prÓbny eg za min gim na zjalny z operonem z za kre su ...bi.gazeta.pl/im/7/7446/m7446047.pdf · 1....

STYCZE¡2010

Czas pracy:120 minut

Liczba punktówdo uzyskania: 50

WPISUJE UCZE¡

KOD UCZNIA DATA URODZENIA UCZNIA

dzieƒ miesiàc rok

PRÓBNY EG ZA MIN GIM NA ZJALNYZ OPERONEM

Z ZA KRE SU PRZED MIO TÓWMA TE MA TYCZ NO -PRZY ROD NI CZYCH

In struk cja dla ucznia1. Sprawdê, czy ze staw eg za mi na cyj ny za wie ra 14 stron. Ewen tu al -

ny brak stron lub in ne uster ki zg∏oÊ na uczy cie lo wi.

2. Na tej stro nie i na kar cie od po wie dzi wpisz swój kod i da t´ uro -dze nia.

3. Czy taj uwa˝ nie wszyst kie tek sty i za da nia.

4. Roz wià za nia za pi suj d∏u go pi sem lub pió rem z czar nym tu -szem/atra men tem. Nie u˝y waj ko rek to ra.

5. W za da niach od 1. do 25. sà po da ne czte ry od po wie dzi: A, B, C, D.Od po wia da im na st´ pu jà cy uk∏ad na kar cie od po wie dzi:

Wy bierz tyl ko jed nà od po wiedê i za ma luj krat k´ z od po wia da jà -cà jej li te rà, np. gdy wy bra ∏eÊ od po wiedê A:

6. Sta raj si´ nie po pe∏ niç b∏´ dów przy za zna cza niu od po wie dzi, aleje Êli si´ po my lisz, b∏´d ne za zna cze nie otocz kó∏ kiem i za ma luj in -nà od po wiedê.

7. Roz wià za nia za daƒ od 26. do 34. za pisz czy tel nie i sta ran niew wy zna czo nych miej scach. Po my∏ ki prze kre Êlaj.

8. Re da gu jàc od po wie dzi do za daƒ, mo ̋ esz wy ko rzy staç miej sce opa -trzo ne na pi sem Brud no pis. Za pi sy w brud no pi sie nie b´ dà spraw -dza ne i oce nia ne.

Po wo dze nia!

B C D

B C D

A B C D

Arkusz opracowany przez Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON.Kopiowanie w ca∏oÊci lub we fragmentach bez zgody wydawcy zabronione. Wydawca zezwala na kopiowanie zadaƒ

przez dyrektorów szkó∏ bioràcych udzia∏ w programie Próbny Egzamin Gimnazjalny z OPERONEM.

2

Przedmioty matematyczno-przyrodniczePróbny Egzamin Gimnazjalny z OPERONEM i „Gazetà Wyborczà”

In for ma cje do za daƒ 1., 2., 3., 4.Na dia gra mach przed sta wio no sk∏ad po wie trza wdy cha ne go i sk∏ad po wie trza wy dy cha ne go przezcz∏o wie ka.

Za da nie 1. (0–1)Ja kà cz´ Êç wy dy cha ne go po wie trza stanowi dwu tle nek w´ gla?

A.

B.

C.

D.

Za da nie 2. (0–1)Ile ra zy wi´ cej dwu tlen ku w´ gla znaj du je si´ w po wie trzu wy dy cha nym ni˝ w po wie trzu wdy -cha nym?A. Oko ∏o 133 ra zy.B. Oko ∏o 1,33 ra zy.C. Oko ∏o 75 ra zy.D. Oko ∏o 7,5 ra zy.

Azot – 78%

Tlen – 21%

Inne gazy (w tym para wodna) – 0,97%

Dwutlenek w´gla – 0,03%

Azot – 78%

Tlen – 16%

Inne gazy (w tym para wodna) – 2%

Dwutlenek w´gla – 4%

100

2

103

251

254

Sk∏ad powietrza wdychanego

Sk∏ad powietrza wydychanego

3


Za da nie 3. (0–1)Mo˝ na przy jàç, ˝e do ro s∏y cz∏o wiek w cza sie jed ne go od de chu po bie ra 0,5 dm3 po wie trza. Za -tem ob j´ toÊç tle nu wdy cha ne go w cza sie jed ne go od de chu jest rów naA. 1,05 dm3

B. 0,08 dm3

C. 10,5 dm3

D. 0,105 dm3

Za da nie 4. (0–1)Na pod sta wie dia gra mu mo˝ na wy wnio sko waç, ˝eA. w po wie trzu wdy cha nym jest mniej tle nu i dwu tlen ku w´ gla ni˝ w po wie trzu wy dy cha nym.B. w po wie trzu wy dy cha nym jest mniej tle nu, a wi´cej dwu tlen ku w´ gla ni˝ w po wie trzu wdy cha nym.C. w po wie trzu wy dy cha nym jest wi´ cej tle nu, a mniej dwu tlen ku w´ gla ni˝ w po wie trzu wdy cha nym.D. w po wie trzu wdy cha nym jest mniej tle nu, a wi´cej dwu tlen ku w´ gla ni˝ w po wie trzu wy dy cha nym.

In for ma cje do za daƒ 5., 6., 7.Wy kres przed sta wia za le˝ noÊç mi´ dzy licz bà od de chów (y) Êpià ce go cz∏o wie ka a cza sem (x) snu cz∏o -wie ka.

Za da nie 5. (0–1)Któ ry wzór opi su je za le˝ noÊç przed sta wio nà na ry sun ku?

A.

B.

C.

D.

Za da nie 6. (0–1)Pa tryk w trak cie 5-mi nu to we go bie gu wy ko na∏ 225 od de chów. Ile ra zy szyb ciej Pa tryk od dy cha∏w czasie tego bie gu ni˝ w trak cie 5-minutowego snu?A. 2B. 4C. 3D. 5

Lic

zba

odde

chów

Êpi

àceg

o

Czas snu [min]

150

120

90

60

30

00 1 2 3 4 5 6 7 8

15y x y= +

15y x=

yx

15=

15x y=

4


Za da nie 7. (0–1)Ile od de chów wy ko na∏ by Pa tryk, gdy by spa∏ ca ∏à do b´?

A.

B.

C.

D.

Za da nie 8. (0–1)Ry su nek przed sta wia bu do w´ uk∏a du od de cho we go cz∏o wie ka.

Za znacz od po wiedê, w któ rej cyfrom z ry sun ku pra wi d∏o wo przy po rzàd ko wa no narzàdy uk∏a -du od de cho we go.A. 1 – oskrze li ki, 2 – krtaƒ, 3 – oskrze la g∏ów ne, 4 – tcha wi ca.B. 1 – krtaƒ, 2 – oskrze la g∏ówne, 3 – oskrze li ki, 4 – tcha wi ca.C. 1 – oskrze la g∏ów ne, 2 – tcha wi ca, 3 – krtaƒ, 4 – oskrze li ki.D. 1 – oskrze li ki, 2 – tcha wi ca, 3 – oskrze la g∏ów ne, 4 – krtaƒ.

Za da nie 9. (0–1)W któ rym punk cie pra wi d∏o wo opi sa no mechanizm wentylacji p∏uc w cza sie wy de chu?A. Klat ka pier sio wa opa da, prze po na uno si si´ ku gó rze, a po wie trze jest usu wa ne z p∏uc.B. Klat ka pier sio wa uno si si´, prze po na opa da w dó∏, a p∏u ca na pe∏ nia jà si´ po wie trzem.C. Kla ta pier sio wa opa da, prze po na uno si si´ ku gó rze, a p∏u ca na pe∏ nia jà si´ po wie trzem.D. Klat ka pier sio wa uno si si´, prze po na opa da w dó∏, a po wie trze jest usu wa ne z p∏uc.

,2 16 102$

2,16 104$

216 104$

,216 100 2$

4

2

3

1

Za da nie 10. (0–1)Pro ces ten za cho dzi we wn´ trzu ko mó rek wszyst kich or ga ni zmów ˝y wych (u or ga nizmów jà dro -wych g∏ów nie w mi to chon driach). Dzi´ ki nie mu sà uwal nia ne znacz ne ilo Êci ener gii, któ ra jestma ga zy no wa na przez ko mór ki w po sta ci ATP i wy ko rzy sty wa na, na przy k∏ad do skur czu mi´ Êni.Sub stra ta mi za cho dzà cej w tym pro ce sie re ak cji sà: glu ko za oraz tlen, pro duk ta mi zaÊ – dwu tle -nek w´ gla i wo da. Opisany wy˝ej proces toA. fo to syn te za.B. fer men ta cja.C. od dy cha nie bez tle no we.D. od dy cha nie we wnàtrz ko mór ko we.

Za da nie 11. (0–1)Wska˝ rubryk´, w któ rej po praw nie opi sa no pro ces transportu tlenu w or ga ni zmie cz∏o wie ka.

Za da nie 12. (0–1)

Za po mo cà do Êwiad cze nia przed sta wio ne go na ry sun ku mo˝ na spraw dziç, czy w wy dy cha nympo wie trzu znaj du je siÁ. tlen.B. azot.C. pa ra wod na.D. dwu tle nek w´ gla.

wdmuchiwane powietrze

woda wapienna

osad

5


Gaz Skàd? Sposób transportu Dokàd?

A.O2 Tkanki cia∏a cz∏owieka Poprzez osocze krwi Pćherzyki p∏ucne

CO2 Pćherzyki p∏ucne Poprzez krwinki czerwone Tkanki cia∏a cz∏owieka

B.O2 Tkanki cia∏a cz∏owieka Poprzez krwinki czerwone Pćherzyki p∏ucne

CO2 Krwinki czerwone Poprzez pćherzyki p∏ucne Tkanki cia∏a cz∏owieka

C.CO2 Tkanki cia∏a cz∏owieka Poprzez osocze krwi Pćherzyki p∏ucne

O2 Pćherzyki p∏ucne Poprzez krwinki czerwone Tkanki cia∏a cz∏owieka

D.CO2 Pćherzyki p∏ucne Poprzez krwinki czerwone Tkanki cia∏a cz∏owieka

O2 Tkanki cia∏a cz∏owieka Poprzez osocze krwi Pćherzyki p∏ucne

6


In for ma cja do za daƒ 13. i 14.Wy kres przed sta wia krzy we roz pusz czal no Êci.

Za da nie 13. (0–1) Tem pe ra tu ra, w któ rej mo˝ na roz pu Êciç w 100 g wo dy ta kà sa mà licz b´ gra mów azo ta nu(V) po -ta su co siar cza nu(VI) mie dzi(II), wy no siA. 28°CB. 28 KC. 42°CD. 42 K

Za da nie 14. (0–1) W 200 g wo dy o tem pe ra tu rze 40°C mo˝ na co naj wy ̋ ej roz pu ÊciçA. 63 g azo ta nu(V) po ta su.B. 53 g siar cza nu(VI) mie dzi(II).C. 106 g siar cza nu(VI) mie dzi(II).D. 31,5 g azo ta nu(V) po ta su.

azot

an(V

) pot

asu

Temperatura [°C]

Ro

zpu

szcz

aln

oÊç

[w

g n

a 100 g

wo

dy]

siarczan(VI) miedzi(II

)

100

90

80

70

10 20 30 40 50

60

50

40

30

20

10

0

0

7


Za da nie 15. (0–1)Ry su nek przed sta wia frag ment uk∏a du okre so we go pier wiast ków.

Ma sa czà stecz ko wa tlen ku azo tu(IV) jest rów naA. 46 uB. 44 uC. 30 uD. 60 u

Za da nie 16. (0–1) Pod czas prze bie gu pro ce sów che micz nych na st´ pu je wy mia na cie p∏a z oto cze niem. Re ak cjà e gzo -ter micz nà, czy li ta kà, w któ rej na st´ pu je wy dzie le nie cie p∏a, jestA. pra ̋ e nie ska ∏y wa pien nej.B. re ak cja spa la nia w´ gla.C. re ak cja ana li zy tlen ku rt´ ci(II).D. re ak cja roz k∏a du tlen ku sre bra.

Za da nie 17. (0–1) Wskaê ni ki pH sà to ta kie sub stan cje, któ re po zwa la jà okre Êliç od czyn roz two ru.Oran˝ me ty lo wy w Êro do wi sku kwa Ênym ma bar w´ czer wo nà, w Êro do wi sku obo j´t nym – po ma -raƒ czo wà, a w kwa so wym – s∏om ko wo˝ó∏ tà. Na za j´ ciach kó∏ ka che micz ne go ucznio wie prze pro -wa dza li re ak cj´ kwa su chlo ro wo do ro we go, do da jàc kro pla mi za sa d´ so do wà, w obec no Êci oran ̋ ume ty lo we go, a˝ do zmia ny za bar wie nia roz two ru z czer wo ne go na po ma raƒ czo wy. Prze pro wa dzo -na re ak cja by ∏a re ak cjàA. ana li zy.B. syn te zy.C. wy mia ny.D. zo bo j´t nia nia.

Za da nie 18. (0–1)Wska˝ rów na nie re ak cji utle nia nia i re duk cji.A. CO2 + H2O $ H2CO3

B. SO3 + H2O $ H2SO4

C. AgNO3 + HCl $ AgCl + HNO3

D. 2 Mg + CO2 $ 2 MgO + C

4,002602

_

_

10,811

2,0

312,0107

2,5

2 414,00674

3,0

2 3 4 515,9994

3,5

218,9984032

4,0

120,1797

_

_

26,981538

1,5

328,0855

1,8

430,973761

2,1

3 532,066

2,5

2 4 635,4527

3,0

1 3 5 739,948

_

_

1s2

[He]2s22p1 [He]2s22p2 [He]2s22p3 [He]2s22p4 [He]2s22p5 [He]2s22p6

[Ne]3s23p1 [Ne]3s23p2 [Ne]3s23p3 [Ne]3s23p4 [Ne]3s23p5 [Ne]3s23p6

hel

bor w´giel azot tlen fluor neon

glin krzem fosfor siarka chlor argon

He

B C N O F Ne

Al Si P S Cl Ar

2

5 6 7 8 9 10

13 14 15 16 17 18

VIIIA

IIIA IVA VA VIA VIIA13 14 15 16 17

18

charakter tlenku przy typowejwartoÊciowoÊci (kwasowy, zasadowy, amfoteryczny)

elektroujemnoÊç (wg Paulinga)

liczba atomowa

masa atomowa

wartoÊciowoÊç(typowa, rzadko spotykana)

symbol chemiczny(cia∏a sta∏e, ciecze, gazy)

konfiguracja elektronowanazwa pierwiastka

20

40,078

1,0

2

[Ar]4s2

wapƒ

Ca

8


Za da nie 19. (0–1)Mo˝ na przy jàç, ˝e war toÊç ci Ênie nia at mos fe rycz ne go przy po wierzch ni zie mi wy no si 1000 hPa(hek to pa ska li). Za tem ci Ênie nie po wie trza przy po wierzch ni zie mi jest rów neA. 100 PaB. 100 000 PaC. 10000 PaD. 0,01 Pa

Za da nie 20. (0–1)W dwóch ró˝ nych po jem ni kach znaj du je si´ ta ka sa ma iloÊç ga zu. Na oba ga zy dzia ∏a jed na ko -wa si ∏a par cia. Ci Ênie nie wy wie ra ne na dwu krot nie wi´k sze po le po wierzch ni dru gie go po jem -ni ka jestA. dwu krot nie mniej sze. B. dwu krot nie wi´k sze.C. czte ro krot nie wi´k sze.D. czte ro krot nie mniej sze.

Za da nie 21. (0–1)Ci Ênie nie ga zu wzra sta, gdyA. zwi´k sza my ob j´ toÊç ga zu; ogrze wa my gaz bez zmia ny ob j´ to Êci; zwi´k sza my iloÊç ga zu w usta -

lo nej ob j´ to Êci.B. ogrze wa my gaz, zwi´k sza jàc je go ob j´ toÊç; ozi´ bia my gaz; zwi´k sza my iloÊç ga zu w usta lo nej

ob j´ to Êci.C. zmniej sza my ob j´ toÊç ga zu; ogrze wa my gaz bez zmia ny ob j´ to Êci; zwi´k sza my iloÊç ga zu w usta -

lo nej ob j´ to Êci.D. zmniej sza my ob j´ toÊç ga zu; ogrze wa my gaz bez zmia ny ob j´ to Êci; zmniej sza my iloÊç ga zu

w usta lo nej ob j´ to Êci.

Za da nie 22. (0–1)Ci Ênie nie po wie trza ma le je wraz ze wzro stem wy so ko Êci. Mo˝ na przy jàç, ˝e na ob sza rach ni zin -nych ci Ênie nie zmie nia si´ o 12 Pa przy zmia nie wy so ko Êci o metr.U pod nó ̋ a wie ̋ y o wy so ko Êci x m pa nu je nor mal ne ci Ênie nie, wy no szà ce 100 000 Pa, a na szczy -cie wie ̋ y ci Ênie nie rów ne 99 040 Pa.Chcàc wy zna czyç wy so koÊç wie ̋ y, na le ̋ y roz wià zaç rów na nie

A.

B.

C.

D.

x12 9940 100000+ + =^ h

x 12 99040 10000$- =

x12 9940 100000- =

x12 99040 100000+ =

In for ma cje do za daƒ 23., 24.Na ry sun ku przed sta wio no wy kres rocz nej tem pe ra tu ry i rocz nych opa dów w Las Ve gas.

Za da nie 23. (0–1)Na pod sta wie wy kre su mo˝ na za uwa ̋ yç, ˝e w Las Ve gasA. rocz na am pli tu da tem pe ra tu ry po wie trza jest ma∏a, a opa dy sà spo ra dycz ne.B. wy st´ pu jà nie wiel kie ró˝ ni ce mi´ dzy tem pe ra tu rà po wie trza w le cie i w zi mie, a opa dy sà ma∏e.C. wy st´ pu jà du ̋ e ró˝ ni ce mi´ dzy tem pe ra tu rà po wie trza w le cie i w zi mie, a opa dy sà ma∏e.D. rocz na am pli tu da tem pe ra tu ry po wie trza jest ma∏a, a opa dy sà rów no mier nie roz ∏o ̋ o ne w cià gu ca -

∏e go ro ku.

Za da nie 24. (0–1)Rocz na su ma opa dów w Las Ve gas jestA. mniejsza od 60 mmB. wi´ksza od 80 mmC. mniejsza od 80 mmD. wi´k sza od 120 mm

Za da nie 25. (0–1)Od le g∏oÊç mi´ dzy Kra ko wem a Las Ve gas na ma pie w ska li 1 : 300 000 000 jest rów na oko -∏o 5,5 cm. Od le g∏oÊç ta w rze czy wi sto Êci jest wi´c rów naA. oko ∏o 1650 kmB. oko ∏o 165 000 kmC. oko ∏o 55 000 kmD. oko ∏o 16 500 km

Za da nie 26. (0–3)Ob licz go dzi n´ miej sco we go cza su s∏o necz ne go w Las Ve gas (115°W), gdy w tym sa mym cza siew Kra ko wie (20°E) jest go dzi na 12.00. Za pisz ob li cze nia.

W Las Vegas jest godzina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . miejscowego czasu s∏onecznego.

Temperatura powietrza [w °C] Opady [w mm]

20

10

0

80

60

40

20100

I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII

Las Vegas 36°N; 115°W

30

40

9


10


In for ma cje do za daƒ 27., 28.Na fragmencie mapy poziomicowej terenu górskiego sà zaznaczone punkty A, B, C i D.

Zadanie 27. (0–2)Od czy taj wy so koÊç bez wzgl´d nà punk tów A i B oraz okreÊl wy so koÊç wzgl´d nà punk tu A w od nie sie -niu do punk tu B.

WysokoÊç wzgl´dna punktu A w odniesieniu do punktu B – ……………….

Zadanie 28. (0–2)Na podstawie mapy poziomicowej uzupe∏nij zdania.Punkt C le ̋ y na ob sza rze ni zin nym. Ob szar ten na przed sta wio nym frag men cie ma py znaj du je si´mi´ dzy …………. m n.p.m. a …………….. m n.p.m.Aby przejÊç z punktu C do punktu A, zak∏adajàc, ˝e mo˝na przemieszczaç si´ po linii prostej, nale˝yporuszaç si´ w kierunku geograficznym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Za da nie 29. (0–2)G´ stoÊç jest wiel ko Êcià sta ∏à, cha rak te ry stycz nà dla da nej sub stan cji. Aby wy zna czyç g´ stoÊç da -nej sub stan cji, na le ̋ y ma s´ cia ∏a wy ko na ne go z tej sub stan cji po dzie liç przez je go ob j´ toÊç. Ja -ka jest ma sa po wie trza znaj du jà ce go si´ w po ko ju o wy mia rach 2 m # 2 m # 2,5 m, je ̋ e li g´ stoÊç

po wie trza wy no si 1,29 ? Zapisz obliczenia.

Odpowiedê: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

200

300400

500

600500

400

300

600

700

800

986986986

608

A

C B

N

0 500 m

szlak pieszy

C – schronisko

B – szczyt

A – szczyt

A

B

m

kg3

11


Za da nie 30. (0–5)Sa mochód nap´dza ny ga zem zwi´kszy∏ swojà szyb koÊç od 0 do 15 . Jakà drog´ po ko -

na w cza sie 15 se kund? Jakà szyb koÊç osiàgnie po up∏ywie 10 se kund?Za pisz ob li cze nia, uwzgl´dniajàc jed nost ki wielkoÊci fi zycz nych. Do roz wiàza nia za da nia wy ko rzy staj dwa wzo ry spoÊród po da nych:

, , , .

Odpowiedê: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

sm

sm

s at21 2= va

tΔΔ= vs t= v

ts=

12


Zadanie 31. (0–3)Pan Jan za dwie ma∏e i dwie du˝e butle z gazem ziemnym zap∏aci∏ 110 z∏. Pan Stefan za dwiema∏e i cztery du˝e butle z tym samym gazem zap∏aci∏ 130 z∏. Ile kosztowa∏a ma∏a, a ile du˝abutla z gazem? Zapisz obliczenia.

Odpowiedê: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

13

Zadanie 32. (0–3)W∏a Êci ciel fir my „Blu tex” za ku pi∏ u˝y wa ne biur ka i po sta no wi∏ po ma lo waç ich bla ty. Ka˝ dyblat ma kszta∏t pro sto kà ta o wy mia rach 0,5 m na 0,7 m. Jed na pusz ka far by wy star cza na po -ma lo wa nie 12 m2 po wierzch ni. Na dru gà war stw´ zu ̋ y cie far by jest ta kie sa mo. Na po ma lo wa -nie ilu bla tów wy star czy jed na pusz ka far by, za k∏a da jàc, ˝e ka˝ dy blat jest ma lo wa ny dwu krot -nie? Za pisz ob li cze nia.

Odpowiedê: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Za da nie 33. (0–3)Podczas trzydniowej w´drówki uczniowie przeszli ∏àcznie 48 km. Drugiego dnia pokonali dwarazy d∏u˝szà tras´ ni˝ pierwszego dnia, natomiast trzeciego o 6 km wi´cej ni˝ pierwszego. Ilekilometrów przebyli uczniowie trzeciego dnia? Za pisz ob li cze nia.

Odpowiedê: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Zadanie 34. (0–2)Uzu pe∏ nij ta be l´, któ ra opi su je pro por cjo nal noÊç pro stà, oraz po daj wzór funk cji.

Wzór funkcji: ……………………….….

x 1 2,5 10

y 10 16 400


14


BRUDNOPIS (nie podlega ocenie)

prÓbny eg za min gim na zjalny z operonem z za kre su ...bi.gazeta.pl/im/7/7446/m7446047.pdf · 1....

Documents