1

UNIVERSITETI I TIRANËS

FAKULTETI I SHKENCAVE SOCIALE

PROGRAM I DOKTORATURËS

DISERTACION

PËRCAKTIMI I MARZHIT TË GABIMIT QË FUT

KAMPIONIMI SISTEMATIK DHE ME KUOTË NË

SONDAZHET E OPINIONIT PUBLIK

(RASTI I ELEKTORATIT TË QYTETIT TË TIRANËS)

Paraqitur në kërkim të gradës shkencore

“Doktor”

Nga Fatbardha DOÇI

Udhëhequr nga Prof. Dr.Aleksandër KOCANI

TIRANË 2017

2

E DREJTA E AUTORIT

DEKLARATË STATUORE

Nën përgjegjësinë time deklaroj se ky punim është shkruar prej meje, nuk

është prezantuar ndonjëherë para një institucioni tjetër për vlerësim dhe nuk

është botuar. Punimi nuk përmban material të shkruar nga ndonjë person

tjetër përveç rasteve të cituara dhe referuara.

COPYRIGHT, ©2016 Fatbardha Doçi

Të gjitha të drejtat i rezervohen autorit

3

UNIVERSITETI I TIRANËS

FAKULTETI I SHKENCAVE SOCIALE

TITULLI I PUNIMIT

PËRCAKTIMI I MARZHIT TË GABIMIT QË FUT

KAMPIONIMI SISTEMATIK DHE ME KUOTË NË

SONDAZHET E OPINIONIT PUBLIK

(RASTI I ELEKTORATIT TË QYTETIT TË TIRANËS)

Paraqitur në kërkim të gradës shkencore “Doktor”

Nga Fatbardha DOÇI

Udhëhequr nga Prof. Dr.Aleksandër KOCANI

Juria e vlerësimit

1.

2.

3.

4.

5.

TIRANË, JANAR 2017

4

Këtë disertacion i‟a kushtoj 2 prindërve të mij,

Ramazan

dhe

Flutura DOÇI.

5

PËRMBAJTJA

I. HYRJE .................................................................................................................................. 11 KAPITULLI I PARË ..................................................................................................................... 18 1. BAZA KONCEPTUALE E STUDIMIT ............................................................................... 18

1.1. MATJA .............................................................................................................................. 18 1.1.1.Çfarë kuptojmë me matje? ........................................................................................ 18 1.1.2. Përkufizimet operacionale ........................................................................................ 28 1.1.3.Nivelet e matjes ........................................................................................................... 33 1.1.4. Llojet e nivelit të matjes ............................................................................................ 33

1.2.SHKALLA .......................................................................................................................... 37 1.2.1.Kuptimi i shkallës ....................................................................................................... 37

1.3.BESUESHMËRIA ............................................................................................................ 39 1.3.1.Kuptimi i besueshmërisë........................................................................................... 39 1.3.2.Si mund të kemi matje të besueshme?...................................................................... 42

1.4.VLEFSHMËRIA ................................................................................................................. 45 1.4.1.Kuptimi i vlefshmërisë ............................................................................................... 45

1.5.VËZHGIMI ......................................................................................................................... 49 1.5.1.Kuptimi i vëzhgimit ................................................................................................... 49

1.6.EKSPERIMENTI ................................................................................................................ 51 1.6.1.Kuptimi i eksperimentit ............................................................................................. 51

1.7.KAMPIONIMI .................................................................................................................... 57 1.7.1 Kuptimi i kampionimit .............................................................................................. 57

1.7.2. Llojet e kampionimit ................................................................................................. 61 1.8. GABIMI DHE MARZHI I GABIMIT ............................................................................... 69

1.8.1.Çfarë do të kuptojmë me gabim? ............................................................................. 69 1.8.2.Pse përqëndrohemi tek gabimi?................................................................................ 69

1.8.3. Miti i një gabimi standart unikal gjatë anketimeve ............................................... 70 1.9.ANONIMATI APO KOFIDENCIALITETI? ...................................................................... 76

KAPUTULLI I DYTË .................................................................................................................. 85

2. METODOLOGJIA E HULUMTIMIT .................................................................................. 85

2.1.KONCEPTIMI TEORIK ................................................................................................ 95

2.1.1 Argumentimi teorik i skemës së matjes së gabimit që fuste kampionimi

sistematik kur nuk merrej në konsideratë anonimati i respondentëve në

kushtet e bërjes së pyetjeve me natyrë delikate për vitet respektive si 2009,

2014 e 2015. ................................................................................................................ 95 2.1.2. Argumentimi teorik në skemën e përdorur tek eksperimenti për matjen

e gabimit që sjell përdorimi i kuotës në hallkën e fundit të një kampionimi të

përbërë për vitet 2010, 2012 dhe 2014. ...................................................................... 99 2.2. PROCEDIMET PRAKTIKE .................................................................................... 101

2.2.1 Procedimet praktike për eksperimentin e zhvilluar në vitin 2009, për

gabimin që sjell mos sigurimi i anonimatit kur respondentëve ju bëhen

pyetje që përcetohen prej tyre si delikate. ................................................................. 101 2.2.2. Procedimet praktike për eksperimentin e zhvilluar në vitin 2014................... 109 2.2.3. Procedimet praktike për eksperimentin e zhvilluar në vitin 2015....................115

2.2.4. Procedimet praktike për grupin e eksperimenteve që matën gabimin

që fut kuota në hallkën e fundit të kampionimit të përbërë, konkretisht për

vitin 2010. ..................................................................................................................119

2.2.5. Procedimet praktike për grupin e eksperimenteve që matën gabimin

që fuste kuota në hallkën e fundit të kampionimit të përbërë, konkretisht për

vitin 2012. ................................................................................................................. 123

6

2.2.6. Procedimet praktike për grupin e eksperimenteve që matën gabimin

që fuste kuota në hallkën e fundit të kampionimit të përbërë, konkretisht për

vitin 2014. ................................................................................................................. 126 KAPITULLI I TRETË ............................................................................................................. 130

GJETJET E HULUMTIMIT ................................................................................................... 130 3. REZULTATET E TË DHËNAVE .............................................................................. 130

3.1. Gabimi që sillte përdorimi i kuotës në halkën e fundit të kampionimit

të përbërë për vitin 2010. .................................................................................................. 131

3.2. Gabimet që sillte kampionimi me kuotë në hallkën e fundit të

kampionimit të përbërë për periudhën Mars 2012. ....................................................... 138

3.3. Gabimi që sillte përdorimi i kuotës në hallkën e fundit të kampionimit

të përbërë në periudhën Maj 2012. .................................................................................. 145

3.4. Gabimi që sillte përdorimi i kuotës në hallkën e fundit të kampionimt

të përbërë për vitin 2014 ................................................................................................... 152

3.5. Gabimi që lidhet me mos konsiderimin e anonimatit kur respondentëve

ju bëhen pyetje që perceptohen prej tyre si delikate. .................................................... 166

3.6. Gabimi që sillte moskonsiderimi i anonimatit kur respondentëve ju

bëheshin pyetje me natyrë me gjasë delikate për vitin 2009. ........................................ 167 3.7. Gabimi që sillte moskonsiderimi i anonimatit kur respondentëve ju

bëheshin pyetje me natyrë me gjasë delikate në vitin 2014. .......................................... 172

3.8. Gabimi që sillte moskonsiderimi i anonimatit kur respondentëve ju

bëheshin pyetje me natyrë me gjasë delikate në vitin 2015. .......................................... 176

KAPITULLI I KATËRT .......................................................................................................... 184 4. DISKUTIMI I GJETJEVE ........................................................................................ 184

4. Diskutimi i rezultateve të testimit empirik të supozimeve bazë të

studimit. ............................................................................................................................. 184

4.1. Testimi empirik i Supozimit 1. ............................................................................ 184 4.2. Testimi empirik i Supozimit 2. ............................................................................ 185

4.3. Diskutimi i rezultateve të matjes së marzheve të dy gabimeve që futen kur në

anketim përdoret një kampionim kuotë në hallkën e fundit të tij dhe kur nuk

konsiderohet ruajtja e anonimatit në kushtet e përdorimit të pyetjeve që mund të

perceptohen nga respondentët si me natyrë delikate. .............................................................. 187

5. KONTRIBUTET QË SJELL KY PUNIM ...................................................................... 190

6. SUGJERIME ..................................................................................................................... 191

7. PËRFUNDIMET ............................................................................................................... 192

8. REFERENCAT ....................................................................................................................... 198

9. SHTOJCAT ............................................................................................................................. 204

SHTOJCA 9.1 PYETËSORËT ............................................................................................... 204 SHTOJCA 9.2. Vlerat negative dhe pozitive të diferencave të vlerave të treguesve

të “tendencës qëndrore” , ........................................................................................................ 271 SHTOJCA.9.3. Renditja e vargjvlerave në rend rritës nga vlerat negative në vlerat

pozitive të diferencave të vlerave të treguesve të “tendencës qëndrore” ................................ 347 SHTOJCA 9.4. Interpretimi i vlerave të nivelit të shoqërimit ................................................ 362

7

LISTA E FIGURAVE

Figura 1-1. Kampionimi rastësor................................................................................ 62

Figura 1-2. Kampionimi rastësor i stratifikuar. ......................................................... 64

LISTA E TABELAVE

Tabela 3-1 Paraqija e indikatorëve të tipit agregat për vitin 2010. .......................... 132 Tabela 3-2. Paraqitja e vlerave negative dhe pozitive të treguesve të "tendencës

qëndrore"për vitin 2010. .......................................................................................... 132 Tabela 3-3 Paraqitja e marzheve të gabimit që sjell përdorimi i kuotës për vitin 2010.

.................................................................................................................................. 134

Tabela 3-4 .Paraqitja e mesatares së indikatorëve të tipit agregat për vitin 2010. ... 135 Tabela 3-5. Paraqitja e vlerave mesatare negative dhe pozitive të treguesve të

"tendencës qëndrore" për vitin 2010. ....................................................................... 136 Tabela 3-6. Paraqitja me tabelë e marzheve mesatarë të gabimit që kushtëzohet nga

përdorimi i kuotës për vitin 2010". .......................................................................... 138

Tabela 3-7. Paraqitja e indikatorëve të tipit agregat për periudhën mars 2012. ....... 139 Tabela 3-8. Paraqitja e vlerave negative dhe pozitive të treguesve të "tendencës

qëndrore" për periudhën mars 2012. ........................................................................ 139

Tabela 3-9 .Paraqitja me tabelë e marzheve të gabimit që sjell përdorimi i kuotës për

periudhën mars 2012". ............................................................................................. 141

Tabela 3-10 .Paraqitja mesatare e indikatorëve të tipit agregat për periudhën mars.

2012. ......................................................................................................................... 142 Tabela 3-11. Paraqitja e vlerave mesatare negative dhe pozitive të treguesve të

"tendencës qëndrore" për periudhën mars 2012. ...................................................... 143 Tabela 3-12. Paraqitja e marzheve mesatar të gabimit që sjell përdorimi i kuotës për

periudhën mars 2012". ............................................................................................. 144

Tabela 3-13. Paraqitja e indikatorëve të tipit agregat për periudhën maj 2012. ....... 146 Tabela 3-14. Paraqitja e vlerave negative dhe pozitive të treguesve të "tendencës

qëndrore" për periudhën maj 2012. .......................................................................... 146 Tabela 3-15.Paraqitja e marzheve të gabimit që sjell përdorimi i kuotës për periudhën

maj 2012". ................................................................................................................ 148 Tabela 3-16. Paraqitja e indikatorëve mesatarë të tipit agregat për periudhën Maj

2012. ......................................................................................................................... 149

Tabela 3-17. Paraqitja e mesatares së vlerave negative dhe pozitive të diferencave të

treguesve të “tendencës qëndrore” për periudhën maj 2012. ................................... 149

Tabela 3-18. Paraqitja me tabelë e marzheve të gabimit mesatar që sjell përdorimi i

kuotës për periudhën maj 2012. ............................................................................... 151

Tabela 3-19. Paraqitja e indikatorëve të tipit agregat për vitin 2014. ...................... 153 Tabela 3-20 .Paraqitja e vlerave negative dhe pozitive të diferencave të treguesve të

“tendencës qëndrore” për vitin 2014. ....................................................................... 153

Tabela 3-21. Paraqitja me tabelë e marzheve të gabimit që sjell përdorimi i kuotës për

vitin 2014. ................................................................................................................ 155 Tabela 3-22. Paraqitja e mesatares së indikatorëve të tipit agregat për vitin 2014. . 156

8

Tabela 3-23. Paraqitja e vlerave mesatare negative dhe pozitive të diferencave të

treguesve të “tendencës qëndrore” për vitin 2014.................................................... 157 Tabela 3-24. Paraqitja e marzheve të gabimit mesatar që sjell pëdorimi i kuotë për

vitin 2014. ................................................................................................................ 159

Tabela 3-25. Paraqitja e mesatares së marzheve të gabimit të kuotës respektivisht për

vitet 2010, mars 2012, maj 2012 dhe 2014. ............................................................. 162 Tabela 3-26. Paraqitja e mesatares së marzheve mesatarë të gabimit të kuotës

respektivisht për vitet 2010, mars 2012, maj 2012 dhe 2014................................... 164 Tabela 3-27. Paraqitja e indikatorëve të tipit agregat të vitit 2009. ......................... 168

Tabela 3-28.Paraqitja e vlerave negative dhe pozitive të diferencave të vlerave të

treguesve të “tendencës qëndrore” për vitin 2009.................................................... 168

Tabela 30-29. Paraqitja e marzheve të gabimit që vjen nga moskonsiderimi i

anonimatit të respondentëve për vitin 2009. ............................................................ 171 Tabela 3-30. Paraqitja e indikatorëve të tipit agregat për vitin 2014. ...................... 172 Tabela 3-31. Paraqitja e vlerave negative dhe e vlerave pozitive të diferencave të

vlerave të treguesve të “tendencës qëndrore” për vitin 2014. .................................. 173

Tabela 3-32. Paraqitja e marzheve të gabimit të moskonsiderimit të anonimatit të

respondentëve për vitin 2014. .................................................................................. 176 Tabela 3-33. Paraqitja e indikatorëve të tipit agregat për vitin 2015. ...................... 177 Tabela 3-34. Paraqitja e vlerave negative dhe e vlerave positive të diferencave të

vlerave të treguesve të “tendencës qëndrore” për vitin 2015. .................................. 177 Tabela 3-35. Paraqitja e marzheve të gabimit që fut moskonsiderimi i anonimatit të

respondentëve kur ju bëhen pyetje me natyrë delikate për vitin 2015. .................... 180 Tabela 3-36. Paraqitja e mesatares së marzheve të gabimit të moskonsiderimit të

anonimatit respektivisht për vitet 2009, 2014 dhe 2015. ......................................... 182

SHTOJCAT

SHTOJCA 9.2. Vlerat negative dhe pozitive të diferencave të vlerave të treguesve të

“tendencës qëndrore” ,..............................................................................................266

SHTOJCA.9.3. Renditja e vargjvlerave në rend rritës nga vlerat negative në vlerat

pozitive të diferencave të vlerave të treguesve të “tendencës qëndrore”..................342

SHTOJCA 9.4. Interpretimi i vlerave të nivelit të shoqërimit..................................357

9

MIRËNJOHJA

Një falenderim dhe mirënjohje shumë e thellë dhe e veçantë i adresohet udhëheqësit

të disertacionit, Prof. Dr. Aleksandër Kocani. Kjo mirënjohje vjen si rezultat e një

pune të palodhshme që ka bërë gjatë gjithë procesit të realizimit dhe të finalizimit të

disertacionit. Angazhimi maksimal me dhënien e mendimeve në një nivel shumë të

lartë profesionalizmi, këshillat dhe kritikat e herëpasëhershme me një rigorozitet të

lartë shkencor, më kanë ndihmuar për të finalizuar me sukses këtë punim.

I jam shumë mirënjohëse dhe realisht e ndjej veten me shumë fat që pata mundësi të

bashkëpunojë me një ndër profesorët më të mirë dhe me një ndër profesionistët më të

mirë në fushën e metodave të kërkimit shkencor.

Falemindërit dhe mirënjohje e përhershme.

Një falendërim tjetër shumë i veçantë dhe special shkon për familjen time, e cila në

çdo moment më është gjendur pranë dhe ka dhënë maksimumin e mundshëm për

mua. Për shkak të lehtësirave, të shtysës së herëpas hershme nga ana e tyre, të

mirëkuptimit, dhe të angazhimit, mirënjohja është e jashtëzakonshme dhe për to.

Faleminderit dhe mirënjohje e palimit dhe e pakufi.

10

ABSTRAKTI

Qëllimi kryesor i këtij punimi është të shqyrtohet besueshmëria dhe vlefshmëria e

sondazheve që zhvillohen në ditët e sotme. Studimi është i tipit eksplorues

eksperimental, që kërkon të testoj empirikisht dy supozime bazë dhe njëherazi synon

të përcaktojë marzhet e dy tipeve të gabimit që bëhen gjatë matjeve të opinionit

publik kur nuk respektohet anonimati i respondentëve kur ju bëhen pyetje delikate

dhe kur përdoret kampionim kuotë.

Të dy tipet e eksperimenteve mbi të cilat bazohet kjo tezë doktorature, synojnë të

testojnë dy supozime bazë: Njëri lidhur me gabimin që fut mos sigurimi i anonimatit

të respondentëve në një kampionim sistematik, kur bëhen pyetje të konsideruara si

delikate; Kurse tjetri lidhet me pohimin që kuota fut gjithnjë një gabim të

papërcaktuar nga teoria, por që mund të matet në mënyrë empirike.

Mund të themi se nga eksperimentet e bëra ka rezultuar që kemi ekzistencën e

gabimeve për të dy kampionimet, gjithashtu është konstatuar dhe ekzistenca e kufijve

të poshtëm e të sipërm të marzheve të gabimit, i cili është dukshëm përcaktues në

parashikimin e rezultateve të zgjedhjeve.

Fjalët kyç: vlefshmëri, besueshmëri, kampionimi sistematik, kampionimi kuotë,

marzh gabimi, anonimat, konfidencialitet.

11

I. HYRJE

Studimi bën pjesë në hulumtimet kërkimore me bazës eksperimenti që kërkojnë të

matin gabimet e bëra gjatë përdorimit të tipeve të caktuara të kampionimit (në rastin

e këtij studimi, të kampionimit me kuotë në “hallkën” e fundit të kampionimit dhe

atij sistematik kur nuk ruhet anonimati i respondentëve dhe kur bëhen pyetje

delikate).

Si pikënisje për këtë studim ka shërbyer debati lidhur me rezultatet e sondazhit të

kompanisë Zogby për besueshmërinë e rezultateve në prag të zgjedhjeve

parlamentare të vitit 2009 në Republikën e Shqipërisë. Përdorimi nga ekipi, që

realizoi sondazhet e opinionit publik nën siglën e kompanisë Zogby, i metodës

sistematike në të njëjtën mënyrë si bëhej në SHBA, u konceptua nga disa studjues në

atë kohë si zbatim shabllon mekanik të metodologjisë. Ndërkohë që, sipas kërkesave

të teorisë së metodave të kërkimit lypsej një zbatim krijues i procedurave të

kampionimit sistematik që do të shpinte në realizimin e matjeve të besueshme dhe të

vlefshme, që në rastin konkret do të ishin matje të opinioneve të sinqerta të

respondentit. Për më tepër, në vijim të kërkesës metodologjike për të shmangur sa të

jetë e mundur pyetjet delikate për të patur rezultate matjesh sa më të besueshme, nuk

mund të konsiderojmë delikate të njëjtat pyetje si në SHBA, ashtu edhe në

Republikën e Shqipërisë. Kjo, si për shkak të problematikës së ndryshme që kanë

shoqëritë përkatëse, ashtu edhe për arsye të shkallës së ndryshme të emancipimit

social politik të tyre. Kështu që, për shëmbull, pyetje delikate në SHBA nuk

konsiderohen aspak pyetjet për preferencat politike, ndërkohë që në Shqipëri ato janë

të tilla. Kjo sepse në këtë shoqëri mundësia e identifikueshmërisë së bindjeve politike

perceptohet nga individët adultë si diçka që kërcënon, në rastin e qënies apo ardhjes

në pushtet të forcës politike të papreferuar, të paktën statusin e punësimit të tyre.

Kështu që, matja e gabimit që futet në matjet e opinionit publik kur përdoret

kampionim sistematik që bën të mundur identifikueshmërinë e respondentëve kur

bëhen pyetje të perceptuar prej tyre si delikate, ashtu si dhe matja e gabimit që fut

kampionimi me kuotë, dalin plotësisht të justifikuara.

12

Për kampionimin me kuotë në literaturën e metodave të kërkimit theksohet se ky lloj

kampionimi nuk përfshihet në llojet e kampionimeve probabilistike dhe për këtë

arsye për të nuk ka një llogaritje të njohur të gabimit që fut përdorimi i këtij

kampionimi. Kështu që, për përcaktimin e këtij lloji gabimi ishte e nevojshme që të

ndërtohej një procedurë eksperimentale matjeje e tipit ad hoc, gjë që justifikon edhe

përfshirjen e kësaj procedure si pjesë të hulumtimit në kuadrin e kësaj teze

doktorature.

Në vlefshmërinë e përgjigjeve ndikojnë për keq edhe pyetjet që prekin problemet

delikate. Për marrjen e përgjigjeve të sinqerta, një rol të rëndësishëm luan edhe

natyra e pyetjeve. Nëse pyetësori ka në përbërjen e tij pyetje që mund të

karakterizohen si delikate, pra pyetje që në vetvete trajtojnë tema politike, i

intervistuari mund të ketë një tendencë që të mos tregohet i sinqertë kundrejt këtyre

pyetjeve. Respondentët ndaj pyetjeve me tema delikate tentojnë të japin përgjigje më

pak të vlefshme. Metodologjia sugjeron se, kur nuk është e mundur të evitohen

pyetjet delikate, të bëhet çmos që të ruhet anonimati i respondentit, gjë që nuk e

siguron kampionimi sistematik, i cili pashmangshmërisht e bën të identifikueshëm

respondentin. Kjo i bën që të ndihen të kërcënuar nëse japin përgjigje të sinqerta, gjë

që i shtyn të mos japin të tilla përgjigje. Mungesa e sinqeritetit prodhon gabimin

shtesë që synohet të përcaktohet në kuadrin e kësaj teze doktorature.

Studimi nuk është i tipit shpjegues që përdor hipotezë pune si përgjigje të supozuar

ndaj një pyetjeje kërkimore, por i tipit eksplorues eksperimental, që kërkon të testoj

empirikisht dy supozime bazë dhe njëherazi synon të përcaktojë marzhet e dy tipeve

të gabimit që bëhen gjatë matjeve të opinionit publik kur nuk respektohet anonimati i

respondentëve kur ju bëhen pyetje delikate dhe kur përdoret kampionim kuotë.

Të dy tipet e eksperimenteve mbi të cilat bazohet kjo tezë doktorature, synojnë të

testojnë dy supozime bazë: Njëri lidhur me gabimin që fut mos sigurimi i anonimatit

të respondentëve në një kampionim sistematik, kur bëhen pyetje të konsideruara si

delikate; Kurse tjetri lidhet me pohimin që kuota fut gjithnjë një gabim të

papërcaktuar nga teoria, por që mund të matet në mënyrë empirike.

13

Ajo që kërkojmë të përcaktojmë tjetër në secilin tip të eksperimenteve është marzhet

e kufinjve në të cilat përfshihet gabimi gjatë matjes së opinionit të elektoratit. Janë dy

formate pyetësorësh që kanë si synim, ose objektiv të matin dy tipe gabimesh: njëri

që përfshin pyetje që perceptohen nga respondentët si delikate dhe tjetri që nuk

përfshin pyetje të tilla.

Objektivi i I-rë:

Matja e gabimit që bën kampionimi sistematik në rastin e mos marrjes në konsideratë

të ruajtjes së anonimatit të respondentëve, duke përdorur një pyetësor që të përfshijë

pyetje delikate.

Objektivi i II-të:

Matja e gabimit që fut kampionimi me kuotë, duke përdorur një pyetësor që të mos

përmbajë pyetje të perceptueshme nga respondentët si delikate.

Ne duam të kontrollojmë në se të njëjtat pyetje të bëra njëkohësisht, në të njëjtin

vend (për të shmangur ndikimet e faktorëve kohë dhe vend!), por me dy mënyra të

ndryshme kundrejt ruajtjes së anonimatit, do të prodhonin diferenca që lidheshin me

ndryshimin e qasjes ndaj ruajtjes ose jo të anonimatit, në kushtet kur përdoren pyetje

që perceptohen nga respondentët si delikate. Por, në se do të kishte diferenca, siç

edhe pritej, në këto diferenca duhej të përfshiheshin edhe ndryshime që vinin nga

gabimi (I pa përcaktuar teorikisht) që sjell vetë kampionimi me kuotë dhe ato që

vinin nga kampionimi sistematik për shkak të madhësisë së tij (“të shkallës së

përfaqësimit të popullatës nga kampionimi sistematik”).

Prandaj lindte nevoja për procedura të tjera të tipit ad hoc për të matur gabimin që

sjell përdorimi i kampionimit kuotë, me që ai që kushtëzohet nga madhësia e

kampionimit sistematik është i njohur me tabelë ose me grafik. Procedura e tipit ad

hoc për matjen e gabimit që fut kampionimi me kuotë i ngjan asaj analoge për matjen

e gabimit që fut mos konsiderimi i anonimatit kur bëhen pyetje delikate. I vetmi

ndryshim ka të bëjë me natyrën e pyetësorit. Në rastin e kuotës përdoret pyetësor që

nuk përmban pyetje që mund të perceptohen nga respondentët si delikate. Kështu që

diferencat e pritshme në matjen e indikatorëve të përcaktuar (të themi, të mesatares,

të mesmes etj.) në këtë rast do të përfshinin përveç gabimit që fut kampionimi me

14

kuotë (për intervistat në rrugë), edhe atë që fut madhësia e kampionimit sistematik

(për intervistat në familje), i cili është i identifikueshëm (nga tabelat ose grafikët).

Kështu që nga diferencat e pritëshme, mjafton që të hiqej gabimi që fut kampionimi

sistematik, për të patur madhësinë e gabimit që fut kampionimi me kuotë. Kurse nga

diferencat e pritshme të vlerave të indikatorëve në fjalë në rastin e matjes së gabimit

që fut mos sigurimi i anonimatit, mjafton që nga ato të zbritej gabimi që fut kuota

dhe gabimi i përfaqësimit që fut kampionimi sistematik, për të patur gabimin që

kërkohej (atë që lidhet me mos konsiderimin e anonimatit kur ka pyetje që

perceptohen si delikate nga respondentët). Ky përbën thelbin metodologjik të

eksperimenteve për matjen e gabimit që futin kampionimet me kuotë dhe ato

sistematike që nuk konsiderojnë anonimatin e respondentëve në kushtet e bërjes së

pyetjeve që perceptohen nga ata si delikate.

Kjo tezë doktorature është menduar të zhvillohet në disa kapituj, ku kapitulli i parë i

ka kushtuar një rol të veçantë shqyrtimit të literaturës së fushës dhe të çështjeve të

cilat janë të lidhura ngushtësisht me hulumtimin tonë të zhvilluar për një periudhë

gjashtë vjeçare. Në këtë pjesë paraqiten kontributet e studiuesve të ndryshëm për

çështjen e marrë në studim. Gjithashtu paraqiten edhe teoritë bazë mbi të cilat

mbështetet hulumtimi.

Një ndër konceptet më të rëndësishme në këtë punim doktorature është “matja”.

Përkufizimet e marra nga autorë të njohur të fushës i kemi konkretizuar me

eksperimentet tona, të cilat janë zhvilluar me qëllimin e vetëm, matjen e 2 marzheve

të gabimeve, si të atij që nuk merr në konsiderat anonimatin e respondentëve kur

atyre ju bëhen pyetje që konsiderohen prej tyre si delikate, ashtu edhe gabimin që fut

kampionimi me kuotë në hallkën e fundit të tij. Për ta bërë më të plotë punimin

doktoral jemi ndalur edhe tek dy konceptet shumë të rëndësishme të matjes, atë të

konceptimit dhe të operacionalizimit të matjes. Gjithashtu kemi trajtuar edhe nivelet

e matjes, të cilat janë katër, si ai nominal, rendor, interval dhe raport.

Në pjesën e dytë të kapitullit të parë, është gjykuar e arsyeshme që të shpjegohet

koncepti i shkallës. Duke qënë se vetë procesi i matjes duhet të matet me elementë

sasior dhe jo cilësor, është ky koncept i cili tashmë hyn “në lojë”. Me shkallë do të

kuptojmë procesin e matjes që lidhet me atributet apo tiparet sasiore.

15

Në pjesën e tretë të kapitullit të parë, është trajtuar koncepti i besueshmërisë. Ky

është një ndër konceptet më të rëndësishme së bashku me një koncept tjetër, atë të

vlefshmërisë. Besueshmëria ka të bëjë me matje të cilat prodhojnë rezultate identike

ose të njëjta nëse një eksperiment është bërë në mënyrë të përsëritur. Kjo do të thotë

që të kemi matje të besueshme duhet të kemi domosdoshmërisht stabilitet të

brendshëm të matjes, i cili është dhe qëllimi përfundimtar i çdo matjeje.

Përveç konceptit të besueshmërisë, koncept shumë i rëndësishëm është dhe ai i

vlefshmërisë. Si pjesë të katër të kapitullit të parë kemi menduar të zhvillojmë këtë

koncept. Vlefshmëria ka të bëjë më saktësin e matjeve, pra nëse një sondazh i caktuar

mat atë për të cilin është krijuar apo nuk arrit të bëjë matje të sakta për të cilën është

krijuar.

Koncepti i vëzhgimit është menduar të trajtohet si pjesë e pestë e kapitullit të parë. Si

pjesë e gjashtë të këtij kapitulli është zhvilluar koncepti i eksperimentit. Në fakt janë

zgjedhur këto dy koncepte për të bërë dhe dallimin midis tyre, sepse rëndomtë arrihet

të ngatërrohet koncepti i vëzhgimit me konceptin e eksperimentit. Që vëzhgimi dhe

eksperimenti nuk janë e njëjta gjë, kjo përbën një thënie triviale (vetëvetiu të

kuptueshme) dhe që mishërohet në ndryshimet e vetë emërtimeve të tyre.

Një vend të rëndësishëm zë edhe koncepti i kampionimit si pjesë e shtatë e këtij

kapitulli. Duke qënë se eksperimenti ynë ka përdorur dy lloje kampionimesh si atë

probabilistik ashtu dhe jo probabilistik, pjesë të konceptimit teorik kemi bërë dhe

llojet më kryesore të kampionimit, konkretisht kampionimin me kuotë dhe

kampionimin sistematik. Gjithashtu janë shtjelluar dhe lloje të tjera kampionimesh të

cilat kanë kontibuar pjesërisht në eksperimentin tonë.

Pjesa e tetë dhe e nëntë e kapitullit të parë janë ndoshta çështjet më të rëndësishme të

këtij punimi doktoral. Në pjesën e tetë shpjegohet koncepti i gabimit dhe i marzheve

të gabimit. Së fundmi, po jo më pak e rëndësishme, është edhe koncepti i anonimatit

dhe konfidencialitetit. Rëndomtë thuhet se në zhvillimin e eksperimenteve të

ndryshme kur nuk është e mundur të ruhet anonimati, të paktën të bëhet e mundur

ruajtja e konfidencialitetit. Kështu në këtë seksion janë shtjelluar përkufizimet të

16

konceptit të anonimatit dhe përkufizimet të konceptit të konfidencialiteteti, rastet kur

duhet të përdoret anonimati dhe kur duhet të përdoret konfidencialiteti.

Në kapitullin e dytë është shtjelluar me hollësi metodologjia e hulumtimit. Meqënëse

kjo punë doktorale në vetvetë është një punim kërkimor shkencor që në thelb ka

shfrytëzimin e të dhënave të 7 eksperimenteve të ndryshëm të realizuara në një

periudhë 6 vjeçare, është gjykuar e domosdoshme shpjegimi me hollësi i të gjithë

procesit të metodologjisë së ndjekur për këtë hulumtim eksperimental. Si fillim tek

ky seksion është ngritur një problem kërkimor i cili ka të bëjë me përcaktimin dhe

matjen e marzheve për gabime jo standarte, të panjohur që futen nga përdorimi i

veçantë në anketim i formave të ndryshme të kampionimit. Për këtë problem

kërkimor janë formuluar dy pyetje kërkimore. Ashtu siç e kërkon dhe vetë procedura

e metodave të kërkimit shkencor, në përgjigje për çdo pyetje kërkimore duhet të

ngrihet një hipotezë ose një supozim bazë. Në rastin tonë ne kemi zgjedhur të

përdorim dy supozime bazë, ku për çdo supozim kemi deduktuar nga dy implikime.

Metodologjinë e hulumtimin e kemi ndarë në procedimet teorike dhe në procedimet

praktike. Seksioni i procedimeve teorike është i njëjtë për secilin eksperiment.

Kështu ne kemi shpjeguar argumentimin teorik në skemën e përdorur tek

eksperimenti për matjen e gabimit që sjell përdorimi i kuotës në hallkën e fundit të

një kampionimi të përbërë për vitet 2010, 2012 dhe 2014 dhe së dyti argumentimin

teorik i skemës së matjes së gabimit që fuste kampionimi sistematik kur nuk merrej

në konsideratë anonimati i respondentëve në kushtet e bërjes së pyetjeve me natyrë

delikate për vitet respektive si 2009, 2014 e 2015. Ndërsa përsa i përket

procedimeve praktike kemi gjykuar t‟i trajtojmë të ndara për secilin vit. Në thelb

logjika e procedimeve praktike ka qënë e njëjtë, pavarësisht disa elementëve të cilat

janë tipike për secilin eksperiment të zhvilluar gjatë periudhës 6 vjeçare.

Kapitulli i tretë merret me gjetjet e hulumtimeve. Nga zhvillimi i shtatë

eksperimenteve na kanë rezultuar të dhënat për marzhet e gabimit që fut

moskonsiderimi i anonimatit kur respondentëve ju bëhen pyetje që perceptohen prej

tyre si delikate dhe gjithashtu marzhet e gabimit që fut kampionimim me kuotë në

hallkën e fundit të tij. Këto rezultate të të dhënave ne i kemi paraqitur në trajtën e të

dhënave statistikore dhe të përshkrimeve cilësore.

17

Kapitulli i katërt ka në thelb trajtimin e diskutimit të gjetjeve. Ky seksion përmban

krahasimin e gjetjeve me 2 supozimet bazë dhe me 4 implikimet e përcaktuara tek

metodologjia e studimit, për të parë nëse rezultatet e eksperimenteve janë të vlefshme

apo jo.

Pjesa e fundit i është kushtuar seksionit të përfundimeve, sugjerimeve dhe kontributit

që sjell në fushën e eksperimenteve të të njëjtit lloji. Ky seksion përmban

përfundimet kryesore të dala nga i gjithë procesi i hulumtimeve. Gjithashtu është

menduar të jepen sugjerimet në këtë fushë dhe kontributin që ka sjellë zhvillimi i

këtyre eksperimenteve.

18

KAPITULLI I PARË

1. BAZA KONCEPTUALE E STUDIMIT

1.1. MATJA

1.1.1.Çfarë kuptojmë me matje?

Matja është një ndër elementët më të rëndësishëm në kërkimin shkencor. “Ajo është

mjet njohje për metodat sasiore.”1 “Matja jep informacion në lidhje ku kemi qenë, ku

jemi për momentin, dhe nëse ne po ndryshojnë me kalimin e kohës. Në formën e saj

më të përgjithshëm, matja është duke vlerësuar shkallën në të cilën variabli është i

pranishëm. Matja është caktuar si numra apo gjëra të cilat marrin vendin e numrave

(domethënë, fjalë) të variablave në bazë të një sërë rregullash.”2Ashtu siç ndodh

zakonisht, pothuajse në të gjitha kërkimet shkencore, del se çdo përfundim nga

procesi i matjes paraqitet në shifra. Kjo ndodh sidomos kur në kërkimet shkencore

përdoren metodat e kërkimit sasior. Këtu vlen që të theksohet se e rëndësishme është

të synohet që matjet e bëra të kenë një saktësi dhe një përpikmëri sa më të madhe që

të jetë e mundur, sepse fundja kjo sjell rezultate të besueshme dhe të vlefshme.

Vlefshmëria dhe besueshmëria e rezultateve janë kriteret më themelore të një procesi

matje në veçanti dhe të një kërkimi shkencor në përgjithësi.

Sipas qasjes racionaliste kritike, çdo studiues shkencor ka në thelb të kërkimeve të

tij, testimin e hipotezës apo të supozimit bazë, si zgjidhje të propozuar për problemin

e identifikuar për kërkimin shkencor. Nëse do t‟i referohemi Popperit, ai thekson se,

“pikënisja e çdo zhvillimi shkencor është një problem, apo një situatë problemore...”3

dhe më tej ai shton se “Pastaj vijojnë sprovat e zgjidhjes. Këto përbëhen gjithmonë

nga teoritë dhe këto teori, me që janë sprova, janë shumë shpesh të gabuara: Ato janë

1 Hysi, V. (2010), “Kriminologjia”, Tiranë: Kristalina-Kh fq. 39.

2Kelley, D.L., (2000), “Measurement made accessible” A Research Approach Using Qualitative,

Quantitative, & Quality Improvement Methods, SAGE Publications, International Educational and

Professional Publisher Thousand Oaks London New Delhi, fq. 1. 3.Popper, K., (2009), “Për filozofinë dhe shkencën”, Tiranë, Fan Noli, fq. 94.

19

dhe mbeten gjithmonë hipoteza, ose supozime”.4 Vetë procesi i testimit empirik

përbën një procedurë të krahasimit të një parashikimi të dhënë nga teoria (implikimet

e tipit kushtor) me një konstatim të ndodhjes ose jo të tij. Ky krahasim realizohet

praktikisht në shkencat sociale duke matur shkallën e shoqërimit statistikor

domethënës të variablave që japin kushtet e ndodhjes së ngjarjes së parashikuar me

ato që japin ndodhjen ose jo të saj. Kështu pra, studiuesit, që të kenë rezultate sa më

të besueshme dhe të vlefshme, duhet të bëjnë matje në mënyrë të vlefshme dhe të

besueshme.

Matja bën të mundur identifikimin e aspekteve të përcaktueshmërisë sasiore në

dukuritë në studim të paraqitura në trajtën e madhësive ose të koncepteve cilësore të

operacionalizuara. “Rezultat i procesit të matjes janë përcaktimi i vlerave numerike

(të kategorive) që karakterizojnë madhësitë dhe konceptet cilësore të

operacionalizuara”5. Maten gjithashtu edhe opinionet e ndryshme, siç ndodh në

kuadrin e sondazheve apo anketimeve të ndryshme.

Për shkak të rëndësisë së madhe që ka matja në një proces të caktuar kërkimi

shkencor, edhe në shkencat politike studjuesit janë përpjekur për t‟a huazuar me

“fanatizëm” këtë instrument njohës. Në fushën e shkencave politike6 bëhen matje të

ndryshme si, për shëmbull, matje të stabiliteti politik të një vendi, matje të opinionit

publik në lidhje me një fenomen të caktuar, matje të stabilitetit ekonomik dhe social,

matje të vlerave kulturore, matje të legjitimimit ose të delegjitimitetit të sistemit

politik ose të një partie politike në pushtet etj. Pra, edhe në shkencat politike, ashtu si

të gjitha fushat e tjera, merren me matje të ndryshme në varësi të problemit të cilit i

përkasin.

Nëse do ta konkretizonim me shembuj rastet e matjeve në shkencat politike, pranë

Departametit të Shkencave Politike në Universitetin e Tiranës, mund të përmendnim

se atje janë zhvilluar matje të tipeve të ndryshme eksperimentale ose jo të tilla. Ndër

4 Popper, K. (2009) “Për filozofinë dhe shkencën”, Tiranë: Fan Noli fq. 96.

5 Kelley, D.L., (2000), “Measurement made accessible” A Research Approach Using

Qualitative, Quantitative, & Quality Improvement Methods, SAGE Publications, International

Educational and Professional Publisher Thousand Oaks London New Delhi, p.4.

6 “Shume koncepte që mund të investigohen në shkenca sociale janë abstrakte [por

operacionalizimi i koncepte të tyre, bën të mundur matjen e këtyre koncepteve. F.D]” Black, R. Th.,

(1999), “Doing qualitative researche in the social sciences” An integrated approach to research

design, measurement and statistics”, Sage Publications Ltd, London.

20

to, përveç matjeve që janë kryer në lidhje me perceptimin e korrupsionit në

administratën publike dhe etikën e administratës publike, janë zhvilluar dhe matje të

tjera në lidhje me sjelljen votuese kryesisht të elektoratit të qytetit të Tiranës, si dhe

matjet eksperimentale në lidhje me profilin vleror unitar ose jo unitar7.

Ndër matjet më të thelluara dhe më të detajuara, janë matjet e sjelljes votuese të

elektoratit dhe matjet (eksperimentale ose jo) në lidhje me profilin vleror të

elektoratit shqiptar. Më gjerësisht do të ndalemi në dy nga matjet eksperimentale të

llojeve të ndryshme të gabimit që bëhen gjatë anketimit, mbi rezultatet e të cilave

është mbështetur edhe ky punim doktorature. Si synim kryesor, në realizimin e këtyre

matjeve, nuk ka qënë thjeshtë parashikimi i sjelljes votuese apo i profilit vleror të

elektoratit, kryesisht të qytetit të Tiranës, por synimi ka qënë matja e gabimit që fut

moskonsiderimi i anonimatit të personave të intervistuar kur në anketimet e

realizuara bëhen pyetje që ata i perceptojnë si delikate. Për matjen e këtij gabimi janë

përdorur njëherazi dy kampionime, njëri i tipit probabilistik dhe tjetri i tipit

joprobabilistik. Pra, si synim kryesor i studimit kanë qenë si matja e gabimit që fut

moskonsiderimi i anonimatit te njësitë e analizës në kampionimin sistematik në

familje, ashtu edhe matja e gabimit që fut kampionimi me kuotë në rrugë8, për të

cilin në literaturën e metodave të kërkimit thuhet në ndonjë rast se ekziston në parim,

por nuk jepet asnjë vlerë apo marzh për të.

Me të drejtë këtu mund të lindin një sërë pyetjesh si: “çfarë janë këto matje”, “çfarë

tregojnë këto matje”, dhe pastaj “çfarë kemi bërë për të realizuar këto matje”? Ashtu

siç është theksuar më sipër, matjet janë procedura për të caktuar numra të cilat zënë

vendin e fjalëve në bazë të rregullave të përcaktuara paraprakisht. Përsa i përket

studimit tonë në lidhje me matjen, procedura e matjes është edhe ai proces i cili bën

të mundur matjen e marzheve të gabimit të fut moskonsiderimi i anonimatit të

7 Fillimisht Ingleharti i ka emërtuar si “materialiste” dhe “post materialiste”, dhe më vonë si

sistem i vlerave të “mbijetesës” dhe të vetafirmimit.”. Për më shumë referojuni, Inglehart,R. (1990).

Culture shift in advanced industrial society. Princeton university press; Inglehart, R. (1977). The silent

Revolution-changing values and political style among western publics. Princeton university press.

Dhe Feraj, H &Kocani, A “Is the Battle Against the Corruption Valuable as Slogan in Actual

Electorate Campagne? (The Case of Albanian Society in the Albanian Republic)”, Mediterranean

Journal of Social Sciences Published by MCSER-CEMAS-Sapienza University of Rome, Vol 4 No 2

May 2013, pp. 605.

8 Për matjen e këtij tipi të gabimit përdoren pyetësorë që hetojnë profilin vleror të popullatës

në studim.

21

respondentëve, kur ju bëhen pyetje që konsiderohen prej tyre si delikate, apo matja e

marzheve të gabimit që fut kuota në hallkën e fundit të një kampionimi të skicuar për

anketim.

Në lidhje me pyetjen se çfarë tregojnë këto matje, mund të thuhet se matjet e

realizuara në studimin tonë shërbejnë për të “shembur mitin e ngritur” (ende i

pranishëm në ligjërimin kryesisht mediatik edhe në ditët e sotme) për ekzistencën

vetëm të marzheve të gabimit standart. Matjet e realizuara në këtë punim

doktorature, shërbejnë për të treguar se nuk ekziston vetëm një gabim standart në

matjet kërkimore shkencore në anketim. Gabimi në këto matje është i shumëllojtë

dhe varet nga faktorë dhe elementë të ndryshëm, ku për matjen e tij duhet të ndiqen

edhe procedura të tipit ad hoc.

Gabimi standart përcakton vetëm intervalet e marzheve të gabimit që fut madhësia e

kampionimit dhe që shpreh shkallën e gabimit në “përfaqësueshmërinë” e popullatës

në studim nga ana e tij. Theksojmë se në rritjen e marzheve të gabimit “kontribojnë”

ndjeshëm elementë të tjerë si: natyra e pyetjeve që u serviren respondentëve,

mosruajtja e anonimatit, moszgjedhja në mënyrë të përshtatshme të llojit të

kampionimit, cilësia e intervistimit, cilësia e trajnimit të respondetëve që të sillen si

një trup i vetëm, përdorimi i kampionimit me bistak etj. Pra, janë një sërë elementësh

të pranishëm, të cilët “kontribuojnë” në rritjen e marzheve të gabimit që bëhet në

anketim dhe që është ndryshe nga ai i gabimit standart të pranuar rëndomtë nga një

pjesë e madhe e studiuesve.

Ndërsa në lidhje me pyetjen se çfarë kemi bërë për të realizuar këto matje, ne mund

të themi se si ky studim u nis me identifikimin e një problemi9. Nëse sërisht do t‟i

referoheshim Popperit, ku ai thekson se “Shkencat e natyrës si dhe shkencat sociale,

nisen gjithmonë nga problemet; ato nisen nga diçka që ngjall habinë tonë siç thoshin

filozofët grekë”10

, atëherë edhe në rastin tonë, ne jemi nisur nga sondazhet e

realizuara nga kompania amerikane prestigjoze Zobgy, rezultatet e të cilave na kanë

ngjallur habi dhe dyshime lidhur me besueshmërinë dhe vlefshmërinë e tyre.

9 Për më shumë informacion referohuni tek seksioni i anonimatit dhe i konfidencialitetit,

seksion i cili i ka paraqitur këto dy element në mënyrë shumë të detajuar.

10 . Popper K., (2009), “Për filozofinë dhe shkencën”, Fan Noli, fq. 90.

22

Pasi kemi përcaktuar problemin, kemi formuluar atë që quhet pyetje kërkimore. Në

studimin tonë ishte e mundur që të formuloheshin dy lloje pyetjesh kërkimore, një e

tipit me “përse” dhe tjetra e tipit me “si”. Pyetja kërkimore e tipit me “përse” synon

të kërkojë arsyet e ndodhjes apo të ndryshimit të problemit dhe, si e tillë, ajo shërben

për të nxitur ndërtimin e një strukture të tipit shpjegues. Ndërsa pyetjet kërkimore të

tipit me “si” ose “cili”, shërbejnë për të përshkruar një strukturë ose një marrëdhënie

apo raport strukturor. Fjala është për të përshkruar atë strukturë, apo raport që nuk

mund të perceptohet drejtpërsëdrejti, por që mund të hamendësohet në formën e një

supozimi bazë. Pra, përsa i përket përgjigjes ndaj pyetjes së tipit me “përse”, në këtë

rast kemi të bëjmë me një hipotezë, ndërsa përsa i përket përgjigjes ndaj pyetjes së

tipit me “si” kemi të bëjmë me një supozim bazë.

Në këtë punim doktorature u përcaktua si objektiv i kërkimit jo ndërtimi dhe testimi

empirik i një strukture shpjeguese lidhur me të ashtuquajturin gabim që vinte nga

mos konsiderimi i sigurimit të anonimatit të intervistuarve, kur në anketim

përdoreshin pyetje që perceptoheshin prej tyre si delikate. Synimi i hulumtimit në të

ishte që të tregohej se përdorimi i kampionimit sistematik, i cili bënte të mundshëm

identifikueshmërinë e personave të intervistuar, kur kombinohej me përdorimin e një

pyetësori që përmbante pyetje të perceptuara prej tyre si delikate (në kushtet e një

shoqërie me shkallë të lartë të mosbesimit ndaj tjetrit), sillte një gabim të panjohur

nga literatura e metodave të kërkimit. Dhe për ta identifikuar këtë gabim, sidomos

për të matur marzhet ku ai varion, janë bërë përpjekje që të ndërtoheshin disa

procedura ad hoc të tipit eksperimental. Po ashtu, nisur si nga nxitja që vinte nga

literatura në fjalë, ku theksohej se përdorimi i kampionimit me kuotë sjell një gabim

të papërcaktuar, ashtu edhe nga nevoja (që buron nga procedura ad hoc e

lartëpërmendur) për të matur marzhin e gabimit që lidhej me përdorimin e

kampionimit sistematik, u ndërtua gjithashtu një procedurë ad hoc edhe për të matur

marzhin e gabimit që fuste kuota në fundin e hallkës së një ”zinxhiri” të një

kampionimi kompleks që përdoret realisht në anketime11

.

Përveç matjeve në shkenca politike, matjet ekzistojnë pothuajse në të gjitha fushat e

tjera, qofshin këto ekzakte apo dhe shoqërore. Për shkak të rëndësisë së madhe që ka

11 Për informacion më të detajuar në lidhje me procesin e zhvillimit të këtyre matjeve,

referohuni tek kapitulli i metodologjisë dhe seksioni i anonimatit dhe konfidencialitetit.

23

matja në një proces të caktuar, vihen re se edhe fusha të tjera, kanë dhënë

përkufizime për matjen dhe kanë vënë theksin tek rëndësia që ka procesi i saj. “Vetë

matja është një proces krahasimi. Kjo do të thotë që pa një standard të përcaktuar dhe

të vlerësuar qartë (ai që në gjuhën popullore quhet “kut” F.D), që të shërbejë si njësi

e krahasimit, procesi i matjes nuk mund të realizohet”12

.

Matja, në kuptimin e përgjithshëm, “është procesi i krahasimit të një madhësie të

njohur me një madhësi të panjohur të të njëjtit lloj të marrë si njësi.”13

Ky proces

shërben për të fituar informacion për madhësinë e panjohur. Eshtë kjo e fundit, vlera

e të cilës nuk dihet. Kështu që, përdorimi i matjes si procedurë shërben për të

përcaktuar atë madhësi, e cila është e panjohur. Por, kjo madhësi e panjohur, matet

vetëm ku ajo krahasohet me një madhësi të njohur, e cila merret si njësi matje

(etalon). Kështu që, nga krahasimi midis të dyjave, pra madhësisë së njohur me

madhësinë e panjohur, rezulton që të gjendet madhësia e panjohur.

Autorët Rodolphe Ghiglione dhe Benjamin Matalon theksojnë se “Të matësh, do të

thotë njëkohësisht të ngatërrosh dhe të dallosh, do të thotë të lësh mënjanë disa

diferenca dhe të organizosh të tjerat. Do të thotë që të pranosh se, pavarësisht nga

gjithshka që i dallon, individët do të mund të vendosen në të njëjtën kategori ose të

krahasohen midis tyre; gjithashtu do të thotë të pranosh që marrëdhënia e rregullit

dhe me gjasë të tjera marrëdhënie që do t'i shtoheshin asaj, ndërmjet kategorive,

përshkruajnë në mënyrë adekuate fenomenin e studiuar.”14

Kështu që, është e

rëndësishme që gjatë procesit të matjes, të sigurohet që po maten ato kategori të cilat

janë të matshme dhe janë të krahasueshme mes tyre.

Ashtu siç edhe është theksuar më sipër, që përveç rëndësisë që kanë procedimet

praktike të matjes, një rol shumë të rëndësishëm, madje parësor, e kanë edhe

procedimet teorike të saj. Është e rëndësishme të shpjegohen dy proceset themelore

të matjes të cilat janë konceptimi dhe operacionalizimi. Si konceptimi, ashtu edhe

operacionalizimi janë dy procese shumë të rëndësishme të saj.

12 Save the Children, (2002) „Si të hartojme nje test?‟, Tiranë, Visi design, fq. 10.

13 Po aty.

14 Ghiglione,R.& Matalon,B., “Les Enquêtes sociologiques.Théories et pratique”, Armand

Colin, p.221.

24

“Konceptimi është procesi i marrjes së një konstrukti apo koncepti që e “rafinon” atë

duke i dhënë atij një përkufizim konceptual ose teorike15

”. Sipas Kantit “koncepti,

produkti aktiv i aftësisë për të njohur, ose i intelektit i referohet objektit konkret

vetëm nëpërmjet intuitës, ose në gjuhën skolastike, është një intentio secunda.”16

Kështu që, në vend të kësaj, studiuesi merr fjalë kyçe në pyetjet e tij kërkimore apo

hipotezat dhe gjen një përkufizim të qartë dhe të qëndrueshme për të cilin është rënë

dakord nga studjuesit e tjerë në komunitetin shkencor përkatës. Më e zakonshme,

është procesi me të cilin një studiues vë në dukje marrëveshjet dhe mosmarrëveshjet

mbi konceptualizimin në rishikimin e literaturës, dhe më pas favorizon përkufizimin

konceptual që atij i duket më bindës. Është krejtësisht e pranueshme në shkencë për

të marrë hua konceptualizime dhe operacionalizimet e të tjerëve. “Konceptimi

udhëhiqet shpesh nga kuadri teorik, perspektivë, apo qasje të studiuesit në të cilën

është angazhuar për të. Për shembull, një studiues që vepron nga brenda një kornize

marksiste do të ketë përkufizime mjaft të ndryshme konceptuale për një hipotezë në

lidhje me klasat sociale dhe krimin sesa një studiues jo-marksist. Kjo për shkak se ka

pozicione të forta me vlerë në perspektiva të ndryshme teorike se si disa gjëra duhet

të maten.”17

Edhe Fuga ka theksuar “se ekziston në fakt, një «mjedis konceptual», një «topos

logjik» që ushtron ndikimin e vet”.18

Kështu që, ky mjedis konceptual ushtron një

ndikim të rëndësishëm në mënyrën e konceptimit të një konstrukti ose të një

koncepti. Nëse nuk ndërtohet një mjedis konceptual, nuk mund të flitet për ndërtimin

e një koncepti ose të një konstrukti. Por, po qe se nuk mund të flitet për ndërtimin e

një koncepti ose të një kostrukti, nuk kemi të bëjmë me konceptim, pra edhe nuk

mund të realizohet matja.

15

“Measurement of concepts: Conceptualization, Research methods “STA630 marrë më 20

janar 2014,

[www.zeepedia.com/read.php?measurement_of_concepts_conceptualization_research_methods&b=7

1&c=15]

16 Kant.I, (2004), “Themelimi i zakoneve shoqërore”. Tiranë, Dritan, fq. 48.

17 “Measurement of concepts: Conceptualization, Research methods”, STA630 marrë më 20

janar 2014

[www.zeepedia.com/read.php?measurement_of_concepts_conceptualization_research_methods&b=7

1&c=15]

18 Fuga, A., (2002), “Shtigje drejt guvës së gjarpërit”, ORA, Tiranë, fq. 42.

25

Kjo do të thotë se konceptimi është një element shumë i rëndësishëm në procesin e

matjes. Në fakt rekomandohet që për të mos bërë një punë të dyfishtë, mund të

huazohen përkufizime konceptuale të dikujt tjetër. Kjo do të zvogëlonte konsumin

intelektual për të bërë një përkufizim, që studiues të tjerë e kanë bërë më përpara dhe

që i ka kaluar “sprovat” e veta. Gjithashtu kjo do të ndihmonte edhe për të kursyer

kohë, në mënyrë të tillë që të mos ribëhet një “punë”, e cila është bërë më parë.

Konceptimi përgjithësisht, merr konotacion subjektiv. Kjo do të thotë që, ato studiues

të cilët i përkasin një qasje të caktuar, edhe kur të zhvillojnë përkufizimin

konceptual, do t'i qëndrojnë qasjes së cilës i përkasin. Kjo sjell mbajtjen e një

qëndrim të caktuar, sipas pikëpamjes të cilës i përket. Kështu që, zgjedhja e huazimit

të konceptit do të vijë si rezultat i përzgjedhjes subjektive.

Përkufizimet konceptuale përshkruajnë konceptet me ndihmën e koncepteve të tjera.

Ato lidhen me nivelin e vëzhgueshëm empirik vetëm përmes përkufizimeve

operacionale. “Një përkufizim operacional jep rregulla me të cilat konceptet teorike

bëhen të vëzhgueshme dhe të matshme”.19

Vetëm nëpërmjet parametrizimit në

mënyrë të qartë të kategorive të koncepteve teorike, mund të themi se kemi realizuar

një përkufizim operacional. Ky përkufizim operacional do të mund të jetë i

realizueshëm dhe i përdorshëm, vetëm pasi të jetë bërë zëvendësimi i koncepteve

cilësor me “binjakët e tyre siamezë” sasiorë.

Përsa i përket rastit të studimit tonë, theksojmë se, të njëjtën rrugë kemi ndjekur edhe

ne. Për matjen e konceptit, ne si fillim kemi bërë operacionalizimin e tij. Për të

realizuar operacionalizimin e konceptit të gabimit që fut moskonsiderimi i anonimatit

të respondentëve sipas kampionimit sistematik dhe gabimit që fut vetë kampionimi

me kuotë, si fillim ne kemi ndërtuar dy supozime bazë. Më pas ne kemi treguar

lidhjen e koncepteve cilësore specifikisht te supozimet bazë. Lidhja e koncepteve

cilësore nuk sjell domosdoshmërisht matjen e këtyre koncepteve cilësore. Në

momentin që lind si domosdoshmëri matja e këtyre koncepteve, si detyrë kryesore na

del operacionalizimi i tyre. Me operacionalizim të koncepteve do të kuptojmë:

zëvendësimin e koncepteve me madhësi, vlerat e të cilave paraqiten me parametra

19

Ferraj. H., (2004), “Shkenca Politike, një hyrje”, Tiranë, PEGI, fq. 258.

26

ose numra dhe të lidhjes së koncepteve me lidhjen e parametrave ose numrave që i

“zëvendësojnë” ato. Kështu që operacionalizim kemi kur zëvendësojmë një lidhje

midis koncepteve cilësore, me një shoqërim “të binjakëve sasiorë” të këtyre

koncepteve (të ngjashme me madhësitë fizike).

Pra, për operacionalizimin e tyre ne kemi ndjekur dy rrugë, atë të operacionalizimit

të koncepteve, në njërën anë, dhe të operacionalizimit të raporteve midis tyre, nga

ana tjetër. Me këtë ne kemi zëvendësuar supozimin bazë cilësor me një supozim bazë

sasior. Mund të themi se ky është operacionalizimi i supozimit bazë.

Si përfundim mund të themi se nëse do t‟i referohemi autorit François Dagognet

mund të pranojmë se kemi dy rregulla të matjes:

a) një afër cilësores, që qëndron vetëm në hijerarkizimin e realiteteve. Nga vetë

fakti që ai që ndodhet në maje të shkallës ka rëndësi, për nga rangu i tij ose nga vetë

vendosja e tij, mbi atë që vjen pas tij. A nuk është fillimi i një krahasimi apo vetë një

kuotimi? Ne paraqesim një shkallëzim20. Pra, matjet cilësore synojnë që me

rezultatin e tyre (disi subjektiv) të lejojnë, mbi bazën e një krahasimi, një renditje

sipas një shkalle (rritëse ose zbritëse). Kështu, të themi, ne mund të shkallëzojmë

vlerësimin e ngrohtësisë që paraqesin disa enë me ujë si “shumë të nxehtë”, “të

nxehtë”, “të ngrohtë”, “të vakët”, “të ftohtë” dhe “shumë të ftohtë”. Dy duar që do të

niseshin si pikënisje nga enë të ndryshme, do të na jepnin për ngrohtësinë e të njëjtës

enë me ujë dy vlerësime të ndryshme. Që do të thotë se matja e tipit cilësor është disi

e papërcaktuar dhe jo rigoroze! Për këtë arsye ne e matim shkallën e ngrohtësisë së

ujit jo me mënyra cilësore (ndjesia që ka lëkura jonë nga prekja e objektit që do të

matet), por me metoda sasiore që rritin rigorozitetin e matjes. Kështu ne përdorim

termometrat, të cilat matin temperaturat e objekteve jo mbi bazën e ndjesive tona

subjektive, por të efekteve fizike (kryesisht bymimi) që prodhon nxehtësia e trupave

që maten.

- b) një me të vërtetë sasior, që plotëson dispozitivin paraardhës: duke u nisur nga

njësia e njohur dhe e përbashkët, ne fiksojmë shmangiet ndërmjet kampionimeve të

20 Dagognet, F.,(1993), “Réflexions sur la mesure”, Encre Marine, p. 12.

27

ndryshëm, të vlerësuar [apo matur] në vetvete si dhe në raport me njëri-tjetrin. Të dy

metodat, megjithëse të pabarabarta në përfundimet e tyre, pavarësisht nga kjo arrijnë

në të njëjtin qëllim: vlerësimi dhe vlera krahasuese. 21Pra, te matja sasiore përdoret

një njësi si etalon dhe me të krahasohen objektet që duhen matur. Nga krahasimi me

etalonin dalin disa vlera numerike të cilat mund të renditen sipas një shkalle rritëse

ose zbritëse. Shihet se edhe këtu mund të realizojmë me vlerat e dala nga matjet

sasiore një shkallëzim, i cili dallohet nga ai që del nga matjet cilësore për nga shkalla

e rigorozitetit. Përdorimi i instrumentave të ndryshëm nuk e ndryshon këtë

shkallëzim, në dallim nga rasti i matjeve cilësore, ku duart e ndryshme shpien në

renditje jo të njëjta.

Por, në se do të perifrazonim Dagognet, matja, si hyrje loje, nuk duket që të mund të

kryej [zëvendësimi i fjalës “këtë” me “një” F.D] rol gnoseologjik dhe bile ontologjik

(zbulesa e qenies materiale, në mos po mendore), sepse ajo na le ne pa substancën që

ajo e largon, për ta zëvendësuar me një shifrim veçanësisht varfërues. Ajo ia

nënshtron në të njëjtën kohë një fjalori homogjenizues, i cili e “çpërveçëson”: sistemi

dhjetor vlen po aq për gjatësitë, sipërfaqet, peshat, monedhat etj., - provë kjo shtesë

që na le pa atë që beson se shënon.22 Pra, matja sasiore (është fjala pikërisht për të,

me që flitet për shifrim apo numerizim si pasojë të sajë), duke fiksuar “skeletin” e

raporteve sasiore te gjëja, i heq asaj “mishin dhe lëkurën”, pra “substancën”, ndryshe

“cilësinë” apo thelbin e saj. Në këtë mënyrë “zhduken” gjërat konkrete dhe mbeten

vetëm uniformitetet sasiore (raportet sasiore, shprehjet matematike, madhësitë fizike,

etj.) që mund të jenë të njëjta për qenie të ndryshme. Që do të thotë se, pavarësisht

vlerës njohëse që paraqesin rezultatet e matjeve sasiore, ato nuk do të mund të

paraqitnin cilësinë e qenies dhe nuk duhen identifikuar me paraqitjet cilësore të saj.

Këtu mund të referohet idea e A.Kocanit, në monografinë e tij “Mbi

elektrodinamikën e trupave në lëvizje. Disa refleksione mbi referatin e famshëm të

Ajnshtajnit”, se vizioni epistemologjik i Ajnshtajnit për botën “karakterizohej nga

tendenca e paraqitjeve me përgjithsim dhe thjeshtësi maksimale. Në këtë kuadër ai

nuk përkrahte tendencën e kohës për një formalizim matematik skajor të fizikës. Dhe

e gjitha kjo jo sepse Ajnshtajni ishte në përgjithësi kundër përdorimit të matematikës

në fizikë. Thjesht, ai nuk dëshëronte që paraqitja matematike, si të thuash, të

21 Po aty, p.12.

22 Dagognet, F., (1993), “Réflexions sur la mesure”, Encre Marine, p. 13.

28

“eklipsonte” shpjegimin fizik të dukurive.”23

Që do të thotë se shprehjet apo formulat

matematike nuk mund të paraqesin atë që përbën cilësinë e dukurive fizike, prandaj

ato nuk mund të identifikohen apo barazohen me konceptet dhe ligjet fizike që

shprehin pikërisht cilësoren e dukurive në fjalë. Në këtë kuadër Kocani pohon se

emërtimi i të ashtuquajturës “Teori e relativitetit” nuk është shumë i goditur mbasi

kjo teori nuk e paraqet në mënyrë të thellë, ose më të plotë relativitetin e lëvizjes

mekanike. Sipas Kocanit, përmbajtja e këtij parimi paraqet rezultatet e shqyrtimit të

njëanshëm të lëvizjes mekanike, shqyrtim që imponohet nga nevoja e matjeve sasiore

të kësaj lëvizje, por jo atë të shqyrtimit të plotë, cilësor të saj. [“Sipas nesh, kalimi

nga një sistem referimi në një tjetër nuk përbën aspak një farë kalimi nga një sistem

'në qetësi' në një tjetër 'në lëvizje'... në lidhje me të parin. Siç e kemi treguar,

klasifikimi i sistemeve në konsideratë si 'në qetësi' dhe 'në lëvizje' është thjesht

subjektiv, konvencional dhe i detyrueshëm vetëm kur ne duam të analizojmë në

mënyrë sasiore raportin e të dy sistemeve në fjalë. Për një përshkrim cilësor të dy

sistemet kanë të bëjnë me të njëjtin raport dhe ata duhet të shihen si pjesë të një të

tëre.”24.

Një kuptim më i thellë, që e kapërcen njëanësinë e imponuar nga matjet e

përcaktueshmërisë sasiore do të na shpjerë “drejt qartësimit të një aspekti tjetër të

këtij relativiteti, që do të mund të quhej cilësor në raport me atë të trajtuar në teorinë

e relativitetit”25.

1.1.2. Përkufizimet operacionale

Si fillim themi se, anketat shërbejnë për të matur opinione lidhur me një qëndrim të

caktuar, një sjellje, një fenomen apo ndonjë element tjetër çfarëdo që mund të bëhet

pjesë e studimeve kërkimore shkencore, në mënyrë sa më të vlefshme dhe të

besueshme të jetë e mundur. Paraprakisht mund të themi se, ne në studimim tonë

përdorim termat “të besueshëm dhe të vlefshëm” për të karakterizuar rezultatet e

matjeve dhe të hulumtimit në përgjithësi, në vend të cilësimeve “të provuara” apo “të

vërtetuara”. Të dy termat e parë bëjnë të mundur që të flitet për pranueshmërinë e

23 Kocani, A. (2005). Mbi elektrodinamikën e trupave në lëvizje. Disa refleksione mbi referatin e

famshëm të Ajnshtajnit. ORA. Fq. 12.

24 Po aty, fq. 93.

25

Po aty, fq.20.

29

rezultateve të matjeve ose hulumtimit në përgjithësi. Nëse rezultatet janë të

besueshme dhe të vlefshme, atëherë janë të pranueshme. Besueshmëria dhe

vlefshmëria e proceseve të matjes e bën legjitim propozimin tonë për ta konsideruar

si të pranueshëm supozimin bazë.

Pa ju referuar studimeve konkrete, ne mund të themi se jo gjithçka mund të matin

anketat. Që anketat të jenë në “gjendje” të matin diçka, duhet që elementët e saj të

jenë të vëzhgueshme. Por, jo çdo gjë është e vëzhgueshme. Kështu, nëse do t'i

referohemi autorit Rodolphe Ghiglione dhe Benjamin Matalon ai thekson se: “Një

qëndrim, qoftë kur e përkufizojmë si një gjendje e brendshme ose si një nxitje për të

vepruar në një farë mënyre, ai vetë nuk është i vëzhgueshëm.”26

Në studimin tonë nuk synohej që të mateshin qëndrimet e personave të intervistuar,

por vetëm opinionet që ata kishin lidhur me çështje apo probleme të caktuara, si dhe

pritmënitë për reagime apo veprime të mundshme të tyre. Ne nuk matim

drejtpërdrejtë qëndrimet apo gjendjet e ndryshme shpirtërore të të intervistuarve,

sepse kjo është jo vetëm shumë e vështirë, por, mbi të gjitha, edhe sepse ajo del

jashtë profilit të kërkimit në shkencat politike. Ajo që matim ne me intervistime (në

anketimet apo sondazhet) janë në këtë rast opinionet që shfaqin të intervistuarit (ku

ata vetë shprehin këto gjëndje të tyre shpirtërore), si përgjigje ndaj pyetjeve që ne u

bëjmë atyre.

Vlen që të theksohet se si për matjet, ashtu edhe në përgjithësi për hulumtimet në

fushën e shkencave sociale, ajo çka më shumë “peshë”, kur përdoren koncepte

cilësore dhe lidhje të tyre, është realizimi i të ashtuquajturave “përkufizime

operacionale”. “Shprehja „përkufizim operacional‟ ka qenë futur nga fizikani dhe

epistemologu P.W. Bridgeman, në fund të viteve njëzetë të shekullit të kaluar, në

lidhje me ndërtimin e koncepteve në fizikë. Me një inspirim pozitivist, Ai tërhoqi

vëmendjen mbi faktin që një nocion fizik nuk është i njohshëm veçse me anë të

operacionit që lejon ta matësh atë”.27

Gjithashtu ky autor thekson se përkufizimi

26 Ghiglione, R.& Matalon, B.: “Les Enquêtes sociologiques.Théories et pratique” Armand

Colin, p. 220.

27 Po aty, p.221.

30

operacionalist i një koncepti psikologjik ose sociologjik, është ndryshe nga

përkufizimi operacionalist i një koncepti fizik.

Sipas autorëve Rodolphe Ghiglione, Benjamin Matalon del se përkufizimet

operacionale shërbejnë për të zgjidhur problemin e korespondencës ndërmjet dy

gjuhëve, pra gjuhës së teorisë [F.D] dhe gjuhës së të vëzhgueshmes[ F.D]28

.

“Rregullat e korespondencës, pra kalimi nga njëra gjuhë në gjuhën tjetër, shërben për

të shmangur përdorimin e koncepteve puro teorike apo spekulative”29

. Pra,

shmangien e atyre koncepteve që nuk kanë asnjë bazë empirike. Kështu që,

përkufizimet operacionale janë shumë të rëndësishme për përcaktimin e rregullave të

korespondencës, pra të kalimit nga gjuha e teorisë, në gjuhën e të vëzhgueshmeve (që

lidhen me përvojën empirike, pra edhe me matjet). Në këtë mënyrë bëhet e

mundshme procedura e matjes së këtij koncepti, sepse tashmë mund të vëzhgohet

krahasimi i tij me një njësi etalon.

Operacionalizimi jep ato rregulla që duhet të ndiqen në mënyrë që konceptet teorike

të përkthehen, me ndihmën e të dhënave, në koncepte të matshme dhe të

vëzhgueshme. “Me operacionalizu domethënë me vendosë si të maten ndryshorët”30

(variablat F.D). Në përgjithësi me një koncept çfarëdo nuk kuptojmë asgjë më shumë

sesa një bashkësi operacionesh; “koncepti është sinonim me bashkësinë

korresponduese të operacioneve”.31

Ndoshta këtu mund të sillet trajtimi që i bën këtij

problemi Kocani32

, i cili thekson raportin plotësues që kanë sipas mendimit filozofik

konceptet e sasisë dhe të cilësisë. Sipas tij përcaktueshmëria sasiore dhe ajo cilësore

janë dy anë të ndryshme të së njëjtës medalje. Kështu që ai flet për të ashtuquajturit

“binjakë sasiorë” të koncepteve cilësore, të cilët nxirren në pah gjatë një procesi të

28 Po aty, fq.221

29 Po aty.

30 Gurr, R. T., (1972), Politimetric-An introduction to quantitative macropolitics. Prentice Hall,

Englewood Cliffs. p. 43.

31 Marcuze, H. (2006), “Njeriu njëdimensional”, Tiranë, Plejad, fq. 37.

32 Kocani A., Korniza apo piktura, Gazeta Panorama, dt. Prill 2015. Apo “Përtej shifrave”,

Gazeta Panorama, 20 Maj 2016. Apo Feraj, H. & Kocani, A. “Causal relation or statistical

association? (the paradoxal situation in surveys where intends to empirically test an hypothesis) Vol.

2, No.1, 2014, Progressive Academic Publishing, UK, www.journalsgate.com, pg 31, Apo Feraj, H. &

Kocani , A “Why we can not empirically notice the causal relation?(The case of observation for the

mechanical phenomena). Apo Blanché, R. (1964) La Science Actuelle et le Relativisme, Paris, P.U.F.,

p.5-6, Apo Feraj, H. & Kocani , A “A Causal Paradox for Hypothesis” Mediterranean Journal of

Social Sciences MCSER Publishing, Rome-Italy, Vol 5 No, 7May 2014, ISSN 2039-2117 (online),

ISSN 2039-9340 (print). pp. 577-578.

31

parametrizimit të kategorive të koncepteve cilësore që i nënshtrohen një procedure

operacionalizimi. Në një kuptim disi figurativ ne evidentojmë “binjakët sasiorë” kur

duam të matim konceptet cilësore në shkencë, në mënyrë që të realizojmë matjen e

këtyre “binjakëve sasiorë” në vend të atyre cilësorë. Vetëm konceptet sasiore apo,

ndryshe siç emërtohen në shkencat ekzakte, madhësitë, mund të maten në kuptimin

strikt të termit. Domethënë, të krahasohen me një madhësi tjetër që shërben si

“etalon”, për të parë se sa herë ky etalon hyn në madhësinë që kërkohet të matet (për

shëmbull, në matjet e gjatësisë ose peshës së objekteve të ndryshme etj.)

Procesit të operacionalizmit duhet t‟i paraprijë përcaktimi i njësive të analizës (një

çështje e rëndësishme është njësia e analizës)33

në një hipotezë. “Mbasi ka qënë

përzgjedhë njësia e analizës ndërtimi i një përkufizimi operacional duhet të mbajë

parasysh se: a) duhet të specifikojë saktësisht çka dëshirojmë të marrim; b) ku (ose

si) dëshirojmë ta marrim atë; c) të gjithë ndryshorët në një hipotezë duhet të jenë

operacionalizuar për të njëjtën njësi të analizë; d) kur ndërtohen përkufizime

operacionale duke përdorur të dhëna për grupe, ato të dhëna duhen standartizuar.”34

Pra, për ndërtimin e një përkufizimi operacional, duhet të përcaktojmë me saktësi atë

që synojmë të ndërtojmë. Kjo ka të bëjë me atë që quhet “vlefshmëri” e procesit

operacionalizues, që, në thelb, është i ngjashëm me vlefshmërinë e procesit të matjes.

“Në këtë perspektivë, gjuha e teorisë duket thjesht si një mjet, me gjasë më komodi,

për të folur për të vëzhgueshmet, ndërkohë që përkufizimet operacionale përbëjnë

rregullat e kalimit nga njëra gjuhë në tjetrën. Duke u imponuar disiplinën e paraqitjes

së dukshme të përkufizimeve operacionale të çdo koncepti të përdorur, do të

shmangeshin njëkohësisht diskutimet mërzitëse për thelbin e tyre, për natyrën “e

vërtetë” të tyre, dhe do të reduktohej rreziku për të thënë nocione pa korespondencë

empirike.”35

“Ky pozicion ishte tashmë ai i Binet kur, mjaft më parë se Bridgeman,

kishte afirmuar thënien e shquar dhe ndofta apokrife, 'mënçuri është që të matësh

testin tim' ”.36

Pra, të masësh atë që është matur më parë. Të masësh atë që i ka

kaluar sprovat në një moment të caktuar. Që do të thotë të përsëritësh një procedurë

33 Della Porta, D. &Keating, M., (2008), “Approaches and Methodologies in the social

sciences, a Pluralist Prespective, Cambrigde university press, p. 2.

34 Ferraj,H., (2004), “Shkenca Politike, një hyrje”, PEGI, fq. 259.

35 Ghiglione, R.& Matalon, B., “Les Enquêtes sociologiques.Théories et pratique” Armand

Colin, p.222.

36 Po aty.

32

matje për të parë në se konfirmohen po ato rezultate matjeje, ose/dhe për të ndjekur

një procedurë matjeje që merr në konsideratë ekzistencën e gabimit që fut vetë

procesi i matjes dhe aparatet që përdoren për matjen. Vetë pranimi i gabimeve të

mundshme të vetë procesit (subjektit matës, ndikimeve të mjedisit, aparaturës matëse

etj.) të matjes, e bën të domosdoshme përsëritjen e procesit të matjes disa herë, në

mënyrë që të merren disa rezultate të matjes dhe mesatarja e vlerave të tyre të

konsiderohet si rezultat i pranuar i matjes në fjalë.

Një autori tjetër si Alan D. Monroe ka shkruar në lidhje me përkufizimet

operacionale. Ai thekson se “Testimi i hipotezave kërkon përkufizime të sakta

operacionale specifikisht se si do të matet çdo variabël.” Përkufizimet operacionale

janë një pjesë e rëndësishme e procesit të hulumtimit. Në qoftë se një variabël nuk

mund të përcaktohet operacionalisht, ai nuk mund të matet, hipoteza nuk mund të

testohet, dhe pyetja kërkimore duhet të modifikohet apo edhe të braktiset tërësisht.

“Përkufizimet operacionale nuk kanë pothuajse asgjë të përbashkët me përkufizimet

e gjetura në një fjalor.”37

Pra, mund të themi se, përkufizimet operacionale janë shumë të rëndësishme. Kjo do

të thotë se nëse përkufizimet operacionale nuk janë ndërtuar ashtu siç duhet të

ndërtohen, i gjithë procesi mund të bëjë regres. Nëse nuk është përcaktuar

përkufizimi operacional qartazi dhe nuk është përcaktuar njësia e analizës, ne nuk

mund të flasim as për matjen e konceptit të përkufizuar në mënyrë operacionale, as

për ndërtimin e koncepteve 38

, as për testimin e hipotezës dhe as për ngritjen e

pyetjes kërkimore. Nëse këto përkufizime nuk janë të duhurat, atëherë del e udhës që

të bëhen ndryshimet përkatëse si tek pyetja kërkimore, ashtu edhe tek hipoteza.

Sigurisht që ne synojmë matjen jo të vetë përkufizimit, por të konceptit të

përkufizuar në mënyrë operacionale. Përkufizimi është mënyra që ne na shërben për

të bërë matje. Ato i shëndërrojnë objektet që janë të pamatshëm, pra i shëndërrojnë

konceptet cilësore në objekte që janë të matshëm. Domethënë, i kthejnë ato në

koncepte sasiore. Pasi realizohet ky shëndërrim, ne jemi në gjendje që t‟i masim këto

37 Monroe D., A., (2000), Essential for Political Research, Westview Press, Ilinois State

University, p. 25.

38 Sipas Pirdenit, theksojmë se koncepti është formë mendimi për objektin e njohjes me të cilin

njeriu përfshin dhe bashkon në mendim tiparet e tij. Pirdeni, L., (2008), “Hyrje në logjikë”, Tiranë:

Koci, fq. 26.

33

elemente. Theksojmë se ne masim konceptet sasiore në vend të koncepteve cilësore,

por jo vetë procesin e shëndërrimit.

Përveç përcaktimit në mënyrë preçize të asaj që duam të marrim, është i rëndësishëm

edhe elementi i dytë, ku (ose se si) ne do ta marrim atë. Kjo do të thotë se çfarë

metode do të përdorim për të marrë informacion në lidhje me njësinë e analizës të

përcaktuar më parë. Nëse informacionin do ta marrin duke bërë anketime, duke

shfrytëzuar lista të ndryshme, apo duke përdorur teknika të ndryshme për marrjen e

informacionit? Gjithashtu duhet të përcaktojmë llojin e informacion që duam të

marrim dhe vendin ose mënyrën se si do të merret ai informacion.

1.1.3.Nivelet e matjes

Një nivel matje ka të bëjë me saktësinë më të cilën një variabël është matur. Shumë

studiues kanë dhënë përkufizime në lidhje me nivelin e matjes. Ai i referohet

marrëdhënieve midis vlerave të cilat janë caktuar për atributet e një variabli. Nëse

kemi një variabël si për shembull, “sjellje votuese”, ky variabël ka një numër të

caktuar cilësish (atribute), por ne do të fokusohemi te tre atribute: “majtas”, “qendër”

dhe “djathtas”. Për lehtësi studimi në këto atribute duhet të caktojmë vlerat përkatëse

me numrat 1, 2 dhe 3. Ky quhet kodim i kategorive. Theksojmë se vendosja e vlerave

1, 2 dhe 3 është thjesht arbitrare, sepse mund të ishte dhe anasjelltas. Kështu që,

niveli i matjes përshkruan marrëdhënien ndërmjet këtyre tre vlerave. Vendosja e

vlerave përkatëse tek secili atribut, është bërë për efekt të lehtësimit në organizimin e

matjes. Në këtë mënyrë theksohet se vlera “1” e marrë nga atributi “majtas” në raport

me vlerën “3” e marrë nga atributi “djathtas” është krejt rastësore. Kjo për faktin se

vlera“1” nuk do të thotë se “majtas” është më e rëndësishme se vlera “3” me atributin

përkatës “djathtas”. Gjithashtu, kjo nuk do të thotë se të paturit një sjellje votuese

djathtas është tre herë më e rëndësishme se të paturit sjellje votuese majtas. Kështu

që, efekti i të përdorurit të vlerave për atributet e ndryshme, shërben për të patur një

nivel matje sa më të besushëm dhe të vlefshëm.

1.1.4. Llojet e nivelit të matjes

34

Një nivel i matjes është shkalla me të cilën një variabël është matur. Për 5 dekada

shkenca i është referuar Stevens (1951), për mënyrën se si janë përcaktuar tipet e

nivelit të matjes. “Ka tri gjëra për të kujtuar në lidhje me këtë tipologji: (1) çdo gjë

që mund të matet është pjesë e këtyre katër lloj matjeve; (2) tipi më i lartë ka më

shumë saktësi në matje; dhe (3) çdo nivel përmban të gjitha vetitë e nivelit të

mëparshëm. Katër nivelet e matjes, nga më të ulët në më të lartë, janë:

1. Nominale ; 2. Rendor; 3. Interval; 4. Raport39

“Niveli nominal i matjes përshkruan variablat që janë kategorikë në natyrë”40

. Të

dhënat që mblidhen në një kërkim shkencor, janë në kategori të ndryshme.

“Kategoritë jo vetëm nuk janë numra (që shprehin sasi apo sasiorë), por ato nuk

duhet të kenë asnjë renditje të qenësishme”.41 Sipas autorit William Trochim

theksohet se në matjen nominale vlerat numerike që merr atributi, janë vetëm “emra”

të atij atributi dhe nuk kanë ndonjë kuptim krahasues mes tyre. Pra, theksohet se

vlerat numerike janë vetëm “emërtim” i një atributi, pa patur synimin për t‟ju dhënë

kuptim numrave që marrin.

Gjithashtu edhe vlerat 1 dhe 2 që marrin gjinia në një sondazh të caktuar, nuk kanë

asnjë kuptim, përveç zëvendësimit të kategorive të sajë (femër, mashkull) me një kod

të caktuar. Kjo nuk do të thotë se gjinia femerore është më e rëndësishme se gjinia

mashkullore dhe gjinia mashkullore është më pak e rëndësishme. Gjithashtu, nuk ka

kuptim të flitet se gjinia mashkullore është 2 herë më shumë e rëndësishme se gjinia

femërore. E njëjta gjë mund të thuhet edhe për numrat e telefonit etj., të cilat janë

thjeshtë zevendësim i emrave me një kod të caktuar, por pa patur vlerë secili kod i

vendosur kundrejt këtyre emrave.

39

Për më shumë informacion referojuni dy artikujve, ( 2004, 1 June), “Measurement,

reliability, and validity - Bradford VTS” marrë më datë 20 mars 2013 nga

[www.bradfordvts.co.uk/wp.../reliability,%20validity%20and%20measurement.doc] dhe Doçi,

F.(2015). Measurement in Albania reality, reliability and validity. International journal scientific

paper, vol 11/2. Institute of knowledge management. Bulgaria.

40 ( 2004, 1 June) “Measurement, reliability, and validity - Bradford VTS” marrë më datë 20

mars 2013 nga [www.bradfordvts.co.uk/wp.../reliability,%20validity%20and%20measurement.doc]

41 Kocani, A. (2009), “Ushtrime me metodat e kërkimit sasior në shkencat sociale”, Tiranë:

UFO PRESS, fq. 142.

35

Theksohet se në varësi të numrit të kategorive përcaktohen edhe ndryshoret. “Si

rezultat, nëse ka një numër të kufizuar të kategorive të ndryshme, atëherë kemi të

bëni me një ndryshore (variabël) diskrete. Nëse ka një numër të pakufizuar ose të

pafund të kategorive të veçanta (të ndryshueshme), atëherë kemi te bëjmë me një

variabël të vazhdueshëm. Variablat nominale përfshijnë karakteristikat demografike

si seksi, raca, dhe feja”.42

Matja nominale në nivel hierarkik është forma më e ulët e matjes, sepse kjo nuk jep

informacion në lidhje me objektin fokal, nëse objekti i përket ose nuk i përket një

kategorie43

, por thjeshtë i vendos njerëzit, ngjarjet etj. në kategoritë e bazuara në një

tipar të përbashkët. Këto kategori në shkallën nominale janë të krahasueshme me të

paktën një kategori tjetër. Të gjitha këto kategori duhet të kodohen. Kodimi i tyre

bëhet nëpërmjet numrave të ndryshëm, etiketave të ndryshme etj., ku këto numra

janë thjeshtë arbitrare dhe nuk kanë kuptime në raport me njëri-tjetrin.

Niveli rendor është në nivel hierarkie më të lartë se niveli nominal. Gjithashtu në

krahasim me nivelin nominal, niveli rendor ka një avantazh se jo vetëm që përmban

të gjithë informacionin e përfshirë në shkallën nominale, por gjithashtu bën edhe një

renditje nga më e ulëta tek më e larta. Ajo përdor kriterin e rëndësisë dhe bën

klasifikimin sipas rëndësisë. “Niveli rendor përshkruan më shumë gjykime për gjërat,

të tilla si e madhe apo e vogël, i fortë apo i dobët. Shumica e opinionit dhe shkallës

së qëndrimi apo indekseve në shkencat shoqërore janë rendor në natyrë”.44

William Trochim thekson se në këtë matje kemi të bëjmë me vendosjen e atributeve

në një rend të caktuar. Kështu që, për secilën vlerë vendosen kode të caktuar, të cilat

në vetvete përmbajnë edhe një sens krahasues midis tyre. Për shembull, nëse do të

marrim në shqyrtim arsimin e respondentëve ne do t‟i kodojmë me këto shifra: 1=

42 Për më shumë informacion referojuni dy artikujve, (2004, 1 June) “Measurement, reliability,

and validity - Bradford VTS”, marrë më datë 20 mars 2013 nga

[www.bradfordvts.co.uk/wp.../reliability,%20validity%20and%20measurement.doc] dhe Doçi, F.

(2016). The role of measurenment in public polls (Albanian case).9thInternational Conference on

Social Sciences, Vol. II. Dubrovnik.p.377.

43 Garger, J (2010, July “4 Levels of Measurement in Social Science Research, marrë me date 20 janar

2015 nga [https://johngarger.com/articles/methodology/4-levels-of-measurement-in-social-science-

research]

44 Për më shumë informacion referojuni dy artikujve, (2004, 1 June) “Measurement, reliability,

and validity - Bradford VTS” marrë më datë 20 mars 2013 nga

[www.bradfordvts.co.uk/wp.../reliability,%20validity%20and%20measurement.doc] dhe Xhaferi S.,

Kocani A., (2016), How to Identify Various Errors Made During the Survey Process (Case Electorate

Tirana), Acta Universitatis Danubius. Relationes Internationales, Vol 9, No 1 .

36

shkolla 9 vjeçare, 2= shkollë e mesme, 3= shkollë universitare, 4= shkollë

pasuniversitare. Theksojmë se kodet nga 1 deri në 4 nuk kanë një vendosje rastësore

të tyre, por në thelb ato kanë të bëjnë me nivel arsimor të respondentëve, ku kodi 1

specifikon më pak nivel arsimor dhe kodi 4 specifikon më shumë nivel arsimor. Pra,

kemi një numër në rritje, ku rritja progresive e tyre tregon rritjen e nivelit arsimor të

respondentëve.

Sipas Kocanit, “distanca ndërmjet rezultateve kohore (jo renditja) nuk janë të

barabarta”.45

Kështu që duhet të theksohet se intervali midis matjes nuk është

“detyrë” e shkallës rendore të matjes. Ajo ka vetëm si qëllim që të karakterizojë se

kush është në një nivel më të lartë dhe kush është në një nivel më të ulët. Pra, në

vend se thjesht të kategorizojnë të dhënat duke vendosur një objekt ose jo në një

kategori, të dhënat rendore ju japin disa ide se ku të dhënat qëndrojnë në lidhje me

njëra-tjetrën. Gjithashtu renditja nga vlera 1 në 4 nuk tregon distancën mes tyre, por

vetëm rëndësinë në nivel hierarkik.

Ndryshe nga niveli nominal i matjes dhe niveli rendor i matjes, niveli interval është

në nivel hierarkik më të lartë se këto dy nivele matjesh. Ky nivel përshkruan

variablat që kanë pak a shumë intervale të barabarta midis radhëve të tyre. Distanca

midis tyre ka kuptim ndryshe nga variabli rendor. Ndryshe nga shkalla46

nominale e

cili merret me vendosjen e objekteve në kategori të ndryshme, apo shkalla rendore që

rendit objektet, shkalla interval tregon se sa është distance nga njëri objekt në

objektin tjetër.

Në matje interval distancat në mes atributeve kanë kuptim. “Për shëmbull, kur ne

matim temperaturën (në Fahrenheit), distanca nga 30-40 është e njëjtë si distanca nga

70-80. Intervali midis vlerave është kuptimplotë, pra mund të interpretohet distanca

midis vlerave. Për shkak të kësaj, kjo ka kuptim për të llogaritur një mesatare të një

variabli interval, dhe nuk ka kuptim për të bërë këtë për shkallën rendor.”47

45 Kocani, A., (2009), “Ushtrime me metodat e kërkimit sasior në shkencat sociale”, Tiranë,

UFO PRESS, fq. 143.

46 Shkallë është procesi i matjes ose urdhërimin i subjektet në lidhje me atributet sasiore apo

tipare.

47 Trochim, W., (2000), “The Research Methods Knowledge Base”, 2nd Edition. Atomic Dog

Publishing, Cincinnati, OH. Levels of measurement marrë nga

[http://www.socialresearchmethods.net/kb/measlevl.php]

37

Niveli i katërt, por jo më pak i rëndësishëm, është niveli raport. Ky nivel qëndron në

nivel më të lartë hierarkik nga 3 nivelet e tjera. Ky përfshin të gjithë elementët që

janë pjesë te tre nivelet e tjerat, gjithashtu edhe një pikë zero absolute të tyre. Ai

është më gjithpërfshirës se të gjitha nivelet e tjera. William Trochim thekson se niveli

raport i matjes përshkruan variabla që kanë intervale të barabarta [midis kategorive]

dhe një pikë zero fikse (ose e referencës). Përsa i përket nivelit raport, mund të themi

se janë pjesë e tij ato veti që marrin vlerën zero, për shëmbull, si numri i krimeve

zero, arsimimi zero, numri i klienteve në një aktivitet zero, të ardhurat zero etj.

Theksojmë se në këtë aspekt social zakonisht nuk flitet për “zero absolute”, por për

“zero relative”. Përsa i përket “zeros absolute”, për të flitet vetëm në shkencat

ekzakte si, për shembull, në fushën e fizikës.

Duke analizuar të 4 nivelet e matjes, rezulton se nivelet e matjes vijnë në “rritje”, që

do të thotë se niveli më i ulët i matjes në krahasim më nivelin më të lartë të matjes

nuk është gjithpërfshirës, ashtu siç është niveli më i lartë i matjes. Kështu që, në

nivelet më të ulëta të matjes, supozimet priren të jenë më pak kufizuese dhe të dhënat

e analizuar priren të jenë më pak të ndjeshme. Në çdo nivel të hierarkisë, niveli

aktual përfshin të gjitha cilësitë e një niveli më poshtë tij dhe gjithashtu shton diçka

të re. “Në përgjithësi, është e dëshirueshme që të ketë një nivel më të lartë të matjes

(për shembull, intervali ose raport), më tepër se një e ulët (nominale ose rendor)”48

.

1.2.SHKALLA

1.2.1.Kuptimi i shkallës

Me shkallë do të kuptojmë procesin e matjes që lidhet me atributet apo tiparet

sasiore. Në shkenca shoqërore ekziston një numër i madh shkallësh të matjes, ku

përfshirja e ndonjërës prej tyre është thelbësore në një kërkim shkencore. Jo

domosdoshmërisht të gjitha llojet e shkallëve të matjes duhet të jenë pjesë e një

48 Trochim, W., (2000), “The Research Methods Knowledge Base”, 2nd Edition. Atomic Dog

Publishing, Cincinnati, OH. Levels of measurement marrë nga

[http://www.socialresearchmethods.net/kb/measlevl.php]

38

kërkimi shkencor, por mjafton përdorimi i njërës apo disa prej tyre për të realizuar

një kërkim shkencor të mirëfilltë.

Autori Trochim, thekson se shkalla është degë e matjes. ”Shkalla përfshin ndërtimin

e një instrumenti që e lidh konstruktin (ndërtimi F.D) cilësor me njësitë sasiore

metrike”.49

Ashtu siç edhe kemi theksuar më sipër, ndërtimi (konstrukti) është shumë

i rëndësishëm në realizimin me sukses të një pune kërkimore shkencore. Kjo do të

thotë se, nxjerrja e rezultateve nëse ndërtimet kanë kaluar sprovat e tyre, do të arrihet

vetëm me matjen e këtyre ndërtimeve. Por i gjithë problemi është kur ndërtimet janë

cilësore. Për matjen e ndërtimeve cilësor, na vjen në ndihmë vetë shkalla. Shkalla, siç

theksohet, është procesi i matjes që shërben për të matur ndërtimet cilësore me

njësitë sasiore metrike. Shkalla shërben për të përcaktuar renditjen sipas një rregulli

të përcaktuar paraprakisht. Për secilën term që është përcaktuar, do të vendoset një

shifër përkatëse. Kështu që, ajo do të shërbejë për të marrë numrat që mund të

caktohen në mënyrë më kuptimplotë në lidhje me objektet.

Si përfundim mund të themi se, me shkallë do të quajmë vetëm ato rezultate që vijnë

nga një proces dhe jo nga mbledhja e përgjigjeve për një element të caktuar.

Gjithashtu si karakteristikë e shkallës mund të pohohet se çdo element pjesë e

studimit ka një vlerë shkalle. Ajo i referohet matjes së një sërë çështjesh dhe jo vetëm

të matjes së një çështje të caktuar, sepse në vetvete ajo është përdorimi i një sërë

procedurash.

Ashtu siç është theksuar në këtë studim, në departamentin e shkencave politike të

UT, janë përdorur shumë pyetësorë në lidhje me problematika të ndryshme si, për

shembull, për profilin vleror të respondentëve, sjelljen votuese të tyre, etikën dhe

korrupsionin në administratën publike etj. Këtu që, në realizimin e këtyre anketimeve

u përdorën në pyetësorët përkatës nivele të ndryshme të shkallës.

Po ashtu, në anketimet që janë zhvilluar ndër vite në lidhje me mos sigurimin e

anonimatit, kur respondentëve ju bëhen pyetje me natyrë delikate dhe gabimin që fut

49 Trochim, W., (2000), “The Research Methods Knowledge Base”, 2nd Edition. Atomic Dog

Publishing, Cincinnati, OH. “Scaling”marrë nga [

http://www.socialresearchmethods.net/kb/scaling.php]

39

kampionimi me kuotë janë përdorur pyetje me shkallë të ndryshme50

. Po të

analizojmë pothuajse të gjitha vitet ne kemi preferuar më shumë të përdorim pyetje

më natyrë të përcaktuar paraprakisht51

, pra pyetje të mbyllura, sesa pyetje të hapura

apo pyetje gjysëm të hapura. Mospërdorimi i pyetjeve të hapura, apo gjysëm të

hapura, ka qënë i kushtëzuar nga fakti se synimi për të cilën është bërë studimi,

realizohej më mirë nëse do të përdoreshin pyetje të mbyllura. Kjo edhe sepse këto

tipe pyetjesh lejonin përdorimin e shkallës. Po ashtu, në këtë mënyrë, repondenti

duke patur një numër të kufizuar përgjigjesh, ai nuk do të mund t‟i shmangej

përgjigjes. Nëse ndodhte kjo, në rastin më të keq ai mund të zgjidhte opsionin “nuk e

di” dhe “pa përgjigje”. Nëse do të përdornim në pjesë të pyetësorit pyetje të hapura,

respondentët do të devijonin nga përgjigjia, për shkak se pyetjet në pjesën më të

madhe të anketimeve kanë qënë me natyrë delikate.52

1.3.BESUESHMËRIA

1.3.1.Kuptimi i besueshmërisë

Shumë autorë53

kanë mbajtuar qëndrime të caktuara në lidhje me besueshmërinë

e një studimi shkencor. Një ndër këta autorë, Robert Peterson, ka theksuar se

“besueshmëria ka të bëjë me nivelin në të cilën një shkallë prodhon rezultate

identike nëse një konstrukt i veçantë është matur në mënyrë të përsëritur. Ta

themi thjesht, besueshmëria e një shkalle është qëndrueshmëri e saj apo siguria

në matjen e çfarëdo gjëje që është projektuar për t‟u matur. Sa më e madhe

besueshmëria e një shkalle, aq më të vogla janë gjasat e gabimeve të matjes”.54

Gjithashtu autorë të tjerë, si Kocani, janë shprehur se ”besueshmëria ka të bëjë

më mosndryshimin e rezultateve të matjeve të përsëritura kur ato bëhen ndaj të

50 Për më tepër shih modelet e pyetësorëve në shtojcën 9.1.

51 Për më tepër shih modelet e pyetësorëve në shtojcën 9.1.

52

Për më tepër shih modelet e pyetësorëve në shtojcën 9.1.

53 Gjithashtu për më shumë informacion referohuni tek Doçi. F. (2015). The role of validity and

reliability of survey. The case os survey in Albania. 2-nd ICBLAS. Tiranë, Albania.

54 Peterson, A. R., (2002), “ Constructing effective questionnaires”, p. 79.

40

njëjtave njësi në të njëjtat rrethana, pavarësisht se kush i kryen këto matje”55

.

Pra, ka shumë autorë të cilët kanë dhënë përkufizime të besueshmërisë të cilat ,

në thelb, kanë kuptime të njëjta. Nëse do t‟i qëndrohet përkufizimit që ka dhënë

Kocani, në të theksohet se “një matje është e besueshme kur përsëritja e saj ndaj

të njëjtave njësi dhe në të njëjtat rrethana sjell klasifikim të njëjtë të njësive sipas

kategorive të variablave. Përndryshe ajo do të quhet e pabesueshme”.56

Kjo do të

thotë se, nëse bëhet matje të të dhënave dhe ribëhet përsëri matja e tyre, në të

njëjtat rrethana dhe po me të njëjta njësi, atëherë mund të themi se kemi matje të

besueshme kur kemi të njëjtat rezultate të matjes. Nuk është aspak i rëndësishëm

personi i cili ka zhvilluar studimin. E rëndësishme është metoda që është

përdorur. Nëse do të përdoret me korrektësi e njëjta metodë shkencore për një

studim të caktuar, do të arrihen të njëjtat rezultate, pavarësisht se kush i kryen

këto matje. Kjo është në thelb besueshmëria, një element shumë i rëndësishëm,

madje ndër më të rëndësishmit në një studim shkencor.

Po t'i referohemi autorit Paul Munchinsky, ai thekson se “besueshmëria është

qëndrueshmëria ose stabiliteti i matjes. Një matës duhet të tregojë të njëjtin

përcaktim sa herë që matet i njëjti tipar që nuk ndryshon”.57

Kjo do të thotë se, që

një matje të jetë e besueshme, duhet të ekzistojë stabiliteti i brendshëm i matjes.

Me një fjalë, do të kemi marrjen e rezultateve të njëjta sa herë që matet i njëjti

tipar që nuk ndryshon.

Pavarësisht se është vënë theksi tek besueshmëria, jo më pak i rëndësishëm është

edhe një element tjetër, ai i vlefshmërisë. Që një studim shkencor të jetë i

pranueshëm nga bashkësia shkencore përkatëse, rezultatet e tij duhet të jenë të

besueshme dhe të vlefshme. Besueshmëri, do të thotë se rezultatet duhet të jenë

vazhdimisht të njëjta, edhe nëse studimi është bërë nga e para në të njëjtat kushte.

Vlefshmëria i referohet përkatësisë së gjetjeve. Përkatësia ka lidhje me atë që

realisht mat.

55

Kocani A., (2009), „Metodat e kërkimit sasior në shkencat sociale‟, Tiranë: UFO University

Press, fq.53.

56 Po aty.

57 Muchinsky, M. P., (2008), “Psychology applied to work”, Psikologjia e aplikuar në punë”

Tiranë: UFO University Press, fq 75.

41

Një studim mund të jetë i besueshëm, por jo i vlefshëm, ndërkaq ai nuk mund të

jetë i vlefshëm pa qënë më parë i besueshëm. Nuk mund të supozohet

vlefshmëria pa marrë parasysh se sa të besueshme janë matjet e bëra. Ka shumë

probleme lidhur me vlefshmërinë dhe besueshmërinë, por është shumë e

rëndësishme që të sigurohet vlefshmëria e brendshme. Kjo do të thotë që duhen

përdorur elementët më të përshtatshme kërkimore për atë që po studiohet. Çdo

gjë që bëhet për të standartizuar ose sqaruar instrumentat e matjes, në mënyrë të

tillë që të zvogëlohen gabimet e studiuesit, do të rriste besueshmërinë dhe

vlefshmërinë e studimit.

Gjithashtu është shumë e rëndësishme që të përcaktohet edhe afati kohor gjatë të

cilit do të shtrihet ky studim. Afatet kohore do të jenë të ndryshme në varësi të

fenomeneve që janë pjesë e studimit. Disa fenomene sociale mund të kërkojnë për

bërjen e një eksperimenti një numër të vogël vitesh dhe disa fenomene të tjera sociale

mund të kërkojnë për bërjen e një eksperimenti një numër më të madh vitesh, ashtu

siç ka ndodhur edhe në rastin e studimit panel eksperimental tonë të zhvilluar

përkatësisht nga viti 2009 deri në vitin 2015.

Disa hulumtime mund të kryhen vetëm për një periudhë të shkurtër kohe, ndoshta

disa javë, apo disa muaj. Secili nga anketimet ku u bazuan eksperimentet, është

zhvilluar brenda një afati prej 3 javësh. Dhe vetëm kur kemi patur studime të tipit

panel kohor, ato eksperimente janë shtrirë në disa vite. Shtrirja e tyre në disa vite, ka

ardhur si domosdoshmëri për të studiuar dinamikën e ndryshimit të problemit ku

është fokusuar studimi. Përveç kësaj forme, mund të zhvillohen hulumtime që kryhen

për një periudhë më të gjatë kohore në mënyrë të tillë që të shikohet tendenca e tyre.

Kështu që, pretendohet se marrja në studim e një numri të madh të viteve do të rriste

besueshmërinë e studimit. Si rezultat, është e domosdoshme që të bëhen kërkime

“gjatësore” (të shtrira në kohë).

Ka disa lloje hulumtimesh “gjatësore” te të cilat, pjesë të studimit i referohen një

numri të konsiderueshëm vitesh. “Ky lloj hulumtimi ka si synim analizën e një grupi

të caktuar në një periudhe të gjatë kohore si për shembull (fëmijët e shkollave në të

gjithë nivelet), ose ato që përfshijnë kohë-seri (të tilla si ndjekja e zhvillimit

ekonomik botëror të një vendi të tretë gjatë katër viteve apo më shumë). Rregulli i

42

përgjithshëm është që të përdoret hulumtim gjatësor, sepse na ndihmon që të kemi

një numër më të madh të variablave dhe kjo do të na ndihmojë të analizojmë shkakun

dhe pasojën”.58

Nëse do t'i referoheshim studimit tonë, mund të thuhet paraprakisht se marrja në

konsideratë e një numri jo të vogël vitesh, ka ndihmuar më së miri për të bërë një

punë kërkimore shkencore më të besueshme. Si pjesë të studimit janë marrë

eksperimentet e kryera në vitet 2009- 2015 për të analizuar se si ka ndikuar sigurimi

ose jo i anonimatit në sinqeritetin e përgjigjeve të respondentëve. Ndryshe, nëse

respondentët janë ndikuar nga perceptimi se është i mundur identifikimi i tyre nga

përgjigjet e dhëna, apo ato nuk janë ndikuar aspak nga mosruajta e anonimatit në

përgjigjet e dhëna. Ashtu siç është theksuar dhe te metodologjia, u vendos për të

marrë në studim një periudhë kohore prej 6 vitesh në mënyrë të tillë që edhe të bëhej

diferenca midis tyre dhe të verifikohej tendenca e ndryshimit të këtij ndikimi në

përgjigjet e elektoratit të qytetit të Tiranës në lidhje me këtë problematikë.

1.3.2.Si mund të kemi matje të besueshme?

Që të kemi matje të besueshme duhet të kihen parasysh disa elementë. Autori

Aleksandër Kocani59

thekson se, një ndër elementët që ndikon në realizimin e

matjeve të besueshme është paraqitja e qartë e procesit të matjes. Përcaktimi

paraprak i procesit të matjes është i rëndësishëm për përcaktimin nëse një matje është

e besueshme apo jo. Ashtu si dhe në shkencat ekzakte, në përsëritjen e matjeve ka një

gabim të lejueshëm të matjeve. Të njëjtën gjë mund të themi edhe për matjet në

shkencat shoqërore. Duhet të përcaktohet qartazi procesi i matjes, dhe cili do të jetë

niveli i gabimit të lejueshëm të matjeve në procesin e krahasimit mes matjeve të

realizuara. Kështu që, duhet t‟i kushtohet vëmendje procesit të matjes, përcaktimit

paraprak të rrregullave përkatëse dhe gabimeve të lejueshme për një matje.

58 ( 2004, 1 June) “Measurement, reliability, and validity - Bradford VTS” marrë më datë 20

mars 2013 nga [www.bradfordvts.co.uk/wp.../reliability,%20validity%20and%20measurement.doc]

59 Kocani A., (2009), Metodat e kërkimit sasior në shkencat sociale, Tiranë:UFO University

Press, f.53.

43

Gjithashtu është e rëndësishme edhe mënyra e interpretimit të matjeve, të cilat janë

objekt krahasimi. Kjo për shkak se veprimtaria interpetuese është prezente në matjet

që do të bëhen. Sipas autorit Aleksandër Kocani60

, kjo veprimtari mban “vulën” e

subjektivitetit të interpretuesit, ku në përgjithësi do të kemi vlerësime jo të njëjta. Që

të kemi matje të besueshme, duhet ose të standartizohen vlerësimet e ngjarjeve pjesë

të matjes, ose duhen përdorur gjykime fakti në vend të gjykimeve vlere.

Theksojmë se është shumë e domosdoshme që të kemi matje sa më të besueshme.

Kështu që, si detyrë kryesore për të arritur këtë synim mbetej formulimi i një

pyetësori sa më të besueshëm. Nëse do t„i referohemi autorit Nunnally, J. C61

Ai

thekson se, një pyetësor që të jetë i besueshëm duhet të jetë i gjatë në mënyrë të tillë

që të përfshijë një sërë çështjesh si pjesë të tij. Ky pyetësor bën të mundur matjen në

mënyrë të qartë dhe të detajuar të elementëve pjesë të studimit. Për të rritur

besueshmërinë, duhet të kemi një pyetësor aq të gjatë sa që matja të jetë sa më

gjithpërfshirëse.

Por, përveç këtij opinioni, ka autorë të tjerë si Rosenthal dhe Rosnow, të cilët

theksojnë se, nëse një pyetësor është shumë i gjatë, ai ka disa efekte të tjera negative

që ndikojnë drejtpërsëdrejti në besueshmërinë e intervistimit. Këta autorë 62

theksojnë se ka të ngjarë që intervistimet e gjata mund të prodhojnë dobësim

(reduktim) në qëndrueshmërinë e përgjigjeve të sakta. Kjo vjen si rezultat i lodhjes së

respondentit, i cili ose nuk ka kohën e mjaftueshme, ose i duket humbje kohe, ose e

ndjen veten të lodhur nga një intervistim i gjatë. Edhe përse rekomandohet që për

rritjen e besueshmërisë së një matje duhet të kemi mundësisht një intervistë sa më të

gjatë, ne duhet të kemi parasysh edhe efektet negative që ka intervistimi shumë i

gjatë. Rekomandohet që intervista të mos jetë as shumë e gjatë, sepse sjell lodhje të

respondentit, dhe as shumë e shkurtër, sepse ul nivelin e besueshmërisë së intervistës.

Në praktikën e intervistimeve në kuadrin e punimit të doktoraturës është tenduar

drejt reduktimit të numrit të pyetjeve që ju bëhen respondentëve. Kjo tendencë ka

ardhur si rezultat i vëzhgimit se është ulur predispozicioni i respondentëve për t'iu

60 Po aty.

61 Nunnally, J. C. (1978). Psychometric Theory. McGraw-Hill Book Company, pp. 86-113,

190-255.

62 Rosenthal, R. and Rosnow, R. L. (1991). “Essentials of Behavioral Research: Methods and

Data Analysis.”, Second Edition, McGraw-Hill Publishing Company, pp. 46-65.

44

përgjigjur pyetësorëve të gjatë. Si rast konkret mund të sillet rasti i pyetësorit të vitit

1998. Ky pyetësor ka patur afërsisht rreth 300 pyetje, me 32 faqe. Pra, ishte një

pyetësor relativisht shumë i gjatë. Duke konstatuar mungesën e kësaj predispozite të

respondententëve, atëherë në një periudhë të mëvonshme, janë zvogëluar pyetësorët

deri në afro 12 faqe. Ndërsa pyetësorët që janë përdorur nga viti 2009 e deri më tani,

kanë patur afërsisht 10 faqe. Kjo ulje e numrit të pyetjeve në pyetësorët ka ardhur si

pasojë e konstatimit se respondentët në anketim nuk kanë më durim të pyeten për një

kohë relativisht të gjatë. Pra, ato e ndjejnë veten të lodhur dhe si rezultat, ndodh që

anketimimi të mbetet i parealizuar. Sa më shumë pyetësorë të mosrealizohen, aq më i

madh është marzhi i gabimit që bëhet në atë anketim. Kështu që, shtimi i numrit të

mosrealizimit të pyetësorëve, si pjesë të kampionimit mund të sjelli dhe dështim të

anketimit. Si zgjidhje të problemit është gjetur ulja e numrit të pyetjeve të pyetësorit,

pra reduktimi i pyetësorit.

Një matje është e besueshme kur përsëritja e saj ndaj të njëjtave njësi dhe në të

njëjtat rrethanë sjell klasifikim të njësive sipas të njëjtave kategorive të

variablave. Përndryshe, ajo do të quhet e pabesueshme. Duke marrë shkas nga

kjo, mund të themi se sa kohë që matjet përsëriteshin, duhej të kishte standarte

të parametrizuara për të mos ulur nivelin e besueshmërisë. Një element që duhej

të kihej parasysh ishte edhe mënyra e bërjes së pyetjeve. Nëse pyetej një

respondent në mënyrë jo të përshtatshme (në kundërshtim me rregullat përkatëse

të intervistimit), ajo do të sillte ulje të besueshmërisë dhe, si pasojë, edhe

rezultatet e matjeve nuk do të ishin të besueshme. Pra, u ndoq rekomandimi që

individët intervistues të trajnoheshin dhe, në pjesën më të madhe, e njëjta matje

të bëhej nga të njëjtët persona. Pritej që kjo të sillte një reduktim të gabimeve

gjatë anketimit.

Gjithashtu, gjatë intervistimit mund të mos bëheshin “padashje” disa pyetje të cilat

do të sillnin ulje të besueshmërisë. Kështu çdo pyetje e cila nuk do të bëhej pjesë e

matjes, qoftë kjo në mënyrë të paqëllimshme apo në mënyrë të qëllimshme, do të

sillte efekte negative në besueshmërinë e një testimi. Prandaj, siç edhe u theksua më

sipër, u konsiderua si e domosdoshme trajnimi si “një trup i vetëm” i intervistuesve,

45

në mënyrë të tillë që të anashkaloheshin ndikimet e mundshme që bëheshin të

pranishëm kur nuk zbatoheshin këto rregullat.

Deri më tani kemi folur se çfarë është besueshmëria dhe për mënyrën se si mund të

kemi matje të besueshme. Më të drejtë mund të pyetet: Sa është një nivel i

kënaqshëm i besueshmërisë? Cili është kufiri i përcaktuar, në mënyrë të tillë që të

arrijmë në konkluzionin se një matje është e besueshme ose jo? Paraprakisht duhet të

themi se për përcatimin e nivelit të besueshmërisë, ndikon niveli i matjes që është

përdorur. Autori Nunnally ka theksuar që për të patur një nivel të kënaqshëm të

besueshmërisë koeficienti i saj duhet të jetë .70 ose më e lartë. Ndërkohë që rritja e

besueshmërisë me më shumë se .80 do të kërkonte ndoshta shpenzime të kota të

kohës dhe parave. Nga ana tjetër, synimi për të patur një besueshmëri edhe më të

lartë (mbi .80, ose afërsisht .90) do të kërkonte përpjekje të fuqishme në

standartizim.63

Pra, nëse në një matje koeficienti në fjalë do të kishte vlerën afërsisht

të .70, sipas këtij kriteri do të mund të thuhej se ajo ka qëndrueshmëri dhe stabilitet të

brendshëm brenda saj64

.

1.4.VLEFSHMËRIA

1.4.1.Kuptimi i vlefshmërisë

Një element tjetër shumë i rëndësishëm, është edhe vlefshmëria. Më sipër u theksua

se, kur thuhet se ka matje të besueshme, ne kemi të bëjmë me qëndrueshmërinë dhe

stabilitetin e matjes. Ndërsa vlefshmëria është e barabartë me saktësinë e matjeve.

Autor të ndryshëm kanë dhënë përkufizime në lidhje me vlefshmërinë. Duke iu

referuar autorit Aleksandër Kocani, ai thekson se do të konsiderojmë si matje të

vlefshme ato procedura krahasimi që synojnë të matin vetinë ashtu siç ajo është

63 Nunnally, J. C., (1978), Psychometric Theory. McGraw-Hill Book Company, pp. 86-113,

190-255.

64 Me shumë gjasë kjo vlerë besueshmërie do të jetë ulur më tej vitet në vazhdim. Një supozim

i tillë mbështetet në paralelizmin me faktin që një ulje drastike ka pësuar në vite edhe ai që quhet

koeficient i “forcës” së shoqërimit statistikor të dy variablave (nga 30-40% para 20 viteve, ai është

bërë mbi 20%). Për më shumë referohuni tek shtojca numër 4.

46

përcaktuar. Me një fjalë, kur matet ajo që pretendohet dhe jo diçka tjetër.65

Pra, që një

matje të jetë e vlefshme, ajo duhet të masë atë çfarë duhet matur, pra atë që është

synuar për t‟u matur. Gjithashtu mund të themi se, vlefshmëria i referohet lidhjes

midis përkufizimit konceptual dhe përkufizimit operacional, përkufizimet të cilat

janë shpjeguar më sipër.

Gjithashtu, autorë të tjerë, si Mark Litwin, theksojnë se me “vlefshmëri kuptojmë se

sa mirë një sondazh mat atë çfarë ajo synon të masë”.66

Kurse Lynn Kelley ka

theksuar se “vlefshmëria është shkalla në të cilën të dhënat mbështesin konkluzione

që janë bërë nga matja”67

. Nëse në një studim është arritur një konkluzion, lind

pyetja se a është i vlefshëm ky konkluzion. Për kontrollin e saktësisë së konkluzionit

del e udhës që të përdoret kriteri i vlefshmërisë. Paul Muchinsky ka theksuar se të

quajmë një matje të vlefshme duhet që ajo të nxjerr parashikime të sakta të objektit

që vlerësohet. Që të kemi matje të vlefshme, duhet të nxirren parashikime të cilat i

kanë kaluar sprovat e tyre. Vetëm në këtë mënyrë mund të themi se vlefshmëria është

shkalla në të cilën të dhënat mbështesin konkluzionet që janë bërë nga matja.

Lidhja midis besueshmërisë dhe vlefshmërisë është shumë e rëndësishme. Raporti që

ekziston midis tyre është një raport i njëanshëm midis tyre dhe nuk është i anasjelltë.

Kjo do të thotë që, nëse një matje është e besueshme, nuk do të thotë që është e

vlefshme. Ndërsa, nëse një matje është e vlefshme, kjo do të thotë që është dhe e

besueshme. Një matje duhet të jetë dhe e vlefshme dhe e besueshme.

Pra, mund të themi se, kriteri i vlefshmërisë është një kriter shumë i rëndësishëm që

duhet të konsiderohet në momentin e realizimit të një studimi kërkimor shkencor.

Kështu që, për të realizuar një studim kërkimor shkencor sa më të mirë të jetë i

mundur, duhet domosdoshmërisht që ai të jetë njëkohësisht dhe i besueshëm dhe i

vlefshëm. Pra, që të kemi një studim kërkimor shkencor duhet që të kemi

qëndrueshmëri dhe stabilitet të matjes, por gjihashtu të maten ato veti që synohen të

maten dhe të mos maten veti të tjera të ndryshme nga ajo ç‟ka është synimi për t‟u

65 Kocani, A., ( 2006), “Metodat e kërkimit sasior në shkencat sociale”, Tiranë, UFO

University Press, fq. 54.

66 Litwin, M., (1995), “How to Measure Survey Reliability and Validity”, Sage Publications.

67 Kelley, D.L., (2000), “Measurement made accessible”, A Research Approach Using

Qualitative, Quantitative, & Quality Improvement Methods - SAGE Publications, International

Educational and Professional Publisher Thousand London New Delhi, p. 16.

47

matur. Vetëm nëse kemi arritur të realizojmë këto dy parime, mund të themi se kemi

të bëjmë me matje të besueshme dhe të vlefshme.

Përsa i përket studimit tonë, kampionimi sistematik dhe kampionimi me kuotë janë

zgjedhur si pjesë të domosdoshme të një procedure ad hoc për matjen e gabimeve

përkatëse (Atij që vjen nga mos sigurimi i anonimatit kur ka pyetësorë me pyetje

delikate në një kampionim sistematik dhe gabimit që vjen nga përdorimi i një

kampionimi me kuotë). Në studim nuk u zgjodhën këto dy lloje kampionimesh se

“në pamje të parë” ishin më të mirat, por se i kërkonte vetë procedura për realizimin

me sukses të matjeve. Në studim ishte e detyruar ndjekja e këtyre dy procedurave ad

hoc (të posaçme, të shpikur enkas) dhe jo se kishte disa mundësi zgjedhje. Literatura

nuk merrej aspak me shpjegimin e saj, kështu që nuk jepte as edhe alternativa për

zgjidhjen e këtij problemi. Pra, ishim në një situatë disi të veçantë. Kjo për shkak

edhe të një opinioni që e nënkuptonte si të mirëqënë konsiderimin se shoqëritë janë

njëllojë të emancipuara. Nëse literatura do të theksonte dallimin midis parametrave të

njërës shoqëri me parametrat e një shoqërie tjetër, atëherë ndoshta do të mund të

vinte edhe te zgjidhja e problemit që sillte mos sigurimi i anonimatit të

respondentëve kur atyre u bëheshin pyetje që perceptoheshin si delikate. Në mungesë

të saj, ky punim doktorature ishte i detyruar që të shpikte disa procedura ad hoc në

mënyrë të tillë që të mund të jepte zgjidhje për këtë çështje dhe të maste gabimin që

prodhohej në këto kushte.

Përsa i përket vlefshmërisë, mund të thuhet se në studimin tonë na duhej të

përcaktonim nëse ai lejonte të masnim atë që realisht donim të masnim, apo diçka

tjetër të ndryshme nga ajo që synonim të masnim. Theksojmë paraprakisht se,

vlefshmëria e përmbajtjes merret me çështjen nëse pyetjet e pyetësorit matin atë që

synojnë të masin apo masin diçka tjetër.

Sigurisht që me zgjedhjen e këtyre dy lloje kampionimesh (ai me kuotë dhe ai

sistematik) janë përdorur dy lloje pyetësorësh për të matur atë që realisht donim të

masnim. Kështu, tek eksperimentet për matjen e gabimit që sjell moskonsiderimi i

anonimatit të respondentëve, u zgjodh një pyetësor, i cili përmbante pyetje që mund

të konsideroheshin nga respondentët si pyetje me natyrë delikate. Ky pyetësor, ashtu

siç është thënë dhe më sipër, u përdor kur respondentët u intervistuan në vende të

48

tilla si vendbanime, vende të punës etj. Dhe i njëjti pyetësor, me të njëjtën natyrë të

pyetjeve delikate, u përdor edhe në rrugë, ku respondentët qenë të vetëdijshëm se nuk

mund të ishin të identifikueshëm. Përdorimi i këtij pyetësori si në familje, ashtu edhe

në rrugë pritej që të sillte diferenca të indikatorëve statistikorë (mesatare, devijim

standart etj.) të ndërtuar mbi përgjigjet e dhëna, gjë që edhe u konstatua. Që do të

thotë se ky pyetësor plotësonte kushtin e vlefshmërisë së përmbajtjes.

Përsa i përket matjes së marzheve të gabimit që fuste kampionimi me kuotë, për të

arritur vlefshmërinë e përmbajtjes, u formulua një pyetësor i cili, në thelb, nuk kishte

pyetje me natyrë delikate. Kështu që, mospasja në pyetësor i pyetjeve që mund të

perceptoheshin nga respondentët si pyetje me natyrë delikate, do të siguronte më së

miri edhe vlefshmërinë e përmbajtjes së intervistave të kryera me këtë pyetësor.

Pritej që ai të siguronte diferenca në vlerat e indikatorëve statistikorë të ndërtuar mbi

përgjigjet ndaj këtij pyetësori, të cilat të tregonin për gabimin që fuste kampionimi

me kuotë. Dhe kjo gjë u konstatua.

Pra si përfundim, në lidhje më studimin tonë për matjen e marzheve të gabimit që

fuste kampionim me kuotë dhe kampionimi sistematik kur respondentëve nuk i‟u

sigurohej anonimati i tyre në momentin e bërjes së pyetjeve me natyrë me gjasë

delikate, theksojmë se është arritur të sigurohej më së miri vlefshmëria e përmbajtjes

së pyetësorëve. Pra, dilte se instrumentat e zgjedhur ishin instrumenta të vlefshëm.

Edhe pse në këtë çështje synimi ishte për të parë lidhjen e vlefshmërisë së përmbatjes

teorikisht me atë praktikisht, mund të themi paraprakisht se përveç pyetjes se sa të

vlefshme janë këto matje, lind pyetja, se sa të besueshme janë këto matje. Për të

patur matje sa më të besueshme janë bërë disa matje, që janë përsëritur në një shtrirje

kohore prej afërsisht 6 vitesh. Matja e parë është bërë në vitit 2009, nga ku ka patur

dhe zanafillën ky studim. Më vonë ajo është pasuar me ato të viteve 2010, 2012,

2014 dhe 2015. Kështu për të patur matje sa më të besueshme janë përsëritur matjet

në mënyrë të tillë që të konfirmohet ose të hidhet poshtë kjo besueshmëri. Nga

përpunimi i të dhënave për këto vite kanë dalë rezultate pak a shumë në kufijë të

afërt, gjë që lejon të thuhet se matjet nga kanë dalë këto të dhëna janë të besueshme.

49

1.5.VËZHGIMI

1.5.1.Kuptimi i vëzhgimit

Përsa i përket shpjegimit të vëzhgimit, mund të thuhet se sipas Lek Sokolit,

vëzhgimi, si metodë kërkimi, nënkupton soditjen e një fakti, të një dukurie, të një

procesi, të një ngjarje shoqërore, të një realiteti të dhënë, për qëllim studimor.68

Theksojmë se në lojë ndërhyn dhe termi “vrojtim” për vetë faktin se mund të bëhen

ngatërresa me termin “vëzhgim.” Vrojtimi në kuptimin tekstual të fjalës bëhet vetëm

për të konstatuar ndodhjen ose jo të parashikimit që përfshin secili nga implikimet

dhe ai është një mjet që përdoret gjatë vëzhgimit si formë të hulumtimit shkencor.

Vetëm qasja pozitiviste nuk dallon vrojtimin e rëndomtë nga vëzhgimi si procedurë

shkencore. Ky i fundit në thelbin e tij përshkruan një raport apo një strukturë midis

termave në shqyrtim që nuk shihen “me sy të lirë”, por me “sytë e mendjes, si

hamendësim”. Domethënë, që mishërohet në një thënie konstatimi në trajtën e një

supozimi bazë, e cila më tej i nënshtrohet një procesi të testimit empirik (ku nuk

përjashtohet edhe mundësia e përdorimit të anketimit) me anë të testimit të disa

implikimeve të tipit kushtor që deduktohen nga ky supozim bazë.

Nga ana tjetër, që vëzhgimi dhe eksperimenti nuk janë e njëjta gjë, kjo përbën një

thënie triviale (vetëvetiu të kuptueshme) dhe që mishërohet në ndryshimet e vetë

emërtimeve të tyre. Por, raporti midis vëzhgimit dhe eksperimentit nuk është kaq i

thjeshtë. Vëzhgimi është një procedurë që nis nga identifikimi i një problemi

kërkimor (kryesisht i tipit të marrëdhënieve strukturore të komponenteve të dukurisë

ku fokusohet vëzhgimi), më tej ai veçon një aspekt të tij në trajtën e pyetjes

kërkimore (“Si është raporti midis komponentes x dhe asaj y të dukurisë në

shqyrtim”?), pastaj hamendëson përgjigjen ndaj saj në trajtën e një supozimi bazë

(“Ekziston apo ka një marrëdhënie ….”) dhe vazhdon me testimin empirik të

implikimeve që deduktohen nga ky supozim bazë, ku në hallkën e fundit të këtij

procesi kemi implikimet e tipit të parashikimit të shoqërimeve stistikore midis

variablave që shprehin raportin në shqyrtim.

68 Sokoli, L., (2009), “Metodat e kërkimit në shkencat sociale”, Tiranë: Instituti i Sociologjisë.

50

Kurse eksperimenti është procedurë logjiko-empirike që synon të testojë empirikisht

kryesisht një strukturë shpjeguese të tipit të hipotezës. Kuptohet që, tamam-tamam,

eksperimenti teston empirikisht variantin e operacionalizuar të hipotezës që lidh

shkakësisht dy ose më shumë variabla cilësorë. Domethënë, ai teston një thënie mbi

shoqërimin e mundshëm statistikor domethënës ndërmjet “binjakëve” sasiorë (apo,

ndryshe, variablave madhësi, ose sasiore) të variablave cilësorë në fjalë. Por,

eksperimenti mund të përdoret edhe si skemë logjiko-empirike për të testuar

empirikisht një strukturë përshkruese të raporteve strukturore ndërmjet variablave

bazë të një dukurie në kuadrin e një vëzhgimi shkencor.

Siç është përmendur edhe më sipër, ka raste të eksperimenteve të realizuara në

Departamentin e Shkencave Politike të UT që kanë patur si fokus testimin e

supozimeve bazë mbi natyrën e mundshme unitare të profilit vleror të elektoratit të

qytetit të Tiranës në periudhën 2005 – 2016. Në këto raste eksperimenti dhe

vëzhgimi nuk kanë përjashtuar njëri-tjetrin, por përkundrazi eksperimenti këtu ka

shërbyer si pjesë e procedurës së testimit empirik të produktit të vëzhgimit – të një

supozimi bazë.69

Ky punim doktorature dëshmon se eksperimenti mund të përdoret edhe si procedurë

për të treguar ekzistencën e gabimeve të ndryshme që bëhen gjatë procesit të

anketimit, si dhe për të matur marzhet e tyre.

Pra, përfundimisht mund të themi se raporti i vëzhgimit me eksperimentin nuk është

aq i thjeshtë. Por, është e vërtetë që eksperimenti mund të përfshijë në vetvete edhe

një vëzhgim, por jo thjesht në kuptimin e vrojtimit të rëndomtë, jo të atij që bëjmë

çdo ditë në jetën e përditëshme. Vrojtimin ai e përfshin në etapën e testimit empirik,

kur ballafaqon parashikimin që japin implikimet e deduktuara nga zgjidhja e

propozuar për problemin kërkimor, me konstatimin empirik. Pra, për të parë nëse po

ndodh apo jo ajo që parashikohet teorikisht.

69 Informacion për këtë gjeni në: Kocani A., (2013), „Një qasje plotësuese epistemologjike në

metodat e kërkimit të shkencav sociale‟, AU Press, f.12-14, 17-45, 53-69. dhe Kocani A., (2013)

„Hulumtimi i sistemit të vlerave në Republikën e Shqipërisë në periudhën postkomuniste‟, AU Press,

f.6-9, 27-32.; Kocani A., (2008) „Udhëzues për përdorimine paketës statistikore për shkencat sociale‟,

Eslebor, f.5-7, 16-28.

51

Vetë zanafilla e studimit tonë, pra rasti i anektimeve të zhvilluara nga kompania

Zogby, lidhet me një vrojtim të rëndomtë. Ne si fillim u njohëm me rezultatet e

këtyre anketimeve nëpërmjet kanaleve televizive shqiptare dhe medias së shkruar.

Informacioni i siguruar në këtë rrugë na nxiti të hamendësojmë se këto anketime nuk

ishin zhvilluar korrekte nga pikëpamja metodologjike. Për rrjedhojë, të dhënat e tyre

nuk duhej të pranoheshin si të besueshme dhe të vlefshme. Kështu që, aty e ka dhe

zanafillën synimi i këtij punimi doktoral për të bërë matje të gabimit që bëhej gjatë

kryerjes së anketimeve ku në to nuk respektoheshin kriteret e anonimatit kur

përdoreshin pyetje me gjasë me natyrë delikate në kushtet e një shkalle të lartë

mosbesimi në shoqërinë aktuale shqiptare. Me këtë, ky punim doktorature realizoi

edhe një vëzhgim shkencor, sepse supozoi ekzistencën e gabimit në fjalë dhe e testoi

empirikisht këtë supozim (madje mati edhe marzhet e tij).

1.6.EKSPERIMENTI

1.6.1.Kuptimi i eksperimentit

Një metodë tjetër njohëse e sendeve dhe e dukurive të veçanta është eksperimenti.

“Me qëllim që sendi ose dukuria të studiohet në kushte të përshtatshme, atëherë ai

riprodhohet ose shkaktohet artificialisht në kushte laboratori dhe gjatë këtij procesi ai

vrojtohet në tiparet që na interesojnë”.70

Ekperimenti është një ndër metodat e

rëndësishme të kërkimit shkencor. Si fillim duhet të bëhet dallimi midis realizimit

mondan dhe realizimit eksperimental. “Realizimi mondan është shkalla në të cilën

eksperimenti është sipërfaqësisht i ngjashëm me situata të ngjashme. Realizimi

eksperimental është shkalla në të cilën eksperimenti gëlltit dhe përfshin pjestarët e

tij”.71

Si pjesë të studimit, ne do të shpjegojmë vetëm realizimin eksperimental.

Eksperimenti është shumë i rëndësishme në procesin e kërkimit shkencor, sepse pa

atë në pjesën më të madhe të kërkimeve shkencore, nuk mund të arrihen rezultate

objektive, dhe ato nuk mund të jenë të kontrollueshme apo të testueshme. Nëse i

70 Pirdeni, L., (2008), “Hyrje në logjikë”, Tiranë, Koci, fq. 105.

71 Mayers, D.,(2003), “Sociopsikologjia”, Tiranë: Uegen, fq.30.

52

referohemi pikëpamjeve të Poperit, Ai thekson se “Eksperimentet në shkallë të gjerë

në sociologji nuk janë kurrë eksperimente në kuptimin fizik”.72

“Duke e përshkruar

sociologjinë si empirike duam të themi se ajo mbështetet në përvojën, se ngjarjet që

shpjegon dhe parashikon janë fakte të vrojtueshme dhe se vrojtimi është baza për të

pranuar ose për të lënë mënjanë çdo teori të parashtruar”.73

Këtu Popper me vrojtim

ka parasysh konstatimin ose jo në mënyrë empirike të parashikimeve teorike, gjë që

përbën edhe vetë thelbin e proceseve të testimit empirik të thënieve shkencore

(hipotezave, supozimeve etj.). Kështu që, në kërkimet shkencore ku lypset përdorimi

i metodës eksperimentale, rekomandohet që të bëhen gjithë përpjekjet përkatëse, për

të zhvilluar një eksperiment në mënyrë të tillë që të arrihen rezultate objektive.

Eksperimenti, në kuadrin e testimit empirik të variantit të operacionalizuar të një

hipoteze ose një supozimi bazë, shërben për të konstatuar ose jo empirikisht një

shoqërim statisitikor midis vlerave të variablave tyre. Ndodh jo rallë që të kemi një

ngatërrim të koncepteve të korrelacionit dhe shkakësisë.74

Korrelacioni është term që

përdoret për të karakterizuar shoqërimet statistikore të variablave që marrin vlera të

vazhduara dhe i përket qasjes sasiore empirike. Kurse shkakësia është term që

përdoret vetëm në qasjet cilësore dhe nuk mund të konstatohet empirikisht. Në

hipotezat e zakonshme (ku lidhen koncepte cilësore) kemi si pjesë qëndrore të

strukturës shpjeguese një lidhje të tipit shkakësor. Por, kur shkojmë te testi empirik,

ne nuk mund të vrojtojmë 'me sy të lirë' një lidhje shkakësore75

, sepse sipas filozofisë

kantiane, shkaku dhe pasoja janë kategori a priori dhe jo a posteriori. Dhe, si të tilla,

ato nuk mund të konstatohen në përvojë (vrojtim apo eksperiment).

Për këtë arsye ne operacionalizojmë konceptet cilësore të hipotezës (domethënë,

skicojmë “binjakët” sasiorë të tyre dhe lidhjen ndërmjet tyre si një shoqërim të

mundshëm statistikor), duke e transformuar atë në një thënie që pohon një shoqërim

72 Popper, K., (1996), “Mjerimi i historicizmit”, Tiranë: Onufri, fq. 26.

73 Po aty, fq. 49.

74 Monroe Alan D., (2000), Essential for Political Research, Westview Press, Ilinois State

University, p.31-32. Këtu Monroe thekson se “..Gjithë tipet e skicave të kërkimit që synonin të

përcaktonin në se shkakësia ekziston janë formuluar për të matur shtrirjen e kovariancës”. Por, “..Siç

është përsëritur shpesh në kurset e metodologjisë, korrelacion nuk do të thotë shkakësi”.

75 Në thelb kjo është pohuar nga Alford Robert R., (1998), The Craft of Inquiry. Theories,

Methods, Evidence, Oxford University Press, New York Oxford, p.33-34. Këtu Alford thekson se

“..pavarësisht nga paradigma që është përdorur, shkakësia nuk mund të nxirret në mënyrë të

drejtpërdrejt nga ajo që duket”.

53

statistikor të mundshëm midis variablave që kanë dalë nga “parametrizimi” i

koncepteve cilësore të hipotezës “origjinale”. Në këtë mënyrë, ne në procesin e

testimit empirik, si të thuash, si “prestigjatorë” kemi zëvendësuar hipotezën

origjinale me “binjakun” e saj të operacionalizuar76

. Kjo për arsyen e thjeshtë

pragmatiste sepse vetëm për një shoqërim statistikor mund të thuhet në se ai

konstatohet apo jo empirikisht!! Pra, vetëm për të mund të kemi një parashikim, i cili

ose do të ndeshet, ose nuk do të ndeshet gjatë ballafaqimit të tij me atë që vrojtohet

(që përbën edhe vetë procesin e testimit empirik). Në rastin e eksperimentit është

variabli i varur ai që synohet të shpjegohet, ndërsa variabli i pavaruar shërben për të

bërë ndryshime në këtë të fundit, ose për ta manipuluar, “ngacmuar” etj., më qëllim

për të parë mënyrën se si do të ndryshojë variabli i varuar.

Autorë të ndryshëm kanë dhënë përkufizime të ndryshme për eksperimentin.

Nëse do t‟i referohemi Pajazit Nushit, Ai ka theksuar se eksperimenti është “një

tërësi procedurash gjurmimi, të organizuara me qëllim që të konstatohen lidhjet

shkakësore-rrjedhimore ndërmjet faktorëve dhe ndikimit të tyre në lindjen e një

dukurie të re, apo të një procesi te ri.77

Kjo do të thotë që, sipas tij, eksperimenti nuk

ka rol vetëm për organizimin e një tërësi procedurash gjurmimi, pra vetëm për

gjurmimin e fenomeve të ndryshme, por për këto fenomene duhet të përcaktojë nëse

ka lidhje shkakësore ose jo.

Sociologu Gidensi ka theksuar se eksperimenti është: “një metodë kërkimi në të cilën

një hipotezë mund të testohet në mënyrë të kontrolluar dhe sistematike, qoftë në

kushte të krijuara artificialisht nga studiuesi, qoftë në kushte natyrore”78

Pra,

eksperimeti shërben për të testuar hipotezë, një thënie të supozuar, përmbajtja e të

cilës është e domosdoshme që të testohet.

Kathlen Mcgrew thekson se në eksperiment “studiuesi krijon kushtet e

domosdoshme për vëzhgim më shumë se sa i vëzhgon pasivisht situatat që ndodhin

76 Tamam tamam, testohen implikimet e tipit që parashikojnë shoqërimeve statistikore, të cilat

deduktohen prej variantit të operacionalizuar të hipotezës në fjalë.

77 .Nushi, P., (2004), “Psikologjia e përgjithshme 1”, Prishtinë, Shtëpia botuese e Librit

Shkollor, fq.51.

78 Giddens, A., (2004), “Sociologjia”, Tiranë: ÇABEJ, fq. 689.

54

natyrshëm”79

Kështu që krijimi i kushteve është një proçes i rëndësishëm i konceptit

të eksperimentit.

Nga këto përkufizime, rezulton se eksperimenti ka të bëjë me vëzhgimet e bëra në

një fushë të caktuar dhe për një qëllim të caktuar studimor. Duke qënë se ai përbëhet

nga një sërë elementesh bazë si hipoteza, ose supozimi bazë, ai ka “si detyrë

kryesore” mbledhjen e të dhënave kërkimore lidhur me rezultatet e testimit empirik

të tyre. Duke cituar Gidensin, ai thekson se, eksperimenti i realizuar në një fushë të

caktuar, duhet të zhvillohet në mënyrë sistematike dhe të kontrolluar. Kjo do të thotë

se, edhe pse eksperimenti nuk realizohet domosdoshmërisht në kushte laboratorike,

ai duhet të jetë i kontrolluar në varësi të situatës në të cilën ne duam ta realizojmë. Ai

mund të zhvillohet në mënyrë sistematike, në mënyrë të tillë që të arrihet në një

rezultat sa më të mirë dhe më objektiv.

Nëse do t‟i referohemi studimit të realizuar në këtë doktoraturë, del se eksperimentet

janë bërë për një qëllim konkret: Që të konstatohej empirikisht ekzistenca e dy tipeve

të gabimeve të supozuara (realizim i testimit empirik të dy supozimve bazë) dhe që të

matej marzhi i gabimit që fuste moskonsiderimi i anonimatit kur respondentëve ju

bëhen pyetje me natyre delikate dhe marzhi i gabimit që fuste vetë kampionimi me

kuotë, gabim i cili është i papërcaktuar nga literatura deri më tani. Në rastin tonë

procedurat e ndjekura janë eksperimente, sepse janë ruajtur të gjitha faktorët konstant

dhe është lënë të veprojë vetëm ai faktor që dëshirohej të ishte i pranishëm, faktori i

sigurimit dhe mos sigurimit të anonimatit.

Procedurat e ndjekura në kuadrin e këtyre eksperimenteve synonin të kontrollonim

në se të njëjtat pyetje të bëra njëkohësisht, në të njëjtin vend (për të shmangur

ndikimet e faktorëve kohë dhe vend), por me dy mënyra të ndryshme kundrejt

ruajtjes së anonimatit, do të prodhonin diferenca që lidheshin me ndryshimin e qasjes

ndaj ruajtjes ose jo të anonimatit, në kushtet kur përdoreshin pyetje që

perceptoheshin nga respondentët si delikate. Por, në se do të kishte diferenca, siç

edhe pritej, në këto diferenca duhej të përfshiheshin edhe ndryshime që vinin nga

gabimi (I pa përcaktuar teorikisht) që sillte vetë kampionimi me kuotë dhe ato që

79 McGrew, K., (2000), Political Metodology:Research Design and experimental methods.

New:Goodin, R.E./Klingeman H-D (ed): A new Handbook. Oxford University Press, p.770.

55

vinin nga kampionimi sistematik për shkak të madhësisë së tij (“të shkallës së

përfaqësimit të popullatës nga kampionimi sistematik”). Prandaj lindte nevoja për

procedura të tjera të tipit ad hoc për të matur gabimin që sillte përdorimi i

kampionimit kuotë, me që ai që kushtëzohej nga madhësia e kampionimit sistematik

ishte i njohur me tabelë ose me grafik.

Procedura e tipit ad hoc për matjen e gabimit që fuste kampionimi me kuotë i ngjante

asaj analoge për matjen e gabimit që fuste mos konsiderimi i anonimatit kur bëheshin

pyetje delikate. I vetmi ndryshim kishte të bënte me natyrën e pyetësorit. Në rastin e

kuotës përdorej pyetësor që nuk përmbante pyetje që mund të perceptoheshin nga

respondentët si delikate. Kështu që diferencat e pritshme në matjen e indikatorëve të

përcaktuar (të themi, të mesatares, të mesmes etj.) në këtë rast do të përfshinin përveç

gabimit që fuste kampionimi me kuotë, edhe atë që fuste madhësia e kampionimit

sistematik (për intervistat në familje), i cili ishte i identifikueshëm (nga tabelat ose

grafikët). Kështu që nga diferencat e pritëshme, mjaftonte që të hiqej gabimi që fuste

kampionimi sistematik, për të patur madhësinë e gabimit që fuste kampionimi me

kuotë. Kurse nga diferencat e pritshme të vlerave të indikatorëve në fjalë në rastin e

matjes së gabimit që fuste mos sigurimi i anonimatit, mjaftonte që nga ato të zbritej

gabimi që fuste kuota dhe gabimi i përfaqësimit që fuste kampionimi sistematik, për

të patur gabimin që kërkohej (atë që lidhej me mos konsiderimin e anonimatit kur ka

pyetje që mund të perceptoheshin si delikate nga respondentët). Kjo procedurë

përbënte thelbin metodologjik të eksperimenteve për matjen e gabimit që futnin

kampionimet me kuotë dhe ato sistematike që nuk konsideronin anonimatin e

respondentëve në kushtet e bërjes së pyetjeve që mund të perceptoheshin nga ata si

delikate.

Gjithashtu mund të themi se për të patur rezultate sa më objektive dhe të

pranueshme, është dashur që eksperimenti të përsëritej në periudha të ndryshme

kohore (kushti i zhvillimit sistematik) për të patur një analizë më të qartë dhe

objektive dhe rezultatet sa më “të sakta” dhe gjithashtu të besueshme.

Eksperimeti ndryshon nga format e tjera të vëzhgimit në pikëpamje të strukturimit

dhe funksionit. Në pikëpamjen strukturore “eksperimeti karakterizohet nga ndërhyrja

e qëllimshme në gjendjen natyrore se si shkojnë punët, ndërsa në pikëpamjen e

56

funksionit, funksioni i eksperimenteve është të “tentojë pohimet mbi marrëdhëniet

ndërmjet shkakut dhe pasojës”80

, të cilat nuk mund të nxirren nga studimet jo

eksperimentale të bazuara në të dhënat e tjera sasiore si të dhënat statistikore dhe

përpunimin e tyre siç nxirren nga anketimet, intervistat, të dhënat e agreguara etj.81

Konceptet bazë që përdoren në eksperiment janë:82

a) Hipoteza83

; b) Supozimi

bazë84

; c)Faktori (variabli) i varur dhe faktori (variabli) i pavarur85

;

ç) Shkakësia 86

dhe bashkëlidhja, ose korrelimi midis variablave sasiore87

;

d)"Grupi eksperimental" dhe “grupi i kontrollit".

Që të flasim për eksperiment, duhet të kemi përcaktuar paraprakisht hipotezën (ose

supozimin bazë) që ne synojmë të testojmë. Hipoteza nuk mund të kuptohet pa të

paktën 2 variabla, ku njëri është i varur dhe tjetri i pavarur. Për të bërë vëzhgime të

drejtpërdrejta mbi pranueshmërinë ose jo të hipotezës, ne duhet të analizojmë nëse ka

apo nuk ka shoqërim statistikor domethënës midis variablave (sasiorë) në shqyrtim.

Dhe, në varësi të rezultatit që del, do të propozohet që të pranohet ose jo hipoteza

(domethënë, sikur ka një lidhje shkak-pasojë ndërmjet koncepteve bazë të strukturës

shpjeguese që përbën hipoteza). Në se nga testimi apo eksperimentimi na del se ka

shoqërim statistikor domethënës ndërmjet “binjakëve” sasiorë të koncepteve cilësorë

që përbëjnë strukturën shpjeguese (shkakësore) të hipotezës në shqyrtim, atëherë

mund të propozojmë sikur gjoja kemi konstatuar një 'lidhje shkakësore' ndërmjet

koncepteve në fjalë (ndonëse, në fakt, kemi konstatuar vetëm një shoqërim statistikor

80 McGrew, K., (2000), Political Metodology:Research Design and experimental methods.

New:Goodin,R.E./Klingeman H-D (ed): A new Handbook. Oxford University Press, p.770.

81 Green, D.P &Gerber,A.S., (2002), Reclaiming the experimental tradition in political science

Në :Ktznelson, Ira/Milner, p.20.

82 Sokoli, L., (2009), “Metodat e kërkimit në shkencat sociale”, Tiranë: Instituti i Sociologjisë,

fq. 68.

83 Me hipotezë kuptojmë zakonisht thënie që japin një zgjidhje të supozuar të një problem në

shkencë- Kocani A., (2009), “Ushtrime me metodat e kërkimit sasior në shkencat sociale”, Tiranë:

UFO Press, fq.53.

84 Kocani A., (2013), Një qasje plotësuese epistemologjike në metodologjinë e kërkimit në

shkencat sociale, AU Press, f.14, 27.

85 Vetitë = variablat, janë karakteristika, tipare apo tipare sjellje të njësive të analizës, për të

cilat merret konkretisht informacion – Kocani A., (2006), “Metodat e kërkimit sociologjik, cikël

leksionesh”, Tiranë, UFO Press, fq. 23.

86 Ndikimi shkakor i një faktori ose variabli mbi një tjetër. Një lidhje “shkak pasojë” ekziston

sa herë që një ngjarje ose gjendje e veçantë (pasojë) shkaktohet nga veprimi i një tjetre (shkak).

87 Lidhjet e rregullta ndërmjet dy dimensioneve ose variableve të shprehura.

57

domethënës ndërmjet “binjakëve” të tyre sasiorë). Pra, do të konsiderohet sikur

hipoteza në shqyrtim i kaloi “sprovat e veta empirike”88

.

Theksojmë që lidhja midis variablit të varur dhe variabli të pavarur duhet të jetë e

drejtpërdrejtë.

Përveç këtyre elementëve kemi edhe grupin eksperimental dhe grupin e kontrollit.

“Në një farë kuptimi eksperimenti “është së brendshmi një metodologji krahasuese

që kërkon së paku dy grupe pjesmarrësish: ata që marrin trajtimin që na intereson

dhe ata që nuk e marrin, të njohur si grup kontrolli”89

. Studimet eksperimentale mund

të jenë laboratorike ose në terren. Të dy format e eksperimentit kanë epërsitë dhe

mangësitë e veta, në krahasim me njëra-tjetrën dhe në krahasim me format

joeksperimentale si dhe problemet etike që i shoqërojnë”.90

E gjithë çfarë është thënë, ka si qëllim përfundimtar sigurimin e vlefshmërisë së

studimit. Nëpërmjet zgjedhjes së duhur të eksperimentit, por edhe nëpërmjet

ndërmarrjes së elementëve të tjerë të rëndësishëm, mund të themi se ne mund të

arrijmë të sigurojmë vlefshmërinë, si atë të brendshme, ashtu edhe atë të jashtme.

1.7.KAMPIONIMI

1.7.1 Kuptimi i kampionimit

Një rol të rëndësishëm në një studim kërkimor shkencor zë edhe kampionimi. Shumë

autorë kanë dhënë përkufizimet për kampionimin. Ndër autorët që do të veçoja janë

Aleksandër Kocani, Lekë Sokoli, Muzammil Haque, William Trochim, etj.

Sipas Aleksandër Kocanit “kampionim do të quhet një pjesë e popullësisë teorike, e

zgjedhur me kritere të përcaktuara dhe që konkretisht do të përdoret për të marrë

88 Kjo ide është huazuar nga Karl Popper përkatësisht nga literatura e tij si: Popper K.,(2009),

“Për filozofinë dhe shkencën”, Fan Noli; Miller D., (2000), „POPPER Vepra të zgjedhura‟,

Afërdita&Soros, Tiranë ; Popper K.R., (1982) „La logique de la découverte scientifique‟, Payot, Paris.

89 McGrew, K.(2000).Political Metodology:Research Design and experimental methods.

New:Goodin,R.E./Klingeman H-D (ed): A new Handbook. Oxford University Press, pp.771

90 Johnson,J.,B. & Joslyn, R.,A., (1991), Political science research Methosd. (Sec. Ed).

Congressional quarterly press, p.40.

58

informacionin që kërkon studimi”.91

Një kampionim është një numër [i caktuar F.D]

subjektesh i zgjedhur nga një popullate92

. Kjo do të thotë se pjesë e studimit nuk do

të jetë e gjithë popullata, por do të zgjidhet vetëm një pjesë e popullatës teorike.

Përzgjedhja e popullatës teorike duhet të realizohet në bazë të disa kritereve të

përcaktuara paraprakisht. Mosrespektimi i kritereve do të sillte rritje e marzheve të

gabimit, marzh i cili do të ndikojë negativisht në rezultatet e studimit.

Sipas Lekë Sokolit, “kampionimi është metoda e mbledhjes së të dhënave dhe

nxjerrjes së përgjithësimeve të një tërësie mbi bazën e analizës së një pjese të saj.”93

Pra nëpërmjet intervistimit të një grupi të caktuar individësh të zgjedhur në mënyrë të

caktuar, ne mund të nxjerrim përgjithësime për të gjithë popullatën teorike.

Theksohet se kjo përzgjedhje duhet të jetë rastësore (në rastin e kampionimit të tipit

probabilistik). “Shembulli i kampionimit të rastit është procedura analitike në të cilën

çdo individ në popullatën që po studiohet ka të njëjtat mundësi për t‟u përfshirë.”94

Pra, mundësia për t‟u zgjedhur në mënyrë rastësore ëshë e njëjtë për të gjithë

individët, pjesë të popullatës teorike.

Kampionimi mund të përcaktohet si përzgjedhje e një pjese të një agregati ose

tërësie, mbi bazën e të cilës është bërë gjykimi, apo është nxjerrë konkluzioni në

lidhje me agregatin ose tërësinë. “Me fjalë të tjera ajo është procesi i marrjes së

informacionit në lidhje me një popullsi të tërë, duke shqyrtuar vetëm një pjesë të

saj.”95

Kampionim është procesi i zgjedhjes së njësive të analizës (për shembull

njerëz, organizata) nga një popullatë. “Kështu që, duke studiuar kampionimin, ne

91 Kocani, A., ( 2006), “Metodat e kërkimit sasior në shkencat sociale”, Tiranë, UFO, fq. 34.

92 Miller.C.Delbert, Salkind.J.Neil (1991)“Handbook of Research Design and Social

Measurement 6th

edition”, Sage publications international educational and professional publisher 5 th

ed. marrë nga

[https://books.google.al/books?hl=en&lr=&id=sgoHv5ZP6dcC&oi=fnd&pg=PR19&dq=mea

surement+in+social+sciences&ots=VnHwWsanix&sig=eVhtW7QGsMFExZgOaWjwtC1V7Mo&redi

r_esc=y#v=onepage&q=measurement%20in%20social%20sciences&f=false]

93 Sokoli, L., (2009), “Metodat e kërkimit në shkencat sociale”, Tiranë, Instituti i Sociologjisë,

fq. 187.

94 Mayers, D., (2003), “Sociopsikologjia”, Uegen, fq.25.

95 Haque, M., “Sampling methods in social research”, Visva Bharati, Santiniketan, West

Bangal, p.1.

59

mund të përgjithësojmë rezultatet tona për popullatën nga të cilat janë zgjedhur”96

[duke përfshirë dhe gabimin që kushtëzohet nga madhësia e kampionimit].

Pra, nëse do t'i analizojmë të gjitha këto përkufizime të dhënë nga autorë të

ndryshëm, rezulton se në thelb termi kampionim është i njëjtë. Mund të themi se

kampionimi ka të bëjë me përzgjedhjen rastësore (kjo vlen vetëm për kampionimet e

tipit probabilistik) të një grupi të caktuar të individëve të cilët zgjidhen nga popullata

teorike. Theksojmë se tek kampionimet e tipit joprobalistik nuk mund të flasim për

përzgjedhje rastësore. Marrja e të dhënave nga ajo pjesë e popullatës e zgjedhur

rastësisht, bën të mundur nxjerrjen e përfundimeve dhe përfaqësueshmërinë e gjithë

popullatës teorike.

Caktimi i rastësishëm është procesi i caktimit të pjestarëve në kushtet e një

eksperimenti në mënyrë të tillë që të gjithë të kenë të njëjtën mundësi për të qënë në

të njëjtat kushte (vini re dallimin ndërmjet caktimit të rastësishëm në eksperiment

dhe kampionimit të rastësishëm në analizë). Te ky i fundit njësitë e analizës që do të

përfshihen në kampionim, as nuk caktohen dhe as përzgjidhen nga studjuesi. Ato

dalin natyrshëm nga një procedurë e zgjedhjes së rastit që bazohet në tabelën e

numrave të rastit dhe në rregullat paraprake se si veprohet me tabelën në fjalë.

“Caktimi i rastësishëm në kuadrin e një eksperimenti na ndihmon që të “nxjerrim”

shkakun dhe pasojën. Kampionimi i rastësishëm na ndihmon që të përgjithësojmë

apo shtrijmë rezultatet e studimit në njësitë e një kapionimi mbi një populate”.97

Siç

kemi theksuar dhe më sipër, caktimi i rastësishëm është tipar i domosdoshëm që

gjendet tek eksperimenti, ndërsa kampionim i rastësishëm është instrument themelor

për të përfaqësuar popullatën teorike në një studim.

Ndërsa përsa i përket rasteve të përdorimit të kampionimit për studimin e popullatës

teorike, mund të themi se këtu hyjnë në “lojë” marzhet e gabimit. Marzhet e gabimit

janë të lidhur me përqindjen e gabimit që fut zëvendësimi i popullatës në studim nga

kampionimi, por jo vetëm. Kështu, nëse një kampionim i zgjedhur në mënyrë

96 .Trochim, W. (2000). “The Research Methods Knowledge Base”, 2nd Edition. Atomic Dog

Publishing, Cincinnati, OH.Sampling, marrë nga

[http://www.socialresearchmethods.net/kb/resprob.pp]

97 .Mayers. D., (2003), “Sociopsikologjia”, Tiranë, Uegen, fq. 25.

60

probabilistike (rastësore, ose sistematike) nuk është mjaftueshëm përfaqësues për

pjesën tjetër të popullësisë, atëherë marzhet e gabimit që bëhet gjatë studimit do të

rriten.

Këtu gjykojmë se ka vend që të sqarohet që arsyet kryesore përse përdoret një

kampionim (sepse ai “i përgjithshmi”, siç e cilësojnë disa studjues98

, nuk është më

kampionim, por vetë popullata në studim!!!) janë të karakterit shkencor. Në se në

studimet e zakonshme sociale (ku nuk hyjnë ato që realizohen me CENSUS) do të

përfshihej e gjithë popullata, atëherë do të kishim dy situata të vështira. Po qe se do

të përdornim një numur të përshtatshëm, por mjaft të madh (deri në disa mijra)

intervistuesish, këta do të sillnin divergjenca që vijnë nga mënyra jo e njëjtë e bërjes

së intervistave (qoftë edhe në ndryshimin e intonacioneve gjatë pyetjeve!).

Mirëpo pranohet se diferenca qoftë edhe të vogla në bërjen e pyetjeve, prodhojnë

diferenca të ndjeshme në përgjigjet, sepse ndodh një ndryshim perceptimi në

kuptimin e pyetjeve. Kështu që përgjigje të tilla nuk do të mund të krahasoheshin në

mënyrë të vlefshme. Rrjedhimisht, futet një gabim i konsiderueshëm në se bëhet një

krahasim i tillë. Ky lloj gabimi mund të zvogëlohet deri në kufijë të pranueshëm, në

se ne zvogëlojmë në mënyrë të ndjeshme numrin e intervistuesve që kemi marrë

fillimisht (të themi, nga disa mijra, në disa dhjetra). Por, në një rast të tillë mbulimi i

gjithë popullatës në studim me intervistim do të kërkonte një kohë realativisht shumë

më të madhe se sa në rastin e parë kur angazhoheshin shumë intervistues: nga

maksimumi deri në 3 javë që konsiderohet si periudhë e përshtatshme e lejuar në

ndoshta disa vite.

Është e kuptueshme që, për shumicën e studimeve sociale, një zgjatje kaq e madhe e

periudhës së intervistimeve në terren do të ishte fare e papërshtatshme, sepse

dinamikat e ndryshme sociale do të bënin të pakuptimtë krahasimin e përgjigjeve

ndaj të njëjtave pyetje, por të dhëna në intervale kohore jashtë atij të rekomanduar

nga tekstet e metodave të kërkimit, sepse ato nuk do të mund të krahasoheshin.

98 Sokoli, L., (2009), “Metodat e kërkimit në shkencat sociale”, Tiranë, Instituti i Sociologjisë.

61

Për këtë arsye është gjetur si zgjidhje oportune që, për të patur një numur relativisht

të vogël intervistuesish dhe njëherazi një zgjatje relativisht të pranueshme të procesit

të anketimit, të merret informacion (të intervistohen) vetëm nga një numur relativisht

i vogël njësish që i përkasin popullatës në studim. Dhe kështu lindi si nevojë

përzgjedhja me kritere të përcaktuara e një pjese të popullatës në studim si

kampionim mbi të cilin do të realizohet de facto studimi (anketimi), për t'u shtrirë më

tej rezultatet tij me një gabim të njohur në tërë popullatën në studim.

1.7.2. Llojet e kampionimit

William Trochim ka bërë një ndarje të kampionimeve si më poshtë vijon99

:

I. Kampionim probabilistik

a) Kampiponimi i thjeshtë rastësor; b) Kampinimi rastësor i stratifikuar;

c) Kampionimi rastësor sistematik; d) Kampionimi rastësor bistak (cluster);

e) Kampionimi shumë-fazësh.

II. Kampionimi joprobabilistik

a) Kampionimi aksidental, b) Kampionimi i qëllimshëm;

c) Kampionimi i instancës modale (Modal Instance Sampling); d) Kampionim

ekspert;

e) Kampionim kuota; f) Kampionimi heterogjen; g) Kampionim snowball.100

99 Shtjellimi teorik i llojeve të kampionimit është gjykur të bëhet vetëm për ato lloje

kampionimesh të cilat janë me rëndësi dhe kanë kontribut në këtë punim. Për llojet e tjera të

kampionimit kemi gjykuar si të mjaftueshëm vetëm citimin e tyre, si pjesë përbërëse të gamës së

madhe të kampionimit.

100 Trochim, W., (2000), “The Research Methods Knowledge Base”, 2nd Edition. Atomic Dog

Publishing, Cincinnati, OH. “Samplin methods” marrë nga

[http://www.socialresearchmethods.net/kb/sampnon.php]

62

Gjithashtu pjesë të kësaj ndarje do të përfshijmë edhe një ndarje që ka bërë autori

Aleksandër Kocani, ku kampionimet e shtresëzuara i ka ndarë në kampionime të

stratifikuara të peshuara dhe kampionime të stratifikuara të papeshuara.

1. Kampionimi probabilistik

a) Kampionim rastësor

Figura 1-1. Kampionimi rastësor.

Ky është lloji më i thjeshtë i kampionimit probabilistik. Në këtë kampionim, të gjithë

njësitë kanë të njëjtën mundësi për t‟u përzgjedhur në mënyrë rastësore nga

studiuesit. Zgjedhja e njësive të analizës në këtë kampionim, është tërësisht në

mënyrë rastësore. Autori Aleksandër Kocani101

thekson se është e nevojshme që të

përdoret “Tabela e numrave të rastit” dhe një grup rregullash që do të menaxhojnë

përdorimin e kësaj tabele për të siguruar zgjedhjen e rastit dhe që janë përcaktuar

para hyrjes në tabelë. Nëse kemi një numër popullate të studimit shumë të madhe,

dhe mundësia e pasjes së një liste të plotë është shumë e vogël rekomandohet që ky

kampionim të mos përdoret, sepse do të sillte praktikisht mjaft vështirësi realizimi.

Ky kampionim përveç “Tabelës së numrave të rastit”, mund të përzgjidhet edhe

nëpërmjet programeve kompjuterike që cilat zgjedhin numra rastësor nga sistemi i

tërë të dhënave që ato disponojnë.

Avantazhet e këtij kampionim është se çdo individ ka shanse të barabarta për të qënë

pjesë e kampionimit, që më pas do të përfaqësojë të gjithë popullatën teorike ku ajo

zhvillohet. Disavantazhi i këtij kampionimi qëndron në mospërfaqësueshmërinë e

mundshme e të gjitha shtresave të popullatës, nëse popullata është e shtresëzuar.

Gjithashtu, mungesa e pasjes së të dhënave të sakta, për popullatën në studim të një

101

Kocani A., (2009), Ushtrime me metodat e kërkimit sasior në shkencat sociale, UFO

University Press, f.92; Kocani A., (2013), Një qasje plotësuese epistemologjike në metodologjinë e

kërkimit të shkencave sociale, AU Press, f.18, 29, 34-36.

63

vendi, sidomos kur numri i popullatën në studim është shumë i madhë, sjell

mosrealizimin në mënyrë efikase të këtij kampionimi. Ka edhe probleme me atë që

quhet “mosrealizim” i kampionimit (Këtu futen për ta ulur këtë mosrealizim të

ashtuquajturat lista të “rezervave të para” dhe “rezervave të dyta”)102.

Ai

konsiderohet si kampionimi i mirë, por jo më i mirë se disa llojë të tjera

kampionimesh të cilat janë më shumë përfaqësuese.

b) Kampionimi rastësor i stratifikuar

Kampionim rastësor i stratifikuar ka të bëjë me ndarjen e popullatës në studim në

strate, ku ky i fundit është thjesht një nëngrup i popullatës në studim, i cili ka

karakteristika të njëjta me pjestarët e tjerë të grupit. Ndarja e popullatës në studim në

nëngrupe, ose strate dhe pastaj përzgjedhja rastësore e tyre në varësit të peshësh që

zë secili grup në një shoqëri të caktuar, ka të bëjë me kampionimin rastësor të

stratifikuar. Ky kampioni përdoret për të qënë më gjithpërfshirës dhe për të ulur

gabimin statistikor të kampionimit.

Kampionimet e stratifikuar, sipas Aleksandër Kocanit, “i ndajmë në kampionimet e

stratifikuara të papeshuara ku madhësitë e shtresave në kampionimet janë

proporcionale me madhësitë e shtresave në popullatën teorike”,103

“dhe në

kampionime të shtresëzuara të peshuara, ku disa njësi të analizës (që i përkasin një

strati) janë mbikampionuar lirisht dhe disa janë nënkampionuar lirisht”.104

Tek

kampionimi i shtresëzuar i papeshuar përcaktimi i përqindjes që do të zërë çdo

shtresë e shoqërisë do të jetë e njëjtë si në popullatën në studim, ndërsa tek

kampionimi i shtresëzuar i peshuar, do të përzgjidhet si pjesë me përqindje të

preferuar të kampionimit, çdo pjesë e popullatës në studim në varësi të peshës që ajo

zë në popullatën në studim totale të një vendi.

Ky kampionim ka avantazhet e veta, sepse shërben që të rregulluar defektet që sjell

kampionimi i thjeshtë rastësor kur studiohen probleme që lidhen ndjeshëm me strate

relativisht të vogla të popullatës në studim (Të themi, studimet për mbrojtjen e të

drejtave të njeriut dhe strati i minoriteteve). Kampioni i shtresëzuar shërben për të

102

Kocani A., (2009), Ushtrime me metodat e kërkimit sasior në shkencat sociale, UFO

University Press, f.92-93.

103

Kocani, A., ( 2006), Metodat e kërkimit sasior në shkencat sociale, Tiranë, UFO, fq. 46.

104 Po aty, fq. 47.

64

përfaqësuar të gjithë popullatën teorike edhe nëse ajo është e ndarë në nëngrupe pjesë

të popullatës në tërësi. Kështu që, ky kampionim sjell një përfaqësueshmëri më të

madhe dhe gabimi statistikor i kampionimit është më i vogël.

E improvizuar me figurë është si më poshtë vijon:

.

Figura 1-2. Kampionimi rastësor i stratifikuar. 105

c) Kampionim sistematik rastësor.

Ky kampionim është pjesë e kampionimit rastësor. Ndryshe nga kampionimi rastësor,

në këtë kampionim ndërhyn elementi “hap”. Kampionim sistematik është

përzgjedhja e njësisë së parë të analizës në mënyrë rastësore, por ndryshe nga

kampioni rastësor klasik, më tej kampionimi sistematik përcakton hapin me të cilën

do të identifikojë njësitë e tjera të analizës. Hapi do të përcaktohet duke pjestuar

numrin e njësive të popullatës teorike (NP) me numrin e njësive të kampionimit

(Nk). Pra, hapi N=Np/Nk.

Kampionimi sistematik, ndryshe nga kampionimi rastësor është më përfaqësuese se

sa ky i fundit. Kjo sepse shmang mundësinë e grumbullimit të njësive të analizës

gjatë kampionimit në pjesë të caktuara të listës, duke i shpërndarë ato gjatë gjithë

listës në mënyrë sistematike me intervalin e hapit.

Për përcaktimin e kampionimit sistematik, në pamundësi për të patur listë emërore të

të gjithë personave që kanë të drejt të zgjedhin, pra kanë të drejtën e votës dhe

gjithashtu në pamundësi për të vendosur kontakte të drejtpërdrejta me këto persona, u

zgjodh kampionimin sistematik të tipit “nga porta në portë”, duke përcaktuar hapin

105

Trochim, W., (2000), “The Research Methods Knowledge Base”, 2nd Edition. Atomic Dog

Publishing, Cincinnati, OH. “Samplin methods”, marrë nga [

http://www.socialresearchmethods.net/kb/sampnon.php]

65

në varësi të madhësisë së kampionimit dhe numrit të portave (familje, zyrave,

dyqaneve etj.). Në secilin rast janë përdorur procedura të caktuara standarte për

identifikimin e personit që do të intervistohej. Nëse ka qënë e pamundur për të

vendosur kontakte me personat pjesë të kampionimit, ato kanë përdorur rezervën 1

dhe në rastin më të keq rezervën 2.

Kampionimi sistematik, ndryshe nga kampionimi rastësor mund të themi se është më

i mirë. Kjo për shkak se tek kampionimi rastësor ndodh të kemi përqëndrim të

njësive të kampionimit në pjesë të caktuara të listës së njësive të analizës që përbëjnë

popullatën teorikë në studim. Tek ky kampionimi mund të grumbullohet shumica e

njësive në njërën pjesë të listës së njësive të popullatës teorike. Nëse do të kemi këtë

ndarje, do të krijohen disproporcione midis shkallës së përfaqësueshmërisë së

kampionimit.

Kemi theksuar se mospërfaqësueshmëria e kampionimit sjell edhe rritjen e marzheve

të gabimit. Sa më i madh marzhi i gabimit aq më të pabesueshme dhe të pavërteta

janë rezultatet e një studimi kërkimor shkencor. Kështu që, për të mos krijuar

disproporcione në përqafësueshmëri të kampionimit rekomandohet të përdoret

kampionimi sistematik. Pra, ky kampionim shërben si instrument rregullues i

kampionimit rastësor. Me të arrihet të bëhet një përfaqësim më i mirë i njësive të

popullatë teorike.

d) Kampionimi me bistak (cluster).

Edhe ky kampionim është pjesë e kampionimit probabilistik, që do të thotë se, jo

individët, por grupe të caktuar individësh kanë të njëjtën mundësi për t‟u zgjedhur në

mënyrë rastësore. Ndryshe nga kampionimet e diskutuara më sipër, theksojmë se

kampionimi me bistak shërben për të përfaqësuar një grup të caktuar individësh të

cilët janë pjesë e një pjese më të madhe të popullatës teorike. Autori William

Trochim ka theksuar se si fillim ndodh ndarja e popullësisë në bistakë. Më pas

zgjidhet rastësisht popullata teorike në studim e ndarë dhe më pas kontaktohet me

personat pjesë të bistakut të zgjedhur.

66

Nëse do t'i referohemi studimit të doktoraturës, mund të themi se nga tërësia e

zonave që ekzistonin në ndarjen e vjetër territoriale të bashkisë së qytetit të Tiranës,

janë zgjedhur në mënyrë rastësore (me tabelën e numrave të rastit dhe rregullat

përkatëse) në përgjithësi 4 nga 11 prej tyre. Kjo është një metodë e mirë e

kampionimit, sepse shërben për të kursyer kohë dhe të mira materiale.

2. Kampionimi joprobabilistik.

Ashtu siç theksuam më sipër, kampionimet probabilistike janë kampionime shumë

më të mira dhe më përfaqësuese se kampionimet jo probabilistike. Kjo për faktin se

kampionimi joprobabilistik nuk ka pjesë të tij elementin rastësor. Zgjedhja e njësisë

së analizës është aksidentale ose e qëllimshme. Kampionimi joprobabilistik është

relativisht më pak përfaqësues sesa kampionimi probabilistik dhe ai, ndryshe nga

kampionimi probabilistik, fut një gabim të panjohur. Paraprakisht theksojmë se, në

varësi të disa rrethanave është e vështirë të mos përdoren disa nga llojet e

kampionimeve joprobabilistike, siç është kampionimi me kuotë (pjesë e kësaj teze

doktorature).

Gjithashtu, kampionim joprobabilistik ju vjen në ndihmë studiuesve të cilët nuk kanë

asnjë të dhënë për popullatën teorike, pra nuk kanë lista emërore, ose të dhëna të tjera

identifikues. Në këtë aspekt janë kampionimet joprobabilistike të cilat shërbejnë për

të realizuar studimin e ndërmarrë, edhe pse ato fusin një gabim statsitikor të

papërcaktuar, matja e të cilit është njëri nga objektivat e matjeve eksperimentale të

kryera në këtë studim.

Të gjithëve ne, në mos jemi intervistuar, të paktën kemi parë individë të cilët janë në

rrugë për të zhvilluar një anketim (pavarësisht problematikës). Ajo që na intereson,

nuk është përmbajtja e pyetësorit, por fakti se individët (intervistuesit), përzgjedhin

kalimtarë të ndryshëm që t‟i intervistojnë. Kjo përzgjedhje e individëve është krejt

rastësore, por jo sipas rregullave të kampionimit rastësor. Individët (intervistuesit), i

përzgjedhin apo caktojnë vetë respondentët, sipas bindjes së tyre të brendshme.

Lind pyetja: A është përfaqësues ky kampionimi i përzgjedhur nga intervistuesit?

Ndryshe nga kampionimet probabilistike, kampionimet joprobabilistike nuk janë

67

shumë përfaqësuese. Intervistuesit i caktojnë respondentët në mënyrë rastësore dhe

aksidentale. E rëndësishme është që respondentët të jenë ato çfarë intervistuesit duan

dhe të jenë pjesë e asaj çfarë është përcaktuar në kampionim. Pra, të themi, të jenë

pjesë e grupmoshës dhe e gjinisë së përcaktuar (në rastin e kampionimit kuotë të

përdorur në eksperimentet në doktoraturën tonë).

Në këtë aspekt ndërhyn një element tjetër shumë i rëndësishëm që ka të bëjë me

zgjedhjen e qëllimshme. Individët që do të intervistohen caktohen me vullnetin e

intervistuesve (kuptohet sipas kritereve të kuotës), pra nuk dalin nga një zgjedhje e

rastit ku nuk ndërhyn vullneti i intervistuesit. Ky element është tipik i kampionimeve

joprobabilistike dhe është ai arsyeja kryesore përse në këtë rast nuk mund të

llogaritet gabimi që lidhet me përfaqësueshmërinë e kampionimit, sepse pikërisht

shkalla e kësaj përfaqësueshmëri nuk dihet për kampionimet e tipit joprobabilistik.

a) Kampionimi kuotë

Një ndër llojet e kampionit joprobabilistik është kampionimi kuotë. Edhe ky

kampionim, ashtu si dhe kampionimi sistematik i tipit “nga porta në portë” janë pjesë

të tezës për të cilën po diskutojmë. Jo pa qëllim, pjesë të tezës së doktoraturës janë

zgjedhur dy kampionime, njëri i tipit propablilistik, siç është kampionimi sistematik,

dhe tjetri i tipit joprobabilistik siç është kampionimi me kuotë. Për të parin njihen

marzhet e gabimit që fut përdorimi i tij. Kurse për të dytin thuhet vetëm se ai fut një

gabim, por që është i papërcaktuar.

Kampionimi me kuotë ka të bëjë me zgjedhjen apo caktimin e njerëzve jo rastësisht,

por sipas një kriteri të caktuar (të themi, përkatësia në një grup moshë dhe në një

gjini). Pra, zgjedhja e njësisë së analizës është e qëllimshme.

William Trochim thekson se kemi dy lloj kuotash, atë proporcionale dhe jo

proporcionale. Në kampionimet me kuotë proporcionale, synohen të përfaqësohen

karakteristikat kryesore të një popullate në varësi me proporcionin që zënë në

shoqëri. Për shembull synohet që respondentët që do të përzgjidhen për t‟u

intervistuar të jenë në proporcion me raportin që zënë ato në shoqëri. Nëse raporti në

një popullatë teorike është 30% femra dhe 70% meshkuj, atëherë dhe raporti i

68

respondentëve që do të zgjidhen pjesë të kampionimit, duhet të jetë në raport me

përqindjen që zënë në një popullatë teorike. Pra 30 % e kampionimit të jenë femra

dhe 70% e kampionimit të jenë meshkuj.

Ashtu si pjesa më e madhe e kampionimeve joprobabilistik, edhe ky kampionim ka

disavantazhin e saj. Ky disavantazh lidhet me përcaktimin se përse një element është

më i rëndësishëm se një elemet tjetër, për shembull gjinia, mosha, edukimi etj.

Aleksandër Kocani ka theksuar se meqënëse “kampionimi me kuotë është i tipit

jopropabël, si i tillë, për të nuk mund të llogaritet gabimi statistikor i matjes. Më vete

ky tip kampionimi nuk është aspak i përshtatshëm dhe nuk të shpie gjëkundi. Por, ai

mund të përdoret me sukses në raste të veçanta, si hallka e fundit e një kampionimi

kompleks (bistak, kuotë, strate)”106

“Në mënyrë të veçantë, kampionimi me kuotë

përdoret në hallkën e fundit të një kampionimi kompleks kur kryejmë një anketim

kur duam të sigurojmë anonimatin e respondentëve (për shkak se pyetësorët kanë

pyetje delikate që rrezikojnë besueshmërinë e përgjigjeve)”.107

Kështu që, si zgjidhje për tezën tonë për shkak të domosdoshmëria që respondentët të

jenë të sinqertë në përgjigjet e tyre, lind si detyrë përcaktimi i një kampionimi në

mënyrë të tillë që të ruhen anonimati i respondentëve. Kampionimi me kuotë është

kampionim më i mirë për ruajtjen e anonimatit të respondentëve. Vetëm duke

përdorur këtë kampionim, ne jemi në gjendje që të ruajë anonimatin e tyre.

Theksojmë se ruajtja e anonimatit do të sjell si rezultat edhe dhënien e përgjigjeve të

sinqerta në lidhje me pyetje delikate.

Për realizimin e kampionimit me kuotë janë zgjedhur dy kritere, ai i gjinisë dhe i

grupmoshës. Ndryshe nga kampionimi sistematik, ku nuk jeni ne që përcaktojmë se

cilin respondent do të pyesim, por është përzgjedhja rastësore që do të përcaktojë se

kush do të jetë respondenti, në kampionimin me kuotë mund të themi se jemi ne ato

që do të përcaktojmë se cili do të jetë respondenti të cilin ne do ta intervistojmë.

Mjafton të respektojmë kriteret e përcaktuara paraprakisht, pra gjininë dhe

grupmoshën. Kështu që, ndryshe nga kampionimi sistematik, ku mund të llogaritet

106 Kocani, A.( 2006) Metodat e kërkimit sasior në shkencat sociale, Tiranë, UFO, fq. 48.

107 Po aty, fq.48.

69

gabimi statistikor i matjes, në kampionimim me kuotë nuk mund të llogaritet në

hallkën e fundit gabimi statistikor i matjes. Kështu që, kuota fut një gabim të

papërcaktuar i cili mund të matet vetëm me procedura jo të zakonshme, por të

shpikura enkas për të matur atë (procedura të tipit ad hoc).

1.8. GABIMI DHE MARZHI I GABIMIT

1.8.1.Çfarë do të kuptojmë me gabim?

Me gabim të një matjeje do të kuptojmë diferencën midis vlerës së madhësisë

të matur nga vlera reale e saj. Kjo sepse gjatë procesit të matjes është e pamundur që

të nxirret vlera reale e madhësisë që matet, por vetëm një vlerë e përafërt me të, me

qenë se si aparaturat, ashtu edhe subjektet matëse kanë kufizimet e tyre që i pengojnë

të arrijnë saktësinë maksimale në matje. Dhe shkalla e përafërsisë e arritur në një

proces matjeje, varet nga shkalla e zbatimit me rigorozitet të rregullave të matjes dhe

përdorimi i aparaturave matëse me saktësi sa më të madhe. Për këtë arsye në të gjitha

kërkimet shkencore, që bazohen në procedura matjeje, vihet theksi tek evidentimi i

ekzistencës dhe përqindjes së marzheve të gabimit. Synimi kryesor është që këto

marzhe gabimi të jenë në një kufi sa më të ulët të tyre, sepse nuk ka kuptim të flitet

për ekzistencën e gabimit në nivelin 0%.

1.8.2.Pse përqëndrohemi tek gabimi?

Sipas Popperit “...ndonëse, siç thonte Demokriti, e vërteta është e fshehur

thellë, ne mund të zhbirojmë në thellësitë e saj. Ne nuk kemi në duar asnjë kriter të së

vërtetës e ky fakt të bën pesimist. Por kemi kritere, që po të jemi me fat, na lejojnë të

njohim gabimin dhe gënjeshtrën. Qartësia dhe paraqartësia nuk janë kritere të së

vërtetës, por paqartësia ose pështjellimi mund të jenë tregues të gabimit”108

. Kështu

siç thekson dhe Popperi, ne nuk duhet të fokusohemi në studim në se gjetjet janë të

108 . Miller D., (2000), “POPPER Vepra të zgjedhura”, Tiranë: Afërdita&Soros, f.53.

70

vërteta, sepse nuk kemi kritere për t'i identifikuar ato. Ajo ku duhet të fokusohemi në

studim është: a janë apo jo gabim gjetjet në fjalë? Si dhe, në se po, sa janë marzhet e

këtij gabim? Gjatë gjithë studimit tonë, ne nuk jemi shprehur që pretendojmë të

arrijmë rezultate të vërteta, por jemi shprehur që synonim të identifikonim e të

masnim gabimim dhe se si ta ulnim “masën” e gabimit. Sa më i ulët të qe gabimi, aq

më i vlefshëm dhe i besueshëm do të ishte studimi ynë.

Pra, sipas Popperin synimi ishte se «..Si mund të shpresojmë ta gjejmë dhe ta

zhdukim gabimin?»109

Me që, sipas Popperit110

ne nuk e identifikojmë dot të

vërtetën, mbetej vetëm ndjekja e rrugëve për tek e vërteta dhe kujdesi apo hetimi i

gabimeve që bëjmë kur i ndjekim ato. Pra, për të realizuar një punim kërkimor sa më

të vlefshëm dhe të besueshëm është e rëndësishme që si fillim të identifikojmë

gabimet që bëjmë kur realizojmë procese matjeje. Nëse arrijmë t'i identifikojmë këto

gabime, atëherë si detyrë tjetër dytësore mbetet përpjekja për shmangien apo

zvogëlimin e gabimit. Sipas Popper gabimi nuk mund të zhduket tërësisht në

kërkimin shkencor, por ne mund dhe duhet të synojmë që të kemi gabim sa më të

vogël në matjet që realizojmë në kuadrin e tij.

Kështu që të shpjeguarit të procesit të gabimit na drejton në rrugën e së vërtetës.

Trajtimi i gabimit është një ndër elementët më të rëndësishëm të një studimi. Vetë

identifikimi i gabimeve që bëhen gjatë anketimeve përbën në vetvete një proces që të

ndihmon t'i afrohesh së vërtetës dhe, në këtë këndvështrim, ai mbetet gjithnjë një

proces i hapur. Kështu sa më shumë «merremi» me gabimin, aq më shumë i afrohemi

të «vërtetës».

1.8.3. Miti i një gabimi standart unikal gjatë anketimeve

Ndër vite dhe sidomos në prag zgjedhjesh elektorale, si ato qëndrore dhe ato

vendore, ekranet shqiptare “mbushen” me emisione ku trajtojnë matjen e opinionit

publik në lidhje me sjelljen votuese të elektoratit të Republikës së Shqipërisë, por jo

vetëm sjelljes votuese. Duke lënë mënjanë mënyrën e realizimit të këtyre

anketimeve, si nga kompanitë shqiptare, ashtu dhe ato të e huaja, apo edhe nga

109 Miller D., (2000), “POPPER Vepra të zgjedhura”, Tiranë, Afërdita&Soros, f.50.

110 Popper K.R., (1982), La logique de la découverte scientifique, Payot, Paris, p.41.

71

amatorë të fushës përkatëse, mund të thuhet se karakteristike është se të gjithë e vënë

theksin tek marzhet e gabimit. Me marzhe gabimi do të kuptojmë kufirin e poshtëm

dhe të sipërm të gabimit që bëhet në matje të ndryshme.

Sipas Kocanit, gabimi standart unikal gjatë paraqitjes së rezultateve të anketimeve të

ndryshme luhatej në kufijtë e tij ideal ± 3.2% (diku edhe të rendit ± 2.3%) që lidhej

me anketime që shfrytëzonin kampionime të rendit të afro 1000 njësive (individë të

intervistuar).111

Ashtu siç kemi theksuar më sipër, kampionimi është përfaqësimi i një

pjese të popullatës teorike duke zgjedhur në mënyrë rastërore ose jo një grup

individësh pjesë të kësaj popullate, në mënyrë të tillë që të kemi dhe përgjithësim të

rezultateve. Theksojmë se përgjithësimi i rezultateve për të gjithë popullatën teorike

sjell një gabim në matjet e bëra. Ky gabim është një gabim standart i cili kushtëzohet,

nga ulja e nivelit të përfaqësimit të popullatës në studim kur zëvendësojmë

madhësinë e popullatës me madhësinë e kampionimit të tipit probabilistik.

Por, një gabim i tillë përbën, si të thuash, vetëm “majën e ajsbergut” në tërësinë e

gabimeve që kryhen gjatë një procesi anketimi. Ai llogaritet me formula, ose nxirret

nga e ashtuquajtura “kurbë e gabimit në varësi të madhësisë së kampionimit”. Në të

dyja rastet ky gabim nxirret vetëm për tipe të kampionimeve probabilistike”112

. Ai do

të shprehë statistikisht gabimin që bëjmë kur rezultatet e nxjerra nga studimi i njësive

të kampionimit kërkojmë t‟i shtrijmë në të gjitha njësitë e popullatës në studim113

.

Për të analizuar gabimet që janë prezente në një kërkim shkencor menduam ta nisim

që nga faza e parë deri në fazën e fundit. Faza e parë ku kemi ekzistencën e gabimit

është kampionimi. Aleksandër Kocani thekson se një gabim tjetër që bëjmë është ai

që lidhet me uljen e shkallës së përfaqësueshmërisë së kampionimit kur, për një

madhësi të caktuar të tij, nuk ruajmë në kampionim të njëjtat raporte që kanë njësitë

e grupet (apo shtresat) e tyre në popullatën e studimit. Ndryshe, me gjuhë teknike,

111 . Doçi, F., (2015), The role of margin of error in measurement of public opinion (The case of

the current electorate Tirana, Albania). Institute of knowledge management, Vol. 10.1, ISSN 1857-

92. Greece, p. 408.

112 Xhaferi S., Kocani A., (2016), How to Identify Various Errors Made During the Survey

Process (Case Electorate Tirana), Acta Universitatis Danubius. Relationes Internationales, Vol 9, No

1 .

113 Bernstein R.A., Dyer J.A., (1992), An introduction to political science methods, (Third

edition), Prentice Hall.

72

thuhet se ky gabim futet kur nuk marrim kampionim me strate të papeshuara. Në këtë

rast thuhet se kampionimi nuk përfaqëson një popullatë të studimit në miniaturë.

Nëse një popullatë teorike është heterogjene atëherë është shumë e rëndësishme që

pjesë të kampionimit të bëjmë të gjithë popullatën teorike në proporcion me

përqindjen që zënë në popullatën teorike. Sigurisht përfaqësimi i tyre do të jetë i tipit

“popullatë në miniaturë”. Nëse ne nuk ruajmë në kampionim të njëjtat raporte që

kanë njësitë e grupeve në popullatën teorike, ne do të kemi ekzistencën e një gabimi,

i cili duhet të matet. Siç theksojnë Xhaferi dhe Kocani, “Marzhet e këtij gabimi nuk

jepen teorikisht, por ato lypset që të përcaktohen eksperimentalisht me procedura

matjeje të tipit ad hoc. Dhe ato janë në varësi edhe të zgjedhjes tonë të nivelit apo

hallkës së “zinxhirit të kampionimit” ku do të ndërhyjmë me një kampionim jo me

strate të papeshuara.”114

Përveç përfaqësueshmërisë së kampionimit, një gabim tjetër është dhe ai që fut

përzgjedhja e llojit të kampionimit. Ashtu siç kemi theksuar më sipër, kemi thënë se

kemi dy ndarje kryesore të kampionimit, atë probabilistik dhe kampionimet

joprobabilistike. Kampionimi probabilistik është kampionimi më i mirë që mund të

përdoret në një kërkim shkencor. Kampionimet joprobabilistike edhe pse në disa

raste është e pamundur për t'u shmangur, nuk janë ndër kampionimet më të mira të

mundshme. Ato futin një gabim të papërcaktuar në matje. Kështu që, nëse si pjesë të

studim do të zgjidhet një ndër llojet e kampionimit propabilistitk, atëherë marzhi i

gabimit do të jetë më i vogël. Nëse do të zgjidhet si pjesë e studimi një ndër llojet e

kampionimit jopropablisitik atëherë do të mund të kishim një marzh gabimi ndofta

më të lartë. Ashtu siç kemi theksuar më sipër, kampionimi me kuotë, por jo vetëm

(edhe llojet e tjera të kampionimeve joprobabilistike) fusin një gabim të papërcaktuar

në matje. “Një formë e tillë kampionimi përmban një gabim të papërcaktuar, jo

standart, i cili lypset që të matet me procedura të tipit ad hoc”115

.

114. Xhaferi S., Kocani A., (2016), How to Identify Various Errors Made During the Survey Process

(Case Electorate Tirana), Acta Universitatis Danubius. Relationes Internationales, Vol 9, No 1 .

115. Doçi, F., (2015), Determining the margin of error that introduces systematic sampling of public

opinion polls (The case of the current electorate of Tirana), 6-th international conference on social

sciences. European center for science education and research, p. 130. Dhe Doçi, F., (2015),

Determining the margin of error that introduces quotas sampling in opinion polls (Case of the current

electorate of Tirana), Akte Journal of institute of Alb-Shkenca,Vol.VIII, Nr. 3, p.192.

73

Ka raste kur përzgjedhja e kampionimit është e lidhur në mënyrë të drejtëpërdrejt

edhe me përmbajtjen e pyetjeve. Kjo do të thotë se, nëse në pyetësor ka pyetje që

mund të perceptohen nga elektorati si delikate, kampionimi i përzgjedhur duhet të

jetë në varësi të këtyre pyetjeve. Kemi theksuar se studimi ynë ka si fokus matjen e

gabimit të fut moskonsiderimi i anonimatit kur bëhen pyetje delikate me një

kampionim sistematik.

Kampionimi që lejon sigurimin e anonimatit të respondentëve është kampionimi me

kuotë, (sipas grupmoshës dhe gjinisë). Vetëm duke përdorur këtë kampionimi

respondentët do ta perceptojnë vetën si pa identifikueshëm, dhe si rezultat kjo i çliron

ato nga frika se do të penalizohen nëse ato do të shprehen lirisht në lidhje me

preferencat e tyre partiake. Ky kampionim ka anën e tij pozitive, sepse nuk i

identifikon respondentët në momentin e realizimit të intervistave. Kështu që, ky

kampionim do ta ulte gabimin që sjell mos ruajtja e anonimatit të respondentëve kur

u bëhen pyetje që mund të perceptohen prej tyre si pyetje delikate.

Sipas Kocanit, mos përdorimi i kuotës në hallkën e fundit të kampionimit, çon në

mos sigurimin e anonimatit të respondentëve. Kjo e fundit, nga ana e vetë, sjell një

gabim shtesë të papërcaktuar nga teoria. Lypset që marzhet edhe të këtij gabimi të

përcaktohen me procedura matjeje të tipit ad hoc (të cilat duhen sajuar nga studjuesit

e interesuar).

Një gabim tjetër që është prezent në një studim kërkimor shkencor dhe që duhet të

llogaritet si gabim është dhe gabimi që lidhet me difektet gjatë realizimit të

intervistimit. Përpara se intervistuesit e zgjedhur të shkojnë për të realizuar anketimin

në terren, ato duhet të trajnohen. Gjatë trajnimit ato marrin instruksionet përkatëse se

si të mund të sillen, si mund të flasin, si mund ta organizojnë punë e tyre në terren

dhe se si të mund të veprojnë si një “trup i vetëm”. Sjellja si një “trup i vetëm” është

një elementë shumë i rëndësishëm në momentin e realizimit të intervistave në terren.

Mirëpo, realizimi i saj është shumë i vështirë dhe praktikisht gjatë intervistimeve

kemi një gabim jo standart që lidhet me këto vështirësi dhe që lypset të matet me

procedura eksperimentale të tipit ad hoc.

74

Pra, sipas Kocanit, në teorinë e metodave të kërkimit theksohet se intervistuesit

duhen trajnuar që të sillen mundësisht sa më ngjashëm me njeri-tjetrin, idealisht sikur

të ishin një person i vetëm. Madje edhe ky duhet te sillet njëlloj si në intervistat e

para, ashtu edhe në ato të fundit. Përndryshe, diferencat në intervistime do të

amplifikoheshin në procesin e kuptimit të pyetjeve nga të intervistuarit dhe do të

prodhonin deformime të ndjeshme në krahasimin e përgjigjeve. Kjo do të cënonte

legjitimitetin e krahasimit të përgjigjeve ndaj të njëjtave pyetjeve, duke futur një

gabim të pa përcaktuar nga teoria. Edhe në këtë rast do të duhej që të ndërtoheshin

procedura ad hoc për matjen eksperimentale të marzheve të gabimit të kryer në saje

të rënies së cilësisë së intervistave.116

Një gabim tjetër që bëhet pjesë e kërkimit shkencor që sigurisht lypset që të llogaritet

është mënyra e realizimit të intervistave. Theksojmë se për realizimin e intervistave

ka një sërë formash që mund të përdoren, qoftë nga intervistimi i drejtpërdrejtë i

respondentit në terren, qoftë intevistimi nëpërmjet telefonit (telefoni fiks), si

nëpërmjet postës, (duke përfshirë dhe postën elektronike), dhe formave të tjera.

Nëse intervistimi i respondetëve do të zhvillohet ballë për ballë mund te themi se, kjo

nuk ka një marzh të madh gabimi. Pra, mënyra e realizimit të intervista në terren

duke i pyetur respondentën edhe pse këtu hyn në lojë gabimi i interpretimit të një

pyetje të caktuar, mund të themi se është një ndër llojet e realizimit të anketimit më

të mirë. Nëse i‟u shpërndahet anketimi respondetëve për ta plotësuar vetë

individualisht, këtu hyn një gabim i mënyrës së leximit të pyetjeve të pyetësorit.

Tashmë intervistuesi si një person i trajnuar nuk është prezent dhe si rezultat

interpretimet e ndryshme të personave që janë zgjedhur për të zhvilluar intervistën

futin një gabim të papërcaktuar i cili, po ashtu, duhet të matet me procedura të tipit

ad hoc.

Disa studiues në Shqipëri përdorim anketimet me telefon dhe specifikisht anketimet

me telefon fiks. Përpara se të zhvillohet një anketim i tillë, duhet paraprakisht të

bëhet me dije se sa në shtëpitë e shqiptarëve është i përdorur telefoni fiks (shkalla e

116 Kocani A., (2011), Përcaktimi i marzheve të gabimit që fut kuota në hallkën e fundit të

kampionimit të një anketimi kundrejt kampionimit sistematik, AKTET, Revistë shkencore e Institutit

Alb-Shkenca, Vëll.IV, Nr.4, ISSN 2073-2244.

75

paisjes së tyre me telefon fiks), gjë që nuk është bërë kurrë, por që duhej bërë në

kuadrin e kushtit të transparencës për metodologjinë e anketimit.

Për të bërë këto vërejtje, është marrë shkasë nga diskutimet publike në kanalet

televizive shqiptare mbi rezultatet e anketimeve të zhvilluar në Shqipëri në vititi

2014, nën siglën e “barometrit të opinionit publik”, të zhvilluar nga “profesionist të

fushës” (çështje për t'u diskutuar), të cilët kanë zhvilluar anketime duke përdorur

telefona fiks. Kocani thekson se për anketimet me telefona fiks është kriter i

panegociueshëm (domethënë detyrues!) që popullata nën studim (në rastin e këtij

barometri) të jetë e pajisur me telefon fiks në mbi 90% të rasteve. Sipas

informacionit ajo për vendin tonë nuk e kalon 50%! Pra, nuk të lejon që të zhvillosh

anketime korrekte (të besueshme) me telefon fiks! Kështu që, ndërmarrja e një

anketimi nëpërmjet telefonit fiks duhet të sqarojë edhe shkallën e pajisjes së

popullatës në shqyrtim me këtë lloj telefoni (në mënyrë të tillë që të kemi

transparencë maksimale).117

Pra, në kushtet kur ndodhemi para këtij fakti, pra të realizimit të anketimit nëpërmjet

telefonit fiks, ku popullata e një vendi e paisur me telefon fiks nuk arrin më shumë se

50%, atëherë mund të themi se mund të bëhen përgjithësime të rezultateve të nxjerra

nga kampionimi vetëm për pjesën e popullatës në studim që është e pajisur me

telefon fiks, por jo për tërë popullatën terorike. Nëse në këto kushte ne do të

nxirrnim përgjithësime për tërë popullatën teorike, ne do të bënim pjesë të studimit

tonë një gabim të mospërfaqësimit të panjohur, gabim i cili do të ndikonte ndjeshëm

në rritjen e marzheve të gabimit.

Një element tjetër që duhet patur parasysh në llogaritjen e gabimit është dhe

mospërfaqësimi i të gjitha zonave pjesë të një popullate teorike. Zakonisht gjatë

procesit të kampionimit nuk përfshihen të gjitha zonat që përmbajnë njësitë e

analizës së popullatës në studim. Në këtë rast kalohet në të ashtuquajturin kampionim

me bistak (cluster), i cili de facto e ul shkallën e përfaqësueshmërisë së popullatës në

studim nga kampionimi i zgjedhur. Për rrjedhojë, futet një gabim shtesë që nuk është

i përcaktuar (në madhësi) nga teoria. Si në pjesën më të madhe të rasteve, për të

117 Kocani, A., (13 Dhjetor, 2014), “Gabimet e sondazhit të ashtuquajtur “Barometër”), Gazeta

Panorama Online.

76

identifikuar mesatarisht marzhet e këtij gabimi, si për çdo rast tjetër që nuk është i

përfshirë si madhësi në teori, lypset që të ndërtohen procedura të matjes të tipit ad

hoc.

Deri më tani kemi folur për një tërësi gabimesh të cilat duhet të merren parasysh në

momentin që thuhet se marzhi i gabimit është standart ± 3.2%, i cili kushtëzohet

vetëm nga madhësia e kampionimit probabilistik. Theksojmë se paraqitja e këtij

marzhi si përfaqësues të gabimit që bëhet gjatë anketimeve, është një mit standart

unikal. Po të konsiderojmë të gjitha gabimet e përmendura më sipër që janë pjesë të

anketimeve, me siguri marzhi i gabimit tashmë nuk do të jetë ai ± 3.2%, por sigurisht

do të jetë një marzh shumë më i madh gabimi.

Përsa i përket studimit tonë, ne prisnim që të kishim një rritje të gabimit në rast se

bëheshin pyetje delikate dhe kur këto pyetje delikate u paraqiteshin respondetëve të

cilët janë të identifikueshëm, pra kur nuk i‟u ruhej anonimati. Për këtë janë bërë

matje në vitin 2009, vit i cili ka qënë si zanafillë për një varg sondazhesh të tjera.

Gjithashtu është ecur me vazhdën e anketimeve të zhvillura në vitet 2012, 2014 dhe

2015, ku ka rezultuar se mossigurimi i anonimatit ka sjellë si pasojë një rritje të

gabimit nga ai standart unikal. Edhe në rastet, kur është përdorur kampionimim me

kuotë si një zgjidhje për të mosidentifikuar respondentët, ne kemi bërë pjesë të

studimit një gabim të papërcaktuar. Pra, të dy këto elementë fusnin gabimet

përkatëse, të cilat lypsej të merreshin parasysh në dhënien e konkluzionit se sa ishte

marzhi i gabimit që bëhej kur në anketime nuk sigurohej anonimati i respondentëve

në kushtet kur atyre u bëheshin pyetje që ata mund t'i perceptonin si delikate.

1.9.ANONIMATI APO KOFIDENCIALITETI?

Një element shumë i rëndësishëm në një kërkim shkencor është edhe ruajtja e

anonimatit dhe e konfidencialitetit. Paraprakisht mund të themi se “anonimati mund

të përkufizohet si “shkalla në të cilën identiteti i një burimi mesazhi është i panjohur

77

ose i paspecifikuar”118

. Përsa i përket ruajtjes së anonimatit, mund të thuhet se është

shumë e rëndësishme që respondentët të mos jenë të identifikueshëm në momentin e

realizimit të anketimeve në terren, sidomos kur pyetësorët përmbajnë pyetje që mund

të perceptohen prej tyre si “delikate”.

Një studim anonim, mund të themi se ka të bëjë me mosidentifikueshmërinë e

respondentit. Nëse respondentët perceptojnë se janë të paidentifikueshëm, atëherë

kjo bën të mundur edhe krijimin e besimin nga ana e tyre se ata do të mbeten

anonimë. Kjo për shkak se në rast të perceptimit se janë të identifikueshëm, ata mund

të ndjehen të kërcënuar nga idea se opinionet e tyre të sinqerta për probleme delikate

mund të përfundojnë në individë apo institucione të ndryshme, nga të cilat mund të

priten edhe reagime me pasoja aspak të pëlqyeshme për ta ose familjet e tyre.

Kuptohet që jo çdo lloj anketimi mund të sigurojë edhe anonimatin e respondentëve.

Kështu nëse lloji i anketimit (apo i kampionimit) që është zgjedhur është anketim

nëpërmjet e-maili-t, ose anketime nëpërmjet telefonave fiks, ku mund të identifikohet

përkatësia e numrit të telefonit, respondentët a priori (a priori, ajo çka prej parimeve

zbret te pasojat)119

, mendojnë se janë të identifikueshëm në lidhje me anketimin. Si

rezultat, respondentët do të kenë frikë për të qënë të sinqertë dhe me shumë gjasë

përgjigjet e tyre për pyetjet e perceptuara si delikate do të jenë jo të sinqerta.

Në fakt, sigurimi i anonimatit nuk është thjesht për efekt të ruajtjes së privatësisë së

respondentit, por, më shumë se aq, është i rëndësishëm se sjell mosndikim në

përgjigjet e respondentëve. Studiues të ndryshëm, janë shprehur se anonimati ndikon

në përgjigjet e respondentëve. Por, duhet theksuar se jo në çfarëdo llojë tematike,

anonimati apo mossigurimi i anonimatit do të ndikojë në përgjigjet e tyre. Nëse do t‟i

referohemi tematikës për të cilën është zhvilluar dhe kjo tezë, mund të themi

paraprakisht se sigurimi ose jo i anonimatit ndikon në veçanti te sinqeriteti ose

mossinqeriteti në përgjigjet e respondentëve. Nëse respondentët janë të “bindur” se

do t‟u sigurohet anonimati, ato kanë tendencën që të tregohen më të sinqertë dhe si

rezultat edhe përgjigjet e tyre do të jenë më të “besueshme”, por edhe më të vlefshme

118 Whelan, T. J., (2007, October), Anonymity and confidentiality: Do survey respondents‟ know

the difference? Poster presented at the 30th annual meeting of the Society of Southeastern Social

Psychologists, Durham, NC, pp. 2.

119 Kant.I, (2004), “Themelimi i zakoneve shoqërore”. Tiranë, Dritan, fq. 46.

78

për shkak të dhënies së mendimit që ato realisht kanë, dhe jo se janë të kushtëzuar

nga situata. Gjithashtu, nëse respondentët nuk janë të vetëdijshëm që u është siguruar

anonimati, edhe pse nuk janë ndërmarrë veprime identifikuese (për shëmbull,

shënimi i emrit, mbiemrit, numri i telefonit etj.), atëherë është e pritshme që

përgjigjet e dhëna prej tyre do të ndikojnë ndjeshëm në shkallën e besueshmërisë dhe

vlefshmërisë së rezultateve të anketimit.

Kështu, edhe nëse respondentit nuk i merren të dhënat si, numri i telefonit, emri,

mbiemri etj, por ky respondent intervistohet në vendin e punës, apo në vendin e

banimit, pra në vende të identifikueshme, mund të themi se respondentët e

përceptojnë veten e tyre si të identifikueshëm, dhe se anonimati i tyre nuk është i

siguruar. Ndërsa, nëse respondentët do të pyeten në rrugë, ku mundësia e të qenit të

identifikueshëm është mjaft e vogël, atëherë ata janë të ndërgjegjshëm se anonimati i

tyre është ruajtur. Kjo nuk do të sillte edhe pasoja negative në përgjigjet e tyre.

Për këtë rast, po t'i referoheshim Kantit, ai thekson se Lajbnici ka thënë: vëreni veten

në vendin e të tjerëve.120

Edhe pse kjo shprehje është në kuptimin e përcaktimit se

çfarë është e drejtë dhe çfarë nuk është e drejtë, ne e kemi huazuar atë, sepse sa kohë

jemi në një shoqëri relativisht të paemancipuar, ne e kemi të vështirë të tregohemi të

sinqertë, për shkak të shkallës së lartë të mosbesimit që kemi ndaj të tjerëve. Kështu

që, gjithkush nëse do ta vërë veten në vendin e të tjerëve, sa kohë që është pjesë e një

shoqëri të paemancipuar politikisht edhe ai (në rastin tonë, i intervistuari) e ka të

vështirë të tregohet i sinqertë, për shkak të kërcënimeve të mundshme që do t‟i vijnë

nga ky sinqeritet si, për shëmbull, humbja e vendit të punës etj.

Ka autor si 121

Richard Goldberg and Robert Crandall, të cilët theksojnë se ideja për

të ruajtur anonimatin nuk është ideja më mirë e mundshme. Ato theksojnë se ruajtja e

anonimatit sjell problematika të ndryshme, si për shembull mosidentifikim i

respondentit nëse ky respondent do të intervistohet sërish për të njëjtin pyetësor

(kampionimi i tipit test-retest). Theksojmë se ky nuk ka qenë qëllimi ynë. Pra, të

intervistojmë dy herë të njëjtin person. Edhe nëse mund të ketë ndodhur rastësisht

120 Kant.I, (2004), “Themelimi i zakoneve shoqërore”. Tiranë, Dritan, fq. 21.

121 Goldberg, R. & Crandall, R. “How Anonymity in Surveys Impacts Validity”, marrë më date

15 maj 2015 nga [http://www.resecon.com/news/insights/how-anonymity-in-surveys-impacts-

validity/]

79

gjatë zhvillimit të pyetësorëve ndër vite, ai respondent mund të jetë 1 në disa mijë,

numër i cili është relativisht i papërfillshëm për një studim.

Gjithashtu këta autorë theksojnë se anketat anonime krijojnë vështirësi për të

vlerësuar përfaqësimin e një kampioni të realizuar. Në të gjithë këto problematika që

ngrenë ata theksohet se nuk gjejnë zbatim në çfarëdolloj situate. Ato gjejnë zbatim

vetëm në ato anketimet, ku të njëjtët respondent do të testohen dhe do të ritestohen

për së dyti, së treti e me rradhë. Përsa i përket anketimeve tona, dhe një pjesë të

madhe të anketimeve, mund të themi se problemet negative që ngrenë autorë si

Richard Goldberg dhe Robert Crandall nuk kanë lidhje me to.

Ashtu siç kemi theksuar dhe më sipër, vlefshmëria dhe besueshmëria janë ndër

elementët më të rëndësishëm në një punim kërkimor shkencor. Edhe në këtë pikë

është i rëndësishëm koncepti i vlefshmërisë, pra vlefshmëria e përgjigjeve. Fundja ky

është dhe synimi përfundimtar. Sipas Robert Bernstein vlefshmëria e problemit mund

të duket nga konteksi në të cilat pyetjeve u janë përgjigjur. Vleshmëria e përgjigjeve

është më shumë e pëlqyer kur respondenti mund të mbetet anonim. Në qoftë se

anonimati nuk mund të sigurohet, sugjerohet në disa raste, që studjuesi duhet të

paktën të siguroj konfidecialitetin e përgjigjes. Kjo sepse në qoftë se edhe

konfidencialiteti nuk do të mund të sigurohej, “respondenti mund të japë përgjigje që

intervistuesit dëshirojnë të dëgjojnë vetëm në qoftë se ato janë të paaftë”.122

Kështu

që thuhet se është shumë e rëndësishmë që të sigurohet anonimati ose të paktën

konfidencialitetit. Mirëpo kjo presupozon se në shoqërinë ku bëhen intervista të tilla

ekzsiton një shkallë relativisht e ulët e mosbesimit ndaj tjetrit.

Një perceptim i tillë, pra perceptimi për pyetjet si delikate ose jo nuk është universal.

Ky perceptim është i lokalizuar në vende të ndryshme me kultura të ndryshme.

Kështu që mund të themi se një perceptim i tillë nuk ka karakter universal, por

lokal.123

Sipas autorëve Feraj dhe Kocani, perceptimi i pyetjeve lidhur me politikën

122 Bernstein, R & Dyer.A, “An introduction to Political Science Methods”, Prentice Hall

Englewood Cliffs: New Jersy fq 93-94.

123 . Feraj, H &Kocani, A., “Anonimat apo konfidencialitet ?(Qasja përzgjedhëse e kampionimit

në anketimet ku bëhen pyetje delikate)” Anonymous or Confidentiality in Opinion Survey?(The

Selective Aproach for Sampling in Surveys where are Included Delicate Questions), Mediterranean

Journal of Social Sciences Published by MCSER-CEMAS-Sapienza University of Rome, Vol 4 No 2,

May 2013, pp. 593-594.

80

si delikate nuk është i njëjtë në të gjitha vendet dhe në të gjitha kulturat. Mund të

themi, se në shoqëritë e emancipuara demokratike, perceptimi i pyetjeve si delikate

ndryshon nga ai në shoqëritë më pak të emancipuara. Ky lloj perceptimi, vjen si

rezultat i tipit të shoqërisë, i kulturës politike që i karakterizon këto shoqëri dhe

gjithashtu si rezultat i emancipimit social.

“Në shoqëritë e pa emancipuara politikisht, ndryshe nga ato të emancipuarat, nuk

mund të përdoret një kampionim që nuk siguron anonimatin e respondentit kur atij i

drejtohen pyetje delikate”.124

Shoqëritë e paemancipuara, ndryshe nga shoqëritë e

emancipuara, i perceptojnë sjelljet votuese dhe preferencat politike si delikate. Ky

perceptim ndryshon në vendet e zhvilluara demokratike, ku perceptimi i sjelljeve

votuese për preferencat partiake nuk cilësohen si delikate. Kjo për shkak se në këto

vende të zhvillluara, e drejta e fjalës dhe liria e shprehjes është siguruar jo vetëm me

ligj, por edhe praktikisht. Kjo i jep një siguri të madhe elektoratit, i cili në asnjë

moment nuk është i friksuar për t‟u shprehur haptazi në lidhje me preferencat e tij

partiake. Një liri e tillë e të shprehurit, sjell domosdoshmërisht edhe dhënien e

përgjigjeve të sinqerta nga respondentët, që sjell edhe uljen e marzheve të gabimit që

fut identifikueshmëria e respondentëve.

Ndryshe nga sa ndodh në vendet e zhvilluara, në Shqipëri, e cila bën pjesë në vendet

me demokraci në ndërtim, mund të themi se vetëm elementi i parë është i garantuar

në Republikën e Shqipërisë. Domethnë, vetëm parashikimi ligjor i tyre, dhe jo

respektimi praktikisht i të drejtës së shprehjes dhe lirisë së fjalës. Kjo nuk do të thotë

që nëse shpreh mendimet haptazi, automatikisht do të penalizohesh.

Problem madhor në shoqëritë me demokraci në zhvillim është se, edhe pse elektorati

ka të drejtën e shprehjes së fjalës, ai praktikisht ka frikë të shprehet ashtu siç ai

mendon. Kjo për vetë faktin se institucionet e ndryshme nuk e kanë fituar besimin e

elektoratit që nëse shprehen ashtu siç ato mendojnë në lidhje me preferencat partiake,

të cilat janë konsideruar si pyetje delikate, ato nuk do të marrin penalizime përkatëse.

Kështu, që këto institucione nuk i japin siguri elektoratit se ai nuk do të cënohet nëse

124

Kocani, A & Derhemi, B. “Një Qasje Metodologjike: Gabimi Në Matje i Anketimit Kur Nuk

Merret Në Konsiderate Ndryshimi i Mjedisit Socio-Politik (Rasti i Sondazheve Zogby Në Shqipëri)”,

Journal of Institute Alb-Shkenca, AKTET, 476 Vol. III, Nr 4, fq. 1.

81

shpreh haptazi preferencat e tij partike dhe bindjet politike të tyre. Kjo frikë e

elektoratit sjell pasoja në lidhje me rezultatet e sondazhit.

Mund të themi se, sipas autorëve Feraj dhe Kocani, elektorati përdor ose refuzimin

për t‟u anketuar, ose dhënien e përgjigjeve jo të sinqerta. Reagimi i parë rrit shkallën

e mosrealizimit të kampionimit të skicuar (në se përdoren tipet probabilistike të

kampionimeve). Kurse reagimi i dytë, rrit në mënyrë të papërcaktuar gabimin e

matjeve, duke ulur kështu besueshmërinë e të dhënave. Që të dy reagimet janë të

papëlqyeshme dhe do të ishte mirë sikur ato të shmangeshin.125

Nëse repondentët do të refuzonin për t‟u përgjigjur, ose nuk do të jepnin përgjigje të

sinqerta, kjo do të ndikonte negativisht në besueshmërinë e rezultateve të sondazhit.

Por, edhe nëse si rrugëzgjidhje do të mendohej shmangia e pyetjeve që perceptohen

nga elektorati si pyetje delikate, kjo sërisht në disa raste do të ishte e pamundur. Kjo

për vetë faktin se mund të ndërmerren studime të cilat, në thelb të tyre, kanë

detyrimisht përfshirjen e pyetjeve delikate.

Gjithashtu, nëse si synim është parashikimi i sjelljes votuese të elektoratit, atëherë

është tërësisht e pashmangshme që të mos përfshihen pyetje delikate. Ajo që

sugjerohej nga literatura e huaj, nuk ishte shmangia e pyetjeve delikate, por ruajtja e

anonimatit, ose të paktën konfidencialitetit. Por, nëse pjesë të studimit janë

domosdoshmërisht pyetje delikate, të cilat janë të pamundura për t‟u shmangur, dhe

gjithashtu është e pamundur për t‟u ruajtur anonimati, autorë të huaj sugjerojnë që të

paktën të ruhet konfidencialiteti. Pra, respondentëve duhet t‟u jepet siguri se do të

ruhet konfidencialiteti i tyre dhe se rezultatet e sondazhit do të shërbejnë vetëm për

efekt studimi dhe më pas do të asgjësohen.

Me të drejt lind pyejta, sa jemi të sigurt se respondentët do të na besojnë, edhe nëse

ne i sigurojmë se do të ruhet konfidencialiteti? Sipas Feraj dhe Kocanit, në thelb, ajo

nënkupton një besueshmëri të respondentëve ndaj luajalitetit të premtimit të dhënë

125 Feraj, H &Kocani, A., “Anonimat apo konfidencialitet ?(Qasja përzgjedhëse e kampionimit

në anketimet ku bëhen pyetje delikate)” Anonymous or Confidentiality in Opinion Survey?(The

Selective Aproach for Sampling in Surveys where are Included Delicate Questions), Mediterranean

Journal of Social Sciences Published by MCSER-CEMAS-Sapienza University of Rome, Vol 4 No 2,

May 2013, pp. 593-594.

82

nga intervistuesit. Domethënë, në besimin se intervistuesit do ta mbajnë premtimin

për të ruajtur si konfidenciale përgjigjet ndaj pyetjeve të konsideruara prej tyre si

delikate. Kjo, nga ana tjetër, nënkupton që parametri i besueshmërisë sociale të jetë

në nivele relativisht të larta, gjë që nuk arrihet në çdo shoqëri. Pra, kërkohet që në

shoqërinë në fjalë shumica e votuesve të mendojnë se është e mundur që t‟u besohet

të tjerëve edhe kur nuk i njeh ata. Në rastin tonë është fjala për t‟u besuar ose jo

personave që bëjnë intervistimet dhe që nuk janë të njohur nga të anketuarit. Më

konkretisht kërkohet të dihet se sa është shkalla e mosbesimit ndaj «Tjetrit», ose, siç

thuhet ndryshe, e difidencës. 126

Nga matjet e bëra me anketime nga studjuesit e Departamentit të Shkencave Politike

që nga viti 1998 (mbi 25 anketa të shtrira në vitet 1998, 2001, 2003, 2005, 2007,

2008, 2009, 2010, 2011 dhe 2012), del se, me përjashtim të anketimeve të vitit 2009

ku shkalla e difidencës ra në një vlerë minimale prej 61%, në të gjitha anketimet e

tjera ajo ka lëvizur ndërmjet afro 80% dhe 90%. Si shëmbull po sjellim shkallën e

difidencës të matur në fund të muajit Tetor të vitit 2012. Ajo është e afërt me vlerën e

95%. 127

Me një shkallë të tillë difidence128

, as që mund të shpresohet që respondentët të

besojnë te premtimet e intervistuesve se, gjithshka që ata do të thonë «do të mbetet

midis tyre». Prandaj, për të patur të dhëna sa më të besueshme nga anketimet, nuk

duhet besuar te «formula» që premton ruajtjen e konfidencialitetit të përgjigjeve të

126 Feraj, H &Kocani, A., “Anonimat apo konfidencialitet ?(Qasja përzgjedhëse e kampionimit

në anketimet ku bëhen pyetje delikate)” Anonymous or Confidentiality in Opinion Survey?(The

Selective Aproach for Sampling in Surveys where are Included Delicate Questions), Mediterranean

Journal of Social Sciences Published by MCSER-CEMAS-Sapienza University of Rome, Vol 4 No 2,

May 2013, pp. 593-594.

127 Po aty.

128 Shkalla e mosbesimit, nga matjet empirike të kryera në periudhën 1998-2016, varion në

intervalin e 80-90% . Kocani A., (2013), "Hulumtimi i sistemit te vlerave ne Republiken e Shqiperise

ne periudhen postkomuniste", Albanian University Press, f.89 (jepet mosbesimi nga anketimi i vitit

1998 ne masen e 59%); f.122 (jepet mosbesimi nga anketimi i vitit 2003 ne masen e 94.3%). Ose

Kocani A., Derhemi B., (2010), “Një qasje metodologjike: gabimi në matje i anketimit kur nuk merret

në konsiderate ndryshimi i mjedisit socio-politik (rasti i sondazheve Zogby në Shqipëri)”, AKTET

Journal of Institute Alb-Shkenca, Volume III, Nr 4 /Vëllimi III, Nr 4 ISSN 2073-2244 © 2010 Institute

Alb-Shkenca, f.475 ("Pyetjet delikate (për preferencat partiake dhe të liderve partiakë) në një shoqëri

politike, që nuk realizon praktikisht mos pasjen e pasojave për shprehjen e lirë politike, mund të

gjenerojnë natyrshëm përgjigje jo të sinqerta nga respondentët. Mbështetje për këtë supozim janë

përqindjet e larta të mosbesimit ndaj tjetrit (mbi 90%) nga anketimet e mëparshme në rang vendi e

Tirane dhe shifrat në mbi 60% të respondentëve në Tiranë (anketimi i muajit prill 2009) që pohojnë se mund të

kesh pasoja në se shpreh lirisht preferencat partiake.")

83

dhëna nga respondentët. Në se te këta të fundit shkohet sipas një skeme kampionimi

të tipit probabilistik (rastësor ose sistematik), e cila kërkon që të kontaktohen

individët që do të anketohen në një mënyrë që ata lehtësisht e perceptojnë veten si të

identifikueshëm (në bazë të emrit, vendbanimit, vendit të punës), atëherë nuk ka

kuptim të flitet për ruajtje të anonimatit të tyre. E vetmja gjë që do të mund t‟u

premtohej të intervistuarve në këtë rast, do të ishte t‟u premtohej ruajta e

konfidencialitetit të përgjigjeve të tyre. Por, siç theksuam, një premtim i tillë nuk

rezulton i besueshëm në një shoqëri ku shkalla e difidencës është tepër e lartë.

Atëhere, mbetet që të skicohet një kampionim që lejon të sigurohet realisht anonimati

i respondentëve. Domethënë, që i lejon të intervistuarve që të perceptojnë se janë të

pa identifikueshëm dhe, në këtë mënyrë, i çliron ata nga frika se mund ta pësojnë në

se do të japin përgjigje të sinqerta ndaj pyetjeve që i konsiderojnë si delikate. Dhe kjo

gjë mund të realizohet në se në skicimin e kampionimit, në hallkën e fundit (që

kontakton personat që do të intervistohen) përdoret metoda e kuotës (sipas grup

moshave dhe gjinisë). Në këtë mënyrë mund të merren me matjet të dhëna të

besueshme, nga të cilat pastaj mund të nxirren edhe përfundime relativisht të

besueshme, që përbën edhe synimin kryesor të çdo kërkimi shkencor.129

Kështu që nga e gjitha kjo, mund të themi se për të ruajtur anonimatin në studimin

tonë, kemi zgjedhur në hallkën e fundit të kampionimit kampionimin me kuotë (sipas

grup moshës dhe gjinisë), në mënyrë të tillë që respondentët të jenë të gjendje të

perceptojnë se janë anonimë dhe se probabiliteti për t‟u identifikuar është relativisht

shumë i vogël. Paralelisht me anketimin që përdor këtë kampionim është zhvilluar

dhe anketimi, ku si kampionim është përzgjedhur kampionimi sistematik, ku

respondentët janë të identifikueshëm në varësi të vendbanimit apo vendit të punës.

Diferenca në përgjigjet (vlerat e indikatorëve që masin tendencën qëndrore) midis

tyre, pra diferenca në përgjigjet midis respondentëve të cilët janë të identifikueshëm

dhe respondentëve të cilët janë të paidentifikueshëm, pra anonimë, do të sjellë dhe

129 Feraj, H &Kocani, A., “Anonimat apo konfidencialitet ?(Qasja përzgjedhëse e kampionimit

në anketimet ku bëhen pyetje delikate)” Anonymous or Confidentiality in Opinion Survey?(The

Selective Aproach for Sampling in Surveys where are Included Delicate Questions), Mediterranean

Journal of Social Sciences Published by MCSER-CEMAS-Sapienza University of Rome, Vol 4 No 2,

May 2013, pp. 593-594.

84

mundësinë e matjes së marzheve të gabimit që bëhet kur nuk sigurohet anonimati i

respondentëve në kushtet e përdorjes së pyetësoreve me përbërje pyetje delikate.

85

KAPUTULLI I DYTË

2. METODOLOGJIA E HULUMTIMIT

Në kuadrin e një qasjeje metodologjike të racionalizmit kritik, një kërkim nuk fillon,

siç pretendonte qasja pozitiviste, nga mbledhja e të dhënave, por nga identifikimi i

një problemi kërkimor130

. Për rastin e studimit të realizuar në kuadrin e këtij punimi

doktoral, si problem kërkimor është identifikuar përcaktimi dhe matja e marzheve

për gabime jo standarte, të panjohur që futen nga përdorimi i veçantë në anketim i

formave të ndryshme të kampionimit.

Me që gabime të tilla të panjohura mund të jenë të shumta, kërkimi në kuadrin e

kësaj teze doktorature u kufizua vetëm në disa prej tyre. Më konkretisht ky kufizim

jepet nga dy pyetje kërkimore:

I. A krijon përdorimi i kampionimit jo probabilistik të kuotës në hallkën e

fundit të një kampionimi në një anketim të zhvilluar në rrugë një gabim të

panjohur, jo standart ?

II. A krijon moskonsiderimi i anonimatit gjatë një anketimi ku përdoren pyetje

që mund të perceptohen si delikate me një kampionim të tipit sistematik të

zhvilluar në familje një gabim të panjohur, jo standart?

Përgjigjet ndaj këtyre pyetjeve kërkimore synojnë që të na sigurojnë se ekzistojnë

apo jo gabimet e hamendësuara në pyetje. Logjikisht njohja shkencore lypset që të

nisë nga ky konstatim (dhe nga matja e marzheve përkatëse të gabimeve të

supozuara), për të shkuar në një etapë të mëtejshme më të thelluar në hetimin e

faktorëve që kushtëzojnë dinamikën e ndryshimit të këtyre gabimeve të supozuara.

Prandaj, në mënyrë të natyrshme, në këtë studim doktorature u përqëndrua hulumtimi

sa në testimin e supozimeve mbi ekzistencën e këtyre dy tipeve jo standarte (të

panjohura) të gabimeve, që vijnë nga përdorimi në hallkën e fundit të kampionimit të

llojit kuotë dhe të llojit sistematik në kushtet e gjasës së përdorimit të pyetjeve

130

Popper K., (2009), Për filozofinë dhe shkencën, Fan Noli, f.94-95; Kocani A., (2013), Një

qasje epistemologjike plotësuese në metodologjinë e kërkimit të shkencave sociale, AUP, f.12-13.

86

delikate (domethënë, që perceptohen nga respondentët si të tilla), aq edhe në matjen e

marzheve të këtyre gabimeve jo standarte me procedura ad hoc.

Në këto kushte si përgjigje ndaj pyetjes kërkimore të parë është zgjedhur thënia në

vijim.

Supozim 1. Ekziston një gabim jo standart, që vjen nga përdorimi në hallkën e fundit

të një kampionimi, i llojit kampionim jo probabilistik kuotë.

Kurse si përgjigje ndaj pyetjes kërkimore të dytë është zgjedhur thënia:

Supozim 2. Ekziston një gabim jo standart, që vjen nga përdorimi në hallkën e fundit

të një kampionimi i llojit të kampionimit sistematik, që nuk konsideron ruajtjen e

anonimatit të respondentëve gjatë anketimeve, ku përdoren pyetje që mund të

perceptohen prej tyre si delikate.

Meqenëse Supozimi 1 dhe Supozimi 2 paraqiteshin me gjykime të tipit të konstatimit

(faktit), ato nuk përbënin parashikime të mirëfillta. Në këto kushte, përmbajtja e

thënies së tyre nuk mund të ballafaqohej drejtpërdrejtë me përmbajtjen e një

konstatimi empirik që pohon ose mohon realizimin ose jo të këtij parashikimi

(ballafaqim, që përbën thelbin e një testimi empirik të një thënie). Që do të thotë, se

ato nuk mund të testoheshin drejtpërdrejtë empirikisht. Mbetej që këto Supozime të

testoheshin empirikisht jo në mënyrë të drejtpërdrejtë, por me anën e testimit empirik

të drejtpërdrejtë të disa implikimeve që mund të deduktoheshin prej tyre. Këtu lypsej

që të zgjidheshin nga bashkësia e pafundme e këtyre implikimeve vetëm disa prej

tyre që kanë trajtën e gjykimit kushtor (“Në se plotësohen disa kushte K, atëherë

është e pritshme që të konstatohet ndodhja e një ngjarjeje N”, që simbolikisht

paraqitet shkurtimisht me “Në se..., atëherë...”). Në varësi të rezultatit të testimit

empirik të këtyre implikimeve do të gjykohej lidhur me propozimin për pranim ose

jo të përgjigjeve që ju është dhënë dy pyetjeve kërkimore të tezës së doktoraturës.

Implikimet që janë deduktuar nga Supozimi 1:

87

Implikim 1. Në se gjatë anketimit në qytetin e Tiranës nuk është përdorur në hallkën

e fundit të kampionimit një lloj probabilistik, por lloji kuotë, atëherë është e pritshme

që të konstatohet një gabim shtesë që vjen nga ky kampionim.

Implikim 1.1. Në se gjatë anketimit në qytetin e Tiranës nuk është përdorur në

hallkën e fundit të kampionimit gjatë anketimit në rrugë me pyetësor jo

problematik131

një lloj i tipit probabilistik, por lloji kuotë, atëherë është e pritshme

që të konstatohet se ka diferenca në vlerat e treguesve agregatë të përgjigjeve të

marra nga anketimi në familje dhe në rrugë, që përfshijnë edhe një gabim të

panjohur, krahas atij të njohur që kushtëzohet nga madhësia e kampionimit

sistematik .

Implikimet që janë deduktuar nga Supozimi 2:

Implikim 2. Në se gjatë anketimit në qytetin e Tiranës është përdorur kampionim

që nuk siguron anonimatin e respondentëve, ndërkohë që përdoren pyetje me gjasë

delikate, atëherë është e pritshme që të konstatohet një gabim shtesë që vjen nga ky

kampionim.

Implikim 2.1. Në se gjatë anketimit në familje në qytetin e Tiranës është përdorur

kampionim që nuk siguron anonimatin e respondentëve ndërkohë që përdoren pyetje

me gjasë delikate, atëherë është e pritshme që të konstatohet se ka diferenca në vlerat

e treguesve agregatë të përgjigjeve të marra nga anketimet në familje dhe në rrugë,

që përfshijnë edhe një gabim të panjohur, krahas atij të njohur që kushtëzohet nga

madhësia e kampionimit sistematik dhe atij jo standart që vjen nga përdorimi i kuotës

në anketimet në rrugë.

Për testimin empirik të Implikimit 1 dhe Implikimit 1.1, si indikatorë të

informacionit të nevojshëm për testimin empirik të tyre, kanë shërbyer të dhënat nga

vlerat e treguesve agregatë të llojit “mesatare” (mean), “devijim standart” (std.

Devijation) dhe “gabimi standart i mesatares” (std.error of mean) për përgjigjet ndaj

pyetjeve të një pyetësori të hartuar që të mos përmbante pyetje që mund të

131 Domethënë, një pyetësor që nuk kishte pyetje me gjasë të perceptueshme si delikate.

88

perceptoheshin nga respondentët si delikate. Në eksperiment u përdorën vetëm vlerat

e dy treguesve të parë agregatë, kurse vlerat e treguesit të fundit, std.error of mean,

shërbyen vetëm për të korigjuar vlerat e mesatares. Kjo që të krahasoheshin dy

vargjet e vlerave të secilit tregues për përgjigjet e marra nga anketimi në rrugë dhe në

familje. Pritmëria ishte që në këto krahasime të kishim për secilin tregues agregat

marzhe të diferencave, të cilat të përfshinin në vetvete gabimin standart (që lidhet me

madhësinë e kampionimit dhe që njihet) që sjell kampionimi sistematik gjatë

anketimit në familje dhe gabimin jo standart (që kërkohej të matej) që fut përdorimi i

kuotës në hallkën e fundit të kampionimit gjatë anketimit në rrugë.

Pra, në këtë eksperiment synohej që të shmangeshin sa më shumë ndërhyrjet e

faktorëve të tjerë që mund të sillnin gabime të paparashikuara. Për këtë arsye në

anketimet e zhvilluara si në rrugë, ashtu edhe në familje nga pyetësori janë shmangur

me kujdes të gjitha ato pyetje që u mendua se mund të perceptoheshin nga

respondentët si me karakter delikat. Kjo sepse, në rast se do të kishte pyetje të tilla,

hamendësohej që respondentët e anketuar në mjedise ku lehtësisht mund të

identifikoheshin (në familje, zyra etj.) do ta konsideronin veten të rrezikuar po qe se

do të ishin të sinqertë në përgjigjet e tyre. Kështu që hamendësohej se një pjesë e tyre

nuk do të ishin të sinqertë në përgjigjet ndaj pyetjeve në fjalë, në dallim nga ata

respondentë që do t'u përgjigjeshin të njëjtave pyetje, por në mjedise që nuk

favorizonin identifikueshmërinë e respondentëve (në rrugë jo afër banesë apo zyrës

etj.).

Gjithashtu u bë kujdes që të shmangeshin edhe faktorë të mundshëm ndikues që

lidheshin me dallimet nga bërja e anketimeve në vende jo të njëjta dhe në kohë të

ndryshme. Kështu që shmangia si e këtyre faktorëve, ashtu edhe e pyetjeve të tilla

“delikate” në eksperimentin për matjen e gabimit që fut kuota në hallkën e fundit të

një kampionimi, lejonte që të mos kishim të pranishëm sa gabimin që vinte nga

mungesa e sinqeritetit të lartëpërmendur, aq edhe gabime të tjera të panjohura që

lidhen me faktorët e shmangur. Prandaj pritej që, në diferencat e vargjeve të vlerave

të treguesve agregatë të siguruara nga zhvillimi i këtij eksperimenti, të përfshiheshin

(në rastin ideal!) vetëm gabimi i njohur (i lidhur me madhësinë e kampionimit) që

sjell përdorimi i kampionimit sistematik në anketimet në familje dhe gabimi i

kërkuar që sjell përdorimi i kampionimit kuotë gjatë anketimit në rrugë.

89

Për testimin empirik të Implikimit 2 dhe Implikimit 2.1, si indikatorë të

informacionit të nevojshëm për këtë testim të tyre, kanë shërbyer të dhënat nga vlerat

e treguesve agregatë të llojit “mesatare” (mean), “devijim standart” (std. Deviation)

dhe “gabimi standart i mesatares” (std.error of mean) për përgjigjet ndaj pyetjeve të

një pyetësori të hartuar që, ndryshe nga eksperimenti për matjen e gabimit që fut

kampionimi me kuotë, ka përmbajtur pyetje që mund të perceptoheshin nga

respondentët si delikate. Edhe në këtë eksperiment, ashtu si edhe në atë të

mëparshmin, u përdoren për krahasim vetëm dy treguesit e parë agregatë, sepse

treguesi i fundit, std.error of mean, shërbeu vetëm për të korigjuar vlerat e

mesatares. Kjo që të krahasoheshin dy vargjet e vlerave të secilit tregues për

përgjigjet e marra nga anketimi në rrugë dhe në familje. Pritmëria ishte që në këto

krahasime të kishim për secilin tregues agregat marzhe të diferencave, të cilat të

përfshinin në vetvete gabimin standart (që njihej) që sjell kampionimi sistematik

gjatë anketimit në familje, gabimin jo standart (që kërkohej të matet) që fut

përdorimi i kampionimit sistematik me moskonsiderim të anonimatit të

respondentëve dhe gabimin jo standart që sjell kampionimi me kuotë gjatë anketimit

në rrugë.

Pra, edhe në këtë eksperiment synohej që të shmangeshin sa më shumë ndërhyrjet e

faktorëve të tjerë, të papërfshirë në skemën e eksperimentit, që mund të sillnin

gabime të paparashikuara. Për këtë arsye, anketimet u zhvilluan paralelisht në të

njëjtën kohë si në rrugë, ashtu edhe në familje, duke përdorur të njëjtin pyetësor, i cili

në dallim nga ai i përdoruri në eksperimentin e parë, me qëllim nuk shmangu asnjë

nga ato pyetje që u mendua se mund të perceptoheshin nga respondentët si me

karakter delikat. Kjo sepse, në rast se do të kishte pyetje të tilla, hamendësohej që

respondentët e anketuar në mjedise ku lehtësisht mund të identifikoheshin (në

familje, zyra etj.) do ta konsideronin veten të rrezikuar po qe se do të ishin të sinqertë

në përgjigjet e tyre. Prandaj, hamendësohej se një pjesë e tyre nuk do të ishin të

sinqertë në përgjigjet ndaj pyetjeve në fjalë, në dallim nga ata respondentë që do t'u

përgjigjeshin të njëjtave pyetje, por në mjedise që nuk favorizonin

identifikueshmërinë e respondentëve (në rrugë jo afër banesë apo zyrës etj.).

90

Kështu që shmangia e faktorëve të tjerë ndikues jo të përfshirë në skemën e

eksperimentit, ndryshe nga faktori i pyetjeve “delikate”, matja e ndikimit të të cilit

ishte në fokusin e eksperimentit, lejonte që me përjashtim të gabimit që vinte nga

mungesa e sinqeritetit të lartëpërmendur, të gabimit sistematik që sjell madhësia e

kampionimit dhe atij jo standart që sjell përdorimi i kuotës në hallkën e fundit të

kampionimit, të mos kishte të pranishëm edhe gabime të tjera të panjohura që lidhen

me faktorët e shmangur. Prandaj pritej që në diferencat e vargjeve të vlerave të

treguesve agregatë të siguruara nga zhvillimi i këtij eksperimenti të përfshiheshin (në

rastin ideal!) vetëm gabimi standart që sjell përdorimi i kampionimit sistematik në

anketimet në familje, gabimi “jo standart” që sjell përdorimi i kampionimit kuotë

gjatë anketimit në rrugë dhe gabimi i kërkuar në kuadrin e këtij eksperimenti që

shkaktohej nga moskonsiderimi i anonimatit të respondentëve gjatë anketimeve në

familje ku përdoreshin pyetje me gjasë të perceptueshme si delikate prej tyre.

Kështu, për realizimin e këtij studimi empirik në kuadrin e tezës doktorale, u nevojit

që për secilin eksperiment, anketimet të zhvilloheshin paralelisht në të njëjtën kohë

nga dy grupe intervistuesish, njëri në familje dhe tjetri në rrugë. Pra, njëkohësisht u

realizua një anketim me kampionim që nuk identifikon respondentët, domethënë, me

kuotë në hallkën e fundit të kampionimit dhe anketimi analog (me të njëjtin

pyetësor), por me kampionim që i identifikonte respondentët, sipas kampionimit

sistematik (“nga porta në portë”) në hallkën e fundit të kampionimit.

Në rastin e eksperimentit i cili synonte matjen e gabimit që sjell përdorimi i kuotës

në hallkën e fundit të kampionimit, të dy anketimet, përveç që u bënë me të njëjtin

pyetësor “jo problematik” në rrugë dhe në familje, ato u realizuan njëkohësisht

(paralel) dhe në të njëjtin vend dhe me të njëjtën madhësi kampionin, veçse njëri

siguroi anonimatin e respondentëve nëpërmjet përzgjedhjes në hallkën e fundit të

respondentëve me kuotë, sipas gjinisë dhe grup moshës me një pyetësor që nuk

kishte pyetje me gjasë të perceptuara si delikate, kurse tjetri ndoqi metodën

sistematike për përzgjedhjen e familjeve ose mjediseve të punës, ku identifikoheshin

respondentët, por pyetësori nuk përmbante pyetje me gjasë të perceptueshme si

delikate. Pra, në rastin e anketimit në familje, ndonëse nuk sigurohej anonimati,

sigurohej shmangia e pyetjeve delikate, kështu që nuk kishte rrezik për futje të një

gabimi shtesë që do të vinte nga mos sigurimi i anonimatit të respondentëve. Një

91

formë e tillë kampionimi përmban një gabim të papërcaktuar, jo standart, i cili lypsej

që të matej me procedura të tipit ad hoc.

Nga ana tjetër, mos përdorimi i kuotës në hallkën e fundit të kampionimit, do të

shpinte në mos sigurimin e anonimatit të respondentëve. Kjo e fundit, nga ana e vetë,

në kushtet e përdorimit të pyetjeve të tilla “delikate”, do të sillte një gabim shtesë të

papërcaktuar nga teoria. Lypsej që marzhet edhe të këtij gabimi të përcaktoheshin me

procedura matjeje të tipit ad hoc (të cilat duheshin sajuar nga studjuesit e interesuar).

Sipas përvojës së të anketimeve të kryera në Departamentin e Shkencave Politike të

UT që nga viti 1998, përdorimi i kuotës në këtë hallkë të fundit, ka siguruar realisht

mos identifikueshmërinë e respondentëve, për rrjedhojë, edhe sinqeritetin e supozuar

të përgjigjeve të tyre. Në këtë mënyrë mund të merreshin me matjet të dhëna të

besueshme, nga të cilat pastaj mund të nxirreshin edhe përfundime relativisht të

besueshme, që përbëjnë edhe synimin kryesor të çdo kërkimi shkencor.

Në të dyja rastet, si te matja e gabimit që fut neglizhimi i anonimatit të intervistuesve

kur bëjmë pyetje delikate, ashtu edhe te matja e gabimit që fut kampionimi me kuotë,

në diferencat e vlerave të treguesve agregatë (mesatare, devijim standart dhe gabimi

standart i mesatares) ne kishim të përfshira këto tipe gabimesh:

I. Gabimin statistikor që kushtëzohej nga madhësia e kampionimit, i cili jepet

nga kurba përkatëse e gabimit (për të dhënat që vijnë nga anketimi në

familje);

II. Gabimin që fuste kampionimin sistematik me identifikim të respondentit, kur

atij i bëheshin pyetje delikate (që ka lidhje me përgjigje të pasinqerta, të

pavlefshme) (për të dhënat që vijnë nga anketimi në familje);

III. Gabimin që fuste kampionimin me kuota (për të dhënat që vijnë nga anketimi

në rrugë).

Në rastin e parë (te matja e gabimit që fut neglizhimi i anonimatit), të intervistuarve

kur bëjmë pyetje delikate, është operuar në dy mënyra kampionimi për të bërë

diferencat me të njëjtin pyetësor: është vajtur në familje, domethënë është përdorur

kampionim sistematik (nga porta në portë), dhe me po atë pyetësor në të njëjtin vend

92

dhe kohë është realizuar anketimi në rrugë (kampionim me kuota). Kjo u bë që të

gjendeshin diferencat ndërmjet përgjigjeve të pyetjeve homologe të siguruara me anë

të anketimit me kuotë dhe atyre të siguruara me kampionim sistematik, të cilat

priteshin të ishin të kushtëzuara vetëm nga mosmarrja parasysh e kërkesës së

anonimatit të respondentit dhe përdorimi i kampionimit me kuotë.

Në rastin e dytë (te matja e gabimit që fut kampionimi me kuotë), synimi ishte që të

skicoheshin (të mateshin) marzhet e gabimit që fuste kampionimin me kuotë, i cili

teorikisht nuk llogaritej, sepse nuk është i tipit probabilistik dhe mbetej të llogaritej

empirikisht (me matje). Më konkretisht:

Këtu ndonëse e dinim në parim që ka gabim, praktikisht nuk e dinim se sa ishte ky

gabim, apo se sa ishin marzhet e tij. Kjo sepse ato, me sa duket, variojnë në përputhje

me kushtet e stadit të zhvillimit politik të një shoqërie të caktuar.

Për të matur gabimin që fut kampionimi me kuotë u bënë dy anketime paralele: 1)

me metodën e shkuarjes derë më derë (jo me emër) për të intervistuar respondentët,

me pyetësor me pyetje “jo problematike” dhe 2) anketim paralel, në të njëjtin vend

(rrugë) dhe kohë, me të njëjtin pyetësor.

Instrumenti që u përdor ishte pyetësori që bazohet në evidentimin e profilit vleror të

elektoratit, por në rastin e parë (matja e gabimit që fut kampionimi sistematik, kur

nuk ruhet anomimati i respondentëve), u lejuan që në pyetësor të kishte pyetje

delikate, të cilat lidheshin me preferencat politike të respondentëve (kryesisht u

përdor një pyetësor që mat sjelljen votuese të elektoratit).

Në rastin e dytë (matja e gabimit që fut kuota), u përdorë një pyetësor tjetër për

matjen e sistemit të vlerave, ku shmangeshin sa të mundej pyetjet delikate (për

preferencat politike apo qëndrimet politike). Kjo bëhej që respondentët të mos ta

ndjenin veten të kërcënuar nga identifikimi i mundshëm si përkrahës i një force të

caktuar politike. Në këtë rast në diferencat e mesatareve dhe devijimeve standarte të

përgjigjeve përfshiheshin vetëm gabimi statistikor që kushtëzohej nga madhësia e

kampionimit (të dhënat nga anketimi në familje) dhe gabimi i papërcaktuar që vinte

për shkak të përdorimit të kampionimit kuotë në hallkën e fundit të kampionimit

93

kompleks (të dhënat që vinin nga anketimi në rrugë). Madhësia e gabimit sistematik

që kushtëzohej nga përmasat e kampionimit jepej nga kurba përkatëse dhe mund t‟i

zbritej diferencave të mesatareve dhe devijimeve standarte në fjalë, duke lejuar që të

përcaktoheshin kështu marzhet e gabimit që fuste në matje përdorimi i kampionimit

me kuotë.

Kampionimet e përdorura, nga madhësia varionin në diapazonin e 160 deri në 1028

të intervistuar nga elektorati i qytetit të Tiranës, ndërsa përsa i përket vitit 2010,

intervistat janë shtrirë edhe në qytete të tjera përveç Tiranës, si Durrësi, Kavaja,

Patosi, Lushnje, Berati, Fieri etj. Këto të fundit nuk u përdorën praktikisht në këtë

punim, por u mbajtën si një “farë” rezerve. Kjo, sepse për shkak të madhësisë së

vogël të kampionimit dhe mos realizimit njëkohësisht të intervistimit në të gjitha

këto qytete, u gjykua se në këto anketime nuk plotësoheshin me rigorozitet kushtet e

eksperimentit (pra, mund të përfshiheshin në të faktorë të tjerë, jashtë fokusit të

eksperimentit).

Si strukturë, kampionimet e përdorura në anketimet që u përfshinë në eksperiment,

përbënin një kombinim të kampionimeve bistak me ato rastësore me strate të

papeshuara që përmbylleshin në hallkën e fundit me kampionim sistematik (nga

porta në portë) ose me kuotë (sipas gjinisë dhe grup moshës).

Metodat që u zbatuan për secilin eksperiment kanë realizuar minimalisht nga dy

matje në kohë të njëjtë dhe në të njëjtin vend. Këto eksperimente janë zhvilluar për të

matur gabimin që fuste kampionimi sistematik kur nuk ruhet anonimati i

respondentëve dhe në rastin e dytë matja e gabimit që fuste kuota. Kështu do të mund

të kishim dy marzhe gabimi dhe ishte e mundur që të kishim qasje krahasuese. Mund

të themi se metoda e përdorur ishte qasja krahasuese ndërmjet përgjigjeve të pyetjeve

homologe të zhvilluara sipas kampionimeve sistematike dhe atyre me kuotë (në

hallkat e fundit të kampionimeve komplekse). Ky studim u shtri në vitet 2009, 2010,

2012, 2014 dhe 2015. U krijua kështu një studim eksperimental i tipit panel vertikal

(kohor).

Për arritjen në një rezultat përfundimtar i cili duhet të ishte i pranueshëm nga

bashkësia, u mendua që të shfrytëzoheshin të dhënat nga minimalisht tri matje

94

eksperimentale në kohë të ndryshme për secilin tip gabimi. Kështu që, u përdorën të

dhëna nga disa valë anketimesh në të dy tipet e eksperimenteve. Në eksperimentin e

zhvilluar për të matur gabimin që fuste kuota në hallkën e fundit të kampionimit u

shfrytëzuan të dhëna nga katër valë anketimesh që synonin matjen e këtij gabimi, ku

vala e parë ka qenë në vitin 2010, e dyta në mars të vitit 2012, e treta në maj të vitit

2012 dhe e katërta në vitin 2014.

Ndërsa përsa i përket të dhënave nga eksperimentet e zhvilluara për të matur

gabimin që fuste kampionimi sistematik, kur nuk ruhej anonimati i respondentëve,

janë shfrytëzuar të dhëna nga tri valë matjesh, ku vala e parë ka qënë në vitin 2009,

vala e dytë është zhvilluar në vitin 2014 dhe vala e tretë është zhvilluar në vitin 2015.

Vetëm në vitin 2014 janë bërë eksperimente me dy tipe intervistash dhe dy tipe

pyetësorësh në të njëjtin vend dhe kohë, në mënyrë të tillë që të mund të

shmangeshin ndryshimet që mund të prodhonin ndryshimi i vendit dhe i kohës, por

edhe për të patur një shembull tipik të këtij eksperimenti dhe për të bërë krahasimin

me llojet e tjera të eksperimentit, të cilat nuk janë zhvilluar njëkohësisht me dy tipe

pyetësorësh në të njëjtin vend dhe në të njëjtën kohë (pavarësisht se në thelb nuk

bëjnë ndonjë diferencë).

Procedura e realizimit të kërkimit dhe e përpunimit të të dhënave të mbledhura kishte

të bënte me realizimin e dy anketimeve paralel (në të njëjat vende dhe kohë) me

pyetësorë të njëjtë për secilin eksperiment matjeje gabimi. Synohej që të nxirreshin

në pah diferencat midis përgjigjeve ndaj pyetjeve të njëjta të zhvilluara në mënyra të

ndryshme (kampionim sistematik dhe kampionim me kuotë).

Meqenëse për çdo pyetje do të kishim disa qindra përgjigje (nga respondentët që

përfshihen në kampionim), lypsej të përcaktohej një instrument sa më adekuat që të

paraqiste diferencat ndërmjet tyre në mënyrë sa më praktike. U mendua që këtë rol

mund ta luanin treguesit e të ashtuquajturës “tendencë qëndrore”132

për të paraqitur,

si të thuash, “mesataret” e këtyre përgjigjeve, të cilat siguroheshin nga tabelat e

frekuencave që furnizonte programi përpunues statistikor SPSS. Diferencat e vlerave

të këtyre “mesatareve” do të formonin një varg vlerash, që mund të renditeshin në

132

Të tilla si, mean, standart deviation, standart error of mean, variance, range etj.

95

kahen rritëse. Kjo bënte të mundur që të identifikoheshin vlerat minimale dhe

maksimale të diferencave në fjalë, mesataret e të cilave do të përbënin edhe kufinjtë e

poshtëm dhe të sipërm të marzhit të gabimit “bruto” që bëhet gjatë matjes

eksperimentale. Nga këto kufinj apo marzhe gabimesh do të zbriteshin marzhet e

gabimeve të njohura (dhe ajo që fuste kuota, kur ajo përcaktohej në rrugë

eksperimentale) për të mbërritur te marzhi i gabimit që fuste përdorimi i kampionimit

sistematik me injorim të ruajtjes së anonimatit të respondentëve kur bëheshin pyetje

që mund të perceptohen nga respondentët si delikate.

Nëpërmjet ndjekjes së kësaj rruge ne synuam të përcaktonim marzhet e gabimit që

fuste kuota në matjen e opinionit publik për të realizuar më tej edhe përcaktimin e

marzheve të gabimit që fuste mos marrja në konsideratë e anonimatit gjatë

sondazheve të opinionit publik në kushtet kur përdorej një pyetësor që përmbante

pyetje të perceptuara nga respondentët si “delikate”. Kështu që pritej të kishim 4

marzhe të tilla, për secilin lloj eksperimenti, me qëllim nxjerrjen e vlerës mesatare

përkatëse të gabimit që fuste kampionimi me kuotë. Pritej që të kishim 4 marzhe

gabimi respektivisht për vitet 2010, mars 2012 , maj 2012 dhe marzhet e gabimit për

vitin 2014.

Pritmënia e dytë lidhej me përcaktimin e marzheve të gabimit gjatë matjes së

opinionit të elektoratit të Tiranës me anketime eksperimentale ku nuk merrej në

konsideratë ruajtja e anonimatit, ndonëse bëheshin pyetje delikate dhe me

përcaktimin e marzheve mesatare të këtij gabimi. Kështu pritej të kishim 3 marzhe

gabimi respektivisht për vitet 2009, 2014 dhe 2015.

2.1.KONCEPTIMI TEORIK

2.1.1 Argumentimi teorik i skemës së matjes së gabimit që fuste

kampionimi sistematik kur nuk merrej në konsideratë anonimati i

respondentëve në kushtet e bërjes së pyetjeve me natyrë delikate për vitet

respektive si 2009, 2014 e 2015.

96

Studimi përbënte në thelb një eksperiment të tipit fundamental që kërkonte të masë

kufijtë e gabimit që bëhet kur në një anketim, që heton sjelljen votuese të elektoratit,

kalohet nga një kampionim që ruan anonimatin e respondentëve, në një tjetër që i

identifikon respondentët kur bëhen pyetje të tipit delikat. Kjo në kushtet e një

shoqërie politike që nuk është relativisht e emancipuar deri në atë masë, sa që të

garantojë lirinë e shprehjes politike të zgjedhësve. Për të realizuar eksperimentin u

zgjodh një pyetësor që maste sjelljen votuese abstenuese, i cili ishte testuar disa herë

në anketime të bëra me elektoratin e qytetit të Tiranës në vitet 2003, 2005, 2007,

2008. Në këtë mënyrë eksperimenti përbënte njëkohësisht një vazhdim të këtij

studimi të tipit panel lidhur me sjelljen votuese abstenuese.

Fillimisht u mendua që të realizohej një anketim me kampionim që nuk identifikon

respondentët në fund të muajit Mars – fillim i Prillit 2009. Më tej do të zhvillohej

anketimi analog, por me kampionim që identifikonte respondentët. Mirëpo, për

arsye të disa pengesave e vështirësive objektive, u bë e mundur që anketimi i dytë të

zhvillohej në dhjetëditëshin e parë të muajit Maj 2009. Kjo mund të krijonte një

problem lidhur me pamundësinë e krahasimit të të gjithë të dhënave të dy

anketimeve, sepse kalohej periudha optimale e tre javëve që duhet për të zhvilluar

një anketim në terren. Dhe kështu të dy anketimet nuk do të mund të

konsideroheshin sikur ishin zhvilluar njëkohësisht. Njëkohësia përbënte ndërkohë

një nga kushtet e përfshira në metodologjinë e eksperimentit, në kuadrin e supozimit

për të mbajtur mundësisht të gjithë faktorët konstant për të dy anketimet, me

përjashtim të faktorit identifikim/mosidentifikim të respondentëve. Kapërcimi i

kufirit ndarës kohor të rekomanduar mund të përfshinte në mënyrë implicite faktorë

të tjerë nga ai që studjoheshin nga eksperimenti, që do të ndikonin në diferencat e

rezultateve. Prandaj edhe lipsej që këta faktorë potencialisht negativë të

shmangeshin. Për këtë u vendos që anketimi i bërë të shfrytëzohej si grup kontrolli

dhe të zhvilloheshin dy anketime të tjera që të plotësonin kushtet e eksperimentit.

Me të njëjtën logjikë kemi ecur dhe për anketimet e tjera të zhvilluara në vitet 2014

dhe 2015.

Më konkretisht të dy anketimet përveç që do të bëheshin me të njëjtin pyetësor, do të

realizoheshin njëkohësisht (paralel) dhe në të njëjtin vend (me të njëjtin

kampionim), veçse njëri do të siguronte anonimatin e respondentëve nëpërmjet

97

përzgjedhjes në hallkën e fundit të respondentëve me kuotë sipas gjinisë dhe grup

moshës. Kurse tjetri do të ndiqte metodën sistematike për përzgjedhjen e familjeve

ose mjediseve të punës, duke përzgjedhur në to individin që kishte ditëlindjen më të

afërt. Pra një metodë të afërt më atë të ndjekur nga sondazhi Zogby.

Një dallim midis këtij sondazhi dhe anketimeve të kryera në kuadrin e eksperimentit

është se në pyetësorët përkatës ka një ndryshim në mënyrën se si bëhen pyetjet që

cilësohen delikate në kuadrin e metodave të kërkimit. Fjala është për pyetjet që

hetojnë opinionet e respondentëve lidhur me preferencat partiake dhe vlerësimin e

udhëheqësve partiakë. Në sondazhin Zogby pyetjet janë të drejtpërdrejta, kurse në

anketimet e eksperimentit ato bëhen më pak të drejtpërdrejta, duke zëvendësuar

secilën pyetje «të fortë» me disa më «të buta». Natyrisht që kjo ndikonte në

krahasimin e rezultateve midis anketimeve në fjalë dhe sondazhit Zogby. Por në

parim nuk prishte ndonjë gjë. Kjo sepse pritej që diferencat që do të konstatonte

eksperimenti duhet të ishin një farë «kufiri i poshtëm» për diferencat reale midis një

sondazhi Zogby, (që e identifikon në fakt respondentin) dhe një anketimi që bëhet

me mënyrën e mosidentifikimit të respondentit. Në se në eksperiment pyetësori do të

përfshinte pyetje që hetojnë në mënyrë të drejtpërdrejtë opinionet e respondenteve

për preferencat partiake, logjikisht do të pritej që diferencat në përgjigjet ndaj këtyre

pyetjeve në të dy mënyrat (me dhe pa identifikim) do të ishin më të mëdha se sa ato

që do të merreshin nga eksperimenti i bërë. Kështu që, në se diferencat e konstatuara

në eksperiment ishin të tilla që përcaktonin rezultatet e votimeve, atëherë me që

parashikimi në kuadrin e eksperimentit ishte minimal, lipsej të pritej që parashikimi

real i diferencave të ishte edhe më i madh. Gjë që do të thonte se diferencat reale

priteshin të ishin edhe më përcaktuese se ato që nxirrte eksperimenti.

Në skemën logjike të arsyetimit mbi të cilën u mbështet testi empirik i eksperimentit

përfshiheshin si premisa edhe supozime të tilla që konsideronin se të gjithë faktorët

me përjashtim të faktorit identifikim/mosidentifikim, mbeteshin të pandryshuar gjatë

eksperimentimit. Kështu, për shembull, supozohej se grupi i intervistuesve do të

sillej në mënyrë kompakte (sikur të ishte «vetëm një intervistues»), se të gjithë ata

ishin të trajnuar e të kualifikuar në një shkallë të kënaqshme, se gjatë intervistimeve

në terren nuk do të shfaqeshin situata të papritura (të paparashikuara nga trajnimi)

për intervistues të veçantë, se hedhja e të dhënave do të ishte tepër korrekte etj.

98

Mirëpo realisht një situatë e tillë hipotetike zor se mund të ndeshej. Kështu që më e

pritshme ishte që do të kishim edhe ndikim të faktorëve të tjerë, që lidheshin me

mosrealizimin e këtyre premisave ideale, përveç atij që supozohej nga eksperimenti.

Çështja shtrohej që të bëhej sa më shumë që të ishte e mundur për t‟i shmangur ato,

ose, të paktën, të shmangeshin sa më shumë prej tyre. Kurse, për ato faktorë që nuk

do të mundej që të shmangeshin, të gjendej mënyra për të minimizuar apo çvlerësuar

ndikimin e tyre. Kjo me qëllim që të mund të konsiderohej, me një gabim të

pranueshëm të matjeve, se pothuaj kishim vetëm një faktor në shqyrtim në kuadrin e

eksperimentit tonë.

Kështu, në anketimet që u kryen në kuadrin e eksperimentit, u angazhuan mbi 120

studentë, kryesisht si intervistues, por edhe si menaxhues të procesit në vitin 2009,

dhe afërsisht 80 studentë në vitin 2014. Kjo sepse i gjithë procesi përfshihej në

kuadrin e zhvillimit të lëndës «Metodat e kërkimit 2» me studentët e degës së

Shkencave Politike të FSHS në UT, lëndë që përfshinte në programin e vet

realizimin në praktikë të elementëve të një anketimi të mësuara paraprakisht në teori

nga programi i lëndës «Metodat e kërkimit 1». Afërmendsh që nuk mund të pritej që

110 intervistuesit (nga 55 për secilën anketë) të formonin një grup krejt kompakt,

sepse ata kishin nivele të ndryshme formimi, inteligjence, serioziteti, të shprehive e

shkathtësive praktike etj. Prandaj, logjikisht do të ishte me vend që të

parashikoheshin efekte, si të thuash, «dytësore» të shkaktuara nga faktorët e

sipërpërmendur. Kjo, natyrisht, do ta vështirësonte punën me testimin empirik në

kuadrin e eksperimentit. Por, dihet që në asnjë eksperiment, madje edhe në ata të

shkencave ekzakte, nuk ka kushte ideale të izolimit vetëm të faktorëve që duhet të

studjohen. Aq më pak mund të pritej një situatë ideale në kuadrin e një

eksperimentimi social. Fillimisht u gjykua që të procedohej sikur këto faktorë

«dytësorë» të ishin shmangur nga puna e përkujdeshme paraprake. Dhe në

momentin që ato do të konstatoheshin të gjendeshin procedime të përshtatshme për

defaktorizimin e tyre. Dhe kështu u veprua.

99

2.1.2. Argumentimi teorik në skemën e përdorur tek eksperimenti për

matjen e gabimit që sjell përdorimi i kuotës në hallkën e fundit të një

kampionimi të përbërë për vitet 2010, 2012 dhe 2014.

Në eksperimentet tona sociale të zhvilluara në Departamentin e Shkencave Politike

pranë Fakultetit të Shkencave Sociale të Universitetit të Tiranës, siç dhe kemi

theksuar, u synua që të përcaktoheshin marzhet e gabimit që fuste kampionimi

sistematik në hallkën e fundit në një anketim për probleme delikate, si rezultat i mos

sigurimit të anonimatit të respondentëve.

Për të gjetur sa është ky marzh gabimi, që i dedikohet vetëm faktorit të parë

(përdorimit në hallkën e fundit të një kampionimi sistematik, ndërkohë që përdoret

në anketim një pyetësor që përmban pyetje të cilësuara si delikate), u mendua që të

matet në mënyrë të posaçme gabimi që fut vetë kuota në hallkën e fundit të

kampionimit. Diferenca midis tyre do të jepte marzhin e kërkuar nga eksperimenti i

vitit të mëparshëm. Për këtë arsye në vitet 2010, mars 2012, maj 2012 dhe 2014 u

ndërtua një eksperiment, ku me pyetësorë (me pyetje jo delikate) të njëjtë, në të

njëjtin vend e kohë, u intervistuan dy palë votues të qytetit të Tiranës. U synua që i

vetmi dallim të qëndronte në hallkën e fundit të kampionimit, në njerin me kuotë (në

rrugë), në tjetrin me skemë sistematike (në familje). Pritej që dallimet në përgjigjet

të kushtëzoheshin kryesisht nga ky dallim.

Këtyre dallimeve do t‟u zbritej gabimi statistikor që lidhet me madhësinë e

kampionimit për hallkën e kampionimit sistematik dhe do të gjendej një varg

diferencash. Diferencat e tyre, që përbën objektivin e këtij studimi eksperimental, do

të përbënin marzhin që do t‟i zbritej atij të përcaktuar nga studimi eksperimental i

vitit që shkoi për të gjetur atë marzh gabimi që kërkonte ai studim. Gjithashtu u

mendua që të nxirrej mesatarja e diferencave të viteve 2010, 2012, dhe 2014, vite të

cilat janë zhvilluar dhe eksperimentet përkatëse.

Në vitin 2010 studimi nisi fillimisht vetëm në qytetin e Tiranës dhe më tej u shtri

edhe në afro 11 qytete kryesore të vendit. Idea ishte që të realizohej, në kuadrin e një

studimi panel «horizontal» (në të njëjtën kohë, në qytete të ndryshme), një qasje

krahasuese për të përcaktuar sa më mirë marzhin e gabimit që kërkohej. Në të gjithë

vitet e tjera, eksperimenti është zhvilluar vetëm në qytetin e Tiranës. Pavarësisht se

100

eksperimenti i vitit 2010 është shtrirë edhe në rrethe të tjera të Shqipërisë, së bashku

me udhëheqësin, kemi rënë dakort që për vitin 2010 të marrim në analizë vetëm

eksperimentin e zhvilluar në qytetin e Tiranës. Kjo për dy arsye:

Së pari, me qëllimim e vetëm që të mos na ndërhynin faktorë të tjerë të cilët do të na

e rrisnin mjaftueshëm marzhin e gabimit. Si për shembull ekzistenca e vendeve të

ndryshme dhe mosrealizimi i pyetësorëve në të njëtën kohë. Së dyti, arsyeja e

zgjedhjes së qytetit të Tiranës, ka qënë dhe për shkak të numrit të madh të

regjistrimeve të shënuara. Si rezultat numri i madh i regjistrimeve e ul ndjeshëm

marzhin e gabimit sistematik që hyn nga madhësia e kampionimit. Gjithashtu

zgjedhja e vetëm një njësie analize, pra zgjedhja e elektoratit të qytetit të Tiranës,

nuk fut gabime të tjera shtesë të cilat nuk do të ishim në gjendje t‟i parashikonim.

Siç theksuam më sipër, në vitet e tjera eksperimentin e kemi zhvilluar vetëm në

qytetin e Tiranës. Kjo për shkak të kostos relativisht të lartë për realizimin e

eksperimenteve në qytete të ndryshme të Shqipërisë. Gjithashtu theksojmë se

zgjedhja e qytetit të Tiranës është bërë dhe për arsye objektive, sepse në këtë qytet

janë përfshirë pothuajse të gjithë nivelet e kulturave të Republikës së Shqipërisë. Pra

kemi edhe një përfaqësim nga pothuajse të gjitha krahinat e Republikës së

Shqipërisë, si veri, jug etj.

Pikësynimi i studimit eksperimental ishte që të matej gabimi që fut në hallkën e

fundit të kampionimit lloji i kuotës, kur bëheshin të gjitha përpjekjet e mundshme që

të shmangeshin faktorët jashtë fokusit të studimit. Kërkimi i marzhit të gabimit që

fut kuota lidhej me faktin që kampionimi me kuotë pranohet se bën pjesë në grupin e

kampionimeve të tipit jo probabilistik. Për rrjedhojë, ai nuk lejon që të llogaritet

gabimi që bëhet kur shtrijmë përfundimet e nxjerra nga studimi i realizuar

praktikisht mbi njësitë e analizës që përfshihen në kampionim, në të tërë njësitë e

analizës që përfshihen në popullatën në studim. Ndërsa, dihet që, kampionimet e

tipit probabilistik, në varësi të madhësisë së tyre (numrit të njësive që përfshijnë),

lejojnë që të përcaktohet një gabim i quajtur statistikor që bëhet kur shtrihen

rezultatet e studimit në kampionim në tërë popullatën në studim.

Për të përcaktuar marzhet e diferencave në përgjigje të pyetësorëve të plotësuar gjatë

anketimeve të zhvilluara në vitet 2010, 2012 dhe 2014, lipsej që të përcaktohej një

instrument matës për diferencat në përgjigje. U gjykua si mjet më i përshtatshëm

101

përdorimi i mesatareve dhe të standart devijimit (mean, std deviation), me që këto

mund të llogariteshin edhe me ndihmën e programit SPSS. Për qëllimet e

eksperimentit nevojiteshin diferencat e mesatareve dhe të standart devijimit për

përgjigjet e të njëjtave pyetje, por që ishin përdorur sipas dy hallkave përfundimtare

të ndryshme të kampionimit: disa duke përdorur kuotën dhe të tjerat (homologe),

sipas kampionimit sistematik nga porta në portë.

2.2. PROCEDIMET PRAKTIKE

2.2.1 Procedimet praktike për eksperimentin e zhvilluar në vitin 2009,

për gabimin që sjell mos sigurimi i anonimatit kur respondentëve ju

bëhen pyetje që përcetohen prej tyre si delikate.

Në bazë të pyetjes kërkimore u hartua supozimi bazë si përgjigje e supozuar e saj.

Nga supozimi bazë u deduktuan implikimet përkatëse dhe prej tyre u identifikuan

indikatorët e informacionit që do të realizonte testin empirik. U freskua informacioni

lidhur me elektoratin e Tiranës dhe në përputhje me të u skicuan kampionimet për 11

zonat e qytetit të Tiranës. Më tej u rishikua pyetësori i anketimeve për sjelljen

votuese për vitin 2008 dhe u bënë disa modifikime. Në vijim u realizuan seancat e

trajnimit të intervistuesve për të sqaruar pyetjet dhe parashikuar situata të pritshme

në intervistat në terren me synimin e unifikimit të qëndrimeve të tyre në terren.

Gjithashtu i‟u sqarua atyre dhe qëllimi i eksperimentit që do të kryhej nëpërmjet dy

anketimeve ku do të merrnin pjesë ata.

Dy grupet e intervistuesve u trajnuan veçmas sipas tipit të kampionimit: atij që

realizonte në hallkën përfundimtare mos identifikimin e respondentëve me anë të

përdorimit të kuotave sipas grup moshave dhe gjinisë (në rrugë); dhe tipit tjetër që i

identifikonte qartë respondentët (në familje). Kjo sepse të dy grupet kishin elementë

specifikë që duheshin theksuar në veçanti në mënyrë që të mos cënohej testimi

empirik jo i drejtpërdrejtë i supozimit bazë.

Numri i të intervistuarve në vitin 2009 ka qënë 514 respondentë në familje dhe 514

respondentë në rrugë. Numri total i respondentëve të të intervistuarve për të matur

102

këtë gabim ka qënë 1028 respondentë total. Në bazë të një plani kalendarik u

realizuan intervistimet në terren nga dy zona elektorale në ditë, duke monitoruar

secilën me një grup prej 5 mbikqyrësish.

Intervistimet u realizuan në harkun kohor të 5 ditëve, një kohë relativisht tepër e

shkurtër për to, që e bën atë jo faktor ndikues në eksperiment. Domethënë, që

minimizon relativisht tepër ndikimet të cilat lidhen me ndryshimet në kohë të

opinioneve të respondentëve. Me që koha ishte e shkurtër dhe, me që gjatë këtyre 5

ditëve nuk pati ndonjë ngjarje, e cila do të kishte peshë ndikuese në opinionet e

elektoratit të qytetit të Tiranës, ishte e logjikshme të supozohej që faktori kohë

pothuajse nuk ishte i pranishëm në kuadrin e eksperimentit tonë.

Gjatë intervistimeve në terren, grupi i monitorimit që i shoqëroi ato në çdo moment

kudo, e përqëndroi vëmendjen kryesisht në anketimet me identifikim. Kjo edhe për

të përfocuar faktorin bazë të «identifikimit» të respondentëve, por edhe për të

garantuar sigurinë e intervistuesve që kryesisht ishin studente. Kampionimi i caktuar

për intervistim u realizua 100% për të dy anketimet, që përbën shkallën maksimale

të realizimit për anketimet e zakonshme. Kuptohet që kjo u bë në kuadrin e

kërkesave të eksperimentit, të cilat impononin që të bëhej ç‟është e mundur që të

shmangeshin ndikimet e faktorëve të tjerë të mundshëm të ndryshëm nga ai në

studim.

Grupi drejtues (monitorues) më tej realizoi kontrollin (çekimin) e pyetësorëve të

plotësuar gjatë intervistimeve në terren, duke evidentuar difektet në plotësimin e

tyre. Difektet që mund të kapërceheshin pa cënuar objektivitetin e anketimit u

shmangën nga grupi drejtues në bashkëpunim me intervistuesit përkatës (për

shëmbull, në pyetjet për partitë, rreth 14 pyetje, në disa raste ishin shënuar vlerësime

mbi mesataren vetëm për PD, PS dhe LSI. Kurse për të tjerat ose nuk ishin shënuar

vlera, ose ishin shënuar vlerësime minimale vetëm për disa prej tyre. Në këtë rast

nuk mungonin shënime anash pyetësorit që sqaronin se respondentët kishin mendim

negativ për gjithë partitë e tjera që mbeteshin. Ose për partitë e tjera nuk ishte

shënuar ndonjë vlerë, por ishin rrethuar jashtë tyre numrat 88 ose 99, që paraqitnin

opcionet „neutrale‟ «Nuk e di» dhe «Pa përgjigje», duke menduar se këto vlera

„neutrale‟ karakterizonin të gjitha partitë e tjera që nuk kishin marrë vlerësim mbi

103

mesataren. Edhe monitoruesit dëshmonin në favor të kësaj natyre të difekteve në

fjalë.) Difektet e tjera që nuk rezultonin të tilla, por që ishin prodhuar nga pakujdesia

e intervistuesve, u lanë në kuadrin e gabimit të matjes. U konstatua se këto ishin

relativisht jo të konsiderueshme, pra edhe jo me ndikim faktorizues.

Në vijim u organizua puna për hedhjen e të dhënave (data entry) brenda

departamentit të Shkencave Politike me grupe prej 8-9 operatorësh në orare të

ndryshme. Gjatë gjithë kohës grupi i drejtimit ishte në drejtim të këtij procesi dhe

shmangu mjaft gabime që pa dashje (për mungesë përvoje) tentonin të bënin

operatorët e data entry-t. Megjithatë, kontrolli i mëvonshëm i procesit, domethënë, i

bazës së të dhënave të krijuar, tregoi se kishte ende gabime në hedhje. U evidentuan

gabimet dhe u thirrën studentë të tjerë që, nën mbikqyrjen e antarëve të grupit

drejtues, realizuan korigjimin e gabimeve, duke i ballafaquar me pyetësorët

përkatës. Natyrisht, nuk mund të pretendohet se u kapën të gjitha gabimet e

mundshme. Por, menaxhimi në proces i hedhjes të të dhënave, kontrolli i procesit

mbas përfundimit të tij dhe korigjimi i gabimeve të evidentuara, garantojnë që në një

masë të konsiderueshme gabimet u kapën dhe korigjuan.

Më tej filloi puna për përpunimin e të dhënave të dy bazave të krijuara nga data

entry. Me që bazat ishin në faqe excel, u bë e mundur që të krijoheshin paraprakisht

variablat e reduktuar dhe të eleminoheshin vlerat e shënuara gabimisht (që nuk ishin

përgjigje të pyetjeve përkatëse) në kuadrin e të ashtuquajturave vlera të munguara

(missing values). Bazat e rregulluara kështu u thirrën nga programi SPSS dhe u kalua

në nivelin deskriptiv të përpunimit të të dhënave, me që ky nivel siguronte edhe

krahasimin që kërkonte testimi empirik i supozimit bazë të eksperimentit. Kryesisht

u operua me tabelat e frekuencave të vlerave të variablave dhe me ndërtimin e

tabelave të krahasimit të përgjigjeve për pyetjet e cilësuara si „delikate‟. Grafikët u

përzgjodhën në funksion të krahasimit sipas homologëve në të dy anketimet (me dhe

pa identifikim të respondentëve).

Për përpunimin statisitikor të të dhënave të disponuara, është përdorur programi

statistikor SPSS, versioni 16.0. Ky program statistikor ka shërbyer më së miri për të

nxjerrë rezultatet e marzhit të gabimit që fut moskonsiderimi i anonimatit të

respondentëve kur ju bëhen pyetje me natyrë delikate dhe gjithashtu për të matur

104

marzhin e gabimit që fut vetë kampionimi me kuotë në hallkën e fundit të

kampionimit.

Përsa i përket përpunimit të të dhënave janë përdorur disa rrugë për të cilat

mendojmë se janë rrugë me objektivitet të pranueshëm. Kështu si fillim, gjatë

procestit të përpunimit të të dhënave në disa anketime kishte për përgjigjet ndaj

pyetjeve 'neutrale' raste ku vlerat e tyre i kalonin ato të zakonshmet (domethënë 8

dhe 9) dhe përbënin përkatësisht 88 dhe 99.133

Pra 88 kodonte përgjigjet “nuk e di”

dhe vlera 99 kodonte ato “pa përgjigje”, në rastet kur kategoritë e variablave merrnin

vlera mbi 8. Çdo gjë deri në këtë pjesë ishte respektuar rigorozisht në të gjithë

punimin tonë. Gjatë përpunimi të të dhënave, duke qënë se pjesë të bazës së të

dhënave kishim edhe vlera shumë më të mëdha se 10, pra në rastin tonë konkret,

kishim vlerat 88 dhe 99, (vlera të cilat janë vendosur në mënyrë subjektive, si kode)

u vu re se këto vlera e rrisnin fiktivisht shumë marzhin e gabimit. Gjatë përpunimit të

të dhënave ishim në dilemë për të zgjedhur ndërmjet tri rrugëve.

1. Rruga e parë ishte të bëhej përpunimi i të dhënave me të gjithë vlerat e saj

duke përfshirë edhe vlerat 88 dhe 99 të „nuk e di “ dhe “pa përgjigje”.

Nëse ne do të bënim përpunimim e të dhënave duke u nisur sipas rrugës së parë, ku

pjesë të përpunimit të bënim të gjitha vlerat duke përfshirë dhe vlerat 88 dhe 99 të

“nuk e di” dhe “pa përgjigje”, kjo do të sillte një rritje fiktive të marzhit të gabimit.

Nëse ne do t'i referoheshim në fund këtij marzhi gabimi, do të rezultonte se marzhi

do të ishte relativisht i lartë dhe kjo nuk do të tregonte aspak kufinjtë “real” të

gabimit, si të moskonsiderimtit të anonimatit ku respondentëve ju bëhen pyetje

delikate, ashtu dhe të marzhit të gabimit që fut kampionimi me kuotë.

2. Rruga e dytë do të ishte që të gjitha vlerat 88 dhe 99 të “nuk e di” dhe “pa

përgjigje” të hiqeshin dhe përpunimi i të dhënave të bëhej pa këto vlera (duke

i konsideruar ato si vlera të munguara - “missing values”).

133 Për më shumë informacion referohuni tek shtojca me numër 9.1.

105

Nëse do të bënim përpunim e të dhënave duke u nisur sipas rrugës së dytë, ku pjesë

të përpunimit të të dhënave nuk do të ishin vlerat 88 dhe 99 të “nuk e di” dhe “pa

përgjigje”, atëherë do të rezultonte se ne nuk kishim bërë përpunim të saktë të të

dhënave, sepse si pjesë të bazës së të dhënave ne nuk do të kishim asnjë të dhënë për

përgjigjet neutrale “nuk e di” dhe “pa përgjgje” dhe do të rriteshin artificialisht ato që

quhen “missing values”. Ndërkohë që nga baza e të dhënave rezultonte që një numër

i konsiderueshëm responentësh kanë preferuar të japin përgjigje “nuk e di” dhe “pa

përgjgje”. Kështu që, së bashku me udhëheqësin u konkludua për të gjetur një rrugë

të tretë, e cilat edhe të mos na rriste fiktivisht marzhin e gabimit, por edhe të mos

mbesnin pa u përfshirë përgjigjet neutrale “nuk e di” dhe “pa përgjigje”. Kjo sepse

këto përgjigje, përbënin një numër të konsiderueshëm në të gjithë bazat e të dhënave

të viteve të ndryshme, sidomos të asaj baze të dhënash ku janë zhvilluar anketime për

matjen e marzhit të gabimit që fut moskonsiderimit i anonimatit ku respondentëve ju

bëhen pyetje delikate.

Pra u vendos që të ndiqej një rrugë e tretë.

3. Rruga e tretë do të ishte që të gjitha vlerat 88 dhe 99 të “nuk e di” dhe “pa

përgjigje” të kodoheshin me një vlerë të ndryshme nga vlerat e tjera, por njëkohësisht

dhe me një vlerë e cila nuk do të rriste fiktivisht marzhin e gabimit. Kështu të gjitha

vlerat 88 dhe 99 të opsioneve “nuk e di” dhe “ pa përgjigje” janë zëvendësuar me

vlerat zero.

Pra, në mënyrë që të ulej marzhi i madh fiktiv i gabimit, por edhe që të ishin pjesë të

përpunimit të të dhënave, te përgjigjet neutrale “nuk e di dhe “pa përgjigje”, që të

gjitha vlerat 88 dhe 99 u zëvendësuan me vlerën zero (0). Këtë përpunim dhe

zëvendësim të të dhënave e kemi bërë konkretitsht për secilin vit si për vitin 2009,

2010, 2012, 2014 dhe për vitin 2015. Pra ky përpunim është bërë si për anketimet e

zhvilluara për të matur marzhin e gabimit që fut moskonsiderimi i anonimatit kur

respondentëve ju bëhen pyetje delikate, ashtu edhe në anketimet e zhvilluara për të

matur marzhin e gabimit që fut vetë kampionimi me kuotë.

Pasi u bë zëvendësimi i të gjitha vlerave 88 dhe 99 me vlerën zero, baza në excel i‟u

rikthye sërisht programit SPSS 16.0. Ky program ndihmoi për të nxjerrë indikatorët e

106

tendencës qëndrore' si mesatarja, moda, standart deviation, standart error of mean,

variancen, range etj. Pas përpunimit të të dhënave janë përdorur frekuencat për të

nxjerrë mesataren, medianin, modën, standart devijimin, variancën, range, dhe

gabimin standart të mesatares. Theksojmë se si pjesë të përpunimit të të dhënave nuk

janë marrë të gjithë indikatorët e tendenës qëndrore të lartëpërmendur. Pavarësisht se

u llogaritën të gjithë indikatorët e mësipërm, për studimin tonë janë marrë në

konsideratë vetëm vlerat e mesatares, standart devijimit dhe gabimit standart të

mesatares (këtij të fundit vetëm për të korigjuar vlerat e mesatares). Këto vlera janë

veçuar nga vlerat e tjera, sepse në vetvete janë më domethënëse se të gjithë

indikatorët e tjerë, me qënë se këto indikatorë merren me mesatarizimin e vlerave më

shumë se të tjerët dhe vetë mesatarizimi shërben si një farë mekanizmi për të

vetërregulluar gabime të tjera të cilat vijnë nga procesi i përpunimit të dhënave.

Zgjedhja e këtyre treguesve u bë me marrëveshje, sepse këto janë elementët tipik për

të cilët kishte më shumë kuptim të llogaritej dhe të merrej për bazë mesatarja e tyre,

ndryshe nga vlera të tjera të tilla si, për shëmbull, moda, shuma, minimumi,

maksimumi etj.

Pasi kemi llogaritur vargjet e vlerave për 3 indikatorët, i kemi përdorur ato për të

gjetur mesataren e tyre. Për të mos patur të dhëna fiktive kemi llogaritur më vete

indikatorin e mesatares, më pas indikatorin e standart devijimit dhe së fundi kemi

llogaritur indikatorin e gabimit standart të mesatares (std. error of mean). Për secilën

nga indikatorët e mësipërm, ne kemi nxjerrë diferencën e vlerave të njëjta në familje

dhe në rrugë. Të gjitha diferencat u renditën në kahen rritëse. Pra, u vendosën nga

vlera më e vogël negative, tek vlera më e madhe pozitive. E njëjta rrugë është

ndjekur dhe për indikatorin e standart devijimit (std. deviation) dhe për gabimin

standart të mesatares (std. error of mean).

Gjithashtu, gjatë përpunimit të të dhënave, na rezultoi edhe një problem tjetër. Ai

kishte të bënte me konstatimin e vlerave “të shmangura” (apo, të shkëputura

dukshëm nga vlerat e tjera të vargut) që tregonin për mosvijueshmërinë e rezultateve

në vargun e vlerave të dhëna. Kështu që u morëm me shmangien e vlerave (“të

shkëputura”) të cilat prishnin vijueshmërinë në fjalë të vargut të vlerave të dhëna. Ato

vlera të cilat na rezultonin shumë të shkëputura, të cilat nuk “ecnin” aspak sipas

107

logjikës së ndryshimit të vlerave të tjera të vargut dhe që nuk ishin aspak

domethënëse, ne i kemi shmangur. Kjo sepse shkëputja e madhe e tyre dhe, si

rezultat, prishja e ecurisë së vargut të vlerave, sillte një gabim tjetër të panjohur.

Duke qënë se ky gabim nuk dihej dhe për të ne nuk kishim synim ta masnim, u

vendos që t‟i shmangnim këto vlera të shkëputura, të cilët e prishnin logjikën e

ecurisë së vargut të vlerave të tjera. Në këtë mënyrë, duke shmangur këto vlera, u

mendua se do të mund të kishim dhe rezultate më objektive, rezultate të cilat nuk

fusnin gabime të papërcaktuara. Heqja e vlerave devijante, të cilat prishnin logjikën e

ecurisë së vargut të vlerave të tjera, është bërë për të tre indikatorët, si për mesataren,

devijimin standart, ashtu edhe për gabimin standart të mesatares.

Gjithashtu për të qënë sa më objektiv në rezultatet tona, u gjykua që të ndiqet dhe një

rrugë tjetër. Rruga që është ndjekur ka të bëjë me llogaritjen e mesatares së

diferencave negative dhe llogaritjen e mesatares së diferencave pozitive. Ashtu siç

është theksuar dhe më sipër, vetë mesatarizimi përbën një proces që vetrregullon

defekte të ndryshme. Kështu që, duke përdorur mesataren e diferencave pozitive dhe

mesataren e diferencave negative, ne do të mund të nxirrnim një marzh gabimi, i cili

do të rregullonte zvogëlimin e ndikimeve të ndryshme, të cilët nuk kishin qenë fokus

të studimit tonë. Nxjerrja e mesatares së diferencave të negatives dhe mesatares së

diferencave të pozitives është më shumë e pranueshme në nxjerrjen e marzhit të

gabimit që fut kampionimi me kuotën në hallkën e fundit të tij, për shkak se synim

ynë ishte që të nxirrnim një marzh sa më të afërt me atë realin për gabimin që fuste

përdorimi i kampionimit me kuotë, me që atë do ta përdornim si instrument për

gjetjen e një gabimi tjetër, te matja e të cilit u përdorë një instrument që e zvogëlonte

disi atë, me që i “zbuste” disi pyetjet që konsideroheshin si delikate. Prandaj, përsa i

përket marzhit të gabimit që fuste kampionimi sistematik në rast se nuk merrej

parasysh anonimati i respondentëve, kur atyre ju bëheshin pyetje të perceptuara prej

tyre si me natyrë delikate, u gjykua si më të arsyeshme që për të kapërcyer këtë

“zbutje” të karakterit delikat të pyetjeve të përdorura, të mos përdorej instrumenti i

marzhit të mesatareve të diferencave, por ai i kufijve të diferencave nga më të vogla,

tek ato më të mëdha, sepse synimi ynë ishte që të hetonim se cili ishte kufiri

maksimal i këtij gabimit.

108

Pasi u kaluan të gjithë etapat e mësipërme, u llogaritën marzhet e gabimit. Kështu u

llogaritën 3 marzhe gabimi, të cilat janë si më poshtë vijon:

1. Gabimi që sillte moskonsiderimi i anonimatit kur respondentëve ju bëheshin

pyetje që perceptohen prej tyre si me natyrë delikate.

2. Gabimi që sillte përdorimi i kuotës në hallkën e fundit të një kampionimi dhe që

ishte i papërcaktuar dhe do të mund të matej nëpërmjet procedurave ad hoc.

3. Gabimin standart që lidhej me shkallën e përfaqësimit të popullatës së studimit

nga madhësia e kampionimit dhe që vinte nga zëvendësimi i popullatës së studimit

me kampionimin sistematik në një anketim të kryer në familje. Ky gabim ishte i

njohur dhe ai mund të përcaktohej nga grafiku përkatës.

Fillimisht do të mateshin marzhet e diferencave midis mesatareve të përgjigjeve ndaj

pyetjeve homologe, të cilat përfshinin gabimin statistikor (të njohur nga grafiku i

gabimit statistikor që vjen nga madhësia e kampionimit), gabimin që fuste kuota dhe

gabimin që fuste vetë mosmarrja parasysh e anonimatit (si mungesë e sinqeritetit).

Mbasi të përcaktohej gabimi që fuste kuota (marzhi mesatar i këtij gabimi), do t'i

hiqej ai diferencave në fjalë së bashku me gabimin statistikor të madhësisë së

kampionimit. Në këtë mënyrë bëhej e mundur që të përcaktohej edhe marzhi mesatar

që fuste direkt mungesa e sinqeritetit.

Për gjetjen e gabimit të kuotës u përdorën dy elemente, ku njëri kishte të bënte me

gjetjen e mesatares së vlerave pozitive të diferencave të konstatuara për secilin nga

dy treguesit agregatë (“të tendecës mesatare”) të konsideruar dhe mesatares së

vlerave negative të këtyre diferencave. Dhe elementi i dytë ishte gjetja e gabimit që

sillte përdorimi i kampionimit sistematik dhe që kushtëzohej nga madhësia e

kampionimit. Për gjetjen e gabimit të kuotës, fillimisht u gjet ky gabim standart që

vinte nga përdorimi i një kampionimi sistematik. Gjithashtu u gjet edhe marzhi i

mesatares së vlerave pozitive dhe atyre negative për diferencat. Ky marzh doli nga

nxjerrja e mesatares së indikatorëve mesatare (të korigjuar) dhe standart devijimit.

109

Për të gjetur gabimin që fuste përdorimi në anketime i një kampionimi sistematik ku

nuk merrej në konsideratë anonimati i respondentëve kur ju bëheshin pyetje me

natyrë delikate, u gjetën gabimi statistikor standart që kushtëzohej nga madhësia e

kampionimit dhe gabimi që sillte përdorimi i kuotës. Këto gabime u janë zbritur

marzheve të vlerave negative dhe atyre pozitive të diferencave në fjalë, në mënyrë që

të nxirrej marzhi i gabimit që sillte përdorimi i një kampionimi sistematik në familje

ku nuk sigurohej anonimati i respondentëve në kushtet e bërjes së pyetjeve që mund

të perceptoheshin prej tyre si me natyrë delikate.

Në total janë zhvilluar 7 eksperimente në periudhën nga viti 2009 deri në vitin 2015,

të dhënat e të cilëve janë shfrytëzuar për realizimin e synimeve të këtij punimi

doktorature. Në vitin 2009 është zhvilluar një eksperiment për të matur gabimin që

sjell përdorimi i një kampionimi sistematik që nuk siguron anonimatin e

respondentëve, kur atyre ju bëhen pyetje që mund të perceptohen si me natyrë

delikate. Në vitin 2010 është shtrirë studimi edhe në 9 qytete të ndryshme (përveç

Tiranës) për të matur gabimin që sillte përdorimi i kuotës në hallkën e fundit të

kampionimit (në rrugë). Ky eksperiment me anketim është bërë vetëm për të matur

gabimin që sillte përdorimi i kuotës dhe jo atë që sillte moskonsiderimi i anonimatit.

Në vitin 2012 janë bërë dy eksperimente në periudhën mars dhe maj në qytetin e

Tiranës në mënyrë të tillë që të matej vetëm gabimi që sillte përdorimi i kuotës. Në

vitin 2014, ndryshe nga vitet e tjera, janë bërë njëkohësisht një eksperiment me

qëllim matjen e gabimit që sillte moskonsiderimi i anonimatit dhe një tjetër për

matjen e gabimit që sillte përdorimi i kuotës. Ndërsa përsa i përket vitit 2015 është

bërë një eksperiment për të matur vetëm gabimin që sillte moskonsiderimi i

anonimatit. Kështu që mund të themi se, është nxjerrë një mesatare e marzhit të

gabimit që fut kampionimi me kuotë dhe me këtë marzh mesatar është llogaritur dhe

gabimi që fut moskonsiderimi i anonimatit të respondentve kur ju bëhen pyetje me

natyrë delikate.

2.2.2. Procedimet praktike për eksperimentin e zhvilluar në vitin

110

2014134

.

Përsa i përket realizimit të eksperimentit të vitit 2014, ndryshe nga vitet e tjera që

janë zhvilluar eksperimente, në këtë vit janë realizuar njëkohësisht dy eksperimente.

Eksperimenti i parë ka patur për qëllim matjen e gabimit që fut moskonsiderimi i

anonimatit ku respondentëve ju bëhen pyetje që mund t'i perceptonin si delikate. Ky

eksperiment është zhvilluar në rrugë dhe në familje, apo vendbanime të ndryshe ku

respondentët e përceptojnë veten si të identifikueshëm. Eksperimenti i dytë ka patur

për qëllim matjen e marzhit të gabimit që fut vetë kampionimi me kuotë, ku është

zhvilluar në të njëjtën kohë me eksperimentin që synonte të maste gabimin e

mossigurimit të anonimatit kur bëhen pyetje delikate. Edhe ky eksperiment është

zhvilluar njëkohësisht si në rrugë ashtu edhe në familje, apo vendbanime të tjera ku

respondentët e ndjejnë veten si të identifikueshëm, por pyetësori i përdorur nuk

përmbante pyetje që mund të perceptoheshin nga respondentët si delikate.

Konkretisht, përsa i përket procedimeve praktike, në vitin 2014, në bazë të pyetjes

kërkimore është hartuar supozimi bazë si përgjigje e supozuar e saj. Nga supozimi

bazë u deduktuan implikimet përkatëse dhe prej tyre u identifikuan indikatorët e

informacionit që do të realizonte testin empirik. U freskua informacioni lidhur me

elektoratin e Tiranës dhe në përputhje me të u skicuan kampionimet për 4 zonat e

qytetit të Tiranës. Më tej u rishikua pyetësori i anketimeve për sjelljen votuese për

vitin 2013 dhe u bënë disa modifikime. Në vijim u realizuan seancat e trajnimit të

intervistuesve për të sqaruar pyetjet dhe parashikuar situata të pritshme në intervistat

në terren me synimin e unifikimit të qëndrimeve të tyre në terren. Gjithashtu iu

sqarua atyre dhe qëllimi i eksperimentit që do të kryhej nëpërmjet dy anketimeve ku

do të merrnin pjesë ata.

Për secilin eksperiment, dy grupet e intervistuesve të angazhuar u trajnuan veçmas

sipas tipit të kampionimit: atij që realizonte në hallkën përfundimtare mos

identifikimin e respondentëve me anë të përdorimit të kuotave sipas grup moshave

134 Në parim shpjegimi i procedimeve praktike për eksperimentin e zhvilluar në vitin 2014, me

qëllim matjen e marzhit të gabimit që fut moskonsiderimi i anonimatit kur respondentëve ju bëhen

pyetje që perceptohen prej tyre si delikate, mund të rezultojë pothuajse i njëjtë me shpjegimin e

procedimeve praktike për eksperimenete e zhvilluara në vitet 2009 dhe 2015. Trajtimi i tyre në këtë

mënyrë është gjykuar për shkak se secili eksperiment është zhvilluar më vete dhe në kohë të

ndryshme. Pavarësisht që është ndjekur e njëjta procedurë, domosdoshmëria për t'i trajtuar dhe

shtjelluar më vetë është deçizive dhe logjikisht e pashmangshme.

111

dhe gjinisë (në rrugë); dhe tipit tjetër që i identifikonte qartë respondentët (në

familje). Kjo sepse të dy grupet kishin elementë specifikë që duheshin theksuar në

veçanti në mënyrë që të mos cënohej testimi empirik i hipotezës. Në bazë të një

plani kalendarik u realizuan intervistimet në terren nga dy zona elektorale në ditë,

duke monitoruar secilën me një grup mbikqyrësish.

Intervistimet u realizuan në një hark relativisht të shkurtër kohor, që e bënte kohën

faktor jo ndikues në eksperiment. Domethënë, që minimizonte relativisht tepër

ndikimet të cilat lidhen me ndryshimet në kohë të opinioneve të respondentëve. Me

që koha ishte e shkurtër dhe, me që gjatë kësaj kohe nuk pati ndonjë ngjarje, e cila

do të kishte peshë ndikuese në opinionet e elektoratit të qytetit të Tiranës, ishte e

logjikshme të supozohej që faktori kohë nuk ishte i pranishëm në kuadrin e

eksperimentit tonë. Gjatë intervistimeve në terren grupi i monitorimit që i shoqëroi

ato në çdo moment kudo, e përqëndroi vëmendjen kryesisht në anketimet me

identifikim. Kjo edhe për të përfocuar faktorin bazë të «identifikimit» të

respondentëve, por edhe për të garantuar sigurinë e intervistuesve që kryesisht ishin

studente.

Numri i të intervistuarve në vitin 2014 ka qënë 80 respondentë në familje dhe 80

respondentë në rrugë. Numri total i respondentëve të të intervistuarve për të matur

këtë gabim ka qënë 160 respondentë total. Kampionimi i caktuar për intervistim u

realizua 100% për të dy anketimet, që përbën shkallën maksimale të realizimit për

anketimet e zakonshme. Kuptohet që kjo u bë në kuadrin e kërkesave të

eksperimentit, të cilat impononin që të bëhej ç‟është e mundur që të shmangeshin

ndikimet e faktorëve të tjerë të mundshëm të ndryshëm nga ai në studim. Grupi

drejtues (monitores) më tej realizoi kontrollin (çekimin) e pyetësorëve të plotësuar

gjatë intervistimeve në terren, duke evidentuar difektet në plotësimin e tyre. Difektet

që mund të kapërceheshin pa cënuar objektivitetin e anketimit u shmangën nga grupi

drejtues në bashkëpunim me intervistuesit përkatës. Kishe raste që ose nuk ishin

shënuar vlera, ose ishin shënuar vlerësime minimale vetëm për disa prej tyre. Në

këtë rast nuk mungonin shënime anash pyetësorit që sqaronin se respondentët kishin

mendim negativ për gjithë partitë e tjera që mbeteshin. Ose për partitë e tjera nuk

ishte shënuar ndonjë vlerë, por ishin rrethuar jashtë tyre numrat 88 ose 99, që

paraqitnin opcionet „neutrale‟ «Nuk e di» dhe «Pa përgjigje», duke menduar se këto

112

vlera „neutrale‟ karakterizonin të gjitha partitë e tjera që nuk kishin marrë vlerësim

mbi mesataren. Edhe monitoruesit dëshmonin në favor të kësaj natyre të difekteve

në fjalë.) Difektet e tjera që nuk rezultonin të tilla, por që ishin prodhuar nga

pakujdesia e intervistuesve, u lanë në kuadrin e gabimit të matjes. U konstatua se

këto ishin relativisht jo të konsiderueshme, pra edhe jo me ndikim faktorizues.

Në vijim u organizua puna për hedhjen e të dhënave (data entry) brenda

departamentit të Shkencave Politike me grupe prej 7-8 operatorësh në orare të

ndryshme. Gjatë gjithë kohës grupi i drejtimit ishte në drejtim të këtij procesi dhe

shmangu mjaft gabime që pa dashje (për mungesë përvoje) tentonin të bënin

operatorët e data entry-t. Megjithatë, kontrolli i mëvonshëm i procesit, domethënë, i

bazës të dhënave të krijuar, tregoi se kishte ende gabime në hedhje. U evidentuan

gabimet dhe u thirrën studentë të tjerë që, nën mbikqyrjen e antarëve të grupit

drejtues, realizuan korigjimin e gabimeve, duke i ballafaquar me pyetësorët

përkatës. Natyrisht, nuk mund të pretendohet se u kapën të gjitha gabimet e

mundshme. Por, menaxhimi në proces i hedhjes të të dhënave, kontrolli i procesit

mbas përfundimit të tij dhe korigjimi i gabimeve të evidentuara, garantojnë që në një

masë të konsiderueshme gabimet u kapën dhe korigjuan.

Më tej filloi puna për përpunimin e të dhënave të dy bazave të krijuara nga data

entry. Me që bazat ishin në faqe excel, u bë e mundur që të krijoheshin paraprakisht

variablat e reduktuar dhe të eleminoheshin vlerat e shënuara gabimisht (që nuk ishin

përgjigje të pyetjeve përkatëse) në kuadrin e të ashtuquajturave vlera të munguara

(missing values). Bazat e rregulluara kështu u thirrën nga programi SPSS dhe u

kalua në nivelin deskriptiv të përpunimit të të dhënave, me që ky nivel siguronte

edhe krahasimin që kërkonte testimi empirik i supozimit bazë të eksperimentit.

Kryesisht u operua me tabelat e frekuencave të vlerave të variablave, që u

përzgjodhën në funksion të krahasimit sipas homologëve në të dy anketimet (me dhe

pa identifikim të respondentëve). Me që rezultatet e dala nga ky krahasim nuk ishin

në nivelin e pritshmërisë, kjo do të thonte se në eksperiment kishin ndërhyrë faktorë

anësorë, të cilët fillimisht u konsideruan si virtualisht të shmangur. Prandaj, u gjykua

që të kalohej në një fazë tjetër.

Për përpunimin e të dhënave u ndoq e njëjta rrugë që është shpjeguar tek

113

eksperimenti i zhvilluar në vitin 2009. Kështu, si fillim, gjatë procesit të përpunimit

të të dhënave në disa anketime kishte pyetje ku vlerat e tyre kapnin shifrat 88 dhe

99.135

Kjo, sepse sipas kodimit standart, kur variablat marrin vlera mbi 8 ose 9, është

e këshillueshme që vlerat që do të marrin përgjigjet neutrale “nuk e di “ dhe “pa

përgjigje” do të duhet të jenë tashmë vlera më të mëdha se 8 dhe 9, të cilat sërisht

janë të përcaktuar me marrëveshje që jenë 88 dhe 99. Kështu që, u zbatua procedura

e mëparshme që të gjitha vlerat 88 dhe 99 të “nuk e di” dhe “pa përgjigje” të

zëvendësohen me një vlerë të ndryshme nga vlerat e tjera, por njëkohësisht dhe me

një vlerë e cila nuk do të rriste fiktivisht marzhin e gabimit. Kështu, të gjitha vlerat

88 dhe 99 të opsioneve “nuk e di” dhe “ pa përgjigje” janë zëvendësuar me vlerat

zero. Ato vlera të “nuk e di “dhe “pa përgjigje” të cilat janë koduar me vlerën 8 dhe

9 nuk janë zëvendësuar me vlerat zero.

Pasi u bë zëvendësimi i të gjitha vlerave 88 dhe 99 me vlerën zero i‟u rikthyem

sërisht programit SPSS version 16.0. Ky program ndihmoi për të nxjerrë indikatorët

e tendencës qëndrore si mesatarja, moda, standart deviation, standart error of mean,

variancen, range etj. Pas përpunimit të të dhënave janë përdorur tabelat e

frekuencave për të nxjerrë vargjet e vlerave për mesataren, medianin, modën,

standart devijimin, variancën, range, dhe gabimin standart të mesatares. Theksojmë

se si pjesë të përpunimit të të dhënave nuk janë marrë të gjithë indikatorët e

tendencës qëndrore të lartëpërmendur. Si pjesë e këtij studimi u konsideruan vetëm

vlerat e mesatares, devijimit standart dhe gabimit standart të mesatares. Këto vlera u

veçuan nga vlerat e tjera, sepse në vetvete ishin më domethënëse se të gjithë

indikatorët e tjerë. Duke qënë se këto indikatorë merreshin me mesatarizimin e

vlerave, vetë mesatarizimi shërbente për të rregulluar gabime të tjera të cilat vinin

nga procesi i përpunimit të të dhënave.

Pasi u llogaritën 3 indikatorët, u përdorën për të gjetur mesataren e tyre. Për të mos

patur të dhëna fiktive u llogaritën më vete indikatori i mesatares, më pas indikatori i

devijimit standart dhe së fundi u llogaritë indikatori i gabimit standart të mesatares

(std. error of mean). Për secilën nga indikatorët e mësipërm, u nxorrën diferenca e

vlerave të njëjta në familje dhe në rrugë. Të gjitha diferencat u renditën në kahen

135 Për më shumë informacion referohuni tek shtojca me numër 9.1.

114

rritëse. Pra, u vendosën nga vlera më e vogël negative, tek vlera më e madhe

pozitive. E njëjta rrugë u ndoq dhe për indikatorin e devijimit standart (std.

deviation) dhe për gabimin standart të mesatares (std.error of mean). Kjo e fundit më

tej u përdorë për të korigjuar vlerat e indikatorit të mesatares, me që jepte gabimin

standart të kësaj mesatareje.

Ashtu siç është vepruar edhe në vitin 2009, u ndoq praktika e heqjes së vlerave që

prishnin logjikën e ecurisë së vargut të vlerave. Kështu që, u shmangën vlerat të cilat

prishnin vijueshmërinë e vargut të të dhënave. Ato vlera të cilat rezultonin shumë të

shkëputura, të cilat nuk ecnin aspak me ecurinë e vlerave të tjera dhe që nuk ishin

aspak domethënës, u shmangën. Kjo për shkak se shkëputja e madhe e tyre dhe, si

rezultat, prishja e ecurisë së vargut të vlerave mund të sillte një gabim të panjohur.

Gjithashtu për të qënë më objektiv në rezultatet tona, u gjykua që, ashtu si dhe në

rastin e eksperimenteve të mëparshme, të ndiqej dhe një rrugë tjetër, ajo e llogaritjes

së mesatares së vlerave negative dhe pozitive të diferencave.

Pasi janë kaluar të gjithë etapat e mësipërme, u bënë llogaritjet e marzheve të

gabimit. Kështu, u llogaritën 3 marzhe gabimi, të cilat janë si më poshtë vijon:

1. Gabimi që sjell moskonsiderimi i anonimatit të respondentëve, kur ju

bëheshin pyetje që ata mund t'i perceptojnë si me natyrë delikate.

2. Gabimi që sjell përdorimi i kuotës në hallkën e fundit të kampionimit, i cili

ishte i papërcaktuar.

3. Gabimi që sjell përdorimi i kampionimit sistematik dhe që kushtëzohej nga

madhësia e këtij kampionimi.

Procedura për llogaritjen e marzheve të gabimit si për atë që sjell përdorimi i kuotës,

ashtu edhe për gabinim statistikor që kushtëzohej nga madhësia e kampionimit, është

e njëjtë me atë të vitit 2009, që është shpjeguar më sipër.

115

2.2.3. Procedimet praktike për eksperimentin e zhvilluar në vitin

2015.

Për realizimin e këtij studimi empirik, u nevojit një anketim që të zhvillohej

paralelisht në të njëjtën kohë nga dy grupe intervistuesish, njëri në familje dhe tjetri

në rrugë. Kështu u zhvilluan dy anketime analoge (me të njëjtin pyetësor), por njeri

me kampionim që i identifikonte respondentët, sipas kampionimit sistematik (“nga

porta në portë”) në familje dhe tjetri që nuk i identifikonte ata me kampionim kuotë

në hallkën e fundit të kampionimit (në rrugë).

Konkretisht, përsa i përket procedimeve praktike, në vitin 2015, në bazë të pyetjes

kërkimore u hartua supozimi bazë si përgjigje e supozuar e saj. Nga supozimi bazë u

deduktuan implikimet përkatëse dhe prej tyre u identifikuan indikatorët e

informacionit që do të realizonin testin empirik. U freskua informacioni lidhur me

elektoratin e Tiranës dhe në përputhje me të u skicuan kampionimet për 4 zona të

qytetit të Tiranës. Më tej u rishikua pyetësori i anketimeve për sjelljen votuese për

vitin 2013 dhe u bënë disa modifikime. Në vijim u realizuan seancat e trajnimit të

intervistuesve për të sqaruar pyetjet dhe parashikuar situata të pritshme në intervistat

në terren me synimin e unifikimit të qëndrimeve të tyre në terren. Gjithashtu i‟u

sqarua atyre dhe qëllimi i eksperimentit që do të kryhej nëpërmjet dy anketimeve ku

do të merrnin pjesë ata. Në bazë të një plani kalendarik u realizuan intervistimet në

terren në dy zona elektorale në ditë, duke monitoruar secilën me një grup

mbikqyrësish.

Intervistimet u realizuan në një hark relativisht të shkurtër kohor, që e bënte kohën

faktor jo ndikues në eksperiment. Domethënë, që minimizonte relativisht tepër

ndikimet të cilat lidhen me ndryshimet në kohë të opinioneve të respondentëve. Me

që koha ishte e shkurtër dhe, me që gjatë kësaj kohe nuk pati ndonjë ngjarje, e cila do

të kishte peshë ndikuese në opinionet e elektoratit të qytetit të Tiranës, ishte e

logjikshme të supozohej që faktori kohë edhe këtë herë nuk ishte i pranishëm në

kuadrin e eksperimentit tonë. Gjatë intervistimeve në terren grupi i monitorimit që i

shoqëroi ato në çdo moment kudo, e përqëndroi vëmendjen kryesisht në anketimet

me identifikim. Kjo edhe për të përfocuar faktorin bazë të «identifikimit» të

116

respondentëve, por edhe për të garantuar sigurinë e intervistuesve që kryesisht ishin

studente.

Numri i të intervistuarve në vitin 2015 ka qënë 144 respondentë në familje dhe 144

respondentë në rrugë. Numri total i respondentëve të të intervistuarve për të matur

këtë gabim ka qënë 288 respondentë. Kampionimi i caktuar për intervistim u realizua

100% për të dy anketimet, që përbën shkallën maksimale të realizimit për anketimet

e zakonshme. Kuptohet që kjo u bë në kuadrin e kërkesave të eksperimentit, të cilat

impononin që të bëhej ç‟është e mundur që të shmangeshin ndikimet e faktorëve të

tjerë të mundshëm të ndryshëm nga ai në studim. Grupi drejtues (monitorues) më tej

realizoi kontrollin (çekimin) e pyetësorëve të plotësuar gjatë intervistimeve në terren,

duke evidentuar difektet në plotësimin e tyre. Difektet që mund të kapërceheshin pa

cënuar objektivitetin e anketimit u shmangën nga grupi drejtues në bashkëpunim me

intervistuesit përkatës. Kurse për të tjerat si, për shëmbull, ato që, ose nuk ishin

shënuar vlera, ose ishin shënuar vlerësime minimale vetëm për disa prej tyre, me që

në këtë rast nuk mungonin shënime anash pyetësorit që sqaronin se respondentët

kishin mendim negativ për gjithë partitë e tjera që mbeteshin, u bënë rregullimet

përkatëse.) Difektet e tjera që nuk rezultonin të tilla, por që ishin prodhuar nga

pakujdesia e intervistuesve, u lanë në kuadrin e gabimit të matjes. U gjykua se këto

ishin relativisht jo të konsiderueshme, pra edhe jo me ndikim faktorizues.

Në vijim u organizua puna për hedhjen e të dhënave (data entry) brenda

departamentit të Shkencave Politike me grupe prej 7-8 operatorësh në orare të

ndryshme. Gjatë gjithë kohës grupi i drejtimit ishte në drejtim të këtij procesi dhe

shmangu mjaft gabime që pa dashje (për mungesë përvoje) tentonin të bënin

operatorët e data entry-t. Megjithatë, kontrolli i mëvonshëm i procesit, domethënë, i

bazës të dhënave të krijuar, tregoi se kishte ende gabime në hedhje. U evidentuan

gabimet dhe u thirrën studentë të tjerë që, nën mbikqyrjen e antarëve të grupit

drejtues, realizuan korigjimin e gabimeve, duke i ballafaquar me pyetësorët përkatës.

Natyrisht, nuk mund të pretendohet se u kapën të gjitha gabimet e mundshme. Por,

menaxhimi në proces i hedhjes të të dhënave, kontrolli i procesit mbas përfundimit të

tij dhe korigjimi i gabimeve të evidentuara, garantojnë që në një masë të

konsiderueshme gabimet u kapën dhe korigjuan.

117

Më tej filloi puna për përpunimin e të dhënave të dy bazave të krijuara nga data

entry. Me që bazat ishin në faqe excel, u bë e mundur që të krijoheshin paraprakisht

variablat e reduktuar dhe të eleminoheshin vlerat e shënuara gabimisht (që nuk ishin

përgjigje të pyetjeve përkatëse) në kuadrin e të ashtuquajturave vlera të munguara

(missing values). U realizuan dy baza që kishin të njëjtin numur të regjistrimeve, në

mënyrë që të bëhej e mundur krahasimi i diferencave të treguesve agregatë të

përgjigjeve nga dy bazat. Bazat e rregulluara kështu u thirrën nga programi SPSS dhe

u kalua në nivelin e përpunimit të të dhënave, me që ky nivel siguronte edhe

krahasimin që kërkonte testimi empirik i hipotezës bazë të eksperimentit. Kryesisht u

operua me tabelat e frekuencave të vlerave të variablave dhe me ndërtimin e tabelave

krahasuese të pyetjeve të cilësuara si „delikate‟. Tabelat krahasuese u përzgjodhën në

funksion të krahasimit sipas homologëve në të dy anketimet (me dhe pa identifikim

të respondentëve). Me që rezultatet e dala nga ky krahasim nuk ishin në nivelin e

pritshmërisë, që do të thonte se në eksperiment kishin ndërhyrë faktorë anësorë, të

cilët fillimisht u konsideruan si virtualisht të shmangur, u gjykua edhe për këtë

eksperiment që të kalohej në një fazë tjetër.

Për përpunimin e të dhënave është ndjekur e njëjta rrugë që u përdor edhe tek

eksperimentet e zhvilluara në vitin 2009 dhe 2014. Kështu si fillim, gjatë procestit të

përpunimit të të dhënave në disa anketime kishte pyetje ku përgjigjet e tyre

kodoheshin me vlerat e 88 dhe 99, të cilat ne i kemi zëvendësuar me vlerën zero, me

që përfaqësojnë kode dhe jo vlera të matjeve të kategorive të variablave në nivelin

interval apo raport.136

Pasi u bënë zëvendësimet e të gjitha vlerave 88 dhe 99 me vlerën zero, baza u rikthye

sërisht te programit SPSS 16.0. Ky program ndihmoi për të nxjerrë indikatorët e

tendencës qëndrore të llojit mean, mode, standart deviation, standart error of mean,

variance, range etj. Si edhe në rastet e tjera, si pjesë e studimit tonë u morën në

konsideratë vetëm vlerat e mesatares, devijimit standart dhe gabimit standart të

mesatares.

136 Për më shumë informacion referohuni tek shtojcat me numër 9.2 dhe 9.3.

118

Pasi u llogaritën 3 indikatorët, u përdorën për të gjetur mesataren e tyre137

. Për të mos

patur të dhëna fiktive u llogaritën më vete indikatori i mesatares, më pas indikatori i

standart devijimit dhe së fundmi u llogarit indikatori i gabimit standart të mesatares

(std. error of mean). Për secilën nga indikatorët e mësipërm, u nxorrën diferencat e

vlerave të njëjta në familje dhe në rrugë. Të gjitha diferencat u renditën në kahen

rritëse. Pra, u vendosën nga vlera më e vogël negative, te vlera më e madhe pozitive.

E njëjta rrugë u ndoq dhe për indikatorin e devijimit standart (std. deviation) dhe për

gabimin standart të mesatares (std. error of mean). Si zakonisht, kjo e fundit u

përdorë për të korigjuar vlerat e mesatares.

Ashtu siç u veprua edhe në vitin 2009 dhe 2014, u ndoq praktika e heqjes së vlerave

që prishnin logjikën e ecurisë së vargut. Ato vlera që rezultonin shumë të shkëputura,

të cilat nuk ecnin aspak me logjikën e ndryshimit të vlerave të tjera dhe që nuk ishin

aspak domethënëse, u shmangën. Kjo për shkak se shkëputja e madhe e tyre dhe, si

rezultat, prishja e ecurisë së vargut me mundësi do të sillte një gabim të panjohur.

Gjithashtu u bënë edhe llogaritjet e mesatares së vlerave negative dhe pozitive të

diferencave. Kështu që, duke përdorur mesataren e vlerave negative të diferencave

dhe mesataren e vlerave pozitive të diferencave, u bë e mundur të nxirrej një marzh

gabimi, sa më i pranueshëm, me që ai doli nga një proces vetërregullimi që siguronte

përdorimi i mekanizmit të mesatarizimit të vlerave. Nxjerrja e mesatares së

diferencave në vlerë negative dhe mesatares së diferencave në vlerë pozitive, ishte

më shumë e pranueshme në nxjerrjen e marzhit të gabimit që fuste kampionimi me

kuotën në hallkën e fundit të tij, për shkak se synim ishte që nxjerrja e marzhit të

gabimit që fuste përdorimi i kampionimit me kuotë t'i afrohej sa më shumë të ishte e

mundur atij reali (që nuk njihej, por kërkohej). Përsa i përket marzhit të gabimit që

fuste kampionimi sistematik ku nuk merrej parasysh anonimati i respondentëve, kur

atyre ju bëheshin pyetje me “natyrë delikate”, u gjykua si më e arsyeshme të

marreshin diferencat nga vlera më e vogël tek ajo më e madhe dhe jo mesataret e

diferencave negative dhe atyre pozitive, sepse synimi ishte të nxirrej kufiri maksimal

i këtij gabimi dhe jo kufiri minimal të tij, me që, ashtu si dhe në eksperimentet e tjera

137 Në fakt gabimi standart i mesatares u shfrytëzua, ashtu si dhe në rastet e tjera, për të

korigjuar marzhet e diferencave të mesatares. Kështu u mesatarizuan vetëm vlerat e dy treguesve,

mesatares dhe devijimit standart.

119

të mëparshme, u përdor një pyetësor me pyetje delikate më “të zbutura”, i cili shpinte

në marzhe me vlera më të vogla të gabimit që kërkohej të matej .

Pasi u kaluan të gjithë etapat e mësipërme, u llogaritën marzhet e gabimit. Kështu u

gjet marzhi i gabimit që kërkohej (ai që sillte moskonsiderimi i anonimatit kur

bëheshin pyetje që perceptoheshin nga elektorati si delikate), duke llogaritur që ky

gabim përfshihej bashkë me dy gabimet e tjera (ai që sillte kuota dhe ai që sillte

madhësia e kampionimit sistematik) në diferencat totale të vlerave të indikatorëve të

lartë përmendur (mesatares dhe devijimit standart), që dilnin nga të dhënat e

anketimit në fjalë. Pra, në këto diferenca përfshiheshin këto tre tipe gabimesh:

1. Gabimi e moskonsiderimit të anonimatit të respondentëve kur atyre ju

bëheshin pyetje me “natyrë delikate”.

2. Gabimi e kuotës, i cili ishte i papërcaktuar dhe që u bë e mundur të matej

nëpërmjet procedurave ad hoc.

3. Gabimi që vinte nga përdorimi i një kampionimi sistematik dhe që

kushtëzohej vetëm nga madhësia e këtij kampionimi.

Procedura për llogaritjen e marzheve të gabimit si për atë që sillte përdorimi i

kuotës, apo kampionimi sistematik me moskonsiderim të anonimatit, ashtu edhe për

gabimim statistikor që vinte nga madhësia e kampionimit, ishte e njëjtë me atë të

viteve 2009 e 2014, e cila është shpjeguar më sipër.

2.2.4. Procedimet praktike për grupin e eksperimenteve që matën

gabimin që fut kuota në hallkën e fundit të kampionimit të përbërë,

konkretisht për vitin 2010.

Ashtu si për çdo eksperiment, edhe për ekperimentet e zhvilluar me qëllim matjen e

gabimit që fut kuota në hallkën e fundit të kampionimit të përbërë është ndërtuar një

120

pyetje kërkimore. Në bazë të pyetjes kërkimore u hartua supozimi bazë si përgjigje e

supozuar e saj. Nga supozimi bazë u deduktuan implikimet përkatëse dhe prej tyre u

identifikuan indikatorët e informacionit që do të realizonte testin empirik të tyre.

Ndryshe nga eksperimentet e zhvilluara në vitin 2009, 2014, 2015, eksperimenti i

zhvilluar në vitin 2010 ishte eksperiment për të matur marzhin e gabimit që fuste

kuota në hallkën e fundit të kampionimit. U freskua informacioni lidhur me

elektoratin e Tiranës dhe në përputhje me të u skicuan kampionimet për qytetin e

Tiranës. Theksojmë se në këtë vit ndryshe nga vitet e tjera ky eksperiment u zhvillua

edhe në qytetet të tjera dhe si pjesë të interpretimit të të dhënave janë marrë në

studim vetëm të dhënat e eksperimentit të zhvilluar në qytetin e Tiranës, me qëllimin

e vetëm shmangien e faktorëve të tjerë jo në fokusin e ekspermentit si, elementi

kohë dhe vend .

Si instrument për të siguruar informacionin empirik të nevojshëm për objektivat e

studimit eksperimental u zgjodh një pyetësor që hetonte profilin vleror të elektoratit

të qytetit në studim. Në këtë pyetësor, në përputhje me pikësynimet metodologjike

për të shmangur efekte të pakonsideruara, u shmangën pyetjet që mund të

cilësoheshin si delikate. Kjo për arsyen që ndikimi i tyre të mos ndërhynte në

ndryshimin që sillte në përgjigje kalimi në hallkën e fundit nga kampionimi

sistematik në atë me kuotë.

Në vijim u realizuan seancat e trajnimit të intervistuesve për të sqaruar pyetjet dhe

parashikuar situata të pritshme në intervistat në terren me synimin e unifikimit të

qëndrimeve të tyre në terren. Gjithashtu i‟u sqarua atyre dhe qëllimi i eksperimentit

që do të kryhej nëpërmjet dy anketimeve ku do të merrnin pjesë ata.

Dy grupet e intervistuesve u trajnuan veçmas sipas tipit të kampionimit: atij që

realizonte në hallkën përfundimtare mos identifikimin e respondentëve me anë të

përdorimit të kuotave sipas grup moshave dhe gjinisë; dhe tipit tjetër që i

identifikonte qartë respondentët. Kjo sepse të dy grupet kishin elementë specifikë që

duheshin theksuar në veçanti në mënyrë që të mos cënohej testimi empirik i

implikimeve të supozimit bazë. Në bazë të një plani kalendarik u realizuan

intervistimet në terren nga dy zona elektorale në ditë, duke monitoruar secilën me

një grup mbikqyrësish.

121

Intervistimet u realizuan në një hark relativisht të shkurtër kohor, që e bënte atë jo

faktor ndikues në eksperiment. Domethënë, që minimizonte relativisht tepër

ndikimet të cilat lidhen me ndryshimet në kohë të opinioneve të respondentëve. Me

që koha ishte e shkurtër dhe, me që gjatë saj nuk pati ndonjë ngjarje, e cila do të

kishte peshë ndikuese në opinionet e elektoratit të qytetit të Tiranës, ishte e

logjikshme të supozohej që faktori kohë nuk ishte i pranishëm në kuadrin e

eksperimentit tonë. Gjatë intervistimeve në terren grupi i monitorimit që i shoqëroi

ato në çdo moment kudo, e përqëndroi vëmendjen kryesisht në anketimet me

identifikim, për të njëjtat arsye që kishte vepruar po kështu edhe më parë.

Numri i të intervistuarve në vitin 2010 ka qënë 328 respondentë në familje dhe 328

respondentë në rrugë. Numri total i respondentëve të të intervistuarve për të matur

këtë gabim ka qënë 656 respondent në total. Kampionimi i caktuar për intervistim u

realizua 100% për të dy anketimet, që përbën shkallën maksimale të realizimit për

anketimet e zakonshme. Kuptohet që, kjo u bë në kuadrin e kërkesave të

eksperimentit, të cilat impononin që të bëhej ç‟është e mundur që të shmangeshin

ndikimet e faktorëve të tjerë të mundshëm të ndryshëm nga ai në studim. Grupi

drejtues (monitorues) më tej realizoi kontrollin (çekimin) e pyetësorëve të plotësuar

gjatë intervistimeve në terren, duke evidentuar difektet në plotësimin e tyre. Difektet

që mund të kapërceheshin pa cënuar objektivitetin e anketimit u shmangën nga grupi

drejtues në bashkëpunim me intervistuesit përkatës.

Në vijim u organizua puna për hedhjen e të dhënave (data entry) brenda

departamentit të Shkencave Politike me grupe prej 8-9 operatorësh në orare të

ndryshme. Gjatë gjithë kohës grupi i drejtimit ishte në drejtim të këtij procesi dhe

shmangu mjaft gabime që pa dashje (për mungesë përvoje) tentonin të bënin

operatorët e data entry-t. Megjithatë, kontrolli i mëvonshëm i procesit, domethënë, i

bazës të dhënave të krijuar, tregoi se kishte ende gabime në hedhje. U evidentuan

gabimet dhe u thirrën studentë të tjerë që, nën mbikqyrjen e antarëve të grupit

drejtues, realizuan korigjimin e gabimeve, duke i ballafaquar me pyetësorët

përkatës. Natyrisht, nuk mund të pretendohet se u kapën të gjitha gabimet e

mundshme. Por, menaxhimi në proces i hedhjes së të dhënave, kontrolli i procesit

mbas përfundimit të tij dhe korigjimi i gabimeve të evidentuara, garantojnë që në një

masë të konsiderueshme gabimet u kapën dhe korigjuan.

122

Më tej filloi puna për përpunimin e të dhënave të dy bazave të krijuara nga data

entry. Me që bazat ishin në faqe excel, u bë e mundur që të krijoheshin paraprakisht

variablat e reduktuar dhe të eleminoheshin vlerat e shënuara gabimisht (që nuk ishin

përgjigje të pyetjeve përkatëse) në kuadrin e të ashtuquajturave vlera të munguara

(missing values). Bazat e rregulluara kështu u thirrën nga programi SPSS dhe u

kalua në nivelin e përpunimit të të dhënave, me që ky nivel siguronte edhe

krahasimin që kërkonte testimi empirik i supozimit bazë të eksperimentit. U

barazuan nga pikëpamja e numrit të regjistrimeve të dy bazat.

Për të përcaktuar diferencat në përgjigjet e pyetjeve analoge sipas dy tipeve të

kampionimit në hallkën e fundit të tij, u mendua që përsëri të shfrytëzohej mundësia

që ofronte opcioni i frekuencave. Kjo sepse ky opcion ofronte edhe tabelë ku

jepeshin mesataret e vlerave për çdo variabël. Mjaftonte që të krahasoheshin këto

mesatare për përgjigjet ndaj pyetjeve analoge, që të mund të përcaktoheshin

diferencat e kërkuara.

Për të realizuar këtë diferencë, lipsej që secila përgjigje të realizohej si variabël më

vete në një bazë të vetme të dhënash, në mënyrë që të shfrytëzoheshin dy

instrumentat e zgjedhura nga SPSS. Për këtë gjë, në bazën e të dhënave të krijuar në

një faqe excel, u vendosën në fillim si variabla (si kollona) përgjigjet e marra nga

anketimi i zhvilluar në familjet (që kishte në hallkën e fundit kampionimin

sistematik të tipit «nga porta në portë»). Në vijim u vendosën variablat (përgjigjet e

pyetjeve analoge) që i përkisnin anketimit të zhvilluar në rrugë (që kishte në hallkën

e fundit kampionimin me kuotë).

Baza e krijuar në këtë mënyrë në një faqe excel i‟u nënshtrua procedurave të

rregullimit (ku u fut dhe krijimi i variablave të reduktuar). Më tej ajo u thirr nga një

program i përpunimit statistikor të të dhënave të tipit SPSS.16 dhe u krijua baza

përkatëse në këtë program. Mbi këtë bazë u ushtruan instrumentat statistikore të

tabelave të frekuencave ndërmjet përgjigjeve ndaj pyetjeve analoge. Nga përdorimi i

këtyre instrumentave kemi rezultatet të cilat do të paraqiten tek seksioni i gjetjeve të

hulumtimit.

123

Gjithashtu si pjesë të punës u ndoq dhe e gjithë procedura e ndjekur dhe tek

eksperimentet e zhvilluara në vitet 2009, 2014, 2015.

2.2.5. Procedimet praktike për grupin e eksperimenteve që matën

gabimin që fuste kuota në hallkën e fundit të kampionimit të përbërë,

konkretisht për vitin 2012138

.

Ashtu si tek eksperimenti i zhvilluar në vitin 2010, edhe tek ky eksperiment kemi

ndërtuar një pyetjen kërkimore. Në bazë të pyetjes kërkimore u hartua supozimi

bazë si përgjigje e supozuar e saj. Nga supozimi bazë u deduktuan implikimet

përkatëse dhe prej tyre u identifikuan indikatorët e informacionit që do të realizonte

testin empirik. Në vitin 2012 janë zhvilluar 2 eksperimente për të matur marzhin e

gabimit që fut kuota në hallkën e fundit të kampionimit. Eksperimenti i parë është

zhvilluar në periudhën mars 2012 dhe eksperimenti i dytë është zhvilluar në

periudhën maj 2012. Të dy eksperimentet kanë patur për qëllim të matnin marzhin e

gabimit që fuste kuota. Kështu u freskua informacioni lidhur me elektoratin e

Tiranës dhe në përputhje me të u skicuan kampionimet për qytetin e Tiranës.

Si instrument për të siguruar informacionin empirik të nevojshëm për objektivat e

studimit eksperimental u zgjodh një pyetësor që hetonte profilin vleror të elektoratit

të qytetit të Tiranës në studim. Në këtë pyetësor, në përputhje me pikësynimet

metodologjike për të shmangur efekte të pakonsideruara, u shmangën pyetjet që

mund të cilësoheshin si delikate. Kjo për arsyen që ndikimi i tyre të mos ndërhynte

në ndryshimin që sillte në përgjigje kalimi në hallkën e fundit nga kampionimi

sistematik në atë me kuotë.

Në vijim u realizuan seancat e trajnimit të intervistuesve për të sqaruar pyetjet dhe

parashikuar situata të pritshme në intervistat në terren me synimin e unifikimit të

qëndrimeve të tyre në terren. Gjithashtu i‟u sqarua atyre dhe qëllimi i eksperimentit

138 Në parim shpjegimi i procedimeve praktike për eksperimentin e zhvilluar në vitin 2012, me

qëllim matjen e marzhit të gabimit që fut kuota në hallkën e fundit të kampionimit të përbërë, mund të

rezultojë pothuajse i njëjtë me shpjegimin e procedimeve praktike për eksperimenete e zhvilluara në

vitet 2010 dhe 2014. Trajtimi i tyre në këtë mënyrë është gjykuar për shkak se secili eksperiment është

zhvilluar më vetë dhe në kohë të ndryshme. Pavarësisht që është ndjekur e njëjta procedurë,

domosdoshmëria për t‟i trajtuar dhe shtjelluar më vetë është deçizive dhe logjikisht e pashmangshme.

124

që do të kryhej nëpërmjet dy anketimeve ku do të merrnin pjesë ata.

Dy grupet e intervistuesve u trajnuan veçmas sipas tipit të kampionimit: atij që

realizonte në hallkën përfundimtare mos identifikimin e respondentëve me anë të

përdorimit të kuotave sipas grup moshave dhe gjinisë; dhe tipit tjetër që i

identifikonte qartë respondentët. Kjo sepse të dy grupet kishin elementë specifikë që

duheshin theksuar në veçanti në mënyrë që të mos cënohej testimi empirik i

supozimit bazë. Në bazë të një plani kalendarik u realizuan intervistimet në terren

nga dy zona elektorale në ditë, duke monitoruar secilën me një grup mbikqyrësish.

Intervistimet u realizuan në një hark relativisht të shkurtër kohor, që e bënte atë jo

faktor ndikues në eksperiment. Domethënë, që minimizonte relativisht tepër

ndikimet të cilat lidhen me ndryshimet në kohë të opinioneve të respondentëve. Me

që koha ishte e shkurtër dhe, me që gjatë saj nuk pati ndonjë ngjarje, e cila do të

kishte peshë ndikuese në opinionet e elektoratit të qytetit të Tiranës, ishte e

logjikshme të supozohej që faktori kohë nuk ishte i pranishëm në kuadrin e

eksperimentit tonë. Gjatë intervistimeve në terren grupi i monitorimit që i shoqëroi

ato kudo në çdo moment, e përqëndroi vëmendjen kryesisht në anketimet me

identifikim. Kjo për arsye të njëjta me ato të eksperimenteve të mëparshme.

Numri i të intervistuarve për periudhën mars 2012 ka qenë 123 respondentë në

familje dhe 123 respondentë në rrugë. Numri total i respondentëve të të

intervistuarve për të matur këtë gabim ka qënë 246 respondent total. Ndërsa numri i

të intervistuarve për periudhën maj 2012 ka qënë 106 respondentë në familje dhe

106 respondentë në rrugë. Numri total i respondentëve të të intervistuarve për të

matur këtë gabim ka qënë 212 respondent total.

Kampionimi i caktuar për intervistim u realizua 100% për të dy anketimet, që përbën

shkallën maksimale të realizimit për anketimet e zakonshme. Kuptohet që kjo u bë

në kuadrin e kërkesave të eksperimentit, të cilat impononin që të bëhej ç‟është e

mundur që të shmangeshin ndikimet e faktorëve të tjerë të mundshëm të ndryshëm

nga ai në studim. Grupi drejtues (monitores) më tej realizoi kontrollin (çekimin) e

pyetësorëve të plotësuar gjatë intervistimeve në terren, duke evidentuar difektet në

plotësimin e tyre. Difektet që mund të kapërceheshin pa cënuar objektivitetin e

125

anketimit u shmangën nga grupi drejtues në bashkëpunim me intervistuesit përkatës.

Në vijim u organizua puna për hedhjen e të dhënave (data entry) brenda

departamentit të Shkencave Politike me grupe prej 7-8 operatorësh në orare të

ndryshme. Gjatë gjithë kohës grupi drejtues ishte në drejtim të këtij procesi dhe

shmangu mjaft gabime që pa dashje (për mungesë përvoje) tentonin të bënin

operatorët e data entry-t. Megjithatë, kontrolli i mëvonshëm i procesit, domethënë, i

bazës së të dhënave të krijuar, tregoi se kishte ende gabime në hedhje. U evidentuan

gabimet dhe u thirrën studentë të tjerë që, nën mbikqyrjen e antarëve të grupit

drejtues, realizuan korigjimin e gabimeve, duke i ballafaquar me pyetësorët

përkatës. Natyrisht, nuk mund të pretendohet se u kapën të gjitha gabimet e

mundshme. Por, menaxhimi në proces i hedhjes së të dhënave, kontrolli i procesit

mbas përfundimit të tij dhe korigjimi i gabimeve të evidentuara, garantojnë që në një

masë të konsiderueshme gabimet u kapën dhe korigjuan.

Më tej filloi puna për përpunimin e të dhënave të dy bazave të krijuara nga data

entry. Me që bazat ishin në faqe excel, u bë e mundur që të krijoheshin paraprakisht

variablat e reduktuar dhe të eleminoheshin vlerat e shënuara gabimisht (që nuk ishin

përgjigje të pyetjeve përkatëse) në kuadrin e të ashtuquajturave vlera të munguara

(missing values). Bazat e rregulluara kështu dhe të barazuara nga pikëpamja e

numrit të regjistrimeve, u thirrën nga programi SPSS dhe u kalua në nivelin e

përpunimit të të dhënave, me që ky nivel siguronte edhe krahasimin që kërkonte

testimi empirik i supozimit bazë të eksperimentit.

Për të përcaktuar diferencat në përgjigjet e pyetjeve analoge sipas dy tipeve të

kampionimit në hallkën e fundit të tij, si zakonisht, u mendua që të shfrytëzohej

mundësia që ofronte opcioni i frekuencave. Kjo, sepse ky opcion ofronte edhe tabelë

ku jepeshin mesataret e vlerave për çdo variabël. Mjaftonte që të krahasoheshin këto

mesatare për përgjigjet ndaj pyetjeve analoge, që të mund të përcaktoheshin

diferencat e kërkuara.

Për të realizuar këto diferenca, lipsej që secila përgjigje të realizohej si variabël më

vete në një bazë të vetme të dhënash, në mënyrë që të shfrytëzoheshin dy

instrumentat e zgjedhura nga SPSS. Për këtë gjë, në bazën e të dhënave të krijuar në

një faqe excel, u vendosën në fillim si variabla (si kollona) përgjigjet e marra nga

anketimi i zhvilluar në familjet (që kishte në hallkën e fundit kampionimin

126

sistematik të tipit «nga porta në portë»). Në vijim u vendosën variablat (përgjigjet e

pyetjeve analoge) që i përkisnin anketimit të zhvilluar në rrugë (që kishte në hallkën

e fundit kampionimin me kuotë).

Baza e krijuar në këtë mënyrë në një faqe excel i‟u nënshtrua procedurave të

rregullimit (ku futen dhe krijimi i variablave të reduktuar). Më tej ajo u thirr nga një

program i përpunimit statistikor të të dhënave të tipit SPSS.16 dhe u krijua baza

përkatëse në këtë program.

Mbi këtë bazë u ushtruan instrumentat statistikore të tabelave të frekuencave

ndërmjet përgjigjeve ndaj pyetjeve analoge. Nga përdorimi i këtyre instrumentave

kemi rezultatet të cilat do të paraqiten tek seksioni i gjetjeve të hulumtimit.

Gjithashtu si pjesë të punës u ndoq si zakonisht e gjithë procedura e ndjekur dhe tek

eksperimentet e zhvilluara në vitet 2009, 2010, 2014, 2015

2.2.6. Procedimet praktike për grupin e eksperimenteve që matën

gabimin që fuste kuota në hallkën e fundit të kampionimit të përbërë,

konkretisht për vitin 2014.

Si fillim kemi ndërtuar një pyetje kërkimore për eksperimentin e zhvilluar në vitin

2014. Në bazë të pyetjes kërkimore u hartua supozimi bazë si përgjigje e supozuar e

saj. Nga supozimi bazë u deduktuan implikimet përkatëse dhe prej tyre u

identifikuan indikatorët e informacionit që do të realizonte testin empirik.

Eksperimeti i zhvilluar në vitin 2014 kishte për qëllim të maste marzhin e gabimit që

fuste kuota. Kështu, u freskua informacioni lidhur me elektoratin e Tiranës dhe në

përputhje me të u skicuan kampionimet për qytetin e Tiranës.139

Si instrument për të siguruar informacionin empirik të nevojshëm për objektivat e

studimit eksperimental u zgjodh një pyetësor që hetonte profilin vleror të elektoratit

të qytetit në studim. Në këtë pyetësor, në përputhje me pikësynimet metodologjike

139 Nga dy për secilin anketim : atë për matjen e gabimit që fut kuota dhe atë që do të maste

gabimin që sillte mos sigurimi i anonimatit kur pytësori përmbante pyetje të perceptuara sidelikate nga

respondentët.

127

për të shmangur efekte të pakonsideruara, u shmangën pyetjet që mund të

cilësoheshin si delikate. Kjo për arsyen që ndikimi i tyre të mos ndërhynte në

ndryshimin që sillte në përgjigje kalimi në hallkën e fundit nga kampionimi

sistematik në atë me kuotë.

Në vijim u realizuan seancat e trajnimit të intervistuesve për të sqaruar pyetjet dhe

parashikuar situata të pritshme në intervistat në terren me synimin e unifikimit të

qëndrimeve të tyre në terren. Gjithashtu i‟u sqarua atyre dhe qëllimi i eksperimentit

që do të kryhej nëpërmjet dy anketimeve ku do të merrnin pjesë ata.

Dy grupet e intervistuesve u trajnuan veçmas sipas tipit të kampionimit: atij që

realizonte në hallkën përfundimtare mos identifikimin e respondentëve me anë të

përdorimit të kuotave sipas grup moshave dhe gjinisë; dhe tipit tjetër që i

identifikonte qartë respondentët. Kjo sepse të dy grupet kishin elementë specifikë që

duheshin theksuar në veçanti në mënyrë që të mos cënohej testimi empirik i

implikimeve të supozimit bazë. Në bazë të një plani kalendarik u realizuan

intervistimet në terren nga dy zona elektorale në ditë, duke monitoruar secilën me

një grup mbikqyrësish.

Intervistimet u realizuan në një hark relativisht të shkurtër kohor, që e bën kohën jo

faktor ndikues në eksperiment. Domethënë, që minimizonte relativisht tepër

ndikimet të cilat lidheshin me ndryshimet në kohë të opinioneve të respondentëve.

Me që koha ishte e shkurtër dhe, me që gjatë saj nuk pati ndonjë ngjarje, e cila do të

kishte peshë ndikuese në opinionet e elektoratit të qytetit të Tiranës, ishte e

logjikshme të supozohej që faktori kohë nuk ishte i pranishëm në kuadrin e

eksperimentit tonë. Gjatë intervistimeve në terren grupi i monitorimit që i shoqëroi

ato në çdo moment kudo, si zakonisht e përqëndroi vëmendjen kryesisht në

anketimet me identifikim për arsye tashmë të njohura.

Numri i të intervistuarve për periudhën mars 2014 ka qënë 80 respondentë në

familje dhe 80 respondentë në rrugë. Numri total i respondentëve të të intervistuarve

për të matur këtë gabim ka qënë 160 respondent total. Kampionimi i caktuar për

intervistim u realizua 100% për të dy anketimet, që përbën shkallën maksimale të

realizimit për anketimet e zakonshme. Kuptohet që kjo u bë në kuadrin e kërkesave

128

të eksperimentit, të cilat impononin që të bëhej ç‟është e mundur që të shmangeshin

ndikimet e faktorëve të tjerë të mundshëm të ndryshëm nga ai në studim. Grupi

drejtues (monitores) më tej realizoi kontrollin (çekimin) e pyetësorëve të plotësuar

gjatë intervistimeve në terren, duke evidentuar difektet në plotësimin e tyre. Difektet

që mund të kapërceheshin pa cënuar objektivitetin e anketimit u shmangën nga grupi

drejtues në bashkëpunim me intervistuesit përkatës.

Në vijim u organizua puna për hedhjen e të dhënave (data entry) brenda

departamentit të Shkencave Politike me grupe prej 6-7 operatorësh në orare të

ndryshme. Gjatë gjithë kohës grupi drejtues ishte në drejtim të këtij procesi dhe

shmangu mjaft gabime që pa dashje (për mungesë përvoje) tentonin të bënin

operatorët e data entry-t. Megjithatë, kontrolli i mëvonshëm i procesit, domethënë, i

bazës së të dhënave të krijuar, tregoi se kishte ende gabime në hedhje. U evidentuan

gabimet dhe u thirrën studentë të tjerë që, nën mbikqyrjen e antarëve të grupit

drejtues, realizuan korigjimin e gabimeve, duke i ballafaquar me pyetësorët

përkatës. Natyrisht, nuk mund të pretendohet se u kapën të gjitha gabimet e

mundshme. Por, menaxhimi në proces i hedhjes së të dhënave, kontrolli i procesit

mbas përfundimit të tij dhe korigjimi i gabimeve të evidentuara, garantojnë që në një

masë të konsiderueshme gabimet u kapën dhe korigjuan.

Më tej filloi puna për përpunimin e të dhënave të dy bazave të krijuara nga data

entry. Me që bazat ishin në faqe excel, u bë e mundur që të krijoheshin paraprakisht

variablat e reduktuar dhe të eleminoheshin vlerat e shënuara gabimisht (që nuk ishin

përgjigje të pyetjeve përkatëse) në kuadrin e të ashtuquajturave vlera të munguara

(missing values). Bazat e rregulluara kështu u thirrën nga programi SPSS dhe u

kalua në nivelin e përpunimit të të dhënave, me që ky nivel siguronte edhe

krahasimin që kërkonte testimi empirik i supozimit bazë të eksperimentit.

Për të përcaktuar diferencat në përgjigjet e pyetjeve analoge sipas dy tipeve të

kampionimit në hallkën e fundit të tij, u mendua që të shfrytëzohej mundësia që

ofronte opcioni i frekuencave. Kjo sepse ky opcion ofronte edhe tabelë ku jepeshin

mesataret e vlerave për çdo variabël. Mjaftonte që të krahasoheshin këto mesatare

për përgjigjet ndaj pyetjeve analoge, që të mund të përcaktoheshin diferencat e

kërkuara.

129

Për të realizuar këtë diferencë, lipsej që secila përgjigje të realizohej si variabël më

vete në një bazë të vetme të dhënash, në mënyrë që të shfrytëzoheshin dy

instrumentat e zgjedhura nga SPSS. Për këtë gjë, në bazën e të dhënave të krijuar në

një faqe excel, u vendosën në fillim si variabla (si kollona) përgjigjet e marra nga

anketimi i zhvilluar në familjet (që kishte në hallkën e fundit kampionimin sistematik

të tipit «nga porta në portë»). Në vijim u vendosën variablat (përgjigjet e pyetjeve

analoge) që i përkisnin anketimit të zhvilluar në rrugë (që kishte në hallkën e fundit

kampionimin me kuotë).

Baza e krijuar në këtë mënyrë në një faqe excel i‟u nënshtrua procedurave të

rregullimit (ku futen dhe krijimi i variablave të reduktuar). Më tej ajo u thirr nga një

program i përpunimit statistikor të të dhënave të tipit SPSS.16 dhe u krijua baza

përkatëse në këtë program. Mbi këtë bazë u ushtruan instrumentat statistikore të

tabelave të frekuencave ndërmjet përgjigjeve ndaj pyetjeve analoge. Nga përdorimi i

këtyre instrumentave kemi rezultatet të cilat do të paraqiten tek seksioni i gjetjeve të

hulumtimit.

Gjithashtu, si zakonisht, u ndoq e gjithë procedura e ndjekur dhe tek eksperimentet e

zhvilluara në vitet 2009, 2010, 2012 dhe 2015.

130

KAPITULLI I TRETË

GJETJET E HULUMTIMIT

3. REZULTATET E TË DHËNAVE

Ashtu siç është përmendur dhe tek procedimet praktike pjesë e metodologjisë, për

arritjen e rezultateve të mëposhtme, është ndjekur një rrugë rigoroze për të 7

eksperimentet e zhvilluara nga viti 2009 e deri në vitin 2015. Pasi është ndjekur e

gjithë rruga e nevojshme, e cila kishte të bënte me hedhjen e bazës në excel,

përpunimin e saj, duke i hequr vlerat që ishin hedhur gabim nga studentët operatorë

të data entry. Gjithashtu, në përpunimin e të dhënave, u zëvendësuan të gjitha vlerat

88 dhe 99 me vlera zero, me qenë se këto vlera ishin futur si kode përkatësisht për

kategoritë “Nuk e di” dhe “Pa përgjigje”. Pasi u bë i gjithë përpunimi i të dhënave,

atëherë u thirrën këto të dhëna me programin statistikor SPSS (versioni 16.0). Në

përpunimin e të dhënave nëpërmjet këtij program u zgjodhën të përdoren frekuencat

me qëllimin e vetëm për të matur mesataren e indikatorëve të tipit agregat. Nga të

gjithë indikatorët e tipit agregatë (apo, ndryshe, “të tendencës qëndrore”) si mesatare,

median, moda, standart devijimi, shuma, variance, range, gabimi standart i

mesatares, minimum dhe maksimumi (mean, median, mode, std deviation, sum,

variance, range, std error of mean, minimum, maximum), u zgjodhën si indikatorët

më domethënës mesatarja, devijimi standart dhe gabimi standart i mesatares.

Nga përpunimi i këtyre të dhënave, u përfitua një tabelë e cila tregonte vargjet e

vlerave për të dy këta indikatorë.140

Këto vargje vlerash të indikatorëve në fjalë u

krahasuan me njëri-tjetrin, ku njeri varg i vlerave dilte nga baza e të dhënave që i

përkiste anketimit në familje dhe tjetri dilte nga baza e të dhënave që i përkiste

anketimit në rrugë. U bënë diferencat midis vlerave të të njëjtit variabël, pra atyre që

i përkisnin anketimit në familje dhe atyre që i përkisnin anketimit në rrugë. Më tej, u

vendosën këto diferenca nga vlera minimale (në kuptimin algjebrik të termit) e

kufirit negativ, deri te vlera maksimale e kufirit pozitiv. Vlen për t'u theksuar se gjatë

përpunimit të të dhënave rezultoi që disa vlera të ishin të shkëputura nga ecuria e

140 Për më shumë informacion referohuni tek shtojca me numër 9.3.

131

vargut të tyre. Me qënë se këto vlera ishin të shkëputura, apo përbënin “shmangie”

nga ecuria normale e vlerave të vargut përkatës, u vendos (në bashkëpunim me

udhëheqësin shkencor Prof. Dr. Aleksandër Kocani) që të evitoheshin ato si

devijanca. Gjithashtu u synua që në marzhet e gabimeve, kufijtë e poshtëm dhe të

sipërm t‟i afroheshin sa më shumë situatës simetrike që karakterizon gabimet e dhëna

nga teoria për shkallën e përfaqësimit të popullatës nga një madhësi e caktuar e

kampionimit. Pasi u ndoq e gjithë rruga e përcaktuar te metodologjia e fitimit të të

dhënave, u arrit në të dhënat e shpalosura më poshtë.

Si fillim u muarrën në analizë rezultatet e të dhënave për eksperimentet e zhvilluara

me qëllim matjen e marzhit të gabimit që fuste përdorimi i kuotës në hallkën e

fundit të kampionimit. Kjo edhe për shkak se, siç është theksuar dhe te metodologjia,

për të gjetur gabimin që fuste moskonsiderimi i anonimatit kur respondentëve ju

bëheshin pyetje që ata mund t'i perceptonin si me natyrë delikate, duhej

domosdoshmërisht të dihej se sa ishte gabimi që fuste përdorimi i kuotës. Duke ditur

këtë gabim, me prerjen midis tyre mund të gjendej gabimi që fuste moskonsiderimi i

anonimatit.

Kështu u gjykua që, si fillim, të llogariteshin marzhet e gabimit që sillte përdorimi i

kuotës në hallkën e fundit të kampionimim të përbërë, respektivisht për vitet 2010,

Mars 2012, Maj 2012 dhe 2014.

3.1. Gabimi që sillte përdorimi i kuotës në halkën e fundit të

kampionimit të përbërë për vitin 2010.

Për të llogaritur gabimin që sillte përdorimi i kuotës për vitin 2010, u analizuan

indikatorët e tipit agregat si mesatarja, devijimi standart dhe gabimin standart i

mesatares. Theksojmë se, përsa i përket indikatorit të gabimit standart të mesatares

(std erorr of mean), ky gabim iu zbrit mesatares (mean) për shkak se ai tregonte vetë

gabimin që fuste matja e mesatares. Kështu që, si fillim, u bënë veprimet

132

matematikore për indikatorët e mesatares dhe të gabimit standart të mesatares. Më tej

u bënë veprimet me indikatorin e devijimit standart.

Nga përpunimi i të dhënave për indikatorët e tipit agregat si mesatarja, devijimit

standart dhe gabimit standart të mesatares kanë rezultuar këto shifra si më poshtë

vijon:

Tabela 3-1 Paraqija e indikatorëve të tipit agregat për vitin 2010.

MEAN -0.37 +0.29

STD DEVIATION -0.363 +0.365

STD ERROR OF MEAN -0.041 +0.064

Tabela 3-2. Paraqitja e vlerave negative dhe pozitive të treguesve të "tendencës

qëndrore"për vitin 2010.

Vlerat Negative të diferencave të vlerave

të treguesve të “tendencës qëndrore”

(nga anketimet në rrugë dhe në familje)

Vlerat Pozitive të diferencave të vlerave

të treguesve të “tendencës qëndrore”

(nga anketimet në rrugë dhe në familje)

-0.37 - (-0.041) = -0.329 +0.29 – (0.064) = +0.226

-0.363 +0.365

Totali Totali

-0.346 +0.296

Nga paraqitja grafike e tabelave 1 dhe 2 rezultonte se marzhet mesatare të kufijve të

diferencës së kuotës në rrugë dhe në familje për vitin 2010 për indikatorët përkatës

si mesatarja dhe devijimi standart ishin :

[-0.346; +0.296].

Për të përcaktuar marzhet e diferencës së kuotës nuk mjaftonte thjeshtë dhe vetëm

nxjerrja e vlerave negative dhe pozitive të diferencave, për shkak se këto diferenca

në vetvete nuk tregonin asgjë. Ajo çfarë duhej bërë, ishte “përkthimi” i kufirit

negativ dhe atij pozitiv të diferencave në përqindje në mënyrë të tillë që të ishin

133

domethënës marzhet e përcaktuar më sipër. Kështu, marzhet e diferencës së kuotës

[-0.346; +0.296] e “përkthyer” në përqindje ishin [-34.6 %; +29.6%]. Pra, si

përfundim, mund të thuhej se marzhet mesatare të diferencës së kuotës për

indikatorët e mesatares dhe devijimit standart ishin:

[-34.6 %; +29.6%]

Mirëpo, këto marzhe gabimi të diferencave përbënin, si të thuash, marzhet e gabimit

“bruto” që fuste përdorimi i kuotës në hallkën e fundit të kampionimi. Për këtë arsye,

ishte e nevojshme që prej tyre të zbriteshin të gjitha marzhet e gabimeve të tjera që

ndërhynin në to. Këtu ndërhynin edhe marzhet e gabimit të përfaqësimit, që

prodhohej kur zëvendësohej në anketim popullata e studimit me kampionimin

sistematik. Pra, siç është shpjeguar dhe te procedimet praktike, për të llogaritur

gabimin që fuste kuota duhej të gjendej dhe një gabim tjetër, i cili ishte i lidhur me

madhësinë e kampionimit.

Në eksperimentin e zhvilluar në vitin 2010, me qëllim gjetjen e gabimit mesatar që

fuste kuota, numri i respondentëve të intervistuar ishte 656, ku 328 respondentë ishin

intervistuar në vende ku ata mund ta konsideronin veten si të identifikueshëm (për

shembull, në familje, në vende të punës etj.) dhe 328 respondentë të tjerë ishin

intervistuar në vende ku ata nuk mund ta konsideronin veten si të identifikueshëm

(si, për shembull, në rrugë). Ndërkohë, intervistimi i 328 respondenteve duke

përdorur kampionimin sistematik (pra, duke i intervistuar respondentët në vende ku

ata e perceptonin veten si të identifikueshëm), sillte një gabim shtesë, i cili nuk ishte

standart (nuk njihej) dhe për këtë arsye lypsej një procedurë ad hoc për ta matur atë.

Nga kurba që jep gabimin që lidhet me madhësinë e kampionimit rezultonte që për

madhësinë e kampionimit në familje prej 328 rregjistrimesh, gabimi ishte 5.11 %.

Pra, mund të thuhej se marzhet e gabimit sistematik që vinte nga madhësia e

kampionimit në familje ishin:

[-5.11%; +5.11 %].

Për të gjetur marzhet e gabimit që fuste përdorimi i kuotës, u hoqën këto marzhe nga

diferencat përkatëse dhe doli vetë gabimi që sillte përdorimi i kuotës për vitin 2010.

134

Kjo, sepse dihej që:

i. Marzhet e diferencave nga indikatorët (mean dhe std deviation) për vitin 2010

ishin:

[-34.6 %; +29.6%]

ii. Marzhet e gabimi sistematik (nga madhësia e kampionimit për 328

respondentë ) ishin:

[-5.11%; +5.11 %]

iii. Mbetej të gjendej gabimi që sillte përdorimi i kuotës.

Pra:

Marzhet e diferencave nga indikatorët (mean dhe std. deviation) - marzhet e

gabimit sistematik (nga madhësia e kampionimit) = Marzhet e gabimit që sillte

përdorimi i kuotës.

Si rezultat mund të thuhej se:

Marzhet e gabimit që sillte përdorimi i kuotës ishin:

[-34.6 % - (-5.11%); +29.6% - (+5.11%)] =

[-29.6%; + 24.5%].

Me tabelë kishim paraqitjen si vijon:

Tabela 3-3 Paraqitja e marzheve të gabimit që sjell përdorimi i kuotës për vitin 2010.

Vlerat Negative të

diferencave të vlerave të

treguesve të “tendecës

qëndrore” (nga anketimet në

rrugë dhe në familje)

Vlerat Pozitive të

diferencave të vlerave të

treguesve të “tendecës

qëndrore” (nga anketimet

në rrugë dhe në familje)

Marzhet nga diferenca

e indikatorëve -34.6 % +29.6%

Gabimi sistematik -5.11% +5.11%

135

Totali -29.6% + 24.5%

Deri më tani janë llogaritur marzhet e gabimit që sillte përdorimi i kuotës, të cilat

kanë dalë nga marzhet e vlerave negative dhe atyre pozitive të diferencave të tyre.

Këto marzhe gabimi të nxjerrë në këtë mënyrë mund të konsideroheshin si “marzhe

të mira gabimi”, por u mendua se si marzhe më të përshtatshëm për t‟u përdorur si

përfaqësues të gabimit që fuste përdorimi i kampionimi me kuotë, do të mund të

ishin marzhet që dilnin nga procedura e mesatarizimit të vlerave negative dhe

pozitive të diferencave në fjalë. Kjo për arsye se mesatarizimi i vlerave bënte një farë

“vetrregullimi” të ndikimit të faktorëve të ndryshëm, të cilët mund të ishin të

pranishëm gjatë realizimit të eksperimentit. Në këtë mënyrë marzhet e gabimit të

matur do t'i afroheshin më shumë marzheve të gabimit real që sillte përdorimi i

kuotës në hallkën e fundit të kampionimit, se sa në rastin kur konsideroheshin kufijtë

e poshtëm (në vlerat negative ekstremale) dhe ato të sipërm (në vlera pozitive

ekstremale) të vargut të vlerave të diferencave të lartëpërmendura.

Pasi u bë përpunimimi i të dhënave duke ndjekur të njëjtën rrugë të përmendur më

sipër, u nxorrën mesataret e vlerave negative dhe atyre pozitive të diferencave. Pra,

nga përpunimi i të dhënave dhe bërja e procesit të mesatarizimit të vlerave negative

dhe atyre pozitive për diferencat e vlerave të indikatorëve të tipit agregatë si

mesatares, devijimit standart dhe gabimit standart të mesatares (mean, std. deviation

dhe std. error of mean) dolën të dhënat e paraqitura në tabelën nr. 4 si më poshtë.

Llogaritja e marzheve të gabimit që sillte përdorimi i kuotës me mesataren e vlerave

negative dhe pozitive të diferencave për këto vlera.

Tabela 3-4 .Paraqitja e mesatares së indikatorëve të tipit agregat për vitin 2010.

MEAN -0.107258065 +0.089211

STD DEVIATION -0.092816667 +0.125442

STD ERROR OF

MEAN -0.009129032 +0.008827

136

Tabela 3-5. Paraqitja e vlerave mesatare negative dhe pozitive të treguesve të

"tendencës qëndrore" për vitin 2010.

Vlerat Negative të diferencave të

vlerave të treguesve të “tendencës

qëndrore” (nga anketimet në rrugë dhe

në familje)

Vlerat Pozitive të diferencave të vlerave

të treguesve të “tendencës qëndrore”

(nga anketimet në rrugë dhe në

familje)

-0.107258065 - (-0.00913) = -0.09813 +0.089210526 – (+0.008827)= +0.0804

-0.092816667 +0.12544186

Totali Totali

-0.09547 +0.10291

Nga paraqitjet e tabelave 4 dhe 5, dilte se marzhet e mesatareve negative dhe atyre

pozitive të diferencave në rrugë dhe në familje për vitin 2010 për indikatorët

përkatës si mesatarja dhe devijimi standart (mean dhe std deviation) dilnin :

[-0.09547; +0.10291].

Siç është theksuar dhe më sipër, për të përcaktuar marzhet e këtyre mesatareve

duhej bërë “përkthimi” i tyre në përqindje, në mënyrë të tillë që ato të ishin

domethënëse. Kështu, të përkthyera në përqindje marzhet, ato ishin:

[-9.55 %; +10.29%].

Këto marzhe gabimi, ishin marzhet “bruto” të gabimit mesatar të kuotës. Por, ajo që

kërkohej, nuk ishin marzhet “bruto” të gabimit mesatar, por ishte të përcaktoheshin

marzhet “neto” mesatare të gabimit të kuotës. Duke ndjekur të njëjtën linjë si edhe

te llogaritja e mëparshme e marzheve të gabimit të kuotës, marzheve të gabimit

mesatar të kuotës iu hoqën dhe marzhet e një gabim tjetër, atij që ishte i lidhur me

gabimin statistikor që vinte nga madhësia e kampionimit.

Siç është përmendur dhe më sipër, nga të dhënat rezultonte që ishin intervistuar 656

respondentë, ku 328 respondentë ishin intervistuar në vende ku ata mund ta

137

perceptonin veten si të identifikueshëm (për shembull, në familje, në vende të punës

etj.) dhe 328 respondentë të tjerë ishin intervistuar në vende ku ata nuk mund ta

perceptonin veten si të identifikueshëm (për shembull, në rrugë). Nga kurba që jepte

gabimin sistematik që lidhej me madhësinë e kampionimit, dilte që për madhësinë e

kampionimit në familje prej 328 rregjistrimesh, gabimi në fjalë ishte 5.11 %.

Pra, marzhet e gabimit sistematik që vinte nga madhësia e kampionimit në familje

ishin:

[ -5.11%; +5.11 %]

Për të gjetur marzhet e gabimit që fuste vetë përdorimi i kuotës, tashmë ishte

mjaftueshme që këto marzhe të zbriteshin nga marzhet e diferencave përkatëse. Në

këtë mënyrë, do të rezultonin vetëm marzhet e gabimit që sillte përdorimi i kuotës në

hallkën e fundit të një kampionimi.

Kjo, sepse dihej që:

i. Marzhet mesatare të vlerave negative dhe atyre pozitive të diferencave nga

indikatorët e “tendencës qëndrore” për vitin 2010 ishin:

[-9.55 %; +10.29%].

ii. Marzhet e gabimit sistematik (që kushtëzohej nga madhësia e kampionimit

prej 328 respondentë) ishin:

[-5.11%; +5.11 %]

iii. Mbetej të gjendeshin marzhet e gabimit që kushtëzohej nga përdorimi i

kuotës.

Pra: Marzhet mesatare të vlerave negative dhe atyre pozitive të diferencave nga

indikatorët e “tendencës qëndrore” - Marzhet e gabimit sistematik (që kushtëzohej

nga madhësia e kampionimit prej 328 respondentë) = Marzhet e gabimit që

kushtëzohej nga përdorimi i kuotës.

138

Dilte se marzhet e gabimit që kushtëzohej nga përdorimi i kuotës për vitin 2010

ishin:

[-9.55 % - (-5.11%); +10.29% - (+5.11%)] =

[-4.44%; + 5.18%]

Me tabelë kishim paraqitjen si vijon:

Tabela 3-6. Paraqitja me tabelë e marzheve mesatarë të gabimit që kushtëzohet nga

përdorimi i kuotës për vitin 2010".

Vlerat Negative të

diferencave të vlerave të

treguesve të “tendencës

qëndrore” (nga anketimet

në rrugë dhe në familje)

Vlerat Pozitive të

diferencave të vlerave të

treguesve të “tendencës

qëndrore” (nga anketimet

në rrugë dhe në familje)

Marzhet nga diferenca e

indikatorëve -9.55 % +10.29%

Gabimi sistematik -5.11% +5.11%

Totali -4.44% + 5.18%

3.2. Gabimet që sillte kampionimi me kuotë në hallkën e fundit të

kampionimit të përbërë për periudhën Mars 2012.

Siç është theksuar dhe te metodologjia, në Mars dhe Maj të vitit 2012 u zhvilluan dy

eksperimente me qëllimin e vetëm për të matur marzhet e gabimit që kushtëzohej nga

përdorimi i kuotës në hallkën e fundit të kampionimit. Për përpunimin e të dhënave

të eksperimentit të zhvilluar në Mars të vitit 2012, u ndoq e njëjta rrugë si edhe për

vitin 2010. Pasi u rregullua baza e të dhënave, nëpërmjet programit SPSS u përdorën

frekuencat me qëllimin e vetëm për të matur vlerat mesatare të indikatorëve të tipit

agregat. Edhe në këtë eksperiment, nga të gjithë indikatorët e tipit agregatë u

139

zgjodhën si indikatorët më domethënës mesatarja, devijimin standart dhe gabimin

standart i mesatares (mean, std. deviation dhe std. error of mean).

Nga përpunimi i këtyre të dhënave u përfitua një tabelë, e cila tregonte vargjet me

vlerat e këtyre dy indikatorëve141

, të cilat u krahasuan midis tyre për të nxjerrë

diferencat përkatëse, prej nga ku do të llogariteshin edhe marzhet e gabimit që

kërkohej. Gjithashtu u evituan vlerat e shkëputura, të cilat përbënin “shmangie” nga

ecuria normale e vlerave të vargut përkatës. Pasi u ndoq e gjithë rruga e përcaktuar

te metodologjia e përpunimit të të dhënave, u arritën rezultatet e paraqitura me tabelë

si më poshtë.

Tabela 3-7. Paraqitja e indikatorëve të tipit agregat për periudhën mars 2012.

MEAN -0.35 +0.33

STD DEVIATION -0.294 +0.332

STD ERROR OF MEAN -0.097 +0.088

Tabela 3-8. Paraqitja e vlerave negative dhe pozitive të treguesve të "tendencës

qëndrore" për periudhën mars 2012.

Vlerat Negative të diferencave të

vlerave të treguesve të “tendencës

qëndrore” (nga anketimet në rrugë dhe

në familje)

Vlerat Pozitive të diferencave të vlerave

të treguesve të “tendencës qëndrore”

(nga anketimet në rrugë dhe në

familje)

-0.35 - (-0.097) = -0.25.3 +0.33 – (0.088) = +0.242

-0.294 +0.332

Totali Totali

-0.2735 +0.287

141 Për më shumë informacion referohuni tek shtojca me numër 9.3.

140

Nga paraqitjet e tabelave 7 dhe 8, dilte se marzhet e kufijve të diferencës së vlerave

të indikatorëve të lartëpërmendur (mean dhe std. deviation), që do të përdoreshin

për llogaritjen e gabimit që fuste përdorimi i kuotës, në rrugë dhe në familje për

periudhën Mars 2012, ishin:

[-0.2735; +0.287].

Dhe në përqindje ato paraqiteshin me marzhet:

[-27.4%; +28.7%].

Mirëpo, këto marzhe gabimi paraqisnin, si të thuash, marzhet e gabimit “bruto” që

fuste kuota në hallkën e fundit të kampionimi. Ndërkohë që, ajo që paraqiste interes,

nuk ishin marzhet “bruto” të gabimit të kuotës, por vetëm marzhet “neto” të tij.

Prandaj, për të llogaritur marzhet e gabimit që fuste përdorimi i kuotës, prej tyre

lypsej të hiqeshin marzhet e gabimit statistikor që vinte nga madhësia e kampionimit.

Nga të dhënat rezultonte që ishin intervistuar 246 respondentë në total për periudhën

Mars 2012, ku 123 respondentë ishin intervistuar në vende ku ata mund ta

konsideronin veten si të identifikueshëm (në familje, në vende të punës etj.) dhe 123

respondentë të tjerë ishin intervistuar në vende ku ata nuk mundej ta konsideronin

veten si të identifikueshëm (në rrugë). Intervistimi i 123 respondentëve në familje

duke përdorur kampionim sistematik, sillte një gabim shtesë që duhej llogaritur. Nga

grafiku që jep gabimin e “përfaqësimit” që lidhet me madhësinë e kampionimit,

rezultonte që për madhësinë e kampionimit në familje prej 123 rregjistrimesh, gabimi

ishte 8.67 %.

Pra, mund të thuhej se marzhet e gabimit sistematik që vinte nga madhësia e

kampionimit në familje, ishin:

[-8.67%; +8.67%].

Për të gjetur marzhet e gabimit që fuste vetë përdorimi i kuotës, tashmë mjaftonte që

këto marzhe t'u zbriteshin atyre të diferencave përkatëse.

141

Kjo, sepse dihej që:

1. Marzhet e diferencave nga indikatorët (mean dhe std. deviation) për vitin

2012 ishin:

[-27.4%; +28.7%]

2. Marzhet e gabimit sistematik (nga madhësia e kampionimit për 123

respondentë) ishin:

[-8.67%; +8.67 %]

3. Mbetej të gjendeshin marzhet e vetë gabimit që fuste përdorimi i kuotës.

Pra:

Marzhet e diferencave të indikatorëve (mean dhe std. deviation) - marzhet e

gabimit sistematik (nga madhësia e kampionimit) = Marzhet e gabimit që sillte

përdorimi i kuotës.

Si rezultat, mund të thuhej se:

Marzhet e gabimit që sillte përdorimi i kuotës për periudhën Mars 2012 ishin:

[-27.4 % - (-8.67%); [+28.7% - (+8.67%)] =

[-18.73%; + 20.03%].

Me tabelë kishim paraqitjen si vijon:

Tabela 3-9 .Paraqitja me tabelë e marzheve të gabimit që sjell përdorimi i kuotës për

periudhën mars 2012".

Vlerat Negative të

diferencave të vlerave të

treguesve të “tendencës

qëndrore” (nga anketimet në

rrugë dhe në familje)

Vlerat Pozitive të diferencave

të vlerave të treguesve të

“tendencës qëndrore” (nga

anketimet në rrugë dhe në

familje)

142

Marzhet nga

diferenca e

vlerave të

indikatorëve -27.4 % +28.7%

Gabimi sistematik -8.67% +8.67%

Totali -18.73% + 20.03%

Mirëpo, siç u theksua edhe në rastin e eksperimentit të zhvilluar në vitin 2010, këto

marzhe gabimi të dala nga marzhet e vlerave negative dhe atyre pozitive të

diferencave, ishin “marzhe të mira gabimi”, por jo më të përshtatshmet për t‟u

përdorur si përfaqësuese të gabimit që fuste kampionimi me kuotë. Si të tilla mund të

shërbenin vetëm ato marzhe që dilnin nga procedura e mesatarizimit të vlerave. Në

vijim u ndoq e njëjta rrugë si edhe në eksperimentin e zhvilluar në vitin 2010.

Pasi u bë përpunimimi i të dhënave duke ndjekur të njëjtën rrugë të përmendur më

sipër, u nxuarrën mesataret e vlerave negative dhe atyre pozitive të diferencave. Pra,

nga përpunimi i të dhënave për indikatorët e tipit agregatë të mesatares, devijimit

standart dhe gabimit standart të mesatares (mean, std deviation dhe std error of

mean), dolën të dhënat e paraqitura në tabelat numër 10 dhe 11 e mëposhtëme.

Llogaritja e marzhit të gabimit që sillte përdorimi i kuotës në Mars 2012 me

mesataren e vlerave negative dhe pozitive të diferencave.

Tabela 3-10 .Paraqitja mesatare e indikatorëve të tipit agregat për periudhën mars.

2012.

MEAN -0.107555556 +0.106

STD DEVIATION -0.114377778 +0.127074074

STD ERROR OF

MEAN -0.016647059 +0.015580645

143

Tabela 3-11. Paraqitja e vlerave mesatare negative dhe pozitive të treguesve të

"tendencës qëndrore" për periudhën mars 2012.

Vlerat Negative të diferencave të vlerave të

treguesve të “tendencës qëndrore” (nga

anketimet në rrugë dhe në familje)

Vlerat Pozitive të diferencave të vlerave

të treguesve të “tendencës qëndrore”

(nga anketimet në rrugë dhe në familje)

-0.107555556 - (-0.0166471) = -0.09091 +0.106 – (+0.015580645) = +0.09042

-0.114377778 +0.127074074

Totali Totali

-0.102644 +0.108747

Nga paraqitjet e tabelave 10 dhe 11, dilte se marzhet e vlerave mesatareve negative

dhe të vlerave mesatareve pozitive të diferencave për indikatorët përkatës në rrugë

dhe në familje në periudhën Mars 2012, ishin:

[-0.102644; +0.108747].

Ose, të “përkthyera” në përqindje ishin:

[-10.26 %; +10.87%].

Edhe këto marzhe gabimi përbënin marzhe “bruto” të gabimit mesatar të kuotës. Por,

synimi ishte që të llogariteshin marzhet “neto” të këtij gabimi të kuotës. Prandaj,

marzheve të gabimit mesatar të kuotës duhej t‟u hiqeshin dhe marzhet e gabimit

statistikor që vinte nga madhësia e kampionimit. Nga të dhënat rezultonte që ishin

intervistuar 246 respondentë, ku 123 respondentë ishin intervistuar në vende ku ata

mundej ta konsideronin veten si të identifikueshëm (në familje, në vende të punës

etj.) dhe 123 respondentë të tjerë ishin intervistuar në rrugë. Intervistimi i 123

respondentëve duke përdorur kampionim sistematik në familje, sillte një gabim

shtesë prej 8.67 %.

Pra, marzhet e gabimit sistematik që vinte nga madhësia e kampionimit të

respondentëve të intervistuar në familje ishin:

144

[-8.67%; +8.67 %].

Për të gjetur marzhet e gabimit që fuste vetë përdorimi i kuotës, duhej që këto

marzhe t‟u zbriteshin atyre të diferencave përkatëse për periudhën Mars 2012.

Kjo, sepse dihej që:

a) Marzhet mesatare të diferencave negative dhe marzhet mesatare të

diferencave pozitive nga indikatorët (mean dhe std deviation) për periudhën

mars 2012 ishin:

[-10.26 %; +10.87%];

b) Marzhet e gabimit sistematik (nga madhësia e kampionimit për 123

respondentë) ishin:

[-8.67%; +8.67 %];

c) Mbetej të gjendeshin marzhet e gabimit që fuste vetë përdorimi i kuotës.

Pra: Marzhet e mesatares së diferencave negative dhe e mesatares së diferencave

pozitive nga indikatorët (mean dhe std. deviation) – marzhet e gabimit sistematik

(nga madhësia e kampionimit) = Marzhet e gabimit që fuste vetë përdorimi i kuotës.

Si rezultat, mund të thuhej se marzhet e gabimit që fuste vetë përdorimi i kuotës

ishin:

[-10.26 % - (-8.67%); [+10.87% - (+8.67%)] =

[-1.59%; + 2.2%].

Me tabelë kishim paraqitjen si vijon:

Tabela 3-12. Paraqitja e marzheve mesatar të gabimit që sjell përdorimi i kuotës për

periudhën mars 2012".

145

Vlerat Negative të

diferencave të vlerave të

treguesve të “tendencës

qëndrore” (nga anketimet

në rrugë dhe në familje)

Vlerat Pozitive të

diferencave të vlerave të

treguesve të “tendencës

qëndrore” (nga anketimet

në rrugë dhe në familje)

Marzhet mesatare nga

vlerat negative dhe

pozitive të diferencave

të indikatorëve -10.26 % +10.87%

Gabimi sistematik -8.67% +8.67%

Totali -1.59% + 2.2%

3.3. Gabimi që sillte përdorimi i kuotës në hallkën e fundit të

kampionimit të përbërë në periudhën Maj 2012.

Meqënëse për periudhën Mars - Maj të vitit 2012 u zhvilluan dy eksperimente, me

qëllimin e vetëm për të matur gabimin që fuste përdorimi i kuotës në hallkën e

fundit të kampionimit dhe rezultatet e eksperimentit të zhvilluar në periudhën Mars

2012 u shpjeguan më sipër, mbetej që të tregoheshin dhe rezultatet e eksperimentit

të dytë të zhvilluar në periudhën Maj 2012.

Edhe për përpunimin e të dhënave të eksperimentit të zhvilluar në Maj të vitit 2012,

u ndoq e njëjta rrugë si edhe për vitin 2010 e Mars 2012. Pasi u rregullua baza e të

dhënave, nëpërmjet programit SPSS u përdorën frekuencat me qëllimin e vetëm për

të matur mesataren e indikatorëve të tipit agregat. Edhe në këtë eksperiment, ashtu

si dhe në të tjerët, nga të gjithë indikatorët e tipit agregat u zgjodhën si indikatorët

më domethënës mesatarja, devijimi standart dhe gabimi standart i mesatares (mean,

std. deviation dhe std. error of mean).

146

Nga përpunimi i këtyre të dhënave u përfitua një tabelë që tregonte vargjet e vlerave

të këtyre indikatorëve142

, të cilat u krahasuan midis tyre për të nxjerrë diferencat

përkatëse. Gjithashtu, u bë dhe shmangia e vlerave të shkëputura të cilat përbënin

“devijim” nga ecuria normale e ndryshimit të vlerave të vargut përkatës. Më tej, u

ndoq rruga e përcaktuar nga metodologjia dhe u arritën rezultatet e shpalosura në

tabelën e mëposhtme.

Për të llogaritur gabimin që sillte përdorimi i kuotës në kampionim për periudhën

Maj 2012, si zakonisht u muarrën në analizë indikatorët e tipit agregat (apo, të

“tendencës qëndore”) si mesatarja, devijimi standart dhe gabimi standart i

mesatares. Vlen të ritheksohet se përsa i përket indikatorit të gabimit standart të

mesatares (std. error of mean), ky gabim i është zbritur mesatares (mean), për shkak

se ai vinte si rezultat i vetë gabimit që fuste matja e mesatares.

Nga përpunimi i të dhënave për indikatorët e mësipërpërmendur rezultuan tabelat si

më poshtë vijon.

Tabela 3-13. Paraqitja e indikatorëve të tipit agregat për periudhën maj 2012.

MEAN -0.31 +0.32

STD DEVIATION -0.326 +0.332

STD ERROR OF MEAN -0.073 +0.08

Tabela 3-14. Paraqitja e vlerave negative dhe pozitive të treguesve të "tendencës

qëndrore" për periudhën maj 2012.

Vlerat Negative të diferencave të

vlerave të treguesve të “tendencës

qëndrore” (nga anketimet në rrugë dhe

në familje)

Vlerat Pozitive të diferencave të vlerave

të treguesve të “tendencës qëndrore”

(nga anketimet në rrugë dhe në familje)

-0.31 - (-0.073) = -0.237 +0.32 - (+0.08) = +0.24

-0.326 +0.332

Totali Totali

142 Për më shumë informacion referohuni tek shtojca me numër 9.3.

147

-0.282 +0.286

Nga paraqitjet e tabelave 13 dhe 14 rezultonte se marzhet e kufijve të diferencës së

kuotës në rrugë dhe në familje për periudhën maj 2012 për indikatorët përkatës si

mesatarja dhe devijimi standart (mean dhe std. deviation) ishin :

[-0.282; +0.286].

Ose, të “përkthyera” në përqindje ishin:

[-28.2 %; +28.6%].

Këto marzhe të diferencave përbënin gabimin “bruto” që fuste përdorimi i kuotës në

hallkën e fundit të kampionimi. Por, siç është thënë tashmë, ajo që paraqiste interes,

nuk ishin marzhet “bruto” të gabimit të kuotës. Synimi ishte të gjëndeshin marzhet

“neto” të gabimit në fjalë. Kështu që, ishte e nevojshme të zbriteshin prej marzheve

të diferencave të gjitha marzhet e gabimeve që ndërhynin në to. Duke i‟u referuar

procedimeve praktike të shpjeguara te metodologjia, për të llogaritur gabimin që

fuste përdorimi i kuotës, duhej të përcaktohej dhe një gabim tjetër, i tipit statistikor

që vinte nga madhësia e kampionimit.

Nga të dhënat rezultonte se ishin intervistuar 212 respondentë në total për periudhën

Maj 2012, ku 106 respondentë ishin intervistuar në vende ku ata mund ta

perceptonin veten si të identifikueshëm (në familje, në vende të punës etj.) dhe 106

respondentë të tjerë ishin intervistuar në rrugë. Nga grafiku që jepte gabimin e

lidhur me madhësinë e kampionimit, dilte që për madhësinë e kampionimit në

familje prej 106 regjistrimesh, ky gabim ishte 9.4 %.

Pra, mund të thuhej se marzhet e gabimit sistematik që vinte nga madhësia e

kampionimit në familje ishin:

[ -9.4%; +9.4%].

Atëherë, dihej që:

148

a) Marzhet e diferencave nga indikatorët (mean dhe std. deviation) për

periudhën Maj 2012 ishin:

[-28.2%; +28.6%];

b) Marzhet e gabimit sistematik (nga madhësia e kampionimit për 106

respondentë ) ishin:

[-9.4%; +9.4 %];

c) Mbetej të gjendeshin marzhet e gabimit që sillte përdorimi i kuotës.

Kështu që kishim:

Marzhet e diferencave të indikatorëve (mean dhe std. deviation) – marzhet e gabimit

sistematik (nga madhësia e kampionimit) = Marzhet e gabimit që sillte përdorimi i

kuotës.

Si rezultat, mund të thuhej se marzhet e gabimit që sillte përdorimi i kuotës ishin:

[-28.2 % - (-9.4%); [+28.6% - (+9.4%)] =

[-18.8%; + 19.2%].

Me tabelë kishim paraqitjen si vijon:

Tabela 3-15.Paraqitja e marzheve të gabimit që sjell përdorimi i kuotës për

periudhën maj 2012".

Vlerat Negative të

diferencave të vlerave të

treguesve të “tendencës

qëndrore” (nga anketimet

në rrugë dhe në familje)

Vlerat Pozitive të

diferencave të vlerave të

treguesve të “tendencës

qëndrore” (nga anketimet

në rrugë dhe në familje)

Marzhet nga diferenca

e indikatorëve -28.2 % +28.6%

Gabimi sistematik -9.4% +9.4%;

Totali -18.8% + 19.2%

149

Deri më tani u llogaritën marzhet e gabimit që sillte përdorimi i kuotës, të cilat dolën

nga marzhet e diferencave të indikatorëve. Ashtu siç është shpjeguar tek

eksperimenti i zhvilluar në periudhën Mars 2012, edhe në këtë eksperiment lypsej që

të llogariteshin jo vetëm këto marzhe të diferencave, por edhe marzhet që dilnin nga

procedura e mesatarizimit të vlerave, sepse këto ishin më përfaqësuese. Në vijim, e

njëjta rrugë që u ndoq për nxjerrjen e mesatarizimit të vlerave negative dhe pozitive

të diferencave tek eksperimentet e vitit 2010 dhe Mars 2012, u përdor edhe në

eksperimentin e zhvilluar në periudhën Maj 2012.

Pasi u bë përpunimimi i të dhënave duke ndjekur të njëjtën rrugë të përmendur më

sipër, u nxuarrën vlerat e mesatares së diferencave negative dhe atyre pozitive. Pra,

për të gjithë vlerat negative u llogarit mesatarja e tyre dhe për të gjithë vlerat

pozitive, po ashtu, u llogarit mesatarja e tyre. Si rrjedhojë, nga përpunimi i të

dhënave dhe bërja e procesit të mesatarizimit të diferencave negative dhe atyre

pozitive për indikatorët e tipit agregatë të mesatares, devijimit standart dhe gabimit

standart të mesatares (mean, std. deviation dhe std. error of mean) rezultuan të dhënat

e paraqitura në tabelat numër 16 dhe 17 si më poshtë vijon.

Llogaritja e marzhit të gabimit të kuotës të Maj 2012 me mesataren e diferencave

negative dhe të diferencave pozitive për këto vlera.

Tabela 3-16. Paraqitja e indikatorëve mesatarë të tipit agregat për periudhën Maj

2012.

MEAN -0.106521739 +0.096610169

STD DEVIATION -0.10975 +0.105777778

STD ERROR OF MEAN -0.0167 +0.021685185

Tabela 3-17. Paraqitja e mesatares së vlerave negative dhe pozitive të diferencave të

treguesve të “tendencës qëndrore” për periudhën maj 2012.

150

Vlerat Negative të diferencave të

vlerave të treguesve të “tendencës

qëndrore” (nga anketimet në rrugë dhe

në familje)

Vlerat Pozitive të diferencave të vlerave të

treguesve të “tendencës qëndrore” (nga

anketimet në rrugë dhe në familje)

-0.106521739 - (-0.0167) = -0.08982 +0.096610169 - (+0.0216852) = +0.07493

-0.10975 +0.105777778

Totali Totali

-0.09978 +0.09035

Nga paraqitjet e tabelave 16 dhe 17, dilte se marzhet e mesatares së vlerave negative

dhe atyre pozitive të diferencave në rrugë dhe në familje për periudhën Maj 2012

për indikatorët përkatës si mesatarja dhe devijimi standart (mean dhe std. deviation)

ishin :

[-0.09978; +0.09035].

Ose të “përkthyera” në përqindje ishin:

[-9.98 %; +9.04%].

Këto marzhe gabimi, ishin marzhet “bruto” të gabimit mesatar të kuotës. Por, siç

dihej, ato që kishin interes, ishin vetëm marzhet “neto” mesatare të gabimit të kuotës,

që dilnin prej të parave në se atyre u hiqeshin edhe marzhet e gabimit statistikor që

vinte nga madhësia e kampionimit.

Nga të dhënat rezultonte që ishin intervistuar 212 respondent, ku 106 respondentë

ishin intervistuar në vende ku ata mund ta perceptonin veten si të identifikueshëm (në

familje), kurse 106 respondentë të tjerë ishin intervistuar në rrugë. Intervistimi i 106

respondenteve duke përdorur kampionim sistematik, sillte një gabim shtesë i cili

mund të nxirrej nga kurba përkatëse. Nga ajo rezultonte që për madhësinë e

kampionimit në familje prej 106 rregjistrimesh, gabimi nga madhësia e

kampioniminit ishte 9.4 %.

151

Si rezultat mund të thuhej se, marzhet e gabimit sistematik që vinte nga madhësia e

kampionimit të respondentëve të intervistuar në familje ishin:

[-9.4%; +9.4 %].

Për të gjetur marzhet e gabimit që fuste vetë përdorimi i kuotës, duhej patur

parasysh që marzhet mesatare të diferencave negative dhe marzhet mesatare të

diferencave pozitive nga indikatorët (mean dhe std. deviation) për Maj 2012 ishin:

[-9.98 %; +9.04%];

a) Marzhet e gabimit sistematik (nga madhësia e kampionimit për 106

respondentë) ishin:

[-9.4%; +9.4 %];

b) Mbetej të gjendeshin marzhet e gabimit të vetë kuotës.

Kështu që kishim:

Marzhet e mesatares së vlerave negative dhe atyre pozitive të diferencave në rrugë

dhe në familje nga indikatorët (mean dhe std. deviation) – marzhet e gabimit

sistematik (nga madhësia e kampionimit) = Marzhet e gabimit që fuste vetë

përdorimi i kuotës.

Si rezultat, mund të thuhej se marzhet e gabimit mesatar që fuste vetë përdorimi i

kuotës ishin:

[-9.98 % - (-9.4%); [+9.04% - (+9.4%)] =

[-0.58%; + (-0.36%].

Me tabelë kishim paraqitjen si vijon.

Tabela 3-18. Paraqitja me tabelë e marzheve të gabimit mesatar që sjell përdorimi i

kuotës për periudhën maj 2012.

152

Vlerat Negative të

diferencave të vlerave të

treguesve të “tendencës

qëndrore” (nga anketimet

në rrugë dhe në familje)

Vlerat Pozitive të

diferencave të vlerave të

treguesve të “tendencës

qëndrore” (nga anketimet në

rrugë dhe në familje)

Marzhet mesatare

nga vlerat negative

dhe ato pozitive të

diferencave të

indikatorëve. -9.98 % +9.04%

Gabimi sistematik -9.4% +9.4%

Totali -0.58% + (-0.36)%

3.4. Gabimi që sillte përdorimi i kuotës në hallkën e fundit të

kampionimt të përbërë për vitin 2014.

Për të patur matje sa më të besueshme dhe të vlefshmë u zhvillua edhe një

eksperiment tjetër në vitin 2014, ashtu si në dy vitet e mëparshme (2010 dhe 2012),

për të matur marzhet e gabimit që fuste përdorimi i kuotës në hallkën e fundit të

kampionimit. Por në vitin 2014, ndryshe nga vitet e tjera, u bënë dy eksperimente

njëkohësisht. Njëri eksperiment u zhvillua për të matur marzhet e gabimit që fuste

kampionimi me kuotë, kurse eksperimenti tjetër u realizua për të matur marzhin e

gabimit që fuste moskonsiderimi i anonimatit kur bëheshin pyetje që mund të

perceptoheshin si delikate nga respondentët.

Si fillim, do të analizohen vetëm rezultatet e eksperimentit të zhvilluar për të gjetur

gabimin e kuotës dhe më pas do të diskutohen dhe rezultatet e eksperimentit të

realizuar për të gjetur gabimin e moskonsiderimit të anonimatit kur respondentëve ju

bëheshin pyetje që mund të perceptoheshin prej tyre si delikate.

153

Edhe për përpunimin e të dhënave të eksperimentit të zhvilluar në vitin 2014, me

qëllim matjen e gabimit që sillte përdorimi i kuotës në hallkën e fundit të

kampionimit, u ndoq e njëjta rrugë ashtu si edhe për vitet 2010 e 2012. Pasi u

rregullua baza e të dhënave, nëpërmjet programit SPSS u përdorën frekuencat me

qëllimin e vetëm për të matur mesataren e indikatorëve të tipit agregat. Edhe në këtë

eksperiment, nga të gjithë indikatorët e tipit agregat u zgjodhën përsëri si indikatorët

më domethënës mesatarja, devijimi standart dhe gabimi standart i mesatares (mean,

std. deviation dhe std. error of mean).

Nga përpunimi i këtyre të dhënave u përfitua një tabelë, e cila tregonte vlerat e këtyre

indikatorëve143

, të cilat u krahasuan midis tyre për të nxjerrë diferencat përkatëse.

Gjithashtu u bë dhe evitimi i vlerave të shkëputura, të cilat përbënin “shmangie” nga

ecuria normale e vlerave të vargut përkatës. Pasi u ndoq rruga e përcaktuar nga

metodologjia, u arritën rezultatet e shpalosura më poshtë dhe të paraqitura me tabelë.

Për të llogaritur gabimin që sillte përdorimi i kuotës për vitin 2014, si zakonisht u

muarrën në shqyrtim indikatorët e tipit agregat si mesatarja, devijimi standart dhe

gabimi standart i mesatares. Ritheksojmë se, përsa i përket indikatorit të gabimit

standart të mesatares (std. error of mean), vlera e këtij gabimi i‟u zbrit mesatares

(mean). Kjo për arsye se ai vjen si rezultat i vetë gabimit që fut matja e mesatares.

Nga përpunimi i të dhënave për indikatorët e tipit agregat si mesatarja, devijimi

standart dhe gabimit standart të mesatares rezultuan këto shifra si më poshtë vijon:

Tabela 3-19. Paraqitja e indikatorëve të tipit agregat për vitin 2014.

MEAN -0.28 +0.31

STD DEVIATION -0.307 +0.303

STD ERROR OF MEAN -0.133953387 +0.118078

Tabela 3-20 .Paraqitja e vlerave negative dhe pozitive të diferencave të treguesve të

“tendencës qëndrore” për vitin 2014.

143 Për më shumë informacion referohuni tek shtojca me numër 9.3.

154

Vlerat Negative të diferencave të

vlerave të treguesve të “tendencës

qëndrore” (nga anketimet në rrugë dhe

në familje)

Vlerat Pozitive të diferencave të

vlerave të treguesve të “tendencës

qëndrore” (nga anketimet në rrugë dhe

në familje)

-0.28 - (-0.1339534) = -0.14605 +0.31 – (+0.1180782) = + 0.19192

-0.307 +0.303

Totali Totali

-0.22653 +0.24746

Nga paraqitja e tabelave 19 dhe 20 rezultonte se marzhet e kufijve të

diferencës së kuotës në rrugë dhe në familje për vitin 2014 për indikatorët përkatës

si mesatarja dhe devijimi standart (mean dhe std. deviation) ishin:

[-0.22653; +0.24746].

Ndryshe, të paraqitura në përqindje, ishin:

[-22.65 %; +24.75%].

Edhe këtë rast, marzhet e mësipërme të gabimit të vlerave negative dhe pozitive të

diferencave përbënin marzhet e gabimit “bruto” që fuste kuota në hallkën e fundit të

kampionimit. Prandaj, ishte e nevojshme që atyre t'u zbriteshin edhe marzhet e

lidhura me gabimin statistikor që vinte nga madhësia e kampionimit.

Nga të dhënat rezultonte që ishin intervistuar 160 respondentë në total për periudhën

2014, ku 80 respondentë ishin intervistuar në familje dhe 80 të tjerët ishin

intervistuar në rrugë. Nga kurba që jepte gabimin e lidhur me madhësisë së

kampionimit dilte që për madhësinë e kampionimit në familje prej 80 rregjistrimesh,

gabimi ishte 11.1 %. Pra mund të thuhej se, marzhet e gabimit sistematik që vinin

nga madhësia e kampionimit prej 80 rregjistrimesh në familje, ishin:

155

[-11.1%; +11.1%].

Kështu që, kishim:

a) Marzhet e diferencave nga indikatorët (mean dhe std. deviation) për periudhën

2014 ishin:

[-22.65 %; 24.75%];

b) Marzhet e gabimit sistematik (nga madhësia e kampionimit për 80

respondentë ) ishin:

[-11.1%; +11.1 %];

c) Mbetej të gjendeshin marzhet e gabimit që sillte përdorimi i vetë kuotës.

Pra, dilte se:

Marzhet e diferencave të indikatorëve (mean dhe std. deviation) – marzhet e gabimit

sistematik (nga madhësia e kampionimit) = Marzhet e gabimit që sillte përdorimi i

kuotës.

Si rezultat, mund të thuhej se marzhet e gabimit që sillte përdorimi i kuotës ishin:

[-22.65 % - (-11.1%); [+24.75% - (+11.1 %)] =

[-11.55%; + 13.65%].

Me tabelë kishim paraqitjen si vijon.

Tabela 3-21. Paraqitja me tabelë e marzheve të gabimit që sjell përdorimi i kuotës

për vitin 2014.

Vlerat Negative të

diferencave të vlerave të

treguesve të “tendencës

qëndrore” (nga anketimet

në rrugë dhe në familje)

Vlerat Pozitive të

diferencave të vlerave të

treguesve të “tendencës

qëndrore” (nga anketimet

në rrugë dhe në familje)

Marzhet mesatare

nga vlerat negative -22.65 % +24.75%

156

dhe ato pozitive të

diferencave.

Gabimi sistematik -11.1% +11.1%;

Totali -11.55% + 13.65%

Ashtu siç është vepruar për rezultatet e eksperimenteve të tjera, edhe në

eksperimentin e zhvilluar në vitin 2014, përveç përcaktimit të gabimit të kuotës të

dalë nga marzhet e vlerave negative dhe pozitive të diferencave, u llogarit edhe ai që

lidhej me mesataren e vlerave negative dhe pozitive të diferencave të vlerave të

indikatorëve të “tendencës qëndrore”. Kjo, sepse u mendua se, si marzhe më të

përshtatshme për t‟u përdorur si përfaqësues të gabimit që fuste kampionimi me

kuotë, ishin marzhet që dilnin nga procedura e mesatarizimit të vlerave. Kjo për

arsye se mesatarizimi i vlerave bënte edhe “vetrregullimin” e ndikimit të faktorëve të

ndryshëm, të cilët mund të ishin të pranishëm gjatë eksperimentit. Edhe në

eksperimentin e zhvilluar në vitin 2014 me qëllim për të nxjerrë marzhin mesatar të

vlerave negative dhe pozitive të diferencave të kuotës, u ndoq e njëjta rrugë si ajo e

eksperimenteve të viteve 2010 dhe 2012.

Kështu, për të gjithë vlerat negative e pozitive u llogaritën mesataret e tyre. Pra, nga

përpunimi i të dhënave dhe mesatarizimi i vlerave negative dhe atyre pozitive të

diferencave për indikatorët e tipit agregatë të mesatares, devijimit standart dhe

gabimit standart të mesatares (mean, std. deviation dhe std. error of mean), dolën të

dhënat e paraqitura në tabelat numër 23 dhe 24 si vijon.

Llogaritja e marzhit të gabimit të kuotës të 2014 me mesataren e vlerave negative

dhe atyre pozitive të diferencave për indikatorët.

Tabela 3-22. Paraqitja e mesatares së indikatorëve të tipit agregat për vitin 2014.

MEAN -0.077941176 +0.115667

STD DEVIATION -0.093447368 +0.108783

157

STD ERROR OF

MEAN -0.022217521 +0.0281

Tabela 3-23. Paraqitja e vlerave mesatare negative dhe pozitive të diferencave të

treguesve të “tendencës qëndrore” për vitin 2014.

Vlerat Negative të diferencave të

vlerave të treguesve të “tendencës

qëndrore” (nga anketimet në rrugë dhe

në familje)

Vlerat Pozitive të diferencave të vlerave

të treguesve të “tendencës qëndrore”

(nga anketimet në rrugë dhe në

familje)

-0.077941176 - (-0.022217521) = -

0.05572

+0.115666667 – (+0.0281004) =

+0.08757

-0.093447368 +0.108782609

Totali Totali

-0.07458 +0.09817

Nga paraqitja e tabelave 22 dhe 23, rezultonte se marzhet e vlerave negative dhe

atyre pozitive të diferencave (në rrugë dhe në familje) për periudhën 2014 për

indikatorët përkatës si mesatarja dhe devijimi standart (mean dhe std. deviation),

ishin :

[-0.07458; +0.09817].

Në përqindje këto marzhe ishin:

[-7.46%; +9.82%].

Për të gjetur marzhet “neto” të gabimit mesatar të kuotës, prej marzheve të

mësipërme duheshin hequr marzhet e gabimit statistikor që vinte nga madhësia e

kampionimit.

Nga të dhënat dilte se për vitin 2014 ishin intervistuar 160 respondent në total, ku 80

respondentë ishin intervistuar në vende ku ata e konsiderojnë veten si të

158

identifikueshëm (në familje, në vende të punës etj.) dhe 80 respondentë të tjerë ishin

intervistuar në rrugë. Nga grafiku që jepte gabimin e lidhur me madhësinë e

kampionimit, dilte që ky gabim ishte 11.1 %.

Si rezultat, mund të thuhej se, marzhet e gabimit sistematik që vinte nga madhësia e

kampionimit të respondentëve të intervistuar në familje, ishin:

[-11.1%; +11.1 %].

Për të gjetur marzhet e gabimit që fut vetë kuota, dinim që:

a) Marzhet mesatare të vlerave negative dhe pozitive të diferencave pozitive

nga indikatorët (mean dhe std. deviation) për vitin 2014, ishin:

[-7.46 %; +9.82%];

b) Marzhet e gabimit sistematik (nga madhësia e kampionimit për 80

respondentë) ishin:

[-11.1%; +11.1 %];

c) Mbetej të gjendeshin marzhet e vetë gabimit që sillte përdorimi i kuotës.

Kështu që, kishim:

Marzhet e mesatares së vlerave negative dhe pozitive të diferencave nga indikatorët

(mean dhe std. deviation) – marzhet e gabimit sistematik (nga madhësia e

kampionimit) = Marzhet e gabimit që sillte përdorimi i kuotës.

Si rezultat, mund të thuhej se marzhet e gabimit mesatar që sillte përdorimi i kuotës

ishin:

[- 7.46% - (-11.1%); +9.82% - (+11.1%)] =

[+3.64%; + (-1.28%)].

[-1.28%; +3.64%]

Me tabelë kishim paraqitjen si vijon.

159

Tabela 3-24. Paraqitja e marzheve të gabimit mesatar që sjell pëdorimi i kuotë për

vitin 2014.

Mesatarja e vlerave

Negative të diferencave të

vlerave të treguesve të

“tendencës qëndrore” (nga

anketimet në rrugë dhe në

familje)

Mesatarja e vlerave

Pozitive të diferencave të

vlerave të treguesve të

“tendencës qëndrore”

(nga anketimet në rrugë

dhe në familje)

Marzhet mesatare të

vlerave negative dhe

pozitive të diferencave

nga indikatorët -7.46 % +9.82%

Gabimi sistematik -11.1% +11.1%

Totali +3.64% -1.28%

Te ndarja e metodologjisë është theksuar se për të gjetur gabimin që fuste

moskonsiderimi i anonimatit të respondentëve kur atyre ju bëheshin pyetje që mund

të perceptoheshin prej tyre si pyetje me natyrë delikate, duhej si fillim të gjendej

gabimi që fuste kuota në hallkën e fundit të kampionimit. Për të patur matje sa më të

besueshme dhe të vlefshme, një ndër kriteret kryesore është dhe përsëritje e

eksperimenteve. Për të arritur këtë synim u bënë 4 eksperimente në kohë të ndryshme

për të matur marzhin e gabimit që fuste kuota në hallkën e fundit të kampionimit.

Eksperimentet janë zhvilluar në periudha të ndryshme, respektivisht në vitet 2010,

Mars 2012, Maj 2012 dhe në vitin 2014.

Për matjen e gabimit që fut përdorimi i kampionimit kuotë, në dijeninë tonë, nga

literatura e konsultuar deri më sot, nuk del ndonjë e dhënë se sa është madhësia e

gabimit që fut përdorimi i kampionimit kuotë. Kështu që janë dashur të ngriheshin

procedura të tipit ad hoc në mënyrë të tillë që të përcaktoheshin marzhet e gabimit që

fuste përdorimi i kampionimit me kuotë në hallkën e fundit të tij.

160

Duke qënë se, gabimi që fuste përdorimi i kampionimit me kuotë në hallkën e fundit

të tij, ishte edhe një ndër gabimet që duhej ditur patjetër në mënyrë që të llogaritej

marzhi i gabimit që fuste mossigurimi i anonimatit, u desh që të përcaktohej një

mesatare e përgjithshme të marzheve të këtij gabimi të nxjerra nga eksperimentet e

zhvilluara respektivisht në vitet 2010, Mars 2012, Maj 2012 dhe në vitin 2014.

Theksojmë paraprakisht se nga përpunimi i të dhënave, për secilin eksperiment janë

llogaritur nga dy lloje marzhesh gabimi që sillte përdorimi i kuotës. Njëri lloj

marzhesh gabimi, i cili ka rezultuar nga konsiderimi i vlerave ekstremale (kufi)

negative dhe pozitive të diferencave të vlerave të indikatorëve të “tendencës

qëndrore”. Dhe lloji tjetër i marzheve të gabimit, i cili ka dalë nga konsiderimi i

mesatares së vlerave negative dhe pozitive të diferencës së vlerave të indikatorëve të

“tendencës qëndrore”.

Për efekt studimi dhe krahasimi u llogaritën mesataret e vlerave e të dy llojeve të

marzheve. Por, si referent për të gjetur gabimin që fuste moskonsiderimi i

anonimatit, u përdor vetëm mesatarja e marzheve të mesatareve të vlerave negative

dhe pozitive të diferencës së vlerave të indikatorëve të “tendencës qëndrore”. Kjo

sepse u mendua që të zvogëlohej disi ndikimi negativ që mund të kishte sjellë

“dobësimi” i natyrës delikate të pyetjeve në pyetësorët e përdorur për matjen e

gabimit që fuste moskonsiderimi i anonimatit.

Po t'u rikthehemi rezultateve të dhëna më sipër, del se marzhet e gabimit që fuste

kampionimi me kuotë në vitet 2010, 2012 (Mars), 2012 (Maj) dhe 2014, ishin si

vijon.

Marzhet e gabimit që fuste kampionimi me kuotë për vitin 2010 ishin:

[-29.60%; + 24.50%].

Marzhet e gabimit që fuste kampionimi me kuotë në Mars 2012 ishin:

[-18.73%; + 20.03%].

Marzhet e gabimit që fuste kampionimi me kuotë në Maj 2012 ishin:

[-18.80%; + 19.20%].

Marzhet e gabimit që fuste kampionimi me kuotë për vitin 2014 ishin:

161

[-11.55%; + 13.65%].

Për të llogaritur mesataren e marzheve të gabimit që fuste kampionimi me kuotë u

veprua në këtë mënyrë:

Mesatarja e marzheve të gabimit që fuste kampionimi me kuotë doli duke llogaritur

dy elementet e saj, të cilat ishin:

a) Llogaritja e mesatares së marzhit negativ të gabimit që fuste kampionimi me

kuotë i cili ishte = (marzhi negativ në fjalë për 2010-së + marzhi negativ në

fjalë për Mars 2012 + marzhi negativ në fjalë për Maj 2012+ marzhi negativ

në fjalë për vitin 2014) / numrin total të marzheve negative të gabimit që fuste

kampionimi me kuotë.

Kështu që, kishim:

[(-29.6%) + (-18.73%) + (-18.8 %) + (-11.55%)] / 4 = -19.67%.

Pra, mesatarja e marzhit negativ të gabimit që fuste kampionimi me kuotë ishte -

19.67%.

Llogaritja e mesatares së marzhit pozitiv të gabimit që fuste kampionimi me kuotë, i

cili ishte = (marzhi pozitiv në fjalë për 2010-së + marzhi pozitiv në fjalë për Mars

2012 + marzhi pozitiv në fjalë për Maj 2012 + marzhi pozitiv në fjalë për vitin 2014)

/ numrin total të marzheve pozitiv të gabimit që fuste kampionimi me kuotë.

Kështu që, kishim:

[24.5% + 20.03% +19.2 % + 13.65 %]/ 4 =+19.35%.

Pra, mesatarja e marzhit pozitiv të gabimit që fuste kampionimi me kuotë, ishte

+19.35%.

Si përfundim, mund të thuhej se marzhet e mesatares së gabimit që fuste kampionimi

me kuotë në hallkën e fundit të tij për të katër eksperimentet, ishin:

[-19.66%; +19.35%].

162

E paraqitur me tabelë mesatarja e gabimit të kuotë sipas vlerave negative dhe

pozitive të diferencave për katër eksperimentet:

Tabela 3-25. Paraqitja e mesatares së marzheve të gabimit të kuotës respektivisht për

vitet 2010, mars 2012, maj 2012 dhe 2014.

MESATARJA E MARZHEVE TË GABIMIT TË KUOTËS

Vitet 2010 2012 (mars) 2012 (maj) 2014

Mesatarja e

gabimit të kuotës

Negative -29.6% -18.73% -18.8% -11.55% -19.67%

Pozitive + 24.5% + 20.03% + 19.2% + 13.65% +19.35%

Theksojmë se këto marzhe mesatare nuk janë llogaritur për t‟u përdorur për matjen e

gabimit që fuste moskonsiderimi i anonimatit kur respondentëve ju bëheshin pyetje

që mund të perceptoheshin prej tyre si delikate. Kjo për shkak se synimi i tezës se

doktoraturës ishte të gjendej gabimi minimal që fuste kampionimi me kuotë edhe me

qëllimin për të matur me anën e tij gabimin që fuste moskonsiderimi i anonimatit.

Duke përdorur gabimin që fuste kampionimi me kuotë, i cili kishte dalë nga

mesatarizmi i vlerave negative dhe atyre pozitive të diferencave në vlerat e

indikatorëve të “tendencës qëndrore”, atëherë do të mund të ishim më objektivë (më

afër vlerës reale të këtij gabimi) në rezultatet tona të matjes së gabimit që fuste

moskonsiderimi i anonimatit. Kjo për shkak se procesi i mesatarizimit ishte në

vetevete një proces “vetrregullimi”, i cili bënte të mundur dhe rregullimin e ndikimit

të faktorëve të ndryshëm të padëshëruar (jashtë skemës së eksperimenteve) që mund

të kishin qenë të pranishëm gjatë realizimit të eksperimenteve.

Kështu, për të përcaktuar përfaqësuesen e marzheve të mesatareve të gabimit që fuste

kampionimi me kuotë, u llogaritën mesataret e vlerave negative dhe atyre pozitive të

diferencave në vlerat e indikatorëve të “tendencës qëndrore”.

Nga rikthimi te rezultatet e dhëna më sipër, dilte se marzhet mesatare të gabimit që

fuste kampionimi me kuotë në vitet 2010, 2012 (Mars), 2012 (Maj) dhe 2014, ishin si

vijon.

163

Për vitin 2010 : [-4.44%; + 5.18%];

Për periudhën Mars 2012 : [-1.59%; + 2.2%];

Për periudhën Maj 2012 : [-0.58%; + (-0.36%)];

Për vitin 2014 : [-1.28%; +3.64%].

Për të llogaritur mesataren e vlerave negative dhe atë të vlerave pozitive të gabimit

që fuste përdorimi i kuotës për katër eksperimentet, u veprua në këtë mënyrë:

U llogarit mesatarja e marzheve të vlerave të negatives të gabimit që fuste përdorimi

i kuotës, i cili ishte = (marzhi mesatar në fjalë për 2010-së + marzhi mesatar në fjalë

për Mars 2012 + marzhi mesatar në fjalë për Maj 2012+ marzhi mesatar në fjalë për

vitin 2014) / numrin total të marzheve mesatarë të vlerave negative të gabimit që

fuste përdorimi i kuotës.

Kështu që, kishim:

[(-4.44%) + (-1.59%) + (-0.58 %) + (-1.28%)] / 4 = - 1.97%

Pra mesatarja e marzhit mesatar të vlerave negative të gabimit që fuste përdorimi i

kuotës, ishte:

- 1.97%.

Llogaritja e mesatares së marzhit mesatar të vlerave pozitive të gabimit që fuste

përdorimi i kuotës, i cili ishte = (marzhi mesatar në fjalë për 2010-së + marzhi

mesatar në fjalë për Mars 2012 + marzhi mesatar në fjalë për Maj 2012 + marzhi

mesatar në fjalë për vitin 2014) / numrin total të marzheve mesatare të vlerave të

gabimit që fuste përdorimi i kuotës.

Kështu që, kishim:

[+5.18% + 2.2% + (-0.36 % ) + 3.64%] / 4 = +2.66%.

Pra mesatarja e marzhit mesatar të vlerave pozitive të gabimit që fuste përdorimi i

kuotës, ishte:

+ 2.66%.

164

Përfaqësuesja (apo, ndryshe mesatarja) e mesatareve të marzheve të gabimit të

kuotës paraqitej si vijon.

Tabela 3-26. Paraqitja e mesatares së marzheve mesatarë të gabimit të kuotës

respektivisht për vitet 2010, mars 2012, maj 2012 dhe 2014.

MESATARJA E MARZHEVE MESATARË TË GABIMIT TË KUOTËS

Vitet 2010 2012 (mars) 2012 (maj) 2014

Mesatarja e

marzheve

mesatarë të

gabimit të kuotës

Negative -4.44% -1.59%; -0.58% -1.28% -1.97%

Pozitive +5.18% + 2.2% + (-0.36%) +3.64% +2.66%

Pra, si përfaqësuese e mesatareve të marzheve të gabimit të kuotës mund të merrej:

[-1.97%; +2.66%].

Këto marzhe gabimi mund të konsideroheshin si më të përshtatshmet për t'u përdorur

si përfaqësuese të gabimit që fuste kampionimi me kuotë, pasi dilnin nga një proces

“vetërregullimi”, siç ishte procedura e mesatarizimit të vlerave. U zgjodhën këto si

përfaqësuese të gabimit që fuste kampionimi me kuotë dhe jo marzhi tjetër i

mësipërm për disa arsye:

Së pari, ajo që donim të masnim përsa i përket gabimit që fuste përdorimi i

kampionimit me kuotë në hallkën e fundit të tij, ishte kufiri minimal i gabimit dhe jo

kufiri maksimal i tij. Kjo për shkak edhe se ky kufi gabimi do të merrej si referent

për të matur dhe gabimin që fuste moskonsiderimi i anonimatit kur respondentëve ju

bëheshin pyetje me natyrë delikate, për të cilin do të duhej të gjendej një lloj

marzhesh gabimi që fuste përdorimi i kuotës, që të kishte kaluar nëpërmjet një

procesi “vetrregullues” nëpërmjet një procedure mesatarizimit të vlerave. Kështu, u

165

zgjodh që të përdorej si përfaqësuese e marzheve të gabimit mesatarja e marzheve të

mesatares së vlerave negative dhe pozitive të diferencave të vlerave të indikatorëve

agregatë që i përkisnin gabimit që fuste kampionimi me kuotë. Kjo mesatare e

marzheve do të përdorej më tej edhe për të llogaritur marzhet e gabimit që fuste

moskonsiderimi i anonimatit në një anketim që përdorte pyetje të cilat mund të

perceptoheshin nga respondentët si delikate.

Me qenë se, në pyetësorët e përdorur në eksperimentet ku mbështetej studimi

doktoral, ishte “zbutur” disi karakteri delikat i pyetjeve, në krahasim me anketimet

që kishin zhvilluar subjekte të tjera (Zogby, IPR, etj.), ishte e pritëshme që të

gjendeshin marzhe më të ulta të gabimit që fuste ky moskonsiderim i anonimatit në

fjalë, se sa po të ishin përdorur pyetjet me natyrë delikate si zakonisht. Kështu që, për

ta zvogëluar sa të ishte e mundur ndikimin e këtij faktori negativ që e ulte

artificialisht gabimin në fjalë, u gjykua që të përdorej përfaqësuesja e marzheve të

gabimit që fuste përdorimi i kampionimit me kuotë. Kjo sepse një përfaqësuese e

tillë, duke patur një tolerancë më të vogël gabimi të matjes, i afrohej, në mundësi, më

shumë gabimit real që fuste përdorimi i kampionimit me kuotë. Kështu që, pakësimi i

gabimit nga përdorimi i saj, si të thuash, do të kompensonte ndikimin negativ të

efektit “zbutje” të karakterit delikat të pyetjeve në rastin e moskonsiderimit të

anonimatit, me që kështu pakësohej madhësia e gabimit që i hiqej marzheve të

diferencave për të gjetur marzhet e gabimit që fuste moskonsiderimi i anonimatit dhe

rriteshin si “kompensim” këto të fundit.

Së fundmi, mund të themi se, meqënëse në dijeninë tonë deri më sot nuk është bërë

asnjë eksperiment për matjen e gabimit që fut kuota në hallkën e fundit të

kampionimit dhe duke qënë se nuk kemi asnjë marzh të cilin ne do të mund ta

merrnim si pikënisje, atëherë u gjykua si më e arsyeshme që të merrej si referent

mesatarja e marzhit të gabimit të mesatareve të diferencave negative dhe të

mesatareve të diferencave pozitive.

166

3.5. Gabimi që lidhet me mos konsiderimin e anonimatit kur

respondentëve ju bëhen pyetje që perceptohen prej tyre si delikate.

Synimi përfundimtar i tezës së doktoraturës ishte matja e dy tipe gabimesh. Gabimi i

parë kishte të bënte me gabimin që fuste kampionimi me kuotë në hallkën e fundit të

tij, ndërsa gabimi i dytë lidhej me moskonsiderimin e anonimatit kur respondentëve

ju bëheshin pyetje me natyrë me gjasë delikate. Si fillim u përcaktuan marzhet e

gabimit që fuste vetë kuota, kjo për arsye se ky gabim do të merrej si referent për

llogaritjen e gabimit të dytë. Më tej mbetej të përcaktohej vetë marzhet e gabimit që

fuste moskonsiderimi i anonimatit kur respondentëve ju bëheshin pyetje që mund të

perceptoheshin prej tyre si delikate.

Për të përcaktuar marzhet e këtij gabimi janë zhvilluar tre eksperimente në kohë të

ndryshme. Eksperimenti i parë është zhvilluar në vitin 2009, eksperimenti i dytë

është zhvilluar në vitin 2014 dhe i treti është zhvilluar në vitin 2015. Rëndësia e

zhvillimit të këtyre eksperimenteve qëndronte në faktin e arritjes së një rezultati

përfundimtar. Me qëllim pasjen e rezultateve sa më të besueshme dhe sa më të

vlefshme, u ndoq e njëjta rrugë e përpunimit të të dhënave si edhe te katër

eksperimentet e zhvilluara respektivisht në vitet 2010, Mars 2012, Maj 2012 dhe

2014.

Si fillim u bë hedhjen e të dhënave në excel. Më tej kjo bazë u përpunua, duke

shmangur vlerat të cilat ishin hedhur gabim nga operatorët e hedhjes së të dhënave

(studentë të shkencave politike). Gjithashtu në përpunimin e të dhënave, u

zëvendësuan të gjitha vlerat 88 dhe 99 me vlera zero, me qenë se këto vlera ishin

futur si kode përkatësisht për kategoritë “Nuk e di” dhe “Pa përgjigje”. Pasi u bë i

gjithë përpunimi i të dhënave, atëherë baza me të dhënat u thirr nga programi

statistikor SPSS (versioni 16.0). Në përpunimin e të dhënave nëpërmjet këtij program

u zgjodhën të përdoren frekuencat me qëllim për të matur mesataren e indikatorëve të

tipit agregat, ku u zgjodhën si indikatorë më të mirë dhe më domethënës, mesatarja,

devijimi standart, dhe gabimi standart i mesatares (mean, std. deviation dhe std.

error of mean).

167

Nga përpunimi i këtyre të dhënave, u përfitua një tabelë që tregonte vargjet e vlerave

të këtyre indikatorëve.144

Këto vargje vlerash të indikatorëve në fjalë u krahasuan me

njëri-tjetrin, ku njeri varg i vlerave dilte nga baza e të dhënave që i përkiste anketimit

në familje dhe tjetri dilte nga baza e të dhënave që i përkiste anketimit në rrugë. U

bënë diferencat midis vlerave të të njëjtit variabël, pra atyre që u përkisnin anketimit

në familje dhe atyre që u përkisnin anketimit në rrugë. Më tej u vendosën këto vlera

nga minimumi i kufirit të vlerave negative te maksimumi i kufirit të vlerave pozitive.

U konstatua se gjatë përpunimit të të dhënave doli që disa vlera ishin të shkëputura

nga ecuria e vargut të tyre. Meqënëse këto vlera ishin të shkëputura, apo përbënin

“shmangie” nga ecuria normale e vlerave të vargut përkatës, ashtu siç u veprua dhe te

matja e gabimit që fuste përdorimi i kampionimit me kuotë, u muarr vendimi që të

evitoheshin këto vlera si devijanca. Gjithashtu u synua që në marzhet e gabimeve,

kufijtë e poshtëm dhe të sipërm t‟i afroheshin sa më shumë situatës simetrike që

karakterizon gabimet e dhëna nga teoria për shkallën e përfaqësimit të popullatës nga

një madhësi e caktuar e kampionimit.

3.6. Gabimi që sillte moskonsiderimi i anonimatit kur respondentëve

ju bëheshin pyetje me natyrë me gjasë delikate për vitin 2009.

Eksperimenti i zhvilluar në vitin 2009 ishte eksperimenti i parë i zhvilluar me qëllim

për të matur gabimin që fuste moskonsiderimi i anonimatit. Për të llogaritur gabimin

që fuste moskonsiderimi i anonimatit kur respondentëve ju bëheshin pyetje me natyrë

me gjasë delikate për vitin 2009, u analizuan indikatorët e tipit agregat si mesatarja,

devijimi standart dhe gabimi standart i mesatares. Theksojmë se edhe në këtë rast

vlerat e indikatorit të gabimit standart të mesatares (std. error of mean) i‟u zbritën

mesatares (mean) për shkak se ato vinin si rezultat i vetë gabimit që fuste matja e

mesatares.

Nga përpunimi i të dhënave për indikatorët e tipit agregat si mesatarja, devijimi

standart dhe gabimit standart të mesatares, dolën marzhet e kufijve të diferencave të

anonimatit në rrugë dhe në familje për vitin 2009 si vijon.

144 Për më shumë informacion referohuni tek shtojca me numër 9.3.

168

Tabela 3-27. Paraqitja e indikatorëve të tipit agregat të vitit 2009.

MEAN -0.440432388 +0.437330498

STD DEVIATION -0.293802047 +0.278461858

STD ERROR OF

MEAN -0.013001876 +0.019638132

Tabela 3-28.Paraqitja e vlerave negative dhe pozitive të diferencave të vlerave të

treguesve të “tendencës qëndrore” për vitin 2009.

Vlerat Negative të diferencave të

vlerave të treguesve të “tendencës

qëndrore” (nga anketimet në rrugë dhe

në familje)

Vlerat Pozitive të diferencave të vlerave

të treguesve të “tendencës qëndrore”

(nga anketimet në rrugë dhe në familje)

-0.440432388 - (-0.013002) = -

0.427403

+0.437330498 - (+0.019638) =

+0.417700

-0.293802047 +0.278461858

Totali Totali

-0.360603 +0.348081

Nga paraqitjet e tabelave 27 dhe 28, dilte se marzhet e kufijve të diferencave të

vlerave të ekstremit negativ dhe atyre të ekstremit pozitiv për gabimin që sillte

moskonsiderimi i anonimatit në rrugë dhe në familje për vitin 2009 për indikatorët

përkatës si mesatarja dhe devijimi standart (mean dhe std. deviation), ishin:

[-0.360603; +0.348081].

Ose, të paraqitura në nivel përqindjesh, ishin:

[-36.06 %; +34.81%].

169

Këto marzhe gabimi përbënin, si të thuash, gabimin “bruto” që fuste

moskonsiderimi i anonimatit. Duke qënë “bruto”, ishte e nevojshme që prej tij të

zbriteshin të gjitha gabimet e tjera që ndërhynin në këtë marzh gabimi. Siç është

shpjeguar dhe te procedimet praktike, për të llogaritur gabimin që fuste

moskonsiderimi i anonimatit, kur respondentëve ju bëheshin pyetje me natyrë me

gjasë delikate, ndërhynin dy gabime të tjera shtesë. Ndryshe nga gabimi që sillte

përdorimi i kampionimit me kuotë, i cili kishte vetëm gabimin statistikor që vinte

nga madhësia e kampionimit, në rastin e gabimit që fuste moskonsiderimi i

anonimatit kishim së pari, gabimin statistikor që vinte nga madhësia e kampionimi,

dhe së dyti gabimin që fuste vetë përdorimi i kuotës në hallkën e fundit të

kampionimit. Duke qënë se për matjen e gabimit të kuotës u bënë katër

eksperimente, u konsiderua si gabim referent përfaqësuesja e marzhit të gabimit të

mesatareve të vlerave negative dhe pozitive të diferencave të vlerave të indikatorëve

të “tendencës qëndrore”.

Kështu që, për llogaritjen e diferencave të vlerave që lidheshin me moskonsiderimin

e anonimatit, ndërhynin tre gabime të cilat duhej të merreshin në konsideratë.

a) Gabimi përfaqësues që vinte nga kampionimi me kuotë, gabimi i cili ishte

matur me procedura ad hoc.

b) Gabimi statistikor i intervistimit të respondentëve në familje, i cili kishte të

bënte me madhësinë e kampionimit. Gabimi i cili llogaritej nëpërmjet

grafikut të gabimit statistikor që kushtëzohej nga madhësia e kampionimit.

c) Gabimi i futur nga moskonsiderimi i anonimatit.

Në eksperimentin e zhvilluar në vitin 2009, me qëllim gjetjen e gabimit mesatar që

fuste moskonsiderimi i anonimatit duhej ditur dhe numri i respondentëve të

intervistuar për të përcaktuar madhësinë e njërit nga dy gabimet e pranishme. Nga të

dhënat dilte që ishin intervistuar 1028 respondentë, ku 514 respondent ishin

intervistuar në vende ku ata mund ta perceptonin veten si të identifikueshëm (për

shembull në familje, në vende të punës etj.) dhe 514 respondentë të tjerë ishin

intervistuar në rrugë. Intervistimi i 514 respondenteve duke përdorur kampionim

170

sistematik, fuste një gabim shtesë i cili duhej matur. Nga grafiku i gabimit statistikor

që kushtëzohej nga madhësia e kampionimit, dilte se për madhësinë e kampionimit

në familje prej 514 rregjistrimesh, gabimi ishte 4.5 %.

Pra, mund të thuhej se marzhet e gabimit sistematik që kushtëzohej nga madhësia e

kampionimit prej 514 rregjistrimesh në familje për vitin 2009, ishin:

[-4.5%; +4.5 %].

Për të gjetur gabimin që fuste vetë moskonsiderimi i anonimatit, kur respondentëve

ju bëheshin pyetje që mund të përceptoheshin prej tyre si delikate, tashmë ishin

gjetur dy nga të tre gabimet e përfshira në diferencat e vlerave të gjetura. Mjaftonte

që ato të zbriteshin nga këto diferenca për të gjetur vetë gabimin e moskonsiderimit

të anonimatit në fjalë për vitin 2009.

Kështu që mund të thuhej se ne dinim marzhet e mesatares përfaqësuese të gabimit që fuste

kampionimi me kuotë, që ishin:

[-1.97%; +2.66%]

a. Marzhet e diferencave të moskonsiderimit të anonimatit kur respondentëve ju

bëheshin pyetje të tipit delikat, të cilat ishin:

[-36.06 %; +34.81%];

b. Marzhet e gabimit statistikor që vinte nga madhësia e kampionimi, që ishin:

[-4.5%; +4.5 %];

c. Mbetej të gjendej gabimi që fuste vetë moskonsiderimi i anonimatit.

Kështu që, kishim:

Marzhet e diferencave nga indikatorët (mean dhe std.deviation) të lidhura me

moskonsiderimin e anonimatit - marzhet e gabimit sistematik (nga madhësia e

kampionimit për 514 respondentë) - përfaqësuesen e marzheve të mesatares së

diferencave nga indikatorët që lidheshin me gabimin që fuste përdorimi i kuotës

(2010, Mars 2012, Maj 2012 dhe 2014) = Marzhet e gabimit që vinte nga

moskonsiderimi i anonimatit të respondentëve.

171

Si rezultat, mund të thuhej se marzhet e gabimit që vinte nga moskonsiderimi i

anonimatit të respondentëve, ishin:

[-36.06 % - (-4.5%) – (-1.97%); +34.81% - (+4.5 %) – (+2.66%)] =

[-29.59%; +27.65%].

Me tabelë kishim paraqitjen si vijon.

Tabela 30-29. Paraqitja e marzheve të gabimit që vjen nga moskonsiderimi i

anonimatit të respondentëve për vitin 2009.

Vlerat Negative të

diferencave të vlerave të

treguesve të “tendencës

qëndrore” (nga

anketimet në rrugë dhe

në familje)

Vlerat Pozitive të

diferencave të vlerave të

treguesve të “tendencës

qëndrore” (nga anketimet në

rrugë dhe në familje)

Marzhet nga

diferenca e vlerave

të indikatorëve

agregatë -36.06 % +34.81%

Gabimi sistematik

nga madhësia e

kampionimit -4.5 % +4.5%

Përfaqësuesja e

gabimit mesatar të

kuotës

-1.97%

+2.66%

Totali -29.56% + 27.65%

172

3.7. Gabimi që sillte moskonsiderimi i anonimatit kur respondentëve

ju bëheshin pyetje me natyrë me gjasë delikate në vitin 2014.

Edhe në vitin 2014 u zhvillua një eksperiment me qëllim matjen e marzheve të

gabimit që fuste moskonsiderimi i anonimatit të respondentëve. Siç është thënë, në

vitin 2014, ndryshe nga vitet e tjera, u bë një eksperiment për të matur gabimin që

sillte përdorimi i kuotës dhe një eksperiment për të matur gabimin që fuste

moskonsiderimi i anonimatit.

Edhe për përpunimin e të dhënave të eksperimentit të zhvilluar në vitin 2014, me

qëllim matjen e gabimit që fuste moskonsiderimi i anonimatit, u ndoq e njëjta rrugë

si dhe për eksperimentin e vitit 2009. Pasi u rregullua baza e të dhënave, nëpërmjet

programit SPSS u përdorën frekuencat me qëllim për të matur mesataren e

indikatorëve të tipit agregat. Nga përpunimi i këtyre të dhënave u përfitua një tabelë,

e cila tregonte të gjitha vlerat e këtyre indikatorëve145

, të cilat u krahasuan midis tyre

për të nxjerrë diferencat përkatëse. Gjithashtu u bë dhe evitimi i vlerave të

shkëputura, të cilat përbënin “shmangie” nga ecuria normale e vlerave të vargut

përkatës.

Edhe në këtë eksperiment, nga të gjithë indikatorët e tipit agregatë u zgjodhën si

indikatorët më domethënës mesatarja, devijimi standart dhe gabimin standart i

mesatares (mean, std. deviation, std. error of mean). Si zakonisht vlerat e indikatorit

të gabimit standart të mesatares (std. error of mean), i‟u zbritën mesatares (mean) për

shkak se ai vinte si rezultat i vetë gabimit që fuste matja e mesatares.

Nga përpunimi i të dhënave për indikatorët e tipit agregat si mesatarja, devijimi

standart dhe gabimi standart i mesatares rezultuan këto marzhe të kufijve të

diferencave të vlerave të indikatorëve agregatë për anketimet e moskonsiderimit të

anonimatit në rrugë dhe në familje për vitin 2014 si vijon.

Tabela 3-30. Paraqitja e indikatorëve të tipit agregat për vitin 2014.

MEAN -0.55 +0.5

145 Për më shumë informacion referohuni tek shtojca me numër 3

173

STD DEVIATION -0.696 +0.686

STD ERROR OF MEAN -0.137147942 +0.13837

Tabela 3-31. Paraqitja e vlerave negative dhe e vlerave pozitive të diferencave të

vlerave të treguesve të “tendencës qëndrore” për vitin 2014.

Vlerat Negative të diferencave të

vlerave të treguesve të “tendencës

qëndrore” (nga anketimet në rrugë dhe

në familje)

Vlerat Pozitive të diferencave të

vlerave të treguesve të “tendencës

qëndrore” (nga anketimet në rrugë dhe

në familje)

-0.55 – (-0.13715) = -0.41285 +0.5 – (+0.13837) = +0.36163

-0.696 +0.686

Totali Totali

-0.5544 +0.5012

Nga paraqitjet e tabelave 30 dhe 31 dilte se marzhet e kufijve të diferencave të

vlerave të indikatorëve agregatë për anketimet e moskonsiderimit të anonimatit në

rrugë dhe në familje për vitin 2014, ishin:

[-0.5544; +0.5012].

Ose, të përkthyera në përqindje, ishin:

[-55.44 %; +50.12%]

Këto marzhe gabimi të vlerave negative dhe pozitive për diferencat e vlerave të

indikatorëve agregatë përbënin, siç është theksuar edhe më parë, gabimin “bruto” që

fuste moskonsiderimi i anonimatit. Prandaj, ishte e nevojshme që prej tyre të

zbriteshin të gjitha gabimet e tjera që ndërhynin në këto marzhe gabimi.

Siç dihej, këtu ndërhynin dy gabime të tjera shtesë. Së pari, ishte gabimi statistikor

që vinte nga madhësia e kampionimi, dhe së dyti, gabimi që fuste vetë përdorimi i

174

kuotës në hallkën e fundit të kampionimit. Me qënë se për matjen e gabimit të

kuotës ishin bërë katër eksperimente, u zgjodh si gabim referent përfaqësuesja e

marzheve të gabimit të mesatareve të vlerave negative dhe pozitive të diferencave të

vlerave për indikatorët agregatë.

Kështu që, për llogaritjen e diferencave të vlerave në fjalë që lidheshin me

moskonsiderimin e anonimatit, ndërhynin tre gabime që duhej të merreshin në

konsideratë. Më konkretisht, kishim:

a. Gabimin përfaqësues që vinte nga përdorimi i kampionimit me kuotë.

b. Gabimin statistikor të intervistimit të respondentëve në familje, që

kushtëzohej nga madhësia e kampionimit.

c. Gabimin e futur nga vetë moskonsiderimi i anonimatit.

Nga të dhënat dilte që ishin intervistuar 160 respondentë, ku 80 respondentë ishin

intervistuar në vende ku ata mundej ta perceptonin veten si të identifikueshëm (në

familje, në vende të punës etj.) dhe 80 respondentë të tjerë ishin intervistuar në

rrugë. Intervistimi i 80 respondenteve duke përdorur kampionim sistematik, sillte

një gabim shtesë që duhej matur. Nga grafiku që jepte gabimin statistikor që

kushtëzohej nga madhësia e kampionimit, dilte se për madhësinë e kampionimit në

familje prej 80 rregjistrimesh, gabimi ishte 11.1 %.

Pra, mund të thuhej se marzhet e gabimit sistematik që vinte nga madhësia e

kampionimit prej 80 rregjistrimesh në familje për vitin 2014, ishin:

[-11.1%; +11.1 %].

Për të gjetur gabimin që fuste vetë moskonsiderimi i anonimatit kur respondentëve

ju bëheshin pyetje që mund të përceptoheshin prej tyre si delikate, tashmë ishin

gjetur të tre komponentet e diferencave të vlerave të indikatorëve agregatë që i

përkisnin llogaritjes së gabimit që sillte moskonsiderimi i aninimatit për vitin 2014.

175

Kështu që, diheshin:

a) Marzhet e mesatares përfaqësuese të gabimit që fuste kampionimi me kuotë ,

që ishin:

[-1.97%; +2.66%]

b) Marzhet e diferencave të vlerave të indikatorëve agregatë që i përkisnin

llogaritjes së gabimit që sillte moskonsiderimi i aninimatit kur respondentëve

ju bëheshin pyetje të tipit me gjasë delikate, që ishin:

[-55.44 %; +50.12%];

c) Marzhet e gabimit statistikor që vinte nga madhësia e kampionimi, që ishin:

[-11.1%; +11.1 %];

d) Mbetej të gjendeshin marzhet e gabimit që fuste vetë moskonsiderimi i

anonimatit kur respondentëve ju bëheshin pyetje të tipit me gjasë delikate, të

cilat do të dilnin nga diferenca e elementëve të mësipërm.

Pra:

Marzhet e diferencave të vlerave nga indikatorët (mean dhe std.deviation) për

marzhet e gabimit që fuste moskonsiderimi i anonimatit – marzhet e gabimit

sistematik (nga madhësia e kampionimit për 80 respondentë) - përfaqësuesen e

marzheve të mesatares së diferencave nga indikatorët (mean dhe std.deviation) të

gabimit që fuste kampionimi me kuotë (2010, Mars 2012, Maj 2012 dhe 2014) =

Marzhet e gabimit të moskonsiderimit të anonimatit të respondentëve.

Si rezultat, mund të thuhej se marzhet e gabimit të moskonsiderimit të anonimatit të

respondentëve, ishin:

[-55.44 % - (-11.1%) – (-1.97%); +50.12%- (+11.1 %) – (+2.66%)] =

[-42.37%; +36.36%].

Me tabelë kishim paraqitjen si vijon.

176

Tabela 3-32. Paraqitja e marzheve të gabimit të moskonsiderimit të anonimatit të

respondentëve për vitin 2014.

Vlerat Negative të

diferencave të vlerave të

treguesve të “tendencës

qëndrore” (nga anketimet

në rrugë dhe në familje)

Vlerat Pozitive të

diferencave të vlerave të

treguesve të “tendencës

qëndrore” (nga anketimet

në rrugë dhe në familje)

Marzhet nga diferenca

e vlerave për

indikatorët -55.44% +50.12%

Gabimi sistematik nga

madhësia e

kampionimit -11.1 % +11.1%

Përfaqësuesja e gabimit

mesatar që fuste kuota -1.97%

+2.66%

Totali -42.37% +36.36%

3.8. Gabimi që sillte moskonsiderimi i anonimatit kur respondentëve

ju bëheshin pyetje me natyrë me gjasë delikate në vitin 2015.

Edhe në vitin 2015 u zhvillua një eksperiment me qëllim matjen e marzheve të

gabimit që fuste moskonsiderimi i anonimatit të respondentëve. Ky ishte

eksperimenti i fundit, pas eksperimenteve të vitit 2009 dhe 2014, i cili përmbylli të

gjithë ciklin e eksperimenteve të zhvilluara me qëllim matjen e këtij gabimi.

Për përpunimin e të dhënave të eksperimentit të zhvilluar në vitin 2015, u ndoq e

njëjta rrugë si dhe për vitet 2009 e 2014. Pasi u rregullua baza e të dhënave,

nëpërmjet programit SPSS u përdorën frekuencat me qëllim për të matur mesataren e

indikatorëve të tipit agregat. Nga përpunimi i këtyre të dhënave u përfitua një tabelë,

177

e cila tregonte vargjet e vlerave të këtyre indikatorëve146, të cilat u krahasuan midis

tyre. Gjithashtu u bë dhe evitimi i vlerave të shkëputura që përbënin “shmangie” nga

ecuria normale e vlerave të vargut përkatës.

Edhe në këtë eksperiment, nga të gjithë indikatorët e tipit agregatë u zgjodhën si

indikatorët më domethënës mesatarja, devijimi standart dhe gabimi standart i

mesatares (mean, std. deviation, std. error of mean). Si zakonisht, vlerat e indikatorit

të gabimit standart të mesatares (std. error of mean), iu zbritën vlerave të mesatares

(mean) për shkak se të parat vinin si rezultat i vetë gabimit që fuste matja e

mesatares.

Nga përpunimi i të dhënave për indikatorët e tipit agregat si mesatarja, devijimi

standart dhe gabimit standart të mesatares kanë rezultuar marzhet e kufijve të

diferencave (për moskonsiderimin e anonimatit) në rrugë dhe në familje për vitin

2015 si vijon.

Llogaritja e marzhit të diferencave për moskonsiderimin e anonimatit për këto vlera

Tabela 3-33. Paraqitja e indikatorëve të tipit agregat për vitin 2015.

MEAN -0.453540689 +0.581390831

STD DEVIATION -0.316276845 +0.306159693

STD ERROR OF MEAN -0.023129425 +0.041359927

Tabela 3-34. Paraqitja e vlerave negative dhe e vlerave positive të diferencave të

vlerave të treguesve të “tendencës qëndrore” për vitin 2015.

Vlerat Negative të diferencave të

vlerave të treguesve të “tendencës

qëndrore” (nga anketimet në rrugë dhe

në familje)

Vlerat Pozitive të diferencave të

vlerave të treguesve të “tendencës

qëndrore” (nga anketimet në rrugë dhe

në familje)

-0.453540689 – (0.02313) = -0.43041 +0.581390831– (+0.04136) = +0.54003

146 Për më shumë informacion referohuni tek shtojca me numër 3

178

-0.316276845 +0.306159693

Totali Totali

-0.373343 +0.42309

Nga paraqitjet e tabelave 33 dhe 34 dilte se marzhet e kufijve të diferencave të

vlerave për ekstremet negative dhe pozitive për indikatorët përkatës si mesatarja,

standart devijimi dhe gabimi standart i mesatares (mean, std. deviation dhe std. error

of mean) në rrugë dhe në familje për anketimet e moskonsiderimit të anonimatit në

vitin 2015, ishin:

[-0.373343; +0.42309].

Ose, të “përkthyera” në përqindje ato ishin:

[-37.33%; +42.31%].

Këto marzhe gabimi të diferencave të vlerave negative dhe pozitive përbënin

gabimin “bruto” që fuste moskonsiderimi i anonimatit. Prandaj, ishte e nevojshme që

prej tyre të zbriteshin dy gabimet shtesë (të lidhura me kuotën dhe madhësinë e

kampionimit) që ndërhynin në këto marzhe gabimi të diferencave në fjalë. Siç është

shpjeguar tashmë edhe te procedimet praktike, për të llogaritur gabimin që fuste

moskonsiderimi i anonimatit, kur respondentëve ju bëheshin pyetje me natyrë me

gjasë delikate, ndërhynin dy gabimet e lartëpermendura shtesë.

Kështu që, në llogaritjen e marzheve të diferencave në fjalë përfshiheshin tre gabime,

të cilat duhej të merreshin në konsideratë.

a) Gabimi përfaqësues që vinte nga kampionimi me kuotë;

b) Gabimi statistikor i intervistimit të respondentëve në familje, që kushtëzohej

nga madhësia e kampionimit;

c) Gabimi i futur nga moskonsiderimi i anonimatit.

179

Nga të dhënat dilte se ishin intervistuar 288 respondentë, ku 144 respondentë ishin

intervistuar në vende ku ata mund ta konsideronin veten si të identifikueshëm (në

familje, në vende të punës etj.) dhe 144 respondentë të tjerë ishin intervistuar në

rrugë. Intervistimi i 144 respondenteve duke përdorur kampionim sistematik, pra

duke i intervistuar respondentët në vende ku ata mund ta konsideronin veten si të

identifikueshëm, sillte një gabim shtesë që duhej matur. Nga grafiku që jepte

gabimin e lidhur me madhësinë e kampionimit, dilte se ai gabim ishte 8.24 %.

Pra, mund të thuhej se marzhet e gabimit sistematik, që vinin nga madhësia e

kampionimit prej 144 rregjistrimesh në familje për vitin 2015, ishin:

[ -8.24%; +8.24 %].

Për të gjetur gabimin që fuste vetë moskonsiderimi i anonimatit kur respondentëve ju

bëheshin pyetje që mund të përceptoheshin prej tyre si delikate, tashmë ne kishim

gjetur edhe dy gabimet e tjera. Këto, po t'ju zbriteshin marzheve të diferencave në

fjalë, do të dilnin marzhet e gabimit të kërkuar që vinte nga moskonsiderimi i

anonimatit kur respondentëve ju bëheshin pyetje që mund të përceptoheshin prej tyre

si delikate për vitin 2015.

Kështu që mund të thuhej se ne dinim:

a) Marzhet e mesatares përfaqësuese të gabimit që fuste kampionimi me kuotë,

që ishin:

[-1.97%; +2.66%];

b) Marzhet e diferencave të moskonsiderimit të anonimatit kur respondentëve ju

bëhen pyetje të tipit delikat, që ishin:

[-37.33%; +42.31%];

c) Marzhet e gabimit statistikor që vinin nga madhësia e kampionimi, që ishin:

[ -8.24%; +8.24 %];

d) Mbetej të gjendeshin marzhet e gabimit që fuste vetë moskonsiderimi i

anonimatit, të cilat do të dilnin nga diferenca e elementëve të mësipërm.

180

Pra:

Marzhet e diferencave nga indikatorët (mean dhe std.deviation) e moskonsiderimit të

anonimatit – marzhet e gabimit sistematik (nga madhësia e kampionimit për 144

respondentë) - përfaqësuesen e marzheve të mesatares së diferencave nga indikatorët

që fuste përdorimi i kuotës (2010, Mars 2012, Maj 2012 dhe 2014) = Marzhet e

gabimit nga moskonsiderimi i anonimatit të respondentëve.

Si rezultat, mund të thuhej se marzhet e gabimit nga moskonsiderimi i anonimatit të

respondentëve ishin:

[-37.33%- (-8.24%) – (-1.97%); +42.31% - (-8.24%) – (+2.66%)] =

[-27.12%; +31.41%].

Me tabelë kishim paraqitjen si vijon.

Tabela 3-35. Paraqitja e marzheve të gabimit që fut moskonsiderimi i anonimatit të

respondentëve kur ju bëhen pyetje me natyrë delikate për vitin 2015.

Vlerat Negative të

diferencave të vlerave të

treguesve të “tendencës

qëndrore” (nga anketimet

në rrugë dhe në familje)

Vlerat Pozitive të

diferencave të vlerave të

treguesve të “tendencës

qëndrore” (nga anketimet

në rrugë dhe në familje)

Marzhet nga diferenca e

vlerave të indikatorëve -37.33% +42.31%

Gabimi sistematik nga

madhësia e kampionimit -8.24% +8.24%

Përfaqësuesja e gabimit

mesatar të kuotës -1.97% +2.66%

Totali -27.12% +31.41%

Siç është theksuar në shumë raste, për të patur matje sa më të besueshme dhe të

vlefshme, një ndër kritetet kryesore ishte dhe përsëritja e eksperimenteve. Kjo për të

181

siguruar rezultate njëkohësisht të besueshme dhe të vlefshme. Për të arritur këtë

synim u realizuan tre eksperimente në kohë të ndryshme me qëllim matjen e marzhit

të gabimit që fuste moskonsiderimi i anonimatit kur respondentëve ju bëheshin

pyetje që mund të perceptoheshin prej tyre si delikate. Eksperimentet u zhvilluan në

periudha të ndryshme, respektivisht në vitet 2009, 2014 dhe së fundmi 2015.

Me qenë se gabimi që fuste moskonsiderimi i anonimatit ishte një ndër dy gabimet

kryesore për të cilat ishin ngritur supozimet bazë të punimit të kësaj teze doktorature,

lypsej që edhe në këtë rast, ashtu si dhe për rastin e matjeve të gabimit që fuste

përdorimi i kuotës, të përcaktohej një mesatare e përgjithshme të marzheve të

gabimeve të matura me eksperimentet e zhvilluara respektivisht në vitet 2009, 2014 e

2015. Kështu që kishim sa vijon:

Marzhet e gabimit që fuste moskonsiderimi i anonimatit kur respondentëve ju

bëheshin pyetje me natyrë me gjasë delikate për vitin 2009, ishin:

[-29.56%; + 27.65%] ;

Marzhet e gabimit që fuste moskonsiderimi i anonimatit kur respondentëve ju

bëheshin pyetje me natyrë me gjasë delikate për vitin 2014, ishin:

[-42.37%; +36.36%];

Marzhet e gabimit që fuste moskonsiderimi i anonimatit kur respondentëve ju

bëheshin pyetje me natyrë me gjasë delikate për vitin 2015, ishin:

[-27.12%; +31.41%]

Për të llogaritur mesataren e marzheve të gabimit që fuste moskonsiderimi i

anonimatit, u veprua në këtë mënyrë:

Kjo mesatare dilte duke llogaritur dy elementet e saj, që ishin:

b) Llogaritja e mesatares së marzhit negativ të gabimit të moskonsiderimit të

anonimatit i cili ishte = (marzhi negativ në fjalë të 2009-së + marzhi negativ

në fjalë të 2014-së + marzhi negativ në fjalë të 2015-së) / numrin total të

marzheve negative të gabimit që fuste moskonsiderimi i anonimatit.

182

Kështu që:

[(-29.56%) + (-42.37%) + (-27.12%)] / 3 = -33.02%.

Pra mesatarja e marzhit negativ të gabimit që fuste moskonsiderimi i anonimatit

ishte:

-33.02%.

c) Llogaritja e mesatares së marzhit pozitiv të gabimit të moskonsiderimit të

anonimatit i cili ishte = (marzhi pozitiv në fjalë të 2009-së + marzhi pozitiv

në fjalë të 2014-së + marzhi pozitiv në fjalë të 2015-së) / numrin total të

marzheve pozitiv të gabimit që fuste moskonsiderimi i anonimatit.

Kështu që:

[27.65% + 36.36% +31.41%] / 3 = +31.80%.

Pra, mesatarja e marzhit pozitiv të gabimit që fuste moskonsiderimi i anonimatit

ishte:

+31.80%.

Si përfundim, mund të thuhej se marzhet e mesatares së gabimit që fuste

moskonsiderimi i anonimatit kur respondentëve ju bëheshin pyetje që mund të

perceptoheshin prej tyre si delikate, ishin :

[-33.02%; +31.80%.].

Me tabelë kishim paraqitjen si vijon të mesatares së gabimit që fuste moskonsiderimi

i anonimatit kur respondentëve ju bëheshin pyetje që mund të perceptoheshin prej

tyre si delikate.

Tabela 3-36. Paraqitja e mesatares së marzheve të gabimit të moskonsiderimit të

anonimatit respektivisht për vitet 2009, 2014 dhe 2015.

MESATARJA E MARZHEVE TË GABIMIT TË MOSKONSIDERIMIT TË ANONIMATIT

Vitet 2009 2014 2015

Mesatarja e gabimit që fuste

moskonsiderimi i anonimatit

Negative -29.56% -42.37% -27.12% -33.02%

183

Pozitive + 27.65% +36.36% +31.41% +31.80%

Në përfundim të përpunimit të të dhënave si për eksperimentet e zhvilluara me qëllim

matjen e gabimit që fuste përdorimi i kuotës në hallkën e fundit të kampionimit,

ashtu edhe tek eksperimentet e zhvilluara për matjen e gabimit që fuste

moskonsiderimi i anonimatit kur respondentëve ju bëheshin pyetje që mund të

perceptoheshin prej tyre si pyetje me natyrë delikate, mund të thuhet se diferenca

midis madhësive të tyre është shumë e ndjeshme. Kështu nëse krahasohet mesatarja

përfaqësuese e marzheve të gabimit që sillte përdorimi i kampionimit kuotë në

hallkën e fundit të kampionimit, që ishte [-1.97%; +2.66%], del se gabimi që sillte

moskonsiderimi i anonimatit [-33.02%; +31.80%] është nga 11.95 deri në 16.76 herë

më i madh se sa ai që sjell përdorimi i kuotës në hallkën e fundit të kampionimit.

184

KAPITULLI I KATËRT

4. DISKUTIMI I GJETJEVE

Ky diskutim përmban dy pjesë: atë që ka të bëjë me rezultatet e testimit empirik jo të

drejtpërdrejtë të dy supozimeve bazë të studimit me anë të testimit empirik të

drejtpërdrejtë të implikimeve të deduktuara prej këtyre supozimeve bazë. Dhe pjesën

që lidhet me rezultatet e matjes së marzheve të dy tipeve të gabimit që bëheshin gjatë

anketimeve kur përdorej kampionimi me kuotë në hallkën e fundit dhe nuk merrej në

konsideratë anonimati i respondentëve në kushtet kur atyre u bëheshin pyetje që

mund t'i perceptonin si delikate.

4. Diskutimi i rezultateve të testimit empirik të supozimeve bazë të

studimit.

4.1. Testimi empirik i Supozimit 1.

Supozimi 1 pohonte:

Ekziston një gabim jo standart, që vjen nga përdorimi në hallkën e fundit të një

kampionimi, i llojit kampionim jo probabilistik kuotë.

Dhe për testimin empirik të tij ishin deduktuar dy implikimet si vijon.

Implikim 1:

Në se gjatë anketimit në qytetin e Tiranës nuk është përdorur në hallkën e fundit të

kampionimit një lloj probabilistik, por lloji kuotë, atëherë është e pritshme që të

konstatohet një gabim shtesë që vjen nga ky kampionim.

Implikim 1.1:

Në se gjatë anketimit në qytetin e Tiranës nuk është përdorur në hallkën e fundit të

kampionimit gjatë anketimit në rrugë me pyetësor jo problematik147

një lloj i tipit

probabilistik, por lloji kuotë, atëherë është e pritshme që të konstatohet se ka

147 Domethënë, një pyetësor që nuk kishte pyetje me gjasë të perceptueshme si delikate.

185

diferenca në vlerat e treguesve agregatë të përgjigjeve të marra nga anketimi në

familje dhe në rrugë, që përfshijnë edhe një gabim të panjohur, krahas atij të njohur

që kushtëzohet nga madhësia e kampionimit sistematik.

Në se i referohemi ndarjes së mësipërme të tezës së doktoraturës që shqyrton

rezultatet e eksperimenteve, del se për Implikimin 1, konstatohet në të katër

eksperimentet e zhvilluara në vitet 2010, Mars 2012, Maj 2012 dhe 2014, prania e

një gabimi, që kushtëzohet nga përdorimi i kuotës në hallkën e fundit të kampionimit

(për më tepër shih shtojcën 9.2 dhe 9.3).

Kemi kështu katër raste të konfirmimit të Implikimit 1.

Po ashtu, nga të dhënat e përpunuara për anketimet e zhvilluara në të katër

eksperimentet në fjalë dilte prania e diferencave të vlerave të indikatorëve agregatë

që përfshinin krahas marzheve të gabimit statistikor që kushtëzohej nga madhësia e

kampionimit edhe marzhet e gabimit që fuste përdorimi i kuotës në hallkën e fundit

të kampionimit (për më tepër shih shtojcën 9.2 dhe 9.3).

Edhe këtu kemi të bëjmë me katër raste të konfirmimit të Implikimit 1.1 .

Me që nga testimi empirik dalin tetë raste të konfirmimit të implikimeve të

deduktuara nga Supozimi bazë 1, mund të propozohet që të konsiderohet se edhe

ky supozim bazë ka marrë një konfirmim nga testi empirik.

4.2. Testimi empirik i Supozimit 2.

Supozimi 2 pohonte:

Ekziston një gabim jo standart, që vjen nga përdorimi në hallkën e fundit të një

kampionimi i llojit të kampionimit sistematik, që nuk konsideron ruajtjen e

anonimatit të respondentëve gjatë anketimeve, ku përdoren pyetje që mund të

perceptohen prej tyre si delikate.

Implikimet që janë deduktuar nga Supozimi 2:

186

Implikim 2:

Në se gjatë anketimit në qytetin e Tiranës është përdorur kampionim që nuk siguron

anonimatin e respondentëve, ndërkohë që përdoren pyetje me gjasë delikate, atëherë

është e pritshme që të konstatohet një gabim shtesë që vjen nga ky kampionim.

Implikim 2.1:

Në se gjatë anketimit në familje në qytetin e Tiranës është përdorur kampionim që

nuk siguron anonimatin e respondentëve ndërkohë që përdoren pyetje me gjasë

delikate, atëherë është e pritshme që të konstatohet se ka diferenca në vlerat e

treguesve agregatë të përgjigjeve të marra nga anketimet në familje dhe në rrugë, që

përfshijnë edhe një gabim të panjohur, krahas atij të njohur që kushtëzohet nga

madhësia e kampionimit sistematik dhe atij jo standart që vjen nga përdorimi i

kuotës në anketimet në rrugë.

Në se i referohemi ndarjes së mësipërme të tezës së doktoraturës që shqyrton

rezultatet e eksperimenteve, del se për Implikimin 2, konstatohen në të tre

eksperimentet e zhvilluara në vitet 2009, 2014 dhe 2015, prania e një gabimi, që

kushtëzohet nga moskonsiderimi i anonimatit gjatë anketimeve me pyetësorë që

përmbanin pyetje me natyrë me gjasë delikate (për më tepër shih shtojcën 9.2 dhe

9.3).

Kemi kështu tre raste të konfirmimit të Implikimit 2.

Po ashtu, nga të dhënat e përpunuara për anketimet e zhvilluara në të tre

eksperimentet në fjalë dilte prania e diferencave të vlerave të indikatorëve agregatë

që përfshinin krahas marzheve të gabimit statistikor që kushtëzohej nga madhësia e

kampionimit, marzheve të gabimit që fuste përdorimi i kuotës në hallkën e fundit të

kampionimit edhe marzhet e gabimit që kushtëzoheshin nga moskonsiderimi i

anonimatit gjatë anketimeve me pyetësorë që përmbanin pyetje me natyrë me gjasë

delikate (për më tepër shih shtojcën 9.2 dhe 9.3).

Edhe këtu kemi të bëjmë me tre raste të konfirmimit të Implikimit 2.1 .

Me që nga testimi empirik dalin gjashtë raste të konfirmimit të implikimeve të

deduktuara nga Supozimi bazë 2, mund të propozohet që të konsiderohet se edhe

ky supozim bazë ka marrë një konfirmim nga testi empirik.

187

Pra në total mund të konsiderohet se testimi emprik i konfirmon të dy supozimet

bazë të kësaj teze doktorature.

4.3. Diskutimi i rezultateve të matjes së marzheve të dy gabimeve që

futen kur në anketim përdoret një kampionim kuotë në hallkën e

fundit të tij dhe kur nuk konsiderohet ruajtja e anonimatit në

kushtet e përdorimit të pyetjeve që mund të perceptohen nga

respondentët si me natyrë delikate.

I. Rastet e matjes së gabimit që kushtëzohej nga përdorimi i kuotës në hallkën e

fundit të kampionimit.

Për të matur marzhet e këtij lloji gabimi u ndoqën paralelisht dy rrugë. Sipas njerës u

synua që, krahas nxjerrjes në pah të vargut të vlerave që dilnin nga diferencat e

vlerave të indikatorëve agregatë “mesatare” e “devijim standart” dhe shmangies së

vlerave “devijante” (që nuk ndiqnin ecurinë e vlerave të vargut), të evidentoheshin

kufijtë ekstremalë të poshtëm (negativë) dhe të sipërm (pozitivë) të vargut të vlerave

në fjalë për secilin nga katër eksperimentet. Më tej u bë mesatarizmi i vlerave të

këtyre kufijve ekstremalë, duke krijuar kështu marzhet mesatare të kufijve

ekstremalë të gabimit që fuste përdorimi i kuotës në hallkën e fundit të kampionimit.

Ky përbënte rastin kur përcaktoheshin këto marzhe gabimi me një “tolerancë” disi

më të madhe të gabimit të matjes. Domethënë, me ekstreme të marzheve disi më të

“hapura” (apo, më të “zgjeruara”).

Rruga e dytë synonte që, në dallim nga e para, të evidentonte tashmë jo marzhe

gabimi me ekstreme relativisht më “tolerante”, por me ekstreme sa më pak tolerante.

Për këtë arsye, u ndoq rruga e mesatarizimit, nga njera anë, e të gjithë vlerave

negative që dilnin nga diferencat në fjalë dhe, nga ana tjetër, e vlerave pozitive

përkatëse. Me që procesi i mesatarizimit i pjesës negative të vlerave të vargut dhe

asaj pozitive të tij përbënte edhe një proces “vetërregullimi” (“kompensimi”) të

ndikimeve të ndryshme që mund të kishin ndërhyrë në eksperiment, të dy marzhet e

dala nga ky mesatarizim natyrshëm do t'i afroheshin më tepër marzheve reale të

gabimit të kërkuar, se sa në rastin e parë. Kjo na duhej sidomos kur të përdornim këto

188

marzhe për llogaritjen e gabimit që sillte moskonsiderimi i anonimatit të

respondentëve kur atyre u bëheshin pyetje që mund të perceptoheshin prej tyre si me

natyrë delikate. Kjo sepse në eksperimentet për matjen e këtij gabimi të fundit, ishin

përdorur pyetësorë që sikur e kishin “zbutur” disi karakterin delikat të pyetjeve në

krahasim me ata që ishin përdorur zakonisht në anketimet e subjekteve të tjera.

Prandaj, për të minimizuar ndikimin që sillte kjo “zbutje”, ishte e nevojshme që të

përdoreshin marzhe të gabimit që fuste përdorimi kampionimit me kuotë sa më pak

“tolerante” me që ato do t'u zbriteshin diferencave përkatëse për të nxjerrë marzhet e

gabimit që sillte moskonsiderimi i anonimatit të respondentëve kur atyre u bëheshin

pyetje që mund të perceptoheshin prej tyre si me natyrë delikate.

II. Rastet e matjes së gabimit që kushtëzohej nga moskonsiderimi i anonimatit në

kushtet e përdorimit të pyetjeve që mund të perceptohen nga respondentët si me

natyrë delikate.

Problem specifik në tre eksperimentet për matjet e këtij lloji të gabimit, ishte fakti që

në anketimet e realizuara në kuadrin e këtyre eksperimenteve ishin përdorur

pyetësorë për matjen e sjelljes votues të elektoratit të qytetit të Tiranës në vitet 2009,

2014 dhe 2015, në të cilët pyetjet e “sikletëshme” që përmbajnë zakonisht këto

pyetësorë, ishin “rrumbullakosur”, apo “zbutur” disi për të ulur efektin e mosbesimit

ndaj intervistuesve te respondentët. Mirëpo kjo artificialisht (për kushtet e

eksperimenteve të kryera) do të ulte marzhet e gabimit të kërkuar, që do të rezultonin

nga heqja e gabimit statistikor standart (të kushtëzuar nga madhësia e kampionimit)

dhe atij mesatar të futur nga përdorimi i kampionimit kuotë prej diferencave të

vlerave të indikatorëve të matura për anketimet në rrugë dhe në familje. Kështu që ky

marzh gabimi që do të dilte do të ishte më i ulët se sa ai që do të dilte në se

pyetësorët do të përdornin pyetjet standart delikate pa “zbutje”. Dhe me që, vetë

problemi i hetimit të këtij lloji gabimi, lindi si reflektim i disa sondazheve (të llojit

Zogby) mbi gabimin e panjohur (jo standart) që fusnin ato për arsye të përdorimit të

pyetjeve delikate standarte, ishte e domosdoshme që të kërkohej të zbulohej se sa

ishte tamam ky lloj gabimi. Për këtë dilte e nevojshme që në matjet e kryera në

kuadrin e tre eksperimenteve të bëhej çmos që të minimizohej ndikimi “zbritës” (për

madhësinë e gabimit) i përdorimit të pyetjeve delikate të “zbutura”. Në këto kushte, u

189

gjet si më e përshtatshme që të bëhej një diferencim në kërkesat ndaj dy llojeve të

gabimit të përfshira në diferencat e vlerave të indikatorëve agregatë. Për gabimin që

fuste përdorimi i kampionimit me kuotë, u gjykua që të kërkoheshin marzhet sa “më

të ngushta”, në mënyrë që t'i afroheshim sa më shumë vlerave reale të këtij gabimi.

Në këtë mënyrë komponenti që përbëhej prej tyre do të kishte tashmë “peshë” më të

vogël në krijimin e diferencave në fjalë, duke i dhënë mundësi kështu komponentit

që përbëhej nga gabimi i moskonsiderimit të anonimatit që të merrte një “peshë” më

të madhe. Në këtë mënyrë kjo “rritje” e marzheve të këtij gabimi do të kompensonte

disi “uljen” e tyre që vinte nga “zbutja” e bërë e karakterit delikat të pyetjeve.

Sigurisht që mund të ishte gjetur edhe ndonjë zgjidhje tjetër. Kështu, në se në

eksperimentet për matjen e marzheve të gabimit që fut moskonsiderimi i anonimatit

të resondentëve do të ishin përdorur pyetësorë standart për matjen e sjelljes votuese

(domethënë, pa “zbutje” të karakterit delikat të pyetjeve), atherë nuk do të kishte

qenë e nevojshme që të përdornim këtë diferencim në konsiderimin e marzheve të dy

gabimeve fokus të tezës së doktoraturës. Në një rast të tillë, do të mund të

përdoreshin edhe për matjen e marzheve të gabimit që fut moskonsiderimi i

anonimatit e njëta rrugë me mesataret e vlerave negativ dhe pozitive të diferencave të

vlerave të indikatorëve agregatë për anketimet në rrugë dhe në familje.

190

5. KONTRIBUTET QË SJELL KY PUNIM

Një ndër kontributet e punimit është supozimi në kuadrin e një vëzhgimi shkencor i

dy gabimeve jo standarte (atij që fut kuota në hallkën e fundit të kampionimit dhe

gabimit që sjell moskonsiderimi i anonimatit të respondentëve kur atyre ju bëhen

pyetje me natyrë me gjasë delikate) dhe konfirmimi i tyre me anë të një procedure të

testimit empirik. Në ndonjë rast në literaturën e metodave të kërkimit sasior shprehet

një farë dyshimi i hamendësuar se përdorimi i kuotës në kampionim mund të fuste

një gabim të papërcaktuar. Por ai nuk është ngritur në nivelin e një vëzhgimi

shkencor dhe, për më tepër, nuk i është nënshtruar një procesi të kontrollit empirik.

Kontributi tjetër qëndron në ndërtimin e procedurave ad hoc për testimin empirik dhe

matjen e marzheve të këtyre dy tipeve të gabimit, të cilat me dijenin e doktorantes

dhe të udhëheqësit nuk janë ndeshur në literaturën shkencore të metodave të

kërkimit.

191

6. SUGJERIME

Nga rezultatet e matjeve të dy gabimeve fokus të kësaj teze doktorature del se

gabimi që fut përdorimi i kuotës në hallkën e fundit të një kampionimi është nga

(11.95 deri në 16.76) herë më i vogël se sa ai që sjell moskonsiderimi i anonimatit të

respondentëve kur u bëhen pyetje që mund të perceptohen prej tyre si me natyrë

delikate. Një rezultat i tillë, në se ai pranohet, lejon që të rekomandohet që, në

anketimet ku përdoren pyetësorë që përmbajnë pyetje që mund të perceptohen si

delikate nga respondentët, që të mund të sigurohen të dhëna sa më të besueshme dhe

të vlefshme, është e këshillueshme që në hallkën e fundit të kampionimit të mos

përdoret një tip rastësor ose sistematik, por një tip kuotë. Kjo sepse një përdorim i

tillë i kampionimit kuotë do të siguronte një ulje të ndjeshme të gabimit që bëhet

gjatë anketimit.

Me që 4 eksperimentet për matjen e gabimit që fuste përdorimi i kuotës në hallkën e

fundit të një kampionimi dhe 3 eksperimentet për matjen e gabimit që sillte

moskonsiderimi i anonimatit të respondentëve kur ju bëheshin pyetje që mund t'i

perceptonin si me natyrë delikate, çuan në rezultate që edhe konfirmonin ekzistencën

e tyre, edhe jepnin marzhe të vlerave që ato merrnin, mund të shkohet në të ardhmen

në një hap të mëtejshëm të njohjes së tyre.

Më konkretisht, tanimë mund të hetohet se si dhe sa ndikon karakteri delikat i

pyetjeve në madhësinë e marzheve të gabimit që vjen nga moskonsiderimi i

anonimatit të respondentëve. Me një fjalë mund të ndërtohen eksperimente që të

hetojnë me teste empirike pranueshmërinë ose jo të një hipoteze që do të lidhte

madhësinë e gabimit në fjalë nga numri dhe/ose “fortësia” e pyetjeve të tipit me

gjasë delikate.

Gjithashtu lidhur me gabimin që fut përdorimi i kampionimit me kuotë, mund të

hetohet në të ardhmen me testim empirik besueshmëria e një hipoteze që kushtëzon

përmasat e marzheve të këtij gabimi nga madhësia e kampionimit të përdorur në

anketimet e eksperimentit.

192

7. PËRFUNDIMET

Ashtu siç është trajtuar në të gjitha këtë punim, fokusi i këtij studimi u përqëndrua

kryesisht në bërjen e eksperimenteve me qëllim matjen e dy marzheve të gabimit, ku

njëri kishte si synim matjen e marzheve të gabimit që fut moskonsiderimi i

anonimatit kur respondentëve ju bëhen pyetje me natyrë delikate dhe nga ana tjetër

matjen e marzheve të gabimit që fut kampionimi me kuotë në hallkën e fundit të

kampionimit të përbërë. Për arritur në përfundimin se supozimi bazë (përcaktimi dhe

matja e marzheve të gabimit) është konfirmuar, ne kemi konkluduar në një sërë

pyetjesh të cilat do të parashtohen më poshtë.

Së pari: A është realizuar me efektivitet i gjithë procesi i matjes?

Nga e gjithë proçedura e ndjekur më sipër, mund të themi se i‟a kemi arritur me

efektivitet qëllimit të realizimit të procesit të matjes. Për realizimin e saj kemi

përdorur dy koncepte shumë të rëndësishme, si atë të konceptimit i cili ka të bëjë me

procesin e marrjes së një konstrukti apo koncepti që e “rafinon” atë duke i dhënë atij

një përkufizim konceptual ose teorike dhe së dyti me konceptimin e

operacionalizimit të cilët shërbejnë për të zgjidhur problemin e korespondencës

ndërmjet dy gjuhëve, pra gjuhës së teorisë dhe gjuhës së të vëzhgueshmes.

Për matjet e zhvilluara nga viti 2009-2015, ne kemi bërë operacionalizimin e

konceptetve tona cilësore. Kështu për matjen e tyre ne kemi bërë zëvendësimin e

koncepteve me një parametër ose numër dhe të lidhjes së koncepteve me lidhjen e

parametrave ose numrave që i “zëvendësojnë” ato. Kështu që, operacionalizim kemi

kur zëvendësojmë një lidhje midis koncepteve cilësore, me një shoqërim “të

binjakëve sasiorë” të këtyre koncepteve. Para, ne kemi operacionalizuar konceptet

nga njëra anë, dhe raportet midis tyre nga ana tjetër.

Së dyti: A i‟a kemi arritur synimit për të patur rezultate të besueshme?

Së bashku me vlefshmërinë, kjo në fakt është edhe sfida më madhore e çdo studiesi

në ditët e sotme. Pra, arritjen në përfundim që rezultatet e tyre të jenë sa më të

besueshme dhe të vlefshme. Ashtu siç e dimë, besueshmëria ka të bëjë me nivelin në

193

të cilën një shkallë prodhon rezultate të njëjta nëse një konstrukt i veçantë është

matur në mënyrë të përsëritur. Studimi ynë i zhvilluar gjatë një periudhe 6 vjeçare

është i besueshëm, sepse ajo ka prodhura rezultate të cilat janë afërsisht të njëjta.

Gjithashtu përsa i përket besueshmërisë së pyetësorit ne kemi ndërtuar pyetësor që të

mos jenë as shumë të gjatë, sepse sjell lodhje të respondentit, dhe as shumë e

shkurtër, sepse ul nivelin e besueshmërisë së intervistës. Kjo vihet re edhe tek

gjatësia e pyetësorëve të cilët janë reduktuar deri në 10 faqe.

Së treti: A i’a kemi arritur synimit për të patur vlefshmëri të matjes?

Kemi thënë se për të patur vlefshmëri ne kemi konsideruar si matje të vlefshme ato

procedura krahasimi që synojnë të matin vetinë ashtu siç ajo është përcaktuar. Pra të

matet ajo që pretendohet dhe jo diçka tjetër. Dy indikatorët e përdorur për

përcaktimin dhe për matjen e gabimit janë ndër indikatorët më të përshtatshëm për

matjen e tyre. Ne kemi përdorur dy pyetësorë me qëllim matjen e gabimeve specifike

të tyre. Pyetësori me pyetje delikate është ndërtuar për të matur marzhin e gabimit që

fut moskonsiderimi i anonimatit të respondentëve kur atyre ju bëhen pyetje që

perceptohen prej tyre si delikate. Ndërsa për matjen e marzhit të gabimit që fut

kampionimi me kuotë në hallkën e fundit të kampionimit të përbërë kemi përdorur

një pyetësor në të cilin është bërë sa mundet shmangia e pyetjeve me natyrë delikate.

Kështu si përfundim mund të themi se i‟a kemi arritur me sukses synimit për të patur

matje të vlefshme.

Përsa i përket studimit tonë, kampionimi sistematik dhe kampionimi me kuotë janë

zgjedhur si pjesë të domosdoshme të një procedure ad hoc për matjen e gabimeve

përkatëse (Atij që vjen nga mos sigurimi i anonimatit kur ka pyetësorë me pyetje

delikate në një kampionim sistematik dhe gabimit që vjen nga përdorimi i një

kampionimi me kuotë). Në studim nuk u zgjodhën këto dy lloje kampionimesh se

“në pamje të parë” ishin më të mirat, por se i kërkonte vetë procedura për realizimim

me sukses të matjeve. Literatura nuk merrej aspak me shpjegimin e saj, kështu që

nuk jepte as edhe alternativa për zgjidhjen e këtij problemi.

194

Së katërti: A mund të pretendojmë se i kemi shmangur të gjitha gabimet në këtë tezë

doktorature?

Kurrsesi jo. Theksojmë se, me gabim të një matjeje do të kuptojmë diferencën midis

vlerës së madhësisë së matur nga vlera reale e saj. Ne kemi arritur të konfirmojmë se

gjatë një kërkimi shkencor nuk mund të kemi një marzh të gabimit standart unikal ±

3.2%. Me rezultatet e eksperimenteve tona mund të themi se, ky marzh nuk gjen

zbatim sa kohë që jemi në disa kushte të caktuara, si për shembull, bërja e

pyetësorëve të cilët synojnë të masin sjelljen votuese të elektoratit dhe identifikimin

e tyre gjatë zhvillimit të intervistimit.

Disa gabime të tjera të cilat janë prezente gjatë zhvillimit të një interviste janë edhe

trajnimi i intervistuesve si një trup i vetëm. Mendojmë se kemi bërë përpjekjet

maksimale për trajnimin e tyre, edhe pse me probabilitet ky “trup i vetem” mund të

mos jetë sjellë si i tillë. Përsa i përket mënyrë së intervistimit ne kemi arritur të

realizojmë intervistat ballë për ballë një ndër format më të mira të intervistimit.

Ndërsa përsa i përket pyetjes nëse ne pretendojmë se i kemi shmangur të gjitha

gabimet e mundshme në këtë tezë doktorature, mund të themi se kemi bërë të gjitha

përpjekjet për shmangien e gabimeve edhe pse teorikisht është e pamundur shmangia

e tyre totale.

Së pesti: A duhet të ruhet anonimati apo konfidencialiteti i respondentëve?

Përsa i përket kësaj pyetje literatura thekson se nëse nuk është i mundur të ruhet

anonimati të paktën të sigurohet ruajtja e konfidencialitetit të respondentëve. Por

çfarë mund të themi për një shoqëri e cila ka shkallë të lartë të mosbesimit ndaj

tjetrit dhe është relativisht e paemancipuar.

Nga e gjithë kjo, për të ruajtur anonimatin në studimin tonë, kemi zgjedhur në

hallkën e fundit kampionimin me kuotë (sipas grup moshës dhe gjinisë), në mënyrë

të tillë që respondentët të jenë në gjendje të perceptojnë se janë anonimë dhe se

probabiliteti për t‟u identifikuar është relativisht shumë i vogël. Përsa i përket

pyetjes, nëse duhet të ruhet anonimati apo konfidencialiteti, theksojmë se në varësi të

aneketimeve mund të përcaktojmë dhe zgjedhjen e tyre. Përjashtimisht mund të

themi se në anketime të cilat trajtojnë çështje delikate dhe që respondentët e ndjejnë

veten të identifikueshëm për shkak të intervistimit të tyre në familje, vende të punës

195

etj., nuk mund të pretendojmë të zgjedhim njerën prej tyre (si anonimatin apo

konfidencialitetin), por duhen të përdoren instrumenta të tjerë të tilla si, kampionimi

me kuotë.

Së gjashti: A është ndjekur një rrugë metodologjike e përshtatshme për këtë tezë

doktorature?

Mendojmë dhe jemi të bindur se për zhvillimin e eksperimenteve të zhvilluara në

këtë punim doktorature është përdorur metodologjia më e përshtatshme me qëllim

testimin empirik të supozimeve bazë. Si fillim është identifikuar problemi kërkimor, i

cili ka të bëjë me përcaktimin dhe matjen e marzheve për gabime jo standarte, të

panjohur që futen nga përdorimi i veçantë në anketim i formave të ndryshme të

kampionimit. Më pas janë ndërtuar dy pyetje kërkimore. Si përgjigje ndaj pyeteve

kërkimore kemi ndërtuar dy supozime bazë, ku për çdo supozim bazë janë deduktuar

implikime. Kemi zgjedhur dy pyetësor të ndryshëm në varësi të marzhit të gabimit që

synomim të masnim. Gjtihashtu kemi ndjekur të gjithë rrugën e nevojshme dhe të

domosdoshem për realizimin me sukses të shtatë eksperimenteve respektivisht nga

vitet 2009 deri në vitet 2015.

Së shtati: Nga 7 eksperimentet e zhvilluara me qëllim matjen e marzheve të gabimit

që fut moskonsiderimi i anonimatit të respondentve kur atyre ju bëhen pyetje me

natyrë delikate dhe matja e marzheve të gabimit që fut kampionimi me kuotë në

hallkën e fundit të kampionimit të përbërë, a është konfirmuar testimi empirik i tyre

apo jo?

Përsa i përket supozimit 1 i cili pohonte se: Ekziston një gabim jo standart, që vjen

nga përdorimi në hallkën e fundit të një kampionimi, i llojit kampionim jo

probabilistik kuotë, dhe të implikimit 1 të supozimit 1 i cili pohonte se: Në se gjatë

anketimit në qytetin e Tiranës nuk është përdorur në hallkën e fundit të kampionimit

një lloj probabilistik, por lloji kuotë, atëherë është e pritshme që të konstatohet një

gabim shtesë që vjen nga ky kampionim, del se në Implikimin 1, konstatohet në të

katër eksperimentet e zhvilluara në vitet 2010, Mars 2012, Maj 2012 dhe 2014,

prania e një gabimi, që kushtëzohet nga përdorimi i kuotës në hallkën e fundit të

kampionimit. Kemi kështu katër raste të konfirmimit të Implikimit 1.

196

Përsa i përket supozimit 1 i cili pohonte se: Ekziston një gabim jo standart, që vjen

nga përdorimi në hallkën e fundit të një kampionimi, i llojit kampionim jo

probabilistik kuotë, dhe të implikimit 1.1 të supozimit 1 i cili pohonte se: Në se gjatë

anketimit në qytetin e Tiranës nuk është përdorur në hallkën e fundit të kampionimit

gjatë anketimit në rrugë me pyetësor jo problematik një lloj i tipit probabilistik, por

lloji kuotë, atëherë është e pritshme që të konstatohet se ka diferenca në vlerat e

treguesve agregatë të përgjigjeve të marra nga anketimi në familje dhe në rrugë, që

përfshijnë edhe një gabim të panjohur, krahas atij të njohur që kushtëzohet nga

madhësia e kampionimit sistematik., del se në Implikimin 1.1, konstatohet prania e

diferencave të vlerave të indikatorëve agregatë që përfshinin krahas marzheve të

gabimit statistikor që kushtëzohej nga madhësia e kampionimit edhe marzhet e

gabimit që fuste përdorimi i kuotës në hallkën e fundit të kampionimit. Edhe këtu

kemi të bëjmë me katër raste të konfirmimit të Implikimit 1.1

Përsa i përket supozimit 2 i cili pohonte se: Ekziston një gabim jo standart, që vjen

nga përdorimi në hallkën e fundit të një kampionimi i llojit të kampionimit sistematik,

që nuk konsideron ruajtjen e anonimatit të respondentëve gjatë anketimeve, ku

përdoren pyetje që mund të perceptohen prej tyre si delikat, dhe të implikimit 2 të

supozimit 1 i cili pohonte se: Në se gjatë anketimit në qytetin e Tiranës është

përdorur kampionim që nuk siguron anonimatin e respondentëve, ndërkohë që

përdoren pyetje me gjasë delikate, atëherë është e pritshme që të konstatohet një

gabim shtesë që vjen nga ky kampionim, del se në Implikimin 2, konstatohen në të tre

eksperimentet e zhvilluara në vitet 2009, 2014 dhe 2015, prania e një gabimi, që

kushtëzohet nga moskonsiderimi i anonimatit gjatë anketimeve me pyetësorë që

përmbanin pyetje me natyrë me gjasë. Kemi kështu tre raste të konfirmimit të

Implikimit 2.

Përsa i përket supozimit 2 i cili pohonte se: Ekziston një gabim jo standart, që vjen

nga përdorimi në hallkën e fundit të një kampionimi i llojit të kampionimit sistematik,

që nuk konsideron ruajtjen e anonimatit të respondentëve gjatë anketimeve, ku

përdoren pyetje që mund të perceptohen prej tyre si delikat, dhe të implikimit 2.1 të

supozimit 1 i cili pohonte se: Në se gjatë anketimit në familje në qytetin e Tiranës

është përdorur kampionim që nuk siguron anonimatin e respondentëve ndërkohë që

përdoren pyetje me gjasë delikate, atëherë është e pritshme që të konstatohet se ka

197

diferenca në vlerat e treguesve agregatë të përgjigjeve të marra nga anketimet në

familje dhe në rrugë, që përfshijnë edhe një gabim të panjohur, krahas atij të njohur

që kushtëzohet nga madhësia e kampionimit sistematik dhe atij jo standart që vjen

nga përdorimi i kuotës në anketimet në rrugë, del se në Implikimin 2.1, konstatohet

prania e diferencave të vlerave të indikatorëve agregatë që përfshinin krahas

marzheve të gabimit statistikor që kushtëzohej nga madhësia e kampionimit,

marzheve të gabimit që fuste përdorimi i kuotës në hallkën e fundit të kampionimit

edhe marzhet e gabimit që kushtëzoheshin nga moskonsiderimi i anonimatit gjatë

anketimeve me pyetësorë që përmbanin pyetje me natyrë me gjasë delikate. Edhe

këtu kemi të bëjmë me tre raste të konfirmimit të Implikimit 2.1.

Kështu si përfundim mund të themi se:

Së pari: Me që nga testimi empirik dalin tetë raste të konfirmimit të implikimeve të

deduktuara nga Supozimi bazë 1, mund të propozohet që të konsiderohet se edhe ky

supozim bazë ka marrë një konfirmim nga testi empirik.

Së dyti: Me që nga testimi empirik dalin gjashtë raste të konfirmimit të implikimeve

të deduktuara nga Supozimi bazë 2, mund të propozohet që të konsiderohet se edhe

ky supozim bazë ka marrë një konfirmim nga testi empirik.

Pra në total mund të konsiderohet se testimi empirik i konfirmon të dy supozimet

bazë të kësaj teze doktorature.

198

8. REFERENCAT Arnold, R. (1998). The craft of inquiry. New York: Oxford University press.

Bernstein R.A., Dyer J.A., (1992). An introduction to political science methods, (3th

ed), Prentice Hall.

Black, R., Th. (1999). Doing qualitative researche in the social sciences” An

integrated approach to research design, measurement and statistics. London: Sage

Publications Ltd.

Blanché, R. (1964) La Science Actuelle et le Relativisme, Paris, P.U.F.

Della Porta, D. &Keating, M. (2008), Approaches and Methodologies in the social

sciences, a Pluralist Prespective, New York: Cambrigde University Press.

Dragoti, E. (2012), Psikologjia Sociale Tiranë: Mediaprint.

Dagognet, F.(1993): “Réflexions sur la mesure”, Encre Marine.

Ferraj, H., (2004). Shkenca Politike, një hyrje, Tiranë: PEGI.

Fuga, A., (2002). Shtigje drejt guvës së gjarpërit, Tiranë: ORA.

Ghiglione, R.,& Matalon,B., Les Enquêtes sociologiques.Théories et pratique

Armand Colin.

Giddens, A. (2004). “Sociologjia”, Tiranë: CABEJ.

Green, D.P &Gerber,A.s. (2002). Reclaiming the experimental tradition

in political science Në :Ktznelson, Ira/Milner.

Gurr, R. T. (1972). Politimetric-An introduction to quantitative

macropolitics. Prentice Hall, Englewood Cliffs.

Haque, M., (2000). Sampling methods in social research. Visva Bharati,

Santiniketan, West Bangal.

Hysi, V., (2010). Kriminologjia, Tiranë: Kristalina-Kh.

Inglehart, R. (1990). Culture shift in advanced industrial society. Princeton

university press.

Inglehart, R. (1977). The silent Revolution-changing values and political style among

western publics. Princeton university press.

Johnson,J.,B. &Joslyn, R.,A. (1991). Political science research Methosd. (Sec. Ed).

Congressional quarterly press.

Kant.I, (2004). Themelimi i zakoneve shoqërore. Tiranë, Dritan.

Kelley, D. L, (2000). Measurement made accessible A Research Approach Using

Qualitative, Quantitative, & Quality Improvement Methods. SAGE Publications,

199

International Educational and Professional Publisher Thousand Oaks London New

Delhi”.

Kocani, A. (2006). Metodat e kërkimit sasior në shkencat sociale. Tiranë: UFO.

Kocani, A. (2008). Udhëzues për përdorimine paketës statistikore për shkencat

sociale, Tiranë: Eslebor.

Kocani, A. (2009). Ushtrime me metodat e kërkimit sasior në shkencat sociale.

Tiranë: UFO PRESS.

Kocani, A. (2013). Hulumtimi i sistemit të vlerave në Republikën e Shqipërisë në

periudhën postkomuniste, Tiranë: AU Press.

Kocani, A. (2013). Një qasje plotësuese epistemologjike në metodat e kërkimit të

shkencave sociale,Tiranë: AU Press.

Kocani, A. (2005). Mbi elektrodinamikën e trupave në lëvizje. Disa refleksione mbi

referatin e famshëm të Ajnshtajnit. ORA.

Litwin, M. (1995). “How to Measure Survey Reliability and Validity”, Sage

Publications.

Marcuze, H. (2006). Njeriu njëdimensional. Tiranë: Plejad.

Mayers, D. (2003), Socialpsikologjia, Tiranë: Uegen.

McGrew, K.(2000).Political Metodology:Research Design and experimental

methods. New:Goodin,R.E./Klingeman H-D (ed): A new Handbook. Oxford

University Press.

Miller, D. (2000). POPPER Vepra të zgjedhura. Tiranë : Afërdita&Soros.

Miller.C.Delbert., Salkind.J.Neil. (1991).Handbook of Research Design and Social

Measurement (6th

ed), Sage publications international educational and professional

publisher.

Monroe , D.,A. (2000). Essential for Political Research. Ilinois State University:

Westview Press.

Muchinsky, M., P. (2008). Psychology applied to work ose Psikologjia e

aplikuar në punë Tiranë: UFO University Press.

Nunnally, J., C. (1978). Psychometric Theory. McGraw-Hill Book Company.

Nushi, P. (2004). Psikologjia e përgjithshme 1, Prishtinë: Shtëpia botuese

e Librit Shkollor.

Peterson, A. R. (2002), Constructing effective questionnaires.

Pirdeni, L., (2008), Hyrje në logjikë, Tiranë: Koci.

200

Popper, K. (1996). Mjerimi i historicizmit, Tiranë: Onufri.

Popper, K.(2009). Për filozofinë dhe shkencën. Tiranë: Fan Noli.

Popper. K.R., (1982). La logique de la découverte scientifique, Paris: Payot.

Robert, R. A, (1998) The Craft of Inquiry. Theories, Methods, Evidence, Oxford

University Press, New York Oxford.

Rosenthal, R., & Rosnow, R. L. (1991). Essentials of Behavioral Research: Methods

and Data Analysis. Second Edition. McGraw-Hill Publishing Company.

Sokoli, L. (2009), Metodat e kërkimit në shkencat sociale, Tiranë: Instituti i

Sociologjisë.

Field, A. P. (2004). Discovering statistics using SPSS: advanced techniques for the

beginner (2nd

Edition). London, Sage.

DATABAZAT E TË DHËNAVE TË ANKETIMEVE NË TERREN.

Të dhëna të anketimit të vitit 2009. “Dinamika e Sjelljes Votuese të Elektoratit të

Tiranës”. Drejtues shkencor Prof. Dr. Aleksandër Kocani. Departamenti i Shkencave

Politike. Fakulteti i Shkencave Sociale, Universiteti i Tiranës.

Të dhëna të anketimit të vitit 2014. “Dinamika e Sjelljes Votuese të Elektoratit të

Tiranës”. Drejtues shkencor Prof. Dr. Aleksandër Kocani. Departamenti i Shkencave

Politike. Fakulteti i Shkencave Sociale, Universiteti i Tiranës.

Të dhëna të anketimit të vitit 2015. “Dinamika e Sjelljes Votuese të Elektoratit të

Tiranës”. Drejtues shkencor Prof. Dr. Aleksandër Kocani. Departamenti i Shkencave

Politike. Fakulteti i Shkencave Sociale, Universiteti i Tiranës.

Të dhëna të anketimit të vitit 2010. “Dinamika e matjes së prfilit vleror të Elektoratit

të Tiranës”. Drejtues shkencor Prof. Dr. Aleksandër Kocani. Departamenti i

Shkencave Politike. Fakulteti i Shkencave Sociale, Universiteti i Tiranës.

Të dhëna të anketimit të periudhës mars 2012. “Dinamika e matjes së prfilit vleror të

Elektoratit të Tiranës”. Drejtues shkencor Prof. Dr. Aleksandër Kocani.

Departamenti i Shkencave Politike. Fakulteti i Shkencave Sociale, Universiteti i

Tiranës.

Të dhëna të anketimit të periudhës maj 2012. “Dinamika e matjes së prfilit vleror të

Elektoratit të Tiranës”. Drejtues shkencor Prof. Dr. Aleksandër Kocani.

Departamenti i Shkencave Politike. Fakulteti i Shkencave Sociale, Universiteti i

Tiranës.

Të dhëna të anketimit të vitit 2014. “Dinamika e matjes së prfilit vleror të Elektoratit

të Tiranës”. Drejtues shkencor Prof. Dr. Aleksandër Kocani. Departamenti i

Shkencave Politike. Fakulteti i Shkencave Sociale, Universiteti i Tiranës.

201

BURIME NGA ARTIKUJ DHE KONFERENCA SHKENCORE.

Doçi, F.(2015). Measurement in Albania reality, reliability and validity. International

journal scientific paper, vol 11/2. Institute of knowledge management. Bulgaria.

Doçi, F. (2016). The role of measurenment in public polls (Albanian case). 9th

International Conference on Social Sciences, Vol. II. Dubrovnik.

Doçi. F. (2015). The role of validity and reliability of survey. The case os surey in

Albania. 2-nd ICBLAS. Tiranë, Albania.

Doçi, F. (2015). The role of margin of error in measurement of public opinion (The

case of the current electorate Tirana, Albania). Institute of knowledge management.

Vol. 10.1. ISSN 1857-92Greece.

Doçi, F. (2015). Determining the margin of error that introduces systematic sampling

of public opinion polls (The case of the current electorate of Tirana), 6-th

international conference on social sciences.European center for science education

and research.

Doçi, F. (2015). Determining the margin of error that introduces quotas sampling in

opinion polls (Case of the current electorate of Tirana), Akte Journal of institute of

Alb-Shkenca.Vol.VIII, Nr. 3.

Feraj, H &Kocani, A . Is the Battle Against the Corruption Valuable as Slogan in

Actual Electorate Campagne? (The Case of Albanian Society in the Albanian

Republic), Mediterranean Journal of Social Sciences Published by MCSER-CEMAS-

Sapienza University of Rome, Vol 4 No 2 May 2013.

Feraj, H &Kocani, A. “Anonimat apo konfidencialitet?(Qasja përzgjedhëse e

kampionimit në anketimet ku bëhen pyetje delikate)” Anonymous or Confidentiality

in Opinion Survey?(The Selective Aproach for Sampling in Surveys where are

Included Delicate Questions), Mediterranean Journal of Social Sciences Published by

MCSER-CEMAS-Sapienza University of Rome, Vol 4, No 2, May 2013.

Feraj, H. & Kocani, A. “Causal relation or statistical association? (the paradoxal

situation in surveys where intends to empirically test an hypothesis) Vol. 2, No.1,

2014, Progressive Academic Publishing, UK, www.journalsgate.com,

Feraj, H. & Kocani, A “Why we can not empirically notice the causal relation?(The

case of observation for the mechanical phenomena).

Kocani, A. (2010). Një qasje metodologjike: gabimi në matje në anketim kur nuk

merret në konsideratë ndryshimi i mjedisit socio-politik (rasti i sondazheve Zogby në

Shqipëri), AKTET Revistë shkencore e Institutit Alb-Shkenca, Vëll.III, Nr.4, ISSN

2073-2244.

Kocani, A. (2011). Përcaktimi i marzhit të gabimit që fut kuota në hallkën e fundit të

202

kampionimit të një anketimi kundrejt kampionimit sistematik, AKTET Revistë shkencore e Institutit Alb-Shkenca, Vëll.IV, Nr.4, ISSN 2073-2244.

Kocani,A& Derhemi, B. “Një Qasje Metodologjike: Gabimi Në Matje i Anketimit

Kur Nuk Merret Në Konsiderate Ndryshimi I Mjedisit Socio-Politik (Rasti i

Sondazheve Zogby Në Shqipëri)”, Journal of Institute Alb-Shkenca, AKTET, 476

Vol. III, Nr 4.

Whelan, T. J. (2007, October). Anonymity and confidentiality: Do survey

respondents‟ know the difference? Poster presented at the 30th annual meeting of the

Society of Southeastern Social Psychologists, Durham, NC.

Feraj, H. & Kocani , A “A Causal Paradox for Hypothesis” Mediterranean Journal of

Social Sciences MCSER Publishing, Rome-Italy, Vol 5 No, 7May 2014, ISSN 2039-

2117 (online), ISSN 2039-9340 (print)

Xhaferi S., Kocani A., (2016), How to Identify Various Errors Made During the

Survey Process (Case Electorate Tirana), Acta Universitatis Danubius. Relationes

Internationales, Vol 9, No 1.

BURIMET NGA GAZETA.

Kocani, A. (Prill 2015). Korniza apo piktura. Gazeta Panorama.

Kocani, A. (13 Dhjetor, 2014), Gabimet e sondazhit të ashtuquajtur “Barometër”

Opinion, Gazeta Panorama Online.

Kocani, A. (20 Maj 2016). Përtej shifrave. Gazeta Panorama.

Kocani, A. (24.02.2013). Mosbesimi ndaj tjetrit dhe sondazhet e opinionit publik.

Gazeta Shekulli.

BURIME NGA INTERNETI.

Zeller, A. R & Carmines, G.E. (1980) “Measurement in the social sciences, the link

between theory and data” , Cambridge University Press, United States of America

marrë më date 11 janar 2014 nga:

[https://books.google.al/books?hl=en&lr=&id=5ws4AAAAIAAJ&oi=fnd&pg=PA1

&dq=measurement+in+social+sciences&ots=TKq6CA0gOo&sig=D28Yz9uQpJo9H

_EzDZVWqoboaBE&redir_esc=y#v=onepage&q=measurement%20in%20social%2

0sciences&f=false].

Measurement of concepts: Conceptualization, Research methods STA630 marrë më

datë 13 prill 2015 nga :[www.zeepedia.com/read.php

measurement_of_concepts_conceptualization_research_methods&b=71&c=15].

(2004, 1 June) “Measurement, reliability, and validity - Bradford VTS” marrë më

datë 20 mars 2013 nga:

203

[www.bradfordvts.co.uk/wp.../reliability,%20validity%20and%20measurement.doc].

Garger, J (2010, July “4 Levels of Measurement in Social Science Research, marrë më datë 7

maj 2016 nga [https://johngarger.com/articles/methodology/4-levels-of-measurement-

in-social-science-research].

Trochim, W. (2000). “The Research Methods Knowledge Base”, 2nd Edition. Atomic

Dog Publishing, Cincinnati, OH. Why is the level of measurement important? Marrë

më datë 10 qershor 2015 nga

[http://www.socialresearchmethods.net/kb/measlevl.php].

Field, Andy. (2003, August 9), Designing a questionnaire. marrë me date 11 janar

2015 nga [https://www.scribd.com/document/246164239/Designing-Questionnaires-

Andy-Field].

Miller.C.Delbert, Salkind.J.Neil (1991)“Handbook of Research Design and Social

Measurement 6th

edition”, Sage publications international educational and

professional publisher 5 th ed. Marrë më datë 11 janar 2016 nga

[https://books.google.al/books?hl=en&lr=&id=sgoHv5ZP6dcC&oi=fnd&pg=PR19&

dq=measurement+in+social+sciences&ots=VnHwWsanix&sig=eVhtW7QGsMFExZ

gOaWjwtC1V7Mo&redir_esc=y#v=onepage&q=measurement%20in%20social%20s

ciences&f=false].

Goldberg, R. & Crandall, R. “How Anonymity in Surveys Impacts Validity” marrë

më date 15 maj 2015 nga [http://www.resecon.com/news/insights/how-anonymity-in-

surveys-impacts-validity/].

BURIME TE TJERA

Save the Children, (2002). „Si të hartojmë një test?’, Tiranë, Visi design.

204

9. SHTOJCAT

SHTOJCA 9.1 PYETËSORËT

PYETESORI I ZHVILLUAR NË VITIN 2009, ME QËLLIM MATJEN E GABIMIT

QË FUT MOSKONSIDERIMI I ANONIMATIT KUR RESPONDENTËVE JU

BËHEN PYETJE QË PERCEPTOHEN PREJ TYRE SI DELIKATE.

Kodi i anketuesit________ Nr. i pyetësorit_________

Prill – Maj 2009.Anketim: Dinamika e Sjelljes Votuese të Elektoratit të Tiranës

“Tungjatjeta, jemi një grup studentësh të Universitetit të Tiranës, dega e Shkencave

Politike dhe po kryejmë një anketim të opinionit publik në kuadrin e praktikës

profesionale. Unë do të dëshëroja t‟ju bëja disa pyetje, për të cilat do t‟ju lutesha që

të kisha nga ju përgjigje të sinqerta, ashtu siç i mendoni. Ju siguroj se i gjithë

informacioni që do të jepni nuk do të bëhet publik dhe ju do të mbeteni anonim. Ju falenderoj paraprakisht për bashkëpunimin tuaj.

P.

1.

KA.1 “Sipas mendimit tuaj, forcat politike si të majta, ashtu edhe të djathta, a

mbajnë përgjegjësi që për pjesën më të madhe të tranzicionit nuk i

dhanë zgjidhje plotësisht problemeve bazë të jetesës si dritat dhe uji”:

- Po, tërësisht;.............………………………………..………

- Po, në një masë të konsiderueshme.........................…...........

- Po, disi...............…...........…..................................................

- Më shumë jo....................…....................…………………...

- Absolutisht jo……………………………………………….

- Nuk e di..................................................................................

- Pa përgjigje............................................................................

1

2

3

4

5

8

9

0-9

10

P.

2.

“Sipas jush, forcat politike a mbajnë përgjegjësi që niveli i papunësisë

është ende relativisht mjaft i lartë?” Lidhur me këtë përgjegjësi të tyre ju

jeni:

Aspak Disi Plotësisht

dakord Jo dakord dakord dakord dakord

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 - Nuk e di………………………………………………….....

- Pa përgjigje…………………………………………………

88

99

11

205

P.

3.

“A mendoni se varfërimi i shumë i madh i individëve shqiptarë është

produkt i politikës shqiptare gjatë tranzicionit”:

- Po, plotësisht;.............………………………………………

- Po, në një masë të konsiderueshme.........................…...........

- Po, disi...............…...........…..................................................

- Më shumë jo....................…....................…………………...

- Absolutisht jo……………………………………………….

- Nuk e di……………………………………………………..

- Pa përgjigje………………………………………………….

1

2

3

4

5

8

9

12

P.

4.

“Në ç‟shkallë mendoni se forca politike aktuale janë serioze?”

Vlerësoheni këtë seriozitet për çdo parti sipas shkallës së mëposhtëme:

Aspak Disi Plotësisht

serioze Jo serioze serioze Serioze serioze

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1. PD Partia Demokratike..………………………..[ ]

2. PS Partia. Socialiste..............................................[ ]

3. LSI Lidhja Socialiste për Integrim........................[ ]

4. PLL Partia e Lëvizjes së Legalitetit........................[ ]

5. PAD Partia e Aleancës Demokratike.......................[ ]

6. PSD Partia Social-Demokrate.................................[ ]

7. PR Partia Republikane..........................................[ ]

8. PBDNJ Partia e Mbrojtjes të Drejtave të Njeriut.........[ ]

9. PBK Partia e Ballit Kombëtar..................................[ ]

10. PDr Partia Demokrate e Rinovuar........................[ ]

11. PDK Partia Demokristiane........................................[ ]

12. PDS Partia e Demokracisë Sociale...........................[ ]

13. Tjetër parti [Specifiko]________________________.[ ]

- Nuk e di………………………………………………….....

- Pa përgjigje…………………………………………………

88

99

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

P.

5.

“A mendoni se korrupsioni i lartë në institucionet shtetërore dhe trafiqet e

paligjshme janë rezultat i politikës sonë gjatë tranzicionit?”

- Plotësisht dakord…………………………………………….

- Në përgjithësi dakord………...……………………………...

- Në një farë mase dakord………………………………..……

- Jo dakord…………………………………………………….

- Aspak dakord………………………………………………...

- Nuk e di……………………………………………………...

- Pa përgjigje…………………………………………………..

1

2

3

4

5

8

9

26

206

P.

6.

“A mendoni se politikanët shqiptarë janë përgjegjës për moszgjidhjen e

problemit të pronësisë së tokës gjatë këtyre 18 vjetëve?” Lidhur me këtë

përgjegjësi ju jeni:

Aspak Disi Plotësisht

dakord Jo dakord dakord dakord dakord

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 - Nuk e di………………………………………………….....

- Pa përgjigje…………………………………………………

88

99

27

P.

7.

“A mendoni se politikanët shqiptarë janë përgjegjës për politikat jo

efektive të ndihmës sociale që ndiqen sot ndaj shtresave në nevojë?”:

- Po, plotësisht;.............………………………………………

- Po, në një masë të konsiderueshme.........................…...........

- Po, disi...............…...........…..................................................

- Më shumë jo....................…....................…………………...

- Absolutisht jo……………………………………………….

- Nuk e di……………………………………………………..

- Pa përgjigje………………………………………………….

1

2

3

4

5

8

9

28

P.

8.

“Sipas jush, sa mund të pritet që partitë e ndryshme politike të renditura

më poshtë të mbajnë premtimet e tyre?” Lidhur me mundësinë e mbajtjes

së premtimeve për secilën parti ju jeni:

Aspak Disi Plotësisht

dakord Jo dakord dakord dakord dakord

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1. PD Partia Demokratike..……………………..…..[ ]

2. PS Partia. Socialiste..............................................[ ]

3. LSI Lidhja Socialiste për Integrim.........................[ ]

4. PLL Partia e Lëvizjes së Legalitetit........................[ ]

5. PAD Partia e Aleancës Demokratike.......................[ ]

6. PSD Partia Social-Demokrate.................................[ ]

7. PR Partia Republikane..........................................[ ]

8. PBDNJ Partia e Mbrojtjes të Drejtave të Njeriut.........[ ]

9. PBK Partia e Ballit Kombëtar..................................[ ]

10. PDr Partia Demokrate e Rinovuar.........................[ ]

11. PDK Partia Demokristiane........................................[ ]

12. PDS Partia e Demokracisë Sociale...........................[ ]

13. Tjetër parti [Specifiko]________________________.[ ]

- Nuk e di………………………………………………….....

- Pa përgjigje…………………………………………………

88

99

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

207

P.

9.

“Për mendimin tuaj, a mbajnë përgjegjësi politikanët e sotëm për trafiqet

e paligjshme (droga, fëmijët, femrat etj.) që bëhen nga territori i vendit

tonë?”

- Po, plotësisht;.............………………………………………

- Po, në një masë të konsiderueshme.........................…...........

- Po, disi...............…...........…..................................................

- Më shumë jo....................…....................…………………...

- Absolutisht jo……………………………………………….

- Nuk e di……………………………………………………..

- Pa përgjigje………………………………………………….

1

2

3

4

5

8

9

42

P

1

0

“Ju sa besoni në mundësinë e realizimit të programeve të partive

politike?” Renditeni këtë mundësi për secilën parti në shkallën e

mëposhtëme”:

Aspak Më shumë Jo Disi Mjaft Plotësisht

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1. PD Partia Demokratike...………………….……..[ ]

2. PS Partia. Socialiste..............................................[ ]

3. LSI Lidhja Socialiste për Integrim.........................[ ]

4. PLL Partia e Lëvizjes së Legalitetit........................[ ]

5. PAD Partia e Aleancës Demokratike.......................[ ]

6. PSD Partia Social-Demokrate.................................[ ]

7. PR Partia Republikane..........................................[ ]

8. PBDNJ Partia e Mbrojtjes të Drejtave të Njeriut.........[ ]

9. PBK Partia e Ballit Kombëtar..................................[ ]

10. PDr Partia Demokrate e Rinovuar.........................[ ]

11. PDK Partia Demokristiane........................................[ ]

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

12. PDS Partia e Demokracisë Sociale...........................[ ]

13. Tjetër parti [Specifiko]________________________.[ ]

- Nuk e di…………………………………………………...

- Pa përgjigje……………………………………………….

88

99

54

55

P.

11

“A mendoni se politikanët nuk do të ndryshojnë dhe, për rrjedhojë, do

të vazhdojë gjendja ekzistuese?”:

- Po, plotësisht;.............………………………………………

- Po, në një masë të konsiderueshme.........................…...........

- Po, disi...............…...........…..................................................

- Më shumë jo....................…....................…………………...

- Absolutisht jo……………………………………………….

- Nuk e di……………………………………………………..

- Pa përgjigje………………………………………………….

1

2

3

4

5

8

9

56

208

P.

1

2

“Për mendimin tuaj, a mbajnë përgjegjësi politikanët e sotëm për

dukurinë e manipulimit të votës?” Renditeni këtë përgjegjësi në shkallën

e mëposhtme”:

Aspak Disi Plotësisht

dakord Jo dakord dakord dakord dakord

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 - Nuk e di………………………………………………….....

- Pa përgjigje…………………………………………………

88

99

57

P.

1

3

“A mendoni se partitë politike të vendit janë faktori kryesor për

zhvillimin e Shqipërisë?”

- Po, plotësisht;.............………………………………………

- Po, në një masë të konsiderueshme.........................…...........

- Po, disi...............…...........…..................................................

- Më shumë jo....................…....................…………………...

- Absolutisht jo……………………………………………….

- Nuk e di……………………………………………………..

- Pa përgjigje………………………………………………….

1

2

3

4

5

8

9

58

P.

1

4

“A jeni dakord me idenë se organizmat ndërkombëtarë, janë faktori

kryesor për zhvillimin e Shqipërisë?” Renditeni këtë besim në shkallën e

mëposhtëme”:

Aspak Disi Plotësisht

dakord Jo dakord dakord dakord dakord

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 - Nuk e di………………………………………………….....

- Pa përgjigje…………………………………………………

88

99

59

P.

1

5

“A mendoni se me një sjellje më të përgjegjshme të partive politike

shqiptare do të ishin bërë me kohë hapa më përpara në drejtim të

përfshirjes së vendit tonë në Bashkimin Europian ?”

- Po, plotësisht;.............………………………………………

- Po, në një masë të konsiderueshme.........................…...........

- Po, disi...............…...........…..................................................

- Më shumë jo....................…....................…………………...

- Absolutisht jo……………………………………………….

- Nuk e di……………………………………………………..

- Pa përgjigje………………………………………………….

1

2

3

4

5

8

9

60

P.

1

6

“Duke marrë parasysh gjithçka, në ç‟masë mendoni se jeni i/e kënaqur

nga jeta që bëni tani?” Renditeni këtë kënaqësi në shkallën e

mëposhtëme:

Aspak i/e I Disi I Plotësisht i/e

Kënaqur Pakënaqur i Kënaqur Kënaqur kënaqur

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 - Nuk e di………………………………………………….....

- Pa përgjigje…………………………………………………

88

99

61

209

P.

1

7

“Sipas jush a është i lirë individi në vendin tonë që të shprehet hapur

cilës parti do t‟ia japi votën, apo ai ka frikë të shprehet sepse mund të

ketë pasoja negative (largim nga puna etj.)? ”

- Aspak i lirë...........................................................................

- Më shumë jo.........................................................................

- Disi i lirë...............................................................................

- Më shumë i lirë.....................................................................

- Plotësisht i lirë......................................................................

- Nuk e di……………………………………………………

- Pa përgjigje………………………………………………...

1

2

3

4

5

8

9

62

P.

1

8

“A mendoni ju se vonesa në drejtim të përfshirjes së vendit tonë në

Bashkimin Europian dhe në NATO ka ndikuar ndjeshëm në rëndimin e

gjendjes dhe zgjatjen e tranzicionit në Shqipëri? ”:

- Po, plotësisht;.............………………………………………

- Po, në një masë të konsiderueshme.........................…...........

- Po, disi...............…...........…..................................................

- Më shumë jo....................…....................…………………...

- Absolutisht jo……………………………………………….

- Nuk e di……………………………………………………..

- Pa përgjigje………………………………………………….

1

2

3

4

5

8

9

63

P.

1

9

“A mendoni ju se për këtë vonesë dhe pasojat negative që ka sjellë ajo

mbajnë përgjegjësi politikanët e sotëm shqiptarë?”

Renditeni këtë përgjegjësi në shkallën e mëposhtëme:

Aspak Disi Plotësisht

dakord Jo dakord dakord dakord dakord

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 - Nuk e di………………………………………………….....

- Pa përgjigje…………………………………………………

88

99

64

P.

2

0

“Lidhur me shpalljen e pavarësisë së Kosovës ka në opinionin publik në

vendin tonë dy mendime të ndryshme. Njëri e shikon atë si hap të parë

drejt bashkimit të Republikës së Kosovës me Republikën e Shqipërisë.

Tjetri e merr thjesht si krijim të dy shteteve shqiptare më vete. Në

shkallën e mëposhtëme zgjidhni një numër midis 1 dhe 10, ku 1 dhe

numrat afër tij i përkasin mendimit të parë, kurse 10 dhe numrat afër saj

janë për mendimin e dytë.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 - Nuk e di………………………………………………….....

- Pa përgjigje…………………………………………………

88

99

65

210

P.

2

1

“A mendoni se për përgjegjësinë që mbajnë politikanët aktualë shqiptarë

për vonesën në zgjidhjen e problemeve madhore të vendit ata meritojnë

të ndëshkohen duke mos vajtur të votohet në zgjedhje?”:

- Po, plotësisht;.............………………………………………

- Po, në një masë të konsiderueshme.........................…...........

- Po, disi...............…...........…..................................................

- Më shumë jo....................…....................…………………...

- Absolutisht jo……………………………………………….

- Nuk e di……………………………………………………..

- Pa përgjigje………………………………………………….

1

2

3

4

5

8

9

66

P.

2

2

“Në lidhje me politikën, thuhet se ka të majtë dhe të djathtë. Ju ku e fusni

veten në përgjithësi në këtë shkallë?”

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

E Majtë E Majtë Qendër E Djathtë E Djathtë

Ekstreme Ekstreme - Nuk e di……………………………………………………..

- Pa përgjigje………………………………………………….

88

99

67

P.

2

3

“Në shkallën e mëposhtme përcaktoni në përgjithësi se në ç‟masë jeni i/e

kënaqur apo i/e pakënaqur nga gjendja juaj e tanishme financiare?”

Aspak i/e I I Plotësisht i/e

Kënaqur Pakënaqur Disi Kënaqur kënaqur

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 - Nuk e di…………………………………………………...

- Pa përgjigje……………………………………………….

88

99

68

P.

2

4

“Duke parë në përgjithësi, ju do ta vlerësonit gjendjen tuaj shëndetësore

si:

[Për pyetësorët tek lexoni nga 1 në 5; për ata çift, nga 5 në 1]

- Shumë të mirë……………………………………………

- Të mirë…………………………………………………...

- Të pranueshme …………………………………………..

- Të keqe…………………………………………………...

- Shumë të keqe……………………………………………

- Nuk e di…………………………………………………..

- Pa përgjigje……………………………………………….

1

2

3

4

5

8

9

69

P.

2

5

“ A do të merrni pjesë ju në zgjedhjet për parlamentin që do të zhvillohen

në 28 qershor?”:

- Absolutisht, Po……………………………………………

- Mendoj se Po……………………………………………..

- Ka më shumë të ngjarë që Po…………………………….

- Nuk jam i sigurt…………………………………………..

- Them se Jo………………………………………………..

- Absolutisht Jo…………………………………………….

- Nuk e di…………………………………………………..

- Pa përgjigje……………………………………………….

1

2

3

4

5

6

8

9

70

211

P.

2

6

“Këtu keni një listë të partive kryesore që janë përfaqësuar edhe në

Parlament. Udhëheqja e cilës prej tyre ju duket më bindëse nga

pikëpamja e objektivave dhe veprimtarisë?”

[Vetëm një përgjigje. Shëno numrin e partisë së zgjedhur ose emrin e

saj nëse ajo është një “Tjetër”]

1. PS Partia Socialiste………………………………..

2. PD Partia Demokratike.............................................

3. LSI Lidhja Socialiste për Integrim............................

4. PLL Partia e Lëvizjes së Legalitetit............................

5. PAD Partia e Aleancës Demokratike...........................

6. PSD Partia Social-Demokrate.....................................

7. PR Partia Republikane..............................................

8. PBDNJ Partia e Mbrojtjes të Drejtave të Njeriut.............

9. PBK Partia e Ballit Kombëtar......................................

10. PDr Partia Demokrate e Rinovuar..........................

11. PDK Partia Demokristiane.........................................

12. PDD Partia Demokratike e Djathtë............................

13. Tjetër parti [Specifikoni]___________________________

14. Asnjë parti.......................................................................

- Nuk e di…………………………………………………...

- Pa përgjigje………………………………………………..

01

02

03

04

05

06

07

08

09

10

11

12

13

14

88

99

71

P.

2

7

“Sipas mendimit tuaj, kandidatët duhen votuar nisur”:

- Vetëm nga personaliteti i kandidatëve……………………

- Kryesisht nga personaliteti i kandidatëve………………...

- Edhe nga ky personalitet, edhe nga partia që e propozon...

- Kryesisht nga partia që e propozon.....................................

- Vetëm nga partia që e propozon..........................................

- Nuk e di…………………………………………………...

- Pa përgjigje………………………………………………..

1

2

3

4

5

8

9

72

P.

2

8

“Në përgjithësi e ndjeni vehten:

- Shumë i/e lumtur.............................................................…..

- Mjaft i/e lumtur...............................................................…..

- Jo shumë i/e lumtur.........................................................…..

- Aspak i/e lumtur?”..........................................................…..

- Nuk e di…………………………………………………….

- Pa përgjigje…………………………………………….…...

1

2

3

4

8

9

73

P.

2

9

KA.2 Gjinia:

-Femër……………………………………………………

-Mashkull………………………………………………..

1

2

1-9

10

P.

3

0

a

P.

3

0

Viti i lindjes: ___________________________________

Që do të thotë se ju jeni: …………Vjeç

11

12

212

b

P.

3

1

“Kush është shkolla e fundit që keni ndjekur?”

[Vetëm një përgjigje]

- Asnjë formim shkollor/profesional....................................

- Shkollë e detyruar (fillore, 8-vjeçare)................................

- Shkollë profesionale dyvjeçare..........................................

- Shkollë e mesme e përgjithshme.......................................

- Shkollë e mesme teknike...................................................

- Universitet. Shkollë e lartë................................................

- Shkollë pasuniversitare/Gradë, Titull shkencor................

- Pa përgjigje………………………………………………

1

2

3

4

5

6

7

9

13

P.

3

2

Fusha e profesionit:

- Punëtor krahu……………………………………………

- Nëpunësi…………………………………………………

- Arsim…………………………………………………….

- Mjekësi (stomatologji, farmaci, etj)……………….…….

- Inxhinieri………………………………………………...

- Ushtarak…………………………………………….…...

- Agronomi/Zooteknikë…………………………….……..

- Drejtësi…………………………………………………..

- Gazetari…………………………………………….……

- Shkencë.………………………………...….……………

- Shërbime……………………………………….……......

- Ekonomi…………………………………………...….....

- Pa punë…………………………………………...….......

- Pensionist/Invalid………………………………………..

- Tjetër[specifiko]:______________________________..

- Nuk e di……………………………………………….....

- Pa përgjigje………………………………………………

01

02

03

04

05

06

07

08

09

10

11

12

13

14

15

88

99

14

213

P.

3

3.

“Na duhet një e dhënë mbi të ardhurat tuaja (të familjes) mujore. Të jeni i

sigurt se ajo do të mbetet midis nesh (konfidenciale). Në listën e

mëposhtme keni disa kategori pagash e të ardhurash të shënuara me

gërma. Zgjidhni njërën prej tyre.

r = më pak se 2 500 lekë…………………………………….

t = midis 2 501 dhe 4 500 lekë………………………………

z = midis 4 501 dhe 6 000 lekë……………………………...

q = midis 6 001 dhe 9 000 lekë……………………………...

n = midis 9 001 dhe 12 000 lekë…………………………….

u = midis 12 001 dhe 20 000 lekë…………………………...

k = midis 20 001 dhe 35 000 lekë…………………………...

i = midis 35 001 dhe 65 000 lekë….………………………...

j = midis 65 001 dhe 80 000 lekë….………………………...

k = midis 80 001 dhe 100 000 lekë….………………………

k = më shumë se 100 000 lekë………………………………

- Nuk e di…………………………………………………….

- Pa përgjigje…………………………………………………

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

88

99

15

P.

3

4.

P.

3

5.

PYETJE PËR ANKETUESIN

KA Gjatë intervistës personi ishte:

1. Shumë i interesuar................................................................

2. Mjaft i interesuar..................................................................

3. Pak i interesuar.....................................................................

Intervista u realizua më: _____/____/ 2009

Vendi: Qyteti i Tiranës, Zona .________________________..

Rruga …__________________________________________

3 6

1

2

3

0-9

10

11-

13

14

15

214

PYETESORI I ZHVILLUAR NË VITIN 2014, ME QËLLIM MATJEN E

GABIMIT QË FUT MOSKONSIDERIMI I ANONIMATIT KUR

RESPONDENTËVE JU BËHEN PYETJE QË PERCEPTOHEN PREJ TYRE SI

DELIKATE.

Kodi i anketuesit________ Nr. i pyetësorit_________

Prill 2014. Sjellja Votuese e Elektoratit të Tiranës

“Tungjatjeta, jemi një grup studentësh të Universitetit të Tiranës, dega e Shkencave

Politike dhe po kryejmë një anketim të opinionit publik në kuadrin e praktikës

profesionale. Unë do të dëshëroja t‟ju bëja disa pyetje, për të cilat do t‟ju lutesha që

të kisha nga ju përgjigje të sinqerta, ashtu siç i mendoni. Ju siguroj se i gjithë

informacioni që do të jepni nuk do të bëhet publik dhe ju do të mbeteni anonim. Ju falenderoj paraprakisht për bashkëpunimin tuaj.

P.

1

.

KA.1 “Sipas mendimit tuaj, forcat politike si të majta, ashtu edhe të

djathta, a mbajnë përgjegjësi që nuk i dhanë zgjidhje plotësisht

problemeve bazë të jetesës si kthimi i pronës, punësimi, shkollimi

dhe shëndetësia cilësore, mirëqenie më e lartë për të gjithë?”:

- Po, tërësisht;.............………………………………..………

- Po, në një masë të konsiderueshme.........................…...........

- Po, disi...............…...........…..................................................

- Më shumë jo....................…....................…………………...

- Absolutisht jo……………………………………………….

- Nuk e di..................................................................................

- Pa përgjigje.............................................................................

1

2

3

4

5

8

9

0-9

10

P.

2

.

“Sipas jush, forcat politike a mbajnë përgjegjësi që niveli i

papunësisë është ende relativisht mjaft i lartë?” Lidhur me këtë

përgjegjësi të tyre ju jeni:

AspakDisiPlotësisht

dakord Jo dakord dakord dakord dakord

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 - Nuk e di………………………………………………….....

- Pa përgjigje…………………………………………………

88

99

11

215

P.

3

.

“A mendoni se varfërimi aktual i madh i individëve shqiptarë është

pasojë e veprimeve të papërgjegjshme të politikanëve shqiptare?”:

- Po, plotësisht;.............………………………………………

- Po, në një masë të konsiderueshme.........................…...........

- Po, disi...............…...........…..................................................

- Më shumë jo....................…....................…………………...

- Absolutisht jo……………………………………………….

- Nuk e di……………………………………………………..

- Pa përgjigje………………………………………………….

1

2

3

4

5

8

9

12

P.

4

.

“Në ç‟shkallë mendoni se forca politike aktuale janë serioze?”

Vlerësoheni këtë seriozitet për çdo parti sipas shkallës së

mëposhtëme:

AspakDisiPlotësisht

serioze Jo serioze serioze Serioze serioze

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1. PS Partia. Socialiste..…….....…………….……..[ ]

2. PD Partia Demokratike.........................................[ ]

3. LSI Lidhja Socialiste për Integrim.........................[ ]

4. PLL Partia e Lëvizjes së Legalitetit........................[ ]

5. FRD Fryma e Re Demokratike................................[ ]

6. PSD Partia Social-Demokrate.................................[ ]

7. PR Partia Republikane..........................................[ ]

8. PBDNJ Partia e Mbrojtjes të Drejtave të Njeriut.........[ ]

9. PBK Partia e Ballit Kombëtar..................................[ ]

10. PDIU Partia për Drejtësi Integrim e Unitet...............[ ]

11. PDK Partia Demokristiane........................................[ ]

12. PDS Partia e Demokracisë Sociale...........................[ ]

13. Tjetër parti [Specifiko]________________________.[ ]

- Nuk e di…………………………………………………...

- Pa përgjigje……………………………………………….

88

99

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

P.

5

.

“A mendoni se korrupsioni i lartë në institucionet shtetërore dhe

trafiqet e paligjshme nxiten nga politikanët tanë?”

- Plotësisht dakord…………………………………………….

- Në përgjithësi dakord………...……………………………...

- Në një farë mase dakord………………………………..……

- Jo dakord…………………………………………………….

- Aspak dakord………………………………………………...

- Nuk e di……………………………………………………...

- Pa përgjigje…………………………………………………..

1

2

3

4

5

8

9

26

216

P.

6

.

“A mendoni se politikanët shqiptarë janë përgjegjës për

moszgjidhjen e problemit të pronësisë së tokës gjatë këtyre

22vjetëve?” Lidhur me këtë përgjegjësi ju jeni:

AspakDisiPlotësisht

dakord Jo dakord dakord dakord dakord

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 - Nuk e di………………………………………………….....

- Pa përgjigje…………………………………………………

88

99

27

P.

7

.

“A mendoni se politikanët shqiptarë janë përgjegjës për politikat jo

efektive të ndihmës sociale që ndiqen sot ndaj shtresave në

nevojë?”:

- Po, plotësisht;.............………………………………………

- Po, në një masë të konsiderueshme.........................…...........

- Po, disi...............…...........…..................................................

- Më shumë jo....................…....................…………………...

- Absolutisht jo……………………………………………….

- Nuk e di……………………………………………………..

- Pa përgjigje………………………………………………….

1

2

3

4

5

8

9

28

P.

8

.

“Sipas jush, sa mund të pritet që partitë e ndryshme politike të

renditura më poshtë të mbajnë premtimet e tyre?” Lidhur me

mundësinë e mbajtjes së premtimeve për secilën parti ju jeni:

AspakDisiPlotësisht

dakord Jo dakord dakord dakord dakord

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1. PS Partia. Socialiste..…….....…………….……..[ ]

2. PD Partia Demokratike.........................................[ ]

3. LSI Lidhja Socialiste për Integrim.........................[ ]

4. PLL Partia e Lëvizjes së Legalitetit........................[ ]

5. FRD Fryma e Re Demokratike................................[ ]

6. PSD Partia Social-Demokrate.................................[ ]

7. PR Partia Republikane..........................................[ ]

8. PBDNJ Partia e Mbrojtjes të Drejtave të Njeriut.........[ ]

9. PBK Partia e Ballit Kombëtar..................................[ ]

10. PDIU Partia për Drejtësi Integrim e Unitet...............[ ]

11. PDK Partia Demokristiane........................................[ ]

12. PDS Partia e Demokracisë Sociale...........................[ ]

13. Tjetër parti [Specifiko]________________________.[ ]

- Nuk e di…………………………………………………...

- Pa përgjigje……………………………………………….

88

99

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

217

P

.

9

.

“Për mendimin tuaj, a mbajnë përgjegjësi politikanët e sotëm për

trafiqet e paligjshme (droga, fëmijët, femrat etj.) që bëhen nga

territori i vendit tonë?”

- Po, plotësisht;.............………………………………………

- Po, në një masë të konsiderueshme.........................…...........

- Po, disi...............…...........…..................................................

- Më shumë jo....................…....................…………………...

- Absolutisht jo……………………………………………….

- Nuk e di……………………………………………………..

- Pa përgjigje………………………………………………….

1

2

3

4

5

8

9

42

P

1

0

“Ju sa besoni në mundësinë e realizimit të programeve të partive

politike?” Renditeni këtë mundësi për secilën parti në shkallën e

mëposhtëme”:

AspakMë shumë JoDisiMjaftPlotësisht

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1. PS Partia. Socialiste..…….....…………….……..[ ]

2. PD Partia Demokratike.........................................[ ]

3. LSI Lidhja Socialiste për Integrim.........................[ ]

4. PLL Partia e Lëvizjes së Legalitetit........................[ ]

5. FRD Fryma e Re Demokratike................................[ ]

6. PSD Partia Social-Demokrate.................................[ ]

7. PR Partia Republikane..........................................[ ]

8. PBDNJ Partia e Mbrojtjes të Drejtave të Njeriut.........[ ]

9. PBK Partia e Ballit Kombëtar..................................[ ]

10. PDIU Partia për Drejtësi Integrim e Unitet...............[ ]

11. PDK Partia Demokristiane........................................[ ]

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

12. PDS Partia e Demokracisë Sociale...........................[ ]

13. Tjetër parti [Specifiko]________________________.[ ]

- Nuk e di…………………………………………………...

- Pa përgjigje……………………………………………….

88

99

54

55

P

.

1

1

“A mendoni se politikanët tanë nuk do të ndryshojnë dhe, për

rrjedhojë, do të vazhdojë gjendja ekzistuese?”:

- Po, plotësisht;.............………………………………………

- Po, në një masë të konsiderueshme.........................…...........

- Po, disi...............…...........…..................................................

- Më shumë jo....................…....................…………………...

- Absolutisht jo……………………………………………….

- Nuk e di……………………………………………………..

- Pa përgjigje………………………………………………….

1

2

3

4

5

8

9

56

218

P

.

1

2

“Për mendimin tuaj, a mbajnë përgjegjësi politikanët e sotëm për

dukurinë e korrupsionit në sistemin tonë gjyqësor?” Renditeni

këtë përgjegjësi në shkallën e mëposhtme”:

AspakDisiPlotësisht

dakord Jo dakord dakord dakord dakord

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 - Nuk e di………………………………………………….....

- Pa përgjigje…………………………………………………

88

99

57

P

.

1

3

“A mendoni se faktori i brendshëm është faktori kryesor për

zhvillimin e Shqipërisë?”

- Po, plotësisht;.............………………………………………

- Po, në një masë të konsiderueshme.........................…...........

- Po, disi...............…...........…..................................................

- Më shumë jo....................…....................…………………...

- Absolutisht jo……………………………………………….

- Nuk e di……………………………………………………..

- Pa përgjigje………………………………………………….

1

2

3

4

5

8

9

58

P

.

1

4

“A jeni dakord me idenë se organizmat ndërkombëtarë, janë faktori

kryesor për zhvillimin e Shqipërisë?” Renditeni këtë besim në

shkallën e mëposhtëme”:

AspakDisiPlotësisht

dakord Jo dakord dakord dakord dakord

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 - Nuk e di………………………………………………….....

- Pa përgjigje…………………………………………………

88

99

59

P

.

1

5

“A mendoni se me një sjellje më të përgjegjshme të partive politike

shqiptare do të ishin bërë me kohë hapa më përpara në drejtim të

përfshirjes së vendit tonë në Bashkimin Europian ?”

- Po, plotësisht;.............………………………………………

- Po, në një masë të konsiderueshme.........................…...........

- Po, disi...............…...........…..................................................

- Më shumë jo....................…....................…………………...

- Absolutisht jo……………………………………………….

- Nuk e di……………………………………………………..

- Pa përgjigje………………………………………………….

1

2

3

4

5

8

9

60

219

P

.

1

6

“Duke marrë parasysh gjithçka, në ç‟masë mendoni se jeni i/e

kënaqur nga jeta që bëni tani?” Renditeni këtë kënaqësi në shkallën

e mëposhtëme:

Aspak e/iIDisiIPlotësisht e/i

Kënaqur Pakënaqur i Kënaqur Kënaqur kënaqur

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 - Nuk e di………………………………………………….....

- Pa përgjigje…………………………………………………

88

99

61

P

.

1

7

“Sipas jush a është i lirë individi në vendin tonë që të shprehet

hapur cilës parti do t‟ia japi votën, apo ai ka frikë të shprehet sepse

mund të ketë pasoja negative (largim nga puna etj.)? ”

- Aspak i lirë...........................................................................

- Më shumë jo.........................................................................

- Disi i lirë...............................................................................

- Më shumë i lirë.....................................................................

- Plotësisht i lirë......................................................................

- Nuk e di……………………………………………………

- Pa përgjigje………………………………………………...

1

2

3

4

5

8

9

62

P

.

1

8

“A mendoni ju se vonesa në drejtim të përfshirjes së vendit tonë në

Bashkimin Europian ka ndikuar ndjeshëm në rëndimin e gjendjes

në Shqipëri? ”:

- Po, plotësisht;.............………………………………………

- Po, në një masë të konsiderueshme.........................…...........

- Po, disi...............…...........…..................................................

- Më shumë jo....................…....................…………………...

- Absolutisht jo……………………………………………….

- Nuk e di……………………………………………………..

- Pa përgjigje………………………………………………….

1

2

3

4

5

8

9

63

P

.

1

9

“A mendoni ju se për këtë vonesë dhe pasojat negative që ka sjellë

ajo mbajnë përgjegjësi politikanët e sotëm shqiptarë?”

Renditeni këtë përgjegjësi në shkallën e mëposhtëme:

AspakDisiPlotësisht

dakord Jo dakord dakord dakord dakord

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 - Nuk e di………………………………………………….....

- Pa përgjigje…………………………………………………

88

99

64

220

P

.

2

0

“Lidhur me të ardhmen e Kosovës ka në opinionin publik në vendin

tonë dy mendime të ndryshme. Njëri e shikon atë si bashkim të

Republikës së Kosovës me Republikën e Shqipërisë. Tjetri e merr

thjesht si qenie të dy shteteve shqiptare më vete. Në shkallën e

mëposhtëme zgjidhni një numër midis 1 dhe 10, ku 1 dhe numrat

afër tij i përkasin mendimit të parë, kurse 10 dhe numrat afër saj

janë për mendimin e dytë.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 - Nuk e di………………………………………………….....

- Pa përgjigje…………………………………………………

88

99

65

P

.

2

1

“A mendoni se për përgjegjësinë që mbajnë politikanët aktualë

shqiptarë për vonesën në zgjidhjen e problemeve madhore të vendit

ata meritojnë të ndëshkohen duke mos vajtur të votohet në

zgjedhje?”:

- Po, plotësisht;.............………………………………………

- Po, në një masë të konsiderueshme.........................…...........

- Po, disi...............…...........…..................................................

- Më shumë jo....................…....................…………………...

- Absolutisht jo……………………………………………….

- Nuk e di……………………………………………………..

- Pa përgjigje………………………………………………….

1

2

3

4

5

8

9

66

P

.

2

2

“Në lidhje me politikën, thuhet se ka të majtë dhe të djathtë. Ju ku

do ta fusnit veten në përgjithësi në këtë shkallë?”

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

E MajtëE MajtëQendërE DjathtëE Djathtë

Ekstreme Ekstreme - Nuk e di……………………………………………………..

- Pa përgjigje………………………………………………….

88

99

67

P

.

2

3

“Në shkallën e mëposhtme përcaktoni në përgjithësi se në ç‟masë

jeni e/i kënaqur apo e/i pakënaqur nga gjendja juaj e tanishme

financiare?”

Aspak i/eIIPlotësisht i/e

Kënaqur Pakënaqur Disi Kënaqur kënaqur

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 - Nuk e di…………………………………………………...

- Pa përgjigje……………………………………………….

88

99

68

221

P

.

2

4

“Duke parë në përgjithësi, ju do ta vlerësonit gjendjen tuaj

shëndetësore si:

[Për pyetësorët tek lexoni nga 1 në 5; për ata çift, nga 5 në 1]

- Shumë të mirë……………………………………………

- Të mirë…………………………………………………...

- Të pranueshme …………………………………………..

- Të keqe…………………………………………………...

- Shumë të keqe……………………………………………

- Nuk e di…………………………………………………..

- Pa përgjigje……………………………………………….

1

2

3

4

5

8

9

69

P

.

2

5

“ A do të merrnit pjesë ju në zgjedhjet në se ato do të zhvilloheshin

javën që vjen?”:

- Absolutisht, Po……………………………………………

- Mendoj se Po……………………………………………..

- Ka më shumë të ngjarë që Po…………………………….

- Nuk jam i sigurt…………………………………………..

- Them se Jo………………………………………………..

- Absolutisht Jo…………………………………………….

- Nuk e di…………………………………………………..

- Pa përgjigje……………………………………………….

1

2

3

4

5

6

8

9

70

P

.

2

6

“Këtu keni një listë të partive kryesore që janë përfaqësuar edhe në

Parlament. Udhëheqja e cilës prej tyre ju duket më bindëse nga

pikëpamja e objektivave dhe veprimtarisë?”

[Vetëm një përgjigje. Shëno numrin e partisë së zgjedhur ose

emrin e saj nëse ajo është një “Tjetër”]

1. PS Partia Socialiste………………………………..

2. PD Partia Demokratike.............................................

3. LSI Lidhja Socialiste për Integrim............................

4. PLL Partia e Lëvizjes së Legalitetit............................

5. FRD Fryma e Re Demokratike...................................

6. PSD Partia Social-Demokrate.....................................

7. PR Partia Republikane..............................................

8. PBDNJ Partia e Mbrojtjes të Drejtave të Njeriut.............

9. PBK Partia e Ballit Kombëtar......................................

10. PDIU Partia për Drejtësi dhe Integrim e Unitet..........

11. PDK Partia Demokristiane.........................................

12. Tjetër parti [Specifikoni]___________________________

13. Asnjë parti.......................................................................

- Nuk e di…………………………………………………...

- Pa përgjigje………………………………………………..

01

02

03

04

05

06

07

08

09

10

11

12

13

88

99

71

222

P

.

2

7

“Sipas mendimit tuaj, kandidatët në zgjedhje duhen votuar nisur”:

- Vetëm nga personaliteti i kandidatëve……………………

- Kryesisht nga personaliteti i kandidatëve………………...

- Edhe nga ky personalitet, edhe nga partia që e propozon...

- Kryesisht nga partia që e propozon.....................................

- Vetëm nga partia që e propozon..........................................

- Nuk e di…………………………………………………...

- Pa përgjigje………………………………………………..

1

2

3

4

5

8

9

72

P

.

2

8

“Në përgjithësi e ndjeni vehten:

- Shumë e/i lumtur.............................................................…..

- Mjaft e/i lumtur...............................................................…..

- Disi e/i lumtur.........................................................…..

- Jo i lumtur............................................................................

- Aspak e/i lumtur?”..........................................................…..

- Nuk e di…………………………………………………….

- Pa përgjigje…………………………………………….…...

1

2

3

4

5

8

9

73

P.

2

9

KA.2 Gjinia:

-Femër……………………………………………………

-Mashkull………………………………………………..

1

2

1-9

10

P.

3

0

a

P

.

3

0

b

Viti i lindjes: ___________________________________

Që do të thotë se ju jeni: …………Vjeç

11

12

P

.

3

1

“Kush është shkolla e fundit që keni ndjekur?”

[Vetëm një përgjigje]

- Asnjë formim shkollor/profesional....................................

- Shkollë e detyruar (fillore, 8-vjeçare)................................

- Shkollë profesionale dyvjeçare..........................................

- Shkollë e mesme e përgjithshme.......................................

- Shkollë e mesme teknike...................................................

- Universitet. Shkollë e lartë................................................

- Shkollë pasuniversitare/Gradë, Titull shkencor................

- Pa përgjigje………………………………………………

1

2

3

4

5

6

7

9

13

223

P.

3

2

Fusha e profesionit:

- Punëtor krahu……………………………………………

- Nëpunësi…………………………………………………

- Arsim…………………………………………………….

- Mjekësi (stomatologji, farmaci, etj)……………….…….

- Inxhinieri………………………………………………...

- Ushtarak…………………………………………….…...

- Agronomi/Zooteknikë…………………………….……..

- Drejtësi…………………………………………………..

- Gazetari…………………………………………….……

- Shkencë.………………………………...….……………

- Shërbime……………………………………….……......

- Ekonomi…………………………………………...….....

- Pa punë…………………………………………...….......

- Pensionist/Invalid………………………………………..

- Tjetër[specifiko]:______________________________..

- Nuk e di……………………………………………….....

- Pa përgjigje………………………………………………

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

88

99

14

P

.

3

3

.

“Na duhet një e dhënë mbi të ardhurat tuaja (të familjes) mujore. Të

jeni i sigurt se ajo do të mbetet midis nesh (konfidenciale). Në

listën e mëposhtme keni disa kategori pagash e të ardhurash.

Zgjidhni njërën prej tyre.

r = më pak se 2 500 lekë…………………………………….

t = midis 2 501 dhe 4 500 lekë………………………………

z = midis 4 501 dhe 6 000 lekë……………………………...

q = midis 6 001 dhe 9 000 lekë……………………………...

n = midis 9 001 dhe 12 000 lekë…………………………….

u = midis 12 001 dhe 20 000 lekë…………………………...

k = midis 20 001 dhe 35 000 lekë…………………………...

i = midis 35 001 dhe 65 000 lekë….………………………...

j = midis 65 001 dhe 80 000 lekë….………………………...

k = midis 80 001 dhe 100 000 lekë….………………………

k = më shumë se 100 000 lekë………………………………

- Nuk e di…………………………………………………….

- Pa përgjigje…………………………………………………

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

88

99

15

P.

3

4

.

P

.

3

5

.

PYETJE PËR ANKETUESIN

KA Gjatë intervistës personi ishte:

1. Shumë i interesuar................................................................

2. Mjaft i interesuar..................................................................

3. Pak i interesuar.....................................................................

Intervista u realizua më: _____/____/ 2014

Vendi: Qyteti i Tiranës, Zona .________________________..

Rruga …__________________________________________

3 6

1

2

3

0-9

10

11-

13

14

15

224

PYETESORI I ZHVILLUAR NË VITIN 2015, ME QËLLIM MATJEN E

GABIMIT QË FUT MOSKONSIDERIMI I ANONIMATIT KUR

RESPONDENTËVE JU BËHEN PYETJE QË PERCEPTOHEN PREJ TYRE SI

DELIKATE.

Kodi i anketuesit________ Nr. i

pyetësorit_________

Prill-Maj 2015. Sjellja votuese e elektoratit të Tiranës

Përshëndetje! Jemi një grup studentësh të shkencave politike në Universitetin e

Tiranës dhe në kuadrin e procesit mësimor po zhvillojmë një anketim për sjelljen

votuese. Unë do të dëshëroja t‟ju bëja disa pyetje, për të cilat do t‟ju lutesha që të

kisha nga ju përgjigje të hapura, ashtu siç i mendoni ju. Ju siguroj se i gjithë

informacioni që do të jepni ju nuk do të bëhet publik dhe ju nuk do të identifikoheni

në asnjë rast (do të mbeteni anonim).

Ju falenderoj paraprakisht për bashkëpunimin tuaj.

P

.

1

“Parë në përgjithësi, sa i/e kënaqur jeni ju nga jeta që bëni tani?

- Krejt i/e kënaqur………………………………………………

- Mjaft i/e kënaqur …………………………………………......

- Disi i/e kënaqur ………………………………………………

- Pak i/e kënaqur………………………………………………..

- Aspak i/e kënaqur…………………………………………….

- Nuk e di………………………………………………………

- Pa përgjigje..............................................................................

KA.

1

1

2

3

4

5

8

9

0-

9

1

0

P

.

2

“Në përgjithësi, a do të thonit që mund t‟i besohet njerëzve?

- Mund t‟i besohet të gjithë njerëzve........................................

- Mund t‟i besohet shumicës së njerëzve...........................…..

- Duhet të jesh i kujdesshëm..............................................…..

- Nuk duhet t‟i besohet shumicës së njerëzve..........................

- Nuk duhet t‟i besohet askujt…………............................…..

- Nuk e di………………………………………………….…

- Pa përgjigje…………………………………………………

1

2

3

4

5

8

9

11

P

.

3

“Sipas jush aktualisht njerëzit në përgjithësi a u besojnë lidërve

politikë?

- Po, plotësisht..…...............…...................................................

- Në një masë të madhe, po.....................……...........................

- Po, disi.....................................................................................

- Më shumë jo............................................................................

- Absolutisht jo...........................................................................

- Nuk e di...................................................................................

- Pa përgjigje..............................................................................

1

2

3

4

5

8

9

1

2

225

P

.

4

“Sipas jush aktualisht njerëzit në përgjithësi a u besojnë partive?

- Po, plotësisht............................................……........................

- Në një masë të madhe, po ..................................….................

- Po, disi.......................................….….....................................

- Më shumë jo.......................................................….................

- Absolutisht jo.......................................…................................

- Nuk e di……………………………………………………...

- Pa përgjigje……………………………………………….....

1

2

3

4

5

8

9

1

3

P

.

5

“Nëse Po, i besojnë një partie sepse Ajo:

- I ndihmon në rritjen e mirëqenies së familjes së tyre..............

- Luan një rol të rëndësishëm në zhvillimin e

ekonomisë së vendit………………………………………….

- I jep favore (punësim, licencë biznesi etj.)..............................

- Familja e tyre e mbështet atë parti...................................……

- Identifikojnë veten e tyre me këtë parti...................................

- Pëlqejnë liderin e asaj partie....................................................

- Tjetër____________________________________________

-Nuk e di…………………………………………………….....

-Pa përgjigje……………………………………………….......

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

4

P

.

6

“Në përgjithësi, a do të thoni se jeni:

- Shumë i/e lumtur.............................................................…….

- Mjaft i/e lumtur...............................................................…….

- Disi i/e lumtur………………………………………………..

- Jo shumë i/e lumtur.........................................................…….

- Aspak i/e lumtur?”..........................................................…….

-Nuk e di……………………………………………………....

-Pa përgjigje………………………………………………......

1

2

3

4

5

8

9

1

5

P

.

7

“A mendoni se njerëzit në përgjithësi dinë të dallojnë nëse programi i

një partie i përket krahut politik që ajo pretendon t‟i përkas?

- Po, plotësisht...........................................................................

- Po, në një masë të madhe........................................................

- Po, disi....................................................................................

- Më shumë, jo..........................................................................

- Aspak......................................................................................

- Nuk e di………………………………………………….….

- Pa përgjigje……………………………………………….....

1

2

3

4

5

8

9

1

6

P

.

8

“Nëse po, sipas jush, a mund të thuhet që elektorati i djathtë i PD

dallon mospërputhje midis programit të PD dhe krahut ideologjik të

djathtë që ajo pretendon t‟i përkas?

- Aspak......................................................................................

- Më shumë, jo...........................................................................

- Po, disi....................................................................................

- Po, në një masë të madhe........................................................

- Po, plotësisht...........................................................................

- Nuk e di………………………………………………….…..

- Pa përgjigje……………………………………………….....

1

2

3

4

5

8

9

1

7

226

P

.

9

“Në përgjithësi, a do të thonit që njerëzit kanë bindje të caktuara

politike?

- Po, plotësisht...........................................................................

- Po, në një masë të madhe........................................................

- Po, disi....................................................................................

- Më shumë, jo...........................................................................

- Aspak......................................................................................

- Nuk e di………………………………………………….…..

- Pa përgjigje……………………………………………….....

1

2

3

4

5

8

9

1

8

P

1

0

“Po qe se njerëzit dinë të dallojnë nëse programi i një partie i përket

krahut politik që ajo pretendon t‟i përkas, sipas jush a mund të thuhet

që elektorati i majtë i PS dallon mospërputhje midis programit të PS

dhe krahut ideologjik të majtë që ajo pretendon t‟i përkas?

- Po, plotësisht...........................................................................

- Po, në një masë të madhe........................................................

- Po, disi.....................................................................................

- Më shumë, jo............................................................................

- Aspak.......................................................................................

- Nuk e di………………………………………………….…..

- Pa përgjigje………………………………………………......

1

2

3

4

5

8

9

1

9

P

1

1

“Po ashtu, sipas jush, a mund të thuhet që elektorati i majtë i LSI

dallon mospërputhje midis programit të LSI dhe krahut ideologjik të

majtë që ajo pretendon t‟i përkas?

- Aspak......................................................................................

- Më shumë, jo...........................................................................

- Po, disi.....................................................................................

- Po, në një masë të madhe........................................................

- Po, plotësisht...........................................................................

- Nuk e di………………………………………………….…..

- Pa përgjigje………………………………………………......

1

2

3

4

5

8

9

2

0

P

1

2

“Në të tilla raste, a mendoni ju që, në rast mospërputhje midis

programit të partive dhe krahut ideologjik që ato pretendojnë t‟i

përkasin, elektorati do të reagojë me mosvotim për ato parti?

- Po, plotësisht...........................................................................

- Po, në një masë të madhe........................................................

- Po, disi.....................................................................................

- Më shumë, jo...........................................................................

- Aspak......................................................................................

- Nuk e di………………………………………………….….

- Pa përgjigje……………………………………………….....

1

2

3

4

5

8

9

2

1

227

P

1

3

“Sipas jush, a mund të thuhet se opinioni i përgjithshëm nuk gjykon

se duhet ndëshkuar ndonjë parti thjesht për faktin se programi i saj

nuk përputhet plotësisht, ose në një masë të madhe me krahun

ideologjik që ajo pretendon t‟i përkasë?

- Po, plotësisht...........................................................................

- Po, në një masë të madhe........................................................

- Po, disi.....................................................................................

- Më shumë, jo...........................................................................

- Aspak......................................................................................

- Nuk e di………………………………………………….…..

- Pa përgjigje……………………………………………….....

1

2

3

4

5

8

9

2

2

P

1

4

“Nëse po, a do të thotë kjo se shumica e votuesve në vendin tonë më

shumë se karakterin ideologjik të programit, vlerësojnë faktin që ai i

shërben më shumë objektivit të shndërrimit të vendit tonë në një vend

të zhvilluar europian?

- Aspak......................................................................................

- Më shumë, jo..........................................................................

- Po, disi....................................................................................

- Po, në një masë të madhe........................................................

- Po, plotësisht...........................................................................

- Nuk e di………………………………………………….…..

- Pa përgjigje……………………………………………….....

1

2

3

4

5

8

9

2

3

P

1

5

“Dihet se zakonisht njerëzit i dallojnë nga bindjet politike si të majtë

ose të djathtë. Ju ku do ta vendosnit më shumë veten tuaj:

- Në ekstremin e majtë..............................................................

- Në krahun e majtë...............................................................…

- Në qendrën e majtë.........................................................……

- Në qendrën e djathtë..........................................................….

- Në krahun e djathtë..........................................................…...

- Në ekstremin e djathtë............................................................

- Në asnjë krah..........................................................................

- Tjetër___________________________________________

- Nuk e di…………………………………………………..

- Pa përgjigje…………………………………………….…

1

2

3

4

5

6

7

8

88

99

2

4

P

1

6

“Me aq sa ju dini, në përgjithësi njerëzit e konsiderojnë PS si parti:

- Në ekstremin e majtë..............................................................

- Në krahun e majtë...............................................................…

- Në qendrën e majtë.........................................................……

- Në qendrën e djathtë..........................................................….

- Në krahun e djathtë..........................................................…...

- Në ekstremin e djathtë............................................................

- Në asnjë krah..........................................................................

- Tjetër___________________________________________

- Nuk e di…………………………………………………......

- Pa përgjigje…………………………………………….…...

1

2

3

4

5

6

7

8

88

99

2

5

228

P

1

7

“Me aq sa ju dini, në përgjithësi njerëzit e konsiderojnë PD si parti:

- Në ekstremin e majtë..............................................................

- Në krahun e majtë...............................................................…

- Në qendrën e majtë.........................................................……

- Në qendrën e djathtë..........................................................….

- Në krahun e djathtë..........................................................…...

- Në ekstremin e djathtë............................................................

- Në asnjë krah..........................................................................

- Tjetër___________________________________________

- Nuk e di…………………………………………………......

- Pa përgjigje…………………………………………….…...

1

2

3

4

5

6

7

8

88

99

2

6

P

1

8

“Me aq sa ju dini, në përgjithësi njerëzit e konsiderojnë LSI si parti:

- Në ekstremin e majtë..............................................................

- Në krahun e majtë...............................................................…

- Në qendrën e majtë.........................................................……

- Në qendrën e djathtë..........................................................….

- Në krahun e djathtë..........................................................…...

- Në ekstremin e djathtë............................................................

- Në asnjë krah..........................................................................

- Tjetër___________________________________________

- Nuk e di…………………………………………………......

- Pa përgjigje…………………………………………….…...

1

2

3

4

5

6

7

8

88

99

2

7

P

1

9

“Sipas jush, a mendojnë njerëzit në përgjithësi se veprimet e reformat

e ndërmarra nga PS kur ishte në pushtet binin ndesh me veprimet që

duhet të ndërmarrë një parti e krahut të majtë?

- Po, binin ndesh plotësisht........................................................

- Po, binin ndesh në një masë të konsiderueshme .....................

- Po, binin ndesh disi..................................................................

- Më shumë kishin përputhje......................................................

- Përputheshin plotësisht ...........................................................

- Tjetër____________________________________________

- Nuk e di…………………………………………………......

- Pa përgjigje…………………………………………….…...

1

2

3

4

5

6

8

9

2

8

P

2

0

“Nëse po, a mendoni ju që, në rast mospërputhje midis krahut të majtë

të PS dhe vendimeve në qeverisje, elektorati ka reaguar me mosvotim

për PS në zgjedhjet e rradhës?

- Po, plotësisht...........................................................................

- Po, në një masë të madhe........................................................

- Po, disi.....................................................................................

- Më shumë, jo...........................................................................

- Aspak......................................................................................

- Nuk e di………………………………………………….…..

- Pa përgjigje……………………………………………….....

1

2

3

4

5

8

9

2

9

229

P

2

1

“Sipas jush, a mendoni se, në përgjithësi, veprimtaria e PD në pushtet

bie ndesh me veprimet që duhet të ndërmarrë një parti e krahut të

djathtë?

- Po, bie ndesh plotësisht........................................................

- Po, bie ndesh në një masë të konsiderueshme .....................

- Po, bie ndesh disi..................................................................

- Më shumë ka përputhje........................................................

- Përputhet plotësisht .............................................................

- Tjetër____________________________________________

- Nuk e di………………………………………………….......

- Pa përgjigje…………………………………………….….....

1

2

3

4

5

6

8

9

3

0

P

2

2

“Nëse po, a mendoni ju që, në rast mospërputhje midis krahut të

djathtë dhe vendimeve të qeverisë të PD, elektorati reagon me

mosvotim për PD në zgjedhjet e rradhës?

- Aspak......................................................................................

- Më shumë, jo...........................................................................

- Po, disi.....................................................................................

- Po, në një masë të madhe........................................................

- Po, plotësisht...........................................................................

- Nuk e di………………………………………………..….....

- Pa përgjigje…………………………………………….….....

1

2

3

4

5

8

9

3

1

P

2

3

“Sipas jush, njerëzit kur shkojnë të votojnë në zgjedhjet parlamentare

bazohen:

- Vetëm te partia që preferojnë...................................................

- Kryesisht te partia që preferojnë..............................................

- Te partia që preferojnë edhe te kandidatët që ajo paraqet.......

- Më shumë te personaliteti i kandidatëve.................................

- Vetëm te personaliteti i kandidatëve.......................................

- Nuk e di………………………………………………..….....

- Pa përgjigje…………………………………………….….....

1

2

3

4

5

8

9

3

2

P

2

4

“Sipas jush, njerëzit kur shkojnë të votojnë në zgjedhjet lokale

bazohen

- Vetëm te partia që preferojnë...................................................

- Kryesisht te partia që preferojnë..............................................

- Te partia që preferojnë edhe te kandidati që ajo paraqet.........

- Më shumë te personaliteti i kandidatit....................................

- Vetëm te personaliteti i kandidatit...........................................

- Nuk e di………………………………………………..….....

- Pa përgjigje…………………………………………….….....

1

2

3

4

5

8

9

3

3

230

P

2

5

“Në se javën që vjen do të ishin zgjedhjet parlamentare, a do të

merrnit pjese Ju?

- Absolutisht po..........................................................................

- Mendoj se po............................................................................

- Më shumë, po...........................................................................

- Edhe po, edhe jo.......................................................................

- Më shumë jo.............................................................................

- Absolutisht jo...........................................................................

- Do ta vendos më vonë..............................................................

- Nuk e di………………………………………………………

- Pa përgjigje..............................................................................

1

2

3

4

5

6

7

8

9

3

4

P

2

6

“Sipas mendimit tuaj, nga ajo që flitet në biseda të lira, cila nga partitë

kryesore politike në Republikën e Shqipërisë ka më shumë shance që

të fitojë në zgjedhjet e 21 Qershorit?

- Partia Demokratike..................................................................

- Partia Socialiste........................................................................

- Lëvizja Socialiste për Integrim................................................

- Tjetër (cilëso) _____________________________________

- Asnjera prej tyre.......................................................................

- Nuk e di………………………………………………………

- Pa përgjigje..............................................................................

1

2

3

4

5

8

9

3

5

P

2

7

“Po ju vetë, cilën nga partitë preferoni më shumë që të marrë vota në

zgjedhjet e 21 Qershorit?

- Partia Demokratike..................................................................

- Partia Socialiste.......................................................................

- Lëvizja Socialiste për Integrim................................................

- Partia Republikane..................................................................

- Lëvizja për Zhvillim Kombëtar (LZHK).................................

- Partia për Mbrojtjen e të Drejtave të Njeriut (PBDNJ)...........

- PBDIU ....................................................................................

- Partia Social Demokrate (PSD)...............................................

- Partia Demokristiane (PDK)....................................................

- Forumi për Rilindje Demokratike (FRD)................................

- Aleanca Kuq e Zi (AKZ).........................................................

- Tjetër____________________________________________

- Nuk e di………………………………………………………

- Pa përgjigje...............................................................................

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

88

99

3

6

P

2

9

Gjinia:

- Femër…………………………………………………………

- Mashkull………………………………………………………

1

2

3

7

P

3

0

Viti i lindjes: ___________________________________ 1 3

8

231

P

3

1

Shkalla e arsimimit:

- Pa arsim………………………………………………………

- Arsim fillor………………………………………….………..

- Arsim 8-vjeçar………………………………………………..

- Arsim professional 2-vjeçar…………………….……………

- Arsim i mesëm i përgjithshëm……………………………….

- Arsim i mesëm profesional…………………….…….............

- Arsim i lartë/ Universitet ……………………………………

- Me tituj ose grada shkencore (brenda vendit)………….........

- Me tituj ose grada shkencore

(jashtë ose edhe brenda vendit)………………………….........

- Nuk e di...................…………………………………...........

- Pa përgjigje..............…………………………………...........

1

2

3

4

5

6

7

8

9

88

99

3

9

P

3

2

Statusi civil:

- Beqar/e.............…………………………………...................

- Bashkëjeton.............…………………………………...........

- I/e martuar.............…………………………………..............

- I/e divorcuar.............…………………………………...........

- I/e ndarë.............…………………………………..................

- I/e ve.............………………………………….......................

1

2

3

4

5

6

4

0

P

3

3

Fusha e profesionit:

- Arsim…………………………………………………….......

- Mjekësi (stomatologji, farmaci, etj)……………….…….......

- Inxhinieri……………………………………………….........

- Ushtarak…………………………………………….….........

- Agronomi/Zooteknikë………………………………………

- Shkencat shoqërore………………………………...….….....

- Ekonomi…………………………………………...…..........

- Nëpunës……………………………………………………..

- Biznes……………………………………………………….

- Tjetër[specifiko]:__________________________________

- Nuk e di………………………………………………..........

-Pa përgjigje……………………………………………........

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

88

99

4

1

232

P

3

4

“Në anketimet për problemet sociale zakonisht kërkohet edhe një e

dhënë e përafërt mbi të ardhurat familjare. Në këtë kuadër do të

dëshëronim të kishim një informacion të tillë, duke ju garantuar se ai

nuk do t’i bëhet e ditur askujt tjetër. Në shkallën e mëposhtëme

zgjidhni një diapazon që i korespondon mesatarisht të ardhurave tuaja

familjare në lekë të vjetra:

r = më pak se 25,000 lekë…………………………………….

t = midis 25,000 dhe 45,000 lekë……………………………..

z = midis 45,000 dhe 60, 000 lekë……………………………

q = midis 60, 000 dhe 90, 000 lekë…………………………...

n = midis 90, 000 dhe 120, 000 lekë………………………….

u = midis 120, 000 dhe 200, 000 lekë………………………...

k = midis 200, 000 dhe 35 000 lekë…………………………..

i = midis 350, 000 dhe 650, 000 lekë….……………………...

j = midis 650, 000 dhe 1,000,000 lekë………………………..

k= më shumë se 1, 000,000 lekë……………………………...

- Nuk e di……………………………………………………..

- Pa përgjigje………………………………………………….

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

88

99

4

2

P

3

5

P

3

6

P

3

7

P

3

8

A jeni i/e punësuar?

- Po...........................................................................................

- Jo............................................................................................

Në se Po, jeni i/e punësuar me:

- Kohë të plotë (mbi 30 orë në javë)........................................

- Kohë të pjesëshme (nën 30 orë në javë)................................

- Tjetër: __________________________________________

Në se Po, jeni i/e punësuar në:

- Shtet.......................................................................................

- Privat......................................................................................

- I/e vetëpunësuar.....................................................................

- Tjetër: __________________________________________

Në se Jo, ju merrni:

- Asistencë nga shteti...............................................................

- Pension...................................................................................

- Ndihmë nga të afërm emigrant..............................................

- Ndihmë nga insitucione/bamirës të ndryshëm.......................

- Tjetër: __________________________________________

- Pa përgjigje.............................................................................

1

2

1

2

3

1

2

3

4

1

2

3

4

5

9

4

3

4

4

4

5

4

6

233

P

3

9

Ju banoni në qytetin e Tiranës prej:

- Më pak se 5 vjet.....................................................................

- Nga 5 – 10 vjet.......................................................................

- Nga 10 – 15 vjet.....................................................................

- Nga 15 – 20 vjet.....................................................................

- Nga 20 – 30 vjet.....................................................................

- Nga 30 – 50 vjet.....................................................................

- Nga 50 – 100 vjet...................................................................

- Mbi 100 vjet...........................................................................

- Tjetër: __________________________________________

- Pa përgjigje.............................................................................

1

2

3

4

5

6

7

8

9

99

4

7

P

4

0

P

4

1

P

4

2

KA

PYETJE PËR GRUPIN REALIZUES

Zona ku u realizua intervista: ________________________

Rruga ku u realizua intervista:....……………………………

Data e anketimit........./....../ 2015

2

0-

9

1

0

11

1

2

234

PYETESORI I ZHVILLUAR NË VITIN 2010, ME QËLLIM MATJEN E

GABIMIT QË FUT KAMPIONIMI ME KUOTË NË HALLKËN E FUNDIT

TË KAMPIONIMIT TË PËRBËRË.

Kodi i anketuesit_________ Nr_________

2010 ANKETIM MBI VLERAT

“Tungjatjeta, vij nga Fakulteti i Shkencave Sociale i Universitetit të Tiranës.

Në kuadrin e një studimi kombëtar mbi vlerat e rëndësishme në jetë ne po realizojmë

këtë anketim. Do të dëshironim të kishim mendimin tuaj lidhur me këtë temë.

Bashkëpunimi juaj do të japë një kontribut modest në kuptimin më të mirë të asaj që

shqiptarët mendojnë dhe presin nga jeta. Ju faleminderit që pranoni të bashkëpunoni!

P.1

P.1

a

P.1

b

P.1

c

P.1

d

P.1

e

P.1f

“Për secilën nga gjërat e mëposhtme, a mundeni të më thoni në se

ajo në jetën tuaj është shumë e rëndësishme, mjaft e rëndësishme,

pak e rëndësishme ose aspak e rëndësishme?

KA Sh.R. M.R. P.R. As.R N/D P/P

Familja.............................1........2........3.......4........8.........9

Miqtë................................1........2........3.......4........8.........9

Koha e lirë........................1........2........3.......4........8.........9

Politika.............................1........2........3.......4........8.........9

Puna.................................1........2........3.......4........8.........9

Feja..................................1........2........3.......4........8.........9

1

9

10

11

12

13

14

15

P.2 “Duke marrë parasysh gjithçka, a do të thoni se jeni...

- Shumë i lumtur..................................................................

- Mjaft i lumtur....................................................................

- Jo shumë i lumtur..............................................................

- Jo i lumtur.........................................................................

- Aspak i lumtur?”...............................................................

Nuk e di

Pa përgjigje

1

2

3

4

5

8

9

16

235

P.3 “Në tërësi, si do ta paraqitni gjendjen tuaj shëndetësore në këtë

çast? A do të thonit se ajo është...

[Për numrat çift të pyetësorit, të lexohet nga 1 te 5, për ato

tek, të lexohet nga 5 te 1]

1. Shumë e mirë...................................................................

2. E mirë..............................................................................

3. E pranueshme...................................................................

4. E keqe..............................................................................

5. Shumë e keqe?”................................................................

Nuk e di

Pa përgjigje

1

2

3

4

5

8

9

17

P.4 “Me cilin nga këto dy opinione jeni më shumë dakord?

[Vetëm një përgjigje]

1. Duhen dashur dhe respektuar gjithnjë prindërit tanë,

pavarësisht nga cilësitë dhe të metat e tyre..............................

2. Nuk e kemi për detyrë të respektojmë dhe të duam prindërit

tanë kur ata nuk e kanë merituar me sjelljen dhe qëndrimin e

tyre.......................................................................

Nuk e di

Pa përgjigje

1

2

8

9

18

P.5 “Në përgjithësi, a do të thonit që mund t‟i besohet shumicës së

njerëzve apo që duhet të jesh i kujdesshëm kur ke të bësh me të

tjerët?

1. Mund t‟i besohet të gjithë njerëzve...................................

2. Mund t‟i besohet shumicës së njerëzve.............................

3. Mund t‟i besohet disa njerëzve..........................................

4. Duhet të jesh i kujdesshëm................................................

5. Nuk duhet t‟i besohet askujt..............................................

Nuk e di

Pa përgjigje

1

2

3

4

5

8

9

19

P.6

6a

6b

6c

6d

6e

6f

6g

6h

6i

6j

“Këtu keni një listë me kategori të ndryshme njerëzish. A mund të

na thoni se ndër to ka nga ata që nuk do të dëshironit t‟i kishit si

komshinj? Cilët?”

[Shënoni një përgjigje për çdo rresht]

Nuk i dua I dua

Njerëzve që punojnë në drejtësi.....................1................2

Njerëz të një race tjetër..................................1................2

Ekstremistë politikë.......................................1................2

Pijanecë..........................................................1................2

Njerëz gjakënxehtë ........................................1................2

Njerëz me probleme mendore .......................1................2

Prostituta........................................................1................2

Njerëz të sëmurë nga SIDA...........................1................2

Të droguar......................................................1................2

Homoseksualët...............................................1................2

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

236

P.7

7a

7b

7c

“A jeni dakord apo jo dakord me pohimet e mëposhtme?”

Dak. Jo As njëra Nuk Pa

dak. as tjetra e di përgj.

Kur vendet e punës janë të

rralla, një burrë ka më shumë

të drejtë për një punë se sa

një grua....................................1.......2..........3..........8........9

Kur vendet e punës janë të

rralla, duhen detyruar nje-

rëzit e moshuar të dalin në

pension më herët......................1.......2..........3..........8.......9

Kur vendet e punës janë të

rralla, u duhet dhënë prioritet

për vend pune shqiptarëve

ndaj të huajve..........................1........2..........3..........8.......9

30

31

32

P.8

8a

8b

8c

8d

8e

8f

8g

8h

“Lidhur me ruajtjen e vlerave të poshtëshënuara jeni: krejt

dakord, dakord, disi dakord, jo dakord apo aspak dakord?”:

Kodi

1 2 3 4 5 8 9

krejt dakord disi jo aspak nuk pa

dakord dakord dakord dakord e di përgj.

Atdhedashurisë...................................................................[ ]

Përgjegjësisë ndaj detyrës..................................................[ ]

Mirëkuptimit me bashkëqytetarët apo bashkëfshatarët......[ ]

Besës së dhënë....................................................................[ ]

Tolerancës fetare................................................................[ ]

Identitetit (krahinor e kombëtar).....................................[ ]

Familjes së konsoliduar......................................................[ ]

Kulturës kombëtare............................................................[ ]

33

34

35

36

37

38

39

40

P.9 “Në ç‟masë jeni i kënaqur ose jo nga gjëndja financiare e

familjes tuaj? Në se jeni krejt i pakënaqur zgjidhni 1 ose një

numër afër 1, në se jeni krejt i kënaqur zgjidhni 10 ose një numër

afër 10. Ju mund të zgjidhni numrat e ndërmjetëm për të nuancuar

opinionin tuaj”

Aspak i kënaqur Krejt i kënaqur

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

nuk e di

pa përgjigje

88

99

41

P.1

0 “Në përgjithësi në ç‟masë jeni i kënaqur apo i pakënaqur nga jeta

që bëni në këtë çast?”

Aspak i kënaqur Krejt i kënaqur

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

nuk e di

pa përgjigje

88

99

42

237

P.1

1 “A keni frikë se së afërmi do të humbni apo duhet të ndryshoni

vendin e punës?”

1. Jo........................................................................................

2. Po, kam frikë se do humbas vendin e punës......................

3. Po, kam frikë se duhet të ndryshoj vendin e punës............

nuk e di

pa përgjigje

1

2

3

8

9

43

P.1

2 “A keni frikë se së afërmi do të keni një ulje të nivelit tuaj të

jetesës?”

1. Po......................................................................................

2. Jo.......................................................................................

nuk e di

pa përgjigje

1

2

8

9

44

P.1

3 “Në ç‟masë mendoni se keni kontrollin mbi jetën tuaj dhe lirinë

për të zgjedhur?”

Aspak Shumë

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

nuk e di

pa përgjigje

88

99

45

P.1

4 “Në shkallën e mëposhtme shënoni se sa pikë i jepni punës në

raport me kohën e lirë dhe argëtimin?”

Është koha e lirë Është puna dhe jo koha

e kënaqësitë dhe jo e lirë e kënaqësitë që

puna që duhet të 1 2 3 4 5 duhet të ketë prioritet

kenë prioritet në jetë në jetë

nuk e di

pa përgjigje

8

9

46

P.1

5a

P.1

5b

“Kur jeni në kërkim të një pune, cilat gjëra ju duken më të

rëndësishme nga kriteret e mëposhtme. Cili, do të ishte sipas jush

më i rëndësishmi?”

“Dhe kush vjen pas tij?”

I pari I dyti

koll.47/ 48/

- një pagë e mirë për të mos patur

halle për para......................................................1...............1

- një vend pune që nuk rrezikon

ta humbësh apo të mbyllet.................................2...............2

- të punosh me njerëz që do...............................3...............3

- të bësh një punë të rëndësishme

që të japë ndjenjën se ke bërë diçka...................4...............4

- nuk e di.............................................................8..............8

- pa përgjigje.......................................................9..............9

238

P.1

6

16a

16b

16c

16d

16e

16f

16g

16h

16i

16j

16k

16l

16

m

16n

“Këtu kemi një listë me disa aspekte të një vendi pune apo një

veprimtarie profesionale që konsiderohen ndonjëherë si të

rëndësishme. Sipas jush cilat janë të rëndësishme?”

[shënoni të gjitha përgjigjet]

E përmendur Jo e përmendur

Një pagë e mirë................................………1.......................2

Jo shumë presion..............................……....1.......................2

Një vend pune të sigurt ...............................1.......................2

Një punë që vlerësohet nga të

tjerët.............................................................1.......................2

Orare të mira................................................1.......................2

Mundësi për iniciativë..................................1.......................2

Pushime shumë të mira................................1.......................2

Një punë ku mendoj se mund të

bëj diçka të hajrit.........................................1........................2

Një punë me përgjegjësira...........................1........................2

Një punë interesante....................................1........................2

Një punë që i përshtatet

aftësive të mia.............................................1........................2

Ndjenja se bëj punë të mirë.........................1.......................2

Një mjedis i mirë pune................................1.......................2

Ndjenja e të qenit të dobishëm

për të tjerët dhe shoqërinë ..........................1.......................2

49

50

51

52

53

54

55

56

57

58

59

60

61

62

P.1

7

17a

17b

17c

“A mund të thoni në se jeni krejt dakord, dakord, jo dakord, aspak

dakord me secilën prej thënieve të mëposhtme?”

krejt jo aspak nuk pa

dak. dak. dak. dak. e di përgj.

“Unë synoj që të rris

mirëqenien vetëm me

punë të ndershme...................1.......2......3........4........8........9

“Për të rritur mirëqenien

krahas punës së ndershme

do të përdor edhe çdo mjet

tjetër ligjor (% të huave,

interesave bankare e aksione

etj.)........................................1.......2......3.......4.........8........9

“Për të rritur mirëqenien do

të përdor çdo lloj pune apo

aktiviteti qoftë e ndershme

ose jo, ligjore ose jo..............1........2......3.......4.........8........9

63

64

65

239

P.1

8 “Në këtë çast ju jeni...”

[Lexoni përgjigjet e mundshme. Kodoni vetëm një përgjigje]

1. i (e) martuar...................................................................

2. bashkëjetoni (pa martesë)..............................................

3. i (e) divorcuar................................................................

4. i (e)ndarë........................................................................

5. i (e) ve............................................................................

6. beqar (e).........................................................................

pa përgjigje

1

2

3

4

5

6

9

66

P.1

9a

P.1

9b

“Këtu keni të renditura disa qëllime që Shqipëria duhet të

përcaktojë për dhjetë vitet e ardhshme. Cili nga ato ju duket më i

rëndësishmi?” [vetëm një përgjigje]

“Dhe kush është që vjen pas tij [vetëm një përgjigje]

Më i rënd. Pastaj

Koll.67/ 68/

- Një nivel të lartë të rritjes ekonomike.................1.............1

- Sigurimi në vend i një ushtrie të fortë

për t‟u mbrojtur......................................................2.............2

- Të bëhet që njerëzit të thonë fjalën e

tyre në punë, në lagje, në komunë.........................3.............3

- Përpjekja për t‟i bërë qytetet e fshatrat

tona më të bukura..................................................4.............4

nuk e di..................................................................8.............8

pa përgjigje............................................................9.............9

P.2

0a

P.2

0b

“Midis qëllimeve të paraqitura më poshtë a mund të tregoni se cili

ju duket më i rëndësishëm ?” [vetëm një përgjigje]

“Dhe cili vjen më pas?” [vetëm një përgjigje]

Më i rënd. Pastaj

Koll.69/ 70/

- Mbajtja e rendit në vend....................................1............1

- Përmirësimi i pjesëmarrjes së

qytetarëve në vendimet e qeverisjes....................2............2

- Kundërshtim ndaj rritjes së çmimeve................3............3

- Garantimi i lirisë së shprehjes...........................4............4

nuk e di................................................................8............8

pa përgjigje..........................................................9............9

240

P.2

1a

P.2

1b

“Këtu kemi një listë tjetër. Sipas jush cili është më i

rëndësishëm?” [vetëm një përgjigje]

“Dhe cili vjen më pas?” [vetëm një përgjigje]

Më i rënd. Pastaj

Koll.71/ 72/

- Të paturit e një ekonomie të

qëndrueshme......................................................1...............1

- Progresi drejt një shoqërie më humane...........2...............2

- Progresi drejt një shoqërie ku

idetë vlerësohen më shumë se

sa paratë.............................................................3...............3

- Lufta kundër kriminalitetit..............................4...............4

nuk e di..............................................................8...............8

pa përgjigje........................................................9...............9

P.2

2 “Pa dyshim që të gjithë shpresojmë që të mos kemi tjetër luftë,

por nëse ajo vjen, a jeni gati të luftoni për vendin tuaj?”

1. Po.......................................................................................

2. Jo........................................................................................

nuk e di

pa përgjigje

1

2

8

9

73

P.2

3

23a

23b

23c

23d

23e

“Po ju përmendim disa ndryshime në mënyrën e të jetuarit që

mund të ndodhin në të ardhmen. A mund të na thoni për secilën

prej tyre nëse do të ishte një gjë e mirë, e keqe, apo për ju s‟ka

rëndësi?”

gjë e gjë e nuk pa

mirë indiferent keqe e di përgj.

Do t‟i vihet më pak

rëndësi parave dhe të

mirave materiale.................1...........2.............3...........8..........9

Puna do të zerë më

pak vend në jetë..................1...........2.............3...........8..........9

Do të ketë përparësi më

Të madhe zhvillimi i

teknologjive të reja.............1............2............3...........8..........9

Do të respektohet më

tepër autoriteti....................1............2............3...........8..........9

Do t‟i kushtohet më

tepër rëndësi jetës

familjare.............................1............2............3...........8..........9

74

75

76

77

78

241

P.2

4

KA “Në ç‟masë jeni i interesuar për politikën?”

1. Shumë i interesuar.............................................................

2. Mjaft i interesuar...............................................................

3. Jo shumë i interesuar.........................................................

4. Aspak i interesuar..............................................................

nuk e di

pa përgjigje

2

1

2

3

4

8

9

9

10

P.2

5

25a

25b

25c

25d

25e

“Këtu keni një listë me disa forma të veprimtarisë politike dhe për

secilën do të na thoni nëse tashmë e keni bërë, nëse do të mund ta

bënit, ose nëse nuk do ta bënit, cilatdoqofshin rrethanat?” [një

përgjigje për çdo rresht]

Tashmë do ta s‟do ta nuk pa

e bërë bëja bëja kurrë e di përgj.

Nënshkruaj një

peticion...........................1............2............3...........8..........9

Pjesëmarrje në një

bojkot..............................1............2............3............8.........9

Pjesëmarrje në një

manifestim të lejuar.........1............2............3............8.........9

Pjesëmarrje në grevë

spontane..........................1............2............3............8.........9

Rrëmbim armësh dhe

rebelim ndaj shtetit.........1............2............3............8.........9

11

12

13

14

15

P.2

6 “Shqipëria është në prag të pranimit në BE lidhur me këtë

pranim, ju do të ishit Plotësisht dakord, disi dakord, jo dakord,

apo aspak dakord?”

1. Plotësisht pro.....................................................................

2. Më tepër pro......................................................................

3. Më tepër kundër................................................................

4. Plotësisht kundër...............................................................

nuk e di

pa përgjigje

1

2

3

4

8

9

16

242

P.2

7

27a

27b

27c

27d

27e

27f

27g

27h

27i

27j

27k

27l

27

m

27n

27o

“Për secilin institucion të mëposhtëm ju keni një besim shumë të

madh, mjaft të madh, të pakët apo aspak?”

[Një përgjigje për çdo rresht]

Besim Besim pak aspak nuk pa

sh. m. m. m. besim besim e di përgj.

Institucionet fetare...........1..........2........3.........4........8........9

Ushtria.............................1..........2.........3.........4.......8........9

Ligjet...............................1..........2.........3.........4........8........9

Shtypi..............................1..........2.........3.........4........8........9

Televizioni......................1..........2.........3.........4........8........9

Sindikatat........................1..........2.........3.........4........8........9

Policia.............................1..........2.........3.........4........8........9

Qeveria............................1..........2.........3.........4........8........9

Partitë politike.................1..........2.........3.........4........8........9

Parlamenti........................1..........2.........3.........4........8........9

Administrata....................1..........2.........3.........4........8........9

Kompanitë e mëdha.........1..........2.........3.........4........8........9

NATO..............................1..........2..........3........4........8........9

Bashkimi Evropian..........1..........2..........3........4........8........9

Kombet e Bashkuara........1..........2..........3........4........8........9

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

P.2

8

P.2

8a

P.2

8b

P.2

8c

P.2

8d

“Këtu keni disa tipe të ndryshme të sistemeve politike. Për secilin

prej tyre a mendoni se është një mënyrë shumë e mirë, mjaft e

mirë, mjaft e keqe, shumë e keqe e qeverisjes së vendit tonë?”

shumë mjaft mjaft shumë nuk pa

e mirë e mirë e keqe e keqe e di përgj.

Të kesh një udhëheqës

të fortë që nuk ka pse

të shqetësohet për

parlamentin dhe

zgjedhjet...........................1...........2.........3..........4.........8.......9

T‟u lihet specialistëve

dhe jo qeverisë, për të

vendosur për atë që

është më e mira për

vendin...............................1...........2..........3........4.........8.......9

T‟ia lemë ushtrisë që të

marrë vendimet.................1...........2..........3........4.........8.......9

Të kesh një sistem

politik demokratik.............1...........2..........3........4.........8.......9

32

33

34

35

243

P.2

9 “Cila pikëpamje politike që mbrojnë partitë, sipas jush është më e

mira?”

1. Një drejtues partie duhet të mbrojë prerazi pikëpamjen e tij

edhe nëse të tjerët s‟janë dakord me të...................................

2. Një drejtues partie duhet të jetë i gatshëm të bashkëpunojë me

të tjerët....................................................................................

nuk e di

pa përgjigje

1

2

8

9

36

P.3

0 “Sipas jush cila është përgjegjësia më e rëndësishme e një

qeverie?”

1. Të sigurojë rendin në vend................................................

Apo:

2. Të respektojë lirinë individuale.........................................

nuk e di

pa përgjigje

1

2

8

9

37

P.3

1 “A i përkisni një feje?”

Nëse nuk i përket asnjë feje [kodoni 0]

Nëse Po: cilës?

1. Myslimane.........................................................................

2. Ortodokse..........................................................................

3. Katolike.............................................................................

4. Bektashiane.......................................................................

5. Evangjeliste.......................................................................

6. Bahai.................................................................................

7. Tjetër.[Specifikoni]____________________..................

pa përgjigje

1

2

3

4

5

6

7

9

38

P.3

2 “Deri në ç‟masë Zoti është i rëndësishëm në jetën tuaj?”

Aspak i rënd. Shumë i rënd.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

nuk e di

pa përgjigje

88

99

39

244

P.3

3

P.3

3a

P.3

3b

P.3

3c

P.3

3d

P.3

3e

P.3

3f

P.3

3g

P.3

3h

P.3

3i

“Për secilin nga pohimet e mëposhtme, a mund të na thoni se ai

justifikohet gjithnjë ose jo?”

[Lexoni listën, përmendni çdo frazë dhe shënoni nga 1 te 10]

kurrë e justifikuar gjithnjë e justifikuar

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10nuk e

di = 88, pa përgjigje = 99

Përpjekja për të mos paguar biletën në transportet

publike......................................................................[ ]

Të fshehë të ardhurat për mos pagim taksash...........[ ]

Të blej diçka kur e di që është gjë e vjedhur............[ ]

Pranimi i ryshfetit në ushtrimin e detyrës................[ ]

Homoseksualiteti......................................................[ ]

Prostitucioni..............................................................[ ]

Aborti........................................................................[ ]

Divorci......................................................................[ ]

Vetëvrasja.................................................................[ ]

40

41

42

43

44

45

46

47

48

P.3

4 “Midis njësive gjeografike të mëposhtme me cilën e ndjeni veten

më të lidhur?” [Vetëm një përgjigje]

“Po tjetër?” [Vetëm një përgjigje]

e parë e dytë

koll.49/ 50/

- Fshati/qyteti juaj........................................................1............1

- Rrethi juaj..................................................................2............2

- I gjithë vendi (Shqipëria)..........................................3............3

- Europa.......................................................................4............4

- Bota...........................................................................5............5

- Nuk e di.....................................................................8............8

- Pa përgjigje................................................................9............9

P.3

5 “Deri në ç‟masë jeni krenar që jeni shqiptar?”

1. Shumë krenar.......................................................................

2. Mjaft krenar.........................................................................

3. Jo shumë krenar...................................................................

4. Aspak krenar........................................................................

nuk e di

pa përgjigje

1

2

3

4

8

9

51

245

P.3

6 “Në ç‟masë mendoni se janë përhapur në Shqipëri korrupsioni

dhe ryshfeti?”

1. Pothuajse asnjë i zgjedhur politik nuk është ngatërruar në

veprime të këtij tipi.................................................................

2. Disa të zgjedhur politikë janë implikuar.............................

3. Shumica e të zgjedhurve politikë janë të implikuar............

4. Pothuajse të gjithë të zgjedhurit politikë janë të implikuar.

nuk e di

pa përgjigje

1

2

3

4

8

9

52

P.3

7 KA Gjinia e personit të pyetur:

1. Mashkull................................................................................

2. Femër.....................................................................................

3

1

2

9

10

P.3

8 “A mund të na thoni vitin e lindjes?”

19________...............................................................................

pa përgjigje

99

11

P.3

9 “Kjo do të thotë që ju jeni______vjeç”

pa përgjigje

99

12

P.4

0 “Kush është shkolla e fundit që keni ndjekur?”

[Vetëm një përgjigje]

1. Asnjë formim shkollor/profesional....................................

2. Shkollë e detyruar (fillore, 8-vjeçare)................................

3. Shkollë profesionale dyvjeçare..........................................

4. Shkollë e mesme e përgjithshme.......................................

5. Shkollë e mesme teknike...................................................

6. Universitet. Shkollë e lartë................................................

7. Shkollë pasuniversitare/Gradë, Titull shkencor................

pa përgjigje.

1

2

3

4

5

6

7.

9

13

246

P.4

1a

P.4

1b

P.4

1c

“A keni aktualisht një vend pune?”

1. Po......................................................................[Kalo te 41b]

2. Jo.......................................................................[Kalo te 41c]

pa përgjigje

Nëse Po:

“A keni ju:

1. Vend pune me kohë të plotë (≥30 orë në javë)...................

2. Vend pune me kohë të pjesshme (< 30 orë në javë)...........

3. I pavarur me kohë të plotë..................................................

4. I pavarur me kohë të pjesshme............................................

pa përgjigje

Nëse Jo:

“A jeni ju:

1. Në pension/e tërhequr nga puna..........................................

2. Grua/burrë shtëpiak (e)........................................................

3. Student (e)............................................................................

4. Pa vend pune........................................................................

5. Tjetër, specifikojeni_______________________________

pa përgjigje

1

2

9

1

2

3

4

9

1

2

3

4

5

9

14

15

16

P.4

2 “Kush është (apo ishte) emërtimi i saktë i profesionit tuaj? Nëse

keni/kishit më shumë se një profesion, i atij të vendit të punës

kryesor”

[Kërkoni emërtimin e saktë të profesionit. Për shembull nëse

përgjigje është “mësues”, kërkoni lëndën që jep dhe tipin e

shkollës. Apo, nëse përgjigjja është “nëpunës” kërkoni ç‟lloj

nëpunësi dhe në cilin institucion]

..................................................................................................

17

P.4

3 “Na duhet një e dhënë mbi të ardhurat tuaja (të çiftit) mujore. Të

jeni i sigurt se ajo do të mbetet midis nesh (konfidenciale). Në

listën e mëposhtme keni disa kategori pagash e të ardhurash të

shënuara me gërma. Zgjidhni njërën prej tyre.

r = më pak se 10 000 lekë

t = midis 10 001 dhe 20 000 lekë

z = midis 20 001 dhe 30 000 lekë

q = midis 30 001 dhe 50 000 lekë

n = midis 50 001 dhe 60 000 lekë

u = midis 60 001 dhe 70 000 lekë

k = midis 70 001 dhe 90 000 lekë

i = midis 90 001 dhe 100 000 lekë

j = më shumë se 100 000 lekë

nuk e di

pa përgjigje

01

02

03

04

05

06

07

08

09

88

99

18

247

P.4

4

P.4

5

P.4

6

P.4

7

P.4

8

P.4

9

PYETJE PËR ANKETUESIN

KA Ora e fillimit dhe e fundit të intervistës: [ ][ ].........

Data: [ ][ ][ ]..............................................................

Gjatë intervistës personi ishte:

1. Shumë i interesuar...............................................................

2. Mjaft i interesuar.................................................................

3. Pak i interesuar....................................................................

Klasa e nivelit të jetesës

1. Shumë mirë nga gjendja......................................................

2. E mesme e lartë...................................................................

3. E mesme e ulët....................................................................

4. Modeste...............................................................................

PYETJE PËR GRUPIN REALIZUES

Vendi (Zona) ku u realizua intervista: _____________________

a) Rruga ku u realizua intervista: ______________________

4

1

2

3

1

2

3

4

9 10

11

12

13

14

15

248

PYETESORI I ZHVILLUAR NË PERIUDHËN MARS DHE MAJ 2012, ME

QËLLIM MATJEN E GABIMIT QË FUT KAMPIONIMI ME KUOTË NË

HALLKËN E FUNDIT TË TIJ.

Kodi i anketuesit________ Nr. i pyetësorit_________

2012 ANKETIM MBI VLERAT

“Tungjatjeta, vij nga Fakulteti i Shkencave Sociale i Universitetit të Tiranës.

Në kuadrin e një studimi kombëtar mbi vlerat e rëndësishme në jetë ne po realizojmë

këtë anketim. Do të dëshironim të kishim mendimin tuaj lidhur me këtë temë.

Bashkëpunimi juaj do të japë një kontribut modest në kuptimin më të mirë të asaj që

shqiptarët mendojnë dhe presin nga jeta. Ju faleminderit që pranoni të bashkëpunoni!

P.1

P.1

a

P.1

b

P.1

c

P.1

d

P.1

e

P.1f

“Për secilën nga gjërat e mëposhtme, a mundeni të më thoni në se

ajo në jetën tuaj është shumë e rëndësishme, mjaft e rëndësishme,

pak e rëndësishme ose aspak e rëndësishme?

KA Sh.R. M.R. P.R. As.R N/D P/P

Familja.............................1........2........3.......4........8.........9

Miqtë................................1........2........3.......4........8.........9

Koha e lirë........................1........2........3.......4........8.........9

Politika.............................1........2........3.......4........8.........9

Puna.................................1........2........3.......4........8.........9

Feja..................................1........2........3.......4........8.........9

1

9

10

11

12

13

14

15

P.2 “Duke marrë parasysh gjithçka, a do të thoni se jeni...

- Shumë i lumtur..................................................................

- Mjaft i lumtur....................................................................

- Jo shumë i lumtur..............................................................

- Jo i lumtur.........................................................................

- Aspak i lumtur?”...............................................................

Nuk e di

Pa përgjigje

1

2

3

4

5

8

9

16

249

P.3 “Në tërësi, si do ta paraqitni gjendjen tuaj shëndetësore në këtë

çast? A do të thonit se ajo është...

[Për numrat çift të pyetësorit, të lexohet nga 1 te 5, për ato

tek, të lexohet nga 5 te 1]

1. Shumë e mirë...................................................................

2. E mirë..............................................................................

3. E pranueshme...................................................................

4. E keqe..............................................................................

5. Shumë e keqe?”................................................................

Nuk e di

Pa përgjigje

1

2

3

4

5

8

9

17

P.4 “Me cilin nga këto dy opinione jeni më shumë dakord?

[Vetëm një përgjigje]

1. Duhen dashur dhe respektuar gjithnjë prindërit tanë,

pavarësisht nga cilësitë dhe të metat e tyre..............................

2. Nuk e kemi për detyrë të respektojmë dhe të duam prindërit

tanë kur ata nuk e kanë merituar me sjelljen dhe qëndrimin e

tyre.......................................................................

Nuk e di

Pa përgjigje

1

2

8

9

18

P.5 “Në përgjithësi, a do të thonit që mund t‟i besohet shumicës së

njerëzve apo që duhet të jesh i kujdesshëm kur ke të bësh me të

tjerët?

1. Mund t‟i besohet të gjithë njerëzve...................................

2. Mund t‟i besohet shumicës së njerëzve.............................

3. Mund t‟i besohet disa njerëzve..........................................

4. Duhet të jesh i kujdesshëm................................................

5. Nuk duhet t‟i besohet askujt..............................................

Nuk e di

Pa përgjigje

1

2

3

4

5

8

9

19

P.6

6a

6b

6c

6d

6e

6f

6g

6h

6i

6j

“Këtu keni një listë me kategori të ndryshme njerëzish. A mund të

na thoni se ndër to ka nga ata që nuk do të dëshironit t‟i kishit si

komshinj? Cilët?”

[Shënoni një përgjigje për çdo rresht]

Nuk i dua I dua

Njerëzve që punojnë në drejtësi.....................1................2

Njerëz të një race tjetër..................................1................2

Ekstremistë politikë.......................................1................2

Pijanecë..........................................................1................2

Njerëz gjakënxehtë ........................................1................2

Njerëz me probleme mendore .......................1................2

Prostituta........................................................1................2

Njerëz të sëmurë nga SIDA...........................1................2

Të droguar......................................................1................2

Homoseksualët...............................................1................2

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

250

P.7

7a

7b

7c

“A jeni dakord apo jo dakord me pohimet e mëposhtme?”

Dak. Jo As njëra Nuk Pa

dak. as tjetra e di përgj.

Kur vendet e punës janë të

rralla, një burrë ka më shumë

të drejtë për një punë se sa

një grua....................................1.......2..........3..........8........9

Kur vendet e punës janë të

rralla, duhen detyruar nje-

rëzit e moshuar të dalin në

pension më herët......................1.......2..........3..........8.......9

Kur vendet e punës janë të

rralla, u duhet dhënë prioritet

për vend pune shqiptarëve

ndaj të huajve..........................1........2..........3..........8.......9

30

31

32

P.8

8a

8b

8c

8d

8e

8f

8g

8h

“Lidhur me ruajtjen e vlerave të poshtëshënuara jeni: krejt

dakord, dakord, disi dakord, jo dakord apo aspak dakord?”:

Kodi

1 2 3 4 5 8 9

krejt dakord disi jo aspak nuk pa

dakord dakord dakord dakord e di përgj.

Atdhedashurisë...................................................................[ ]

Përgjegjësisë ndaj detyrës..................................................[ ]

Mirëkuptimit me bashkëqytetarët apo bashkëfshatarët......[ ]

Besës së dhënë....................................................................[ ]

Tolerancës fetare................................................................[ ]

Identitetit (krahinor e kombëtar).....................................[ ]

Familjes së konsoliduar......................................................[ ]

Kulturës kombëtare............................................................[ ]

33

34

35

36

37

38

39

40

P.9 “Në ç‟masë jeni i kënaqur ose jo nga gjëndja financiare e

familjes tuaj? Në se jeni krejt i pakënaqur zgjidhni 1 ose një

numër afër 1, në se jeni krejt i kënaqur zgjidhni 10 ose një numër

afër 10. Ju mund të zgjidhni numrat e ndërmjetëm për të nuancuar

opinionin tuaj”

Aspak i kënaqur Krejt i kënaqur

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

nuk e di

pa përgjigje

88

99

41

P.1

0 “Në përgjithësi në ç‟masë jeni i kënaqur apo i pakënaqur nga jeta

që bëni në këtë çast?”

Aspak i kënaqur Krejt i kënaqur

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

nuk e di

pa përgjigje

88

99

42

251

P.1

1 “A keni frikë se së afërmi do të humbni apo duhet të ndryshoni

vendin e punës?”

1. Jo........................................................................................

2. Po, kam frikë se do humbas vendin e punës......................

3. Po, kam frikë se duhet të ndryshoj vendin e punës............

nuk e di

pa përgjigje

1

2

3

8

9

43

P.1

2 “A keni frikë se së afërmi do të keni një ulje të nivelit tuaj të

jetesës?”

1. Po......................................................................................

2. Jo.......................................................................................

nuk e di

pa përgjigje

1

2

8

9

44

P.1

3 “Në ç‟masë mendoni se keni kontrollin mbi jetën tuaj dhe lirinë

për të zgjedhur?”

Aspak Shumë

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

nuk e di

pa përgjigje

88

99

45

P.1

4 “Në shkallën e mëposhtme shënoni se sa pikë i jepni punës në

raport me kohën e lirë dhe argëtimin?”

Është koha e lirë Është puna dhe jo koha

e kënaqësitë dhe jo e lirë e kënaqësitë që

puna që duhet të 1 2 3 4 5 duhet të ketë prioritet

kenë prioritet në jetë në jetë

nuk e di

pa përgjigje

8

9

46

P.1

5a

P.1

5b

“Kur jeni në kërkim të një pune, cilat gjëra ju duken më të

rëndësishme nga kriteret e mëposhtme. Cili, do të ishte sipas jush

më i rëndësishmi?”

“Dhe kush vjen pas tij?”

I pari I dyti

koll.47/ 48/

- një pagë e mirë për të mos patur

halle për para......................................................1...............1

- një vend pune që nuk rrezikon

ta humbësh apo të mbyllet.................................2...............2

- të punosh me njerëz që do...............................3...............3

- të bësh një punë të rëndësishme

që të japë ndjenjën se ke bërë diçka...................4...............4

- nuk e di.............................................................8..............8

- pa përgjigje.......................................................9..............9

252

P.1

6

16a

16b

16c

16d

16e

16f

16g

16h

16i

16j

16k

16l

16

m

16n

“Këtu kemi një listë me disa aspekte të një vendi pune apo një

veprimtarie profesionale që konsiderohen ndonjëherë si të

rëndësishme. Sipas jush cilat janë të rëndësishme?”

[shënoni të gjitha përgjigjet]

E përmendur Jo e përmendur

Një pagë e mirë................................………1.......................2

Jo shumë presion..............................……....1.......................2

Një vend pune të sigurt ...............................1.......................2

Një punë që vlerësohet nga të

tjerët.............................................................1.......................2

Orare të mira................................................1.......................2

Mundësi për iniciativë..................................1.......................2

Pushime shumë të mira................................1.......................2

Një punë ku mendoj se mund të

bëj diçka të hajrit.........................................1........................2

Një punë me përgjegjësira...........................1........................2

Një punë interesante....................................1........................2

Një punë që i përshtatet

aftësive të mia.............................................1........................2

Ndjenja se bëj punë të mirë.........................1.......................2

Një mjedis i mirë pune................................1.......................2

Ndjenja e të qenit të dobishëm

për të tjerët dhe shoqërinë ..........................1.......................2

49

50

51

52

53

54

55

56

57

58

59

60

61

62

P.1

7

17a

17b

17c

“A mund të thoni në se jeni krejt dakord, dakord, jo dakord, aspak

dakord me secilën prej thënieve të mëposhtme?”

krejt jo aspak nuk pa

dak. dak. dak. dak. e di përgj.

“Unë synoj që të rris

mirëqenien vetëm me

punë të ndershme...................1.......2......3........4........8........9

“Për të rritur mirëqenien

krahas punës së ndershme

do të përdor edhe çdo mjet

tjetër ligjor (% të huave,

interesave bankare e aksione

etj.)........................................1.......2......3.......4.........8........9

“Për të rritur mirëqenien do

të përdor çdo lloj pune apo

aktiviteti qoftë e ndershme

ose jo, ligjore ose jo..............1........2......3.......4.........8........9

63

64

65

253

P.1

8 “Në këtë çast ju jeni...”

[Lexoni përgjigjet e mundshme. Kodoni vetëm një përgjigje]

1. i (e) martuar...................................................................

2. bashkëjetoni (pa martesë)..............................................

3. i (e) divorcuar................................................................

4. i (e)ndarë........................................................................

5. i (e) ve............................................................................

6. beqar (e).........................................................................

pa përgjigje

1

2

3

4

5

6

9

66

P.1

9a

P.1

9b

“Këtu keni të renditura disa qëllime që Shqipëria duhet të

përcaktojë për dhjetë vitet e ardhshme. Cili nga ato ju duket më i

rëndësishmi?” [vetëm një përgjigje]

“Dhe kush është që vjen pas tij [vetëm një përgjigje]

Më i rënd. Pastaj

Koll.67/ 68/

- Një nivel të lartë të rritjes ekonomike.................1.............1

- Sigurimi në vend i një ushtrie të fortë

për t‟u mbrojtur......................................................2.............2

- Të bëhet që njerëzit të thonë fjalën e

tyre në punë, në lagje, në komunë.........................3.............3

- Përpjekja për t‟i bërë qytetet e fshatrat

tona më të bukura..................................................4.............4

nuk e di..................................................................8.............8

pa përgjigje............................................................9.............9

P.2

0a

P.2

0b

“Midis qëllimeve të paraqitura më poshtë a mund të tregoni se cili

ju duket më i rëndësishëm ?” [vetëm një përgjigje]

“Dhe cili vjen më pas?” [vetëm një përgjigje]

Më i rënd. Pastaj

Koll.69/ 70/

- Mbajtja e rendit në vend....................................1............1

- Përmirësimi i pjesëmarrjes së

qytetarëve në vendimet e qeverisjes....................2............2

- Kundërshtim ndaj rritjes së çmimeve................3............3

- Garantimi i lirisë së shprehjes...........................4............4

nuk e di................................................................8............8

pa përgjigje..........................................................9............9

254

P.2

1a

P.2

1b

“Këtu kemi një listë tjetër. Sipas jush cili është më i

rëndësishëm?” [vetëm një përgjigje]

“Dhe cili vjen më pas?” [vetëm një përgjigje]

Më i rënd. Pastaj

Koll.71/ 72/

- Të paturit e një ekonomie të

qëndrueshme......................................................1...............1

- Progresi drejt një shoqërie më humane...........2...............2

- Progresi drejt një shoqërie ku

idetë vlerësohen më shumë se

sa paratë.............................................................3...............3

- Lufta kundër kriminalitetit..............................4...............4

nuk e di..............................................................8...............8

pa përgjigje........................................................9...............9

P.2

2 “Pa dyshim që të gjithë shpresojmë që të mos kemi tjetër luftë,

por nëse ajo vjen, a jeni gati të luftoni për vendin tuaj?”

1. Po.......................................................................................

2. Jo........................................................................................

nuk e di

pa përgjigje

1

2

8

9

73

P.2

3

23a

23b

23c

23d

23e

“Po ju përmendim disa ndryshime në mënyrën e të jetuarit që

mund të ndodhin në të ardhmen. A mund të na thoni për secilën

prej tyre nëse do të ishte një gjë e mirë, e keqe, apo për ju s‟ka

rëndësi?”

gjë e gjë e nuk pa

mirë indiferent keqe e di përgj.

Do t‟i vihet më pak

rëndësi parave dhe të

mirave materiale.................1...........2.............3...........8..........9

Puna do të zerë më

pak vend në jetë..................1...........2.............3...........8..........9

Do të ketë përparësi më

Të madhe zhvillimi i

teknologjive të reja.............1............2............3...........8..........9

Do të respektohet më

tepër autoriteti....................1............2............3...........8..........9

Do t‟i kushtohet më

tepër rëndësi jetës

familjare.............................1............2............3...........8..........9

74

75

76

77

78

255

P.2

4

KA “Në ç‟masë jeni i interesuar për politikën?”

1. Shumë i interesuar.............................................................

2. Mjaft i interesuar...............................................................

3. Jo shumë i interesuar.........................................................

4. Aspak i interesuar..............................................................

nuk e di

pa përgjigje

2

1

2

3

4

8

9

9

10

P.2

5

25a

25b

25c

25d

25e

“Këtu keni një listë me disa forma të veprimtarisë politike dhe për

secilën do të na thoni nëse tashmë e keni bërë, nëse do të mund ta

bënit, ose nëse nuk do ta bënit, cilatdoqofshin rrethanat?” [një

përgjigje për çdo rresht]

Tashmë do ta s‟do ta nuk pa

e bërë bëja bëja kurrë e di përgj.

Nënshkruaj një

peticion...........................1............2............3...........8..........9

Pjesëmarrje në një

bojkot..............................1............2............3............8.........9

Pjesëmarrje në një

manifestim të lejuar.........1............2............3............8.........9

Pjesëmarrje në grevë

spontane..........................1............2............3............8.........9

Rrëmbim armësh dhe

rebelim ndaj shtetit.........1............2............3............8.........9

11

12

13

14

15

P.2

6 “Shqipëria është në prag të pranimit në BE lidhur me këtë

pranim, ju do të ishit Plotësisht dakord, disi dakord, jo dakord,

apo aspak dakord?”

1. Plotësisht pro.....................................................................

2. Më tepër pro......................................................................

3. Më tepër kundër................................................................

4. Plotësisht kundër...............................................................

nuk e di

pa përgjigje

1

2

3

4

8

9

16

256

P.2

7

27a

27b

27c

27d

27e

27f

27g

27h

27i

27j

27k

27l

27

m

27n

27o

“Për secilin institucion të mëposhtëm ju keni një besim shumë të

madh, mjaft të madh, të pakët apo aspak?”

[Një përgjigje për çdo rresht]

Besim Besim pak aspak nuk pa

sh. m. m. m. besim besim e di përgj.

Institucionet fetare...........1..........2........3.........4........8........9

Ushtria.............................1..........2.........3.........4.......8........9

Ligjet...............................1..........2.........3.........4........8........9

Shtypi..............................1..........2.........3.........4........8........9

Televizioni......................1..........2.........3.........4........8........9

Sindikatat........................1..........2.........3.........4........8........9

Policia.............................1..........2.........3.........4........8........9

Qeveria............................1..........2.........3.........4........8........9

Partitë politike.................1..........2.........3.........4........8........9

Parlamenti........................1..........2.........3.........4........8........9

Administrata....................1..........2.........3.........4........8........9

Kompanitë e mëdha.........1..........2.........3.........4........8........9

NATO..............................1..........2..........3........4........8........9

Bashkimi Evropian..........1..........2..........3........4........8........9

Kombet e Bashkuara........1..........2..........3........4........8........9

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

P.2

8

P.2

8a

P.2

8b

P.2

8c

P.2

8d

“Këtu keni disa tipe të ndryshme të sistemeve politike. Për secilin

prej tyre a mendoni se është një mënyrë shumë e mirë, mjaft e

mirë, mjaft e keqe, shumë e keqe e qeverisjes së vendit tonë?”

shumë mjaft mjaft shumë nuk pa

e mirë e mirë e keqe e keqe e di përgj.

Të kesh një udhëheqës

të fortë që nuk ka pse

të shqetësohet për

parlamentin dhe

zgjedhjet...........................1...........2.........3..........4.........8.......9

T‟u lihet specialistëve

dhe jo qeverisë, për të

vendosur për atë që

është më e mira për

vendin...............................1...........2..........3........4.........8.......9

T‟ia lemë ushtrisë që të

marrë vendimet.................1...........2..........3........4.........8.......9

Të kesh një sistem

politik demokratik.............1...........2..........3........4.........8.......9

32

33

34

35

257

P.2

9 “Cila pikëpamje politike që mbrojnë partitë, sipas jush është më e

mira?”

1. Një drejtues partie duhet të mbrojë prerazi pikëpamjen e tij

edhe nëse të tjerët s‟janë dakord me të...................................

2. Një drejtues partie duhet të jetë i gatshëm të bashkëpunojë me

të tjerët....................................................................................

nuk e di

pa përgjigje

1

2

8

9

36

P.3

0 “Sipas jush cila është përgjegjësia më e rëndësishme e një

qeverie?”

1. Të sigurojë rendin në vend................................................

Apo:

2. Të respektojë lirinë individuale.........................................

nuk e di

pa përgjigje

1

2

8

9

37

P.3

1 “A i përkisni një feje?”

Nëse nuk i përket asnjë feje [kodoni 0]

Nëse Po: cilës?

1. Myslimane.........................................................................

2. Ortodokse..........................................................................

3. Katolike.............................................................................

4. Bektashiane.......................................................................

5. Evangjeliste.......................................................................

6. Bahai.................................................................................

7. Tjetër.[Specifikoni]____________________..................

pa përgjigje

1

2

3

4

5

6

7

9

38

P.3

2 “Deri në ç‟masë Zoti është i rëndësishëm në jetën tuaj?”

Aspak i rënd. Shumë i rënd.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

nuk e di

pa përgjigje

88

99

39

258

P.3

3

P.3

3a

P.3

3b

P.3

3c

P.3

3d

P.3

3e

P.3

3f

P.3

3g

P.3

3h

P.3

3i

“Për secilin nga pohimet e mëposhtme, a mund të na thoni se ai

justifikohet gjithnjë ose jo?”

[Lexoni listën, përmendni çdo frazë dhe shënoni nga 1 te 10]

kurrë e justifikuar gjithnjë e justifikuar

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10nuk e

di = 88, pa përgjigje = 99

Përpjekja për të mos paguar biletën në transportet

publike......................................................................[ ]

Të fshehë të ardhurat për mos pagim taksash...........[ ]

Të blej diçka kur e di që është gjë e vjedhur............[ ]

Pranimi i ryshfetit në ushtrimin e detyrës................[ ]

Homoseksualiteti......................................................[ ]

Prostitucioni..............................................................[ ]

Aborti........................................................................[ ]

Divorci......................................................................[ ]

Vetëvrasja.................................................................[ ]

40

41

42

43

44

45

46

47

48

P.3

4 “Midis njësive gjeografike të mëposhtme me cilën e ndjeni veten

më të lidhur?” [Vetëm një përgjigje]

“Po tjetër?” [Vetëm një përgjigje]

e parë e dytë

koll.49/ 50/

- Fshati/qyteti juaj........................................................1............1

- Rrethi juaj..................................................................2............2

- I gjithë vendi (Shqipëria)..........................................3............3

- Europa.......................................................................4............4

- Bota...........................................................................5............5

- Nuk e di.....................................................................8............8

- Pa përgjigje................................................................9............9

P.3

5 “Deri në ç‟masë jeni krenar që jeni shqiptar?”

1. Shumë krenar.......................................................................

2. Mjaft krenar.........................................................................

3. Jo shumë krenar...................................................................

4. Aspak krenar........................................................................

nuk e di

pa përgjigje

1

2

3

4

8

9

51

259

P.3

6 “Në ç‟masë mendoni se janë përhapur në Shqipëri korrupsioni

dhe ryshfeti?”

1. Pothuajse asnjë i zgjedhur politik nuk është ngatërruar në

veprime të këtij tipi.................................................................

2. Disa të zgjedhur politikë janë implikuar.............................

3. Shumica e të zgjedhurve politikë janë të implikuar............

4. Pothuajse të gjithë të zgjedhurit politikë janë të implikuar.

nuk e di

pa përgjigje

1

2

3

4

8

9

52

P.3

7 KA Gjinia e personit të pyetur:

1. Mashkull................................................................................

2. Femër.....................................................................................

3

1

2

9

10

P.3

8 “A mund të na thoni vitin e lindjes?”

19________...............................................................................

pa përgjigje

99

11

P.3

9 “Kjo do të thotë që ju jeni______vjeç”

pa përgjigje

99

12

P.4

0 “Kush është shkolla e fundit që keni ndjekur?”

[Vetëm një përgjigje]

1. Asnjë formim shkollor/profesional....................................

2. Shkollë e detyruar (fillore, 8-vjeçare)................................

3. Shkollë profesionale dyvjeçare..........................................

4. Shkollë e mesme e përgjithshme.......................................

5. Shkollë e mesme teknike...................................................

6. Universitet. Shkollë e lartë................................................

7. Shkollë pasuniversitare/Gradë, Titull shkencor................

pa përgjigje.

1

2

3

4

5

6

7.

9

13

260

P.4

1a

P.4

1b

P.4

1c

“A keni aktualisht një vend pune?”

1. Po......................................................................[Kalo te 41b]

2. Jo.......................................................................[Kalo te 41c]

pa përgjigje

Nëse Po:

“A keni ju:

1. Vend pune me kohë të plotë (≥30 orë në javë)...................

2. Vend pune me kohë të pjesshme (< 30 orë në javë)...........

3. I pavarur me kohë të plotë..................................................

4. I pavarur me kohë të pjesshme............................................

pa përgjigje

Nëse Jo:

“A jeni ju:

1. Në pension/e tërhequr nga puna..........................................

2. Grua/burrë shtëpiak (e)........................................................

3. Student (e)............................................................................

4. Pa vend pune........................................................................

5. Tjetër, specifikojeni_______________________________

pa përgjigje

1

2

9

1

2

3

4

9

1

2

3

4

5

9

14

15

16

P.4

2 “Kush është (apo ishte) emërtimi i saktë i profesionit tuaj? Nëse

keni/kishit më shumë se një profesion, i atij të vendit të punës

kryesor”

[Kërkoni emërtimin e saktë të profesionit. Për shembull nëse

përgjigje është “mësues”, kërkoni lëndën që jep dhe tipin e

shkollës. Apo, nëse përgjigjja është “nëpunës” kërkoni ç‟lloj

nëpunësi dhe në cilin institucion]

..................................................................................................

17

P.4

3 “Na duhet një e dhënë mbi të ardhurat tuaja (të çiftit) mujore. Të

jeni i sigurt se ajo do të mbetet midis nesh (konfidenciale). Në

listën e mëposhtme keni disa kategori pagash e të ardhurash të

shënuara me gërma. Zgjidhni njërën prej tyre.

r = më pak se 10 000 lekë

t = midis 10 001 dhe 20 000 lekë

z = midis 20 001 dhe 30 000 lekë

q = midis 30 001 dhe 50 000 lekë

n = midis 50 001 dhe 60 000 lekë

u = midis 60 001 dhe 70 000 lekë

k = midis 70 001 dhe 90 000 lekë

i = midis 90 001 dhe 100 000 lekë

j = më shumë se 100 000 lekë

nuk e di

pa përgjigje

01

02

03

04

05

06

07

08

09

88

99

18

261

P.4

4

P.4

5

P.4

6

P.4

7

P.4

8

P.4

9

PYETJE PËR ANKETUESIN

KA Ora e fillimit dhe e fundit të intervistës: [ ][ ].........

Data: [ ][ ][ ]..............................................................

Gjatë intervistës personi ishte:

1. Shumë i interesuar...............................................................

2. Mjaft i interesuar.................................................................

3. Pak i interesuar....................................................................

Klasa e nivelit të jetesës

1. Shumë mirë nga gjendja......................................................

2. E mesme e lartë...................................................................

3. E mesme e ulët....................................................................

4. Modeste...............................................................................

PYETJE PËR GRUPIN REALIZUES

Vendi (Zona) ku u realizua intervista: _____________________

a) Rruga ku u realizua intervista: ______________________

4

1

2

3

1

2

3

4

9 10

11

12

13

14

15

262

PYETESORI I ZHVILLUAR NË VITIN 2014, ME QËLLIM MATJEN E

GABIMIT QË FUT KAMPIONIMI ME KUOTË NË HALLKËN E FUNDIT

TË TIJ.

Kodi i anketuesit_________ Nr_________

Prill 2014 ANKETIM MBI VLERAT

“Tungjatjeta, vij nga Fakulteti i Shkencave Sociale i Universitetit të Tiranës. Në

kuadrin e një studimi kombëtar mbi vlerat e rëndësishme në jetë ne po realizojmë

këtë anketim. Do të dëshironim të kishim mendimin tuaj lidhur me këtë temë.

Bashkëpunimi juaj do të japë një kontribut modest në kuptimin më të mirë të asaj që

shqiptarët mendojnë dhe presin nga jeta. Ju faleminderit që pranoni të bashkëpunoni!

P.1

P.1a

P.1b

P.1c

P.1d

P.1e

P.1f

“Për secilën nga gjërat e mëposhtme, a mundeni të më thoni në se

ajo në jetën tuaj është shumë e rëndësishme, mjaft e rëndësishme,

pak e rëndësishme ose aspak e rëndësishme?

KA Sh.R. M.R. P.R. As.R N/D P/P

Familja.............................1........2........3.......4........8.........9

Miqtë................................1........2........3.......4........8.........9

Koha e lirë........................1........2........3.......4........8.........9

Politika.............................1........2........3.......4........8.........9

Puna.................................1........2........3.......4........8.........9

Feja..................................1........2........3.......4........8.........9

1

9

10

11

12

13

14

15

P.2 “Duke marrë parasysh gjithçka, a do të thoni se jeni...

- Shumë i lumtur..................................................................

- Mjaft i lumtur....................................................................

- Jo shumë i lumtur..............................................................

- Jo i lumtur.........................................................................

- Aspak i lumtur?”...............................................................

Nuk e di

Pa përgjigje

1

2

3

4

5

8

9

16

P.3 “Në tërësi, si do ta paraqitni gjendjen tuaj shëndetësore në këtë

çast? A do të thonit se ajo është...

[Për numrat çift të pyetësorit, të lexohet nga 1 te 5, për ato

tek, të lexohet nga 5 te 1]

1. Shumë e mirë...................................................................

2. E mirë..............................................................................

3. E pranueshme...................................................................

4. E keqe..............................................................................

5. Shumë e keqe?”................................................................

Nuk e di

Pa përgjigje

1

2

3

4

5

8

9

17

263

P.4 “Në përgjithësi, a do të thonit që mund t‟i besohet shumicës së

njerëzve apo që duhet të jesh i kujdesshëm kur ke të bësh me të

tjerët?

1. Mund t‟i besohet të gjithë njerëzve...................................

2. Mund t‟i besohet shumicës së njerëzve.............................

3. Mund t‟i besohet disa njerëzve..........................................

4. Duhet të jesh i kujdesshëm................................................

5. Nuk duhet t‟i besohet askujt..............................................

Nuk e di

Pa përgjigje

1

2

3

4

5

8

9

18

P.6

6a

6b

6c

6d

6e

6f

6g

6h

6i

6j

“Këtu keni një listë me kategori të ndryshme njerëzish. A mund të

na thoni se ndër to ka nga ata që nuk do të dëshironit t‟i kishit si

komshinj? Cilët?”

[Shënoni një përgjigje për çdo rresht]

Nuk i dua I dua

Njerëzve që punojnë në drejtësi....................1................2

Njerëz të një race tjetër..................................1................2

Ekstremistë politikë.......................................1................2

Pijanecë..........................................................1................2

Njerëz gjakënxehtë ........................................1................2

Njerëz me probleme mendore .......................1................2

Prostituta.........................................................1................2

Njerëz të sëmurë nga SIDA............................1................2

Të droguar.......................................................1................2

Homoseksualët................................................1................2

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

P.7

7a

7b

7c

“A jeni dakord apo jo dakord me pohimet e mëposhtme?”

Dak. Jo As njëra Nuk Pa

dak. as tjetra e di përgj.

Kur vendet e punës janë të

rralla, një burrë ka më shumë

të drejtë për një punë se sa

një grua....................................1.......2..........3..........8........9

Kur vendet e punës janë të

rralla, duhen detyruar nje-

rëzit e moshuar të dalin në

pension më herët......................1.......2..........3..........8.......9

Kur vendet e punës janë të

rralla, u duhet dhënë prioritet

për vend pune shqiptarëve

ndaj të huajve..........................1........2..........3..........8.......9

29

30

31

264

P.8

8a

8b

8c

8d

8e

8f

8g

8h

“Lidhur me ruajtjen e vlerave të poshtëshënuara jeni: krejt

dakord, dakord, disi dakord, jo dakord apo aspak dakord?”:

Kodi

1 2 3 4 5 8 9

krejt dakord disi jo aspak nuk pa

dakord dakord dakord dakord e di përgj.

Atdhedashurisë...................................................................[ ]

Përgjegjësisë ndaj detyrës..................................................[ ]

Mirëkuptimit me bashkëqytetarët apo bashkëfshatarët......[ ]

Besës së dhënë....................................................................[ ]

Tolerancës fetare................................................................[ ]

Identitetit (krahinor e kombëtar).....................................[ ]

Familjes së konsoliduar......................................................[ ]

Kulturës kombëtare............................................................[ ]

32

33

34

35

36

37

38

39

P.9 “Në ç‟masë jeni i kënaqur ose jo nga gjëndja financiare e

familjes tuaj? Në se jeni krejt i pakënaqur zgjidhni 1 ose një

numër afër 1, në se jeni krejt i kënaqur zgjidhni 10 ose një numër

afër 10. Ju mund të zgjidhni numrat e ndërmjetëm për të nuancuar

opinionin tuaj”

Aspak i kënaqur Krejt i kënaqur

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

nuk e di

pa përgjigje

88

99

40

P.10 “A keni frikë se së afërmi do të keni një ulje të nivelit tuaj të

jetesës?”

1. Po......................................................................................

2. Jo.......................................................................................

nuk e di

pa përgjigje

1

2

8

9

41

P.11 “A keni frikë se së afërmi do të humbni apo duhet të ndryshoni

vendin e punës?”

1. Jo........................................................................................

2. Po, kam frikë se do humbas vendin e punës......................

3. Po, kam frikë se duhet të ndryshoj vendin e punës............

nuk e di

pa përgjigje

1

2

3

8

9

42

P.12 “Në ç‟masë mendoni se keni kontrollin mbi jetën tuaj dhe lirinë

për të zgjedhur?”

Aspak Shumë

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

nuk e di

pa përgjigje

88

99

43

265

P.13 “Në përgjithësi në ç‟masë jeni i kënaqur apo i pakënaqur nga jeta

që bëni në këtë çast?”

Aspak i kënaqur Krejt i kënaqur

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

nuk e di

pa përgjigje

88

99

44

P.14 “Në shkallën e mëposhtme shënoni se sa pikë i jepni punës në

raport me kohën e lirë dhe argëtimin?”

Është koha e lirë Është puna dhe jo koha

e kënaqësitë dhe jo e lirë e kënaqësitë që

puna që duhet të 1 2 3 4 5 duhet të ketë prioritet

kenë prioritet në jetë në jetë

nuk e di

pa përgjigje

8

9

45

P.15a

P.15b

“Kur jeni në kërkim të një pune, cilat gjëra ju duken më të

rëndësishme nga kriteret e mëposhtme. Cili, do të ishte sipas jush

më i rëndësishmi?”

“Dhe kush vjen pas tij?”

I pari I dyti

koll.46/ 47/

- një pagë e mirë për të mos patur

halle për para......................................................1...............1

- një vend pune që nuk rrezikon

ta humbësh apo të mbyllet.................................2...............2

- të punosh me njerëz që do...............................3...............3

- të bësh një punë të rëndësishme

që të japë ndjenjën se ke bërë diçka...................4...............4

- nuk e di.............................................................8..............8

- pa përgjigje.......................................................9..............9

266

P.16

16a

16b

16c

16d

16e

16f

16g

16h

16i

16j

16k

16l

16m

16n

“Këtu kemi një listë me disa aspekte të një vendi pune apo një

veprimtarie profesionale që konsiderohen ndonjëherë si të

rëndësishme. Sipas jush cilat janë të rëndësishme?”

[Shënoni të gjitha përgjigjet]

E përmendur Jo e përmendur

Një pagë e mirë................................………1.......................2

Jo shumë presion..............................……....1.......................2

Një vend pune të sigurt ...............................1.......................2

Një punë që vlerësohet nga të

tjerët.............................................................1.......................2

Orare të mira................................................1.......................2

Mundësi për iniciativë..................................1.......................2

Pushime shumë të mira................................1.......................2

Një punë ku mendoj se mund të

bëj diçka të hajrit.........................................1........................2

Një punë me përgjegjësira...........................1........................2

Një punë interesante....................................1........................2

Një punë që i përshtatet

aftësive të mia..............................................1........................2

Ndjenja se bëj punë të mirë..........................1.......................2

Një mjedis i mirë pune.................................1.......................2

Ndjenja e të qenit të dobishëm

për të tjerët dhe shoqërinë ............................1.......................2

48

49

50

51

52

53

54

55

56

57

58

59

60

61

P.17

17a

17b

17c

“A mund të thoni në se jeni krejt dakord, dakord, jo dakord, aspak

dakord me secilën prej thënieve të mëposhtme?”

krejt jo aspak nuk pa

dak. dak. dak. dak. e di përgj.

“Unë synoj që të rris

mirëqenien vetëm me

punë të ndershme...................1.......2......3........4........8........9

“Për të rritur mirëqenien

krahas punës së ndershme

do të përdor edhe çdo mjet

tjetër ligjor (% të huave,

interesave bankare e aksione

etj.)........................................1.......2......3.......4.........8........9

“Për të rritur mirëqenien do

të përdor çdo lloj pune apo

aktiviteti qoftë e ndershme

ose jo, ligjore ose jo..............1........2......3.......4.........8........9

62

63

64

267

P.18 “Në këtë çast ju jeni...”

[Lexoni përgjigjet e mundshme. Kodoni vetëm një përgjigje]

1. i (e) martuar...................................................................

2. bashkëjetoni (pa martesë)..............................................

3. i (e) divorcuar................................................................

4. i (e)ndarë........................................................................

5. i (e) ve............................................................................

6. beqar (e).........................................................................

pa përgjigje

1

2

3

4

5

6

9

65

P.19a

P.19b

“Këtu keni të renditura disa qëllime që Shqipëria duhet të

përcaktojë për dhjetë vitet e ardhshme. Cili nga ato ju duket më i

rëndësishmi?” [vetëm një përgjigje]

“Dhe kush është që vjen pas tij [vetëm një përgjigje]

Më i rënd. Pastaj

Koll.66/ 67/

- Një nivel të lartë të rritjes ekonomike.................1.............1

- Sigurimi në vend i një ushtrie të fortë

për t‟u mbrojtur......................................................2.............2

- Të bëhet që njerëzit të thonë fjalën e

tyre në punë, në lagje, në komunë.........................3.............3

- Përpjekja për t‟i bërë qytetet e fshatrat

tona më të bukura..................................................4.............4

nuk e di..................................................................8.............8

pa përgjigje............................................................9.............9

P.20a

P.20b

“Midis qëllimeve të paraqitura më poshtë a mund të tregoni se cili

ju duket më i rëndësishëm ?” [vetëm një përgjigje]

“Dhe cili vjen më pas?” [vetëm një përgjigje]

Më i rënd. Pastaj

Koll.68/ 69/

- Mbajtja e rendit në vend....................................1............1

- Përmirësimi i pjesëmarrjes së

qytetarëve në vendimet e qeverisjes....................2............2

- Kundërshtim ndaj rritjes së çmimeve................3............3

- Garantimi i lirisë së shprehjes...........................4............4

nuk e di................................................................8............8

pa përgjigje..........................................................9............9

268

P.21a

P.21b

“Këtu kemi një listë tjetër. Sipas jush cili është më i

rëndësishëm?” [vetëm një përgjigje]

“Dhe cili vjen më pas?” [vetëm një përgjigje]

Më i rënd. Pastaj

Koll.70/ 71/

- Të paturit e një ekonomie të

qëndrueshme......................................................1...............1

- Progresi drejt një shoqërie më humane...........2...............2

- Progresi drejt një shoqërie ku

idetë vlerësohen më shumë se

sa paratë.............................................................3...............3

- Lufta kundër kriminalitetit..............................4...............4

nuk e di..............................................................8...............8

pa përgjigje........................................................9...............9

P.22 “Pa dyshim që të gjithë shpresojmë që të mos kemi tjetër luftë,

por nëse ajo vjen, a jeni gati të luftoni për vendin tuaj?”

1. Po.......................................................................................

2. Jo........................................................................................

nuk e di

pa përgjigje

1

2

8

9

72

P.23 KA “Në ç‟masë jeni i interesuar për politikën?”

1. Shumë i interesuar.............................................................

2. Mjaft i interesuar...............................................................

3. Jo shumë i interesuar.........................................................

4. Aspak i interesuar..............................................................

nuk e di

pa përgjigje

2

1

2

3

4

8

9

9

10

P.24

24a

24b

24c

24d

24e

“Këtu keni një listë me disa forma të veprimtarisë politike dhe për

secilën do të na thoni nëse tashmë e keni bërë, nëse do të mund ta

bënit, ose nëse nuk do ta bënit, cilatdoqofshin rrethanat?” [një

përgjigje për çdo rresht]

Tashmë do ta s‟do ta nuk pa

e bërë bëja bëja kurrë e di përgj.

Nënshkruaj një

peticion...........................1............2............3...........8..........9

Pjesëmarrje në një

bojkot..............................1............2............3............8.........9

Pjesëmarrje në një

manifestim të lejuar........1............2............3............8.........9

Pjesëmarrje në grevë

spontane..........................1............2............3............8.........9

Rrëmbim armësh dhe

rebelim ndaj shtetit.........1.............2............3............8.........9

11

12

13

14

15

269

P.25 “Shqipëria është në prag të pranimit në BE lidhur me këtë

pranim, ju do të ishit Plotësisht dakord, disi dakord, jo dakord,

apo aspak dakord?”

1. Plotësisht pro.....................................................................

2. Më tepër pro......................................................................

3. Më tepër kundër................................................................

4. Plotësisht kundër...............................................................

nuk e di

pa përgjigje

1

2

3

4

8

9

16

P.26

P.26a

P.26b

P.26c

P.26d

P.26e

P.26f

P.26g

P.26h

P.26i

“Për secilin nga pohimet e mëposhtme, a mund të na thoni se ai

justifikohet gjithnjë ose jo?”

[Lexoni listën, përmendni çdo frazë dhe shënoni nga 1 te 10]

Kurrë e justifikuar Gjithnjë e justifikuar

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

nuk e di = 88, pa përgjigje = 99

Përpjekja për të mos paguar biletën në transportet

publike......................................................................[ ]

Të fshehë të ardhurat për mos pagim taksash...........[ ]

Të blej diçka kur e di që është gjë e vjedhur............[ ]

Pranimi i ryshfetit në ushtrimin e detyrës................[ ]

Homoseksualiteti......................................................[ ]

Prostitucioni..............................................................[ ]

Aborti........................................................................[ ]

Divorci......................................................................[ ]

Vetëvrasja.................................................................[ ]

17

18

19

20

21

22

23

24

25

P.27 KA Gjinia e personit të pyetur:

1. Mashkull................................................................................

2. Femër.....................................................................................

3

1

2

9

10

P.28 “A mund të na thoni vitin e lindjes?”: 19________...................

pa përgjigje

99

11

P.29 “Kjo do të thotë që ju jeni______vjeç” 99 12

P.30 “Kush është shkolla e fundit që keni ndjekur?”

[Vetëm një përgjigje]

1. Asnjë formim shkollor/profesional....................................

2. Shkollë e detyruar (fillore, 8-vjeçare)................................

3. Shkollë profesionale dyvjeçare..........................................

4. Shkollë e mesme e përgjithshme.......................................

5. Shkollë e mesme teknike...................................................

6. Universitet. Shkollë e lartë................................................

7. Shkollë pasuniversitare/Gradë, Titull shkencor................

pa përgjigje.

1

2

3

4

5

6

7

9

13

270

P.31 “Na duhet një e dhënë mbi të ardhurat tuaja (të familjes) mujore.

Të jeni i sigurt se ajo do të mbetet midis nesh (konfidenciale). Në

listën e mëposhtme keni disa kategori pagash e të ardhurash.

Zgjidhni njërën prej tyre.

r = më pak se 2 500 lekë…………………………………….

t = midis 2 501 dhe 4 500 lekë………………………………

z = midis 4 501 dhe 6 000 lekë……………………………...

q = midis 6 001 dhe 9 000 lekë……………………………...

n = midis 9 001 dhe 12 000 lekë…………………………….

u = midis 12 001 dhe 20 000 lekë…………………………...

k = midis 20 001 dhe 35 000 lekë…………………………...

i = midis 35 001 dhe 65 000 lekë….………………………...

j = midis 65 001 dhe 80 000 lekë….………………………...

k = midis 80 001 dhe 100 000 lekë….………………………

k = më shumë se 100 000 lekë………………………………

- Nuk e di…………………………………………………….

- Pa përgjigje…………………………………………………

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

88

99

18

P.32

P.33

P.34

P.35

P.36

PYETJE PËR ANKETUESIN

KA Gjatë intervistës personi ishte:

1. Shumë i interesuar...............................................................

2. Mjaft i interesuar.................................................................

3. Pak i interesuar....................................................................

Klasa e nivelit të jetesës

1. Shumë mirë nga gjendja......................................................

2. E mesme e lartë...................................................................

3. E mesme e ulët....................................................................

4. Modeste...............................................................................

PYETJE PËR GRUPIN REALIZUES

Intervista u realizua më: _____/____/ 2014

Vendi (Zona) ku u realizua intervista: _____________________

a) Rruga ku u realizua intervista: ______________________

4

1

2

3

1

2

3

4

9 10

11

12

13

14

15

16

271

SHTOJCA 9.2. Vlerat negative dhe pozitive të diferencave të vlerave të treguesve të “tendencës qëndrore” ,

Vlerat negative dhe pozitive të diferencave të vlerave të treguesve të “tendencës qëndrore” , konkretisht

MESATARJA (nga anketimet në rrugë dhe në familje), për matjen e gabimit që vjen nga moskonsiderimi i

anonimatit kur respondentëve ju bëhen pyetje me natyrë delikate, përkatësisht për vitin 2009

kodi Nr. drituji varfer shserPD shserPS shserLSI shserPLL shserPAD shserPR

N Valid 0 514 512 510 512 506 505 500 498 497 Missing 554 40 42 44 42 48 49 54 56 57

Mean 5.671206 1.796875 1.84902 4.267578 4.73913 3.245545 1.606 1.574297 1.873239

DIFERENCA

-

0.2673273

-

0.1059706

-

0.4355469

-

0.3951108

-

0.0499545 -0.3169249 -0.3397028

-

0.1868808

Rkodi RNr. Rdrituji Rvarfer RshserPD RshserPS RshserLSI RshserPLL RshserPAD RshserPR

N Valid 0 514 514 511 512 514 511 506 500 499 Missing 554 40 40 43 42 40 43 48 54 55 Mean 5.677043 2.064202 1.95499 4.703125 5.134241 3.295499 1.922925 1.914 2.06012

272

shserPBDNJ shserPBK shserPDR shserPDK shserPDS1 korrup prona polsoc premrPD premLSI premrPLL premPAD

497 496 496 495 492 512 507 512 511 502 501 500 57 58 58 59 62 42 47 42 43 52 53 54 1.678068 1.389113 1.566532 1.535354 1.721545 1.779297 8.382643 1.835938 3.976517 2.870518 1.431138 1.372

-0.3400039 -0.1851843 -0.0900942 -0.1685004 -0.0314917

-

0.0756051 0.4373305

-

0.0579721

-

0.4227006 -0.20869 -0.3457547 -0.3305948

RshserPBDNJ RshserPBK RshserPDR RshserPDK RshserPDS Rkorrup Rprona Rpolsoc RpremPD RpremLSI RpremrPLL RpremPAD

498 498 498 493 494 510 512 509 511 505 502 501 56 56 56 61 60 44 42 45 43 49 52 53 2.018072 1.574297 1.656627 1.703854 1.753036 1.854902 7.945313 1.89391 4.399217 3.079208 1.776892 1.702595

premrPSD premrPR prePBDNJ premPBK premrPDR premPDK premPDS trafiq progrPD progPS progLSI progPL

500 499 498 498 498 498 489 512 509 505 500 500 54 55 56 56 56 56 65 42 45 49 54 54 1.676 1.539078 1.459839 1.287149 1.389558 1.339357 1.507157 1.796875 4.131631 4.778218 3.042 1.442

-0.2701078

-

0.3009218 -0.4201606 -0.3461179 -0.1704418 -0.1997207 -0.118093

-

0.3671875

-

0.3204241

-

0.4073291

-

0.1837426 -0.3611809

RpremrPSD RpremPR RprePBDNJ RpremPBK RpremrPDR RpremPDK RpremPDS Rtrafiq RprogPD RprogPS RprogLSI RprogPLL

501 500 500 499 500 499 499 512 511 512 505 503 53 54 54 55 54 55 55 42 43 42 49 51 1.946108 1.84 1.88 1.633267 1.56 1.539078 1.625251 2.164063 4.452055 5.185547 3.225743 1.803181

273

progPAD progPSD progPR progPBDNJ progPBK progPDR progPDK progPDS jondry manipu faktbr faktnd

500 500 498 498 496 496 495 490 513 511 512 512 54 54 56 56 58 58 59 64 41 43 42 42 1.38 1.72 1.578313 1.447791 1.302419 1.40121 1.333333 1.459184 2.690058 7.342466 1.871094 6.898438

-0.3535984 -0.2620717

-

0.2679941 -0.4404324 -0.2587029 -0.1028064 -0.1516366 -0.2616999 0.1890684 0.2549171

-

0.0819395 0.1919796

RprogPAD RprogPSD RprogPR RprogPBDNJ RprogPBK RprogPDR RprogPDK RprogPDS Rjondry Rmanipu Rfaktbr Rfaktn

503 502 501 501 499 498 499 498 505 514 511 511 51 52 53 53 55 56 55 56 49 40 43 43 1.733598 1.982072 1.846307 1.888224 1.561122 1.504016 1.48497 1.720884 2.50099 7.087549 1.953033 6.706458

benato kenjet frikshp vonint kosova ndeshk krahpol kenfin shende pjesma udhbin kandid

509 512 513 510 511 511 512 511 511 512 506 512 45 42 41 44 43 43 42 43 43 42 48 42 1.53831 5.240234 3.179337 2.390196 6.37182 3.363992 4.611328 4.90411 2.37182 1.955078 3.264822 2.808594 -

0.1536974

-

0.0151262

-

0.0257409 0.0030365 0.3796172 0.2881167

-

0.1914063

-

0.0997967 0.2022293

-

0.0955055 0.363832 0.0486731 Rbenato Rkenjet Rfrikshp Rvonint Rkosova Rndeshk Rkrahpol Rkenfin Rshende Rpjesma Rudhbin Rkandid

513 513 512 514 513 514 512 512 513 514 505 504 41 41 42 40 41 40 42 42 41 40 49 50 1.692008 5.255361 3.205078 2.38716 5.992203 3.075875 4.802734 5.003906 2.169591 2.050584 2.90099 2.759921

274

lumtur ardhur

511 510 43 44

2.420744 6.135294

-0.1824628 -0.0502528 Rlumtur Rardhur

499 512 55 42 2.603206 6.185547

275

Vlerat negative dhe pozitive të diferencave të vlerave të treguesve të “tendencës qëndrore” , konkretisht STANDART

DEVIJIMIN (nga anketimet në rrugë dhe në familje), për matjen e gabimit që vjen nga moskonsiderimi i anonimatit

kur respondentëve ju bëhen pyetje me natyrë delikate, përkatësisht për vitin 2009.

kodi Nr. drituji papune varfer shserPD shserPS shserLSI shserPLL shserPAD shserPR

N Valid 0 514 512 512 510 512 506 505 500 498 497

Missing 554 40 42 42 44 42 48 49 54 56 57

Std.

Deviation 3.009871 1.358365 2.697511 1.365714 3.127537 3.051883 2.770147 2.058942 2.000881 2.326657

DIFERENCA -0.0647 -0.15367 0.121146 0.16896 0.131318 0.268234 -0.01494 0.013293 0.082434

Rkodi RNr. Rdrituji Rpapune Rvarfer RshserPD RshserPS RshserLSI RshserPLL RshserPAD RshserPR

N Valid 0 514 514 510 511 512 514 511 506 500 499

Missing 554 40 40 44 43 42 40 43 48 54 55

Std.

Deviation 3.019233 1.423064 2.851179 1.244568 2.958577 2.920565 2.501913 2.07388 1.987588 2.244223

shserPBDNJ shserPBK shserPDR shserPDK shserPDS1 korrup prona premrPD premrPS premLSI premrPLL premPAD

497 496 496 495 492 512 507 511 509 502 501 500

57 58 58 59 62 42 47 43 45 52 53 54

2.021303 1.822365 2.090771 1.92108 2.197412 1.309353 2.429954 3.107145 3.102917 2.636525 1.883016 1.789979

276

-0.19753 -0.01386 0.065635 -0.05683 0.22711 -0.04472 0.040124 0.056411 0.0065 0.136195 -0.04017 -0.03577

RshserPBDNJ RshserPBK RshserPDR RshserPDK RshserPDS Rkorrup Rprona RpremPD RpremPS RpremLSI RpremrPLL RpremPAD

498 498 498 493 494 510 512 511 511 505 502 501

56 56 56 61 60 44 42 43 43 49 52 53

2.218832 1.836228 2.025135 1.977908 1.970302 1.354076 2.38983 3.050734 3.096417 2.50033 1.923181 1.825753

premrPSD premrPR prePBDNJ premPBK premrPDR premPDK premPDS trafiq progrPD progPS progLSI progPL

500 499 498 498 498 498 489 512 509 505 500 500

54 55 56 56 56 56 65 42 45 49 54 54

2.158783 1.933632 1.844943 1.645638 1.871326 1.723111 2.057685 1.279734 3.106439 3.124773 2.779152 1.845385

0.052818 -0.18755 -0.28735 -0.29209 -0.06307 0.007375 0.212839 -0.22578 0.083463 0.10385 0.164986 -0.06053

RpremrPSD RpremPR RprePBDNJ RpremPBK RpremrPDR RpremPDK RpremPDS Rtrafiq RprogPD RprogPS RprogLSI RprogPLL

501 500 500 499 500 499 499 512 511 512 505 503

53 54 54 55 54 55 55 42 43 42 49 51

2.105965 2.121179 2.132298 1.937729 1.934395 1.715736 1.844846 1.505514 3.022976 3.020923 2.614165 1.905912

progPAD progPSD progPR progPBDNJ progPBK progPDR progPDK progPDS jondry manipu faktbr faktnd

500 500 498 498 496 496 495 490 513 511 512 512

277

54 54 56 56 58 58 59 64 41 43 42 42

1.705702 2.23777 2.042529 1.868484 1.662806 1.856008 1.703771 1.981346 1.712614 2.868719 1.387315 2.573658

-0.13902 0.0716 -0.11208 -0.2938 -0.21332 0.016091 0.059359 -0.02579 0.120066 0.088581 0.08357 0.087631

RprogPAD RprogPSD RprogPR RprogPBDNJ RprogPBK RprogPDR RprogPDK RprogPDS Rjondry Rmanipu Rfaktbr Rfaktn

503 502 501 501 499 498 499 498 505 514 511 511

51 52 53 53 55 56 55 56 49 40 43 43

1.84472 2.16617 2.154607 2.162286 1.876127 1.839917 1.644412 2.007132 1.592548 2.780137 1.303745 2.486027

benato kenjet frikshp vonint vpergj kosova ndeshk krahpol kenfin shende pjesma kandid lumtur ardhur

509 512 513 510 508 511 511 512 511 511 512 512 511 510

45 42 41 44 46 43 43 42 43 43 42 42 43 44

1.332884 2.408177 1.591911 1.734517 2.532054 3.83466 1.806468 2.846928 2.378952 1.133582 1.666973 1.563554 0.976729 3.100055

0.121499 0.030076 -0.00031 0.153714 0.082209 0.224245 0.10448 0.278462 0.039805 0.045431 -0.0906 0.140965 -0.15464 0.032208

Rbenato Rkenjet Rfrikshp Rvonint Rvpergj Rkosova Rndeshk Rkrahpol Rkenfin Rshende Rpjesma Rkandid Rlumtur Rardhur

513 513 512 514 512 513 514 512 512 513 514 504 499 512

41 41 42 40 42 41 40 42 42 41 40 50 55 42

1.211386 2.378101 1.592219 1.580803 2.449845 3.610415 1.701989 2.568466 2.339147 1.088151 1.757571 1.422589 1.131366 3.067848

278

Vlerat negative dhe pozitive të diferencave të vlerave të treguesve të “tendencës qëndrore” , konkretisht GABIMIN

STANDAT TË MESATARES (nga anketimet në rrugë dhe në familje), për matjen e gabimit që vjen nga

moskonsiderimi i anonimatit kur respondentëve ju bëhen pyetje me natyrë delikate, përkatësisht për vitin 2009

kodi Nr. drituji papune varfer shserPD shserPS shserLSI shserPLL shserPAD

N Valid 0 514 512 512 510 512 506 505 500 498

Missing 554 40 42 42 44 42 48 49 54 56

Std. Error of

Mean 0.13276 0.060032 0.119214 0.060475 0.138219 0.135673 0.12327 0.092079 0.089662

DIFERENCA -0.00274 -0.00704 0.005418 0.007467 0.006852 0.012592 -0.00012 0.000774

Rkodi RNr. Rdrituji Rpapune Rvarfer RshserPD RshserPS RshserLSI RshserPLL RshserPAD

N Valid 0 514 514 510 511 512 514 511 506 500

Missing 554 40 40 44 43 42 40 43 48 54

Std. Error of

Mean 0.133173 0.062769 0.126252 0.055056 0.130752 0.128821 0.110678 0.092195 0.088888

shserPR shserPBDNJ shserPBK shserPDR shserPDK shserPDS1 korrup prona polsoc premrPD premrPS premLSI

497 497 496 496 495 492 512 507 512 511 509 502

57 57 58 58 59 62 42 47 42 43 45 52

0.104365 0.090668 0.081827 0.093878 0.086346 0.099067 0.057866 0.107918 0.067561 0.137452 0.137534392 0.117674

0.0039 -0.00876 -0.00046 0.00313 -0.00273 0.010419 -0.00209 0.002301 0.0142 0.002495 0.000556971 0.006411

279

RshserPR RshserPBDNJ RshserPBK RshserPDR RshserPDK RshserPDS Rkorrup Rprona Rpolsoc RpremPD RpremPS RpremLSI

499 498 498 498 493 494 510 512 509 511 511 505

55 56 56 56 61 60 44 42 45 43 43 49

0.100465 0.099428 0.082283 0.090748 0.08908 0.088648 0.059959 0.105617 0.053362 0.134957 0.136977421 0.111263

premrPLL premPAD premrPSD premrPR prePBDNJ premPBK premrPDR premPDK premPDS trafiq progrPD progPS

501 500 500 499 498 498 498 498 489 512 509 505

53 54 54 55 56 56 56 56 65 42 45 49

0.084127 0.08005 0.096544 0.086561 0.082674 0.073743 0.083856 0.077214 0.093052 0.056557 0.13769 0.139051

-0.00171 -0.00152 0.002456 -0.0083 -0.01269 -0.013 -0.00265 0.000408 0.010465 -0.00998 0.003962 0.005543

RpremrPLL RpremPAD RpremrPSD RpremPR RprePBDNJ RpremPBK RpremrPDR RpremPDK RpremPDS Rtrafiq RprogPD RprogPS

502 501 501 500 500 499 500 499 499 512 511 512

52 53 53 54 54 55 54 55 55 42 43 42

0.085836 0.081569 0.094088 0.094862 0.095359 0.086745 0.086509 0.076807 0.082587 0.066535 0.133729 0.133507

progLSI progPL progPAD progPSD progPR progPBDNJ progPBK progPDR progPDK progPDS jondry manipu

500 500 500 500 498 498 496 496 495 490 513 511

54 54 54 54 56 56 58 58 59 64 41 43

0.124287 0.082528 0.076281 0.100076 0.091528 0.083729 0.074662 0.083337 0.076579 0.089508 0.075614 0.126905

0.007959 -0.00245 -0.00597 0.003395 -0.00473 -0.01288 -0.00932 0.000889 0.002965 -0.00043 0.004746 0.004278

280

RprogLSI RprogPLL RprogPAD RprogPSD RprogPR RprogPBDNJ RprogPBK RprogPDR RprogPDK RprogPDS Rjondry Rmanipu

505 503 503 502 501 501 499 498 499 498 505 514

49 51 51 52 53 53 55 56 55 56 49 40

0.116329 0.08498 0.082252 0.096681 0.096261 0.096604 0.083987 0.082449 0.073614 0.089942 0.070867 0.122627

faktbr faktnd benato kenjet frikshp vonint vpergj kosova ndeshk krahpol kenfin shende

512 512 509 512 513 510 508 511 511 512 511 511

42 42 45 42 41 44 46 43 43 42 43 43

0.06131123 0.113741 0.059079 0.106427 0.070284 0.076806 0.112342 0.169635 0.079913 0.125818 0.105239 0.050147

0.003636954 0.003765 0.005595 0.001432 -0.000082 0.007079 0.004073 0.010232 0.004842 0.012306 0.001862 0.002104

Rfaktbr Rfaktn Rbenato Rkenjet Rfrikshp Rvonint Rvpergj Rkosova Rndeshk Rkrahpol Rkenfin Rshende

511 511 513 513 512 514 512 513 514 512 512 513

43 43 41 41 42 40 42 41 40 42 42 41

0.057674276 0.109975 0.053484 0.104996 0.070366 0.069726 0.108269 0.159404 0.075072 0.113511 0.103377 0.048043

pjesma udhbin kandid lumtur ardhur

512 506 512 511 510

42 48 42 43 44

0.073671 0.193448 0.0691 0.043208 0.137273

-0.00385 0.019638 0.005733 -0.00744 0.001692

281

Rpjesma Rudhbin Rkandid Rlumtur Rardhur

514 505 504 499 512

40 49 50 55 42

0.077523 0.17381 0.063367 0.050647 0.135581

Vlerat negative dhe pozitive të diferencave të vlerave të treguesve të “tendencës qëndrore” , konkretisht

MESATARJA (nga anketimet në rrugë dhe në familje), për matjen e gabimit që vjen nga moskonsiderimi i

anonimatit kur respondentëve ju bëhen pyetje me natyrë delikate, përkatësisht për vitin 2014

Kodi Numri Problbaz Varfëria ShksePD ShksePLL ShkseFRD ShksePSD

N Valid 0 80 80 79 80 79 79 79

Missing 95 15 15 16 15 16 16 16

Mean 6.14 2.16 1.63 3.12 1.32 1.66 1.52

DIFERENCA -0.04 -0.32 -0.55 -0.41 -0.39 0.04

Kodi Numri RProbbaz Rvarfëri RShksePD RShsePLL RShseFRD RShsePSD

N Valid 0 80 79 78 73 63 62 62

Missing 95 15 16 17 22 32 33 33

Mean 6.14 2.2 1.95 3.67 1.73 2.05 1.48

282

ShksePR ShkPBDNJ ShkPBK ShkPDIU ShkPDK ShkPDS Korrupsi Pronësis Ndihmsoc PremtPLL

79 79 79 79 79 79 79 79 79 79

16 16 16 16 16 16 16 16 16 16

1.58 1.52 1.13 1.42 1.19 1.3 1.96 8.06 1.68 1.13

0.22 -0.04 0.1 -0.23 -0.05 -0.07 -0.28 0.35 -0.32 -0.13

RShksePR RShPBDNJ RShkPBK RShkPDIU RShkPDK RShkPDS Rkorrups Rpronës RNdihsoc RPremPLL

61 62 62 62 62 62 80 80 80 61

34 33 33 33 33 33 15 15 15 34

1.36 1.56 1.03 1.65 1.24 1.37 2.24 7.71 2 1.26

PremtFRD PremtPSD PremtPR PrePBDNJ PremtPBK PremPDIU PremPDK PremPDS Trafiqet ProgPS

79 79 79 79 79 79 79 79 79 80

16 16 16 16 16 16 16 16 16 15

1.27 1.3 1.33 1.33 1.04 1.3 1.1 1.18 1.96 4.9

-0.12 0.23 0.06 0.08 -0.06 -0.21 -0.11 0.03 -0.48 -0.29

RPremFRD RPremPSD RPremtPR RPrPBDNJ RPremPBK RPrePDIU RPremPDK RPremPDS Rtrafiqe RProgPS

61 61 60 61 61 61 61 60 79 78

34 34 35 34 34 34 34 35 16 17

1.39 1.07 1.27 1.25 1.1 1.51 1.21 1.15 2.44 5.19

ProgLSI ProgPLL ProgFRD ProgPSD ProgPR ProPBDN ProgPBK ProgPDIU ProgPDK ProgPDS

79 79 79 79 79 79 79 79 79 70

16 16 16 16 16 16 16 16 16 25

283

3.27 1.25 1.43 1.33 1.44 1.56 1.24 1.61 1.29 1.36

-0.36 -0.02 -0.2 0.01 0.16 0.12 0.09 0.28 0.16 0.04

RProgLSI RProgPLL RProgFRD RProgPSD RProgPR RProPBDN RProgPBK RProPDIU RProgPDK RProgPDS

68 62 62 62 61 61 61 61 62 50

27 33 33 33 34 34 34 34 33 45

3.63 1.27 1.63 1.32 1.28 1.44 1.15 1.33 1.13 1.32

Nukndrys Korrgjyq Fakbrend Orgndërk koh.perp Kënaqjet Shprehap Vonesa Përgjpol Mosvotim

71 69 71 70 71 80 80 80 80 80

24 26 24 25 24 15 15 15 15 15

3.06 7.72 1.76 5.9 1.58 5.09 2.29 2.1 7.46 2.45

-0.06 0.5 -0.13 -0.46 0.09 -0.38 -0.19 -0.23 0.42 -0.31

Rnukndry RKorgjyq Rfakbren Rorgnd Rkohperp RKënajet RShprhap RVonesa Rpërgjpo Rmosvoti

74 74 74 75 73 79 79 79 80 80

21 21 21 20 22 16 16 16 15 15

3.12 7.22 1.89 6.36 1.49 5.47 2.48 2.33 7.04 2.76

Shëndeti Votoni Lumturi

80 80 79

15 15 16

2.14 2.85 2.87

0.31 0.37 0.34

Rshëndet RVotoni RLumturi

78 79 79

17 16 16

284

1.83 2.48 2.53

Vlerat negative dhe pozitive të diferencave të vlerave të treguesve të “tendencës qëndrore” , konkretisht STANDART

DEVIJIMI (nga anketimet në rrugë dhe në familje), për matjen e gabimit që vjen nga moskonsiderimi i anonimatit

kur respondentëve ju bëhen pyetje me natyrë delikate, përkatësisht për vitin 2014

Kodi Numri Problbaz Papunesi Varfëria ShksePS ShksePD ShksePLL

N Valid 0 80 80 80 79 80 80 79

Missing 95 15 15 15 16 15 15 16

Std.

Deviation 3.389 1.453 2.899 0.85 2.94 2.446 1.373

DIFERENCA 0.24 0.054 -0.333 -0.145 -0.451 -0.379

Kodi Numri RProbbaz RPapuneS Rvarfëri RShksePS RShksePD RShsePLL

N Valid 0 80 79 79 78 78 73 63

Missing 95 15 16 16 17 17 22 32

Std.

Deviation 3.389 1.213 2.845 1.183 3.085 2.897 1.752

ShkseFRD ShksePSD ShksePR ShkPBDNJ ShkPBK ShkPDIU ShkPDK ShkPDS Tjetpart Korrupsi

79 79 79 79 79 79 79 79 18 79

285

16 16 16 16 16 16 16 16 77 16

1.789 1.853 1.816 1.584 1.159 1.614 1.241 1.644 2.149 1.344

-0.395 0.063 0.401 -0.25 0.151 -0.379 -0.435 0.012 0.686 0.089

RShseFRD RShsePSD RShksePR RShPBDNJ RShkPBK RShkPDIU RShkPDK RShkPDS Rtjetpar Rkorrups

62 62 61 62 62 62 62 62 17 80

33 33 34 33 33 33 33 33 78 15

2.184 1.79 1.415 1.834 1.008 1.993 1.676 1.632 1.463 1.255

Pronësis Ndihmsoc PremtPS PremtPD PremtLSI PremtPLL PremtFRD PremtPSD PremtPR PrePBDNJ

79 79 79 79 78 79 79 79 79 79

16 16 16 16 17 16 16 16 16 16

2.132 1.306 3.104 2.365 2.602 1.03 1.308 1.596 1.356 1.639

-0.234 -0.212 0.17 -0.517 -0.367 -0.406 -0.436 0.415 -0.057 0.02

Rpronës RNdihsoc RPremtPS RPremtPD RPremLSI RPremPLL RPremFRD RPremPSD RPremtPR RPrPBDNJ

80 80 74 73 69 61 61 61 60 61

15 15 21 22 26 34 34 34 35 34

2.366 1.518 2.934 2.882 2.969 1.436 1.744 1.181 1.413 1.619

PremtPBK PremPDIU PremPDK PremPDS Trafiqet ProgPS ProgPD ProgLSI ProgPLL ProgFRD

79 79 79 79 79 80 79 79 79 79

16 16 16 16 16 15 16 16 16 16

0.926 1.53 1.045 1.356 1.182 2.884 2.325 2.469 1.103 1.429

-0.308 -0.467 -0.599 -0.092 -0.239 -0.022 -0.696 -0.488 -0.127 -0.393

RPremPBK RPrePDIU RPremPDK RPremPDS Rtrafiqe RProgPS RProgPD RProgLSI RProgPLL RProgFRD

61 61 61 60 79 78 72 68 62 62

34 34 34 35 16 17 23 27 33 33

286

1.234 1.997 1.644 1.448 1.421 2.906 3.021 2.957 1.23 1.822

ProgPSD ProgPR ProPBDN ProgPBK ProgPDIU ProgPDK ProgPDS Nukndrys Korrgjyq Fakbrend

79 79 79 79 79 79 70 71 69 71

16 16 16 16 16 16 25 24 26 24

1.356 1.448 1.708 1.065 1.829 1.242 1.404 2.013 2.854 0.902

-0.02 0.105 0.01 -0.158 0.36 0.007 0.168 -0.021 0.448 0.017

RProgPSD RProgPR RProPBDN RProgPBK RProPDIU RProgPDK RProgPDS Rnukndry RKorgjyq Rfakbren

62 61 61 61 61 62 50 74 74 74

33 34 34 34 34 33 45 21 21 21

1.376 1.343 1.698 1.223 1.469 1.235 1.236 2.034 2.406 0.885

Orgndërk koh.perp Kënaqjet Shprehap Vonesa Përgjpol Mosvotim Krahpoli Kënaqfin Shëndeti

70 71 80 80 80 80 80 80 80 80

25 24 15 15 15 15 15 15 15 15

2.45 0.873 2.456 1.451 1.154 2.648 1.55 2.683 2.308 0.978

0.204 0.054 0.267 0.02 -0.212 0.307 -0.216 0.276 0.097 0.06

Rorgnd Rkohperp RKënajet RShprhap RVonesa Rpërgjpo Rmosvoti Rkrahpol RKënafin Rshëndet

75 73 79 79 79 80 80 80 79 78

20 22 16 16 16 15 15 15 16 17

2.246 0.819 2.189 1.431 1.366 2.341 1.766 2.407 2.211 0.918

Votoni Kandvot Lumturi

80 80 79

15 15 16

287

1.988 1.599 0.979

0.213 -0.158 -0.35

RVotoni RKandvot RLumturi

79 78 79

16 17 16

1.775 1.757 1.329

Vlerat negative dhe pozitive të diferencave të vlerave të treguesve të “tendencës qëndrore” , konkretisht GABIMI

STANDART I MESATARES (nga anketimet në rrugë dhe në familje), për matjen e gabimit që vjen nga

moskonsiderimi i anonimatit kur respondentëve ju bëhen pyetje me natyrë delikate, përkatësisht për vitin 2014

Kodi Numri Problbaz Papunesi Varfëria ShksePS ShksePD ShkseLSI

N Valid 0 80 80 80 79 80 80 79

Missing 95 15 15 15 16 15 15 16 Std. Error of Mean

0.378932 0.1625 0.324122 0.095632 0.328679 0.2735 0.228703

DIFERENCA 0.026031 0.004001 -0.03834 -0.02067 -0.06552 -0.12019

Kodi Numri RProbbaz RPapuneS Rvarfëri RShksePS RShksePD RShseLSI

N Valid 0 80 79 79 78 78 73 70

Missing 95 15 16 16 17 17 22 25 Std. Error of Mean

0.378932 0.136469 0.320122 0.13397 0.349346 0.339024 0.348894

288

ShksePLL ShkseFRD ShksePSD ShksePR ShkPBDNJ ShkPBK ShkPDIU ShkPDK ShkPDS Korrupsi

79 79 79 79 79 79 79 79 79 79

16 16 16 16 16 16 16 16 16 16

0.1545 0.201331 0.20844 0.204309 0.178221 0.130372 0.181601 0.139638 0.184919 0.151207

-0.06629 -0.07599 -0.01891 0.023188 -0.05473 0.002401 -0.07146 -0.07323 -0.02234 0.01086

RShsePLL RShseFRD RShsePSD RShksePR RShPBDNJ RShkPBK RShkPDIU RShkPDK RShkPDS Rkorrups

63 62 62 61 62 62 62 62 62 80

32 33 33 34 33 33 33 33 33 15

0.220791 0.277318 0.22735 0.181121 0.232955 0.12797 0.253058 0.212867 0.207263 0.140347

Pronësis Ndihmsoc PremtPS PremtPD PremtLSI PremtPLL PremtFRD PremtPSD PremtPR PrePBDNJ

79 79 79 79 78 79 79 79 79 79

16 16 16 16 17 16 16 16 16 16

0.239916 0.146964 0.349246 0.266116 0.294655 0.115873 0.147145 0.179576 0.152573 0.184362

-0.02466 -0.02273 0.00814 -0.07124 -0.06272 -0.06805 -0.07619 0.028317 -0.02979 -0.02296

Rpronës RNdihsoc RPremtPS RPremtPD RPremLSI RPremPLL RPremFRD RPremPSD RPremtPR RPrPBDNJ

80 80 74 73 69 61 61 61 60 61

15 15 21 22 26 34 34 34 35 34

0.264571 0.169698 0.341106 0.337351 0.357375 0.183919 0.223336 0.151259 0.182368 0.207319

PremtPBK PremPDIU PremPDK PremPDS Trafiqet ProgPS ProgPD ProgLSI ProgPLL ProgFRD

79 79 79 79 79 80 79 79 79 79

16 16 16 16 16 15 16 16 16 16

0.104185 0.172194 0.11758 0.152614 0.132931 0.322471 0.261546 0.277765 0.124124 0.160819

-0.05385 -0.08348 -0.09296 -0.03428 -0.02694 -0.00653 -0.09445 -0.08082 -0.03213 -0.07056

RPremPBK RPrePDIU RPremPDK RPremPDS Rtrafiqe RProgPS RProgPD RProgLSI RProgPLL RProgFRD

289

61 61 61 60 79 78 72 68 62 62

34 34 34 35 16 17 23 27 33 33

0.158036 0.255671 0.210535 0.186894 0.159871 0.329005 0.356 0.35858 0.156254 0.231375

ProgPSD ProgPR ProPBDN ProgPBK ProgPDIU ProgPDK ProgPDS Nukndrys Korrgjyq Fakbrend

79 79 79 79 79 79 70 71 69 71

16 16 16 16 16 16 25 24 26 24

0.152573 0.162888 0.192143 0.119795 0.205742 0.139727 0.167846 0.238951 0.343546 0.107026

-0.02222 -0.0091 -0.0253 -0.03673 0.017681 -0.01706 -0.00698 0.002545 0.063869 0.004183

RProgPSD RProgPR RProPBDN RProgPBK RProPDIU RProgPDK RProgPDS Rnukndry RKorgjyq Rfakbren

62 61 61 61 61 62 50 74 74 74

33 34 34 34 34 33 45 21 21 21

0.174792 0.171988 0.217442 0.156527 0.188061 0.156785 0.174824 0.236406 0.279677 0.102843

Orgndërk koh.perp Kënaqjet Shprehap Vonesa Përgjpol Bashkimi Mosvotim Krahpoli Kënaqfin

70 71 80 80 80 80 76 80 80 80

25 24 15 15 15 15 19 15 15 15

0.292876 0.103582 0.27455 0.162256 0.129018 0.296041 0.439917 0.173296 0.300023 0.258093

0.033535 0.007773 0.028296 0.001258 -0.02462 0.034326 0.106922 -0.02419 0.030956 0.009316

Rorgnd Rkohperp RKënajet RShprhap RVonesa Rpërgjpo Rbashki Rmosvoti Rkrahpol RKënafin

75 73 79 79 79 80 80 80 80 79

20 22 16 16 16 15 15 15 15 16

0.259341 0.095809 0.246254 0.160998 0.153633 0.261715 0.332996 0.197487 0.269067 0.248777

290

Shëndeti Votoni UdhbiPa Kandvot Lumturi Ardhurat

80 80 77 80 79 80

15 15 18 15 16 15

0.10929 0.222258 0.551713 0.178757 0.110128 0.355448

0.005392 0.022566 0.138375 -0.02022 -0.03934 -0.13715

Rshëndet RVotoni RUdhbiPa RKandvot RLumturi Rardhur

78 79 78 78 79 80

17 16 17 17 16 15

0.103898 0.199692 0.413338 0.19898 0.149472 0.492595

Vlerat negative dhe pozitive të diferencave të vlerave të treguesve të “tendencës qëndrore” , konkretisht

MESATARJA (nga anketimet në rrugë dhe në familje), për matjen e gabimit që vjen nga moskonsiderimi i

anonimatit kur respondentëve ju bëhen pyetje me natyrë delikate, përkatësisht për vitin 2015

Kodi Nr. kenajete mosbesim beslider besparti lumturia dallprog

N Valid 144 144 144 143 144 144 142 141

Missing 0 0 0 1 0 0 2 3

Mean 1.895833 2.986111 3.559441 3.576389 3.375 2.760563 3.319149

DIFERENCA

-

0.04861 -0.03084

-

0.13889 0.076389 0.064911

-

0.22252

291

Kodi Nr. Rkenajet Rmosbesi Rbeslide Rbespart Rlumturi Rdallpr

N Valid 144 144 144 144 144 144 138 144

Missing 0 0 0 0 0 0 6 0

Mean 1.895833 3.034722 3.590278 3.715278 3.298611 2.695652 3.541667

elektopd bindpol elektps elektlsi mosvotim opinsgjy shumvotu pdkonsid veprimps mosvotps

92 143 137 138 140 138 95 143 144 123

52 1 7 6 4 6 49 1 0 21

3.206522 2.496503 3.080292 3.521739 3.171429 3.246377 3.378947 5.041958 2.958333 3.325203

-

0.21393 0.218726 0.181741

-

0.14733 -0.1739 0.029594 0.166826 0.208625 0.168124 0.12359 Relektpd Rbindpol Relektps Releklsi Rmosvoti Ropingjy Rshumvot Rpdkonsi Rveprips Rjovotps

88 144 138 139 139 143 99 144 143 124

56 0 6 5 5 1 45 0 1 20

3.420455 2.277778 2.898551 3.669065 3.345324 3.216783 3.212121 4.833333 2.79021 3.201613

veprimpd mosvotpd zgjeparl zgjeloka pjesmzgj preferon jepunes kohpunes kupunes

144 121 143 143 144 143 144 53 56

0 23 1 1 0 1 0 91 88

2.868056 3.545455 2.426573 2.937063 2.506944 2.321678 1.611111 1.339623 1.839286

292

-0.3125 0.308056 0.107129 0.124563 -0.25 0.321678 0.229816 0.089623 -0.13799 Rvepripd Rmovotpd Rzgjepar Rzgjelok Rpjeszgj Rprefero Rjepunes Rkohpune Rkupunes

144 123 144 144 144 144 139 88 88

0 21 0 0 0 0 5 56 56

3.180556 3.237398 2.319444 2.8125 2.756944 2 1.381295 1.25 1.977273

Vlerat negative dhe pozitive të diferencave të vlerave të treguesve të “tendencës qëndrore” , konkretisht STANDART

DEVIJIMI (nga anketimet në rrugë dhe në familje), për matjen e gabimit që vjen nga moskonsiderimi i anonimatit

kur respondentëve ju bëhen pyetje me natyrë delikate, përkatësisht për vitin 2015.

Kodi Nr. kenajete mosbesim beslider besparti persebes lumturia

N Valid 144 144 144 143 144 144 91 142

Missing 0 0 0 1 0 0 53 2

Std. Deviation

0.790846 1.234618 1.172588 1.356568 1.413595 2.344453 1.123126

DIFERENCA

-

0.06849 0.029575 0.025586 0.133955 0.303422

-

0.11854

Kodi Nr. Rkenajet Rmosbesi Rbeslide Rbespart Rpersebe Rlumturi

N Valid 144 144 144 144 144 144 97 138

293

Missing 0 0 0 0 0 0 47 6

Std. Deviation

0.790846 1.303107 1.143013 1.330982 1.279641 2.041031 1.241665

dallprog elektopd bindpol elektps elektlsi mosvotim opinsgjy shumvotu krahupol pdkonsid

141 92 143 137 138 140 138 95 144 143

3 52 1 7 6 4 6 49 0 1

1.390371 2.135714 1.352484 1.811152 2.185611 1.653176 1.597496 2.048242 2.294962 1.523867

-

0.26478 0.143075 -0.02893 0.206915 0.246732 0.02146

-

0.08564 0.279623 0.060335 0.042042 Rdallpr Relektpd Rbindpol Relektps Releklsi Rmosvoti Ropingjy Rshumvot Rkrahpol Rpdkonsi

144 88 144 138 139 139 143 99 142 144

0 56 0 6 5 5 1 45 2 0

1.655147 1.992639 1.381417 1.604236 1.938879 1.631716 1.683139 1.768619 2.234627 1.481825

lsikonsi veprimps mosvotps veprimpd mosvotpd zgjeparl zgjeloka pjesmzgj kushfito jepunes

144 144 123 144 121 143 143 144 143 144

0 0 21 0 23 1 1 0 1 0

2.381781 1.888037 1.883909 1.710709 1.892969 1.725898 1.695964 2.058571 2.546524 0.4892

0.091552 -0.0579 0.103346 -0.27755 0.187366 0.203787 0.172402 -0.2445 0.30616 0.001738

294

Rlsikons Rveprips Rjovotps Rvepripd Rmovotpd Rzgjepar Rzgjelok Rpjeszgj Rkushfit Rjepunes

143 143 124 144 123 144 144 144 144 139

1 1 20 0 21 0 0 0 0 5

2.290229 1.945935 1.780563 1.988262 1.705603 1.522111 1.523562 2.303073 2.240364 0.487461

kohpunes kupunes jopunes kohbanon

53 56 92 142

91 88 52 2

0.552734 0.781067 2.602761 1.95163

0.044187 0.120567 -0.31628 -0.27075 Rkohpune Rkupunes Rjopunes Rkohban

88 88 51 142

56 56 93 2

0.508548 0.660499 2.919038 2.222379

295

Vlerat negative dhe pozitive të diferencave të vlerave të treguesve të “tendencës qëndrore” , konkretisht GABIMI

STANDART I MESATARES (nga anketimet në rrugë dhe në familje), për matjen e gabimit që vjen nga

moskonsiderimi i anonimatit kur respondentëve ju bëhen pyetje me natyrë delikate, përkatësisht për vitin 2015.

Kodi Nr. kenajete mosbesim beslider besparti persebes lumturia

N Valid 144 144 144 143 144 144 91 142

Missing 0 0 0 1 0 0 53 2

Std. Error of Mean

0.065904 0.102885 0.098057 0.113047 0.1178 0.245765 0.094251

DIFERENCA

-

0.00571 0.002806 0.002132 0.011163 0.03853

-

0.01145

Kodi Nr. Rkenajet Rmosbesi Rbeslide Rbespart Rpersebe Rlumturi

N Valid 144 144 144 144 144 144 97 138

Missing 0 0 0 0 0 0 47 6

Std. Error of Mean

0.065904 0.108592 0.095251 0.110915 0.106637 0.207235 0.105698

dallprog elektopd bindpol elektps elektlsi mosvotim opinsgjy shumvotu krahupol pskonsid

141 92 143 137 138 140 138 95 144 144

3 52 1 7 6 4 6 49 0 0

0.11709 0.222664 0.1131 0.154737 0.186052 0.139719 0.135988 0.210145 0.191247 0.144487

296

-

0.02084 0.010248 -0.00202 0.018175 0.021598 0.001319

-

0.00476 0.032392 0.003721 0.04136 Rdallpr Relektpd Rbindpol Relektps Releklsi Rmosvoti Ropingjy Rshumvot Rkrahpol Rpskonsi

144 88 144 138 139 139 143 99 142 144

0 56 0 6 5 5 1 45 2 0

0.137929 0.212416 0.115118 0.136562 0.164454 0.1384 0.140751 0.177753 0.187526 0.103127

pdkonsid lsikonsi veprimps mosvotps veprimpd mosvotpd zgjeparl zgjeloka pjesmzgj kushfito

143 144 144 123 144 121 143 143 144 143

1 0 0 21 0 23 1 1 0 1

0.127432 0.198482 0.157336 0.169866 0.142559 0.172088 0.144327 0.141824 0.171548 0.212951

0.003947 0.006963 -0.00539 0.009967 -0.02313 0.018299 0.017484 0.01486

-

0.02038 0.026254 Rpdkonsi Rlsikons Rveprips Rjovotps Rvepripd Rmovotpd Rzgjepar Rzgjelok Rpjeszgj Rkushfit

144 143 143 124 144 123 144 144 144 144

0 1 1 20 0 21 0 0 0 0

0.123485 0.191519 0.162727 0.159899 0.165688 0.153789 0.126843 0.126964 0.191923 0.186697

preferon jepunes kohpunes kupunes kohbanon

143 144 53 56 142

1 0 91 88 2

0.25986 0.040767 0.075924 0.104374 0.163777

297

0.04126 -0.00058 0.021713 0.033965 -0.02272 Rprefero Rjepunes Rkohpune Rkupunes Rkohban

144 139 88 88 142

0 5 56 56 2

0.218599 0.041346 0.054211 0.070409 0.186498

Vlerat negative dhe pozitive të diferencave të vlerave të treguesve të “tendencës qëndrore” , konkretisht

MESATARJA (nga anketimet në rrugë dhe në familje), për matjen e gabimit që kuota në hallkën e fundit të

kampionimit të përbërë, përkatësisht për vitin 2010.

Kodi Nr. Familja Miqtë Kohlirë Politika Puna Feja Lumturia Shendet

N Valid 328 328 325 323 323 322 323 324 325 325

Missing 1 1 4 6 6 7 6 5 4 4

Mean 16.53 4.55 1.02 1.55 1.95 3.33 1.3 2.46 2.17 2.16

DIFERENCA -0.03 -0.23 -0.19 0 0.11 -0.18 -0.11 0.11

RKodi RNr. RFamilja RMiqtë RKohlirë Rpolitik RPuna Rfej Rlumtur Rshendet

N Valid 328 328 328 327 326 325 323 326 328 328

Missing 1 1 1 2 3 4 6 3 1 1

Mean 4.29 4.45 1.05 1.78 2.14 3.33 1.19 2.64 2.28 2.05

Prinderi Mosbesi Jurist Ractjeter Ekspolit PijanE Njgjaknx Njprmen Prostituta MeSIDA droguar Homose1

322 324 321 322 324 324 322 323 323 323 323 323

298

7 5 8 7 5 5 7 6 6 6 6 6

1.02 3.87 1.79 1.69 1.15 1.06 1.12 1.2 1.09 1.21 1.04 1.16

0 0.12 0.03 0.03 -0.06 0 -0.02 0 -0.03 -0.04 -0.05 -0.01

Rprinder Rmosbes RJurist RRactjet REkspol Rpijanec Rnjgjak Rprmend Rprostit RSIDA Rdroguar Rhomose3

325 326 315 318 320 324 322 322 320 318 320 317

4 3 14 11 9 5 7 7 9 11 9 12

1.02 3.75 1.76 1.66 1.21 1.06 1.14 1.2 1.12 1.25 1.09 1.17

persburr daljpen pershqip Atdhedash detyra Mirëkupt Besa Tolerfet Identite Famkons Kultkomb kenaqfin

322 324 324 323 325 325 325 324 324 324 324 322

7 5 5 6 4 4 4 5 5 5 5 7

1.79 1.44 1.2 1.38 1.38 1.39 1.52 1.76 1.67 1.22 1.44 5.44

-0.14 -0.31 -0.02 -0.05 0.04 -0.06 0.07 -0.16 -0.1 -0.07 -0.14 0.01

Repersbu Rdaljepe Repershq Ratdheda Rdetyra Rmirëkup RBesa RTolfet Ridentit Rfamkon Rkultko Rkenfin

326 326 326 326 326 326 326 326 326 326 326 327

3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 2

1.93 1.75 1.22 1.43 1.34 1.45 1.45 1.92 1.77 1.29 1.58 5.43

kenaqjet frikvpun friknivje kontjete punklire kritpun1 kritpun2 pagmire jopresio sigurt vleresuar orarmire

325 321 323 324 319 319 324 316 322 321 321 320

299

4 8 6 5 10 10 5 13 7 8 8 9

6.24 2.3 1.55 7.24 3.97 1.67 2.77 1.02 1.17 1.03 1.21 1.12

0.2 0.02 -0.21 -0.11 -0.14 0.05 0.23 -0.04 -0.1 -0.01 -0.08 -0.02

Rkenjeta Rfrikpun Rfrikniv Rkontje Rpuklire Rkripun1 Rkripun2 Rpagmir Rjopres Rsigurt Rvleres Rorarmir

328 321 326 325 320 325 327 327 324 322 320 322

1 8 3 4 9 4 2 2 5 7 9 7

6.04 2.28 1.76 7.35 4.11 1.62 2.54 1.06 1.27 1.04 1.29 1.14

iniciati pushmira dickahaj mepergje interesa sipaftes ndjpunmi mjemirpu dobishem mirqpun mjeligjo gjcivile

321 317 317 318 315 316 317 313 319 325 324 325

8 12 12 11 14 13 12 16 10 4 5 4

1.14 1.21 1.08 1.43 1.22 1.01 1.05 1.05 1.1 1.3 2.26 2.03

-0.08 -0.02 -0.1 -0.07 -0.02 -0.01 -0.1 -0.04 -0.03 0.02 0.29 -0.13

Riniciat Rpushmir Rpunhajr Rpergje Rinteres Rafte Rndjpunm Rmjemir Rdobish Rmirpun Rmjetli Rgjcivi

318 320 319 320 315 322 317 309 324 326 326 328

11 9 10 9 14 7 12 20 5 3 3 1

1.22 1.23 1.18 1.5 1.24 1.02 1.15 1.09 1.13 1.28 1.97 2.16

qellim2 Luftoni renpapar punapak teknolog autorite jetfami Interpol peticion bojkot maniflej grevspon

325 294 324 325 325 325 325 325 324 324 324 325

4 35 5 4 4 4 4 4 5 5 5 4

300

2.76 1.63 2.04 2.14 1.21 1.14 1.56 3.09 2.65 2.77 2.28 2.86

-0.34 0.12 0.2 -0.14 -0.06 -0.29 0.5 0.06 0.15 0.12 0.05 0.23

Rqelli2 Rlufto Rrenpak Rpunap Rteknol Rautor Rjetfam RIntpol Rpetic Rbojkot Rmanlej Rgrevsp

326 308 326 326 324 326 326 328 322 328 328 327

3 21 3 3 5 3 3 1 7 1 1 2

3.1 1.51 1.84 2.28 1.27 1.43 1.06 3.03 2.5 2.65 2.23 2.63

PranBE Instfeta Ushtria3 Ligjet Shtypi Televizi Policia qeveria Partitë Parlam Adminis NATO

324 324 325 325 325 324 325 325 325 325 325 323

5 5 4 4 4 5 4 4 4 4 4 6

1.66 2.58 2.47 2.66 2.91 2.91 2.62 3.13 3.33 3.03 2.94 1.86

0.27 -0.07 -0.14 -0.01 -0.15 -0.04 0.07 0.01 -0.18 -0.09 -0.1 -0.03

RPraBE RInsfet Rushtri3 RLigjet RShtypi Rtelev Rpolic Rqeveri Rpartit Rparlam Radmin RNATO

328 328 328 328 328 328 323 324 324 325 325 325

1 1 1 1 1 1 6 5 5 4 4 4

1.39 2.65 2.61 2.67 3.06 2.95 2.55 3.12 3.51 3.12 3.04 1.89

BE OKB Udhehfor Specvend sistdem Pikmbroj Pergjqev Perkafet Zotjete biletudhet pagtaksa prarrysh

325 325 325 325 324 322 236 325 325 324 325 325

4 4 4 4 5 7 93 4 4 5 4 4

1.74 2.05 2.46 1.91 1.4 1.87 1.42 1.63 7.65 2.21 2.11 1.63

301

-0.04 0.05 -0.17 0.28 -0.01 -0.22 -0.03 0.06 0.1 -0.02 -0.27 0.01

RBE ROKB Rudhehf Rspecve Rsisdem Rpikm Rperqe RPerfet Rzotjet Rbileudh Rpagtak Rpranrry

325 323 328 328 328 328 327 324 328 328 328 328

4 6 1 1 1 1 2 5 1 1 1 1

1.78 2 2.63 1.63 1.41 2.09 1.45 1.57 7.55 2.23 2.38 1.62

homosek2 Vetvrasj Lidhja1 Lidhja2 krenaria perhapkor Nesepo Nesejo

324 325 324 321 323 324 186 0

5 4 5 8 6 5 143 329

2.05 1.35 1.65 3.01 1.45 3.45 2.16

-0.23 -0.27 0.13 0.04 0.06 -0.07 -0.14 0

Rhomos4 Rvetvra RLidh1 RLidh2 Rkrena Rperhapk RNespo RNesejo

328 328 328 328 328 328 197 134

1 1 1 1 1 1 132 195

2.28 1.62 1.52 2.97 1.39 3.52 2.3 2.11

302

Vlerat negative dhe pozitive të diferencave të vlerave të treguesve të “tendencës qëndrore” , konkretisht STANDART

DEVIJIMIN (nga anketimet në rrugë dhe në familje), për matjen e gabimit që kuota në hallkën e fundit të

kampionimit të përbërë, përkatësisht për vitin 2010.

Kodi Nr. Familja Miqtë Kohlirë Politika Puna Feja Lumturia Shendet

N Valid 328 328 325 323 323 322 323 324 325 325

Missing 1 1 4 6 6 7 6 5 4 4

Std.

Deviation 11.07 2.368 0.146 0.615 0.748 1.052 0.765 1.157 1.041 0.965

DIFERENCA -0.096 -0.125 -0.096 -0.2 0.112 -0.092 -0.003 0.075

RKodi RNr. RFamilja RMiqtë RKohlirë Rpolitik RPuna Rfej Rlumtur Rshendet

N Valid 328 328 328 327 326 325 323 326 328 328

Missing 1 1 1 2 3 4 6 3 1 1

Std.

Deviation 2.189 2.312 0.242 0.74 0.844 1.252 0.653 1.249 1.044 0.89

Prinderi Mosbesi Jurist Ractjeter Ekspolit PijanE Njgjaknx Njprmen Prostituta MeSIDA droguar Homose1

322 324 321 322 324 324 322 323 323 323 323 323

7 5 8 7 5 5 7 6 6 6 6 6

0.135 0.721 0.405 0.465 0.353 0.241 0.327 0.399 0.286 0.408 0.197 0.365

303

-0.01 -0.068 -0.025 -0.008 -0.054 -0.006 -0.02 0.002 -0.038 -0.025 -0.095 -0.009

Rprinder Rmosbes RJurist RRactjet REkspol Rpijanec Rnjgjak Rprmend Rprostit RSIDA Rdroguar Rhomose3

325 326 315 318 320 324 322 322 320 318 320 317

4 3 14 11 9 5 7 7 9 11 9 12

0.145 0.789 0.43 0.473 0.407 0.247 0.347 0.397 0.324 0.433 0.292 0.374

persburr Atdhedash detyra Mirëkupt Besa Identite kenaqfin frikvpun kontjete punklire kritpun1 pagmire

322 323 325 325 325 324 322 321 324 319 319 316

7 6 4 4 4 5 7 8 5 10 10 13

0.714 0.752 0.579 0.559 0.898 0.829 2.396 2.477 2.577 1.317 1.117 0.147

-0.33 0.025 0.01 -0.075 0.161 -0.358 0.139 0.051 0.096 0.075 0.079 -0.087

Repersbu Ratdheda Rdetyra Rmirëkup RBesa Ridentit Rkenfin Rfrikpun Rkontje Rpuklire Rkripun1 Rpagmir

326 326 326 326 326 326 327 321 325 320 325 327

3 3 3 3 3 3 2 8 4 9 4 2

1.044 0.727 0.569 0.634 0.737 1.187 2.257 2.426 2.481 1.242 1.038 0.234

jopresio sigurt vleresuar orarmire iniciati pushmira dickahaj mepergje interesa sipaftes ndjpunmi mjemirpu

322 321 321 320 321 317 317 318 315 316 317 313

7 8 8 9 8 12 12 11 14 13 12 16

0.38 0.174 0.405 0.32 0.351 0.411 0.265 0.496 0.414 0.112 0.213 0.227

304

-0.064 -0.03 -0.048 -0.024 -0.066 -0.009 -0.116 -0.005 -0.013 -0.034 -0.149 -0.056

Rjopres Rsigurt Rvleres Rorarmir Riniciat Rpushmir Rpunhajr Rpergje Rinteres Rafte Rndjpunm Rmjemir

324 322 320 322 318 320 319 320 315 322 317 309

5 7 9 7 11 9 10 9 14 7 12 20

0.444 0.204 0.453 0.344 0.417 0.42 0.381 0.501 0.427 0.146 0.362 0.283

dobishem mirqpun mjeligjo cdomjet gjcivile qellim2 qellim3 qellim4 qellim5 Luftoni renpapar punapak

319 325 324 307 325 325 324 324 324 294 324 325

10 4 5 22 4 4 5 5 5 35 5 4

0.297 0.634 1.198 1.295 1.935 1.273 1.232 1.479 1.457 1.56 1.283 1.196

-0.036 -0.193 -0.014 0.145 -0.052 0.041 0.122 0.258 0.306 0.235 0.041 0.174

Rdobish Rmirpun Rmjetli Rcdomj Rgjcivi Rqelli2 Rqelli3 Rqelli4 Rqelli5 Rlufto Rrenpak Rpunap

324 326 326 325 328 326 328 327 326 308 326 326

5 3 3 4 1 3 1 2 3 21 3 3

0.333 0.827 1.212 1.15 1.987 1.232 1.11 1.221 1.151 1.325 1.242 1.022

teknolog Interpol peticion bojkot maniflej grevspon rebelim PranBE Instfeta Ushtria3 Ligjet Shtypi

325 325 324 324 324 325 323 324 324 325 325 325

4 4 5 5 5 4 6 5 5 4 4 4

0.764 1.166 1.482 1.51 0.998 1.165 1 1.152 1.152 1.167 1.093 0.938

305

-0.049 0.173 0.081 0.333 -0.246 0.365 0.143 0.201 -0.006 0.02 -0.039 -0.023

Rteknol RIntpol Rpetic Rbojkot Rmanlej Rgrevsp Rrebel RPraBE RInsfet Rushtri3 RLigjet RShtypi

324 328 322 328 328 327 328 328 328 328 328 328

5 1 7 1 1 2 1 1 1 1 1 1

0.813 0.993 1.401 1.177 1.244 0.8 0.857 0.951 1.158 1.147 1.132 0.961

Televizi Sindik Policia qeveria Partitë Parlam Adminis Kompmëdh NATO BE OKB Udhehfor

324 324 325 325 325 325 325 325 323 325 325 325

5 5 4 4 4 4 4 4 6 4 4 4

0.961 1.189 1.145 1.043 1.036 0.995 1.181 1.385 1.188 1.184 1.344 1.498

0.111 -0.04 0.091 -0.15 0.003 -0.09 0.055 0.002 0.003 -0.079 -0.155 -0.115

Rtelev Rsindi Rpolic Rqeveri Rpartit Rparlam Radmin Rkompmë RNATO RBE ROKB Rudhehf

328 328 323 324 324 325 325 325 325 325 323 328

1 1 6 5 5 4 4 4 4 4 6 1

0.85 1.229 1.054 1.193 1.033 1.085 1.126 1.383 1.185 1.263 1.499 1.613

Specvend ushtrven2 sistdem Pikmbroj Pergjqev Perkafet Zotjete biletudhet pagtaksa prarrysh homosek2 Abort

325 323 324 322 236 325 325 324 325 325 324 325

4 6 5 7 93 4 4 5 4 4 5 4

1.311 1.589 0.89 0.798 0.948 1.557 2.951 2.386 2.192 1.708 2.346 2.493

306

-0.082 0.223 -0.363 -0.163 0.237 0.227 0.113 0.04 -0.145 -0.033 -0.183 -0.262

Rspecve Rushtri4 Rsisdem Rpikm Rperqe RPerfet Rzotjet Rbileudh Rpagtak Rpranrry Rhomos4 RAborti

328 327 328 328 327 324 328 328 328 328 328 328

1 2 1 1 2 5 1 1 1 1 1 1

1.393 1.366 1.253 0.961 0.711 1.33 2.838 2.346 2.337 1.741 2.529 2.755

Divorci Lidhja1 Lidhja2 krenaria perhapkor

325 324 321 323 324

4 5 8 6 5

3.054 1.194 1.214 0.803 0.866

-0.094 0.227 -0.098 0.07 -0.16

Rdivor RLidh1 RLidh2 Rkrena Rperhapk

328 328 328 328 328

1 1 1 1 1

3.148 0.967 1.312 0.733 1.026

307

Vlerat negative dhe pozitive të diferencave të vlerave të treguesve të “tendencës qëndrore” , konkretisht GABIMI

STANDART I MESATARES (nga anketimet në rrugë dhe në familje), për matjen e gabimit që kuota në hallkën e

fundit të kampionimit të përbërë, përkatësisht për vitin 2010.

Kodi Nr. Familja Miqtë Kohlirë Politika Puna Feja Lumturia Shendet

N Valid 328 328 325 323 323 322 323 324 325 325

Missing 1 1 4 6 6 7 6 5 4 4

Std. Error of

Mean 0.611 0.131 0.008 0.034 0.042 0.059 0.043 0.064 0.058 0.054

DIFERENCA -0.005 -0.007 -0.005 -0.01 0.007 -0.005 0 0.005

RKodi RNr. RFamilja RMiqtë RKohlirë Rpolitik RPuna Rfej Rlumtur Rshendet

N Valid 328 328 328 327 326 325 323 326 328 328

Missing 1 1 1 2 3 4 6 3 1 1

Std. Error of

Mean 0.121 0.128 0.013 0.041 0.047 0.069 0.036 0.069 0.058 0.049

Prinderi Mosbesi Jurist Ractjeter Ekspolit PijanE Njgjaknx Njprmen Prostituta MeSIDA droguar Homose1

322 324 321 322 324 324 322 323 323 323 323 323

7 5 8 7 5 5 7 6 6 6 6 6

0.008 0.04 0.023 0.026 0.02 0.013 0.018 0.022 0.016 0.023 0.011 0.02

0 -0.004 -0.001 -0.001 -0.003 -0.001 -0.001 0 -0.002 -0.001 -0.005 -0.001

308

Rprinder Rmosbes RJurist RRactjet REkspol Rpijanec Rnjgjak Rprmend Rprostit RSIDA Rdroguar Rhomose3

325 326 315 318 320 324 322 322 320 318 320 317

4 3 14 11 9 5 7 7 9 11 9 12

0.008 0.044 0.024 0.027 0.023 0.014 0.019 0.022 0.018 0.024 0.016 0.021

persburr daljpen pershqip Atdhedash detyra Mirëkupt Besa Tolerfet Identite Famkons Kultkomb kenaqfin

322 324 324 323 325 325 325 324 324 324 324 322

7 5 5 6 4 4 4 5 5 5 5 7

0.04 0.032 0.043 0.042 0.032 0.031 0.05 0.056 0.046 0.031 0.038 0.134

-0.018 -0.041 0.009 0.002 0 -0.004 0.009 -0.022 -0.02 -0.03 -0.011 0.009

Repersbu Rdaljepe Repershq Ratdheda Rdetyra Rmirëkup RBesa RTolfet Ridentit Rfamkon Rkultko Rkenfin

326 326 326 326 326 326 326 326 326 326 326 327

3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 2

0.058 0.073 0.034 0.04 0.032 0.035 0.041 0.078 0.066 0.061 0.049 0.125

kenaqjet frikvpun friknivje kontjete punklire kritpun1 kritpun2 pagmire jopresio sigurt vleresuar orarmire

325 321 323 324 319 319 324 316 322 321 321 320

4 8 6 5 10 10 5 13 7 8 8 9

0.136 0.138 0.061 0.143 0.074 0.063 0.067 0.008 0.021 0.01 0.023 0.018

0.005 0.003 -0.025 0.005 0.005 0.005 0.01 -0.005 -0.004 -0.001 -0.002 -0.001

Rkenjeta Rfrikpun Rfrikniv Rkontje Rpuklire Rkripun1 Rkripun2 Rpagmir Rjopres Rsigurt Rvleres Rorarmir

309

328 321 326 325 320 325 327 327 324 322 320 322

1 8 3 4 9 4 2 2 5 7 9 7

0.131 0.135 0.086 0.138 0.069 0.058 0.057 0.013 0.025 0.011 0.025 0.019

iniciati pushmira dickahaj mepergje interesa sipaftes ndjpunmi mjemirpu dobishem mirqpun mjeligjo cdomjet

321 317 317 318 315 316 317 313 319 325 324 307

8 12 12 11 14 13 12 16 10 4 5 22

0.02 0.023 0.015 0.028 0.023 0.006 0.012 0.013 0.017 0.035 0.067 0.074

-0.003 0 -0.006 0 -0.001 -0.002 -0.008 -0.003 -0.001 -0.011 0 0.01

Riniciat Rpushmir Rpunhajr Rpergje Rinteres Rafte Rndjpunm Rmjemir Rdobish Rmirpun Rmjetli Rcdomj

318 320 319 320 315 322 317 309 324 326 326 325

11 9 10 9 14 7 12 20 5 3 3 4

0.023 0.023 0.021 0.028 0.024 0.008 0.02 0.016 0.018 0.046 0.067 0.064

gjcivile qellim1 qellim2 qellim3 qellim4 qellim5 qellim6 Luftoni renpapar punapak teknolog autorite

325 325 325 324 324 324 323 294 324 325 325 325

4 4 4 5 5 5 6 35 5 4 4 4

0.107 0.073 0.071 0.068 0.082 0.081 0.077 0.091 0.071 0.066 0.042 0.022

-0.003 0.031 0.003 0.007 0.014 0.017 0.007 0.016 0.002 0.009 -0.003 -0.031

Rgjcivi Rqelli1 Rqelli2 Rqelli3 Rqelli4 Rqelli5 Rqelli6 Rlufto Rrenpak Rpunap Rteknol Rautor

310

328 324 326 328 327 326 326 308 326 326 324 326

1 5 3 1 2 3 3 21 3 3 5 3

0.11 0.042 0.068 0.061 0.068 0.064 0.07 0.075 0.069 0.057 0.045 0.053

jetfami Interpol peticion bojkot maniflej grevspon rebelim PranBE Instfeta Ushtria3 Ligjet Shtypi

325 325 324 324 324 325 323 324 324 325 325 325

4 4 5 5 5 4 6 5 5 4 4 4

0.057 0.065 0.082 0.084 0.055 0.065 0.056 0.064 0.064 0.065 0.061 0.052

0.04 0.01 0.004 0.019 -0.014 0.021 0.009 0.011 0 0.002 -0.001 -0.001

Rjetfam RIntpol Rpetic Rbojkot Rmanlej Rgrevsp Rrebel RPraBE RInsfet Rushtri3 RLigjet RShtypi

326 328 322 328 328 327 328 328 328 328 328 328

3 1 7 1 1 2 1 1 1 1 1 1

0.017 0.055 0.078 0.065 0.069 0.044 0.047 0.053 0.064 0.063 0.062 0.053

Televizi Sindik Policia qeveria Partitë Parlam Adminis Kompmëdh NATO BE OKB Udhehfor

324 324 325 325 325 325 325 325 323 325 325 325

5 5 4 4 4 4 4 4 6 4 4 4

0.053 0.066 0.063 0.058 0.057 0.055 0.066 0.077 0.066 0.066 0.075 0.083

0.006 -0.002 0.004 -0.008 0 -0.005 0.004 0 0 -0.004 -0.008 -0.006

Rtelev Rsindi Rpolic Rqeveri Rpartit Rparlam Radmin Rkompmë RNATO RBE ROKB Rudhehf

328 328 323 324 324 325 325 325 325 325 323 328

311

1 1 6 5 5 4 4 4 4 4 6 1

0.047 0.068 0.059 0.066 0.057 0.06 0.062 0.077 0.066 0.07 0.083 0.089

Specvend ushtrven2 sistdem Pikmbroj Pergjqev Perkafet Zotjete biletudhet pagtaksa gjevjedh prarrysh homosek2

325 323 324 322 236 325 325 324 325 325 325 324

4 6 5 7 93 4 4 5 4 4 4 5

0.073 0.088 0.049 0.044 0.062 0.086 0.164 0.133 0.122 0.105 0.095 0.13

-0.004 0.012 -0.02 -0.009 0.023 0.012 0.007 0.003 -0.007 -0.026 -0.001 -0.01

Rspecve Rushtri4 Rsisdem Rpikm Rperqe RPerfet Rzotjet Rbileudh Rpagtak Rgjevje Rpranrry Rhomos4

328 327 328 328 327 324 328 328 328 328 328 328

1 2 1 1 2 5 1 1 1 1 1 1

0.077 0.076 0.069 0.053 0.039 0.074 0.157 0.13 0.129 0.131 0.096 0.14

prostitu Abort Divorci Vetvrasj Lidhja1 Lidhja2 krenaria perhapkor Npune Nesepo

325 325 325 325 324 321 323 324 137 186

4 4 4 4 5 8 6 5 192 143

0.097 0.138 0.169 0.064 0.066 0.068 0.045 0.048 0.092 0.095

-0.034 -0.014 -0.005 -0.028 0.013 -0.004 0.005 -0.009 0.064 -0.038

Rprost RAborti Rdivor Rvetvra RLidh1 RLidh2 Rkrena Rperhapk Rnpun RNespo

328 328 328 328 328 328 328 328 326 197

312

1 1 1 1 1 1 1 1 3 132

0.131 0.152 0.174 0.092 0.053 0.072 0.04 0.057 0.028 0.133

Vlerat negative dhe pozitive të diferencave të vlerave të treguesve të “tendencës qëndrore” , konkretisht

MESATARJA (nga anketimet në rrugë dhe në familje), për matjen e gabimit që kuota në hallkën e fundit të

kampionimit të përbërë, përkatësisht për periudhën mars 2012.

Fkodi Fnr. Ffamilja Fmiqtë Fkohlirë Fpolitik Fpuna Ffeja Flumtur Fshendet

N Valid 121 123 123 123 123 122 123 123 123 123

Missing 133 131 131 131 131 132 131 131 131 131

Mean 5.32 2.8 1.04 1.74 2.24 3.48 1.34 2.98 2.07 1.89

DIFERENCA 0.03 0.09 0.09 -0.12 -0.1 0.24 -0.16 0.06

Rkodi Rnr. Rfamilja Rmiqtë Rkohlirë Rpolitik Rpuna Rfeja Rlumtur Rshendet

N Valid 123 123 123 123 123 123 123 123 123 123

Missing 131 131 131 131 131 131 131 131 131 131

Mean 5 3.28 1.01 1.65 2.15 3.6 1.44 2.74 2.23 1.83

Fprinder Fmosbes Fjurist Fractjet Fekspol Fpijanec Fnjgjak Fprmend Fprostit FSIDA Fdroguar Fhomosek

123 122 120 122 122 123 122 123 123 122 123 122

131 132 134 132 132 131 132 131 131 132 131 132

1.07 3.64 1.72 1.67 1.15 1.07 1.13 1.14 1.1 1.2 1.05 1.13

0.04 -0.12 -0.01 0 -0.03 -0.02 0.01 0.03 -0.01 -0.03 0 -0.08

Rprinder Rmosbes Rjurist Rractjet Rekspol Rpijanec Rnjgjak Rprmend Rprostit RSIDA Rdroguar Rhomosek

123 121 120 118 120 120 120 119 120 120 120 121

313

131 133 134 136 134 134 134 135 134 134 134 133

1.03 3.76 1.73 1.67 1.18 1.09 1.12 1.11 1.11 1.23 1.05 1.21

Fepersbu Fdaljepe Fepershq Fatdheda Fdetyra Fmirëkup Fbesa Ftolfet Fidentit Ffamkon Fkultko Fkenfin

123 123 123 123 122 123 123 123 123 123 122 122

131 131 131 131 132 131 131 131 131 131 132 132

1.95 1.86 1.32 1.42 1.45 1.52 1.62 1.89 1.85 1.3 1.5 5.84

0.24 0.28 0.07 -0.17 -0.22 -0.11 0.05 0.21 0.12 -0.14 -0.16 -0.06

Repersbu Rdaljepe Repershq Ratdheda Rdetyra Rmirëkup Rbesa Rtolfet Ridentit Rfamkon Rkultko Rkenfin

121 121 121 121 121 121 121 121 121 121 120 121

133 133 133 133 133 133 133 133 133 133 134 133

1.71 1.58 1.25 1.59 1.67 1.63 1.57 1.68 1.73 1.44 1.66 5.9

Ffrikpun Fkontjet Fpuklire Fkripun1 Fkripun2 Fpagmir Fjopres Fsigurt Fvleres Forarmir Finiciat Fpushmir

120 123 121 120 121 117 122 122 122 121 122 121

134 131 133 134 133 137 132 132 132 133 132 133

1.98 6.96 4.02 1.7 2.73 1.04 1.24 1.07 1.21 1.17 1.15 1.25

0.06 -0.02 -0.02 -0.35 0.33 0 0.05 0.03 0.04 -0.01 -0.09 0.01

Rfrikpun Rkontjet Rpuklire Rkripu Rkripu2 Rpagmir Rjopres Rsigurt Rvleres Rorarmir Riniciat Rpushmir

121 121 121 121 115 120 120 121 121 119 121 119

133 133 133 133 139 134 134 133 133 135 133 135

1.92 6.98 4.04 2.05 2.4 1.04 1.19 1.04 1.17 1.18 1.24 1.24

314

Fdickami Fpergje Finteres Faftes Fndjpunm Fmjemir Fdobish Fpunder Fmjetli Fçdomjet Fqelli1 Fqelli2

121 120 122 120 120 119 118 120 120 120 120 120

133 134 132 134 134 135 136 134 134 134 134 134

1.21 1.5 1.22 1.08 1.15 1.06 1.09 1.3 2.18 3.43 1.2 3.02

0.09 0.16 0.05 0.06 0.07 -0.03 -0.04 -0.01 0.19 0.2 -0.16 0.14

Rdickami Rpergje Rinteres Raftes Rndjpunm Rmjemir Rdobish Rpunder Rmjetli Rcdomj Rqelli1 Rqelli2

119 119 121 121 121 118 119 120 119 118 120 120

135 135 133 133 133 136 135 134 135 136 134 134

1.12 1.34 1.17 1.02 1.08 1.09 1.13 1.31 1.99 3.23 1.36 2.88

Fqelli3 Fqelli4 Fqelli5 Fqelli6 Frenpak Fpunapa Fteknol Fautorit Fjetfam Fintpol Fpetic Fmanifes

121 120 120 120 120 120 120 120 116 121 121 121

133 134 134 134 134 134 134 134 138 133 133 133

1.97 3.06 1.58 3.18 1.56 2.18 1.33 1.32 1.1 3.08 2.4 2.43

-0.3 0.16 -0.34 0.32 -0.15 0 0.12 0.01 -0.03 0.01 0.12 0.2

Rqelli3 Rqelli4 Rqelli5 Rqelli6 Rrenpak Rpunapa Rteknol Rautorit Rjetfam RIntpol Rpetic Rmanlej

120 114 120 117 121 121 121 121 118 121 120 120

134 140 134 137 133 133 133 133 136 133 134 134

2.27 2.9 1.92 2.86 1.71 2.18 1.21 1.31 1.13 3.07 2.28 2.23

Fgrevsp Frebel FpraBE Finstfet Fushtri Fligjet Fshtypi Ftelev Fsindi Fpolic Fpartit Fparla

121 121 120 121 121 121 121 121 121 121 121 121

133 133 134 133 133 133 133 133 133 133 133 133

315

3.05 2.98 1.78 2.7 2.77 2.93 3.07 3 3.4 2.7 3.7 3.43

0.25 0.02 0.18 -0.08 -0.12 0.1 0.09 0.11 0.11 -0.06 0.17 -0.07

Rgrevsp Rrebel RPraBE RInsfet Rushtri RLigjet RShtypi Rtelev Rsindi Rpolic Rpartit Rparlam

121 121 120 121 121 121 121 121 121 121 121 121

133 133 134 133 133 133 133 133 133 133 133 133

2.8 2.96 1.6 2.78 2.89 2.83 2.98 2.89 3.29 2.76 3.53 3.5

Fadmin Fkompan FNATO FBE FOKB Fudhehf Fspecve Fsisdem Fpikmbr Fperqev Fperfet Fbiludh

121 121 121 121 120 121 119 118 118 120 120 120

133 133 133 133 134 133 135 136 136 134 134 134

3.05 2.85 2.02 1.88 1.98 2.74 1.83 1.36 2.04 1.52 1.72 2.42

-0.12 0.14 -0.02 -0.05 -0.04 -0.03 0.04 0.14 0.06 -0.12 0.24 -0.25

Radmin Rkompan RNATO RBE ROKB Rudhehf Rspecve Rsisdem Rpikmbr Rperqev Rperfet Rbiludh

121 121 120 121 121 121 121 120 120 121 121 120

133 133 134 133 133 133 133 134 134 133 133 134

3.17 2.71 2.04 1.93 2.02 2.77 1.79 1.22 1.98 1.64 1.48 2.67

Fhomos Faborti Fvetvra Flidh1 Flidh2 Fkrena Fnepune Fnesepo

120 120 120 119 120 121 121 78

134 134 134 135 134 133 133 176

2.25 2.68 1.52 1.48 2.98 1.58 1.38 1.51

0.13 -0.11 -0.01 -0.26 -0.07 0.07 0 -0.34

Rhomos Raborti Rvetvra RLidh1 RLidh2 Rkrena Rnepune Rnesepo

120 120 120 120 110 120 120 79

134 134 134 134 144 134 134 175

2.12 2.79 1.53 1.74 3.05 1.51 1.38 1.85

316

Vlerat negative dhe pozitive të diferencave të vlerave të treguesve të “tendencës qëndrore” , konkretisht STANDART

DEVIJIMI (nga anketimet në rrugë dhe në familje), për matjen e gabimit që kuota në hallkën e fundit të

kampionimit të përbërë, përkatësisht për periudhën mars 2012.

Fkodi Fnr. Ffamilja Fmiqtë Fkohlirë Fpolitik Ffeja Flumtur Fshendet Fmosbes

N Valid 121 123 123 123 123 122 123 123 123 122

Missing 133 131 131 131 131 132 131 131 131 132

Std. Deviation 3.505 1.54 0.236 0.663 0.84 0.981 1.12 0.934 1.01 0.728

DIFERENCA 0.146 0.01 -0.216 -0.155 -0.24 -0.04 0.063 -0.078

Rkodi Rnr. Rfamilja Rmiqtë Rkohlirë Rpolitik Rfeja Rlumtur Rshendet Rmosbes

N Valid 123 123 123 123 123 123 123 123 123 121

Missing 131 131 131 131 131 131 131 131 131 133

Std. Deviation 3.609 1.794 0.09 0.653 1.056 1.136 1.36 0.974 0.947 0.806

Fjurist Fractjet Fekspol Fpijanec Fnjgjak Fprmend Fprostit FSIDA Fdroguar Fhomosek Fepersbu Fdaljepe

120 122 122 123 122 123 123 122 123 122 123 123

134 132 132 131 132 131 131 132 131 132 131 131

0.453 0.471 0.356 0.248 0.339 0.347 0.298 0.399 0.216 0.339 0.828 1.308

0.009 -0.001 -0.026 -0.042 0.007 0.034 -0.014 -0.026 -0.003 -0.073 0.244 0.302

Rjurist Rractjet Rekspol Rpijanec Rnjgjak Rprmend Rprostit RSIDA Rdroguar Rhomosek Repersbu Rdaljepe

120 118 120 120 120 119 120 120 120 121 121 121

134 136 134 134 134 135 134 134 134 133 133 133

317

0.444 0.472 0.382 0.29 0.332 0.313 0.312 0.425 0.219 0.412 0.584 1.006

Fepershq Fatdheda Fdetyra Fmirëkup Fbesa Fidentit Ffamkon Fkultko Fkenfin Fkenjeta Ffrikpun Fkontjet

123 123 122 123 123 123 123 122 122 122 120 123

131 131 132 131 131 131 131 132 132 132 134 131

0.823 0.614 0.644 0.823 0.774 1.014 0.799 0.707 2.496 2.578 2.088 2.675

0.035 -0.249 -0.032 0.216 -0.09 0.148 -0.066 -0.108 0.281 0.075 0.306 0.177

Repershq Ratdheda Rdetyra Rmirëkup Rbesa Ridentit Rfamkon Rkultko Rkenfin Rkenjeta Rfrikpun Rkontjet

121 121 121 121 121 121 121 120 121 120 121 121

133 133 133 133 133 133 133 134 133 134 133 133

0.788 0.863 0.676 0.607 0.864 0.866 0.865 0.815 2.215 2.503 1.782 2.498

Fpuklire Fkripun1 Fkripun2 Fpagmir Fjopres Fsigurt Fvleres Forarmir Finiciat Fpushmir Fdickami Fpergje

121 120 121 117 122 122 122 121 122 121 121 120

133 134 133 137 132 132 132 133 132 133 133 134

1.437 1.127 1.204 0.203 0.427 0.249 0.411 0.38 0.356 0.434 0.412 0.502

0.105 -0.269 0.028 0.002 0.032 0.049 0.031 -0.01 -0.073 0.003 0.088 0.028

Rpuklire Rkripu Rkripu2 Rpagmir Rjopres Rsigurt Rvleres Rorarmir Riniciat Rpushmir Rdickami Rpergje

121 121 115 120 120 121 121 119 121 119 119 119

133 133 139 134 134 133 133 135 133 135 135 135

1.332 1.396 1.176 0.201 0.395 0.2 0.38 0.39 0.429 0.431 0.324 0.474

Finteres Faftes Fndjpunm Fmjemir Fdobish Fpunder Fçdomjet Fgjcivil Fqelli1 Fqelli2 Fqelli3 Fqelli4

122 120 120 119 118 120 120 121 120 120 121 120

318

132 134 134 135 136 134 134 133 134 134 133 134

0.417 0.264 0.359 0.236 0.292 0.574 1.228 2.132 0.616 1.156 1.284 1.386

0.044 0.108 0.083 -0.056 -0.051 -0.294 -0.049 -0.182 -0.261 0.22 0.009 0.219

Rinteres Raftes Rndjpunm Rmjemir Rdobish Rpunder Rcdomj Rgjcivi Rqelli1 Rqelli2 Rqelli3 Rqelli4

121 121 121 118 119 120 118 119 120 120 120 114

133 133 133 136 135 134 136 135 134 134 134 140

0.373 0.156 0.276 0.292 0.343 0.868 1.277 2.314 0.877 0.936 1.275 1.167

Fqelli5 Fqelli6 Frenpak Fpunapa Fteknol Fautorit Fjetfam Fintpol Fpetic Fbojkot Fgrevsp Frebel

120 120 120 120 120 120 116 121 121 121 121 121

134 134 134 134 134 134 138 133 133 133 133 133

1.207 1.167 0.765 1.004 1.072 0.881 0.358 1.053 1.255 1.67 1.407 1.064

-0.169 -0.119 -0.056 0.073 0.306 -0.012 -0.067 0.068 0.058 0.332 0.234 0.13

Rqelli5 Rqelli6 Rrenpak Rpunapa Rteknol Rautorit Rjetfam RIntpol Rpetic Rbojkot Rgrevsp Rrebel

120 117 121 121 121 121 118 121 120 120 121 121

134 137 133 133 133 133 136 133 134 134 133 133

1.376 1.286 0.821 0.931 0.766 0.893 0.425 0.985 1.197 1.338 1.173 0.934

FpraBE Finstfet Fushtri Fligjet Fshtypi Ftelev Fsindi Fpolic Fpartit Fparla Fadmin Fkompan

120 121 121 121 121 121 121 121 121 121 121 121

134 133 133 133 133 133 133 133 133 133 133 133

1.146 1.07 1.16 1.257 1.074 1.118 0.987 1.077 1.167 1.031 0.965 1.202

0.155 -0.205 0.162 0.083 -0.112 0.016 -0.057 0.068 0.235 -0.153 -0.054 0.174

RPraBE RInsfet Rushtri RLigjet RShtypi Rtelev Rsindi Rpolic Rpartit Rparlam Radmin Rkompan

319

120 121 121 121 121 121 121 121 121 121 121 121

134 133 133 133 133 133 133 133 133 133 133 133

0.991 1.275 0.998 1.174 1.186 1.102 1.044 1.009 0.932 1.184 1.019 1.028

FNATO FBE FOKB Fudhehf Fspecve Fsisdem Fpikmbr Fzotjet Fbiludh Fhomos Fprost Faborti

121 121 120 121 119 118 118 121 120 120 120 120

133 133 134 133 135 136 136 133 134 134 134 134

1.064 0.927 0.948 1.4 1.542 0.854 0.891 3.23 2.328 2.484 2.039 2.701

0.024 -0.066 -0.21 0.13 0.121 0.082 0.187 0.274 -0.272 0.318 -0.256 0.279

RNATO RBE ROKB Rudhehf Rspecve Rsisdem Rpikmbr Rzotjet Rbiludh Rhomos Rprost Raborti

120 121 121 121 121 120 120 120 120 120 120 120

134 133 133 133 133 134 134 134 134 134 134 134

1.04 0.993 1.158 1.27 1.421 0.772 0.704 2.956 2.6 2.166 2.295 2.422

Fdivorc Flidh1 Fkrena Fnepune Fnesepo Fnesejo Fardhur

120 119 121 121 78 45 120

134 135 133 133 176 209 134

3.158 0.928 0.793 0.487 0.849 1.218 2.297

-0.091 -0.249 0.015 -0.001 -0.226 -0.068 0.236

Rdivor RLidh1 Rkrena Rnepune Rnesepo Rnesejo Rardhur

120 120 120 120 79 51 118

134 134 134 134 175 203 136

3.249 1.177 0.778 0.488 1.075 1.286 2.061

320

Vlerat negative dhe pozitive të diferencave të vlerave të treguesve të “tendencës qëndrore” , konkretisht GABIMI

STANADRT I MESATARES (nga anketimet në rrugë dhe në familje), për matjen e gabimit që kuota në hallkën e

fundit të kampionimit të përbërë, përkatësisht për periudhën mars 2012.

Fkodi Fnr. Ffamilja Fmiqtë Fkohlirë Fpolitik Fpuna Ffeja Flumtur Fshendet

N Valid 121 123 123 123 123 122 123 123 123 123

Missing 133 131 131 131 131 132 131 131 131 131

Std. Error of Mean 0.319 0.139 0.021 0.06 0.076 0.089 0.062 0.101 0.084 0.091

DIFERENCA 0.013 0.001 -0.019 -0.013 -0.036 -0.022 -0.004 0.006

Rkodi Rnr. Rfamilja Rmiqtë Rkohlirë Rpolitik Rpuna Rfeja Rlumtur Rshendet

N Valid 123 123 123 123 123 123 123 123 123 123

Missing 131 131 131 131 131 131 131 131 131 131

Std. Error of Mean 0.325 0.162 0.008 0.059 0.095 0.102 0.098 0.123 0.088 0.085

Fprinder Fmosbes Fjurist Fractjet Fekspol Fpijanec Fnjgjak Fprmend Fprostit FSIDA Fdroguar Fhomosek

123 122 120 122 122 123 122 123 123 122 123 122

131 132 134 132 132 131 132 131 131 132 131 132

0.058 0.066 0.041 0.043 0.032 0.022 0.031 0.031 0.027 0.036 0.02 0.031

0.042 -0.007 0 0 -0.003 -0.004 0.001 0.002 -0.001 -0.003 0 -0.006

Rprinder Rmosbes Rjurist Rractjet Rekspol Rpijanec Rnjgjak Rprmend Rprostit RSIDA Rdroguar Rhomosek

123 121 120 118 120 120 120 119 120 120 120 121

131 133 134 136 134 134 134 135 134 134 134 133

321

0.016 0.073 0.041 0.043 0.035 0.026 0.03 0.029 0.028 0.039 0.02 0.037

Fepersbu Fdaljepe Fepershq Fatdheda Fdetyra Fmirëkup Fbesa Ftolfet Fidentit Ffamkon Fkultko Fkenfin

123 123 123 123 122 123 123 123 123 123 122 122

131 131 131 131 132 131 131 131 131 131 132 132

0.075 0.118 0.074 0.055 0.058 0.074 0.07 0.109 0.091 0.072 0.064 0.226

0.022 0.027 0.002 -0.023 -0.003 0.019 -0.009 0.039 0.012 -0.007 -0.01 0.025

Repersbu Rdaljepe Repershq Ratdheda Rdetyra Rmirëkup Rbesa Rtolfet Ridentit Rfamkon Rkultko Rkenfin

121 121 121 121 121 121 121 121 121 121 120 121

133 133 133 133 133 133 133 133 133 133 134 133

0.053 0.091 0.072 0.078 0.061 0.055 0.079 0.07 0.079 0.079 0.074 0.201

Fkenjeta Ffrikpun Ffrikniv Fkontjet Fpuklire Fkripun1 Fkripun2 Fpagmir Fjopres Fsigurt Fvleres Forarmir

122 120 122 123 121 120 121 117 122 122 122 121

132 134 132 131 133 134 133 137 132 132 132 133

0.233 0.191 0.178 0.241 0.131 0.103 0.109 0.019 0.039 0.023 0.037 0.035

0.004 0.029 0.088 0.014 0.01 -0.024 -0.001 0.001 0.003 0.005 0.002 -0.001

Rkenjeta Rfrikpun gRfriniv Rkontjet Rpuklire Rkripu Rkripu2 Rpagmir Rjopres Rsigurt Rvleres Rorarmir

120 121 119 121 121 121 115 120 120 121 121 119

134 133 135 133 133 133 139 134 134 133 133 135

0.229 0.162 0.09 0.227 0.121 0.127 0.11 0.018 0.036 0.018 0.035 0.036

Finiciat Fpushmir Fdickami Fpergje Finteres Faftes Fndjpunm Fmjemir Fdobish Fpunder Fmjetli Fçdomjet

322

122 121 121 120 122 120 120 119 118 120 120 120

132 133 133 134 132 134 134 135 136 134 134 134

0.032 0.039 0.037 0.046 0.038 0.024 0.033 0.022 0.027 0.052 0.142 0.112

-0.007 -0.001 0.007 0.003 0.004 0.01 0.008 -0.005 -0.004 -0.027 0.034 -0.006

Riniciat Rpushmir Rdickami Rpergje Rinteres Raftes Rndjpunm Rmjemir Rdobish Rpunder Rmjetli Rcdomj

121 119 119 119 121 121 121 118 119 120 119 118

133 135 135 135 133 133 133 136 135 134 135 136

0.039 0.04 0.03 0.043 0.034 0.014 0.025 0.027 0.031 0.079 0.108 0.118

Fgjcivil Fqelli1 Fqelli2 Fqelli3 Fqelli4 Fqelli5 Fqelli6 Flufto Frenpak Fpunapa Fteknol Fautorit

121 120 120 121 120 120 120 115 120 120 120 120

133 134 134 133 134 134 134 139 134 134 134 134

0.194 0.056 0.105 0.117 0.127 0.11 0.106 0.151 0.07 0.092 0.098 0.08

-0.018 -0.024 0.02 0.001 0.018 -0.016 -0.013 0.073 -0.005 0.007 0.028 -0.001

Rgjcivi Rqelli1 Rqelli2 Rqelli3 Rqelli4 Rqelli5 Rqelli6 Rlufto Rrenpak Rpunapa Rteknol Rautorit

119 120 120 120 114 120 117 119 121 121 121 121

135 134 134 134 140 134 137 135 133 133 133 133

0.212 0.08 0.085 0.116 0.109 0.126 0.119 0.078 0.075 0.085 0.07 0.081

Fjetfam Fintpol Fpetic Fbojkot Fmanifes Fgrevsp Frebel FpraBE Finstfet Fushtri Fligjet Fshtypi

116 121 121 121 121 121 121 120 121 121 121 121

138 133 133 133 133 133 133 134 133 133 133 133

0.033 0.096 0.114 0.152 0.124 0.128 0.097 0.105 0.097 0.105 0.114 0.098

-0.006 0.006 0.005 0.03 0.035 0.021 0.012 0.015 -0.019 0.014 0.007 -0.01

Rjetfam RIntpol Rpetic Rbojkot Rmanlej Rgrevsp Rrebel RPraBE RInsfet Rushtri RLigjet RShtypi

323

118 121 120 120 120 121 121 120 121 121 121 121

136 133 134 134 134 133 133 134 133 133 133 133

0.039 0.09 0.109 0.122 0.089 0.107 0.085 0.09 0.116 0.091 0.107 0.108

Ftelev Fsindi Fpolic Fpartit Fparla Fadmin Fkompan FNATO FBE FOKB Fudhehf Fspecve

121 121 121 121 121 121 121 121 121 120 121 119

133 133 133 133 133 133 133 133 133 134 133 135

0.102 0.09 0.098 0.106 0.094 0.088 0.109 0.097 0.084 0.087 0.127 0.141

0.002 -0.005 0.006 0.021 -0.014 -0.005 0.016 0.002 -0.006 -0.018 0.012 0.012

Rtelev Rsindi Rpolic Rpartit Rparlam Radmin Rkompan RNATO RBE ROKB Rudhehf Rspecve

121 121 121 121 121 121 121 120 121 121 121 121

133 133 133 133 133 133 133 134 133 133 133 133

0.1 0.095 0.092 0.085 0.108 0.093 0.093 0.095 0.09 0.105 0.115 0.129

Fsisdem Fpikmbr Fperqev Fperfet Fzotjet Fbiludh Fpagtak Fgjevje Fpranrry Fhomos Fprost Faborti

118 118 120 120 121 120 120 120 120 120 120 120

136 136 134 134 133 134 134 134 134 134 134 134

0.079 0.082 0.071 0.147 0.294 0.213 0.191 0.177 0.112 0.227 0.186 0.247

0.009 0.018 -0.036 0.041 0.024 -0.024 -0.064 -0.061 -0.097 0.029 -0.024 0.026

Rsisdem Rpikmbr Rperqev Rperfet Rzotjet Rbiludh Rpagtak Rgjevje Rpranrry Rhomos Rprost Raborti

120 120 121 121 120 120 120 120 120 120 120 120

134 134 133 133 134 134 134 134 134 134 134 134

0.07 0.064 0.107 0.106 0.27 0.237 0.255 0.238 0.209 0.198 0.21 0.221

324

Fdivorc Fvetvra Flidh1 Flidh2 Fkrena Fnepune Fnesepo Fnesejo Fardhur

120 120 119 120 121 121 78 45 120

134 134 135 134 133 133 176 209 134

0.288 0.121 0.085 0.093 0.072 0.044 0.096 0.182 0.21

-0.009 -0.036 -0.022 -0.044 0.001 -0.001 -0.025 0.002 0.02

Rdivor Rvetvra RLidh1 RLidh2 Rkrena Rnepune Rnesepo Rnesejo Rardhur

120 120 120 110 120 120 79 51 118

134 134 134 144 134 134 175 203 136

0.297 0.157 0.107 0.137 0.071 0.045 0.121 0.18 0.19

,

Vlerat negative dhe pozitive të diferencave të vlerave të treguesve të “tendencës qëndrore” , konkretisht

MESATARJA (nga anketimet në rrugë dhe në familje), për matjen e gabimit që kuota në hallkën e fundit të

kampionimit të përbërë, përkatësisht për periudhën MAJ 2012.

Kodi Nr. Familja Miqtë Kohlirë Puna Feja Lumturia Shendet Prinderi

N Valid 0 106 106 106 106 106 105 106 106 106

Missing 109 3 3 3 3 3 4 3 3 3

Mean 1.99 1.02 1.6 2.09 1.09 2.51 2.09 2.13 1.1

DIFERENCAT -0.01 -0.1 -0.13 -0.18 0.05 -0.03 0.27 0.07

RKodi RNr. RFamilja RMiqtë RKohlirë RPuna Rfej Rlumtur Rshendet Rprinder

N Valid 0 106 106 106 106 105 106 105 106 106

325

Missing 109 3 3 3 3 4 3 4 3 3

Mean 2.44 1.03 1.7 2.22 1.27 2.46 2.12 1.86 1.03

Mosbesi Jurist Ractjeter Ekspolit PijanE Njgjaknx Njprmen Prostituta MeSIDA droguar Homose1 persburr

106 105 106 106 106 106 106 106 106 106 106 106

3 4 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3

3.82 1.83 1.74 1.24 1.12 1.25 1.32 1.2 1.32 1.13 1.22 2.03

0.01 0.1 0.05 0.03 -0.01 0.05 0.07 -0.02 -0.05 -0.03 -0.02 0.3

Rmosbes RJurist RRactjet REkspol Rpijanec Rnjgjak Rprmend Rprostit RSIDA Rdroguar Rhomose3 Repersbu

106 106 106 106 106 106 106 106 106 106 106 106

3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3

3.81 1.73 1.69 1.21 1.13 1.2 1.25 1.22 1.37 1.16 1.24 1.73

daljpen pershqip Atdhedash detyra Mirëkupt Besa Tolerfet Identite Famkons Kultkomb kenaqfin kenaqjet

106 106 106 106 106 106 106 106 106 106 105 106

3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 4 3

1.43 1.19 1.61 1.43 1.52 1.68 1.79 1.77 1.23 1.62 5.87 6.38

0.05 -0.22 0.11 -0.23 -0.18 -0.09 -0.11 -0.04 -0.14 0.06 -0.01 0.17

Rdaljepe Repershq Ratdheda Rdetyra Rmirëkup RBesa RTolfet Ridentit Rfamkon Rkultko Rkenfin Rkenjeta

106 106 106 106 106 106 106 106 106 106 104 105

3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 5 4

1.38 1.41 1.5 1.66 1.7 1.77 1.9 1.81 1.37 1.56 5.88 6.21

frikvpun friknivje kontjete kritpun1 kritpun2 pagmire jopresio sigurt vleresuar orarmire iniciati pushmira

326

96 104 106 106 105 106 105 105 106 105 106 106

13 5 3 3 4 3 4 4 3 4 3 3

2.25 1.65 7.91 2.14 2.34 1.03 1.19 1.06 1.22 1.18 1.13 1.24

0 -0.17 0.32 0.12 -0.11 -0.03 -0.06 0 -0.03 0.08 -0.03 0.02

Rfrikpun Rfrikniv Rkontje Rkripun1 Rkripun2 Rpagmir Rjopres Rsigurt Rvleres Rorarmir Riniciat Rpushmir

105 106 106 104 105 104 106 102 102 105 101 103

4 3 3 5 4 5 3 7 7 4 8 6

2.25 1.82 7.59 2.02 2.45 1.06 1.25 1.06 1.25 1.1 1.16 1.22

dickahaj mepergje interesa sipaftes ndjpunmi mjemirpu dobishem mirqpun mjeligjo cdomjet qellim1 qellim2

104 106 105 106 106 104 105 106 106 106 106 106

5 3 4 3 3 5 4 3 3 3 3 3

1.12 1.44 1.24 1.07 1.18 1.07 1.1 1.48 2.09 3.35 1.25 2.91

0 0.08 0.01 0 0.08 0 0.01 0.19 0.17 0.11 -0.23 0.16

Rpunhajr Rpergje Rinteres Raftes Rndjpunm Rmjemir Rdobish Rmirpun Rmjetli Rcdomj Rqelli1 Rqelli2

103 100 103 102 103 103 105 106 105 106 106 102

6 9 6 7 6 6 4 3 4 3 3 7

1.12 1.36 1.23 1.07 1.1 1.07 1.09 1.29 1.92 3.24 1.48 2.75

qellim3 qellim4 qellim5 qellim6 Luftoni renpapar punapak teknolog autorite jetfami Interpol peticion

106 105 106 106 102 105 106 106 106 106 106 106

3 4 3 3 7 4 3 3 3 3 3 3

2.2 3.13 1.93 2.86 1.69 1.77 2.36 1.36 1.3 1.03 3.08 2.35

-0.01 0.16 0.01 -0.07 0.28 -0.11 0.06 0.18 0.12 0.03 -0.27 -0.16

327

Rqelli3 Rqelli4 Rqelli5 Rqelli6 Rlufto Rrenpak Rpunap Rteknol Rautor Rjetfam RIntpol Rpetic

104 101 106 102 104 106 106 106 106 105 106 106

5 8 3 7 5 3 3 3 3 4 3 3

2.21 2.97 1.92 2.93 1.41 1.88 2.3 1.18 1.18 1 3.35 2.51

bojkot maniflej grevspon rebelim PranBE Instfeta Ushtria3 Ligjet Shtypi Televizi Sindik Policia

106 106 105 106 106 106 106 106 106 106 106 106

3 3 4 3 3 3 3 3 3 3 3 3

2.68 2.18 2.66 2.92 1.31 2.46 2.61 2.73 2.76 2.61 3.2 2.52

-0.01 0.08 -0.22 -0.18 0.07 0.16 0.05 -0.04 -0.14 -0.11 -0.02 -0.06

Rbojkot Rmanlej Rgrevsp Rrebel RPraBE RInsfet Rushtri3 RLigjet RShtypi Rtelev Rsindi Rpolic

106 106 106 106 106 105 106 106 106 106 106 106

3 3 3 3 3 4 3 3 3 3 3 3

2.69 2.1 2.88 3.1 1.24 2.3 2.56 2.77 2.9 2.72 3.22 2.58

Partitë Parlam Adminis Kompmëdh NATO BE OKB Udhehfor Specvend ushtrven2 sistdem Pikmbroj

106 106 106 106 106 106 106 106 106 106 106 106

3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3

3.48 3.35 2.97 2.7 1.98 1.9 2.09 2.87 1.63 3.45 1.37 2

-0.07 -0.19 0.03 -0.1 -0.01 0.09 0.02 0.07 0.05 0.15 -0.2 0.06

Rpartit Rparlam Radmin Rkompmë RNATO RBE ROKB Rudhehf Rspecve Rushtri4 Rsisdem Rpikm

106 105 106 106 106 106 106 106 106 105 106 106

3 4 3 3 3 3 3 3 3 4 3 3

3.55 3.54 2.94 2.8 1.99 1.81 2.07 2.8 1.58 3.3 1.57 1.94

328

Pergjqev Perkafet fshehar gjevjedh prarrysh prostitu Divorci Lidhja1 Lidhja2 krenaria Npune Nesepo ardhur

106 106 106 106 106 106 106 106 106 106 106 56 106

3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 53 3

1.39 1.74 2.55 2.29 1.64 2.16 4.71 1.84 3.02 1.43 1.47 1.68 3.69

-0.26 0.22 0.22 0.03 -0.1 0 0.13 0.25 0.09 0.06 0.18 0.11 -0.31

Rperqe RPerfet Rfshehar Rgjevje Rpranrry Rprost Rdivor RLidh1 RLidh2 Rkrena Rnpun RNespo Rardhura

106 106 106 106 106 106 106 106 102 106 106 75 106

3 3 3 3 3 3 3 3 7 3 3 34 3

1.65 1.52 2.33 2.26 1.74 2.16 4.58 1.59 2.93 1.37 1.29 1.57 4

Vlerat negative dhe pozitive të diferencave të vlerave të treguesve të “tendencës qëndrore” , konkretisht STANDART

DEVIJIMI (nga anketimet në rrugë dhe në familje), për matjen e gabimit që kuota në hallkën e fundit të

kampionimit të përbërë, përkatësisht për periudhën MAJ 2012.

Kodi Nr. Familja Miqtë Kohlirë Politika Puna Feja Lumturia Shendet

N Valid 0 106 106 106 106 106 106 105 106 106

Missing 109 3 3 3 3 3 3 4 3 3

Std. Deviation 0.822 0.137 0.58 0.961 1.087 0.379 1.11 0.921 0.957

DIFERENCAT -0.03 -0.112 -0.072 -0.035 -0.163 -0.208 -0.105 0.113

RKodi RNr. RFamilja RMiqtë RKohlirë Rpolitik RPuna Rfej Rlumtur Rshendet

N Valid 0 106 106 106 106 105 105 106 105 106

329

Missing 109 3 3 3 3 4 4 3 4 3

Std. Deviation 1.122 0.167 0.692 1.033 1.122 0.542 1.318 1.026 0.844

Mosbesi Jurist Ractjeter Ekspolit PijanE Njgjaknx Njprmen Prostituta MeSIDA droguar Homose1 daljpen

106 105 106 106 106 106 106 106 106 106 106 106

3 4 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3

0.644 0.379 0.443 0.427 0.33 0.438 0.469 0.4 0.469 0.34 0.414 0.569

-0.048 -0.069 -0.022 0.02 -0.01 0.038 0.037 -0.014 -0.016 -0.029 -0.013 -0.276

Rmosbes RJurist RRactjet REkspol Rpijanec Rnjgjak Rprmend Rprostit RSIDA Rdroguar Rhomose3 Rdaljepe

106 106 106 106 106 106 106 106 106 106 106 106

3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3

0.692 0.448 0.465 0.407 0.34 0.4 0.432 0.414 0.485 0.369 0.427 0.845

Atdhedash detyra Mirëkupt Tolerfet Identite Famkons kenaqjet frikvpun friknivje kontjete punklire kritpun1

106 106 106 106 106 106 106 96 104 106 104 106

3 3 3 3 3 3 3 13 5 3 5 3

0.811 0.517 0.556 0.836 0.772 0.522 2.428 2.276 1.371 2.262 1.275 1.108

-0.117 -0.321 -0.262 -0.326 -0.165 -0.1 -0.04 0.08 -0.267 -0.175 -0.085 -0.041

Ratdheda Rdetyra Rmirëkup RTolfet Ridentit Rfamkon Rkenjeta Rfrikpun Rfrikniv Rkontje Rpuklire Rkripun1

106 106 106 106 106 106 105 105 106 106 106 104

3 3 3 3 3 3 4 4 3 3 3 5

0.928 0.838 0.818 1.162 0.937 0.622 2.468 2.196 1.638 2.437 1.36 1.149

kritpun2 pagmire jopresio sigurt vleresuar orarmire iniciati pushmira dickahaj mepergje interesa sipaftes

330

105 106 105 105 106 105 106 106 104 106 105 106

4 3 4 4 3 4 3 3 5 3 4 3

1.392 0.167 0.395 0.233 0.414 0.387 0.34 0.427 0.321 0.499 0.428 0.25

0.167 -0.067 -0.037 -0.003 -0.018 0.079 -0.027 0.009 -0.001 0.017 0.003 -0.004

Rkripun2 Rpagmir Rjopres Rsigurt Rvleres Rorarmir Riniciat Rpushmir Rpunhajr Rpergje Rinteres Raftes

105 104 106 102 102 105 101 103 103 100 103 102

4 5 3 7 7 4 8 6 6 9 6 7

1.225 0.234 0.432 0.236 0.432 0.308 0.367 0.418 0.322 0.482 0.425 0.254

ndjpunmi mjemirpu dobishem mjeligjo cdomjet gjcivile qellim2 qellim3 qellim4 qellim5 qellim6 renpapar

106 104 105 106 106 106 106 106 105 106 106 105

3 5 4 3 3 3 3 3 4 3 3 4

0.385 0.252 0.295 1.159 1.042 2.148 1.056 1.142 1.551 1.297 1.348 1.203

0.087 -0.001 0.014 -0.087 -0.032 -0.179 0.018 0.03 0.259 0.085 0.079 -0.133

Rndjpunm Rmjemir Rdobish Rmjetli Rcdomj Rgjcivi Rqelli2 Rqelli3 Rqelli4 Rqelli5 Rqelli6 Rrenpak

103 103 105 105 106 106 102 104 101 106 102 106

6 6 4 4 3 3 7 5 8 3 7 3

0.298 0.253 0.281 1.246 1.074 2.327 1.038 1.112 1.292 1.212 1.269 1.336

punapak jetfami Interpol peticion bojkot maniflej grevspon PranBE Instfeta Ushtria3 Ligjet Shtypi

106 106 106 106 106 106 105 106 106 106 106 106

3 3 3 3 3 3 4 3 3 3 3 3

0.917 0.216 1.03 1.219 1.342 0.944 0.949 0.653 1.016 1.065 1.083 0.962

0.021 0.216 0.146 -0.17 0.105 0.269 -0.236 0.043 -0.086 0.098 -0.024 -0.167

331

Rpunap Rjetfam RIntpol Rpetic Rbojkot Rmanlej Rgrevsp RPraBE RInsfet Rushtri3 RLigjet RShtypi

106 105 106 106 106 106 106 106 105 106 106 106

3 4 3 3 3 3 3 3 4 3 3 3

0.896 0 0.884 1.389 1.237 0.675 1.185 0.61 1.102 0.967 1.107 1.129

Televizi Sindik Policia Partitë Adminis NATO BE ushtrven2 mospag gjevjedh prarrysh prostitu

106 106 106 106 106 106 106 106 105 106 106 106

3 3 3 3 3 3 3 3 4 3 3 3

0.9 1.027 1.007 0.707 0.91 1.023 0.975 1.8 2.591 2.43 2.029 2.492

-0.013 0.154 0.004 -0.289 -0.284 -0.223 0.048 0.332 -0.103 0.157 0.186 0.305

Rtelev Rsindi Rpolic Rpartit Radmin RNATO RBE Rushtri4 Rmosp Rgjevje Rpranrry Rprost

106 106 106 106 106 106 106 105 106 106 106 106

3 3 3 3 3 3 3 4 3 3 3 3

0.913 0.873 1.003 0.996 1.194 1.246 0.927 1.468 2.694 2.273 1.843 2.187

Divorci Lidhja1 Lidhja2 krenaria Npune Nesepo Nesejo ardhur

106 106 106 106 106 56 49 106

3 3 3 3 3 53 60 3

3.301 1.212 1.441 0.756 0.502 0.936 1.171 1.67

-0.074 0.2 0.053 -0.152 0.045 0.004 0.287 -0.176

Rdivor RLidh1 RLidh2 Rkrena Rnpun RNespo RNesejo Rardhura

106 106 102 106 106 75 29 106

3 3 7 3 3 34 80 3

3.375 1.012 1.388 0.908 0.457 0.932 0.884 1.846

332

Vlerat negative dhe pozitive të diferencave të vlerave të treguesve të “tendencës qëndrore” , konkretisht GABIMI

STANDART I MESATARES (nga anketimet në rrugë dhe në familje), për matjen e gabimit që kuota në hallkën e

fundit të kampionimit të përbërë, përkatësisht për periudhën MAJ 2012.

Kodi Nr. Familja Miqtë Kohlirë Politika Puna Feja Lumturia Shendet

N Valid 0 106 106 106 106 106 106 105 106 106

Missing 109 3 3 3 3 3 3 4 3 3

Std. Error of Mean 0.08 0.013 0.056 0.093 0.106 0.037 0.108 0.089 0.093

DIFERENCAT -0.003 -0.011 -0.007 -0.003 -0.016 -0.02 -0.011 0.011

RKodi RNr. RFamilja RMiqtë RKohlirë Rpolitik RPuna Rfej Rlumtur Rshendet

N Valid 0 106 106 106 106 105 105 106 105 106

Missing 109 3 3 3 3 4 4 3 4 3

Std. Error of Mean 0.109 0.016 0.067 0.1 0.109 0.053 0.128 0.1 0.082

Prinderi Mosbesi Jurist Ractjeter Ekspolit PijanE Njgjaknx Njprmen Prostituta MeSIDA droguar Homose1

106 106 105 106 106 106 106 106 106 106 106 106

3 3 4 3 3 3 3 3 3 3 3 3

0.077 0.063 0.037 0.043 0.041 0.032 0.043 0.046 0.039 0.046 0.033 0.04

0.061 -0.004 -0.007 -0.002 0.001 -0.001 0.004 0.004 -0.001 -0.001 -0.003 -0.001

Rprinder Rmosbes RJurist RRactjet REkspol Rpijanec Rnjgjak Rprmend Rprostit RSIDA Rdroguar Rhomose3

106 106 106 106 106 106 106 106 106 106 106 106

3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3

333

0.016 0.067 0.044 0.045 0.04 0.033 0.039 0.042 0.04 0.047 0.036 0.041

persburr daljpen pershqip Atdhedash detyra Mirëkupt Besa Tolerfet Identite Famkons Kultkomb kenaqfin

106 106 106 106 106 106 106 106 106 106 106 105

3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 4

0.102 0.055 0.047 0.079 0.05 0.054 0.081 0.081 0.075 0.051 0.097 0.212

0.051 -0.027 -0.073 -0.011 -0.031 -0.025 -0.037 -0.032 -0.016 -0.009 0.035 -0.051

Repersbu Rdaljepe Repershq Ratdheda Rdetyra Rmirëkup RBesa RTolfet Ridentit Rfamkon Rkultko Rkenfin

106 106 106 106 106 106 106 106 106 106 106 104

3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 5

0.051 0.082 0.12 0.09 0.081 0.079 0.118 0.113 0.091 0.06 0.062 0.263

kenaqjet frikvpun friknivje kontjete punklire kritpun1 kritpun2 pagmire jopresio sigurt vleresuar orarmire

106 96 104 106 104 106 105 106 105 105 106 105

3 13 5 3 5 3 4 3 4 4 3 4

0.236 0.232 0.134 0.22 0.125 0.108 0.136 0.016 0.039 0.023 0.04 0.038

-0.005 0.018 -0.025 -0.017 -0.007 -0.005 0.016 -0.007 -0.003 0 -0.003 0.008

Rkenjeta Rfrikpun Rfrikniv Rkontje Rpuklire Rkripun1 Rkripun2 Rpagmir Rjopres Rsigurt Rvleres Rorarmir

105 105 106 106 106 104 105 104 106 102 102 105

4 4 3 3 3 5 4 5 3 7 7 4

0.241 0.214 0.159 0.237 0.132 0.113 0.12 0.023 0.042 0.023 0.043 0.03

iniciati pushmira dickahaj mepergje interesa sipaftes ndjpunmi mjemirpu dobishem mirqpun mjeligjo cdomjet

106 106 104 106 105 106 106 104 105 106 106 106

334

3 3 5 3 4 3 3 5 4 3 3 3

0.033 0.041 0.031 0.048 0.042 0.024 0.037 0.025 0.029 0.108 0.113 0.101

-0.004 0 -0.001 0 0 -0.001 0.008 0 0.002 0.051 -0.009 -0.003

Riniciat Rpushmir Rpunhajr Rpergje Rinteres Raftes Rndjpunm Rmjemir Rdobish Rmirpun Rmjetli Rcdomj

101 103 103 100 103 102 103 103 105 106 105 106

8 6 6 9 6 7 6 6 4 3 4 3

0.037 0.041 0.032 0.048 0.042 0.025 0.029 0.025 0.027 0.057 0.122 0.104

gjcivile qellim1 qellim2 qellim3 qellim4 qellim5 qellim6 Luftoni renpapar punapak teknolog autorite

106 106 106 106 105 106 106 102 105 106 106 106

3 3 3 3 4 3 3 7 4 3 3 3

0.209 0.071 0.103 0.111 0.151 0.126 0.131 0.15 0.117 0.089 0.094 0.084

-0.017 -0.041 0 0.002 0.022 0.008 0.005 0.049 -0.013 0.002 0.048 0.034

Rgjcivi Rqelli1 Rqelli2 Rqelli3 Rqelli4 Rqelli5 Rqelli6 Rlufto Rrenpak Rpunap Rteknol Rautor

106 106 102 104 101 106 102 104 106 106 106 106

3 3 7 5 8 3 7 5 3 3 3 3

0.226 0.112 0.103 0.109 0.129 0.118 0.126 0.101 0.13 0.087 0.046 0.05

jetfami Interpol peticion bojkot maniflej grevspon rebelim PranBE Instfeta Ushtria3 Ligjet Shtypi

106 106 106 106 106 105 106 106 106 106 106 106

3 3 3 3 3 4 3 3 3 3 3 3

0.021 0.1 0.118 0.13 0.092 0.093 0.064 0.063 0.099 0.103 0.105 0.093

0.021 0.014 -0.017 0.01 0.026 -0.022 -0.041 0.004 -0.009 0.009 -0.002 -0.017

Rjetfam RIntpol Rpetic Rbojkot Rmanlej Rgrevsp Rrebel RPraBE RInsfet Rushtri3 RLigjet RShtypi

335

105 106 106 106 106 106 106 106 105 106 106 106

4 3 3 3 3 3 3 3 4 3 3 3

0 0.086 0.135 0.12 0.066 0.115 0.105 0.059 0.108 0.094 0.107 0.11

Televizi Sindik Policia Partitë Parlam Adminis Kompmëdh NATO BE OKB Udhehfor Specvend

106 106 106 106 106 106 106 106 106 106 106 106

3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3

0.087 0.1 0.098 0.069 0.082 0.088 0.096 0.099 0.095 0.102 0.171 0.129

-0.002 0.015 0.001 -0.028 -0.047 -0.028 -0.035 -0.022 0.005 -0.043 0.041 0.056

Rtelev Rsindi Rpolic Rpartit Rparlam Radmin Rkompmë RNATO RBE ROKB Rudhehf Rspecve

106 106 106 106 105 106 106 106 106 106 106 106

3 3 3 3 4 3 3 3 3 3 3 3

0.089 0.085 0.097 0.097 0.129 0.116 0.131 0.121 0.09 0.145 0.13 0.073

ushtrven2 sistdem Pikmbroj Pergjqev Perkafet Zotjete mospag fshehar gjevjedh prarrysh homosek2 prostitu

106 106 106 106 106 106 105 106 106 106 106 106

3 3 3 3 3 3 4 3 3 3 3 3

0.175 0.095 0.061 0.048 0.129 0.303 0.253 0.248 0.236 0.197 0.317 0.242

0.032 -0.04 0.038 -0.037 0.036 0.062 -0.009 0.044 0.015 0.018 0.052 0.03

Rushtri4 Rsisdem Rpikm Rperqe RPerfet Rzotjet Rmosp Rfshehar Rgjevje Rpranrry Rhomos4 Rprost

105 106 106 106 106 105 106 106 106 106 106 106

4 3 3 3 3 4 3 3 3 3 3 3

0.143 0.135 0.023 0.085 0.093 0.241 0.262 0.204 0.221 0.179 0.265 0.212

Abort Divorci Vetvrasj Lidhja1 Lidhja2 krenaria Npune Nesepo Nesejo ardhur

336

106 106 106 106 106 106 106 56 49 106

3 3 3 3 3 3 3 53 60 3

0.313 0.321 0.23 0.118 0.14 0.073 0.049 0.125 0.167 0.162

0.074 -0.007 0.08 0.02 0.003 -0.015 0.005 0.017 0.003 -0.017

RAborti Rdivor Rvetvra RLidh1 RLidh2 Rkrena Rnpun RNespo RNesejo Rardhura

106 106 106 106 102 106 106 75 29 106

3 3 3 3 7 3 3 34 80 3

0.239 0.328 0.15 0.098 0.137 0.088 0.044 0.108 0.164 0.179

Vlerat negative dhe pozitive të diferencave të vlerave të treguesve të “tendencës qëndrore” , konkretisht

MESATARJA (nga anketimet në rrugë dhe në familje), për matjen e gabimit që kuota në hallkën e fundit të

kampionimit të përbërë, përkatësisht për vitin 2014

Kodi Numri Familja Miqtë Politika Puna Feja Lumturia Shëndeti Mosbesim

N Valid 178 80 80 80 80 80 79 80 80 79

Missing 0 98 98 98 98 98 99 98 98 99

Mean 6.08 1.01 1.74 3.31 1.12 2.53 2.11 1.98 4.05

DIFERENCA 0 0.31 0.12 -0.28 0.21 0.03 0.28 0.14

RKodi RNr. RFamilja RMiqtë Rpolitik Rpun RFeja Rlumtur Rshendet Rmosbes

N Valid 80 80 80 79 77 78 78 80 80 78

Missing 98 98 98 99 101 100 100 98 98 100

337

Mean 8.32 4.49 1.01 1.43 3.19 1.4 2.32 2.08 1.7 3.91

Jurist Racetjet Ekstpoli Pijanecë Njergjak Njermend Prostitu NjerSIDA Njerdrog Homoseks burrjogr moshpens

80 80 80 80 80 80 80 80 80 80 80 80

98 98 98 98 98 98 98 98 98 98 98 98

1.69 1.69 1.19 1.06 1.12 1.16 1.15 1.31 1.06 1.24 1.88 1.6

-0.08 0.13 -0.07 -0.07 -0.01 -0.02 -0.01 0.06 -0.08 0 0.08 0.09

RJurist RRactjet REkspol Rpijanec Rnjgjak Rprmend Rprostit RSIDA Rdroguar Rhomosek Rburjogr Rmoshpens

79 80 80 79 79 79 79 79 79 79 80 80

99 98 98 99 99 99 99 99 99 99 98 98

1.77 1.56 1.26 1.13 1.13 1.18 1.16 1.25 1.14 1.24 1.8 1.51

prioshqi Atdhedas Përgjdet Mirëkupt Besëdhën Famkons Kulkomb Kënaqfin Niveljet Kënaqjet Punklirë Kriter1

80 80 80 80 80 80 80 80 80 80 80 77

98 98 98 98 98 98 98 98 98 98 98 101

1.29 1.48 1.35 1.62 1.62 1.18 1.55 6.01 1.86 6.74 4.42 2.01

-0.15 0.03 0.05 0.16 0.13 -0.06 0.19 0.05 0.17 -0.02 -0.01 0

Rprioshq Ratdheda RPërgjdet Rmirëkup RBesa Rfamkon Rkultko Rkenfin RNivejet RKënaqjet Rpuklire Rkripun1

80 80 80 80 80 80 80 80 78 79 79 76

98 98 98 98 98 98 98 98 100 99 99 102

1.44 1.45 1.3 1.46 1.49 1.24 1.36 5.96 1.69 6.76 4.43 2.01

Pagëmirë Jopresio Punësigu Punëvlerë Oraremir Mundinic Pushmira Punhajri Punpërgj Puninter Punpërsh Ndjepmir

338

80 80 80 80 80 80 80 80 80 80 80 80

98 98 98 98 98 98 98 98 98 98 98 98

1.05 1.16 1.05 1.22 1.11 1.2 1.22 1.1 1.38 1.24 1 1.08

-0.02 -0.12 -0.05 -0.15 -0.05 -0.04 -0.07 -0.06 -0.08 -0.03 -0.1 -0.12

Rpagmir Rjopres Rsigurt Rvleres Rorarmir RMundinic Rpushmir Rpunhajr RPunpërgj Rpuninte RPunpërsh Rndjpunm

73 79 79 78 75 75 76 75 76 75 77 76

105 99 99 100 103 103 102 103 102 103 101 102

1.07 1.28 1.1 1.37 1.16 1.24 1.29 1.16 1.46 1.27 1.1 1.2

Mjedmirë Ndjedobi Punënder Qëllim1 Qëllim2 Qëllim3 Qëllim5 Qëllim6 Luftoni Intpolit Peticion Bojkot

78 78 80 78 74 78 77 71 77 80 80 80

100 100 98 100 104 100 101 107 101 98 98 98

1.03 1.19 1.19 1.46 3.14 1.82 2.06 3.08 1.58 2.82 2.21 2.6

-0.08 0.02 -0.14 0.01 -0.02 -0.21 0.15 0.07 0.27 -0.06 0.04 0.25

Rmjemir Rdobish Rpunder Rqelli1 Rqelli2 Rqelli3 Rqelli5 Rqelli6 Rlufto RIntpol Rpetic Rbojkot

76 76 79 77 77 76 77 72 75 78 76 78

102 102 99 101 101 102 101 106 103 100 102 100

1.11 1.17 1.33 1.45 3.16 2.03 1.91 3.01 1.31 2.88 2.17 2.35

Manifest Grevëspo Rrebelim PranimBE Gjëvjedh Homosek Aborti Vetvras

80 80 80 80 80 80 74 73

98 98 98 98 98 98 104 105

2.02 2.8 2.86 1.52 2.5 2.9 3.07 1.41

339

-0.04 0.31 0 -0.05 -0.03 0.12 -0.23 -0.04

Rmanlej Rgrevsp Rreb RPraBE Rgjevje Rhomos RAborti Rvetvra

78 78 78 77 79 77 77 77

100 100 100 101 99 101 101 101

2.06 2.49 2.86 1.57 2.53 2.78 3.3 1.45

Vlerat negative dhe pozitive të diferencave të vlerave të treguesve të “tendencës qëndrore” , konkretisht STANDART

DEVIJIMI (nga anketimet në rrugë dhe në familje), për matjen e gabimit që kuota në hallkën e fundit të

kampionimit të përbërë, përkatësisht për vitin 2014

Kodi Numri Familja Miqtë Kohalirë Politika Feja Lumturia Shëndeti Mosbesim

N Valid 178 80 80 80 78 80 79 80 80 79

Missing 0 98 98 98 100 98 99 98 98 99

Std.

Deviation 3.507 0.112 0.775 0.809 1.098 1.06 0.9 1.031 0.714

DIFERENCA 0 0.121 0.089 -0.083 0.022 -0.038 0.111 -0.062

RKodi RNr. RFamilja RMiqtë RKohlirë Rpolitik RFeja Rlumtur Rshendet Rmosbes

N Valid 80 80 80 79 78 77 78 80 80 78

Missing 98 98 98 99 100 101 100 98 98 100

Std.

Deviation 0.272 2.289 0.112 0.654 0.72 1.181 1.038 0.938 0.92 0.776

340

Jurist Racetjet Ekstpoli Pijanecë Njergjak Njermend Prostitu NjerSIDA Njerdrog Homoseks burrjogr Atdhedas

80 80 80 80 80 80 80 80 80 80 80 80

98 98 98 98 98 98 98 98 98 98 98 98

0.466 0.466 0.393 0.244 0.333 0.371 0.359 0.466 0.244 0.428 0.96 0.675

0.044 -0.033 -0.05 -0.091 -0.002 -0.013 -0.014 0.028 -0.104 -0.002 0.027 -0.017

RJurist RRactjet REkspol Rpijanec Rnjgjak Rprmend Rprostit RSIDA Rdroguar Rhomosek Rburjogr Ratdheda

79 80 80 79 79 79 79 79 79 79 80 80

99 98 98 99 99 99 99 99 99 99 98 98

0.422 0.499 0.443 0.335 0.335 0.384 0.373 0.438 0.348 0.43 0.933 0.692

Përgjdet Besëdhën Tolerfet Famkons Kulkomb Kënaqfin Niveljet Kënaqjet Kriter1 Kriter2 Pagëmirë Jopresio

80 80 80 80 80 80 80 80 77 73 80 80

98 98 98 98 98 98 98 98 101 105 98 98

0.638 0.877 1.006 0.382 0.778 2.264 1.667 2.364 1.082 1.47 0.219 0.371

0.15 0.131 0.26 -0.127 0.244 -0.264 0.241 -0.039 -0.188 -0.23 -0.035 -0.08

RPërgjdet RBesa RTolfet Rfamkon Rkultko Rkenfin RNivejet RKënaqjet Rkripun1 Rkripun2 Rpagmir Rjopres

80 80 80 80 80 80 78 79 76 76 73 79

98 98 98 98 98 98 100 99 102 102 105 99

0.488 0.746 0.746 0.509 0.534 2.528 1.426 2.403 1.27 1.7 0.254 0.451

Punësigu Punëvlerë Oraremir Mundinic Pushmira Punhajri Punpërgj Puninter Punpërsh Ndjepmir Mjedmirë Ndjedobi

80 80 80 80 80 80 80 80 80 80 78 78

98 98 98 98 98 98 98 98 98 98 100 100

0.219 0.42 0.318 0.403 0.42 0.302 0.487 0.428 0 0.265 0.159 0.397

341

-0.085 -0.066 -0.051 -0.027 -0.037 -0.067 -0.015 -0.017 -0.307 -0.136 -0.15 0.018

Rsigurt Rvleres Rorarmir RMundinic Rpushmir Rpunhajr RPunpërgj Rpuninte RPunpërsh Rndjpunm Rmjemir Rdobish

79 78 75 75 76 75 76 75 77 76 76 76

99 100 103 103 102 103 102 103 101 102 102 102

0.304 0.486 0.369 0.43 0.457 0.369 0.502 0.445 0.307 0.401 0.309 0.379

Punënder Çdolloj Statusci Qëllim1 Qëllim2 Qëllim3 Qëllim4 Qëllim5 Qëllim6 Intpolit Peticion PranimBE

80 80 80 78 74 78 69 77 71 80 80 80

98 98 98 100 104 100 109 101 107 98 98 98

0.453 1.502 2.21 0.935 1.616 1.287 1.254 1.417 1.452 1.016 1.219 1.067

-0.182 0.149 -0.061 -0.184 -0.213 0.255 -0.147 0.01 0.104 0.023 -0.091 0.088

Rpunder Rcdomj Rgjcivi Rqelli1 Rqelli2 Rqelli3 Rqelli4 Rqelli5 Rqelli6 RIntpol Rpetic RPraBE

79 76 78 77 77 76 70 77 72 78 76 77

99 102 100 101 101 102 108 101 106 100 102 101

0.635 1.353 2.271 1.119 1.829 1.032 1.401 1.407 1.348 0.993 1.31 0.979

Gjëvjedh Aborti Divorci Vetvras Ardhurat

80 74 74 73 80

98 104 104 105 98

2.49 2.868 3.344 1.432 2.953

-0.096 0.303 0.053 0.031 -0.147

342

Rgjevje RAborti Rdivor Rvetvra Rardhu

79 77 77 77 76

99 101 101 101 102

2.586 2.565 3.291 1.401 3.1

Vlerat negative dhe pozitive të diferencave të vlerave të treguesve të “tendencës qëndrore” , konkretisht GABIMI

STANADRT I MESATARES (nga anketimet në rrugë dhe në familje), për matjen e gabimit që kuota në hallkën e

fundit të kampionimit të përbërë, përkatësisht për vitin 2014

Kodi Numri Familja Miqtë Kohalirë Politika Puna Feja Lumturia Shëndeti

N Valid 178 80 80 80 78 80 80 79 80 80

Missing 0 98 98 98 100 98 98 99 98 98 Std. Error of Mean

0.392079 0.0125 0.086682 0.09158 0.122725 0.037209 0.11928 0.100621 0.115253

DIFERENCA 0 0.013096 0.01001

-

0.01191

-

0.05821 0.001732 -0.00428 0.012444

RKodi RNr. RFamilja RMiqtë RKohlirë Rpolitik Rpun RFeja Rlumtur Rshendet

N Valid 80 80 80 79 78 77 78 78 80 80

Missing 98 98 98 99 100 101 100 100 98 98 Std. Error of Mean

0.030377 0.255938 0.0125 0.073587 0.08157 0.134636 0.095416 0.117547 0.104904 0.102809

Mosbesim Jurist Racetjet Ekstpoli Pijanecë Njergjak Njermend Prostitu NjerSIDA Njerdrog

343

79 80 80 80 80 80 80 80 80 80

99 98 98 98 98 98 98 98 98 98

0.080365 0.052149 0.052149 0.043914 0.027234 0.037209 0.041505 0.040174 0.052149 0.027234

-0.0075 0.004657 -0.00366 -0.00559 -0.01041 -0.00044 -0.00173

-

0.00181 0.002915 -0.01197

Rmosbes RJurist RRactjet REkspol Rpijanec Rnjgjak Rprmend Rprostit RSIDA Rdroguar

78 79 80 80 79 79 79 79 79 79

100 99 98 98 99 99 99 99 99 99

0.087869 0.047493 0.055813 0.049503 0.037649 0.037649 0.043236 0.041983 0.049234 0.039199

Homoseks burrjogr moshpens prioshqi Atdhedas Përgjdet Mirëkupt Besëdhën Tolerfet Identite

80 80 80 80 80 80 80 80 80 80

98 98 98 98 98 98 98 98 98 98

0.047878 0.10729 0.130238 0.059517 0.075421 0.071379 0.114426 0.098043 0.112474 0.138589

-0.00051 0.002953 0.063692 -0.10816 -0.00192 0.016838 0.047999 0.014616 0.029035 0.074588

Rhomosek Rburjogr Rmoshpens Rprioshq Ratdheda RPërgjdet Rmirëkup RBesa RTolfet Ridentit

79 80 80 80 80 80 80 80 80 80

99 98 98 98 98 98 98 98 98 98

0.048392 0.104336 0.066546 0.167676 0.077337 0.054541 0.066427 0.083427 0.083439 0.064001

Famkons Kulkomb Kënaqfin Niveljet Ndrvpune Kontjete Kënaqjet Punklirë Kriter1 Kriter2

80 80 80 80 80 80 80 80 77 73

98 98 98 98 98 98 98 98 101 105

0.04275 0.086967 0.253141 0.186357 0.165682 0.251322 0.264302 0.090314 0.123314 0.172098

344

-0.01419 0.027317 -0.0295 0.024875 -0.10685 -0.07226 -0.00606 -0.06642 -0.02238 -0.02288

Rfamkon Rkultko Rkenfin RNivejet Rndrvpun Rkontjet RKënaqjet Rpuklire Rkripun1 Rkripun2

80 80 80 78 79 79 79 79 76 76

98 98 98 100 99 99 99 99 102 102

0.056936 0.05965 0.282643 0.161482 0.272531 0.323581 0.270367 0.156731 0.145691 0.194974

Pagëmirë Jopresio Punësigu Punëvlerë Oraremir Mundinic Pushmira Punhajri Punpërgj Puninter

80 80 80 80 80 80 80 80 80 80

98 98 98 98 98 98 98 98 98 98

0.024521 0.041505 0.024521 0.046982 0.035551 0.045004 0.046982 0.033753 0.054468 0.047878

-0.00525 -0.00925 -0.00964 -0.00809 -0.00707 -0.00464 -0.00539 -0.00886 -0.00309 -0.00353

Rpagmir Rjopres Rsigurt Rvleres Rorarmir RMundinic Rpushmir Rpunhajr RPunpërgj Rpuninte

73 79 79 78 75 75 76 75 76 75

105 99 99 100 103 103 102 103 102 103

0.029768 0.050754 0.034159 0.055075 0.042617 0.049647 0.052368 0.042617 0.057555 0.051407

Punpërsh Ndjepmir Mjedmirë Ndjedobi Punënder Mjetligj Çdolloj Statusci Qëllim1 Qëllim2

80 80 78 78 80 80 80 80 78 74

98 98 100 100 98 98 98 98 100 104

0 0.029634 0.018013 0.044913 0.050609 0.157713 0.167911 0.247119 0.105922 0.187862

-0.035 -0.01632 -0.01742 0.001433 -0.02082 0.0565 0.012767

-

0.00999

-

0.02155

-

0.02053

345

RPunpërsh Rndjpunm Rmjemir Rdobish Rpunder Rmjetli Rcdomj Rgjcivi Rqelli1 Rqelli2

77 76 76 76 79 77 76 78 77 77

101 102 102 102 99 101 102 100 101 101

0.035 0.045959 0.035437 0.043481 0.071433 0.101213 0.155144 0.257113 0.127473 0.208389

Qëllim3 Qëllim4 Qëllim5 Qëllim6 Luftoni Intpolit Peticion Bojkot Manifest Grevëspo

78 69 77 71 77 80 80 80 80 80

100 109 101 107 101 98 98 98 98 98

0.145694 0.15092 0.161522 0.172269 0.132476 0.113593 0.136286 0.162652 0.115253 0.192748

0.027263

-

0.01654 0.001227 0.013423 0.078873 0.001132

-

0.01402 0.054961 0.037105 0.118078

Rqelli3 Rqelli4 Rqelli5 Rqelli6 Rlufto RIntpol Rpetic Rbojkot Rmanlej Rgrevsp

76 70 77 72 75 78 76 78 78 78

102 108 101 106 103 100 102 100 100 100

0.118431 0.167457 0.160295 0.158846 0.053603 0.112462 0.150307 0.107691 0.078148 0.07467

Rrebelim PranimBE Mospabil Gjëvjedh Homosek Aborti Divorci Vetvras Ardhurat

80 80 79 80 80 74 74 73 80

98 98 99 98 98 104 104 105 98

0.125466 0.1193 0.184796 0.278445 0.354715 0.333455 0.388687 0.167618 0.33012

0.074749 0.007721 -0.13395 -0.01252 0.032586 0.041115 0.013611 0.008003 -0.02546

Rreb RPraBE Rmospabi Rgjevje Rhomos RAborti Rdivor Rvetvra Rardhu

78 77 78 79 77 77 77 77 76

346

100 101 100 99 101 101 101 101 102

0.050717 0.111579 0.31875 0.290963 0.322129 0.292341 0.375076 0.159615 0.355578

347

SHTOJCA.9.3. Renditja e vargjvlerave në rend rritës nga vlerat negative në vlerat pozitive të diferencave të vlerave të

treguesve të “tendencës qëndrore”

Renditja e vargjvlerave në rend rritës nga vlerat negative në vlerat pozitive të diferencave të vlerave të treguesve të

“tendencës qëndrore” , konkretisht MESATARES (nga anketimet në rrugë dhe në familje), për matjen e gabimit që fut

mossigurimi i anonimatit të respondëntëve kur atyre ju bëhen pyetje me natyrë delikate, përkatësisht për vitin 2009.

-0.44043 -0.43555 -0.4227 -0.42016 -0.40733 -0.39511 -0.36719 -0.36118 -0.3536 -0.34612 -0.34575 -0.34 -0.3397

-0.33059 -0.32042 -0.31692 -0.30092 -0.27011 -0.26799 -0.26733 -0.26207 -0.2617 -0.2587 -0.20869 -0.19972 -0.19141 -0.18688

-0.18518 -0.18374 -0.18246 -0.17044 -0.1685 -0.1537 -0.15164 -0.11809 -0.10597 -0.10281 -0.0998 -0.09551 -0.09009 -0.08194

-0.07561 -0.05797 -0.05025 -0.04995 -0.03149 -0.02574 -0.01513 0.003037 0.048673 0.189068 0.19198 0.202229 0.254917 0.288117

0.363832 0.379617 0.43733

Renditja e vargjvlerave në rend rritës nga vlerat negative në vlerat pozitive të diferencave të vlerave të treguesve të

“tendencës qëndrore” , konkretisht GABIMI STANDART I MESATARES (nga anketimet në rrugë dhe në familje), për matjen

e gabimit që fut mossigurimi i anonimatit të respondëntëve kur atyre ju bëhen pyetje me natyrë delikate, përkatësisht për

vitin 2009.

-0.013 -0.01288 -0.01269 -0.00998 -0.00932 -0.00876 -0.0083 -0.00744 -0.00704 -0.00597 -0.00473 -0.00385 -0.00274 -0.00273

-0.00265 -0.00245 -0.00209 -0.00171 -0.00152 -0.00046 -0.00043 -0.00012 -0.000082 0.000408 0.000557 0.000774 0.000889

348

0.001432 0.001692 0.001862 0.002104 0.002301 0.002456 0.002495 0.002965 0.00313 0.003395 0.003637 0.003765 0.0039

0.003962 0.004073 0.004278 0.004746 0.004842 0.005418 0.005543 0.005595 0.005732844 0.006411 0.006852 0.007079

0.007467053 0.007959 0.010232 0.010419 0.010465 0.012306 0.012592 0.0142 0.019638

Renditja e vargjvlerave në rend rritës nga vlerat negative në vlerat pozitive të diferencave të vlerave të treguesve të

“tendencës qëndrore” , konkretisht STANADRT DEVIJIMIT (nga anketimet në rrugë dhe në familje), për matjen e gabimit

që fut mossigurimi i anonimatit të respondëntëve kur atyre ju bëhen pyetje me natyrë delikate, përkatësisht për vitin 2009.

-0.2938 -0.29209 -0.28735 -0.22578 -0.21332 -0.19753 -0.18755 -0.15464 -0.15367 -0.13902 -0.11208 -0.0906 -0.0647

-0.06307 -0.06053 -0.05683 -0.04472 -0.04017 -0.03577 -0.02579 -0.01494 -0.01386 -0.00031 0.0065 0.007375 0.013293

0.016091 0.030076 0.032208 0.039805 0.040124 0.045431 0.052818 0.056411 0.059359 0.065635 0.0716 0.082209

0.082434 0.083463 0.08357 0.087631 0.088581 0.10385 0.10448 0.120066 0.121146 0.121499 0.131318 0.136195

0.140965 0.153714 0.164986 0.16896 0.212839 0.224245 0.22711 0.268234 0.278462

Renditja e vargjvlerave në rend rritës nga vlerat negative në vlerat pozitive të diferencave të vlerave të treguesve të

“tendencës qëndrore” , konkretisht MESATARES (nga anketimet në rrugë dhe në familje), për matjen e gabimit që fut

mossigurimi i anonimatit të respondëntëve kur atyre ju bëhen pyetje me natyrë delikate, përkatësisht për vitin 2014.

-0.55 -0.48 -0.46 -0.41 -0.39 -0.38 -0.36 -0.32 -0.32 -0.31

349

-0.29 -0.28 -0.23 -0.23 -0.21 -0.2 -0.19 -0.13 -0.13 -0.12

-0.11 -0.07 -0.06 -0.06 -0.05 -0.04 -0.04 -0.02 0.01 0.03

0.04 0.04 0.06 0.08 0.09 0.09 0.1 0.12 0.16 0.16

0.22 0.23 0.28 0.31 0.34 0.35 0.37 0.42 0.5

Renditja e vargjvlerave në rend rritës nga vlerat negative në vlerat pozitive të diferencave të vlerave të treguesve të

“tendencës qëndrore” , konkretisht STANDART DEVIJIMIT(nga anketimet në rrugë dhe në familje), për matjen e gabimit që

fut mossigurimi i anonimatit të respondëntëve kur atyre ju bëhen pyetje me natyrë delikate, përkatësisht për vitin 2014.

-0.696 -0.599 -0.517 -0.488 -0.467 -0.451 -0.436 -0.435 -0.406 -0.395

-0.393 -0.379 -0.379 -0.367 -0.35 -0.333 -0.308 -0.25 -0.239 -0.234

-0.216 -0.212 -0.212 -0.158 -0.158 -0.145 -0.127 -0.092 -0.057 -0.022

-0.021 -0.02 0.007 0.01 0.012 0.017 0.02 0.02 0.054 0.054

0.06 0.063 0.089 0.097 0.105 0.151 0.168 0.17 0.204 0.213

0.24 0.267 0.276 0.307 0.36 0.401 0.415 0.448 0.686

350

Renditja e vargjvlerave në rend rritës nga vlerat negative në vlerat pozitive të diferencave të vlerave të treguesve të

“tendencës qëndrore” , konkretisht GABIMI STANDART I MESATARES (nga anketimet në rrugë dhe në familje), për

matjen e gabimit që fut mossigurimi i anonimatit të respondëntëve kur atyre ju bëhen pyetje me natyrë delikate, përkatësisht

për vitin 2014.

-0.13715 -0.12019 -0.09445 -0.09296 -0.08348 -0.08082 -0.07619 -0.07599 -0.07323 -0.07146

-0.07124 -0.07056 -0.06805 -0.06629 -0.06552 -0.06272 -0.05473 -0.05385 -0.03934 -0.03834

-0.03673 -0.03428 -0.03213 -0.02979 -0.02694 -0.0253 -0.02466 -0.02462 -0.02419 -0.02296

-0.02273 -0.02234 -0.02222 -0.02067 -0.02022 -0.01891 -0.01706 -0.0091 -0.00698 -0.00653

0.001258 0.002401 0.002545 0.004001 0.004183 0.005392 0.007773 0.00814 0.009316 0.01086

0.017681 0.022566 0.023188 0.026031 0.028296 0.028317 0.030956 0.033535 0.034326 0.063869

0.106922 0.138375

Renditja e vargjvlerave në rend rritës nga vlerat negative në vlerat pozitive të diferencave të vlerave të treguesve të

“tendencës qëndrore” , konkretisht MESATARES (nga anketimet në rrugë dhe në familje), për matjen e gabimit që fut

mossigurimi i anonimatit të respondëntëve kur atyre ju bëhen pyetje me natyrë delikate, përkatësisht për vitin 2015.

-0.3125 -0.25 -0.22252 -0.21393 -0.1739 -0.14733 -0.13889 -0.13799 -0.04861 -0.03084

351

0.029594 0.064911 0.076389 0.089623 0.107129 0.12359 0.124563 0.166826 0.168124 0.181741

0.208625 0.218726 0.229816 0.308056 0.321678

Renditja e vargjvlerave në rend rritës nga vlerat negative në vlerat pozitive të diferencave të vlerave të treguesve të

“tendencës qëndrore” , konkretisht STANDART DEVIJIMI (nga anketimet në rrugë dhe në familje), për matjen e gabimit që

fut mossigurimi i anonimatit të respondëntëve kur atyre ju bëhen pyetje me natyrë delikate, përkatësisht për vitin 2015.

-0.31628 -0.27755 -0.27075 -0.26478 -0.2445 -0.11854 -0.08564 -0.06849 -0.0579 -0.02893

0.001738 0.02146 0.025586 0.029575 0.042042 0.044187 0.060335 0.091552 0.103346 0.120567

0.133955 0.143075 0.172402 0.187366 0.203787 0.206915 0.246732 0.279623 0.303422 0.30616

Renditja e vargjvlerave në rend rritës nga vlerat negative në vlerat pozitive të diferencave të vlerave të treguesve të

“tendencës qëndrore” , konkretisht GABIMI STANDART I MESATARES (nga anketimet në rrugë dhe në familje), për matjen

e gabimit që fut mossigurimi i anonimatit të respondëntëve kur atyre ju bëhen pyetje me natyrë delikate, përkatësisht për

vitin 2015.

-0.02313 -0.02084 -0.02038 -0.01145 -0.00571 -0.00539 -0.00476 -0.00202 -0.00058 0.001319

0.002132 0.002806 0.003721 0.003947 0.006963 0.009967 0.010248 0.011163 0.01486 0.017484

352

0.018175 0.018299 0.021598 0.021713 0.026254 0.032392 0.033965 0.03853 0.04126 0.04136

Renditja e vargjvlerave në rend rritës nga vlerat negative në vlerat pozitive të diferencave të vlerave të treguesve të

“tendencës qëndrore” , konkretisht MESATARJA (nga anketimet në rrugë dhe në familje), për matjen e gabimit që fut

kampionimi me kuotë në hallkën e fundit të kampionimit të përbërë, përkatësisht për vitin 2010.

-0.37 -0.34 -0.31 -0.29 -0.27 -0.27 -0.23 -0.23 -0.22 -0.21 -0.19 -0.18 -0.18

-0.17 -0.16 -0.15 -0.14 -0.14 -0.14 -0.14 -0.14 -0.13 -0.11 -0.11 -0.1 -0.1

-0.1 -0.1 -0.1 -0.09 -0.08 -0.08 -0.07 -0.07 -0.07 -0.07 -0.06 -0.06 -0.06

-0.05 -0.05 -0.04 -0.04 -0.04 -0.04 -0.04 -0.03 -0.03 -0.03 -0.03 -0.03 -0.02

-0.02 -0.02 -0.02 -0.02 -0.02 -0.01 -0.01 -0.01 -0.01 -0.01 0 0 0

0 0 0.01 0.01 0.01 0.02 0.02 0.03 0.03 0.04 0.04 0.05 0.05

0.05 0.05 0.06 0.06 0.06 0.07 0.07 0.1 0.11 0.11 0.12 0.12 0.12

0.13 0.15 0.2 0.2 0.23 0.23 0.27 0.28 0.29

353

Renditja e vargjvlerave në rend rritës nga vlerat negative në vlerat pozitive të diferencave të vlerave të treguesve të

“tendencës qëndrore” , konkretisht STANDART DEVIJIMI (nga anketimet në rrugë dhe në familje), për matjen e gabimit që

fut kampionimi me kuotë në hallkën e fundit të kampionimit të përbërë, përkatësisht për vitin 2010.

-0.363 -0.358 -0.33 -0.262 -0.246 -0.205 -0.2 -0.193 -0.183 -0.163 -0.16 -0.155 -0.15

-0.149 -0.145 -0.125 -0.116 -0.115 -0.098 -0.096 -0.096 -0.095 -0.094 -0.092 -0.09 -0.087

-0.082 -0.079 -0.075 -0.068 -0.066 -0.064 -0.06 -0.056 -0.054 -0.052 -0.049 -0.048 -0.04

-0.039 -0.038 -0.036 -0.034 -0.033 -0.03 -0.025 -0.025 -0.024 -0.023 -0.02 -0.014 -0.013

-0.01 -0.009 -0.009 -0.008 -0.006 -0.006 -0.005 -0.003 0.002 0.002 0.003 0.003 0.01

0.02 0.025 0.04 0.041 0.041 0.051 0.055 0.07 0.075 0.075 0.075 0.079 0.081

0.091 0.096 0.111 0.112 0.113 0.114 0.122 0.139 0.143 0.145 0.161 0.164 0.173

0.174 0.176 0.201 0.223 0.227 0.227 0.235 0.237 0.258 0.306 0.333 0.365

354

Renditja e vargjvlerave në rend rritës nga vlerat negative në vlerat pozitive të diferencave të vlerave të treguesve të

“tendencës qëndrore” , konkretisht GABIMI STANDART I MESATARES (nga anketimet në rrugë dhe në familje), për matjen

e gabimit që fut kampionimi me kuotë në hallkën e fundit të kampionimit të përbërë, përkatësisht për vitin 2010.

-0.041 -0.038 -0.034 -0.031 -0.03 -0.028 -0.026 -0.025 -0.022 -0.02 -0.02 -0.018 -0.014 -0.014

-0.011 -0.011 -0.01 -0.01 -0.009 -0.009 -0.008 -0.008 -0.008 -0.007 -0.007 -0.006 -0.006 -0.005

-0.005 -0.005 -0.005 -0.005 -0.005 -0.005 -0.004 -0.004 -0.004 -0.004 -0.004 -0.004 -0.003 -0.003

-0.003 -0.003 -0.003 -0.002 -0.002 -0.002 -0.002 -0.001 -0.001 -0.001 -0.001 -0.001 -0.001 -0.001

-0.001 -0.001 -0.001 -0.001 -0.001 -0.001 0 0 0 0 0 0 0 0

0 0 0 0.002 0.002 0.002 0.003 0.003 0.003 0.004 0.004 0.004 0.005 0.005

0.005 0.005 0.005 0.005 0.006 0.007 0.007 0.007 0.007 0.009 0.009 0.009 0.009 0.009

0.01 0.01 0.01 0.011 0.012 0.012 0.013 0.014 0.016 0.017 0.019 0.021 0.023

0.031 0.04 0.064

Renditja e vargjvlerave në rend rritës nga vlerat negative në vlerat pozitive të diferencave të vlerave të treguesve të

“tendencës qëndrore” , konkretisht MESATARJA (nga anketimet në rrugë dhe në familje), për matjen e gabimit që fut

kampionimi me kuotë në hallkën e fundit të kampionimit të përbërë, përkatësisht për periudhën mars 2012.

355

-0.35 -0.34 -0.34 -0.3 -0.26 -0.25 -0.22 -0.17 -0.16 -0.16 -0.16 -0.15 -0.14

-0.12 -0.12 -0.12 -0.12 -0.12 -0.11 -0.11 -0.1 -0.09 -0.08 -0.08 -0.07 -0.07

-0.06 -0.06 -0.05 -0.04 -0.04 -0.03 -0.03 -0.03 -0.03 -0.03 -0.02 -0.02 -0.02

-0.02 -0.01 -0.01 -0.01 -0.01 -0.01 0 0 0 0 0 0.01 0.01

0.01 0.01 0.02 0.03 0.03 0.03 0.04 0.04 0.04 0.05 0.05 0.05 0.06

0.06 0.06 0.06 0.07 0.07 0.07 0.09 0.09 0.09 0.09 0.1 0.11 0.11

0.12 0.12 0.12 0.13 0.14 0.14 0.14 0.16 0.16 0.17 0.18 0.19 0.2

0.2 0.21 0.24 0.24 0.24 0.25 0.28 0.32 0.33

Renditja e vargjvlerave në rend rritës nga vlerat negative në vlerat pozitive të diferencave të vlerave të treguesve të

“tendencës qëndrore” , konkretisht STANDART DEVIJIMI (nga anketimet në rrugë dhe në familje), për matjen e gabimit që

fut kampionimi me kuotë në hallkën e fundit të kampionimit të përbërë, përkatësisht për periudhën mars 2012.

-0.294 -0.272 -0.269 -0.261 -0.256 -0.249 -0.249 -0.24 -0.226 -0.216 -0.21 -0.205 -0.182

-0.169 -0.155 -0.153 -0.119 -0.112 -0.108 -0.091 -0.09 -0.078 -0.073 -0.073 -0.068 -0.067

-0.066 -0.066 -0.057 -0.056 -0.056 -0.054 -0.051 -0.049 -0.042 -0.04 -0.032 -0.026 -0.026

356

-0.014 -0.012 -0.01 -0.003 -0.001 -0.001 0.002 0.003 0.007 0.009 0.009 0.01 0.015

0.016 0.024 0.028 0.028 0.031 0.032 0.034 0.035 0.044 0.049 0.058 0.063 0.068

0.068 0.073 0.075 0.082 0.083 0.083 0.088 0.105 0.108 0.121 0.13 0.13 0.146

0.148 0.155 0.162 0.174 0.177 0.187 0.216 0.219 0.22 0.234 0.235 0.236 0.244

0.274 0.279 0.281 0.302 0.306 0.306 0.318 0.332

Renditja e vargjvlerave në rend rritës nga vlerat negative në vlerat pozitive të diferencave të vlerave të treguesve të

“tendencës qëndrore” , konkretisht GABIMI STANDART I MESATARES (nga anketimet në rrugë dhe në familje), për matjen

e gabimit që fut kampionimi me kuotë në hallkën e fundit të kampionimit të përbërë, përkatësisht për periudhën mars 2012.

-0.097 -0.064 -0.061 -0.044 -0.036 -0.036 -0.036 -0.027 -0.025 -0.024 -0.024 -0.024 -0.024

-0.023 -0.022 -0.022 -0.019 -0.019 -0.018 -0.018 -0.016 -0.014 -0.013 -0.013 -0.01 -0.01

-0.009 -0.009 -0.007 -0.007 -0.007 -0.006 -0.006 -0.006 -0.006 -0.005 -0.005 -0.005 -0.005

-0.004 -0.004 -0.004 -0.003 -0.003 -0.003 -0.001 -0.001 -0.001 -0.001 -0.001 -0.001 0

0 0 0.001 0.001 0.001 0.001 0.001 0.002 0.002 0.002 0.002 0.002 0.002

0.003 0.003 0.004 0.004 0.005 0.005 0.006 0.006 0.006 0.007 0.007 0.007 0.008

357

0.009 0.01 0.01 0.012 0.012 0.012 0.012 0.013 0.014 0.014 0.015 0.016 0.018

0.018 0.019 0.02 0.02 0.021 0.021 0.022 0.024 0.025 0.026 0.027 0.028 0.029

0.029 0.03 0.034 0.035 0.039 0.041 0.042 0.073 0.088

Renditja e vargjvlerave në rend rritës nga vlerat negative në vlerat pozitive të diferencave të vlerave të treguesve të

“tendencës qëndrore” , konkretisht MESATARJA (nga anketimet në rrugë dhe në familje), për matjen e gabimit që fut

kampionimi me kuotë në hallkën e fundit të kampionimit të përbërë, përkatësisht për periudhën maj 2012.

-0.31 -0.27 -0.26 -0.23 -0.23 -0.22 -0.22 -0.2 -0.19 -0.18 -0.18 -0.18 -0.17

-0.16 -0.14 -0.14 -0.13 -0.11 -0.11 -0.11 -0.11 -0.1 -0.1 -0.1 -0.09 -0.07

-0.07 -0.06 -0.06 -0.05 -0.04 -0.04 -0.03 -0.03 -0.03 -0.03 -0.03 -0.02 -0.02

-0.02 -0.01 -0.01 -0.01 -0.01 -0.01 -0.01 0 0 0 0 0 0

0.01 0.01 0.01 0.01 0.02 0.02 0.03 0.03 0.03 0.03 0.05 0.05 0.05

0.05 0.05 0.05 0.06 0.06 0.06 0.06 0.07 0.07 0.07 0.07 0.08 0.08

0.08 0.08 0.09 0.09 0.1 0.11 0.11 0.11 0.12 0.12 0.13 0.15 0.16

358

0.16 0.16 0.17 0.17 0.18 0.18 0.19 0.22 0.22 0.25 0.27 0.28 0.3 0.32

Renditja e vargjvlerave në rend rritës nga vlerat negative në vlerat pozitive të diferencave të vlerave të treguesve të

“tendencës qëndrore” , konkretisht STANDART DEVIJIMIN (nga anketimet në rrugë dhe në familje), për matjen e gabimit

që fut kampionimi me kuotë në hallkën e fundit të kampionimit të përbërë, përkatësisht për periudhën maj 2012.

-0.326 -0.321 -0.289 -0.284 -0.276 -0.267 -0.262 -0.236 -0.223 -0.208 -0.179 -0.176 -0.175

-0.17 -0.167 -0.165 -0.163 -0.152 -0.133 -0.117 -0.112 -0.105 -0.103 -0.1 -0.087 -0.086

-0.085 -0.074 -0.072 -0.069 -0.067 -0.048 -0.041 -0.04 -0.037 -0.035 -0.032 -0.03 -0.029

-0.027 -0.024 -0.022 -0.018 -0.016 -0.014 -0.013 -0.013 -0.01 -0.004 -0.003 -0.001 -0.001

0.003 0.004 0.004 0.009 0.014 0.017 0.018 0.02 0.021 0.03 0.037 0.038 0.043

0.045 0.048 0.053 0.079 0.079 0.08 0.085 0.087 0.098 0.105 0.113 0.146 0.154

0.157 0.167 0.186 0.2 0.216 0.259 0.269 0.287 0.305 0.332

359

Renditja e vargjvlerave në rend rritës nga vlerat negative në vlerat pozitive të diferencave të vlerave të treguesve të

“tendencës qëndrore” , konkretisht GABIMI STANDART I MESATARES (nga anketimet në rrugë dhe në familje), për matjen

e gabimit që fut kampionimi me kuotë në hallkën e fundit të kampionimit të përbërë, përkatësisht për periudhën maj 2012.

-0.073 -0.051 -0.047 -0.043 -0.041 -0.041 -0.04 -0.037 -0.037 -0.035 -0.032 -0.031 -0.028

-0.028 -0.027 -0.025 -0.025 -0.022 -0.022 -0.02 -0.017 -0.017 -0.017 -0.017 -0.017 -0.016

-0.016 -0.015 -0.013 -0.011 -0.011 -0.011 -0.009 -0.009 -0.009 -0.009 -0.007 -0.007 -0.007

-0.007 -0.007 -0.005 -0.005 -0.004 -0.004 -0.003 -0.003 -0.003 -0.003 -0.003 -0.003 -0.002

-0.002 -0.002 -0.001 -0.001 -0.001 -0.001 -0.001 -0.001 0 0 0 0 0

0 0.001 0.001 0.002 0.002 0.002 0.003 0.003 0.004 0.004 0.004 0.005 0.005

0.005 0.008 0.008 0.008 0.009 0.01 0.011 0.014 0.015 0.015 0.016 0.017 0.018

0.018 0.02 0.021 0.022 0.026 0.03 0.032 0.034 0.035 0.036 0.038 0.041 0.044

0.048 0.049 0.051 0.051 0.052 0.056 0.061 0.062 0.074 0.08

Renditja e vargjvlerave në rend rritës nga vlerat negative në vlerat pozitive të diferencave të vlerave të treguesve të

“tendencës qëndrore” , konkretisht MESATARJA (nga anketimet në rrugë dhe në familje), për matjen e gabimit që fut

kampionimi me kuotë në hallkën e fundit të kampionimit të përbërë, përkatësisht për vitin 2014.

-0.28 -0.23 -0.21 -0.15 -0.15 -0.14 -0.12 -0.12 -0.1 -0.08 -0.08 -0.08 -0.08

360

-0.07 -0.07 -0.07 -0.06 -0.06 -0.06 -0.05 -0.05 -0.05 -0.04 -0.04 -0.04 -0.03

-0.03 -0.02 -0.02 -0.02 -0.02 -0.01 -0.01 -0.01 0 0 0 0

0.01 0.02 0.03 0.03 0.04 0.05 0.05 0.06 0.07 0.08 0.09 0.12 0.12

0.13 0.13 0.14 0.15 0.16 0.17 0.19 0.21 0.25 0.27 0.28 0.31 0.31

Renditja e vargjvlerave në rend rritës nga vlerat negative në vlerat pozitive të diferencave të vlerave të treguesve të

“tendencës qëndrore” , konkretisht STANDART DEVIJIMI (nga anketimet në rrugë dhe në familje), për matjen e gabimit që

fut kampionimi me kuotë në hallkën e fundit të kampionimit të përbërë, përkatësisht për vitin 2014.

-0.307 -0.264 -0.23 -0.213 -0.188 -0.184 -0.182 -0.15 -0.147 -0.147 -0.136 -0.127 -0.104

-0.096 -0.091 -0.091 -0.085 -0.083 -0.08 -0.067 -0.066 -0.062 -0.061 -0.051 -0.05 -0.039

-0.038 -0.037 -0.035 -0.033 -0.027 -0.017 -0.017 -0.015 -0.014 -0.013 -0.002 -0.002 0

0.01 0.018 0.022 0.023 0.027 0.028 0.031 0.044 0.053 0.088 0.089 0.104 0.111

0.121 0.131 0.149 0.15 0.241 0.244 0.255 0.26 0.303

361

Renditja e vargjvlerave në rend rritës nga vlerat negative në vlerat pozitive të diferencave të vlerave të treguesve të

“tendencës qëndrore” , konkretisht GABIMI STANDART I MESATARES (nga anketimet në rrugë dhe në familje), për matjen

e gabimit që fut kampionimi me kuotë në hallkën e fundit të kampionimit të përbërë, përkatësisht për vitin 2014.

-0.13395 -0.10816 -0.10685 -0.07226 -0.06642 -0.05821 -0.035 -0.0295 -0.02546 -0.02288

-0.02238 -0.02155 -0.02082 -0.02053 -0.01742 -0.01654 -0.01632 -0.01419 -0.01402 -0.01252

-0.01197 -0.01191 -0.01041 -0.00999 -0.00964 -0.00925 -0.00886 -0.00809 -0.0075 -0.00707

-0.00606 -0.00559 -0.00539 -0.00525 -0.00464 -0.00428 -0.00366 -0.00353 -0.00309 -0.00192

-0.00181 -0.00173 -0.00051 -0.00044 0 0.001132 0.001227 0.001433 0.001732 0.002915

0.002953 0.004657 0.007721 0.008003 0.01001 0.012444 0.012767 0.013096 0.013423 0.013611

0.014616 0.016838 0.024875 0.027263 0.027317 0.029035 0.032586 0.037105 0.041115 0.047999

0.054961 0.0565 0.063692 0.074588 0.074749 0.078873 0.118078

362

SHTOJCA 9.4. Interpretimi i vlerave të nivelit të shoqërimit

Niveli i shoqërimit

Cramer 's V

Përshkrimi

.00 Nuk ka marrëdhënie

.00 në .15 Shumë e dobët

.15 në .20 E dobët

.20 në .25 E moderuar

.25 në .30 E moderuar e fortë

.30 në .35 E fortë

.35 në .40 Shumë e fortë

.40 në .50 Jashtëzakonisht e fortë

.50 në .99 Pothuajse e plotë

1.00 Marrëdhënie perfekte

363

PËRCAKTIMI I MARZHIT TË GABIMIT QË FUT KAMPIONIMI

SISTEMATIK DHE ME KUOTË NË SONDAZHET E OPINIONIT PUBLIK

(RASTI I ELEKTORATIT TË QYTETIT TË TIRANËS

ABSTRAKTI

Qëllimi kryesor i këtij punimi është të shqyrtohet besueshmëria dhe vlefshmëria e sondazheve që

zhvillohen në ditët e sotme. Studimi është i tipit eksplorues eksperimental, që kërkon të testoj

empirikisht dy supozime bazë dhe njëherazi synon të përcaktojë marzhet e dy tipeve të gabimit që

bëhen gjatë matjeve të opinionit publik kur nuk respektohet anonimati i respondentëve kur ju bëhen

pyetje delikate dhe kur përdoret kampionim kuotë.

Të dy tipet e eksperimenteve mbi të cilat bazohet kjo tezë doktorature, synojnë të testojnë dy

supozime bazë: Njëri lidhur me gabimin që fut mos sigurimi i anonimatit të respondentëve në një

kampionim sistematik, kur bëhen pyetje të konsideruara si delikate; Kurse tjetri lidhet me pohimin që

kuota fut gjithnjë një gabim të papërcaktuar nga teoria, por që mund të matet në mënyrë empirike.

Mund të themi se nga eksperimentet e bëra ka rezultuar që kemi ekzistencën e gabimeve për të dy

kampionimet, gjithashtu është konstatuar dhe ekzistenca e kufijve të poshtëm e të sipërm të marzheve

të gabimit, i cili është dukshëm përcaktues në parashikimin e rezultateve të zgjedhjeve.

FUSHA E STUDIMIT: Shkenca Politike.

FJALËT KYÇE: vlefshmëri, besueshmëri, kampionimi sistematik, kampionimi kuotë, marzh gabimi,

anonimat, konfidencialitet.

364

THE DETERMINATION OF ERROR MARGIN THAT IS NOTICED DURING THE

SYSTEMATIC AND QUOTA SAMPLING OF PUBLIC SURVEY.

(CASE OF TIRANA ELECTION).

The main purpose of this research is to review the credibility and accuracy of recent surveys. The

study is exploratory in character whose goal is to test two basic theories and also to determinate the

margin of two gender of mistakes that are done during the measure of public opinion, one of not

obeying the anonymity of respondent and the other when certain delicate question are made and quota

sampling are used.

The main basic types of the two experiments in which this doctorate thesis is based; is trying to test

two main theories: one of which is the error that introduce non considerate the anonymity of

systematic sampling when delicate questions are asked and the other is related to the quota admission

which always input undetermined theoretic errors but that can always be measured in empirical

meaner (way)

We can say that after the experiments are done, it results the two types of mistakes or errors for the

two samples. Also it notices the existence of the lower and higher limit of margin of error, which is

significantly dominant in predicting the election results.

FIELD OF STUDY. Political science.

KEY WORDS: validity, reliability, systematic samples, quote samples, margin of error, anonymity.

liability.

Universiteti i Tiranës, Fakulteti i Shkencave Sociale, Departamenti I Shkencave Politike.