sa sa Permanentna edukacija savetodavaca; veza savetodavstva sa sa primenjenim istraživanjima i ostalim akterima u AKIS-u Srbijeprimenjenim istraživanjima i ostalim akterima u AKIS-u Srbije– Kompetentnost savetodavca: 1. stručna i 2. metodološka + 3.

optimalna organizaciona struktura i lična organizaciona kompetentnost– Savetodavci kao ključna (s)veza između naučnih istraživanja u oblasti

poljoprivrednih nauka i konkretne primene naučnih rešenja u praksi (farmeri)

– Nužnosti operacionalizacije ovih rešenja za potrebe farmera– Potreba za boljom koordinacijom svih aktera AKIS-a (kao jedno od

važnih “makro” pitanja u poljoprivredi Srbije)

• Menadžment savetodavnom službom– Makro nivo: ministarstvo (+ IPN), sekretarijat (+ “centar”)– Mezo nivo: regionalne p. službe (specifične potrebe regiona, brzo i

fleksibilno reagovanje...)– Mikro nivo: savetodavci – optimalno iskorišćenje postojećih resursa,

angažman na “upoznavanju” farmera, udruženja (njihovih potreba), lokalne i mesne uprave, NGO u lokalu ....

• Monitoring i evaluacija u savetodavstvu – Važno za savetodavstvo i kao instituciju i kao proces– Monitoring kao “mera upozorenja... radi održavanja planiranog

kursa”, “kontinuirano proveravanje napretka u ostvarivanju savetodavnih programa, a na osnovu sveukupnog planiranja i planiranja aktivnosti i resursa”

– Evaluacija kao “proveravanje efekata s. rada, kritička analiza ostvarenog, analiza koncepta i metoda, kvaliteta rada, efikasnosti, analiza adekvatnosti planova i ciljeva savetodavstva

– Potreba za institucionalizacijom M&E savetodavnog rada u PSS

• Masovni i medijski rad; rad sa udruženjima; uvođenje Masovni i medijski rad; rad sa udruženjima; uvođenje novih metoda savetodavnog radanovih metoda savetodavnog rada– NUŽNOST veće orijentacije sav. rada na grupni, masovni i medijski rad– Individualni sav. Rad je najkvalitetniji, ali i najskuplji i treba da se koristi

ISKLJUČIVO-UGLAVNOM u slučajevima specifičnih potreba farmera– Nužnost sistematičnog i koherentnog medijskog rada u skladu sa programima i

prioritetima sav. rada– Savetodavni krugovi kao iskustvo Nemačke

• Planiranje i programi savetodavnog radaPlaniranje i programi savetodavnog rada – Specijalizovani programi s. rada podrazumevaju tzv. orijentaciju na ciljne

grupe, odnosno, usmeravanje savetodavstva prema specifičnim uslovima farmera i dr. grupa sa ciljem da im se pomogne u njihovim specifičnim situacijama i, shodno tome, poveća volja-spremnost za menjanje, bolji rad, inovacije...

– Prilagođavanje ciljeva, sadržaja, zadataka i metoda s. rada →karakteristikama, potrebama ciljne grupe proizvođača, na određenom terenu, u određenom vremenskom periodu, radi pomoći na rešavanju homogenih grupa problema koje imaju

• Sinteza: ostvarivanje jasnih ciljeva → za specifične (homogene) grupacije farmera → usvajanjem specifičnog savetodavnog sadržaja (znanja, informacija, veština...) → pomoću adekvatnih metoda → i uz maksimalnu participaciju korisnika (farmera), kako u inicijalnoj fazi analize potreba i planiranja programa, tako i u realizaciji, monitoringu ...

• Komercijalizacija savetodavnog rada (veći proizvođači, Komercijalizacija savetodavnog rada (veći proizvođači, poljoprivredna preduzeća, participacija udruženja farmera u poljoprivredna preduzeća, participacija udruženja farmera u finansiranju savetodavnog rada); privatne savetodavne finansiranju savetodavnog rada); privatne savetodavne službeslužbe– Značaj državnog finansiranja i realizacije savetodavnog radaZnačaj državnog finansiranja i realizacije savetodavnog rada– Elementi komercijalizacijeElementi komercijalizacije– Model sav. KrugovaModel sav. Krugova– ““Privatni savetodavci” i “privatne sav. službe”???Privatni savetodavci” i “privatne sav. službe”???

• Izgradnja identiteta savetodavaca i službeIzgradnja identiteta savetodavaca i službe– Jačanje i prepoznatljivost profesije “poljoprivredni savetodavac”– Konstrukcija identiteta– Prepoznatljivost kod farmera, naučnika, države, javnosti– Posledice: uticaj na kvalitet rada, interna evaluacija, razgradnja sistema

“uravnilovke” (jasna identifikacija “dobrih” i “loših” savetodavaca)

• Decentralizacija upravljanja savetodavnom službomDecentralizacija upravljanja savetodavnom službom– Decentralizacija na svim nivoima + demokratska i fleksibilna

organizacija (finansiranje+kvalitetni kadrovi+pravo odlučivanja)– Savetodavcima nije potrebno hijerarhijsko rukovođenje i kontrola... Ali

im je potrebna timska podrška, praktična timska kooperacija u skladu sa specijalizacijom... Potrebno je uvođenje mlađih savetodavaca u profesiju, pod mentorskim radom i tome sl.

– Za uspeh savetodavnog procesa nužna je dobra komunikacija između svih aktera (Sekr.-služba, rukovodilac s.s.-savetodavci, savetodavci – farmeri + povratno farmeri-savetodavci itd..)

– Značaj PARTICIPACIJE savetodavaca u javnoj diskusiji i planovima za razvoj službe

• Reforme unutar samih poljoprivrednih stanica, agrozavodaReforme unutar samih poljoprivrednih stanica, agrozavoda

– Da bi se savetodavna služba postepeno razvijala i ustanovila kao institucija u poljoprivredi Srbije, nužno je da se podstiče reforma unutar samih institucija koje se ovim aktivnostima bave.

– Svaki savetodavac u Srbiji treba da radi na:• povećanju odgovornosti i kvalitetu sopstvenog savetodavnog rada, • sistematskoj evidenciji o savetodavnim aktivnostima i klijentima sa

kojima sarađuje, • razvija sposobnosti za kretivan programski pristup i ličnu inicijativu

za inovacije u samom savetodavnom radu, • spreman i sposoban da gradi odnose poverenja sa proizvođačima, • da poštuje etičke i profesionalne principe u savetodavstvu koji

nalažu rad u interesu „blagostanja klijenta“ sa kojim se sarađuje, • da je spreman na požrtvovan rad u sklopu profesije savetodavca u

poljoprivredi i • da permanentno radi na podizanju lične stručne i metodološke

kompetentnosti• NUŽNOST PROAKTIVNOG PRISTUPA, NASUPROT PASIVNOM I INERTNOM NUŽNOST PROAKTIVNOG PRISTUPA, NASUPROT PASIVNOM I INERTNOM

PRISTUPU KOJI MOŽE DA BUDE KAKO REFLEKSIJA MAKRO USLOVA, TAKO I PRISTUPU KOJI MOŽE DA BUDE KAKO REFLEKSIJA MAKRO USLOVA, TAKO I REFLEKSIJA LIČNIH KARAKTERISTIKA I MOTIVACIJE SAVETODAVACAREFLEKSIJA LIČNIH KARAKTERISTIKA I MOTIVACIJE SAVETODAVACA

HVALA VAM NA PAŽNJI !!!HVALA VAM NA PAŽNJI !!!