PRAVO NA VODU I POVERENJE POTROŠAČA

Nebojša Veljković1, Zorana Petrović2, Aleksandar Šotić3, Miroslava Hero-Gon2 1Agencija za zaštitu životne sredine/ MZŽS RS, 2Beogradski vodovod i kanalizacija, 3Udruženje za tehnologiju vode i sanitarno inženjerstvo – Beograd.

“Generalna skupština UN poziva države i međunarodne organizacije da pruže finansijsku podršku izgradnji kapaciteta i prenosa tehnologija kroz međunarodnu saradnju i pomoć, posebno zemljama u razvoju, kako bi se povećali napori da se za sve ljude obezbedi zdravstveno ispravna, čista, dostupna i pristupačna voda za piće, kao i kanalizacija”.

The human right to water and sanitation, Resolution adopted by the General Assembly on 28 July 2010 (Sixty-fourth session).

Upravni okrug

(sedište JKP)

Opština (sedište JKP)

Naziv JKP za vodosnabdevanje

Broj stanovnika obuhvaćenih

sistemom javnog vodosnabdevanja

Procenjen broj stanovnika 2016

% priključ. stan. (javni vodovod)

Pomoravski Ćuprija JKP Ravno 2014 Ćuprija

19000 28951 65,63

Pomoravski Despotovac KSP Stan JP Despotovac

9310 21376 43,55

Pomoravski Jagodina JP Standard Jagodina 49000 70319 69,68

Pomoravski Paraćin JKP Vodovod i kanalizacija Paraćin

39570 51921 76,21

Pomoravski Rekovac JP Glaveja Rekovac 2000 9802 20,4

Pomoravski Svilajnac KJP Morava Svilajnac 14600 22000 66,36

Ukupno 133480 204369 65,31

Upravni okrug

(sedište JKP)

Opština (sedište JKP)

Naziv JKP za vodosnabdevanje

Broj stanovnika obuhvaćenih

sistemom javnog vodosnabdevanja

Procenjen broj stanovnika 2016

% priključ.stan.

Šumadijski Aranđelovac JKP Bukulja Aranđelovac

38750 44516 87,05

Šumadijski Knić JKP Komunalac Knić 2593 13258 19,56

Šumadijski Kragujevac JKP Vodovod i kanalizacija Kragujevac

186921 189568 98,6

Šumadijski Lapovo JKSP Morava Lapovo 7376 7390 99,81

Šumadijski Rača JKP Rača 4192 10735 39,05

Šumadijski Topola JKSP Topola 12500 20939 59,7

Ukupno 252332 286406 88,1

(...)

Created by Veljkovic, 2018.

U osnovi stereotipa o kvalitetu vode za piće koju konzumiraju potrošači se nalazi pogrešna i stručno neopravdana pretpostavka zasnovana na netačnim i nepotpunim informacijama. Koliko je stereotip o kvalitetu vode za piće iz nekog vodovodnog sistema teško promenljiva informacija najbolje govori mišljenje o „ne/zadovoljstvu kvalitetom“ potrošača Beogradskog vodovodnog sistema i potrošača u Vojvodini na osnovu rezultata istraživanja.

Ne/zadovoljstvo kvalitetom vode za piće u različitim regionima Srbije

Izvor: Studija aktuelnog stanja korišćenja voda, zaštite voda i zaštite od voda u Srbiji, Projekat: „Izgradnja kapaciteta lokalne sredine za identifikovanje problema“, CeSID & The Olof Palme International Center, Beograd, 2006.

Izvor: Procena ugroženosti od elementarnih nepogoda i drugih nesreća – Nedostatak vode za piće, Agencija za zaštitu životne sredine, 2017.

Prema riziku od izloženosti, više od 730000 ljudi je u Vojvodini obuhvaćeno javnim vodovodnim sistemima u kojima su u vodi za piće prekoračeni fizičko hemijski agensi, sa dominantno alarmantim rizikom (Karta rizika). Visok i ekstremno visok stepen neispravnosti vode za piće iz javnih vodovodnih sistema u pojedinim gradovima i regionima u Srbiji, osim najvažnijeg zdravstvenog aspekta, otvara i pitanje delotvornosti prenošenja EU regulative u domaće propise i dosledne njegove primene. Revizijom Direktive o vodi za piće EU od država članica će se zahtevati pokretanje kampanja za informisanje građana o kvalitetu vode za piće iz javnih vodovoda.

Zašto su se društvene mreže „usijale“ ovog juna i na vest o metanu u vodi za piće u beogradskom vodovodnom sistemu poverovali i oni od kojih se očekuje stručno mišljenje? Ovo je tema kojom treba da se pozabavi društvena nauka jer „neobrazovanje i površno bavljenje informacijama svakako pomažu u širenju lažnih vesti, ali u tome primarnu ulogu imaju emocije“.

Informacija o metanu u vodi smišljena je namerno da izazove strah, jer „dok se glava ohladi i priseti gradiva hemije iz osnovne škole, već je kasno – informacija je postala viralna, kao i strah koji ona izaziva“ .

ZAKLJUČAK Veoma loš kvalitet vode za piće na nivou alarmantnog rizika po zdravlje u javnim vodovodnim sistemima na teritoriji Vojvodine i istovremeno odsustvo reakcije potrošača, i sa druge strane aktuelne razmere dezinformacija o kvalitetu vode za piće iz Beogradskog vodovodnog sistema, kao da odražavaju duh vremena i proizvod su društva i njegove političke i kulturne matrice.