Wykad 1 24.02.2012 r.

Podrcznik:Ochrona konkurencji i konsumentw Skoczny 2007 r.

Egzamin w formie testu wielokrotnego wyboru.

rda prawa ochrony konkurencji:1. Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentw z 16.02.2007 r. maa zmiana w porwnaniu do poprzedniej regulacji nie dotyczy kwestii konsumenta, czemu powicona jest odrbna regulacja2. TFUE art.101-106 (szczeglnie wane art.101 i 102)3. Rozporzdzenie Rady (WE) Nr 139/2004 z dnia 20 stycznia 2004 r. w sprawie kontroli koncentracji przedsibiorstw4. Rozporzdzenie Rady (WE) Nr 1/2003 z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie wprowadzenia w ycie regu konkurencji ustanowionych w art. 81 i 82 Traktatu

Konkurencja mechanizm sterujcy rynkami, prawami rynkw; brak normatywnej definicji cho to pojcie pojawia si w ustawie; proces rywalizacji przedsibiorcw na rynku, ktrzy konkuruj o odbiorcw, kontrahentw.

Sfera publicznoprawna ochrona mechanizmu konkurencji (prawo antymonopolowe)

Sfera prywatnoprawna (delikty) czyny nieuczciwej konkurencji nieuczciwe praktyki rynkowe- prawo ochrony konkurencji (instytucje, ktre maj na celu ochron konkurencji)

- prawo pomocy publicznej (generalny zakaz)- art. 107-109 TFUE

Pierwsz ustaw antymonopol by Sherman Act, ktra zostaa przyjta w 1890 r. po serii pocze, jakie miay miejsce wrd wielkich korporacji. Zawiera ona dwa wyrane postanowienia. Pierwsze, w czci pierwszej ustawy, ktra za nielegalne uznaje kad umow, zwizek w formie trustu lub innej oraz porozumienie tajne w celu ograniczenia produkcji lub handlu pomidzy stanami lub innymi pastwami. Drugie, w czci drugiej ustawy, ktre stwierdza, e kada osoba, ktra bdzie dziaa monopolistycznie albo zawiera tajne porozumienia z inn osob lub osobami w celu monopolizacji jakiejkolwiek czci produkcji lub innymi pastwami, winna bdzie przestpstwa. Pierwsza cz ustawy zakazuje jakiejkolwiek formy wspdziaania, ktra ogranicza konkurencj, a cz druga zakazuje monopolizacji lub jakichkolwiek dziaa w celu uzyskania pozycji monopolu.

Jak chroni konkurencj, za pomoc jakich rodkw?Polityka konkurencji 3 szkoy, 2 koncepcje:1. Koncepcje konkurencji otwarte na skutki (w mniejszoci) szkoa austriacka przedstawiciel Friedrich August von Hayek- wolno konkurowania jest najwiksz wartoci konkurencji- czynniki decydujce o konkurencji mona odkry dopiero po ich wystpienie konkurencja jest wic procesem odkrywania, elementem zabezpieczajcym2. Koncepcje konkurencji zorientowane na skutki (konkurencja nie powinna by chroniona dla samej konkurencji) szkoa harwardzka - rodki przepywaj swobodnie- funkcja redystrybucji dochodw, ktra nagradza efektywnych a eliminuje nieefektywnych- moliwo wyboru cena zblia si do optimum (wszyscy s zadowoleni)- org. antymonopolowe utrzymuj w miar wysok liczb uczestnikw rynku i czuwaj nad tym, aby ta liczba si drastycznie nie zmniejszya- klasyfikacja: rynki konkurencji doskonaej (praktycznie nie wystpuj), rynki oligopolistyczne (uznawane za najbardziej efektywne), rynki monopolistyczne (nieefektywne; prowadz do dyktatu jednego podmiotu; prawo antymonopolowe wino im zapobiega) szkoa chicagowska -w opozycji do szkoy harwardzkiej- konkurencja jest procesem nieprzewidywalnym, trudno przewidzie kiedy przynosi plusy, a kiedy minusy, tak wic wszystkie zaoenia mona wyrzuci do kosza- dopuszcza w pewnym etapie monopol, jeeli prowadzi to do rozwoju- przeciwnicy ingerencji w konkurencj; org. antymonopolowe winny kierowa si wycznie celem dobra konsumenta

Wykad 2 02.03.2012 r.

Zakres regulacji prawa o ochronie konkurencji i konsumentw: Zakres podmiotowy (kto jest zobowizany do stosowanie zakazw i nakazw przewidzianych w prawie antymonopolowym) Art.1. ust.2 ustawy: Ustawa reguluje zasady i tryb przeciwdziaania praktykom ograniczajcym konkurencj oraz praktykom naruszajcym zbiorowe interesy konsumentw, a take antykonkurencyjnym koncentracjom przedsibiorcw i ich zwizkw, jeeli te praktyki lub koncentracje wywouj lub mog wywoywa skutki na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej Przedsibiorcy i ich zwizki podmioty zobowizane do stosowania ustawy Ustawa zawiera wasn definicj przedsibiorcy, ktra nawizuje do definicji zawartej w u.s.d.g. (art.4.pkt.1 ustawy: przedsibiorcy - rozumie si przez to przedsibiorc w rozumieniu przepisw o swobodzie dziaalnoci gospodarczej, a take:a)osob fizyczn, osob prawn, a take jednostk organizacyjn niemajc osobowoci prawnej, ktrej ustawa przyznaje zdolno prawn, organizujc lub wiadczc usugi o charakterze uytecznoci publicznej, ktre nie s dziaalnoci gospodarcz w rozumieniu przepisw o swobodzie dziaalnoci gospodarczej,b)osob fizyczn wykonujc zawd we wasnym imieniu i na wasny rachunek lub prowadzc dziaalno w ramach wykonywania takiego zawodu,c)osob fizyczn, ktra posiada kontrol, w rozumieniu pkt 4, nad co najmniej jednym przedsibiorc, choby nie prowadzia dziaalnoci gospodarczej w rozumieniu przepisw o swobodzie dziaalnoci gospodarczej, jeeli podejmuje dalsze dziaania podlegajce kontroli koncentracji, o ktrej mowa w art. 13,d)zwizek przedsibiorcw w rozumieniu pkt 2 [izby, zrzeszenia i inne organizacje zrzeszajce przedsibiorcw, jak rwnie zwizki tych organizacji] - na potrzeby przepisw dotyczcych praktyk ograniczajcych konkurencj oraz praktyk naruszajcych zbiorowe interesy konsumentw)

Jedyn wad definicji przedsibiorcy z uokik, ktr zarzuca doktryna jest fakt, e uzalenia rozumienie pojcia przedsibiorcy od aktualnego stanu rozumienia pojcia przedsibiorcy na gruncie u.s.d.g., a to rozumienie zmienia si w czasie. Funkcja definicji przedsibiorcy w uokik (ma na celu reglamentacj swobody dzia. gosp. w celu ochrony mechanizmu konkurencji) jest odmienna ni funkcja definicji przedsibiorcy w u.s.d.g. (ma na celu uregulowanie podstawowych obowizkw przedsibiorcw zwizanych z podjciem dzia. gosp., jej zarejestrowaniem i dokonaniem innych czynnoci z tym zwizanych). Zakres regulacji prawa antymonopolowego i odniesienia regu prawa antymonopolowego jest nieco szerszy i odmienny ni w u.s.d.g. co przeoyo si na rozszerzenie def. przedsibiorcy w uokik.Postuluje si nowelizacj uokik i zdefiniowanie przedsibiorcy odrbnie (na uytej tej ustawy), co wynika z faktu, e na gruncie def. dzia. gosp. zawartej w u.s.d.g. istnieje spr czy tzw. usugi uytecznoci publicznej s dzia. gosp. czy nie s. U.s.d.g. wymaga, aby dzia. gosp. prowadzona bya w celu zarobkowym. Natomiast sfera uytecznoci publicznej (regulowana przez ustaw o gospodarce komunalnej art.1. ust.2 ustawy: Gospodarka komunalna obejmuje w szczeglnoci zadania o charakterze uytecznoci publicznej, ktrych celem jest biece i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludnoci w drodze wiadczenia usug powszechnie dostpnych) obejmuje realizowanie zada wasnych, obowizkowych.Dr Bdkowski uwaa, e dziaalno jednostek samorzdu terytorialnego jest dzia. gosp. o nieco odmiennym charakterze, a def. z u.s.d.g. nie mona odnosi literalnie do wszystkich rodzajw dzia. jakie mog by prowadzone. Niewtpliwie jest to dzia. o specyficznym charakterze rzdzc si odmiennymi reguami.Ad. a) Sfera uytecznoci publ. jest poddana reguom konkurencji bez wzgldu na jej zakwalifikowanie (bardzo bogate orzecznictwo w tej kwestii, np. lokalny rynek usuwania odpadw efekt dwigni, rynek usug pogrzebowych, rynek refundacji usug lekarskich NFZ).Ad. b) Wynik niedbalstwa ustawodawcy, def. przeniesiona z poprzednio obowizujcej uokik, gdzie prawo dzia. gosp. nie traktowao dzia. zawodowej jako dzia. gosp. To powtrzenie nie byo potrzebne.Ad. c) Os. fizyczna, ktra sama nie prowadzi dzia. gosp. ale posiada kontrol nad co najmniej jednym przedsibiorc (posiada akcje lub udziay pakiet kontrolny albo inny tytu prawny, ktry gwarantuje jej moliwo powoywania ponad poowy skadu org. zarzdzajcego i rady nadzorczej jakiego przedsibiorcy) jest traktowana na gruncie przepisw uokik jako przedsibiorca, ale w odniesieniu do jednej sytuacji, gdy podejmie dziaania podlegajce kontroli koncentracji (obowizek zgoszenia zamiaru nabycia pakietu udziaw lub akcji gwarantujcych kontrol nad przedsibiorc do organu antymonopolowego). Jeden waciciel, ktry decyduje o wszystkich sprawach tych przedsibiorstw i kierunkach ich funkcjonowania zjawisko koordynacji zachowa.Ad. d) Zwizek przedsibiorcw moe dopuszcza si ogranicze konkurencji, np. uchwaa zwizku przedsibiorcw moe skutkowa naruszeniem regu konkurencji (przykad z orzecznictwa: uchwaa Krajowej Izby Notarialnej odnoszc si do nowego kodeksu etyki zawodowej, ktra wyczaa konkurencj na rynku usug notarialnych poprzez wprowadzenie ceny sztywnej). Art. 8 ust.1 ustawy - 4 przesanki warunkujce wyczenie; art.101 ust.3 TFUE 4 przesanki.

Zakres przedmiotowy 3 niezalene kwestie: praktyki ograniczajce konkurencj (objte norm zakazu);2 rodzaje praktyk: porozumienia ograniczajce konkurencj (art. 6 ustawy i art. 101 TFUE) zakaz wzgldny, przewidziane 3 wyjtki: porozumienia bagatelne art. 7 ustawy i obwieszczenie Komisji Europejskiej porozumienia objte wyczeniem grupowym (rozporzdzenie Rady Ministrw poziom krajowy lub rozporzdzenie Rady poziom unijny) art. 8 ust. 1 ustawy i art. 101 ust.3 TFUE wyczenie na podstawie indywidualnej samooceny naduywanie pozycji dominujcej (art. 9 ustawy i art. 102 TFUE) zakaz bezwzgldny koncentracje przedsibiorcw (kontrola prewencyjna: art. 13 i nastpne uokik poziom krajowy oraz Rozporzdzenie Rady (WE) Nr 139/2004 poziom unijny) praktyki naruszajce zbiorowe interesy konsumentw (objte norm zakazu: art. 24 uokik, brak odpowiednika na poziomie unijnym)

Zakres terytorialny

Wykad 3 09.03.2012 r.

Pojcie rynku waciwegoJedna z kluczowych kwestii w prawie antymonopolowym. Problem z definiowaniem rynku waciwego warunkuje w ogle prawidowo caego postpowania antymonopolowego, a w szczeglnoci wszystkich wnioskw, ktre org. antymonopolowy wyprowadza. Pierwszym etapem post. antymonopolowe jest wyznaczenie rynku waciwego.Rynek waciwy to rynek, na ktrym funkcjonuj przedsibiorcy. Jeeli mwimy o stosunkach konkurencji na rynku to bierzemy pod uwag przede wszystkim udzia tych przedsibiorcw w tym rynku. Udzia przedsibiorcw w rynku liczy si poprzez wolumen sprzeday towarw lub usug na danym rynku okrelony procentowo. Stosunki konkurencji wystpuj tylko tam gdzie mamy rywalizujcych ze sob przedsibiorcw, a wic zakadamy, e interesowa nas zawsze bd rynki, na ktrych dziaaj przedsibiorcy konkurujcy, a wic tacy ktrzy oferuj podobne towary czy usugi.Rynek waciwy definiuje art. 4 pkt. 9 ustawy, zgodnie z ktrym rozumie si przez to rynek towarw, ktre ze wzgldu na ich przeznaczenie, cen oraz waciwoci, w tym jako, s uznawane przez ich nabywcw za substytuty oraz s oferowane na obszarze, na ktrym, ze wzgldu na ich rodzaj i waciwoci, istnienie barier dostpu do rynku, preferencje konsumentw, znaczce rnice cen i koszty transportu, panuj zblione warunki konkurencji.

Dwa podstawowe el. wyznaczajce rynek waciwy:1. Kryterium produktowe Wyznaczane w oparciu o przesank substytutywnoci, czyli substytuty z punktu widzenia nabywcw.

Zasadniczym kryterium jest substytutywno towarw czy usug po stronie konsumentw. Tak dugo jak okrelone towary czy usugi s traktowane jako substytuty tak dugo przynale do jednego i tego samego rynku waciwego. Jeli nie s substytutami, konsumenci rozrniaj te towary czy usugi, uznaj e zaspokajaj inne potrzeby nie s towarami czy usugami nalecymi do tego samego rynku waciwego.

2. Kryterium geograficzne Dany rynek waciwy tworzy obszar, na ktrym panuj zblione warunki konkurencji (wpywa na to szereg czynnikw, przede wszystkim bariery wejcia i zejcia z rynku, np. bariery administracyjne wejcia na rynek, bariery fiskalne) std te czsto granicami rynku waciwego s granice pastwa (rny porzdek prawny, rna wysoko podatkw sprawia, e trudno mwi o zblionych warunkach konkurencji). Moe si jednak zdarzy, e dany rynek bdziemy definiowa szerzej. Integracja europejska sprzyja wikszej integracji rynkw i zblieniu si warunkw prowadzenia dzia. gosp., std te w bardzo wielu przypadkach i w wielu sektorach przyjmuje si, e dziaalno prowadzona jest nie wycznie na rynku krajowym, ale ma zasadniczo wpyw na funkcjonowanie przedsibiorcw na rynku unijnym (rynku wewntrznym UE). Z drugiej strony s towary i usugi, ktre s oferowane zasadniczo na rynkach lokalnych i te rynki nie s ze sob w aden sposb powizane, np. rynek prasy.

Czasem w postpowaniach antymonopolowych bierze si pod uwag trzecie kryterium, ktre nie jest wymienione w ustawie, ale powszechnie uznawane jako kryterium wyznaczenia rynku waciwego, mianowicie kryterium czasowe. Kryterium czasowe ma znaczenie przy produktach sezonowych. Pewne dobra i usugi s oferowane sezonowo bd wystpuje na nie sezonowe zapotrzebowanie (np. rynki nawozw sztucznych, rynki sprzeday maszyn rolniczych). Kryterium czasu moe mie znaczenie dla oceny stosunkw konkurencji np. w przypadku targw rnego rodzaju, bo targi maj tendencj do trwania w ograniczonym przedziale czasu i ewentualne relacje konkurencji bd oceniane tylko w tym przedziale czasu. Jest to kryterium posikowe, rzadziej stosowane.

W ramach danego rynku waciwego naley wyznaczy poszczeglne szczeble rynku. Nie wszyscy przedsibiorcy na danym rynku waciwym pozostaj bezporednio w relacjach konkurencji. Dla oceny stosunkw konkurencji na rynku maj znaczenie nie tylko powizania konkurent-konkurent, ale take konkurent-kontrahent. Kady rynek mona przedstawi jako drabin bd swoisty acuch (mwi si o acuchu gospodarczym) od surowca, a do finalnego produktu. Konkurentami s wycznie przedsibiorcy dziaajcy na tym samym szczeblu obrotu. Relacje pomidzy przedsibiorcami dziaajcymi na rnych szczeblach obrotu bd miay bardzo due znaczenie dla stosunkw konkurencji w szczeglnoci w przypadku porozumie ograniczajcych konkurencj.

Wyrniamy 2 rodzaje porozumie:1. Porozumienia horyzontalne (poziome) porozumienia pomidzy konkurentami. Maj one tendencj do szybkiego i gwatownego ograniczenia konkurencji, std te przez dugi czas prawo antymonopolowe interesowao si tylko i wycznie relacjami horyzontalnymi (np. kartel pomidzy producentami).2. Porozumienia wertykalne (pionowe) porozumienia pomidzy przedsibiorcami dziaajcymi na rnych szczeblach obrotu. W ich wyniku moe dochodzi do ogranicze konkurencji i to bardzo szybko (np. zawarcie przez dostawc surowca porozumie opatrzonych klauzul wycznoci ze wszystkimi producentami wykorzystujcymi ten surowiec i tym samym wykluczy z rynku swoich konkurentw). Podobnie jest w systemach wycznej dystrybucji gdzie moe doj do sytuacji, w ktrej dystrybutor 2 i 3 nawet gdyby chcia rozprowadza produkty producenta 1 bdzie mia zamknity dostp do takiej moliwoci. Wszelkie klauzule wycznoci terytorialnej, asortymentowej powoduj ograniczenie konkurencji std te do szczegowo analizuje si obecnie na gruncie prawa antymonopolowego tego typu przypadki (bogate orzecznictwo i szereg regulacji szczeglnych).

Porozumienia zawarte midzy przedsibiorcami dziaajcymi na rnych rynkach waciwych nie powoduj jakichkolwiek narusze konkurencji.

Zakaz porozumie ograniczajcych konkurencj (art. 6. ust. 1. ustawy i art. 101. ust.1 TFUE) jedna z dwch praktyk ograniczajcych konkurencj obok naduywania pozycji dominujcejZgodnie z art. 6 zakazane s porozumienia midzy przedsibiorcami lub przedsibiorcami i zwizkami przedsibiorcw lub zwizkami przedsibiorcw, ktrych celem lub skutkiem jest wyeliminowanie, ograniczenie lub naruszenie w inny sposb konkurencji na rynku waciwym. Dla zdefiniowania porozumienia ograniczajcego konkurencj naley si odwoa si trzech el.: Porozumienie w wietle prawa antymonopolowego definicja zawarta jest w art. 4. pkt 5, zgodnie z ktrym przez porozumienie rozumie si: umowy zawierane midzy przedsibiorcami, midzy zwizkami przedsibiorcw oraz midzy przedsibiorcami i ich zwizkami albo niektre postanowienia tych umw umowy w rozumieniu prawa cywilnego, ale take tzw. umowy dentelmeskie (gentlemen's agreement ) formy umw zaczerpnite z systemu anglosaskiego polegajce na tym, e dwie lub wicej osb umawiaj si co do czego jednak nie traktuj tej umowy jako prawnie wicego akty; rozumienie pojcia umowy na gruncie prawa antymonopolowego wykracza poza cywilistyczne rozumienie

uzgodnienia dokonane w jakiejkolwiek formie przez dwch lub wicej przedsibiorcw lub ich zwizki przesank pozwalajc na postawienie zarzutw s uzgodnienia stanowisk midzy przedsibiorcami, tzw. koordynacja zachowa (w praktyce org. antymonopolowych pojawia si czasem problem jak odrni koordynacj zachowa bdc wynikiem antykonkurencyjnego porozumienia od typowego naladownictwa zachowa rynkowych); istotne jest wykazanie przez org. antymonopolowy, e doszo do koordynacji bdcej wynikiem uzgodnienia dokonanego pomidzy przedsibiorcami

Szczeglnie ciekawym obszarem s tzw. klauzule wymiany informacji. Od jakiego czasu polityk antymonopolow nurtuje pytanie na ile sama wymiana informacji midzy przedsibiorcami ju moe stanowi przejaw antykonkurencyjnego porozumienia (praktyka jest uboga, ale si rozwija). Zasadniczo mona przyj, e wymiana informacji wraliwych pomidzy przedsibiorcami np. co do poziomu cen planowanych w przyszoci, polityki rabatowej, wysokoci upustw, mar bdzie traktowana jako porozumienia antykonkurencyjne, poniewa wymiana tego typu informacji midzy przedsibiorcami uatwia im koordynacj zachowa. Wiedzc jak si bd ksztatoway ceny u konkurentw druga strona moe odpowiednio dopasowa swoj polityk.

uchway lub inne akty zwizkw przedsibiorcw lub ich organw statutowych

ktrego celem lub skutkiem jest zakazane s porozumienia, ktrych celem byo ograniczenie konkurencji i ktre wywoay rzeczywicie taki skutek na rynku (zamiar stron zgodny by z osignitym rezultatem); zakazane w wietle art. 6 ustawy s take porozumienia, ktrych celem jest ograniczenie konkurencji nawet jeeli skutek w postaci ograniczenia konkurencji nie wystpi, strony miay zamiar ograniczy konkurencj, ale do tego ograniczenia jeszcze nie doszo z tych czy innych powodw; ju sam cel w postaci ograniczenia konkurencji skutkuje zamaniem zakazu z art. 6 ustawy, a wic naraa przedsibiorcw na sankcje z tym zwizane; zakazane s take porozumienia, ktre zostay zawarte midzy przedsibiorcami, ktrzy nie mieli zamiaru ograniczenia konkurencji natomiast osignli taki skutek, strony mogy nie mie wiadomoci, e naruszaj konkurencj albo mogy by niewiadome swojej pozycji rynkowej

wyeliminowanie, ograniczenie bd inne naruszenie konkurencji (skutek albo cel antykonkurencyjny moe by trojakiego rodzaju): moe doj do cakowitego wyeliminowania konkurencji na rynku waciwym (stosunkowo rzadkie zjawisko) zakazane s porozumienia, ktrych skutkiem bdzie wyeliminowanie konkurencji na rynku waciwym; bdzie ono miao miejsce: gdy w porozumieniu uczestnicz wszyscy przedsibiorcy dziaajcy na danym rynku albo miadca ich cz i dochodzi do zamknicia rynku na reguy konkurencji w przypadku porozumienia zawartego midzy przedsibiorcami dziaajcymi na rnych szczeblach obrotu, np. pomidzy producentem a dystrybutorem w sytuacji gdy jedna z tych stron (np. dystrybutor) posiada pozycj dominujca na swoim szczeblu obrotu i zawiera tylko z jednym z producentw umow na wyczn dystrybucj (cakowite wyeliminowanie konkurencji, poniewa dojdzie do wykluczenie z rynku pozostaych producentw)

ograniczenie konkurencji bdzie miao miejsce wwczas gdy: nie wszyscy przedsibiorcy dziaajcy na danym szczeblu zawarli ze sob porozumienie (porozumienie ograniczajce konkurencj obejmuje tylko cz uczestnikw rynku, a pozostali przedsibiorcy nie uczestnicz w mechanizmie wsplnej koordynacji zachowa) wszyscy przedsibiorcy uczestnicz w danym porozumienie, ale porozumienie daje im pewien margines swobody jeli chodzi o ich zachowania rynkowe (konkurencja na rynku wystpuje, np. porozumienie dot. ceny min.)

wszelkie inne naruszenia konkurencji (bardzo szeroka formua moliwych syt.) - wszelkie syt., w ktrych relacje rynkowe nie odpowiadaj warunkom konkurencji bd traktowane jako porozumienie ktre ograniczaj konkurencj ale to ograniczenie ma rny wymiar

Wykad 4 16.03.2012 r.Ustawa w celu uatwienia sankcjonowania narusze w postaci porozumie ograniczajcych konkurencj zawiera przykadowy katalog porozumie ograniczajcych konkurencj. Jest on wzorowany po czci na podobnym katalogu zawartym w art. 101 ust. 1 TFUE z drobnymi rnicami.

W wietle art. 6 ust. 1 ustawy wyrniono w sumie 8 przypadkw porozumie ograniczajcych konkurencj:1. Porozumienia cenowe, kartele cenowe (pkt. 1 ustawy: [Porozumienia polegajce na] ustalaniu, bezporednio lub porednio, cen i innych warunkw zakupu lub sprzeday towarw) takie porozumienia, ktrych przedmiotem uzgodnienia pomidzy przedsibiorcami jest cena (najczstszy, najpowszechniejszy typ porozumie ograniczajcych konkurencj); przede wszystkim ograniczy konkurencj cenow prbuj przedsibiorcy, bo jest najbardziej szkodliwa z ich punktu widzenia, zmusza do rywalizacji. Zakazane jest bezporednie ustalanie ceny wprost okrelone stosowane ceny (kwotowo lub procentowo). Motywy tych porozumie to wyczenie mechanizmu konkurencji cenowej co zmniejsza presj rynkow oraz podniesienie cen i wyzysk dalszych uczestnikw rynku. Zakazane jest rwnie porednie ustalanie cen wwczas gdy przedsibiorcy pomidzy sob bd koordynowa np. polityk rabatow, upustow. Kartele cenowe dotycz zarwno cen odsprzeday lub skupu. Praktyk cenow traktuje si jako zarwno ograniczajc konkurencj, ale take jako praktyk eksploatacyjn, ktrej celem i motywem jest wyzysk ekonomiczny pozostaych uczestnikw transakcji rynkowych.

2. Porozumienia kondycjonalne (pkt. 1 ustawy) takie porozumienia, ktrych przedmiotem s inne ni cena warunki transakcji, np. udzielane gwarancje, brak usug dostarczenia towaru. Celem takich porozumie jest obnienie wasnych kosztw dzia. Ich przykadem s take porozumienia okrelajce niekorzystne dla pozostaych stron transakcji warunki transakcji (np. terminy, danie dodatkowych gwarancji, tzw. opaty pukowe).

3. Porozumienia kontyngentowe (pkt. 2 ustawy: [Porozumienia polegajce na] ograniczaniu lub kontrolowaniu produkcji lub zbytu oraz postpu technicznego lub inwestycji) takie porozumienia, w ktrych celem przedsibiorcw jest ograniczenie, np. poday towarw. S rynki, na ktrych tego typu porozumienia mog by bardzo skuteczne z punktu widzenia przedsibiorcw (rynki, na ktrych wystpuje w miar stay popyt na okrelone towary niezalenie od wysokoci ceny, np. towary pierwszej potrzeby). W wyniku takiego porozumienie przedsibiorcy mog osign dwa cele: zmniejszenie produkcji zmniejsza koszty wasne dzia. oraz wzrost cen. Porozumienie dot. ograniczenia postpu technicznego rwnie wie si z ograniczeniem kosztw wasnych.

4. Porozumienia podziaowe (pkt. 3 ustawy: [Porozumienia polegajce na] podziale rynkw zbytu lub zakupu) moliwe s 3 konstelacje: podzia asortymentowy syt., w ktrej dwaj przedsibiorcy zajmujcy si produkcj i dystrybucj swoich towarw zawieraj ze sob porozumienie na mocy, ktrego jeden z nich skupi si tylko na segmencie produkcji, a drugi na dystrybucji; uzyskuj dziki temu monopol na rynku jeli nie ma wicej przedsibiorcw albo bardzo znaczn pozycj rynkow przy zaoeniu, e pozostali konkurenci maj niewielkie udziay w rynku jest ich nieduo lub s rozproszeni; to porozumienie mona nazwa specjalizacyjnym nastpuje specjalizacja na okrelonym asortymencie

podzia podmiotowy dotycz porozumienia pomidzy przedsibiorcami dziaajcymi na jednym szczeblu obrotu w stosunku do kontrahentw znajdujcych si na innych szczeblach, np. producenci mog si umwi co do podziau klienteli, klauzula w umowach dystrybucyjnych, stanowica e dostawca, producent, importer towarw zastrzega sobie wyczno obsugi okrelonej grupy; kryteria podziau podmiotowego mog by rne: wskazanie okrelonych, konkretnych klientw albo okrelenie poprzez poziom szczebla obrotu, na ktrym klient funkcjonuje (hurt, detal) albo wielko odbioru towarw

podzia terytorialny (demarkacyjny) przedsibiorcy wyznaczaj sobie geograficzny rynek, na ktrym prowadz dzia., powstrzymujc si od prowadzenia dzia. na rynkach geograficznych przydzielonych innym uczestnikom porozumienia; ma na celu przydzielenie kademu z uczestnikw porozumienia okrelonego terytorium na wyczno

5. Porozumienia dyskryminacyjne (pkt. 4 ustawy: [Porozumienia polegajce na] stosowaniu w podobnych umowach z osobami trzecimi uciliwych lub niejednolitych warunkw umw, stwarzajcych tym osobom zrnicowane warunki konkurencji). Istot naruszenia konkurencji jest to, e strony zawierajce porozumienie umawiaj si co do tego, e zasadniczo pomidzy sob bd stosowa inne warunki transakcji ni przy podobnych transakcjach w umowach z os. czy podmiotami nieuczestniczcymi w tym porozumieniu. Przykadem mog by umowy dystrybucji (najczciej w ukadzie wertykalnym tego typu porozumienia wystpuj), kiedy producent zawiera porozumienie z czci dystrybutorw na rynku, na mocy ktrego dystrybutorzy uczestniczcy w porozumieniu z producentem bd otrzymywa towary do dystrybucji na korzystniejszych warunkach, np. z bardziej odroczonym terminem patnoci ni w normalnym obrocie albo z wiksz mar czy te w stosunku do nich bd stosowane szczeglne bonifikaty czy rabaty, itd. (szereg uprzywilejowujcych el. moe si pojawi). Skutkiem takiego porozumienia jest to, e od tej pory ci dystrybutorzy na szczeblu dystrybucji maj stworzone zrnicowane warunki konkurencji w tym znaczeniu, e Ci dystrybutorzy prowadz dzia. na znacznie korzystniejszych warunkach anieli pozostali mimo, e zasadniczo chodzi o dystrybucj tego samego towaru i generalnie sama umowa i rodzaj zobowiza, ktre przyjmuj na siebie strony jest zbliony; zasadniczo te warunki powinny by podobne. Bardzo czsto w tego typu praktykach uczestnicz podmioty (przynajmniej po jednej ze stron), ktre maj siln pozycj rynkow i moe doj do takiego podwjnego zamania ustawy, bowiem dziaania ze strony tego podmiotu (gdyby to by wyczny dostawca jakiego towaru na rynek, np. wyczny importer albo producent, ktry nie spotyka si z jak istotn konkurencj) moe jednoczenie by potraktowane jako naduycie pozycji dominujcej, bo on wtedy rnicuje warunki konkurencji na rynku. Jednoczenie mona przeciw wszystkim uczestnikom tego porozumienia prowadzi post. o zawarcie porozumienia ograniczajcego konkurencj.

6. Porozumienia o transakcje wizane, porozumienia wizane (pkt. 5 ustawy: [Porozumienia polegajce na] uzalenianiu zawarcia umowy od przyjcia lub spenienia przez drug stron innego wiadczenia, niemajcego rzeczowego ani zwyczajowego zwizku z przedmiotem umowy). Istot tego porozumienia jest wymuszanie na odbiorcach czy kontrahentach zakupw w pakiecie produktw czy usug, ktre nie s ze sob powizane funkcjonalnie ani zwyczajowo i zasadniczo s lub mog by zakupywane odrbnie, tzw. transakcja wizana, czasem mwi si o pakietowaniu produktw. Czciej tego typu praktyki spotyka si jako przejaw naduywania pozycji dominujcej, czyli dominant, ktry produkuje rne towary czy oferuje rne usugi moe mie skonno do wymuszania zakupu tych towarw czy usug w pakiecie. Najbardziej typowym przykadem dziaa tego typu wykrytym przez UOKiK i ukaranym byo dziaanie TP S. A., ktra wymuszaa na abonentach jednoczenie zakup usugi telefonu i Internetu. Skutkiem pakietowania towarw moe by nawet wyparcie konkurentw z rynku. Jest to praktyka uderzajca nie tylko w samych odbiorcw, ale jest to take silnie antykonkurencyjna praktyka, poniewa w okrelonych syt. np. w syt. gdy mamy 1 dostawc telewizji kablowej na cae miasto czy te osiedle powizanie tej usugi jednoczenie z Internetem moe wyprze z rynku wszystkich pozostaych konkurentw operatora internetowego. W pewnych syt. moe wic doj do eliminacji konkurencji. Jest to praktyka traktowana jako jeden z powanych przejaww naruszenia konkurencji.

7. Porozumienia wykluczajce (pkt. 6 ustawy: [Porozumienia polegajce na] ograniczaniu dostpu do rynku lub eliminowaniu z rynku przedsibiorcw nieobjtych porozumieniem). Podobna praktyka do porozumie dyskryminacyjnych, ale tutaj istot jest nie tyle stworzenie zrnicowanych warunkw konkurowania co z gry celem tego typu porozumie jest eliminacja z rynku. Typowym przykadem porozumie wykluczajcych s, np. umowy dystrybucji albo dostawy opatrzone klauzul wycznoci czyli tzw. porozumienia wycznej dostawy albo wycznej dystrybucji, bo powoduj one wyparcie z rynku przedsibiorcw, ktrzy nie uczestnicz w danym porozumieniu. Na og umowy wycznej dystrybucji s zawierane przez przedsibiorcw, ktrzy przekraczaj progi bagatelnoci. Zasadniczo te umowy bd oceniane z punktu widzenia prawa antymonopolowego; mog ewentualnie podlega wyczeniom spod zakazu jeli zmieszcz si w granicach okrelonych przez rozporzdzenia o wyczeniach grupowych, czyli generalnie bd spenia przesanki wyczenia grupowego std te odpowiednie rozporzdzenie dot. porozumie wertykalnych, wytyczne Komisji dot. oceny porozumie wertykalnych, poniewa s to najczstsze przykady kooperacji rynkowej (umowy dystrybucji czy te dostawy). Rzadko kiedy przedsibiorca tworzy wasn sie dystrybucji, najczciej polega on na siach innych przedsibiorcw, kady specjalizuje si na danym szczeblu obrotu w okrelonej dzia. jeden na produkcji drugi na dystrybucji. Std te zawarcie umw jest tutaj nieodzownym czynnikiem dotarcia ostatecznie produktu do klienta. Te porozumienia czsto zawieraj klauz wycznoci. W pewnych przypadkach one mog by usprawiedliwione dodatkowymi przesankami jak chociaby ochron znaku towarowego czy generalnie marki (tak jest w przypadku produktw markowych).

8. Porozumienia przetargowe (pkt. 7 ustawy: [Porozumienia polegajce na] uzgadnianiu przez przedsibiorcw przystpujcych do przetargu lub przez tych przedsibiorcw i przedsibiorc bdcego organizatorem przetargu warunkw skadanych ofert, w szczeglnoci zakresu prac lub ceny). Uderzaj one w istot przetargu jako mechanizmu, ktry ma zagwarantowa konkurencj o przedmiot przetargu, zamwienia. Przetargi s powszechnie stosowane w niektrych branach i nie naley ich ogranicza tylko do sfery zamwie publicznych, gdzie wystpuj zmowy przetargowe. Zmowy przetargowe pojawiaj si te tam gdzie organizuje si przetargi nieobjte regulacj zamwie publ., np. firmy budujce fabryk, deweloperzy budujcy osiedla mieszkaniowe albo biurowce zawsze organizuj przetarg na wykonanie usug budowlanych. Zmowy przetargowe s zmor Polski, duo si ich wykrywa i nakada kary. Rynek usug budowlanych jest podatny na te porozumienia. Po otwarciu ofert zamawiajcy stwierdza, e ceny oferowane przez wykonawcw praktycznie si nie rni (jest to sygna, ktry sugeruje zawarcie porozumienia). Innym przypadkiem jest, e po otwarciu ofert okazuje si, e aden ze startujcych do przetargu albo ich dua cz nie zoy oferty na cao prac a jedynie na jaki wycinek w taki sposb, e oferty ukadaj si w cao. Zdarzay si przetargi, ktrych jeden przedsibiorca skada ofert, a jako podwykonawcw proponowa pozostaych. Jeli uda si udowodni, e doszo do zawarcia porozumienia to wwczas jest stawiany zarzut i udowadniany co koczy si naoeniem kar. Porozumienia przetargowe a czsto spotykane, a ich celem jest wykluczenie z gry pewnej instytucji, ktra sama ze swej natury ma suy konkurencji.

Porozumienia ograniczajce konkurencj ad. 1-5 oraz 8 s traktowane jako najcisze, najbardziej niebezpieczne przypadki narusze konkurencji, czego skutkiem jest to, e na og nie mog one skorzysta czy w niewielkim stopniu mog skorzysta z wycze spod zakazu porozumie ograniczajcych konkurencj. Nie odstpuje si od wymierzenia kary, nakada si wysz od standardowo przewidzianej.Prawo europejskie w art. 101 ust.1 TFUE nie wymienia porozumie przetargowych w katalogu porozumie ograniczajcych konkurencj z tego wzgldu, e porozumienia przetargowe mieszcz si w pozostaych kategoriach. Mona je po czci potraktowa jako porozumienia podziaowe, po czci maj one charakter wykluczajcy, mog mie charakter porozumienia cenowego. Ustawodawca polski (bardziej z psychologicznych wzgldw) zdecydowa si na wprowadzenie do ustawy dodatkowego stanu faktycznego co nastpio w 2000 r. przy uchwaleniu poprzedniczki obecnie obowizujcej ustawy. Lata 90 pokazay, e tych zmw przetargowych jest sporo i ustawodawca postanowi doedukowa przedsibiorcw i wyraniej wskaza, e tego typu dziaania stanowi cikie naruszenie konkurencji.

Wykad 5 30.03.2012 r.

Kooperacja na rynku jest zjawiskiem naturalnym i ustawodawca nie moe przedsibiorcom zabroni zawierania umw nawet jeli czasem zawieraj el., ktre powoduj, e dochodzi do ogranicze konkurencji. Trzeba odnale rwnowag midzy z jednej strony chci ochrony konkurencji a z drugiej strony koniecznoci umoliwienia kooperacji przedsibiorcom co przynosi szereg pozytywnych efektw rynkowych. Std te ustawa podobnie jak prawo europejskie przewiduje 3 wyjtki od zakazu porozumie ograniczajcych konkurencj. Wyjtki te zezwalaj na zastosowanie takich porozumie, ktre pomimo ograniczenia konkurencji jednak mog przynie pewne wymierne korzyci ekonomiczne. Oprcz tego przewidziane jest wyczenie dla porozumie zawartych midzy przedsibiorcami, ktrych udzia w rynku jest tak nieduy, e nie spowoduje to jakiego istotnego ograniczenia konkurencji nawet jeli by chcieli ograniczy czy wyeliminowa konkurencj. Porozumienia bagatelne uregulowane w art. 7 ustawyPrg bagatelnoci jest rny w zalenoci od tego w jakim ukadzie odniesienia to porozumienie zostao zawarte. Dla porozumie horyzontalnych midzy konkurentami na tym samym szczeblu obrotu prg bagatelnoci 5% cznego udziau w rynku przedsibiorcw uczestniczcych w porozumieniu. Ocenia si to w ten sposb, e Prezes UOKiK wyznacza rynek waciwy, ale najpierw musi zbada ile podmiotw dziaa na tym rynku, jaka jest wielko udziaw w tym rynku kadego z tych podmiotw przeliczona procentowo. Jeeli suma da do 5% post. antymonopolowe si umarza nie stwierdzajc praktyki ograniczajcej konkurencj (jest ono bezprzedmiotowe, bo wobec takich przedsibiorcw nie prowadzi si postpowania antymonopolowego). Jeeli prg bdzie przekracza 5% to nastpuje normalne badanie takiego porozumienia. To, e ten udzia wynosi 6-7% moe by w jaki sposb wzite pod uwag przy ocenie ewentualnych antykonkurencyjnych skutkw takiego porozumienia. Przy porozumieniach zawartych midzy przedsibiorcami nie bdcymi konkurentami (gwnie chodzi o porozumienia wertykalne), a wic midzy kontrahentami na ronych szczeblach obrotu ustawa stanowi, e porozumienia s traktowane jako bagatelne jeeli udzia w rynku posiadany przez ktregokolwiek z nich w roku kalendarzowym poprzedzajcym zawarcie porozumienia przekracza 10%.Prawo europejskie wynika po czci z regulacji rozporzdzenia 1/2003 a po czci z komunikatu Komisji Europejskiej, w ktrym okrelia ona jaki prg udziau w rynku traktuje jako prg bagatelny nie skutkujcy naoeniem sankcji na przedsibiorcw. Jeli chodzi o prawo europejskie ocena jest podobna natomiast progi s wysze; dla porozumie horyzontalnych wynosz one 10%, a dla wertykalnych 15%. To moe prowadzi do syt. w ktrej dane porozumienie nie bdzie zakazane na gruncie prawa europejskiego, bo bdzie speniao prg bagatelnoci, ale bdzie zakazane na gruncie prawa polskiego. Takie porozumienie i tak bdzie korzysta ze zwolnienia, bo org. krajowy nie moe zakaza stosowania porozumienia, ktre nie byoby zakazane na gruncie prawa unijnego.

Z wyczenia bagatelnego nie korzysta 5 rodzajw porozumie: Cenowe Kondycjonalne Kontyngentowe Podziaowe Przetargowe

Prezes UOKiK musi najpierw zbada czy prg udziau w rynku jest przekroczony, czy nie, ale musi te od razu przyjrze si jaka jest istota porozumienia. Ten niewielki udzia w rynku moe by wzity pod uwag przy wymiarze kary pieninej, albo ewentualnie przy odstpieniu od wymiaru kary. Na og wobec takich przedmiotw drobnych wydaje si decyzj o zakazie stosowanie porozumienia (jedynie tak edukacyjnie) i na tym sprawa si koczy. Najczciej przy recydywie pojawia si kara. Jeli ta ma miejsce w niewielkim odstpie czasu to zachowanie moe by potraktowane jako niewykonanie decyzji i jest obwarowane bardziej surowymi sankcjami.Wyczenia bagatelne maj istotne znaczenie, bo zwalniaj org. antymonopolowy z konicznoci badania wszystkich moliwych porozumie w szczeglnoci w przypadkach, kiedy te porozumienia nie zagraaj konkurencji. Std te lepiej jest, aby org. antymonopolowy skoncentrowa si na tych przypadkach gdzie to zagroenie dla konkurencji jest realne. W praktyce wyczenia bagatelne nie odgrywaj, a tak wielkiej roli.Art. 8 ustawy odgrywaj w praktyce wiksz rol. Jest on specyficznie skonstruowany co wynika z reformy systemu podjtej z 2007 r., ktr poprzedzia reforma systemu wycze na poziomie unijnym, ktra wesza w ycie 1.05.2004 r. Centraln norm jest art. 8 ust. 1 uokik, ktry okrela przesanki wyczenia porozumienia spod zakazu (4 przesanki). Przesanki z art. 8 ust. 1 mog by podstaw do 2 rodzajw wycze: Wyczenia grupoweNa podstawie art. 8 ust. 1 moe doj do wydania rozporzdzenia o tzw. wyczeniach grupowych (art. 8 ust. 3 rozporzdzenie RM). Wyczenia grupowe z gry okrelaj przesanki wyczenia spod zakazu pewnych grup czy te typw porozumie. Maj t zalet, e doprecyzowuj bardzo oglnikowo sformuowane przesanki z art. 8 ust. 1. Podobny system jest stosowany na gruncie prawa unijnego mianowicie tam te w art. 101 ust. 3 TFUE okrelone s przesanki wyczenia. Art. 101 ust. 3 TFUE moe stanowi podstaw do zastosowania wycze grupowych. Rada jest upowaniona (chyba e sceduje te kompetencje na Komisj) do wydawania takich rozporzdze o wyczeniach grupowych. Maj zwierciadlany charakter: rozporzdzeniu unijnemu odpowiada rozporzdzenie krajowe. Unijny prawodawca wyznacza pewien standard.

Wyczenia na podstawie indywidualnej samoocenyArt. 8 ust. 1 moe by stosowany do jeszcze jednego typu wycze. Jest on tak sformuowany, e mona przyj, i obowizuje jakby bezporednio. Moe doj do wyczenia z mocy samej ustawy, poniewa wyczone spod zakazu s porozumienia, ktre speniaj takie czy inne kryteria. Dlatego te art. 8 ust. 1 bezporednio moe by podstaw do tzw. wycze na podstawie indywidualnej samooceny. Nie ma czego takiego jak wyczenie indywidualne. Przedsibiorcy obecnie nie mog ubiega si o takie wycznie ex ante dotyczce konkretnego porozumienia. W przeszoci byo to moliwe na gruncie prawa unijnego i po czci na gruncie prawa krajowego w toku post. antymonopolowego. W 2004 r. przyjto tak metod, e zwalniamy Komisj Europejsk z nadmiaru pracy. Nie bdzie wydawaa decyzji o niezgoszeniu zastrzee czyli tych zwolnie indywidualnych, a cay ciar ryzyka stosowania takich porozumie przejm na siebie przedsibiorcy. Oni sami musza dokona oceny czy porozumienie, ktre zawarli spenia przesanki wyczenia czy nie, jeeli nie kwalifikuje si ono do wyczenia grupowego. Ma to dwojaki walor. Zwalnia org. antymonopolowe z konicznoci badania wszystkich indywidualnie porozumie. Idea jest taka e od tej pory org. antymonopolowe skupiaj si tylko na najciszych naruszeniach konkurencji, drobniejsze co najwyej powinny by cigane w drodze prywatnych pozww przeciwko przedsibiorcom. Drugi walor jest fakt, e przedsibiorcy obarczeni ryzykiem oceny czy porozumienie si kwalifikuje do wyczenie czy nie bd by moe ostroniejsi w przystpowaniu do zawierania tego typu porozumie.

Przesanki zastosowania wyczeZgodnie z art. 8 ust. 1. Zakazu, o ktrym mowa w art. 6 ust. 1, nie stosuje si do porozumie, ktre jednoczenie:1. Przyczyniaj si do polepszenia produkcji, dystrybucji towarw lub do postpu technicznego lub gospodarczego.

Z wyczenia bd korzysta porozumienia, ktre w jakikolwiek sposb przynosz efekt w postaci chociaby lepszej obsugi dla klientw, usprawniaj dystrybucj, przyczyniaj si do powstania czy wprowadzenia na rynek nowych produktw, wynalazkw. To znajduje odzwierciedlenie w aktualnie obowizujcych wyczeniach grupowych dlatego, e po pierwsze takimi wyczeniami objte s np. porozumienia w zakresie bada i rozwoju pomidzy przedsibiorcami. Istot tych porozumie jest to, e wprawdzie dochodzi do kooperacji midzy konkurentami niemniej jednak w szczytnym celu jakim jest np. prowadzenie wsplnych bada nad jakim nowym produktem i ewentualne wsplne wprowadzenie go na rynek, wsplny marketing. Innym przykadem s wyczenia dla porozumie dystrybucyjnych, dlatego e dystrybucja jest istotnym aspektem dzia. przedsibiorcw, ale te ona bezporednio przekada si na samych konsumentw: usprawnienie kanaw dystrybucji, polepszenie technik dystrybucji, przypieszenie procesu dotarcia produktu od producenta do konsumenta jest traktowane jako istotna korzy std te porozumienia dystrybucyjne s traktowane na og jako takie, ktre przynosz wymierne korzyci i mimo ogranicze konkurencji mog korzysta z wyczenia. Musi si pojawi wymierna korzy, ktra zrwnoway ograniczenie konkurencji.

2. Zapewniaj nabywcy lub uytkownikowi odpowiedni cz wynikajcych z porozumie korzyci.

Polepszenie produkcji, dystrybucji, itd. nie ma suy tylko samym przedsibiorcom uczestniczcym w tym porozumieniu. Polepszenie produkcji czy dystrybucji musi przynie rwnie korzyci uytkownikom, czyli warunkiem zwolnienia zarwno na podstawie indywidualnej samooceny jak i wyczenia grupowego jest ocena czy konsumenci albo odbiorcy skorzystaj na zawarciu porozumienia. Czy nastpi polepszenie dystrybucji? Czy wprowadzenie nowego produktu na rynek przyniesie im korzy? Przyjmuje si, e tak (warto dodana). W orzecznictwie podkrela si, e badanie tej przesanki musi nastpowa niezalenie od pierwszej. Nie jest tak, e przyjmuje si globalnie, e skoro speniona jest pierwsza przesanka to od razu jest korzy dla konsumentw. Naley to indywidualnie zbada.

3. Nie nakadaj na zainteresowanych przedsibiorcw ogranicze, ktre nie s niezbdne do osignicia tych celw.

4. Nie stwarzaj tym przedsibiorcom moliwoci wyeliminowania konkurencji na rynku waciwym w zakresie znacznej czci okrelonych towarw.

Dwie pierwsze przesanki traktujemy jako tzw. przesanki pozytywne, dwie kolejne jako przesanki negatywne.

Wykad 6 13.04.2012 r.

Wykad 7 20.04.2012 r.

Naduywanie pozycji dominujcejW wietle art. 9 uokik oraz art. 102 TFUE zakazane jest naduywanie pozycji dominujcej przez jednego lub wicej przedsibiorcw na rynku waciwym. Z tej normy wynika, po pierwsze, e samo posiadanie pozycji dominujcej przez przedsibiorc nie jest zabronione, prawo antymonopolowe nie zakazuje przedsibiorcom posiadania pozycji dominujcej czy te uzyskania pozycji dominujcej o ile odbywa si to rodkami legalnymi. Brak definicji naduywania pozycji dominujcej. Art. 9 uokik podobnie jak art. 102 TFUE wymienia najbardziej charakterystyczne przypadki naduywania pozycji dominujcej.

Praktyki naduycia pozycji dominujcej generalnie mona podzieli na dwie kategorie: Praktyki antykonkurencyjne, czyli take ktre bd godzi w mechanizm konkurencji. Praktyki eksploatacyjne, ktre generalnie mona okreli jako praktyki wykorzystania wasnej siy ekonomicznej na szkod kontrahentw i konsumentw (np. narzucanie nadmiernie wygrowanych cen).

Zasadniczo mona powiedzie, e prawo antymonopowe rzdzi si nastpujc regu, i im wikszy jest przedsibiorca dziaajcy na rynku tym mniej mu wolno (regua duy moe mniej). Sam fakt posiadania duej siy rynkowej powoduje, e przedsibiorca musi by bardzo ostrony jeli chodzi o podejmowane dziaania na rynku, poniewa skutek tych dziaa moe mie bardzo czsto antykonkurencyjny bd eksploatacyjny wymiar. To co w normalnych warunkach mog czyni bez problemu przedsibiorcy i mieci si to w granicach swobody kontraktowej, czyli swobodnie okrela warunki transakcji, ceny jakie stosuj, nawet swobodnie dobiera partnerw handlowych o tyle podmiot dominujcy tak duej swobody nie ma. Im wikszy udzia w rynku tym mniejsza swoboda kontaktowa po stronie podmiotu dominujcego.Przesankami zakazu jest posiadanie pozycji dominujcej. Pozycja dominujca przedsibiorcy zostaa zdefiniowana w art. 4 pkt. 10 uokik: rozumie si przez to pozycj przedsibiorcy, ktra umoliwia mu zapobieganie skutecznej konkurencji na rynku waciwym przez stworzenie mu moliwoci dziaania w znacznym zakresie niezalenie od konkurentw, kontrahentw oraz konsumentw; domniemywa si, e przedsibiorca ma pozycj dominujc, jeeli jego udzia w rynku waciwym przekracza 40 %. Mamy wic dwie przesanki moliwo zapobiegania skutecznej konkurencji na rynku (taka sia rynkowa, ktra pozwala zmienia warunki konkurowania) a ta moliwo zmian warunkw konkurowania wynika z faktu moliwoci niezalenego dziaania od uczestnikw rynku. W przypadku pozycji dominujcej nie ma tego co w normalnych warunkach okrelamy mianem presji konkurencyjnej. Jedn z funkcji konkurencji jest funkcja bodcowa, ktra powoduje e przedsibiorca nie moe swobodnie okrela swojej strategii rynkowej w oderwaniu od potencjalnej reakcji pozostaych uczestnikw rynku. W przypadku pozycji dominujcej tego zagroenia nie ma. Przedsibiorca dominujcy moe swobodnie okrela swoj strategi rynkow, poniewa nie musi si liczy z negatywn reakcj ze strony konkurentw czy kontrahentw. Pozycja konkurentw jest zbyt saba, aby zagrozia jego pozycji, a kontrahenci i konsumenci s skazani na zaopatrywanie si u niego, a wic akceptacj tych warunkw transakcji, ktre podmiot dominujcy im narzuca. Jest to istota dominacji rynkowej. Moe ona wynika z bardzo duego udziau w rynku (np. monopol 100% udziau w rynku), ale moe si ona pojawi take przy znacznie mniejszym udziale w rynku wystarczy, e dotarcie do innych rde zaopatrzenia bdzie ju w jakich sposb utrudnione nawet jeeli one wci jeszcze istniej. To ju w istotny sposb powoduje, e podmiot dominujcy jak mwi ustawa bdzie mg dziaa w znacznym stopniu niezalenie, a tym samym bdzie mg te wpywa na warunki konkurencji panujce na danym rynku. Istot pozycji dominujcej jest to, e mieci si w niej moliwo dalszej ekspansji pozycji dominujcej. Ustawa w art. 4 pkt. 10 zawiera domniemanie w peni obalalne, i podmiot zyskuje pozycj dominujc jeeli jego udzia w rynku przekracza 40%. W prawie unijnym domniemanie wynosi 50%. Jest to domniemanie obalalne w obie strony. Nawet pomimo przekroczenia tego progu przedsibiorca i tak jeszcze nie posiada pozycji dominujcej co bdzie miao miejsce wwczas kiedy bdzie si on styka na rynku z konkurentem o rwnie duym udziale w rynku przy czym warunki panujce na tym rynku bd takie, e midzy tymi podmiotami panuje walka konkurencyjna (nie dochodzi do jakichkolwiek uzgodnie np. w postaci porozumie ograniczajcych konkurencj czy jakiego innego koordynowania zachowa). Trudno wwczas mwi o dziaaniu niezalenym od konkurentw czy kontrahentw. Przykadem takich rynkw s oligopole silnie konkurujce. Z drugiej strony moe si okaza, e nawet nie przekroczenie przez przedsibiorc tego 40% progu bdzie dawao przedsibiorcy moliwo niezalenego dziaania pozwalajcego wpywa na warunki konkurencji i przyjmuje si, e ten podmiot posiada pozycj dominujc. W praktyce organw antymonopolowych prg 30% udziau w rynku jest traktowany jako prg od ktrego mona mwi o pozycji dominujcej przedsibiorcy i po stronie tego przedsibiorcy jest ryzyko ewentualnego zarzutu naruszenia ustawy antymonopolowej bd Traktatu.Domniemanie pozycji dominujcej ma walor dowodowy i procesowy. W przypadku gdy org. antymonopolowy ustali rynek waciwy i stwierdzi, e przedsibiorca ma na tym rynku ponad 40% udziau to nie musi on dalej udowadnia posiadania pozycji dominujcej. To na przedsibiorcy bdzie ciy obowizek przeprowadzenia przeciwdowodu, i takiej pozycji nie posiada mimo e jego udzia w rynku jest tak wysoki. Jeeli prg 40 % nie zostanie przekroczony to org. antymonopolowe bd musiay szczegowo uzasadni jakie okolicznoci przyjmuj, e przedsibiorca ju posiada pozycj dominujca i tym samym naruszy art. 9 uokik bd art. 102 TFUE.Ustawa mwi, e naduycie pozycji dominujcej moe nastpi poprzez dziaania jednego lub kilku przedsibiorcw. Stwierdzenie, e pozycj dominujc moe naduy kilku przedsibiorcw na danym rynku waciwym oznacza, e prawo antymonopolowe dopuszcza konstrukcj tzw. kolektywnej pozycji dominujcej. Jest szalenie trudno odrni kiedy wystpuje kolektywna pozycja dominujca i jej naduycie, a kiedy porozumienie ograniczajce konkurencj, ale tylko w antynomii porozumienie antykonkurencyjne, a naduycie kolektywnej pozycji dominujcej moemy w ogle o tym problemie rozmawia. Zasadniczo kolektywna pozycja dominujca wystpuje wwczas gdy na rynku mamy jak grup przedsibiorcw, z ktrych aden indywidualnie pozycji dominujcej nie posiada, ale pewna grupa z nich cznie tak pozycj uzyskuje. W przypadku porozumienia jego istotn cech i el., ktry org. antymonopolowy musi udowodni jest uzgodnienie midzy przedsibiorcami. W przypadku naduywania kolektywnej pozycji dominujcej mamy do czynienia z jednostronnymi dziaaniami (brak uzgodnienia, porozumienia), ktre s dokonywane indywidualnie przez kadego przedsibiorc, ale zmierzaj do osignicia wsplnego celu. Jednostronne, paralelne dziaania kilku przedsibiorcw, kiedy jednoczenie podejmuj oni zblione zachowania rynkowe nie bdce wynikiem uzgodnienia i przynoszce im wsplnie korzyci. Tego typu dziaania najczciej wystpuj na rynkach oligopolu. W takim ukadzie przedsibiorcom zamiast toczy wzajemnie rywalizacj moe zalee na utrzymaniu status quo. Kolektywna pozycja dominujca jest bardzo trudna do udowodnienia, Musz wystpi pewne specyficzne warunki rynkowe. Polskich orzecze i decyzji stosujcych t konstrukcj w ogle nie ma. W przypadku Komisji Europejskiej pojawio si kilka decyzji oraz wytyczne KE dot. oceny tzw. jednostronnych dziaa przedsibiorcw pozwalaj na skonstruowanie koncepcji kolektywnej pozycji dominujcej. Najczciej zagroenie stosowania takiego naduycia kolektywnej pozycji dominujcej wystpuje na rynkach, na ktrych mamy stosunkowo jednorodny produkt i przedsibiorcy s w stanie atwo oceni jakie s koszty i strategie dziaania konkurentw. Do tej pory przyjto wystpowanie kolektywnej pozycji dominujcej na rynku pyt CD. Naduyciu kolektywnej pozycji dominujcej sprzyjaj niektre systemy wymiany informacji (np. stosowanie tzw. systemw otwartych cen, kiedy przedsibiorcy z gry z wyprzedzeniem informuj o tym jakie bd stosowa ceny czy rabaty w przecigu jakiej perspektywy czasu). W decyzji KE w sprawie Impala dot. budynku bod city miao to miejsce. Odbywaj si tam mniej wicej dwa razy do roku spotkania branowe przemysu muzycznego, na ktre produkuje si biuletyny, z ktrych mona si dowiedzie jakie rabaty i upusty bd stosowa w stosunku do swoich dystrybutorw gwni gracze na rynku. Poza tym jest to rynek gdzie mamy kontrakty dugoterminowe z wykonawcami std te kady koncern muzyczny ma z gry okrelon pul wykonawcw, ktrzy s na jaki czas zwizani klauzulami wycznoci tylko z nim co uatwia przejrzysto rynku. Wszelkie rynki, ktre s bardzo przejrzyste, ktrych atwo jest przedsibiorcom oceni i przewidzie zachowania konkurentw sprzyjaj naduywaniu kolektywnej pozycji dominujcej. KE w wytycznych stwierdzia, e kolektywnej pozycji dominujcej sprzyja syt. w ktrej w przeszoci zdarzay si zachowania dyscyplinujce uczestnikw rynku. Mianowicie jeeli podejrzewamy, e bya koordynacja cen, ceny byy stosunkowo na zblionym poziomie i zdarzay si syt., w ktrych na jaki czas jeden z przedsibiorcw odstpowa od mechanizmu koordynacji cen i obnia ceny zdarzao si e spotyka si z dziaaniami, ktre nazywane s bojkotem (np. pozostae koncerny odmawiay mu dystrybucji w swoich kanaach dystrybucyjnych). Wszelkie dziaania dyscyplinujce kary, ktre stosuj wobec siebie przedsibiorcy su utrzymaniu mechanizmu koordynacji zachowa rynkowych nawet jeli nie jest to przedmiotem uzgodnie midzy tymi przedsibiorcami. Przedsibiorcy zachowuj si w podobny sposb, poniewa boj si reakcji konkurentw. Taka reakcja suy temu, aby jej dawny uczestnik powrci do mechanizmu wsplnej koordynacji. Te przesanki sprzyjay KE w udowodnieniu kolektywnej pozycji dominujcej. Na og org. antymonopolowe jeeli stykaj si z tego typu strukturami rynkowymi staraj si wykaza e doszo do formy uzgodnie midzy przedsibiorcami, bo uzgodnienie znacznie atwiej udowodni zarwno poprzez dowody bezporednie jak i porednie.

Katalog z art. 9 ustawy zawiera najbardziej charakterystyczne przykady naduywania pozycji dominujcej, ktre w szczeglnoci polegaj na:1. Bezporednim lub porednim narzucaniu nieuczciwych cen, w tym cen nadmiernie wygrowanych albo raco niskich, odlegych terminw patnoci lub innych warunkw zakupu albo sprzeday towarw.

Praktyki cenowe godzce bezporednio w mechanizm cenowy. Bardzo rne konstelacje s moliwe. Najczciej stosuje si ceny nadmiernie wygrowane po stronie podaowej. Podmiot dominujcy narzuca nadmierne ceny swoim kontrahentom i w ten sposb zgarnia z rynku tzw. rent monopolistyczn (dodatkowy zysk, ktry przedsibiorca uzyskuje, a ktrego nie uzyskaby jeli na rynku panowaaby konkurencja, bo nie byby w stanie wymusi, a tak wysokich cen za swoje towary). Ustalenie czy cena ma charakter ceny nadmiernie wygrowanej nie jest proste i org. antymonopolowe czasem s zmuszone stosowa do zaawansowane metody oceny. Najpowszechniej stosowane jest metoda porwnawcza, za pomoc ktrej bada si jak ksztatuj si ceny na innych porwnywalnych rynkach (np. na rynkach zagranicznych tego samego towaru lub na rynkach towarw podobnych czy zblionych na ktrych panuje konkurencja). Czasem stosuje si modele ekonometryczne, ktre polegaj na zbadaniu jakie s ceny na rynku, na ktrym dziaa podmiot dominujcy, a jakie by byy gdyby hipotetycznie na tym rynku panowaa konkurencja (uwzgldniajc np. koszty produkcji, transportu, redni poziom mar, jaka powinna by uzasadniona stopa zwrotu z inwestycji podmiotu dominujcego, gdzie punktem odniesienia jest rednia i dugookresowa stopa zwrotu z papierw dunych czyli np. inwestycji w obligacje skarbowe). Ceny raco niskie mog si pojawi w dwch ukadach odniesienia. Mog by one stosowane przez podmiot, ktry ma pozycj dominujc jako strona popytowa i wwczas narzuca on swoim dostawcom raco niskie ceny dostawy. Stosowanie cen raco niskich moe si zdarzy po stronie podaowej. Podmiot o pozycji dominujcej bdzie stosowa raco niskie ceny sprzeday, aby przycign jeszcze wicej klientw i tym samym wyeliminowa z rynku konkurentw. Najczciej w momencie, kiedy konkurencja na rynku przestanie dziaa ceny automatycznie id w gr ponad poziom racjonalny. Moe si to odbywa w sposb bezporedni (np. poprzez ustalanie ceny na okrelonym poziomie) albo poredni (np. polityka rabatowa, upusty mare jakie si stosuje). Praktyki cenowe bdziemy traktowa jako praktyki eksploatacyjne (dziaaj na szkod odbiorcw), ale te w przypadku stosowania cen raco niskich moemy mie do czynienia z praktykami stricte antykonkurencyjnymi jeeli celem stosowania cen raco niskich bdzie wyeliminowanie konkurencji. Wszelkie praktyki cenowe po stronie przedsibiorstw dominujcych maj dwoist natur.

2. Ograniczeniu produkcji, zbytu lub postpu technicznego ze szkod dla kontrahentw lub konsumentw.

Tzw. kontyngentowanie. Celem takich praktyk jest obnienie wasnych kosztw dziaalnoci, a z drugiej strony oznacza to wzrost cen przy stale utrzymujcym si popycie.

3. Stosowaniu w podobnych umowach z osobami trzecimi uciliwych lub niejednolitych warunkw umw, stwarzajcych tym osobom zrnicowane warunki konkurencji.

Tzw. praktyki dyskryminacyjne. Gracze rynkowi o maym udziale w rynku maj w tym zakresie pena swobod i dowolno, ale na podmiotach dominujcych spoczywaj szczeglne obowizki. Zasadniczo podmiot o pozycji dominujcej powinien w podobnych transakcjach w stosunku do podmiotw o podobnych cechach stosowa zblione warunki transakcji. Nie oznacza to, e podmiot dominujcy ma stosowa takie same warunki w stosunku do wszystkich osb trzecich, bo dyskryminacja moe polega na tym e podmioty zarwno due jak i mae bd traktowane na jednakowych zasadach. Dopuszczalne bdzie rnicowanie warunkw transakcji przez podmiot dominujcy z uwagi np. na wielko zakupw albo z uwagi na ich potencja rynkowy. Interesujcym przykadem jest orzeczenie SN, ktre zamkno w Polsce debat na temat tego czy stawki za energie elektryczn, ktre zatwierdza w taryfie przedsibiorstwa energetycznego Prezes URE s cenami sztywnymi czy maksymalnymi. Z punktu widzenia celw prawa energetycznego i regulacji rynku energetycznego mona argumentowa cakiem skutecznie, e s to ceny maksymalne. Celem taryfy jest jedynie ograniczenie wzrostu cen ponad pewien poziom nadmierny. Zwaszcza, e wystpuj czy te wystpoway przez dugi czas monopole na lokalnych rynkach dystrybucji energii elektrycznej i nie byo swobody wyboru dostawcy. Prezes UOKiK uzna jednak, e skoro mamy do czynienia z podmiotami o pozycji monopolistycznej na lokalnym rynku musz one stosowa jednakowe ceny wobec odbiorcw zaliczanych do tych samych grup taryfowych, czyli w podobnych transakcjach z podmiotami trzecimi nie wolno rnicowa warunkw transakcji co spowodowao, e cena zawarta w taryfie staa si cen sztywn, nie mona jej rnicowa. Ten pogld zosta podtrzymany przez sd ochrony konkurencji i konsumentw, apelacyjny oraz SN.

4. Uzalenianiu zawarcia umowy od przyjcia lub spenienia przez drug stron innego wiadczenia, niemajcego rzeczowego ani zwyczajowego zwizku z przedmiotem umowy.

Praktyki pakietowania, wizania produktw. Bardzo czsto tego typu praktyki spotyka si jako przejaw naduywania pozycji dominujcej.

5. Przeciwdziaaniu uksztatowaniu si warunkw niezbdnych do powstania bd rozwoju konkurencji.

Praktyka antykonkurencyjna. Wszelkie dziaania podmiotu dominujcego, ktre mog ogranicza lub eliminowa konkurencj z rynku. Formua tego przepisu jest bardzo szeroka: Pierwszym przykadem stosowania tego typu praktyk jest subsydiowanie skrone (praktyka subsydiowania skronego, krzyowego). Jest to praktyka, ktr stosuj podmioty dominujce po to, aby rozszerzy swoj wadz rynkow na rynki na ktrych do tej pory pozycji dominujcej nie posiadaj. Zakadajc, e podmiot dominujcy dziaa na rynku A i jednoczenie podejmuje si dzia. na rynku B przy czym na rynku A posiada pozycj dominujc. Subsydiowanie skrone polega na zasilaniu finansowym dzia. na rynku B dochodami uzyskiwanymi na rynku A w celu wyeliminowania z rynku B konkurentw. Dziki subsydiowaniu skronemu podmiot dominujcy moe stosowa znacznie nisze ceny na tym rynku anieli jego konkurenci, poniewa nie posiadaj oni rde dodatkowego finansowania. Taka praktyka w duszej perspektywie moe powodowa eliminacj konkurencji z tamtego rynku, a tym samym spowodowa ekspansj podmiotu dominujcego na kolejne rynki. Jest to do czsto rozpoznawana praktyka. Moe ona dot. zarwno dzia. na zupenie niepowizanych rynkach jak i dzia. na danym rynku. Przykadem takiego subsydiowania skronego byy czy s czciowo tolerowane przez jaki czas przez ustawodawc dzia. polegajce na tym, e przedsibiorstwa energetyczne dostarczajce energi elektryczn subsydioway odbiorcw domowych przez zawyone ceny za energi elektryczn uzyskiwane pod odbiorcw przemysowych. W warunkach komunizmu, kiedy ceny za prd dla gospodarstw domowych byy z gry ustalane przez Ministra Finansw w drodze rozporzdzenia bya to praktyka powszechnie tolerowana. Obecnie ta praktyka jest traktowana jako szkodliwa i si j eliminuje, poniewa powoduje, e nie mamy rzeczywistego obrazu kosztw jakie ponosi przedsibiorstwo wiadczc usugi dla konkretnej grupy klientw i to zakca funkcjonowanie konkurencji i std subsydiowanie skrone jest zakazane. Innym przykadem dziaa, ktre mog polega na ograniczaniu czy utrudnianiu rozwoju konkurencji jest odmowa dostpu do urzdze kluczowych (np. odmowa udostpnienia sieci infrastrukturalnej konkurentom). Regulacje dostpu do infrastruktury, urzdze kluczowych czciowo s regulowane sektorowo (prawo energetyczne, telekomunikacyjne, transportu kolejowego; te ustawy nakadaj na wacicieli infrastruktury obowizek udostpniania teje infrastruktury konkurentom w celu dostarczania usug do klientw podmiotu dominujcego waciciela infrastruktury). Naley pamita, e jest to ingerencja w konstytucyjnie gwarantowane prawo wasnoci jeeli urzdzenia kluczowe nale do podmiotu prywatnego. Wymuszenie na wacicielu infrastruktury udostpnienia jej innym podmiotom, konkurentom, ktrzy nie ponieli nakadw na jej budow wymaga ostronego podejcia. Co innego jeeli jest to nakaz nakadany bezporednio przez ustaw. Przy rozstrzyganiu sprawy w oparciu o przepisy prawa antymonopolowego naley si zawsze zastanowi jakie s przesanki uzasadnionej odmowy udzielenia dostpu. Takimi przesankami bd niemono udzielenia infrastruktury z uwagi na przeszkody technologiczne, ekonomiczna zdolno podmiotu korzystajcego z infrastruktury do ponoszenia opat z tego tytuu (zawsze udzielenie dostpu jest odpatne). Najistotniejszym el. tych spraw dostpu jest pogodzenie tego jaki powinien by poziom opaty, aby zagwarantowa z jednej strony podmiotowi dominujcemu uzasadniony zwrot inwestycji, a z drugiej strony nie spowodowa nadmiernego ograniczenia konkurencji. Za praktyk antykonkurencyjn traktuje si wszelkie przykady odmowy dostaw ze strony podmiotu dominujcego, jeli odmowa dostaw skutkuje ograniczeniem albo wyeliminowaniem konkurentw z rynku, np. odmowa dostaw surowca, albo odmowa udostpnienia kanaw dystrybucji. Takie przypadki mog mie miejsce w szczeglnoci gdy podmiot dominujcy dziaa jednoczenie na kilku szczeblach obrotu, bo wwczas istnieje ryzyko, e bdzie on prbowa wykorzysta pozycj dominujc na szczeblu dostaw surowca do tego, aby umocni swoj pozycj na szczeblu produkcji, a by moe na szczeblach niszych. Takie przenoszenie siy rynkowej na kolejne szczeble obrotu czyli tzw. rynki powizane jest do czsto spotykane.

6. Narzucaniu przez przedsibiorc uciliwych warunkw umw, przynoszcych mu nieuzasadnione korzyci.

Przykadem moe by udostpnienie infrastruktury po raco wygrowanych cenach. Taka praktyka wwczas bdzie moga by potraktowana zarwno jako przeciwdziaanie uksztatowaniu si warunkw dla rozwoju konkurencji jak i narzucanie uciliwych warunkw przynoszcych nieuzasadnione korzyci. Zarwno dziaanie antykonkurencyjne jak i dyskryminacyjne.

7. Podziale rynku wedug kryteriw terytorialnych, asortymentowych lub podmiotowych.

Stanowi one problem w przypadku umw dystrybucji, a w szczeglnoci dystrybucji wycznej, ktra polega na tym, e dostawca, organizator sieci wyznacza poszczeglnym dystrybutorom obszary dystrybucji na wyczno. Podmiot o pozycji dominujcej systemw dystrybucji wycznej nie bdzie mg prowadzi, poniewa bdzie to potraktowane jako podzia rynku wedug kryteriw geograficznych czy te podmiotowych.

Wykad 8 27.04.2012 r.

Wszelkie czynnoci bdce przejawem naduycia pozycji dominujcej s w wietle ustawy zakazane i traktowane jako niewane z mocy prawa. Np. przy zawarciu umowy wymuszajcej transakcje, zakup pakietowy umowa bdzie niewana z mocy prawa. W przypadku gdyby kontrahent nie zapaci dominant nie bdzie mg podnosi roszcze z tytuu nienaleytego wykonania umowy. Sd stwierdzi niewano takiej umowy, albo jeli nie bdzie pewny skieruje spraw do UOKiK i zawiesi postpowanie do czasu rozstrzygnicia sprawy. Decyzje UOKiK maj walor prejudycjalny dla postpowa cywilnych. Ponadto z tytuu stosowania tych praktyk Prezes UOKiK moe naoy na przedsibiorc kar w wysokoci do 10% przychody przedsibiorcy osignitego w roku poprzedzajcym rok stwierdzenia stosowania praktyki. Od naduycia pozycji dominujcej adnych wyjtkw prawo antymonopolowe nie przewiduje, nie zostay one rwnie przewidziane w prawie unijnym, gdzie katalog skonstruowany jest podobnie.

Stosowanie polskiego i unijnego prawa ochrony konkurencji w stosunku do praktyk ograniczajcych konkurencjRozporzdzenie Rady (WE) Nr 1/2003 z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie wprowadzenia w ycie regu konkurencji ustanowionych w art. 81 i 82 Traktatu (obecnie art. 101 i 102 TFUE) wprowadza system zdecentralizowanego stosowania unijnego prawa antymonopolowego. Podstawow przesank rozgraniczenia jurysdykcji krajowej i unijnej jest to czy praktyka ograniczajca konkurencj wywiera wpyw na handel midzy pastwami czonkowskimi UE. Jeli wystpuje wpyw na handel midzy pastwami czonkowskimi UE to mamy wymiar unijny, jeeli nie to wymiar krajowy. Ta przesanka jest interpretowana bardzo szeroko w orzecznictwie ETS. Nawet praktyka, ktrej dopuszczaj si przedsibiorcy dziaajcy na terytorium tylko jednego pastwa czonkowskiego UE moe wywrze wpyw na handel midzy pastwami czonkowskimi jeli np. na terytorium tego pastwa przedsibiorcy krajowi konkuruj z przedsibiorcami z innych pastw UE. Porozumienie zamykajce dostp do rynku moe mie skutek w postaci ograniczenia wolumenu importu do tego pastwa czonkowskiego, a tym samym wywrze wpyw na funkcjonowanie przedsibiorcw w innych pastwach czonkowskich. Nawet pozornie krajowa praktyka moe mie wymiar unijny i oznacza to, e bdzie rozstrzygana take w oparciu o przepisy unijne.Jeeli sprawa ma wymiar unijny moe by rozpatrywana albo przez Komisj Europejsk (jedyny centralny organ na poziomie UE, ktry jest org. antymonopolowym UE; te sprawy s rozstrzygane i prowadzone przez dyrekcj generaln ds. konkurencji, w ktrej jest kilka departamentw), ktra stosuje wwczas wycznie przepisy unijne co wynika z faktu, e org. UE nie maj prawa ani kompetencji do stosowania przepisw pastw czonkowskich, albo spraw prowadzi org. krajowy to ma on obowizek rwnolegego stosowania przepisy krajowych i unijnych. Jeeli sprawa ma wymiar krajowy w tym zakresie KE nie ma adnych kompetencji, nie rozstrzyga spraw, ktre nie maj wymiaru unijnego, wwczas orzeka org. krajowy w oparciu o przepisy krajowe.Rozstrzyganie sprawy przez org. krajowy w oparciu o jednoczenie dwa porzdki prawne moe rodzi pewne konflikty. Co si stanie jeli dana praktyka w wietle prawa krajowego w ogle nie bdzie uznawana za ograniczajc konkurencj, a bdzie za tak uznana w wietle prawa unijnego albo co si stanie jeli okae si, e w wietle prawa krajowego inaczej stosujemy wyczenia spod zakazu np. porozumie ni na gruncie prawa unijnego. Ustawodawca unijny mia wiadomo moliwoci wystpienia tego typu konfliktw. One s w mniejszym stopniu prawdopodobne w przypadku Polski z uwagi na bardzo du konwergencj tych przepisw. To jest rozstrzygane przez art. 3 rozporzdzenia przez tzw. regu konwergencji. Zgodnie z regu konwergencji jeeli praktyka polegajca na porozumieniu tzw. praktyka uzgodniona byaby zakazana na gruncie przepisw krajowych, a nie bya zakazana na gruncie przepisw unijnych to wwczas pierwszestwo ma przepis unijny. We wszystkich przypadkach konfliktowych bdziemy rwna do standardu unijnego, ktry moe by bardziej liberalny. Przepis unijny uchyla przepis krajowy. Ta regua nie ma zastosowania do naduycia pozycji dominujcej, czyli tzw. praktyk jednostronnych. W przypadku porozumie ostatecznym efektem bdzie ujednolicenie orzecznictwa w obszarze UE, ostatecznie standard unijny bdzie decydowa, a w przypadku naduycia pozycji dominujcej dopuszczamy syt., e jedna i ta sama praktyka bdzie rnie oceniana w rnych pastwach czonkowskich. To wynika z faktu generalnie negatywnego stosunku do wszelkich praktyk naduywania pozycji dominujcej, poniewa one nie maj jakiegokolwiek uzasadnienia racjonalnego, nigdy nie ma efektw rwnowacych skutki antykonkurencyjne w przypadku naduycia pozycji dominujcej. Natomiast porozumienia przynosz szereg korzyci dodatkowych w postaci kooperacji midzy przedsibiorcami, specjalizacji to tutaj ustawodawca unijny zastrzega sobie pierwszestwo normy unijnej. Poniewa mamy zdecentralizowany system, w ktrym dopuszczamy, e to nie KE, ale org. krajowe bd rozstrzyga w tych sprawach to w zwizku z tym musimy doprowadzi do pewnego ujednolicenia stosowania prawa, aby unijne prawo antymonopolowe si nie rozjechao, a poniewa w przypadku porozumie mamy system wycze spod zakazu to w takim razie ostatecznie bdziemy si opiera na tych wyczeniach, ktre przewidziane s w prawie unijnym. Nawet jeli co nie bdzie objte wyczeniem w prawie krajowym, ale bdzie objte w prawie unijnym to bdzie wyczone pod warunkiem, e dana praktyka ma wymiar unijny.Zupenie inaczej wyglda ten system w przypadku kontroli koncentracji przedsibiorcw (rozgraniczenie jurysdykcji).

Wykad 9 11.05.2012 r.

Kontrola koncentracji przedsibiorcwKontrola koncentracji przedsibiorcw podlega prewencyjnej kontroli, polegajcej na tym, e aby koncentracja dosza do skutku musi uzyska zgod Prezesa UOKiK, ale nie dot. to wszystkich przypadkw. Koncentracje jako takie s traktowane jako jedne z licznie wystpujcych na rynku zachowa rynkowych przedsibiorcw i moe ona by wynikiem przyjcia okrelonej strategii rynkowej. Strategie te s zasadniczo legalne i dopuszczalne prawnie, a szczegy przeprowadzenia tego typu transakcji reguluj na og przepisy ustrojowe dot. funkcjonowania poszczeglnych typw przedsibiorcw, czyli formy organizacyjno-prawnych (przede wszystkim KSH). Prawo antymonopolowe interesuj jedynie te koncentracje na rynkach, ktre mog rodzi zagroenia dla konkurencji, przede wszystkim w syt. gdyby doszo do zbyt znaczcego ograniczenia liczby podmiotw funkcjonujcych na danym rynku. Std te kontrola koncentracji jest takim oddziaywaniem o charakterze strukturalnym. Poprzez kontrol koncentracji prawo antymonopolowe stara si kontrolowa swoicie struktur rynku tak, aby nie doszo do zbytniej koncentracji na danym rynku. Koncentracje mog si odbywa w rnych ukadach odniesienia, ale prawo antymonopolowe interesuj wszelkie koncentracje. Natomiast to w jakim ukadzie odniesienia si ona odbywa moe mie co najwyej wpyw na ocen tej koncentracji (czy wpynie negatywnie na stan konkurencji na rynku czy nie).

Typy koncentracji: Horyzontalne koncentracje pomidzy konkurentami dziaajcymi na tym samym szczeblu obrotu; najczciej rodz zagroenia dla konkurencji, poniewa w ukadzie horyzontalnym najszybciej dochodzi do zamknicia rynku std te s poddane szczeglnej kontroli; ustawa zasadniczo nie rozrnia typu koncentracji pod ktem tego czy podlega ona ocenie czy nie Wertykalne dokonywane pomidzy przedsibiorcami dziaajcymi na rnych szczeblach obrotu, ale na tym samym rynku waciwym Konglomeratowe koncentracje dokonywane pomidzy przedsibiorcami dziaajcymi na rnych rynkach waciwych; mog budzi zagroenia dla konkurencji w szczeglnoci gdy cz si przedsibiorcy, z ktrych jeden posiada bardzo siln pozycj na swoim rynku, a tym samym bardzo du si finansow, ktra moe by na zasadzie efektu dwigni przeniesiona na rynek drugi, na ktrym dziaa drugi z czcych si przedsibiorcw po to, aby i tam w pewnym okresie czasu uzyska pozycj dominujc, np. sponsorowanie, subwencjonowanie dzia. na drugim rynku po to, aby w szybkim czasie uzyska w nim duy udzia (np. sprzeda na granicy kosztw wytworzenia)

Stany faktyczne podlegajce kontroli koncentracji na podstawie przepisw uokik art. 13 ust. 2 (4 formy koncentracji): Fuzja dwch lub wicej niezalenych przedsibiorcw moe przyj tak form, w ktrej na bazie dwch niezalenych przedsibiorcw tworzony jest zupenie nowy podmiot w wyniku zlania si tych przedsibiorcw (typowe poczenie). Przedsibiorstwa czce si ulegaj likwidacji. Na ich bazie powstaje nowy podmiot, ktry przejmuje w caoci majtek czcych si przedsibiorstw. Udziaowcy czy akcjonariusze czcych si spek staj si od tej pory udziaowcami czy akcjonariuszami nowego podmiotu oczywicie w odpowiedniej proporcji. Nie s to czste transakcje, dlatego e wi si z bardzo wysokimi kosztami i czsto pojawia si podstawowy problem promowania nowej firmy/marki. Inn opcj fuzji jest poczenie si tego rodzaju, e jeden podmiot zostaje niejako wchonity przez drugi i w ten sposb w wyniku tej transakcji powstaje wikszy podmiot. Jeden ulega likwidacji i wchoniciu. Cay majtek tego przedsibiorstwa przechodzi na wasno drugiego, udziaowcy czy akcjonariusze pierwszego przedsibiorstwa staj si udziaowcami czy akcjonariuszami drugiego przedsibiorstwa i nastpuje proporcjonalne przeliczenie udziaw. Tego typu poczenie jest nazywane inkorporacj. Czstsze przypadki tego typu koncentracji, ale generalnie fuzje nie s takie czste.

Przejcie kontroli przez jednego lub wicej przedsibiorcw nad innym niezalenym przedsibiorc w wyniku przej kontroli nastpuje tworzenie si struktur nazywanych holdingami. Spka A (spka matka) przejmuje kontrol nad dwiema spkami crkami, ktre z formalnego punktu widzenia nadal wystpuj w obrocie jako niezalene podmioty z prawnego punktu widzenia. Dalej s to spki dziaajce pod swoj firm ze swoimi organami, itd., ale pomidzy spk matk a spk crk od tej pory wystpuje powizanie tego rodzaju, e spka matka moe wywiera decydujcy wpyw na dzia. spki crki. Tym co decyduje o pojciu kontroli (co wynika ze sownika ustawowego art. 4 pkt. 4 uokik) jest moliwo wywierania decydujcego wpywu na dzia. innego przedsibiorcy istota kontroli. Art. 4 pkt. 4 jednoczenie wymienia najbardziej charakterystyczne sposoby przejcia kontroli, czyli wywieranie decydujcego wpywu. Najbardziej prost i najczciej spotykan form osignicia kontroli jest nabycie akcji lub udziaw pozwalajcych na posiadanie ponad poowy gosw w organach spki przejmowanej. Nie liczy si ilo akcji lub udziaw, ale to jakie prawa z nich wynikaj. Innym przykadem przejcia kontroli jest posiadanie akcji lub udziaw pozwalajcych na obsad ponad poowy skadu organw (zarzdu i rady nadzorczej). Przejcie kontroli moe mie miejsce kiedy przedsibiorca posiada akcje lub udziay albo inny tytu pozwalajcy mu na blokowanie decyzji w strategicznych sprawach dot. funkcjonowania spki zalenej. Moe to wynika albo z akcji o szczeglnym charakterze, albo statut spki zalenej moe przewidywa, e w pewnych obszarach decyzje musz by podejmowane jednogonie, moe to by umowa pomidzy spk matk, a pozostaymi akcjonariuszami czy udziaowcami spki crki, dajca spce matce moliwo wywierania decydujcego wpywu. Gwnie chodzi tutaj o wag gosw przy podejmowaniu decyzji dot. funkcjonowania spki crki. Najczstszym przypadkiem jest zakup akcji czy udziaw tzw. pakietu kontrolnego w spce crce, ale praktyka gospodarcza pokazuje, e tu bardzo wiele rnych konstrukcji moe si pojawi. Inn do czsto spotykan syt. jest tzw. unia personalna gdy ponad poowa skadu zarzdu spki matki zasiada jednoczenie w zarzdzie spki crki i tym samym mamy tosamo po stronie czonkw zarzdu jednej i drugiej spki co powoduje, e spka matka w peni moe wykonywa kontrol nad spk crk, okrela jej strategi funkcjonowania na rynku, profil dziaalnoci, itd.

Utworzenie wsplnego przedsibiorcy przez dwch lub wicej przedsibiorcw polega na tym, e dwch niezalenie dziaajcych na rynku przedsibiorcw podejmuje dec. o tym, e utworz wsplnego przedsibiorc. Powstaje wwczas specyficzna grupa kapitaowa, w ktrej mamy dwie spki matki, a jedn crk i spki matki wsplnie wykonuj kontrol nad spk crk. W prawie polskim tego typu dziaanie podlega zgoszeniu. Natomiast jeli chodzi o prawo unijne zgoszeniu podlegaj tylko takie spki crki tworzone t metod, ktre bd mogy wykonywa wszystkie funkcje samodzielnego podmiotu gospodarczego. Najczciej spki matki rezygnuj z prowadzenia dzia. w okrelonym obszarze, w ktrym do tej pory prowadziy dzia. jako konkurencji i przenosz t dzia. na spk crk. Dochodzi do scalenia tej dzia. w ramach jednego podmiotu i na tym polega tu zagroenie dla konkurencji na runku. W prawie polskim take tzw. wydmuszki take podlegaj koncentracji mianowicie syt. w ktrej spka crka bdzie wykonywa pewne zadania na rzecz spek matek, np. tworzy si wspln spk do dokonywania zakupw surowcw, prowadzenia dystrybucji towarw. Jest to bardzo szerokie ograniczenie moliwoci tworzenia tego typu spek z drugiej strony s argumenty, ktre przemawiaj za tym, e nawet w przypadku takich spek crek nie penicych funkcji samodzielnego podmiotu ta syt. moe doprowadzi do koordynacji zachowa pomidzy tymi przedsibiorcami i w tym kontekcie moe zagraa konkurencji. Ustawodawca unijny odpowiada inaczej. Jeli nie mamy do czynienia z full functoin joint advenshen to nie rozpatrujmy tego w oparciu o przepisy koncentracyjne tylko ewentualnie w oparciu o przepisu art. 101 TFUE czy nie dochodzi do zawarcia porozumienia ograniczajcego konkurencj, czy koordynacja nie jest wynikiem okrelonych uzgodnie. Brak uzgodnie OK. i zostawiamy ich w spokoju. Inna filozofia podejcia do sprawy.

Nabycie czci mienia innego przedsibiorcy jeeli obrt realizowany za pomoc tego mienia przekracza rwnowarto 10 mln EUR w cigu 2 kolejnych lat poprzedzajcych zgoszenie specyficzna forma przejcia kontroli. Nie przejmuje si kontroli nad innym przedsibiorc dlatego, e stworzy si grup kapitaow wywierajc wpyw na jego dziaalno. Jedynie zakupuje si zorganizowan cz majtku innego przedsibiorcy na tyle du, e ona generuje duy obrt i to moe powodowa problem z konkurencj, bo takie nabycie mienia moe znaczco wzmocni podmiot, ktry to mienie nabywa (przykad: zgoda UOKiK na przejcie hipermarketw po Geant cie przez TESCO i Real).

Kiedy powstaje obowizek zgoszenia koncentracji?Zgoszeniu podlegaj tylko takie koncentracje, w ktrych uczestnicz przedsibiorcy, ktrych obroty przekraczaj okrelony prg, tzw. progi zgoszeniowe. Zgoszeniu podlegaj koncentracje jeeli czny wiatowy obrt czcych si przedsibiorstw przekracza rwnowarto 1 mld EUR lub obrt na terytorium RP przekracza rwnowarto 50 mln EUR.

Wykad 10 18.05.2012 r.

Wyczenia spod obowizku zgoszeniaPodobne do obowizujcych na mocy rozporzdzenia Rady (WE) Nr 139/2004 z dnia 20 stycznia 2004 r. w sprawie kontroli koncentracji przedsibiorstw.

Zgoszeniu nie podlega zamiar koncentracji dokonany w nastpujcych syt.: Jeeli obrt przedsibiorcy, nad ktrym ma nastpi przejcie kontroli nie przekroczy na terytorium RP w adnym z dwch lat obrotowych poprzedzajcych zgoszenie rwnowartoci 10 mln EUR. Wyczona jest koncentracja polegajca na czasowym nabyciu lub objciu przez instytucj finansow akcji albo udziaw w celu ich odsprzeday, jeeli przedmiotem dziaalnoci gospodarczej tej instytucji jest prowadzone na wasny lub cudzy rachunek inwestowanie w akcje albo udziay innych przedsibiorcw, pod warunkiem, e odsprzeda ta nastpi przed upywem roku od dnia nabycia lub objcia, oraz e: instytucja ta nie wykonuje praw z tych akcji albo udziaw, z wyjtkiem prawa do dywidendy, lub wykonuje te prawa wycznie w celu przygotowania odsprzeday caoci lub czci przedsibiorstwa, jego majtku lub tych akcji albo udziaw

Kolejnym przypadkiem koncentracji czasowej wyczonej spod obowizku zgoszenia jest koncentracja polegajca na czasowym nabyciu lub objciu przez przedsibiorc akcji lub udziaw w celu zabezpieczenia wierzytelnoci, pod warunkiem, e nie bdzie on wykonywa praw z tych akcji lub udziaw z wyczeniem prawa do ich sprzeday. Nie jest okrelony z gry czas na jaki ma to nastpi. Przyjmuje si, e na czas na jaki opiewa wierzytelno na taki czas moe nastpi nabycie akcji lub udziaw w celu ich zabezpieczenia. Jest to zabezpieczenie, ktrym uczestnikiem jest wierzyciel (wyczenie na rzecz wierzyciela) w celu zabezpieczenia wierzytelnoci np. zastaw na akcjach lub udziaach i powstrzymanie si z wykonywaniem transakcji lub udziaw z wyjtkiem prawa zbycia (to prawo zawsze przysuguje).

Wyczona jest koncentracja nastpujca w toku postpowania upadociowego, z wyczeniem przypadkw, gdy zamierzajcy przej kontrol jest konkurentem albo naley do grupy kapitaowej, do ktrej nale konkurenci przedsibiorcy przejmowanego.

Wyczone spod obowizku zgoszenia s koncentracje dokonywane w ramach grupy kapitaowej. Jest to efektem obowizywania wypracowanej w orzecznictwie ETSu doktryny single economic unit. Wszelkie dziaania odbywajce si wewntrz grup kapitaowych s traktowane zasadniczo jako dziaania neutralne dla stosunkw konkurencji na rynku. Skoro ju i tak mamy do czynienia z grup kapitaow. W syt. w ktrej mamy spk matk (spk zarzdzajc) podlege, nalece do niej spki crki (podmioty zalene) i te znowu mog mie wasne podmioty zalene. Wszelki przesunicia kapitaowe wewntrz takiej grupy np. przejcie kontroli nad spk zalen bezporednio przez spk zarzdzajc i tak nic nie zmieni w stosunkach konkurencji. S to i tak podmioty dziaajce jak jeden organizm gospodarczy. Bardziej skomplikowana syt. wystpuje w przypadku gdy mamy do czynienia z tzw. wsplnym wykonywaniem kontroli, kiedy nastpuj zmiany w ukadzie tej kontroli pomidzy tymi podmiotami wtedy tylko bada si, ktry podmiot zwikszy kontrol i ewentualnie na tym spoczywa obowizek zgoszenia zamiaru koncentracji.

Jeli progi s przekroczone, jeeli mamy do czynienia z transakcj, ktra jest koncentracj w rozumieniu art. 13 ust. 2 ustawy, jeeli progi bagatelnoci czy inne wyczenie nie s spenione wwczas trzeba zgosi zamiar koncentracji. Obowizek zgoszenia zamiaru koncentracji spoczywa na wszystkich przedsibiorcach bdcymi aktywnymi uczestnikami transakcji koncentracyjnej. Nie dotyczy on pasywnych uczestnikw koncentracji. W przypadku fuzji zgoszenia dokonuj wszyscy uczestnicy fuzji. W przypadku przejmowania kontroli transakcj zgasza przejmujcy kontrol. W przypadku utworzenia wsplnego przedsibiorcy zgoszenia wsplnie dokonuj przedsibiorcy tworzcy innego przedsibiorc. W przypadku przejcia majtku innego przedsibiorcy przejmujcy zgasza zamiar koncentracji. Osobicie ten obowizek spoczywa na czonkach zarzdu tych przedsibiorcw, poniewa w razie nie dokonania zgoszenia kara finansowa spotyka zarwno przedsibiorc jak i czonkw zarzdu. Jest to odpowiedzialno, ktra wynosi do 50- krotnoci przecitnego wynagrodzenia w przypadku czonkw zarzdu, a na przedsibiorc moe by naoona kara w wysokoci 10% jego przychodu bd przychodw jego grupy kapitaowej. Dokonanie koncentracji bez zgoszenia jest zagroone jednym z najsurowszych rodzajw sankcji tak samo jak zamanie zakazu praktyk ograniczajcych konkurencj czy naruszajcych zbiorowy interes konsumentw. Zgoszenie trafia do Prezesa UOKiK i musi on dokona oceny transakcji koncentracyjnej. Ustawa od 2007 r. suy mu pomoc gdy zosta wprowadzony nowy test koncentracji (pod wpywem zmian w prawie unijnym). Test koncentracji wynika z art. 18 i 20 uokik. Zgodnie art.18: Prezes Urzdu, w drodze decyzji, wydaje zgod na dokonanie koncentracji, w wyniku ktrej konkurencja na rynku nie zostanie istotnie ograniczona [przesanka oglna], w szczeglnoci przez powstanie lub umocnienie pozycji dominujcej na rynku [kryterium szczegowe] . Jest to przesanka wypracowana w orzecznictwie KE. Prezes UOKiK najpierw bada przesank szczegow, a pniej przesank ogln. Ma to miejsce w przypadku takich koncentracji, ktre rodz zagroenia tzw. kolektywnej pozycji dominujcej, tzn. koncentracji, ktre powoduj powstanie oligopoli, w ktrych sprzyjajce s warunki do naduywania kolektywnej pozycji dominujcej, a wic w syt. , w ktrej aden podmiot indywidualnie pozycji dominujcej nie posiada, ale kilka cznie tak i s w stanie w sposb nieuzgodniony tej pozycji dominujcej naduywa. Bierze si take pod uwag inny czynnik, mianowicie czy w wyniku koncentracji pomimo niepowstania podmiotu o pozycji dominujcej nie powstay sprzyjajce warunki do koordynacji zachowa midzy przedsibiorcami. KE wypracowaa w tym zakresie swoist metodologi. Mamy 2 obwieszczenia KE dot. tzw. wertykalnych i horyzontalnych skutkw koncentracji i tam KE generalnie wyrnia 2 rodzaje ewentualnych zachowa przedsibiorcw, ktre naley oceni: dziaania jednostronne i dziaania wielostronne. Dzia. jednostronne, czyli takie w ktrych mamy do czynienia z nieuzgodnionym midzy przedsibiorcami a jednak podobnym zachowaniem na rynku (paralelne naladownictwo strategii rynkowej konkurentw, np. naladownictwo cen); mog si te pojawi warunki sprzyjajce do wzajemnej koordynacji zachowa w drodze uzgodnie, np. wymiana informacji zostaje uatwiona, bo mamy wiksz przejrzysto rynku. Zasadniczo ocenia si stan przed i po (hipotetyczny) dokonaniu koncentracji.

W zalenoci od tego jak wypadnie ocena koncentracji Prezes UOKiK moe wyda 4 rodzaje dec.: Bezwarunkowa zgoda na dokonanie koncentracji. Z punktu widzenia Prezesa UOKiK koncentracja nie zagrozi konkurencji, nie spowoduje istotnego ograniczenia. Bezwarunkowy zakaz dokonania koncentracji. W wyniku wydania takiej dec. koncentracja nie bdzie moga by przeprowadzona. Przeprowadzenie takiej koncentracji wbrew dec. Prezesa UOKiK stanowi naruszenie prawa. Wszelkie czynnoci prawne bdce wykonaniem koncentracji wbrew dec. Prezesa UOKiK s z mocy prawa nieskuteczne, a sd rejestrowy ma obowizek odmwi zarejestrowania nowego podmiotu Zgoda warunkowa (czsta w praktyce org. antymonopolowych). Zgoda na dokonanie koncentracji staje si skuteczna w momencie wykonania przez przedsibiorcw warunkw, obowizkw naoonych na nich w dec. Prezesa UOKiK. Ustawa przewiduje 3 rodzaje warunkw jakie Prezes UOKiK moe naoy na przedsibiorcw: wyzbycie si caoci lub czci mienia jednego lub kilku przedsibiorcw wyzbycie si kontroli nad okrelonym przedsibiorc lub przedsibiorcami (zbycie akcji lub udziaw dajcych kontrol) udzielenie licencji praw wycznych konkurentom (prawa wyczne s to prawa wynikajce z ochrony przede wszystkim przemysowej np. prawa z patentu) Zgoda wyjtkowa. Dot. ona koncentracji antykonkurencyjnych (takich, ktre doprowadz do istotnego ograniczenia konkurencji na rynku), ktre przyczyni si do rozwoju ekonomicznego lub postpu technicznego, albo moe wywrze pozytywny wpyw na gospodark narodow. Jest to norma mocno krytykowana, szczeglnie ostatnie kryterium (pozytywny wpyw na gospodark narodow).

Wykad 11 25.05.2012 r.

Zakaz praktyk naruszajcych zbiorowe interesy konsumentwOchrona konsumentw zasadniczo nie jest celem regulacji prawa antymonopolowego i waciwie polska regulacja w tym zakresie stanowi pewien wyjtek. Inne ustawodawstwa antymonopolowe w Europie ochron konsumenta jako tak si nie zajmuj. Konsument korzysta porednio z ochrony konkurencji, bo w warunkach konkurencji ma wikszy wybr jeli chodzi o ofert towarw czy usug na rynku. Na og organy antymonopolowe nie zajmuj si takim bezporednim oddziaywaniem w interesie konsumentw tak jak to ma miejsce w przypadku zakazu praktyk naruszajcych zbiorowe interesy konsumentw. Regulacja ustawy antymonopolowej jest pomylana jako swoiste uzupenienie ochrony, ktra jest przewidziana na gruncie prawa prywatnego, dlatego e ochrona konsumentw odbywa si przede wszystkim w przestrzeni prawa cywilnego, prawa prywatnego gdzie s rnego rodzaju regulacje przyznajce konsumentom szczeglne uprawnienia w zakresie dochodzenia roszcze od przedsibiorcw czy to z tytuu niezgodnoci towaru z umow (ustawa o sprzeday konsumenckiej wprowadza regulacje zastpujce regulacje o rkojmi w KC, rkojmia w stosunkach z konsumentami nie obowizuje, a obowizuje szczeglna odpowiedzialno za niezgodnoci towaru z umow). Prawo cywilne reguluje chociaby kwestie dotyczce zawierania umw na odlego m.in. umw przez Internet z konsumentami, przewiduje tam szczeglne prawo odstpienia od umowy po stronie konsumenta w terminie 14 dni od zawarcia umowy bez podawania przyczyny. Zasadniczo w tej przestrzeni ochrona konsumentw si odbywa. Polega na tym, e konsumenci mog w rnych syt. wnosi roszczenia do sdw powszechnych, cywilnych zwizane z transakcjami w jakich brali udzia. Ustawodawca polski zdecydowa si na wzmocnienie tej ochrony w ten sposb, e w pewnych syt. przewidziana jest take administracyjna ingerencja w rynek w zachowania przedsibiorcw w postaci wydawania dec. przez Prezesa UOKiK zakazujcych stosowania praktyk naruszajcych zbiorowe interesy konsumentw. Dodatkowo w tych przypadkach moliwe jest nakadanie kar pieninych, ktra moe wynie do 10% przychodw przedsibiorcy osignitych w roku, w ktrym stwierdzono stosowanie praktyki (podobnie jak w przypadku praktyk ograniczajcych konkurencj). Obserwuje si obecnie intensyfikacj dziaa UOKiK w tym zakresie.

Art. 24 uokik (brak odpowiednika w prawie unijnym): 1. Zakazane jest stosowanie praktyk naruszajcych zbiorowe interesy konsumentw.2. Przez praktyk naruszajc zbiorowe interesy konsumentw rozumie si godzce w nie bezprawne dziaanie przedsibiorcy, w szczeglnoci:1)stosowanie postanowie wzorcw umw, ktre zostay wpisane do rejestru postanowie wzorcw umowy uznanych za niedozwolone, o ktrym mowa w art. 47945 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postpowania cywilnego2)naruszanie obowizku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i penej informacji3)nieuczciwe praktyki rynkowe lub czyny nieuczciwej konkurencji

Konsument brak jednolitej def., ale z regulacji zawartych w KC oraz w ustawie o sprzeday konsumenckiej mona wyinterpretowa, i za konsumenta uznaje si os. fizyczn, ktra zakupuje towary lub usugi na wasny uytek nie zwizany z dzia. gospodarcz.

Naruszenie zbiorowych interesw konsumentw termin budzi kontrowersje w doktrynie. SN stara si wyjani to pojcie i stwierdzi, e zbiorowe interesy konsumentw nie s sum indywidualnych interesw konsumentw. Chodzi tu raczej o naruszenie interesw konsumentw rozumianych jako pewna nieokrelona z gry grupa, czyli dana praktyka musi godzi potencjalnie w kadego konsumenta, ktry zetkn by si z danym przedsibiorc. Przykadem jest naruszenie tzw. obowizkw informacyjnych wobec konsumenta. Szereg aktw prawnych nakada takie obowizki informacyjne na przedsibiorcw, m. in. takie obowizki znajduj si w prawie farmaceutycznym (wprowadzenie do obrotu lekw wymaga opatrzenia ich odpowiedni informacj w jzyku polskim, ktra informuje o skutkach stosowania leku, skutkach ubocznych, interakcjach z innymi lekami, itd.). Niezamieszczenie ulotki w opakowaniu leku moe by potraktowane jako naruszenie indywidualnego interesu konsumenta albo naruszenie interesu zbiorowego konsumentw (zalenie od skali zjawiska). Granica jest bardzo pynna i orzecznictwo nie jest konsekwentne.

Bezprawno dziaania przedsibiorcy rozumiana jako naruszenie oglnie obowizujcych przepisw sucych szeroko rozumianej ochronie konsumentw (ochrona jest rozstrzelona po wielu aktach prawnych, np.: ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, ustawa o nieuczciwych praktykach rynkowych, u.s.d.g., prawo farmaceutyczne, prawo ywnociowe, ustawa o oglnym bezpieczestwie produktw, ustawa o sprzeday konsumenckiej, KC, itd.).

Naruszenie cznie powyszych zasad bdzie skutkowao postawieniem zarzutu stosowania praktyk naruszajcych zbiorowe interesy konsumentw.

Ustawa przewiduje katalog najbardziej typowych praktyk naruszajcych zbiorowe interesy konsumentw (art. 24 ust. 2 pkt. 1-3): Stosowanie w umowach z konsumentami postanowie wzorcw umw, ktre zostay wpisane do rejestru postanowie wzorcw umowy uznanych za niedozwolone (tzw. stosowanie klauzul abuzywnych) Rejestr prowadzi Prezes UOKiK i do rejestru wpisywane s postanowienia wzorcw umownych, ktre zostay uznane za niedozwolone w orzeczeniach bd wydawanych przez sdy powszechne w trybach tzw. kontroli indywidualnej, albo przez sd ochrony konkurencji i konsumentw w trybie tzw. kontroli abstrakcyjnej. Wzorce umowne s do powszechnie stosowane w praktyce konsumenckiej. Zasadniczo za wzorzec umowny uznajemy tak tre umowy, ktra zostaa jednostronnie okrelona przez jedn ze stron transakcji (w tym przypadku przedsibiorc) i zostaa zaakceptowana przez drug stron (w tym przypadku konsumenta). Istot wzorca umownego jest to, e nie podlega on negocjacji. Wzorce umowne zasadniczo powinny by dostarczone konsumentowi w momencie zawarcia umowy i strona powinna mie moliwo zapoznania si z treci wzorca. Podpisanie umowy domniemuje, e zapoznalimy si z treci