pravilnik o busenju busotina

5/27/2018 Pravilnik o Busenju Busotina

1/17

195. Na osnovu lana 7 stav 2 i l. 27a i 59 Zakona o istraivanju i proizvodnji ugljovodonika ("Slubeni list CG", br.41/10 i 62/13), Ministarstvo ekonomije, donijelo je

PRAVILNIK

O USLOVIMA ZA BUENJE BUOTINA I IZGRADNJU POSTROJENJA ZA ISTRAIVANJE IPROIZVODNJU UGLJOVODONIKA

("Sl. list Crne Gore", br. 07/14 od 07.02.2014)

Predmet

lan 1 Operacije buenja buotina i projektovanje i izgradnja postrojenja za istraivanje i proizvodnju ugljovodonika kojeobavlja koncesionar koji neposredno izvrava operacije sa ugljovodonicima (u daljem tekstu: operator), registracijabuotina, izrada i sadraj planova i programa za buenje, izvjetavanje o operacijama buenja i prikupljanje idostavljanje uzoraka, vri se pod uslovima i na nain propisan ovim pravilnikom.

1. BUENJE BUOTINA

Opti uslovi za buenje i buotine

lan 2 Buenje buotina i druge aktivnosti vezane za buotine obavljaju se na siguran i odgovarajui nain koji obuhvata:

1) preduzimanje mjera kojima se sprjeava prekidanje upstream operacija;2) korienje i odravanje opreme, u skladu sa tehnikom specifikacijom i uputstvom za korienje i odravanje3) preduzimanje operativnih mjera radi sprjeavanja poara, eksplozija, zagaivanja i drugih nesrea;4) projektovanje, razvijanje i instaliranje zacjevljenja buotina na nain odgovarajui za okolinu u kojoj se izvod

i koji obezbjeuje kontrolu u svakom trenutku;5) instaliranje bezbjednosne opreme, u skladu sa zakonom i uslovima koje zahtjevaju planirane aktivnosti;6) ispitivanje morskog dna prije poetka buenja ili izgradnje odnosno zamjene postrojenja ili opreme potrebne

za buenje buotine radi obezbjeenja da spoljnjo okruenje ne prouzrokuje tetu na postrojenjima;7) pripremu plana za postupanje u vanrednim situacijama, u skladu sa zakonom, prije poetka buenja ili

aktivnosti vezanih za buotinu, radi brzog i efektivnog reagovanja na vanrednu situaciju u sluaju incidenta ilnesree koji mogu izazvati eksploziju ili poar, isputanje, rasipanje ili gubitak ugljovodonika ili oteenjenoseeg sloja ugljovodonika, postrojenja ili ugroavanje ivotne sredine.

Registracija buotina

lan 3(1) Prije poetka buenja podnosi se zahtjev za registraciju buotina, najkasnije 14 dana prije dana planiranog za

poetak buenja.(2) Prilikom registracije buotina vri se klasifikacija buotine, izdaje registarski broj, odreuju oznake pravca

buotine za svaku pojedinanu buotinu ili pravac buenja, odreuju oznake za prikupljanje podataka iistraivanje, ukljuujui oznake za grafikone istraivanja i istraivanja ispod povrine zemlje.

(3) U sluaju promjene namjene buotina, vri se rekvalifikacija buotine, odnosno za preusmjeravanje pravcabuenja izdaje se novi broj oznake pravca buenja. U postupku registracije iz stava 2 ovog lana utvruju se iklasifikacije za snimanje buotina, ukljuujui grafikone snimanja i dubinska snimanja.

Oznaavanje buotina, leita i postrojenja

lan 4(1) Oznaavanje buotina vri se na nain da se svaka buotina i svako leite oznaavaju crticom i rijeju "leite"

a ako ima vie od jedne buotine u leitu, kao dodatna informacija navodi se geoloka jedinica.

Katalog propisa v3.05

Strana: 1


2/17

(2) Otkrie se oznaava u skladu sa stavom 1 ovog lana, pri emu se za svaku pojedinanu buotinu dodjeljujecrtica i rije"otkrie".

(3) Otkriu ili grupi otkria se na zahtjev operatora moe dati naziv, ije odreivanje se vri u skladu sa stavom 1ovog lana.

(4) Oznaavanje buotine koja je otkrila leita ili vie leita, koja ine otkrie, stavlja se prije naziva buotine.(5) Za otkrie koje se nalazi u blizini postojeeg polja i koje je u skladu sa programom razvoja i proizvodnje

ugljovodonika vezano za postojee polje, koristi se ime postojeeg polja ako ima istog koncesionara.(6) Postrojenja postavljena u funkciji razvoja i proizvodnje oznaavaju se brojem bloka dodijeljene povrine i

slovima od A do za svako proizvodno polje ili blok, a mogu se koristiti i oznake AA, AB, itd.(7) Operator najkasnije do podnoenja programa razvoja i proizvodnje ugljovodonika, predlae naziv polja, koji seprimjenjuje od njegovog odobrenja, odnosno od odobrenja programa razvoja i proizvodnje ugljovodonika.

Upravljanje rizicima vezanim za buenje buotina

lan 5(1) Radi upravljanja rizicima vezanim za buenje buotina operator:

a) izrauje planove i procedure za buenje i operativan rad buotina;b) sprovodi analizu rizika radi utvrivanja situacija u kojima moe doi do gubitka kontrole pritiska u buotini i

koje mogu izazvati druge neeljene efekte;c) utvruje operativna ogranienja koja se primjenjuju na buenje i aktivnosti vezane za buotinu koje se

sprovode u okviru istog postrojenja;d) odreuje poloaj buotine; e)izrauje planove za interventnu buotinu u sluaju gubitka kontrole pritiska ubuotini.

(2) U sluaju oslobaanja, izlivanja ili isticanja ugljovodonika, eksplozije, poara, gubitka pritiska, rasipanja iligubitka ugljovodonika, ili oteenja noseeg sloja ugljovodonika, operator obavjetava nadlene organe u skladza zakonom.

Opti uslovi za sprovoenje aktivnosti koje se obavljaju prilikom buenja

lan 6(1) Aktivnosti koje se obavljaju prilikom buenja sprovode se u skladu sa zakonom i najboljim dostupnim

industrijskim, bezbjednosnim i ekolokim standardima.

(2) Prije buenja i tokom aktivnosti koje se obavljaju prilikom buenja, obezbjeuje se da ne nastanu situacije kojesu opasne po ivot odnosno mogu dovesti do povrede zaposlenih, treih lica, tete na postrojenju, materijalima,imovini ili mogu ugroziti ivotnu sredinu.

(3) Odredba stava 2 ovog lana odnosi se i u sluaju operativnih greaka ili propusta vezanih za postrojenja koja sedirektno koriste u buenju, kao i na opremu sa pomonim funkcijama.

(4) Radno okruenje u prostoru gdje se vri buenje i aktivnosti vezane za buotinu mora biti organizovano na nainkojim se osigurava bezbjednost zaposlenih i operativnih aktivnosti, a naroito tokom skladitenja, montiranja,demontiranja i odlaganja ipki za buenje, tekih ipki i obloga u rotacionom stolu kao i tokom transporta teopreme od skladita do platforme za buenje.

(5) U sluaju vjerovatnoe na nailaenje plitkog gasa, preduzimaju se neophodne mjere kako bi se operativneaktivnosti obavljale na bezbjedan nain.

(6) U skladu sa sigurnosnim i operativnim kriterijumima buai fluidi na bazi ulja i na bazi sintetikog ulja koriste samo ako je to neophodno, pri emu se zapremine fluida provjeravaju prije, u toku, i nakon uklanjanja opreme ibuotine i uspostavljaju procedure za uklanjanje nenamjernog upliva fluida iz buotine i odravanja kontrolepritiska u sluaju njegovog gubitka.

(7) Testiranje formacije, ukljuujui buenje, hidrauliko frakturiranje, tretman kisjelinom ili druge fizike ihemijske tretmane buotine vre se u skladu sa ovim pravilnikom i posebnim propisima, kao i najboljom praksou industriji ugljovodonika.

Postavljanje barijera

lan 7(1) Radi sprjeavanja sluajnog izlivanja ugljovodonika iz buotine u toku buenja kao i u toku drugih aktivnosti

vezanih za buenje, obezbjeuju se najmanje dvije nezavisne i testirane barijere.


Strana: 2


3/17

(2) Za svaku projektovanu aktivnost koja se izvrava iz postrojenja, neophodno je planirati postavljanje barijera.(3) Ako jedna od barijera izgubi funkciju, aktivnosti vezane za buotinu se nastavljaju tek nakon ponovnog

uspostavljanja njene funkcije.(4) Operator utvruje operativne zahtjeve, koji se odnose na kapacitete opreme za buenje i njenu kontrolu, za njen

operativne i mobilizacione kapacitete, kao i za druge sisteme i komponente koje se koriste prilikom buenja radnjihove usklaenosti sa planiranim postavljanjem barijera. 5) Operator obezbjeuje periodino testiranje opremza kontrolu buotine, a naroito ispitivanje pod pritiskom radi provjere funkcije barijera.

Plan buenja i plan operacija vezanih za buotinu

lan 8(1) Za sva buenja i operacije vezane za buotinu, priprema se plan buenja i plan operacija vezanih za buotinu.(2) Planovi iz stava 1 ovog lana sadre sveobuhvatne informacije u vezi operacija vezanih za buotinu, odnosno

buenje od znaaja za ugovor o koncesiji za proizvodnju ugljovodonika.(3) Planovi iz stava 1 ovog lana dostavljaju se u skladu sa zakonom organu uprave na saglasnost.(4) Za aktivnosti buenja koje su planirane da se realizuju u toku faze proizvodnje plan buenja se dostavlja sa

programom razvoja i proizvodnje ugljovodonika.(5) O bitnim promjenama plana buotine operator bez odlaganja obavjetava organ uprave.

Sadraj programa buenja

lan 9(1) Na osnovu planova iz lana 8 ovog pravilnika, sainjava se program buenja za svaku buotinu koja e se buiti

a koji obuhvata:1) broj ugovora o koncesiji za proizvodnju;2) naziv i kontakt podatke (telefon, e-mail i slino) operatora i lica koje vri buenje, ukljuujui njegovu

organizacionu emu sa prikazanim pozicijama;3) tane informacije o lokaciji aktivnosti vezanih za buenje, ukljuujui lokaciju postrojenja i opreme kao i

dubinu vode, koji se dostavljaju sa geografskim koordinatama i kartografskim prikazom;4) kratak prikaz prethodnih aktivnosti u skladu sa ugovorom o koncesiji za proizvodnju;5) opis regionalne geologije u datoj oblasti, ukljuujui odgovarajue informacije o geologiji i tehnikim

karakteristikama leita, kao to su: konture prospekta i lokaciju buotine, litoloki stub sa dubinama,

formacije sa objanjenjima, pritisak i temperatura;6) prospekt/e, ukljuujui karte (vremensku i dubinsku), geoloki opis, brzine, poprene seizmike linije krozbuotinu, i najmanje jednu geo-seizmiku sekciju;

7) procijenjene inicijalne, ali neotkrivene zapremine ugljovodonika u svakom sloju ili u leitu, opis rizinihprocjena zapremina i procjene zapremine ugljovodonika koji mogu da se proizvedu i metod izvrene procjene

8) predlog za klasifikaciju buotine;9) dinamiki plan buenja, ukljuujui datum poetka i zavretka buenja;10) metode buenja koje e se koristiti, ukljuujui specifikaciju cjelokupne opreme;11) opis planiranog redosljeda buenja i prateih aktivnosti vezanih za buotinu, sa navoenjem prenika

buotine, isplake koja se koristi, operacija karotaa i testiranja kanala buotine, konstrukcija zatitne koloneoperacija cementiranja, moguih testiranja proizvodnje i procedura za zavrno opremanje buotine;

12) opis postrojenja i drugih ureaja koji e se koristiti u toku buenja ukljuujui naziv, pozivne signale, IMObrojeve i porijeklo;

13) planirane ulaske u teritorijalne vode Crne Gore;14) plan iz lana 2 taka 7 ovog pravilnika ukljuujui plan za interventnu buotinu;15) informacije o zatiti lica, bezbjednosti i zatiti ivotne sredine u skladu sa zakonom;16) program za prikupljanje podataka sa kriterijumima za prikupljanje podataka, u skladu sa ovim pravilnikom i

tabela koja prikazuje planiranu evaluaciju formacije;17) upravljaku dokumentaciju i upravljake sisteme od znaaja za buenje;18) izvod iz studije procjene uticaja na ivotnu sredinu;19) procjenu uticaja planiranog buenja na druge aktivnosti u okruenju;20) podatke o osiguranju za buenje i aktivnosti vezane za buotinu;21) informacije o zahtjevima dostavljenim drugim organima u skladu sa zakonom;22) druge informacije od znaaja za aktivnost buenja koje organ uprave zahtijeva, u skladu sa zakonom.


Strana: 3


4/17

(2) Program iz stava 1 ovog lana, zajedno sa predloenim nazivom buotine i registarskim brojem dostavlja se uzzahtjev za odobrenje buotina, koji se podnosi u skladu sa zakonom.

Obavjetavanje o aktivnostima koje se obavljaju prilikom buenja

lan 10(1) O aktivnostima koje mogu dovesti do fizike promjene u kanalu buotine ili promjene pravca buotine operator

obavjetava organ uprave dva dana prije poetka te aktivnosti.

(2) Aktivnosti iz stava 1 ovog lana obuhvataju:a) ispitivanje buotine;b) zavrno opremanje buotine;c) suspenzije, epljenje i naputanje buotine;d) produbljivanje kanala postojee buotine; ie) intervencije u buotini.

(3) U obavjetenju iz stava 1 ovog lana navode se podaci o metodi i proceduri koje e se primjenjivati i predloenavremenska dinamika za obavljanje planiranih aktivnosti.

(4) U sluaju nastanka opasnosti po ispravnost buotine ili ako doe do znaajnog poveanja nekog od postojeihrizika vezanih za buotinu, operator bez odlaganja obavjetava nadleni organ, u skladu sa zakonom.

(5) O opravkama, modifikovanju, ponovnom opremanju, ispitivanju proizvodnje, tamponiranju ili suspenzijibuotine dostavlja se izvjetaj u skladu sa stavom 1 ovog lana.

Uslovi za prikupljanje uzoraka

lan 11(1) Uzorci kao to su krhotine probuenih stijena, konvencionalna jezgra, bona jezgra, teni i gasni uzorci,

dijagrami i podaci o ispitivanju prikupljaju se u toku buenja i drugih aktivnosti vezanih za buotinu, u skladu sovim pravilnikom i ugovorom o koncesiji za proizvodnju.

(2) Uzorci krhotina probuenih stijena prikupljaju se na sljedei nain: a) u buotinama buenim radi otkria leitaili buenim radi verifikacije rezervi naftnog odnosno gasnog leita, uzorci krhotina se uzimaju iz svihpenetriranih geolokih formacija i uzorkovanje poinje im se uspostavi povraaj buaeg fluida; b) izproizvodnih buotina koje odredi organ uprave uzorci krhotina se uzimaju iz svih penetriranih geolokihformacija; c) interval izmeu uzoraka ne moe biti vei od 10 metara; i d) interval izmeu uzoraka kod

potencijalnih noseih slojeva ugljovodonika buotina buenih radi otkria leita ili procjene otkria neeprelaziti tri metra, ako se ne uzimaju konvencionalna jezgra.(3) Uzimanje jezgra vri se na nain da se:

a) u istranim buotinama najmanje jedno konvencionalno jezgro uzima iz svih zona koje sadre ugljovodonikeb) jezgra uzimaju iz svih potencijalnih matinih stijena i iz svih tipova stijena iz samog leita;c) iz buotina buenih radi procjene veliine otkria odnosno razvoja i proizvodnje leita, koje odredi organ

uprave, konvencionalna jezgra se uzimaju iz cijelog profila leita;d) bona jezgra uzimaju u mjeri neophodnoj za bolje poznavanje ugljovodoninog potencijala.

(4) Uzorci fluida se uzimaju prilikom testiranja formacije i karotanog ispitivanja formacije.(5) Karotano ispitivanje vri se na nain da se:

a) karota buotine vri u svim buotinama i na svim pravcima buotine, na nain koji omoguava njegovukorelaciju i mora naroito da omogui interpretaciju litologije i procjenu poroznosti i zasienja vodom, indekvodonika i vrstu fluida;

b) karota obavlja u buotinama koje se bue radi otkria leita ili procjene i verifikacije otkria u ciljuutvrivanja gradijenta pritiska, vrste fluida i kontakata fluida u formaciji i proizvodnih kapaciteta.

Oznaavanje, format i pakovanje dostavljenih uzoraka

lan 12(1) Svi uzorci se jasno oznaavaju vodootpornim sredstvima.(2) Oznaka uzoraka sadri oznaku ugovora o koncesiji za proizvodnju i naziv operatora, datum uzorkovanja, ime lic

koje vri uzorkovanje, oznaku buotine i dubinu ili dubinski interval iz kojih su uzorci prikupljeni.(3) Oznaavanje uzoraka, pored zahtjeva iz st. 1 i 2 ovog lana, vri se na sljedei nain:

a) uzorci testiranih formacija i karotano testiranih formacija oznaavaju se brojem i vrstom testiranja, periodom


Strana: 4


5/17

dotoka i vrstom fluida;b) uzorci fluida se stavljaju u standardne aluminijumske kontejnere za uzorke sa zatvaraima koji se odvijaju

kako bi se mogunost gubitka uzorka svela na najmanju moguu mjeru;c) uzorci krhotina se pakuju u kvalitetne nepropusne kese ili polietilenske kontejnere velike gustine, a neoprani

uzorci iz intervala koji sadre buai fluid na bazi ulja se dre u polietilenskim kontejnerima velike gustine,ije ukupne spoljnje dimenzije su: visina 14 cm, irina 27 cm, duina 90 - 110 cm;

d) konvencionalna jezgra se dostavljaju u vrstimkutijama spoljnjih dimenzija: visina 10 cm, irina 40 cm, duin90 - 110 cm; i

Periodini izvjetaji o toku buenja i aktivnosti vezanih za buotinu

lan 13(1) O toku buenja i drugim aktivnostima vezanim za buotinu, organu uprave dostavlja se dnevni, odnosno nedeljn

izvjetaj.(2) Dnevni, odnosno nedeljni izvjetaj, iz stava 1 ovog lana, priprema se i podnosi u elektronskom obliku.(3) Dnevni izvjetaj iz stava 1 ovog lana sadri:

a) broj ugovora o koncesiji za proizvodnju;b) naziv i kontakt podatke koncesionara i operatora;c) oznaku buotine;d) lokaciju i koordinate buotine;

e) aktivnost koja se vri, ukljuujui dubinu buotine;f) tabelu i crte profila buotine;g) litologiju penetriranih formacija;h) indikacije koje ukazuju na postojanje ugljovodonika;i) geometriju kanala buotine;j) rezultate ispitivanja izvrenih u kanalu buotine;k) eventualne incidente; il) izvjetaj o devijacijama buotine.

(4) Nedeljni izvjetaj iz stava 1 ovog lana sadri:a) broj ugovora o koncesiji za proizvodnju;b) naziv i kontakt podatke koncesionara i operatora;c) oznaku buotine;d) lokaciju i koordinate buotine;e) rezime dnevnih izvjetaja o buenju i drugim aktivnostima vezanim za buotinu.

(5) O svim izmjenama vezanim za program buenja ili njegovu implementaciju operator obavjetava organ uprave,koji moe naloiti odlaganje aktivnosti buenja buotine dok se ne odobre te izmjene odnosno novi programbuenja.

Dostavljanje podataka i materijala nakon zavretka buenja i drugih aktivnosti vezanih za buotinu

lan 14(1) Operator dostavlja uzorke i pripremljene preparate iz uzoraka organu uprave, na nain koji to zahtijeva organ

uprave, ukljuujui naroito izbruene uzorke iz svake pojedinane buotine ili pravca buotine.(2) Prikupljeni uzorci i podaci dostavljaju se organu uprave u roku od est mjeseci od dana zavretka buenja

buotine ili drugih aktivnosti vezanih za buotinu.(3) Podaci odnosno uzorci vezani za krhotine probuenih stijena dostavljaju se na sljedei nain:

a) iz istranih buotina dostavljaju se uzorci iz svih tipova stijena iz svih nabuenih geolokih formacija;b) iz prve proizvodne buotine proizvodnog polja, dostavljaju se krhotine iz cijelog kanala buotine, a ako se

buenje kasnije obavlja u formacijama koje nijesu nabuene prvom buotinom, krhotine se dostavljaju izcijelog intervala buotine koji prolazi kroz samo leite;

c) iz neprepranih krhotina probuenih stijena najmanje 1 kg. suvog materijala se dostavlja iz svakog uzorkovanointervala. Nepreprane krhotine se sue na 400 C ili manje. Ako je koliina krhotina ograniena, zbog buenjamalog promjera ili slinih razloga dostavlja se najmanje pola prikupljenih krhotina, sa ogranienjem do 1kg.

(5) Uzorci jezgra dostavljaju se na sljedei nain:a) prilikom uzimanja konvencionalnog jezgra, dostavlja se cijela longitudinalna sekcija koja obuhvata najmanje

jednu etvrtinu jezgra iz buotina koje se bue radi otkria leita ili verifikacije rezervi i jednu polovinu


Strana: 5


6/17

jezgra iz razradnih odnosno proizvodnih buotina, a ako je promjer jezgra manji od 7,6 cm, dostavlja senajmanje jedna polovina jezgra iz buotina koje se bue radi otkria leita ili verifikacije rezervi;

b) ako se puni promjer jezgra koristi za potrebe specijalne analize jezgara, operator moe zatraiti da sedostavljeni pojedinani intervali jezgara privremeno dre kao jezgra punog promjera i uvaju za potrebespecijalnih analiza jezgara;

c) kolor fotografije jezgara se dostavljaju zajedno sa konvencionalnim jezgrima. Fotografisanje se vri odmahnakon rezanja i treba da prikae oznaku pravca buotine, broj jezgra, dubinu, orijentaciju i razmjer.

(6) Dostavljanje uzoraka fluida iz testiranja formacije i karotanog testiranja formacije vri se na sljedei nain:

a) 2 x 1/2 litra svakog pojedinanog fluida nafte, kondenzata, fluida formacije se uzimaju iz svakog intervala iliseta intervala koji su testirani a koji predstavljaju reprezentativne uslove leita. Za ispitivanje granicerastezanja moe se dostaviti manja koliina od 2 x 1/2 litra;

b) za sve vrste ispitivanja, uzorkovanje fluida se vri u redovnim ambijentalnim uslovima servisiranja na povrintj. ca. 101,3 kPa (1 Atm) i 20C;

c) uzorkovanje se vri na nain koji obezbjeuje da uzorak bude to vie reprezentativan za fluid formacije;d) prilikom uzorkovanja vri se analiza fluida u realnom vremenu; ie) standardne boce za prenos uzoraka se koriste i pune do maksimum ca. 85 %ukupne zapremine boce.

(7) Palinoloki preparati dostavljaju se na sljedei nain:a) dostavlja se duplikat palinolokih i mikropaleontolokih preparata iz krhotina, bonih jezgara i

konvencionalnih jezgara;b) sadraj preparata mora biti reprezentativan za uzorak; ic) preparati se prave koritenjem trajnog plastinog polimera.

Obavjetenje o ispitivanju buotine

lan 15(1) Obavjetenje o planiranom ispitivanju buotine dostavlja se organu uprave, najkasnije tri dana prije poetka

aktivnosti ispitivanja.(2) Obavjetenje o planiranom ispitivanju buotine naroito sadri:

a) svrhu i predloeni plan za sprovoenje ispitivanja, strukturu trokova i procjenu prihoda od prodajeugljovodonika izvaenog ispitivanjem, ako ga ima;

b) trajanje perioda ispitivanja i perioda privremenog zatvaranja buotine;c) zapremine ugljovodonika za isputanje (flaring or venting) u vazduh;d) procjenu posljedica po ivotnu sredinu;e) planiranu zapreminu fluida iz leita koja e se izvaditi i analize koje se namjeravaju izvriti na leitu;f) planirani karota proizvodnje; ig) preliminarnu karotanu procjenu u realnoj izmjerenoj dubini u razmjeri 1:500 i 1:200.

Permanentno zaptivanje buotina

lan 16(1) Informacije o planiranoj metodi i proceduri za permanentno zaptivanje buotine se dostavljaju odnosno,

neophodni grafikoni stavljaju na raspolaganje organu uprave 24 sata prije poetka tih aktivnosti.(2) Operator, radi sprjeavanja erupcije ili curenja ugljovodonika ili drugih fluida formacije, utvruje dubine zona s

znaajnim potencijalom protoka fluida (flow) prije privremenog ili permanentnog zaptivanja buotine.

Zavrni izvjetaj nakon zavretka buenja kao i drugih aktivnosti vezanih za buotinu i izvjetaji ointerpretaciji rezultata

lan 17(1) Zavrni geoloki i tehniki izvjetaj o leitu za svaku buotinu ili pravac buotine dostavlja se organu uprave, u

skladu sa zakonom.(2) Izvjetaj iz stava 1 ovog lana sadri:

1) broj ugovora o koncesiji za proizvodnju;2) naziv i kontakt podatke operatora koji sprovodi aktivnosti;3) naziv buae garniture koja se koristi;4) oznaku buotine;


Strana: 6


7/17

5) lokaciju buotine i koordinate take poetka i take zavretka buotine;6) dubinu vode u kojoj se vrilo buenje buotine;7) stvarnu vertikalnu dubinu i mjerenu dubinu buotine;8) poetak i zavretak buenja;9) izjavu da li je buotina opremljena kao proizvodna buotina, izdvojena kao potencijalna proizvodna buotina

ili je zaptivena i naputena;10) rezultate ispitivanja uzoraka fluida formacije, rezultate ispitivanja proizvodnje i rezultate izvrenih analiza;11) opis opreme instalirane u buotini;

12) izvrene operacije cementiranja;13) opise geolokih uzoraka kao to su krhotine, bona i konvencionalna jezgra;14) sva snimanja i mjerenja izvrena u buotini, ukljuujui detaljne interpretacije;15) izvrene geoloke interpretacije zapaanja;16) interpretacije svih podataka karotanih dijagrama ukljuujui potpuno obraene rezultate snimanja i

kompjuterski obraene interpretacije karotae;17) u sluaju kada su druga snimanja izvrena informacije i materijal koji zahtijeva organ uprave, u skladu sa

zakonom;18) interpretacije svih analiza uzoraka fluida, ako su dostupni;19) izvjetaje o izvaenim jezgrima i krhotinama.

(3) Operator organu uprave dostavlja interpretacije i analize podataka o buotini koji su nastali nakon dostavljanjaizvjetaja iz stava 1 ovog lana.

2. POSTROJENJA

Opti uslovi za projektovanje i izgradnju postrojenja

lan 18(1) Postrojenja i radne lokacije se planiraju, projektuju, grade, opremaju i postavljaju na nain da se upstream

operacije sprovode na siguran i efikasan nain, u skladu sa najboljom praksom u industriji ugljovodonika inajboljom praksom u izradi i postavljanju cjevovoda.

(2) Projektovanje postrojenja i radnih lokacija vri se u skladu sa zakonom i najboljim dostupnim meunarodnimkodovima i standardima, iji spisak je sastavni dio programa razvoja i proizvodnje ugljovodonika.

(3) Postrojenja i radne lokacije moraju da budu u skladu sa primjenjivim crnogorskim i meunarodnim standardima

kodovima, pri emu se mora voditi rauna da se u okviru iste povrine ne mogu primenjivati razliiti standardi.(4) Struni nadzor nad izvoem projekta vri lice koje je nezavisno od projektanta(5) Ako se prilikom projektovanja koriste standardi sa razliitim specifikacijama, struni nadzor mora biti u skladu

sa standardima koji se primjenjuju.(6) Radi ostvarivanja ciljeva upravljanja sistemom postrojenja, u skladu sa ovim pravilnikom, prilikom planiranja

postavljanja novih postrojenja i rekonstrukcije postojeih uzima se u obzir raspoloiva oprema i novetehnologije, a rizici koji mogu dovesti do opasnosti ili incidentnih situacija moraju se otkloniti u toku fazarazvoja i proizvodnje.

(7) Funkcionalni uslovi postrojenja moraju da budu dokumentovani i usklaeni sa operativnim vijekom trajanjaproizvodnje pri emu se uzimaju u obzir mogue varijacije protoka, uslova pritiska, temperature, sastava i prirofluida.

(8) Operativni uslovi i uslovi odravanja postrojenja se definiu i dokumentuju u toku faze izrade postrojenja kako se stvorila osnova za pripremu odgovarajuih procedura.

(9) Prilikom projektovanja neophodno je obezbijediti pristup postrojenju, radi omoguavanja inspekcijske kontroleu skladu sa zakonom,

(10) Postrojenja se opremaju na nain da se smanje posljedice od poara i eksplozije, a sistemi i komponentepostrojenja treba da svedu na najmanju moguu mjeru mogunost erupcije, izbijanja i irenja poara ieksplozija, sprijee povredu ljudi i oteenja opreme, kao i da omogue efikasno gaenje poara. U postrojenjumoraju biti instalirani odgovarajui sistemi za otkrivanje poara i gasa i u skladu sa najboljom dostupnompraksom meunarodne naftne industrije.

(11) Operator klasifikuje djelove postrojenja na osnovu postojanja rizika od eksplozije i dijele ih zone mogueopasnosti.

(12) Postrojenja ili konstrukcije koji sadre ugljovodonike moraju biti prozraivani.(13) Sva postrojenja i radne lokacije se moraju odravati u propisanom i sigurnom radnom stanju tokom izgradnje.


Strana: 7


8/17

Analiza operativnog rizika postrojenja

lan 19(1) Radi utvrivanja posljedica koje pojedinani ili grupni propusti u radu postrojenja mogu imati po ivot i zdravlj

ljudi, imovinu i ivotnu sredinu, ukljuujui i finansijske interese sprovode se obavezne analize operativnogrizika postrojenja i povezanih aktivnosti.

(2) Za potrebe analiza iz stava 1 ovog lana, naroito se uzimaju u obzir projekat postrojenja, planirane aktivnosti i

operacije, oprema, proces rada i obuenost lica koja su ukljuena u te aktivnosti.(3) Analize rizika iz stava 1 ovog lana, realizuju se za svaku fazu upstream operacija.(4) Rezultati analiza rizika ukljuuju se u operativne prirunike, procedure i uslove izvjetavanja.(5) Mjere za uklanjanje ili smanjenje rizika, utvrenih na osnovu analiza iz stava 1 ovog lana, sprovode se tokom

svih faza upstream operacija.

Sistemi kontrole

lan 20(1) U toku faza projektovanja, instaliranja i rada kontrolnih sistema, postrojenja ili opreme uzimaju se u obzir zone

opasnosti i planovi za bezbjednost i vanredne situacije koji se utvruju u skladu sa zakonom.(2) Kontrolnim sistemima se upravlja nezavisnim pultovima koji se moraju locirati na odgovarajui nain.

(3) Prilikom dizajniranja ili projektovanja kontrolnih sistema, rizik nastanka propusta ili posljedica izazvanihpropustom, svodi se na najmanju mjeru.(4) Komponente kontrolnog sistema sa kljunim funkcijama moraju da budu u dobrim radnim uslovima i u sluaju

pojave propusta u radu kontrolnog sistema.

Postrojenja, plovila i plovni objekti

lan 21(1) Plutajua ili fiksirana postrojenja koja se koriste na podmorju projektuju se i opremaju na nain kojim se

obezbjeuje stabilnost, odnosno sigurnost rada i sa kapacitetima koji mogu da izdre projektovana optereenja, skladu sa zakonom i pomorskim standardima.

(2) Dimenzioniranje i upravljanje opremom za pristajanje, sistemom sidrenja i sistemom dinaminog pozicioniranja

za plovila, plovne objekte ili plutajua postrojenja koji se koriste na podmorju vri se u skladu sa zakonom inajboljom dostupnom meunarodnom praksom naftne industrije i pomorskim standardima.(3) Plutajua postrojenja, plovila ili plovni objekti moraju ispunjavati i druge uslove, propisane posebnim zakonom

Uslovi za opremu i materijali za postrojenja za buenje i buotine

lan 22(1) Oprema i materijali koji se koriste prilikom sprovoenja buenja i aktivnosti vezanih za buotinu moraju biti u

skadu sa najboljim dostupnim meunarodnim standardima i moraju biti zatieni od anomalnih optereenja.(2) Projektovanje, graenje, instaliranje, testiranje, korienje i odravanje posebne platforme za intervencije u

buotini i opreme vri se u skladu sa zakonom, ovim pravilnikom i najboljim dostupnim meunarodnimstandardima.

(3) Oprema za buenje i za buotinu i postrojenja mora da omogui kontrolu buotine, nesmetan i bezbjedan radzaposlenih ili zatvaranje buotine u sluaju nekontrolisanog dotoka u buotinu.(4) U sluaju greke u radu opreme, ako se buotina nalazi u situaciji nekontrolisanog dotoka fluida, pokretna

postrojenja se premjetaju na sigurnu povrinu.(5) Ureaj za spreavanje erupcije sastoji se od slijepe eljusti, ventila za zatvaranje, instaliranih na vrhu buotine,

kao i hidraulinog sistema koji moe da se zatvori nad prostorom oko buae cijevi bez obzira na veliinupritiska. Ureaj za spreavanje erupcije mora da sprijei oslobaanje tenosti ili gasova iz buotine, projektuje si instalira na nain da funkcionie kao barijera i mora biti u funkciji tokom inicijalne faze rada postrojenja.

(6) Oprema koja se izlae pritisku projektuje se, gradi, testira i odrava, u skladu sa zakonom, ovim pravilnikom, inajboljim dostupnim meunarodnim tehnikim standardima.

(7) Testiranje ureaja za bezbjednost vri se, u skladu sa utvrenim procedurama operatora, koje se primjenjuju i na


Strana: 8


9/17

testiranje funkcionalnosti opreme i testiranje curenja ili prosipanja ugljovodonika.(8) Ako se ureaji za bezbjednost aktiviraju, sistem za kontrolu pritiska se koristi na nain da se izbjegne

povreivanje zaposlenih, svojine treih lica, oteenja postrojenja, materijala, zagaenje ivotne sredine,oteenje ili gubitak imovine i finansijskih interesa.

(9) Ventili i aktuatori erupcijskog ureaja buotine i sigurnosni ventili se instaliraju u dovoljnom broju i na nainkoji omoguava da ouvaju svoju funkciju barijere i testiraju se pojedinano i zajedno, u skladu sa utvrenimprocedurama, kao i programom testiranja.

(10) Postrojenja moraju biti opremljena rezervoarima sa dovoljnim kapacitetom da prihvate koliinu buaeg fluida

koja je neophodna za obezbjeivanje pune kontrole nad buotinom i u svakom trenutku moraju da sadredovoljne koliine buaih fluida i drugih supstanci. Sistem buaih fluida mora da ima odgovarajui kapacitetda podri naglo poveanje buaeg fluida u aktivnom sistemu, kao i kapacitet za poveanje teine buaeg fluiu sluaju nestabilnosti buotine, a radi obezbjeivanja potrebnog kvaliteta buaeg fluida implementira sesistem za ponovno uspostavljanje ispravnog stanja, sa neophodnom opremom za odvajanje izbuene formacijekrhotina i ugljovodonika od buaeg fluida.

(11) Sastav buaeg fluida i fluida za proizvodno opremanje buotine mora da obezbijedi ouvanje potrebnihkarakteristika fluida i potrebno je stalno praenje fluida koji ine barijeru ili koji ine dio elemenata barijere.

Oprema za registrovanje podataka

lan 23

Postrojenja moraju da budu opremljena instrumentima za registrovanje podataka od znaaja za upravljanje,monitoring i kontrolu upstream operacija.

Konstrukcije i strukturni elementi postrojenja

lan 24(1) Konstrukcije i strukturni elementi postrojenja moraju da:

a) funkcioniu na zadovoljavajui nain u oekivanim uslovima, naroito u sluaju kvarova, pomjeranja,temeljenja i vibracija;

b) imaju odgovarajue sigurnosne mehanizme koji mogu da sprijee nezgode uzrokovane habanjem materijala;c) na siguran nain sprijee nastanak lomova ili velika neelastina pomjeranja i slinih deformacija;d) imaju odgovarajue sigurnosne mehanizme protiv situacija potencijalnog rizika ili nezgoda; i

e) u sluaju plutajuih konstrukcija sprijee prevrtanje, potapanje i slobodno plutanje izazvano vodenom strujom(2) Strukturni elemenat postrojenja, ukljuujui njegove karakteristike i komponente, treba projektovati na nain daa) pokae optimalne karakteristike istezanja i manju podlonost lokalnom oteenju;b) omoguava ravnomjernu distribuciju deformacija;c) bude otporan na koroziju i druga poputanja koje se odnose na njegovo funkcionisanje; id) omogui jednostavno sprovoenje aktivnosti monitoringa, odravanja i opravke.

(3) Prilikom kontrole i testiranja komponenti uzima se u obzir vanost svake komponente za sigurnost konstrukcijepostrojenja.

Zatita od korozije i erozije

lan 25

(1) Postrojenja i pripadajuu opremu neophodno je zatititi od spoljanje i unutranje korozije i erozije tokom svihfaza upstream operacija.(2) Sistemi, oprema i procedure za stalno praenje korozije i erozije materijala se izrauju i instaliraju na nain da s

u toku vijeka trajanja postrojenja i pratee opreme obezbijedi njihova sigurna upotreba.(3) Sistemi za zatitu od korozije i erozije moraju biti u skladu sa meunarodnim standardima i posebnim propisima

u oblasti zatite mora od zagaenja sa plovnih objekata.

Oprema, elektrini sistemi, instrumenti i telekomunikacija

lan 26(1) Oprema, elektrini sistemi i intrumentacija se projektuju i instaliraju na nain da se rizici od eksplozije svedu na


Strana: 9


10/17

najmanju moguu mjeru, izbjegne povreivanje zaposlenih, obezbijedi sigurno funkcionisanje u sluajuvanrednih situacija i odrava ispravnost proizvodnje.

(2) Oprema, elektrine komponente unutar, na ili kao dio postrojenja moraju biti u skladu sa odgovarajuomklasifikacijom, kao i sa crnogorskim i najboljim dostupnim meunarodnim standardima za postrojenja.

(3) Instrumenti za monitoring i registrovanje podataka o uslovima bezbjednosti i telekomunikacioni sistemi morajubiti povezani na izvor energetskog napajanja za sluaj vanrednih situacija.

(4) Postrojenja se opremaju odgovarajuim telekomunikacionim sistemima radi obezbjeivanja sigurnosti ifunkcionisanja u skladu sa zakonom i najboljim medjunarodnim standardima.

Ureaji i oprema za dizanje nafte na povrinu

lan 27(1) Ureaji ili oprema za dizanje nafte na povrinu se moraju instalirati i funkcionisati na nain koji sprjeava da

greke ili operativni propusti dovedu do opasnih situacija ili nezgoda.(2) Radi smanjivanja i izbjegavanja incidenata, nezgoda i tete primjenjuju se tehnike, operativne ili proceduralne

mjere za sprjeavanje, ograniavanje i ublaavanje rizika od opasnosti prilikom dizanja nafte na povrinu.(3) Operator kontinuirano vri analizu rizika za identifikovanje mogunosti i posljedica nastanka jednog ili grupe

propusta u toku operacija dizanja nafte na povrinu i preduzima mjere za izbjegavanje, smanjivanje i ublaavanjrizika.

(4) Projektovanje, upravljanje i odravanje ureaja i opreme za dizanje nafte na povrinu vri se u skladi sa

klimatskim uslovima, kao i u skladu sa crnogorskim i najboljim dostupnim meunarodnim standardima.(5) Prije poetka rada, kao i nakon opravke ili rekonstrukcije, ureaji i oprema za dizanje nafte na povrinu semoraju pregledati od strane ovlaenog tijela koja izdaje potvrdu o ispravnosti, u skladu sa posebnim propisima

(6) Testiranje ureaja i opreme za podizanje vri se najmanje jednom godinje.(7) Operator obezbjeuje da su lica ukljuena u operacije dizanja nafte na povrinu osposobljena za siguran rad i

rukovanje opremom.

Fiziko radno okruenje

lan 28(1) U toku faze projektovanja postrojenja, izrauje se program radnog okruenja kojim se utvruje nain na koji e

se ostvariti sigurni uslovi radnog okruenja, a u ijoj pripremi uestvuju lica zaduena za bezbjednost na radu.

(2) Radne povrine i povrine za odmor, pristup postrojenjima, transportni putevi i ureaji za podizanje nafte napovrinu, projektuju se na nain da se sve operacije ukljuujui i kretanje lica, opreme i materijalnih sredstava,mogu vriti na nesmetan i odgovarajui nain.

(3) Radna mjesta, oprema i radne aktivnosti se organizuju na nain koji omoguava bezbjedan rad zaposlenih, anaroito:a) ostvarivanje razumne efektivnosti rada zaposlenih, na individualnoj osnovi;b) sprjeavanje povreda, oboljenja ili oteenje zdravlja zaposlenih;c) obezbjeenje pravilnog radnog poloaja na individualnoj osnovi;d) projektovanje i organizovanje opreme za monitoring, kontrolu i nadzor proizvodnih procesa, tehnikih ureaj

ili radnih operacija u skladu sa ergonomskim principima koji se smatraju adekvatnim za odgovarajuuinterakciju izmeu ovjeka i maine; i

e) korienje odgovarajueg runog alata i opreme za rad kako bi se sprijeile povrede, obolijevanja i bolestizaposlenih.

(4) Bezbjednosni ureaji za mehanizaciju projektuju se na nain da zaposleni budu zatieni od kontakta sa opasnimdjelovima opreme ili povreda u toku rada.

(5) Osvjetljenje radnog prostora vri se na nain da:a) se naglase neravnine terena, fiziki objekti i izboeni djelovi; ib) stubovi za rasvjetu omogue da se sprijei akumuliranje praine i korozije i bezbjedno odravanje i zamjenu

izvora svjetlosti.(6) Prostorije za stanovanje i povrine za odmor projektuju se, opremaju i lociraju u skladu sa zdravstvenim,

bezbjednosnim i ekolokim standardima.(7) Prostorije iz stava 6 ovog lana moraju biti odvojene od sistema za buenje i pomonih sistema i proizvodnih

postrojenja, a njihov kapacitet i sadraj se projektuje u skladu sa potrebama zaposlenih.


Strana: 10


11/17

Sigurnosne mjere u toku izgradnje postrojenja

lan 29(1) Prilikom izgradnje postrojenja koriste se materijali koji nemaju tetan uticaj kada se upotrebljavaju izolovano il

u kombinaciji sa drugim materijalima, odnosno komponentama u gasnom stanju.(2) Upotrebljivost materijala cijeni se na osnovu njegovih karakteristika, a koje se odnose na emisije praine, gasov

ili isparenja koji mogu da uzrokuju tetni uticaj na zdravlje, izloenost poarima ili prekomjernoj toploti kao i nosnovu drugih karakteristika koji mogu imati uticaja na radno okruenje i bezbjednost zaposlenih.

(3) Izloenost hemikalijama koja moe da uzrokuje tetni uticaj po zdravlje, prilikom skladitenja, upotrebe,rukovanja i odlaganja u toku radnih operacija ili procesa koji proizvode hemijske supstance, mora biti svedena nnajmanju moguu mjeru.

(4) Izloenost zaposlenih buci svodi se na najmanju moguu mjeru, upotrebom najbolje dostupne tehnologije, anaroito:a) usklaivanjem nivoa buke na povrinama postrojenja sa nivoima koji se ostvaruju primjenom najboljih

dostupnih tehnolokih standarda;b) zaposleni ne mogu biti izloeni nivoima buke koji moe ugroziti njegovo zdravlje;c) postavljanje znakova upozorenja na ulazu u divizije ili zone gdje je nivo buke tetan po zdravlje zaposlenih.

(5) Vibracije koji izazivaju vibracije cijelog tijela i vibracije aka-ruku moraju se izbjegavati u najveoj moguojmjeri.

(6) U sluaju vremenskih uslova koji zahtijevaju restrikciju ili prekid rada koji se obavlja na otvorenom prostoru

operator odreuje i propisuje uslove za zatvaranje ili naputanje postrojenja.(7) Znakovi upozorenja postavljaju se u skladu sa najboljim dostupnim meunarodnim standardima na ulazu udivizije i povrinama blizu opreme koja moe da uzrokuje povrede ili tetni uticaj na zdravlje zaposlenih.

Projektovanje transportnih i skladinih postrojenja i sistema

lan 30(1) Projektovanje transportnih i skladinih postrojenja ili sistema koji se sastoji od vie takvih postrojenja vri se na

nain koji omoguava cjelovitost i ispravno stanje u toku projektovanog trajanja postrojenja odnosno sistema, obuhvata:a) izbor reprezentativnih vrijednosti optereenosti i otpornosti sistema, u skladu sa dobrom ininjerskom

praksom;

b) analitike, numerike ili empirijske metode analize ili kombinaciju ovih metoda;c) implementaciju bezbjednosnih standarda u skladu sa osnovnim principima upotrebe i ispravnosti; id) razmatranje izvora neizvjesnih optereenja i otpornosti primjenom odgovarajuih statistikih podataka za

njihovu procjenu.(2) Uslovi rada i odravanja transportnih i skladinih postrojenja ili sistema postrojenja implementiraju se i

dokumentuju kako bi posluili kao osnova za izradu i pripremu operativnih procedura i procedura odravanja.(3) Prilikom planiranja transportnih i postrojenja za skladitenje ili sistema postrojenja utvruju se i razmatraju

optereenja koja mogu uzrokovati neoperativnost sistema ili doprinijeti nastanku tete.(4) Optereenja iz stava 3 ovog lana mogu biti operativna, ekoloka, konstutruktivna ili incidentna.(5) Transportna i skladina postrojenja ili sistemi postrojenja moraju imati sistem za kontrolu curenja i biti

opremljeni ureajima koji omoguavaju odravanje opreme, korienje mehanikih ureaja, kao i inspekcijskukontrolu u skladu sa zakonom.

Bezbjednost transportnih i skladinih sistema

lan 31(1) Transportna i postrojenja za skladitenje ili sistem postrojenja projekuju se i izgrauju u skladu sa zakonom i

kada je to primenjivo u skladu sa meunarodnim standardima.(2) Operator priprema studiju bezbjednosti koja ukljuuje identifikovanje potencijalnih opasnosti uzrokovanih

ljudskom aktivnou na i pored transportnih i skladinih postrojenja i u tu svrhu se primjenjuje:a) zone bezbjednosti i ogranienja utvrene zakonom, koje se primjenjuju u toku izgradnje, tranzita i korienja

transportnih i skladinih postrojenja;b) odreivanje lokacije postrojenja i pomone opreme na kopnu vri se u skladu sa zakonom i standardima

najbolje meunarodne prakse;


Strana: 11


12/17

c) dimenzije svakog segmenta transportnih i skladinih postrojenja ili sistema postrojenja se mjere, i na osnovuizvrenih mjerenja i analiza rizika usklauju se sa najboljim dostupnim standardima.

(3) Na osnovu procjene opasnosti, transportni i skladini sistemi se dijele u sekcije korienjem ventilskih stanica.(4) Sigurnosnim ventilima za iskljuivanje se upravlja daljinskom kontrolom.(5) Lokacija kompresorskih i pumpnih stanica se odreuje na nain da se posljedice potencijalnih nezgoda s obziro

na lokaciju transportnih i skladinih postrojenja i okolne povrine, svedu na najmanju moguu mjeru.(6) Lokacije za administrativne i prostorije za stanovanje po pravilu se odreuju van zona opasnosti predvienih

procjenom opasnosti.

(7) Ukoliko se prostorije iz stava 6 ovog lana nalaze u zonama opasnosti, projektovanje i izgradnja postrojenja sevre na nain koji obezbjeuje odgovarajuu zatitu zaposlenih u toku rizinih situacija, odnosno njihovuevakuaciju na bezbjedno podruje.

Trasa transportnog sistema

lan 32(1) Trasa cjevovoda, kablova i druga postrojenja ili oprema koji ine transportni sistem koji se koristi za upstream

operacije ispituje se, prije izgradnje, postavljanja i instaliranja.(2) Prilikom izbora trase transportnog sistema uzima se u obzir:

a) opta i operativna bezbjednost;b) uticaj na ivotnu sredinu u toku izgradnje i u okviru oekivanog radnog vijeka transportnog sistema;

c) uticaj na ivotnu sredinu i sigurnosne aspekte potencijalnog izlivanja ili curenja fluida, emisije ili isputanjagasovitih komponenti;d) uticaj na imovinu ili aktivnosti treih lica;e) geo-tehniki, hidrogeoloki i hidroloki uslovi;f) uslovi izgradnje, rada i odravanja transpornih sistema;g) planirana istraivanja.

Izgradnja i rad transportnih i skladinih sistema

lan 33(1) Cjevovod, vodovodi za snabdijevanje postrojenja potrebnim funkcijama i energentima, kablovi, ice i druge

komponente transportnog ili skladinog postrojenja ili sistema postrojenja postavljaju se na siguran, ekoloki

prihvatljiv nain, radi sprjeavanja nastanka tete i smanjenja ili sprjeavanja mijeanja u druge aktivnosti.(2) Transportni sistem se postavlja na dubini koja omoguava da se ne oteti aktivnostima koje se vre u okviru zonopasnosti, a nadzemne sekcije se dodatno obezbjeuju radi sprjeavanja pristupa neovlaenim licima.

(3) Testiranje otpora pritisku, curenja i emisija vri se prije punjenja transportnog ili skladinog sistema.(4) Transportni ili skladini sistem moraju da prate dva nezavisna sistema kontrole i verifikacije, i to:

a) integrisani kontrolni sistem; ib) zatitni i alarmni sistem.

Uslovi za postrojenja za tretman ugljovodonika i pomona postrojenja

lan 34(1) Sistemi za tretman ugljovodonika i pomoni sistemi projektuju se i postavljaju na nain da rizik po zaposlene,

ivotnu sredinu i imovinu i finansijske interese ne bude vei od stepena rizika koji je utvren analizomoperativnog rizika.(2) Prije izbora projektnog rjeenja sistema za tretman i pomonih sistema, naroito se uzimaju u obzir:

a) redovnost operacija koje se planiraju;b) stepen kvalifikacija zaposlenih;c) strategija odravanja;d) promjene operativnih uslova;e) potencijalne promjene postojeih operativnih uslova i buduih potreba;f) kvalifikacioni uslovi zaposlenih; ig) pitanja zatite ivotne sredine.

(3) Prilikom projektovanja sistema iz stava 1 ovog lana uzimaju se u obzir kvalifikacije zaposlenih, podesnost radaplanirano odravanje, a instrumentacija i kontrolna oprema za sisteme za obradu i pomone sisteme moraju biti


Strana: 12


13/17

krajnje pouzdani.(4) Prilikom izbora materijala za sisteme za tretman ugljovodonika i pomone sisteme naroito se uzima u obzir:

a) optereenje i ekoloki uslovi kojima sistemi za tretman i pomoni sistemi mogu biti izloeni u toku izgradnjepostavljanja, odravanja i rada; i

b) potencijalne promjene operativnih uslova.(5) Principi za izbor odgovarajuih materijala se dokumentuju.(6) Prije upotrebe novih materijala, vri se njihovo ispitivanje, prorauni i testovi radi usklaivanja sa primijenjenim

sigurnosnim kriterijumima.

(7) Utvrivanje nivoa protoka i kapaciteta sistema za tretman ugljovodonika vri se na osnovu vremena potrebnog zreagovanje, kapaciteta i pouzdanosti kontrolnih sistema i operativnih aspekata kao to su vibracije, nivoi buke,oscilacije pritiska i vodeni efekti.

(8) Ako su sistem za tretman i pomoni sistem privreni za mobilna postrojenja, neophodno je razmotritimogunosti pomjeranja postrojenja radi obezbjeenja sigurnog i efikasnog rada pod odreenim operativnimuslovima.

(9) Leita slojne i drenirane vode opremaju se sa:a) jednim zatvorenim drenanim sistemom za slojnu vodu;b) jednim otvorenim drenanim sistemom za podruja za koja postoji rizik od eksplozije; ic) jednim otvorenim drenanim sistemom za bezopasna podruja.

(10) Energetski sistemi moraju da imaju dovoljno kapaciteta da snabdijevaju strujom sve istovremene potroae napostrojenju, a pokretanje glavnih potroaa energije, uzimajui u obzir koliinu simultanih odnosnoistovremenih potroaa, vri se na nain da glavni energetski sistem ne postane preoptereen i da sprijei rizikod iskljuivanja.

Bezbjednost postrojenja za tretman i pomonih postrojenja

lan 35(1) Podruje klasifikacije sistema za tretman i pomonih sistema razmatra se zajedno, a mehanizacija i pomona

oprema moraju biti u skladu sa podrujem klasifikacije na kome oprema treba da se instalira.(2) Komore za pritisak sa temeljima, rotirajua mehanizacija, cjevovodni sistemi, ukljuujui pomone konstrukcij

ureaje za penetraciju u zonama koje sadre ugljovodonike ili druga potencijalno opasna sredstva i u situacijamincidenta, moraju biti otporne na poar i eksplozije.

(3) Sistemi za tretman i pomoni sistemi opremaju se ureajima za kontrolu pritiska koji mogu da obezbijede zatitod promjene pritiska izvan odreenih graninih vrijednosti, a ureaji za drenau moraju da sprijee sluajnoisticanje ugljovodonika.

(4) Podruje klasifikacije i rezultati analiza rizika unose se u specifikacije ventilacionih sistema koji obezbjeuju dse koncentracija dima, estica, pare i gasovitih komponenti odrava ispod odreenih graninih vrijednosti.

(5) Ventilacioni sistem mora da omogui hlaenje i zagrijevanje opreme, kao i da obezbijedi dobru ventilacijupovrina koje sadre izvore paljenja i koje nose rizik od prodora gasa.

(6) U sluaju modifikacije sistema za tretman ugljovodonika i pomonog sistema, sprovodi se analiza rizika ipreduzimaju mjere za odravanje ili poboljanje prvobitnih ventilacionih uslova.

(7) Podruja sa prirodnom ventilacijom moraju da imaju dovoljnu cirkulaciju vazduha, radi odravanja koncentracigasova i nivoa zagaenosti u okviru definisanih graninih vrijednosti, a zatvoreni i djelimino zatvoreni prostorsa prirodnom ventilacijom moraju biti u skladu sa najboljim dostupnim standardima u odnosu na veliinu otvorau zidovima, podovima i plafonima.

(8) Na povrinama koje nemaju dovoljno prirodne ventilacije, mora biti obezbijeena mehanika ventilacija,

odnosno ventilatori sa motorima i drugim pomonim sredstvima koji sprjeavaju varnienje u ventilacionimpostrojenjima.

(9) Bojleri sa jedinicom za grijanje moraju biti u skladu sa najboljim dostupnim tehnikim standardima, a jedinica zgrijanje bojlera se snabdijeva vazduhom za sagorijevanje iz bezbjednih prostora.

(10) Izduvni gasovi se transportuju do bezbjednog prostora, na nain koji ne stvara smetnje zaposlenim i ne uzrokujopasne situacije za helikopterski saobraaj ili plovila za snabdijevanje , a izduvne cijevi moraju da sprijee damogue varnienje i sagorijevanje ne postane izvor paljenja. .

Projektovanje sistema za tretman postrojenja

lan 36


Strana: 13


14/17

(1) Na prostoru u kojem je mogua pojava hidrantne ili ledne formacije, sistemi za tretman opremaju se ureajimakoji mogu da injektiraju glikol ili metanol ili druga slina sredstva.

(2) Rizik od samozapaljenja ili pirolize procjenjuje se u odnosu na izbor materijala, pri emu se propisuju kontrolneprocedure i procedurodravanja, a svi sastavni elementi se oblau termalnom izolacijom.

(3) Ureaji za separaciju moraju da imaju dovoljno kapaciteta da razdvajaju komponente proizvedene u buotini, aprilikom projektovanja ureaja za separaciju, moraju se predvidjeti posljedice promjena u proizvodnim fluidimaiz buotine tokom vremena, kao i sprjeavanje negativnog uticaja ureaja na opremu koja se nalazi nizvodno.

(4) Ureaji za separaciju moraju da eliminiu i dreniraju pijesak koji odvaja ugljovodonike od slojne vode i da

obezbijede istou ugljovodonika.(5) Kontejneri pod pritiskom i kontejneri sa normalnim atmosferskim pritiskom:a) se projektuju i koriste u skladu sa zakonom i najboljim dostupnim meunarodnim standardima;b) ako sadre ugljovodonike, opremaju se sa dva odvojena ureaja za zatitu od velikog pritiska;c) projektuju se na nain da deformacija ili oteenje interne opreme ne utie na ureaje za zatitu od visokog

pritiska;d) opremaju se ventilima za pritisak i vakumiranje dovoljnog kapaciteta; ie) omoguavaju ugraivanje opreme u njihovu unutranjost, a da se pri tome ne otete odnosno ne deformiu.

(6) Procedure kontrole i odravanja kontejnera utvruju se u toku faza projektovanja i izgradnje.(7) Projektovanje, izgradnja odnosno postavljanje cijevi vri se u skladu sa zakonom i najboljim dostupnim

meunarodnim standardima, pri emu se uzimaju u obzir i optereenja uzrokovana neuobiajnim uslovima (vodeni efekti i sl).

(8) Prilikom analize efekata optereenja, iz stava 7 ovog lana, naroito se uzima u obzir:a) optereenja koja se prenose na prateu opremu;b) postavljanje cijevi koje su podlone velikim oscilacijama, deformacijama oscilacijama postrojenja pod

odreenim ekolokim uslovima;c) uslovi kontrole i odravanja definiu se u toku faze projektovanja i faze izgradnje.

Ventili i aktuatori

lan 37(1) Ventili i aktuatori projektuju se na nain da mogu da izdre optereenja kojima mogu biti izloeni, u skladu sa

zakonom i najboljim dostupnim meunarodnim standardima.(2) Ventili i aktuatori koji su dio sigurnosnog sistema za iskljuivanje moraju biti otporni na poar, eksploziju i

optereenja kojima mogu biti izloeni.(3) Bezbjednosni ventili moraju se testirati u skladu sa utvrenim procedurama i odgovarajuim programom

testiranja, ukljuujui operativne testove, testove curenja i prosipanja.

Pomona postrojenja

lan 38(1) Rotacioni kompresori opremaju se opremom za kontrolu iznenadnih gubitaka i neophodno smanjenje pritiska.(2) Pistonovi kompresori moraju imati opremu neophodnu za kontrolu i smanjivanje variranja pulzacije pritiska.(3) Separatori tenosti moraju da:

a) obezbijede da se drenaa tenosti odvija na bezbjedan i prudencijalan nain;b) tite kompresorsku jedinicu; c)sadre mehanizme koji mogu da iskljue kompresorsku jedinicu u sluaju

poveanja nivoa fluida izvan odreenih graninih vrijednosti;d) sadre ispusni ventil za drenau koji se automatski zatvara u sluaju smanjenja nivoa fluida izvan odreenih

graninih vrijednosti; ie) u svim operativnim uslovima omogue efikasno sakupljanje tenih kapi i tenosti u kompresoru, osloboenih

iz protoka ugljovodonika.(4) Postrojenja koja koriste ugljovodonike kao gorivo,u cilju postizanja najbolje mogue operativne ispravnosti,

moraju biti snabdjevena gorivom u dovoljnim koliinama u skladu sa utvrenim ogranienjima pritiska,temperature i zagaenosti.

(5) Pneumatski sistemi za obezbjeivanje vazduha za radne instrumente projektuju se u skladu sa najboljimdostupnim tehnikim standardima za plovila, cijevi i kompresore i moraju da imaju odgovarajui kompresorskikapacitet kojim se obezbjeuje stabilnost operativnih uslova i usklaenost sa utvrenim vrijednostima vazduha.

(6) Za temperaturu kondezovanja, istou, variranje pritiska i temperaturu vazduha utvruju se granine vrijednosti


Strana: 14


15/17

(7) Rotaciona mehanizacija mora biti u skladu sa zakonom i relevantnim najboljim dostupnim meunarodnimstandardima, a prilikom njenog izbora naroito se uzima u obzir pouzdanost, energetska ekonominost, lakoarada i odravanja, prethodno iskustvo i nove tehnologije.

Postrojenja sa inertnim gasom

lan 39(1) Postrojenja sa inertnim gasom projektuju se u skladu sa najboljim dostupnim tehnikim standardima za plovne i

plutajue objekte, cijevi i kompresore, ukljuujui standarde za transport plovila koja sadre gas.(2) Prilikom odabira lokacije za opremu sa inertnim gasom naroito se uzimaju u obzir posljedice eventualnogcurenja, emisije, ispusta i naina za njihovo otkrivanje i mora se obezbijediti zatita konstrukcija kod kojih modoi do hlaenja zbog curenja iz plovnih ili plutajuih objekata koji sadre inertni gas u tenom stanju.

(3) Crijeva i spojnice koje se koriste za inertni gas u tenom stanju moraju biti odgovarajui za tu namjenu iprojektuju se i oznaavaju na nain koji sprjeava njihovo mijeanje sa vazdunim ili drugim spojnicama.

Postrojenja koja koriste hemikalije

lan 40(1) Postrojenja koja koriste hemikalije moraju da obezbijede odgovarajue primanje, skladitenje i raspodjelu

hemikalija.

(2) Postrojenja iz stava 1 ovog lana, moraju imati fiksirano skladite za skladine rezervoare i cjevovod.(3) Prilikom odreivanja lokacije postrojenja iz stava 1 ovog lana uzimaju se u obzir bezbjednost zaposlenih,operacije pretovara iz rezervoara koji se koriste za transport ili plovila za snadbijevanje, kao i rizik od poara ieksplozija.

(4) Kada je cjevovod povezan sa postrojenjima koja sadre ugljovodonike ili sistemima pod visokim pritiskom,ventili koji sprjeavaju vraanje ugljovodonika (check velves) se postavljaju to je mogue blie mjestuinjektiranja.

Sigurnosni sistemi

lan 41(1) Postrojenja se opremaju odgovarajuim sigurnosnim sistemima i projektuju na nain da se izbjegava da

potencijalna oteenja ili propusti ugroze zdravlje i ivot ljudi, ivotnu sredinu, imovinu i finansijske interese.(2) Sigurnosni sistemi naroito sadre:a) protivpoarni alarm;b) alarm za evakuaciju;c) odgovarajue osvjetljenje za vanredne situacije;d) sisteme za iskljuivanje;e) sigurnosne i kontrolne sisteme u toku rada;f) sistem za otkrivanje curenja gasa;g) sigurnosni energetski sistem; ih) aparate za gaenje poara.

(3) Sigurnosni sistemi moraju da budu operativni u svakom trenutku, da se redovno odravaju i moraju imati svojuoperativnu sposobnost za vrijeme trajanja incidentnih situacija.

(4) Sistemi i komponente moraju biti otporni na optereenja iz okruenja kojima mogu biti izloeni.

Protivpoarni sistem i sistem za otkrivanje poara

lan 42(1) Sistemi za otkrivanje poara ili zapaljivih i tetnih gasova se instaliraju na djelovima postrojenja na kojima je

identifikovan rizik od sluajnog poara, curenja gasa ili ispusta gasa.(2) Sistemi iz stava 1 ovog lana moraju da omogue: brzo i sigurno otkrivanje poara, curenje ili isputanje gasa,

pokretanje odgovarajueg alarma, utvrivanje mjesta nezgode kao i da utvrde da li se radi o stvarnom ilipotencijalnom poaru, a istovremeno sa pokretanjem alarma, automatski se sprovode mjere za sprjeavanje iliograniavanje posljedica poara i curenja ili isputanja gasa.


Strana: 15


16/17

(3) Sistemi iz stava 1 ovog lana moraju da:a) budu nezavisni od drugih sistema, radi sprjeavanja negativnog uticaja u sluaju propusta drugih sistema;b) sadre komponente koje mogu da podnesu fiksna optereenja tako da se njihova operativna sposobnost

odrava za odreeni vremenski period; ic) se koncipiraju na nain da se moe izvriti njihova kontrola, odravanje, testiranje i modifikacije.

(4) Postrojenja, radni prostori, prostorije za stanovanje i odmor koji su ukljueni u upstream operacije ili izloeni tioperacijama moraju biti opremljeni visoko pouzdanim sistemima za upozoravanje u sluaju poara i potrebe zaevakuacijom.

(5) Aktiviranje protivpoarnog alarmnog sistema vri se iz kontrolnog centra i, ako je mogue, iz drugihodgovarajuih pozicija.(6) Aktiviranje alarma za evakuaciju vri se iz radio prostorije ili iz kontrolnog centra.(7) Runo aktiviranje protivpoarnih sistema mora da aktivira protivpoarni alarm.

Kontrola tretiranja i bezbjednost sistema

lan 43(1) Postrojenja sa jedinicom za tretman ugljovodonika moraju da budu opremljena sistemom kontrole koji

obezbjeuje sigurnu kontrolu i podeavanje jedinica za tretman ugljovodonika i pomonih sistema.(2) Komponente i oprema koji su ugraeni u sistem kontrole moraju biti odgovarajui za optereenja kojima mogu

biti izloeni.

(3) Postrojenja koja su opremljena ili povezana sa jedinicama za tretman ugljovodonika moraju biti opremljenasistemom za bezbjednost tretmana koji mora biti pouzdan, sposoban da otkriva operativne uslove koji mogupredstavljati opasnost i da sprjeava da takvi uslovi prerastu u opasne situacije.

(4) Sigurnosni sistem za tretman ugljovodonika se projektuje na nain da funkcionie nezavisno od drugih sistema sistim nivoom sigurnosti kao i drugi sistemi.

(5) Sigurnosni ventili za iskljuivanje mogu se koristiti kao ventili sigurnosnog sistema za tretman ugljovodonika.(6) Komponente ugraene u sigurnosni sistem za tretman ugljovodonika moraju biti odgovarajui za optereenja

kojima mogu biti izloene.(7) Senzori za aktiviranje funkcija iskljuivanja moraju dati upozoravajui signal prilikom aktiviranja.(8) Testiranje sigurnosnih sistema obrade vri se bez prekida rada.(9) Prekidni ventili koji su ugraeni u sistem moraju se fiksirati na tanoj poziciji.

Izduvni sistemilan 44

(1) Radi uklanjanja zapaljivih i tetnih gasova iz postrojenja moraju se instalirati i izduvni sistemi i obezbijeditinjihovo runo aktiviranje sa sigurne udaljenosti koja obezbjeuje zatitu zaposlenih, postrojenja i opreme.

(2) Aktiviranje izduvnog sistema mora da obezbijedi isputanje gasa u prostor gdje je to isputanje sigurno i daobezbijedi brzo smanjenje pritiska u opremi.

(3) Sistem iz stava 1 ovog lana, projektuje se na nain koji omoguava da izduvavanje ne uzrokuje povreduzaposlenih, tetu po okolinu ili imovinu i finansijske interese, kao i da se odravanje i funkcionalno testiranjesprovodi efikasno, bez prekida rada.

(4) Radi kontrole stanja komponenti izduvnog sistema neophodno je obezbijediti njegovo praenje.

Sistemi za energiju, osvjetljenje i iskljuivanje uvanrednim situacijama

lan 45(1) Postrojenja moraju biti opremljena odgovarajuim energetskim sistemom za vanredne situacije, nezavisnim od

drugih izvora za snadbijevanje energijom, koji u sluaju pada glavnog energetskog sistema mora obezbijeditidovoljno energije u mjeri potrebnoj za snabdijevanje sigurnosnih sistema i druge opreme od vitalnog znaaja.

(2) U toku prelaska sa glavnog energetskog sistema na sigurnosni energetski sistem mora biti obezbijeenoneprekidno snabdijevanje energijom sigurnosnih kola.

(3) Glavni motori energetskog sistema za vanredne situacije, moraju imati to je mogue manje prekida u radu kakobi se obezbijedio kontinuitet rada.

(4) Energetski sistem za vanredne situacije mora biti organizovan i zatien na nain da se obezbijedi njegovaoperativnost i u sluaju incidenta, a testiranje se vri bez prekida u radu.


Strana: 16


17/17

(5) Postrojenja sa opremom koja sadri ugljovodonike moraju da imaju krajnje pouzdan sigurnosni sistemiskljuivanja postrojenja, radi sprjeavanja ili ograniavanja posljedica curenja ugljovodonika i uklanjanjamoguih izvora paljenja.

(6) Sistem za tretman mora da ima ventile koji omoguavaju da cijeli sistem bude izdijeljen u sekcije kako biotpornost poaru pruala svaka izolovana sekcija sistema.

(7) Aktiviranje sigurnosnog sistema za iskljuivanje mora da obezbijedi sigurne uslove rada za postrojenja i opremupostrojenja, a runi sigurnosni ureaji za iskljuivanje moraju se strateki locirati, odvojiti i zatiti od sluajnogaktiviranja. Energetski sistem za vanredne situacije mora da ima mogunost runog aktiviranja ili aktiviranja na

drugi nain.(8) Komponente koje su ugraene u energetski sistem moraju biti nezavisne ili suplementarne drugim sistemima.Sigurnosni ventili za iskljuivanje mogu da se koriste i kao sigurnosni ventili sistema za tretman. Na sigurnosnisistem za iskljuivanje ne smiju uticati propusti drugih sistema. Instalirani ventili imaju funkciju sigurnosnihventila za iskljuivanje, i mogu biti:a) ventili u proizvodnim i injekcionim cijevima ili oznaeni kao dubinski bezbjednosni ventili;b) ventili u proizvodnom i injekcionom krilu ili boni ventil erupcijskog ureaja;c) glavni automatski ventil;d) ventili kombinovani u takozvanom erupcijskom ureaju buotine koji se koristi za injektiranje hemikalija ili

omoguavanje podizanja gasa; ie) ventili procesa izolacije u sekcije.

(9) Komponente ugraene u energetski sistem za vanredne situacije projektuju se za maksimalna optereenja kojimmogu biti izloene, a odgovarajue testiranje sistema vri se bez prekida rada.

(10) Svi dostupni sigurnosni ventili za iskljuivanje projektuju se na nain da budu lako dostupni i opremljeni saindikatorom pozicije. Informacije o statusu svake izvrene radnje automatski se prenose u kontrolni centar.

(11) Instaliranje sigurnosnih ventila za iskljuivanje se realizuje na bezbjedan i kontrolisan nain.(12) Radni i objekti za stanovanje opremaju se osvjetljenjem koje se automatski aktivira u sluaju nestanka redovno

napajanja, a koje moe da obezbijedi dovoljno osvjetljenja u objektima koji se nalaze u opasnim i nezgodnimsituacijama.

Sigurnosna oprema

lan 46 Pored opreme koja je propisana ovim pravilnikom, operator e, kada je potrebno instalirati i dodatnu sigurnosnuopremu kao to je protivpoarna oprema, amci za spasavanje, barijere za sprjeavanje irenja nafte (oil barierrs),plovila, amci ili vazduhoplovi na ekanju, blizu ili na postrojenjima ili na glavnoj opremi koja je angaovana uupstream operacijama.

Stupanje na snagu

lan 47 Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Slubenom listu Crne Gore".

Broj: 01-266/1 Podgorica, 30. januara 2014. godine

Ministar,dr Vladimir Kavari, s.r.


Strana: 17

pravilnik o busenju busotina

Documents