Precision Medicine in Thailand 4.0

เวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค ๔.๐

ณ โรงแรมพลแมน คง เพาเวอร (รางนำา) กรงเทพมหานคร๖ – ๘ สงหาคม ๒๕๖๒

เวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค ๔.๐

ตารางกำาหนดการประชมวชาการเรอง “เวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค ๔.๐ (PRECISION MEDICINE IN THAILAND 4.0)”ระหวางวนท ๖–๘ สงหาคม ๒๕๖๒ ณ โรงแรมพลแมน คง เพาเวอร (รางนำา) กรงเทพมหานคร

วนองคารท ๖ สงหาคม พ.ศ. ๒๕๖๒

๐๘.๐๐ – ๐๘.๓๐

๐๘.๓๐ – ๐๘.๔๐

๐๘.๔๐ – ๐๘.๕๕

๐๘.๕๕ – ๐๙.๑๐

๐๙.๑๐ – ๐๙.๔๐

๐๙.๔๐ – ๑๐.๔๐

๑๐.๔๐ – ๑๒.๐๐

เวลา กจกรรม

ลงทะเบยนและรบประทานอาหารวาง

กลาวรายงาน โดย ศ. ดร. นสพ.ณรงคศกด ชยบตร ราชบณฑต ประธานสำานกวทยาศาสตร ราชบณฑตยสภา

กลาวเปดการประชม โดย ศ. นพ.สรพล อสรไกรศล ราชบณฑต นายกราชบณฑตยสภา

กลาวเปดการประชม โดย ศ. ดร. นพ.สรฤกษ ทรงศวไล ผอำานวยการสำานกงานการวจยแหงชาต

กลาวบรรยายนำา โดย ศ. นพ.บรรจง มไหสวรยะ รกษาการแทนอธการบด มหาวทยาลยมหดล

บรรยายเรอง “How to tailor Cancer Precision Medicine to real world clinical care?” โดย ศ. นพ.มานพ พทกษภากร มหาวทยาลยมหดล

บรรยายเรอง “Towards Precision Medicine in Understudied Global Populations” โดย ศ. นพ.ยงยศ อวหงสานนท จฬาลงกรณมหาวทยาลยผศ. พญ.เออมแข สขประเสรฐ บรรยายเรอง “Precision Medicine in Oncology” มหาวทยาลยขอนแกนผดำาเนนรายการ ดร.ระพ บญเปลอง มหาวทยาลยมหดล

เวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค ๔.๐

๑๓.๐๐ – ๑๔.๑๕

๑๔.๑๕ – ๑๔.๓๐

๑๔.๓๐ – ๑๕.๓๐

บรรยายเรอง “Personalized Therapy in Cancer” โดย นพ.ไตรรกษ พสษฐกล บรรยายในหวขอ “Personalized Neoantigen-Based Cancer Immunotherapy” ศ. ดร. พญ.ณฏฐยา หรญกาญจน บรรยายในหวขอ “Cell Therapy for Cancer Treatment” นพ.ประสทธ เผาทองคำา บรรยายในหวขอ “การตรวจคดกรองมะเรงและการรกษามะเรงเฉพาะบคคล”จฬาลงกรณมหาวทยาลยผดำาเนนรายการ ดร.ระพ บญเปลอง มหาวทยาลยมหดล

รบประทานอาหารวาง

บรรยายเรอง “Personalized Immunotherapy”ศ. ดร. นพ.กตตพงศ มณโชตสวรรณ รศ. พญ.วรพรรณ เสนาณรงค บรรยายในหวขอ “Precision Medicine and Alzheimer Disease & Associated Dementia”รศ. พญ.สรย สมประดกล บรรยายในหวขอ“Pulmonary arterial hypertension (PAH): From Bench to Practice” มหาวทยาลยมหดลรศ. นพ.สมศกด เทยมเกา บรรยายในหวขอ “เวชศาสตรตรงเหตกบโรคหลอดเลอดสมอง” มหาวทยาลยขอนแกนผดำาเนนรายการ ดร.ระพ บญเปลอง มหาวทยาลยมหดล

วนองคารท ๖ สงหาคม พ.ศ. ๒๕๖๒

เวลา กจกรรม

พกรบประทานอาหารกลางวน๑๒.๐๐ – ๑๓.๐๐

เวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค ๔.๐

วนพธท ๗ สงหาคม พ.ศ. ๒๕๖๒

๐๘.๓๐ – ๐๙.๓๐

๐๙.๓๐ – ๑๐.๔๕

เวลา กจกรรม

ลงทะเบยนและรบประทานอาหารวาง

Session 1 : บรรยายเรอง “Artificial Intelligence, the Enabler of Precision Medicine” รศ. ดร.ยศชนน วงศสวสด มหาวทยาลยมหดลศ. ดร. นพ.สรฤกษ ทรงศวไล ภาคสมาชกฯ ผอำานวยการสำานกงานการวจยแหงชาตผดำาเนนรายการ ผศ. ดร.สคนธา งามประมวญมหาวทยาลยมหดล

Session 2 : บรรยายเรอง “Precision Medicine in Thais”ศ. นพ.บญสง  องคพพฒนกล ผศ. ดร.วโรดม เจรญสวรรค ดร. นพ.กตตพงศ ไพบลยสขวงศศ. ดร. นพ.นรตถพล เจรญพนธ ภาคสมาชกฯ มหาวทยาลยมหดลผดำาเนนรายการ ผศ. ดร.ณฎฐว เนยมศร มหาวทยาลยมหดล

Session 1 : บรรยายเรอง“Precision Medicine in Public Health” โดยรศ. ดร. นพ.ดำาเนนสนต พฤกษากร ผศ. นพ.ศราวธ คงการคา มหาวทยาลยเชยงใหมดร. นพ.สรคเมธ มหาศรมงคล กรมวทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสขผดำาเนนรายการ ผศ. ดร.ณฎฐว เนยมศร มหาวทยาลยมหดล

Session 2 : บรรยายเรอง “Implementation into Health Care Delivery” โดยผศ. ดร. สพญ.ศรวรรณ พราพงษ มหาวทยาลยเกษตรศาสตรบรรยายเรอง “Prediction of Drug-Induced Severe Cutaneous Reactions by Genetic Testing” โดยศ. ดร. ภญ.วจตรา ทศนยกล มหาวทยาลยขอนแกนผดำาเนนรายการ ผศ. ดร. ภก.ภครต ชยวฒน มหาวทยาลยมหดล

๑๐.๔๕ – ๑๒.๐๐ บรรยายเรอง “ความสำาคญของการแพทยแมนยำาตอสาธารณสข” โดย ศ. ดร.ยงยทธ ยทธวงศ ราชบณฑตกตตมศกด ทปรกษาผอำานวยการ สวทช.

๐๘.๐๐ – ๐๘.๓๐

เวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค ๔.๐

รบประทานอาหารวาง

บรรยายเรอง “Real World Medicine and Real World Patients: Critical Understanding for Translational and Precision Medicine” โดย ศ. ดร. พญ.ศศธร ผกฤตยาคาม บรรยายในหวขอ “เวชกรรมตรงเหตเพอการกำาจดโรคมาลาเรย” มหาวทยาลยมหดล ศ. นพ.กองเกยรต กณฑกนทรากร บรรยายในหวขอ “ Precision medicine in neuromuscular disease” มหาวทยาลยธรรมศาสตรศ. ดร. พญ.กญญา ศภปตพร บรรยายในหวขอ “การแกไขการกลายพนธในเซลลตนกำาเนดทไดจากผปวยโรคพนธกรรม” จฬาลงกรณมหาวทยาลยผดำาเนนรายการ ผศ. ดร.ณฎฐว เนยมศร มหาวทยาลยมหดล

วนพธท ๗ สงหาคม พ.ศ. ๒๕๖๒

เวลา กจกรรม

Session 1 : บรรยายเรอง “Bioinformatics a Keystone to Drive -Omics Aspect in Thailand Precision Medicine” โดยศ. ดร. ทนพ.อานนท บณยะรตเวช ราชบณฑต สำานกงานราชบณฑตยสภานพ.ประวช ตญญสทธสนทรผอำานวยการมลนธสงเสรมวจยทางการแพทยบรรยายเรอง “ระบบนำาสงยาแบบมงเปาชนดตอบสนองตอสงเราสำาหรบการรกษามะเรงลำาไสใหญ” โดยศ. ดร. ภก.พรศกด ศรอมรศกด ภาคสมาชกฯ มหาวทยาลยศลปากรผดำาเนนรายการผศ. ดร. ภก.ภครต ชยวฒน มหาวทยาลยมหดล

Session 2 : บรรยายเรอง “Realizing the Potential of Precision Medicine: Opportunities, Needs,Challenges and Solution Strategies” โดยศ. นพ.ประสทธ ผลตผลการพมพรกษาการในตำาแหนงรองผอำานวยการ สำานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

พกรบประทานอาหารกลางวน

๑๓.๐๐ – ๑๔.๑๕

๑๔.๑๕ – ๑๔.๓๐

๑๔.๓๐ – ๑๕.๓๐

๑๒.๐๐ – ๑๓.๐๐

เวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค ๔.๐

วนพฤหสบดท ๘ สงหาคม พ.ศ. ๒๕๖๒

๑๒.๐๐ – ๑๓.๐๐

๑๓.๔๕ – ๑๔.๐๐

๑๓.๐๐ – ๑๓.๔๕

๑๔.๐๐ – ๑๔.๔๕

๑๔.๔๕ – ๑๕.๑๕

๑๑.๐๐ – ๑๒.๐๐

เวลา กจกรรม

ลงทะเบยนและรบประทานอาหารวาง

พกรบประทานอาหารกลางวน

พกรบประทานอาหารวาง

บรรยายเรอง “Precision Medicine: Metabolic Disease” โดยศ. นพ.วชร คชการ บรรยายในหวขอ “Precision Medicine In Aging Men”รกษาการแทนรองอธการบดฝายวจยและวชาการ มหาวทยาลยมหดลศ. นพ.กรฑา ธรรมคำาภร บรรยายในหวขอ “Pulmonary Disease”มหาวทยาลยสงขลานครนทรผดำาเนนรายการ ศ. พญ.ศศโสภณ เกยรตบรณกล มหาวทยาลยมหดล

บรรยายเรอง “Genomics Thailand” โดยดร.นสรา สตยเพรศพราย กรมวทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสข

บรรยายเรอง “Pharmacogenomics and Epigenetics: Update and Future Directions” โดย ศ. ดร. ทนพ.อานนท บณยะรตเวช ราชบณฑต

บรรยายเรอง “Precision Medicine in Parkinson’s disease: How close are we” โดย พญ.ยวด พทกษปฐพ มหาวทยาลยมหดล

บรรยายเรอง “เวชกรรมตรงเหต – ชอนนสำาคญไฉน” โดย ศ. ดร. นพ.สมชย บวรกตต ราชบณฑต สำานกงานราชบณฑตยสภากลาวปดการประชม โดย ศ. ดร. นพ.สมชย บวรกตต ราชบณฑต สำานกงานราชบณฑตยสภา

บรรยายเรอง “Frontier Science and Technology in Precision Medicine” โดย รศ. ดร. พญ.สธาทพย พงษเจรญ บรรยายในหวขอ “T Cell Receptor Signaling : from Bench to Patients” มหาวทยาลยนเรศวร รศ. ดร. ภก.ธระพล ศรชนะ บรรยายในหวขอ “Nanomedicines: Antimicrobial Targeting” มหาวทยาลยสงขลานครนทรผดำาเนนรายการ ศ. พญ.ศศโสภณ เกยรตบรณกล มหาวทยาลยมหดล

บรรยายเรอง “Precision Medicine for Rare Diseases” โดย รศ. ดร. ภก.ธระพล ศรชนะ มหาวทยาลยสงขลานครนทรภก. รศ. ดร.กมปนาท หวลบตตา มหาวทยาลยบรพาผดำาเนนรายการ ศ. พญ.ศศโสภณ เกยรตบรณกล มหาวทยาลยมหดล

๐๘.๓๐ – ๐๙.๓๐

๐๙.๓๐ – ๑๐.๑๕

๑๐.๑๕ – ๑๑.๐๐

๐๘.๐๐ – ๐๘.๓๐

เวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค ๔.๐

เมอวนท ๖ กมภาพนธ พ.ศ. ๒๕๕๖ ในวาระการประชมส�านกวทยาศาสตร ราชบณฑตยสถานซงเปลยนชอเปนราชบณฑตยสภาเมอวนท๒๔กมภาพนธพ.ศ.๒๕๕๘ขาพเจาในฐานะราชบณฑตฝายแพทยไดรบแตงตงเปนประธานอาศรมสขภาพ(HealthForum)และไดรบมอบหมายใหจดการประชมวชาการนอกสถานทปละครงในหวขอทเกยวกบสถานการณของประเทศในขณะนนขาพเจาไดจดการประชมทไดรบมอบหมายรวม๕ครงแลวการประชมทจะจดในปนเปนครงท๖

อารมภบท

ภาพปกหนงสอการประชมครงท๑

ภาพปกหนงสอการประชมครงท๓

ภาพปกหนงสอการประชมครงท๕

ภาพปกหนงสอการประชมครงท๒

ภาพปกหนงสอการประชมครงท๔

เวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค ๔.๐

การประชม ๒ ปแรกจดในโรงแรมในกรงเทพมหานคร ในหวขออาชวเวชศาสตรดานสขภาพเกยวกบโรคเหตใยหน เนองจากขณะนนก�าลงมปญหาทรฐบาลก�าลงด�าเนนการพจารณายกเลกการน�าเขาใยหนมาใช ในอตสาหกรรมไทย การประชมครงแรกจดวนท ๒๙ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๕๖ เรอง“เสวนาการใชใยหนในอตสาหกรรม–จ�าเปนหรอไม” การประชมครงท ๒ จดวนท ๒๘ เมษายน พ.ศ. ๒๕๕๗ เรอง “การใชใยหน ไครโซไทลในอตสาหกรรมไทยและผลกระทบตอสขภาพ” การประชมครงท๓จดเมอวนท๒๘และ๒๙กรกฎาคมพ.ศ.๒๕๕๙ณจงหวดเชยงใหม รวมกบมหาวทยาลยเชยงใหมเปนการประชมภมภาคในหวขอ“TheMedicalStatusofASEANCountries” การประชมครงท ๔ จดเมอวนท ๑๗ และ ๑๘ มถนายน พ.ศ. ๒๔๖๐ณ จงหวดชลบร รวมกบมหาวทยาลยบรพาและ Beijing Institute of Genomics, Chinese Academy of Scienceในหวขอ“Sino-ASEANConferenceonPrecisionMedicine” การประชมครงท ๕ จดเมอวนท ๒๑ และ ๒๒ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๖๑ รวมกบคณะแพทยศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลยในกรงเทพมหานครในหวขอ“InternationalConferenceonPrecisionMedicine” การประชมอาศรมสขภาพครงนเปนครงท ๖ จดรวมกบมหาวทยาลยมหดล ในวนท ๖-๘ สงหาคมพ.ศ. ๒๕๖๒ รวม ๓ วน ชอการประชม “PrecisionMedicine in Thailand 4.0” ซงเปนเรองวชาการกาวหนาตอเนองจากการประชม ๒ ครงทผ านมา คอ Sino-ASEAN Conference on PrecisionMedicine ทจดรวมกบมหาวทยาลยบรพา เมอ พ.ศ. ๒๕๖๐ และ International Conferenceon PrecisionMedicine ทจดรวมกบคณะแพทยศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลยเมอปทแลว จงเชอและหวงวาการประชมครงนจะเปนการประชมวชาการทาง Precision Medicine ทจะใหความรทางวชาการดานเวชศาสตรตรงเหตทกาวหนาเปนล�าดบตอเนองจากการประชมครงทผานมา ซงคาดการณจากจ�านวนวทยากรเพมมากขนกวาการประชม ๕ ครงทผานมา เพราะตองเพมวนประชมเปน ๓ วน และมวทยากรรบเชญจากหลายสถาบน ตลอดจนราชบณฑตและภาคสมาชกหลายทานมารวมเปนวทยากรในงานน

ศาสตราจารยเกยรตคณ ดร. นายแพทยสมชย บวรกตต พ.ด. FRCP,FRACP,Hon.FACP

ราชบณฑตส�านกวทยาศาสตรราชบณฑตยสภา

อารมภบท

เวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค ๔.๐

สารจากนายกราชบณฑตยสภา

งานนจดขนโดยมหาวทยาลยมหดลรวมกบส�านกวทยาศาสตร ราชบณฑตยสภาซงไดรบการสนบสนนเปนอยางดจากส�านกงานการวจยแหงชาต(วช.)จฬาลงกรณมหาวทยาลยมหาวทยาลยสงขลานครนทร(มอ.)และมหาวทยาลยขอนแกน(มข.) ราชบณฑตยสภาเปนทรวมของผทรงคณวฒซงรวมกนบ�ารงสรรพวชาเปนแหลงอางองและเผยแพรองคความรทถกตองใหแกสงคม ตลอดทศวรรษทผานมา การแพทยพฒนาไป อยางรวดเรวและกาวหนาถงระดบยนหรอโมเลกล เวชกรรมตรงเหต หรอ Precision Medicine เปนตวอยางหนงทแสดงถงความกาวหนาน ไมวาจะเปน การรกษาโรคดวยยา ดวยการบรหารยาโดยองตามพนธกรรมของผปวย หรอการใชเทคนคทางพนธวศวกรรมหรอชววทยาระดบโมเลกลในการรกษาโรคทยาก เชน โรคมะเรงบางชนด ราชบณฑตยสภาขอขอบคณการสนบสนนจากสถาบน เจ าภาพร วม ตลอดจนทมงานทร วมจดงาน ไดแก ศาสตราจารย ดร. นพ.สมชย บวรกตต ส�านกวทยาศาสตร ราชบณฑตยสภาศาสตราจารย นพ.วชร คชการ รกษาการแทนรองอธการบดฝายวจยและวชาการ มหาวทยาลยมหดลศาสตราจารยดร.นพ.นรตถพลเจรญพนธภาคสมาชกส�านกวทยาศาสตรราชบณฑตยสภาและรกษาการแทนผชวยอธการบดฝายวจยและวชาการมหาวทยาลยมหดลทรวมกนจดงานในครงน

ขอบคณครบ

ศาสตราจารยเกยรตคณ นายแพทยสรพล อสรไกรศล นายกราชบณฑตยสภา

เวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค ๔.๐

สารจากประธานสำานกวทยาศาสตร ราชบณฑตยสภา

ศาสตราจารยเกยรตคณ ดร. นสพ.ณรงคศกด ชยบตรประธานส�านกวทยาศาสตรราชบณฑตยสภา

เวชกรรมตรงเหต หรอ Precision Medicine เปนศาสตรใหมทเตบโตอยางรวดเรว และไดรบการพสจนแลววาสามารถปองกนหรอรกษาโรคยาก ๆ หลายโรคอยางไดผล ไมวาจะเปนโรคมะเรงบางชนดโรคพนธกรรม เชน โรคทาลสซเมย ซงมผ เรมน�ามาใชรกษาโรคในประเทศไทยบางแลว ในตางประเทศมพฒนาการอย างก าวกระโดดน�าไปส การรกษาโรคทมความท าทายมาก เช น การตดเ ชอ HIVหรอโรคเอดส หรอการปลกถายอวยวะ โดยใชอวยวะของสงมชวตอน ๆ โดยไมตองรอผบรจาค งานประชมนมความส�าคญยง เนองจากเปนการรวบรวมผเชยวชาญชนน�าในดานนของประเทศไทย ซงชาวไทยจะไดเหนพฒนาการของศาสตรนในประเทศไทยอยางครบถวนและรอบดาน ทงศกยภาพทแทจรงของศาสตรแขนงนสวนหนงเปนการใหความร แกประชาชนในลกษณะค มครองผ บรโภค หรอเพมความรอบร ทางสขภาพ(health literacy) เพอไมใหตกเปนเหยอของผ ไมหวงด ทสอสารเกนจรงจนอาจท�าใหผ ปวยเกดความเขาใจผดจนละเลยการรกษาตามขนตอนหรอเสยทรพย ในการรกษาทไมมประสทธภาพจรงตามทอาง เปนตน

ในงานประชมน จะมการบรรยายเผยแพรความร เกยวกบโรคตาง ๆ เชน โรคมะเรงทรกษาไดดวยเวชกรรมตรงเหต โรคทางเมแทบอลซม เชน โรคทางตอมไรทอ โรคอวน โรคเลอด อาท โรคมะเรงเมดเลอดขาว และโรคทาลสซเมย ตลอดจนโรคของระบบทางเดนปสสาวะ โรคสมอง และโรคปอดกลาวคอครอบคลมทกสวนทกอวยวะของรางกาย

ขอบคณครบ

เวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค ๔.๐

สารจากผอำานวยการสำานกงานการวจยแหงชาต

ในนามของส�านกงานการวจยแหงชาต (วช.) ซงเปนหนวยงานหลกในการใหทนสนบสนนการวจยและนวตกรรมของประเทศทงดานการพฒนาเศรษฐกจการสงเสรมอตสาหกรรมเปาหมายการพฒนาสขภาพสงคมและสงแวดลอมและการพฒนาเชงพนทโดยจดสรรทนวจยตามยทธศาสตรชาตและแผนแมบทวจยและพฒนานวตกรรม ซงในการบรหารจดการเพอใหไดมาซงโครงการทสนบสนนการด�าเนนงานในประเดน ส�าคญตาง ๆของประเทศมการก�าหนดเปาหมายการวจยทชดเจนมแนวทางการขบเคลอนไปในทศทางเดยวกนไมซ�าซอนและมองเหนภาพรวมของงานวจยไดอยางชดเจนท�าใหการใชงบประมาณของประเทศเกดประโยชนและมประสทธภาพสงสด โดยภายใตการบรหารโครงการวจยทาทายไทย เปนรปแบบการบรหาร จดการโครงการขนาดใหญทมการบรณาการสหสาขาวชา มความทาทายของโจทยวจย เปาหมายมความ ชดเจน ผลผลตทไดสงผลกระทบตอการเปลยนแปลงของประเทศในการแกไขในเรองนนๆ โดยโครงการวจยการแพทยแมนย�าในโรคมะเรง(PrecisionMedicineinCancer)เปนโครงการทเรมด�าเนนการในป๒๕๕๙มมหาวทยาลยมหดลเปนมหาวทยาลยหลกในการด�าเนนการโดยมระยะเวลาในการด�าเนนการวจยเปนเวลา๓ปซงขณะนอยระหวางการวจยในปท๓ โครงการวจย “การแพทยแมนย�าในโรคมะเรง (PrecisionMedicine in Cancer)” มแนวคดจากปจจยทางพนธกรรมมผลตอการเกดโรค และการด�าเนนโรคเรอรงตาง ๆ ทกชนด รวมถงผลการตอบสนองตอการรกษา และผลขางเคยงทอาจเกดขน ซงในปจจบนความกาวหนาในเทคโนโลยทางพนธศาสตร ท�าใหเกดการพฒนาวธการตรวจล�าดบจโนมทรวดเรวและมคาใชจายทลดลง โดยตวอยางในการประยกตใชความรทางพนธศาสตรกบโรคเรอรงทเหนผลชดเจนทสด คอในกลมโรคมะเรง ซงเปนสาเหตการเสยชวตอนดบ ๑ ของคนไทย การพฒนาแนวทางการรกษาจากเดม มาเปน Precisionmedicine จงเปนแนวคดใหมทเลอกการรกษาทตรงจดและเหมาะสมทสดส�าหรบผปวยแตละราย โดยอาศยขอมลจากการตรวจพนธกรรมของผปวยรายนนๆ ท�าใหเขาใจกลไกทซบซอนของโรคปจจยทแตกตางกนของผปวยและสามารถเลอกการรกษาทเหมาะสมทสดส�าหรบผปวยแตละรายเปนการสรางนวตกรรมใหมส�าหรบการรกษาพยาบาลและการวจยทางการแพทยซงจากผลงานใน ๒ ปทผานมาพบวาฐานขอมลของยนหรอลกษณะความผดปกตระดบโมเลกลของมะเรงของคนไทย ไดแก มะเรงเตานมชนด triple negative มะเรงศรษะและล�าคอ และมะเรงสมอง อาจมความแตกตางจาก ผปวยตางประเทศ ซงสงผลใหสามารถวนจฉยและพยากรณโรคไดถกตองมากขนและสามารถเปดใหบรการกบผปวยมะเรงทางคลนกไดจรง ส�าหรบการสรางเซลลเพาะเลยงมะเรงจากผปวยและการทดสอบยาในรปแบบorganoidsและxenograftในปลามาลายมศกยภาพในการชวยบงชถงยาทผปวยมะเรงในแตละรายม

เวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค ๔.๐

โอกาสตอบสนองมากทสดไดรวมถงการรวมพฒนาแนวทางมาตรฐานในการดแลรกษาผปวยมะเรงในระดบชาตซงหากโครงการวจย “การแพทยแมนย�าในโรคมะเรง (PrecisionMedicine in Cancer)” ด�าเนนการส�าเรจเกดการขยายผลและผลกดนใหการตรวจทางพนธศาสตรส�าหรบโรคมะเรงเปนบรการทมาตรฐานใชในโรงพยาบาลทดแลผปวยมะเรงไดแพรหลายทงในดานการรกษาและการปองกน อนจะน�าไปสวธการรกษาโรคมะเรงอยางมประสทธภาพ ทงพฒนาวธการตรวจและเลอกการรกษาส�าหรบผปวยทเหมาะสมทสดส�าหรบคนไทยตอไป

ขอบคณครบ

ศาสตราจารย ดร. นายแพทยสรฤกษ ทรงศวไลผอ�านวยการส�านกงานการวจยแหงชาต

เวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค ๔.๐

ในนามมหาวทยาลยมหดลรสกยนดและเปนเกยรตอยางยงทไดรบความไววางใจจากราชบณฑตยสภาใหเปนเจาภาพหลกในการจดการประชมวชาการ“เวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค๔.๐”(PrecisionMedicineinThailand4.0)ซงจะเปนเวทของนกวชาการจากทวประเทศไดแลกเปลยนความรความเชยวชาญความกาวหนาและนวตกรรมดานวทยาศาสตรสขภาพและสาขาทเกยวของโดยมหาวทยาลยมหดลในฐานะทเปนสถาบนการศกษาชนน�าของประเทศมความเขมแขงและความโดดเดนดานวทยาศาสตรสขภาพและวทยาศาสตรเทคโนโลยเปนทยอมรบทงในระดบชาตและนานาชาตจงเปนหนาทส�าคญทจะเผยแพรตดตามความกาวหนาแสวงหาความรวมมอในการท�างานวจยซงจะเปนกลไกส�าคญทจะพฒนาประเทศโดยเฉพาะอยางยงดานการสาธารณสขและการดแลสขภาพประชาชน โดยใชวชาการทมฐานการวจยเพอพฒนาคณภาพชวตของประชาชนใหดขน

ส�าหรบการประชม“เวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค๔.๐”ทจะจดขนระหวางวนท๖-๘สงหาคม๒๕๖๒ณ โรงแรมพลแมน คง เพาเวอร กรงเทพมหานคร มหวขอและวทยากรผเชยวชาญดานตาง ๆ ไดแก ๑. Precision Medicine: Current Situation in Thailand โดยศาสตราจารยนายแพทยมานพพทกษภากรมหาวทยาลยมหดล ๒. Artificial Intelligence, the Enabler of Precision Medicineโดยรองศาสตราจารยดร.ยศชนนวงศสวสดมหาวทยาลยมหดลและศาสตราจารยดร.นพ.สรฤกษทรงศวไลผอ�านวยการส�านกงานการวจยแหงชาต ๓. ความส�าคญของการแพทยแมนย�าตอสาธารณสขโดยศาสตราจารยดร.ยงยทธยทธวงศราชบณฑตกตตมศกด ๔. Realizing the Potential of Precision Medicine: Opportunities, Needs, Challenges and Solution Strategiesโดยศาสตราจารยนพ.ประสทธผลตผลการพมพรกษาการรองผอ�านวยการส�านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

นอกจากน ยงมประเดนทน าสนใจ อาท การรกษาโรคธาลสซเมยหายขาดโดยใชหลกการPrecision Medicine การรกษาอาการแพยา การปรบปรมาณยากอนการ Treatยา โดยวนจฉยจากระดบยนเฉพาะรายบคคลเปนตน

สารจากรกษาการแทนรองอธการบดฝายวจยและวชาการ มหาวทยาลยมหดล

เวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค ๔.๐

มหาวทยาลยมหดล เชอมนวาความรวมมอของหนวยงานพนธมตรในครงน จะกอใหเกดประโยชนตอวงการวทยาศาสตรการแพทย เพมประสทธภาพของการรกษา การลดขนตอนความซ�าซอน ชวยใหผปวยสามารถฟนตวใชชวตปกตไดเรวยงขน ดวยเทคโนโลยและนวตกรรมทเขมแขง สงเสรมใหเกดคณภาพชวตทด

ในโอกาสน ตองขอขอบคณส�านกวทยาศาสตร ราชบณฑตยสภา ส�านกงานการวจยแหงชาต (วช.)จฬาลงกรณมหาวทยาลย มหาวทยาลยสงขลานครนทร และคณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยขอนแกนทรวมเปนเจาภาพในการจดการประชมในครงนและใหการสนบสนนเปนอยางดยง

ขอบคณครบ

ศาสตราจารย นายแพทยวชร คชการรกษาการแทนรองอธการบดฝายวจยและวชาการ

มหาวทยาลยมหดล

เวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค ๔.๐ ๑

Cancerisamongthebestexamplestodemonstratethebenefitofprecisionmedicine.Oncogenicgenomealterationsthatcauseabnormalcellgrowth,invasivenessandmetastasiscouldberevealedbytumorgenomesequencing.Actionablemutationsfoundincancercouldbeusedtoselectappropriatetreatmentwithtargetedtherapy.Manysomatictestsbecomecompaniondiagnostics forvariouscancertypessuchasBCR-ABLforchronicmyeloidleukemia,EGFRfornon-smallcelllungcancer,RASforcolorectalcancer,IDH1forglioblastomaandBRAFformelanoma.Comprehensivecancerpanelsareavailabletobroadenthepossibilityof identifiedactionablemutationsand increasepotentialdrugtargets.Germlinegenetictestingforcancerisalsousedtoidentifyhereditarycancersyndromeswhichcouldbefoundin8-12%ofcancerpatients.Besidesgermlineandtumorgenometesting,precisionmedicinecouldalsobeappliedforcancerinvariousways.Freshtumortissuesresectedfrompatientscouldbeculturedtoestablishprimarycancercelllinesandgrowtheminto3Dmodelasknownas‘cancerorganoids’.Theseorganoidsareusedtostudybiologicalprofilesofindividualcancerandforhigh-throughputcancerdrugtesting. However,therearelimitationsofprecisionmedicineinrealworldcancercare.Technologicaladvancementincancerdiagnosticsmakesscientistsandphysiciansunderstandthediseasemuchbetterthanbefore.Butthosediagnostictestsarecostlyandinformationgeneratedfromtestingisnotalwaysactionable.Cancerdrugs,particularlytargetedtherapy,arestillnotavailableforeveryidentifiedtarget.Eventhepatientswhoactionablemutationsareidentifiedwithavailablespecificdrugs,minorityofthemcouldaffordthecostoftheirtreatment.Diagnosticteststhathavebeenprovedusefulinmanycountriessuchasgermlinetestingforhereditarybreast/ovariancancerandhereditarycolorectalcancer,remainnotreimbursableinThailandandmanydevelopingcountries.Thoselimitationsneedtobeaddressedandthesolutioncouldarisewiththecooperationamongpolicymakers,healthsystemorganization,physiciansaswellaspatient’sandadvocacygroupstoexpeditetheappropriateclinicalapplicationofthis new paradigm in cancer treatment and improve patient’s outcome withoutunacceptablefinancialburden.

Mahidol UniversityManop Pithukpakorn

HOW TO TAILOR CANCER PRECISION MEDICINE TO REAL WORLD CLINICAL CARE?

เวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค ๔.๐ ๒

Althoughadvancedcancertherapeuticshavealreadyexistedinrecentyears,thehighfailureandlowsurvivalratearestillexistent.Theprimaryreasonforthedisappointmentofthosetreatmentsispossiblyfromthehighheterogeneityofgeneticbackgroundindifferenttypesofcanceraswellasindifferentindividualpatients.So,theunmetneedfornewtreatmentoptionsthatcanbetailoredforeachpersonisurgentlyrequired.Cancerimmunotherapyhascometobearobustapproachforseveraltypesofcancerbecauseitexploitsourimmunesystemstoattackcancercells,soitisapromisingstrategytoeliminatecancer.Todeveloppersonalizedcancerimmunotherapysuchascancervaccine,itisessentialtocharacterizethespecifictargetswhichcanbeselectivelyrecognizedbytheimmunesystem.Cancercellsclassicallycontainahighnumberofsomaticmutationsthatdonotemergeinnormalcells.Thosemutatedpeptidescanbepresentedonthetumorcellsurfaceincomplexwithhumanleukocyteantigen(HLA)classIprotein;thisHLA-mutated-peptidecomplexcouldpotentiallybeimmunogenicandrecognizedbyTcellsasaneoantigen.Therefore,identificationofneoantigensisanessentialsteptoimprovethedevelopmentofcancervaccineapproachandhelpinthepredictionofpatientresponsetocheckpointinhibitors.Herewediscussourprogressinthedevelopmentofpersonalizedneoantigen-basedcancerimmunotherapy.

PERSONALIZED NEOANTIGEN-BASED CANCER IMMUNOTHERAPY

Center of Excellence in Systems Biology, Faculty of Medicine, Chulalongkorn University

Trairak Pisitkun

เวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค ๔.๐ ๓

หลกการรกษามะเรงด วยภ มค มกนบ�าบดเป นแนวทางการรกษาท ใช ศกยภาพของระบบภมค มกนของร างกายทมความจ�าเพาะสงและในขณะเดยวกนมความสามารถในการปรบตวเพอตอบสนองตอเซลลมะเรงทมการกลายพนธใหดอตอยาได ดงนนยาแอนตบอดกลม Checkpoint inhibitorทท�าใหระบบภมค มกนทถกกดไวกลบมาท�างานได จงไดผลดมากในผปวยมะเรงบางสวน อยางไรกตามผปวยมะเรงยงไมตอบสนองตอยากลมนเพยงอยางเดยว สาเหตทส�าคญคอผปวยยงไมมเซลลของระบบภมคมกนทจะท�าลายมะเรงไดเพยงพอในรางกายดงนนการรกษาโดยการกระตนหรอการเตมเซลลเมดเลอดขาวทสามารถท�าลายมะเรงไดเขาไปในรางกายผปวยจงเปนอกกระบวนการหนงทนกวทยาศาสตรใหความสนใจพฒนาเปนจ�านวนมาก การรกษาดวยเซลลเปนการรกษาทมความซบซอน ตองการหองปลอดเชอทสามารถผลตเซลลทไดมาตรฐานได นอกจากนเทคโนโลยปจจบนท�าใหมการพฒนาวธการรกษาโดยการดดแปลงยนของเซลลเมดเลอดขาวท�าใหเซลลเหลานนมประสทธภาพสงขนหรอลดขอจ�ากดตางๆ ไดดวย การผลตเซลลมกจะใชเซลลจากตวผปวยเอง ซงจะไมมปญหาเรองความเขากนไดของเนอเยอแตอาจจะมขอจ�ากดเรองปรมาณและคณภาพของเซลลจากผปวย หรออาจจะใชเซลลจากผบรจาคทมสขภาพด แตกมขอควรระวงเรองผลขางเคยงจากการตอตานได ส�าหรบตวอยางเซลลของระบบภมคมกนทสามารถน�ามาใชรกษาโรคมะเรง ไดแก ๑. การใช NK-cells และ NK-T cells เปนเซลลเมดเลอดขาวทสามารถฆาเซลลแปลกปลอมโดยเฉพาะเซลลมะเรงไดด จนไดชอวาเปน “เซลลนกฆา” เปนเซลลทสามารถน�ามาเลยงเพมจ�านวนไดโดยไมยงยากมากนก ไมตองกระตนดวยแอนตเจนทจ�าเพาะ จงเปนเซลลยอดนยมทมผสนใจใชจ�านวนมาก แตขนตอนการรกษาตองมการเตรยมตวผปวยกอนโดยการใหเคมบ�าบดเพอท�าใหเซลลทใสเขาไปอยรอดไดเพมขนและตองใสเซลลมากกวาหนงครงเนองจากเซลลมอายขยจ�ากด โดยมรายงานจ�านวนมากวา NK-cellsและ NK-T cells ใชไดผลดในการรกษามะเรงเมดเลอดชนด AcuteMyeloid Leukemia สามารถรกษาผ ปวยทกลบเปนซ�าหลงการปลกถายเซลลตนก�าเนดซงไมตอบสนองตอการรกษาดวยวธเคมบ�าบดแลวไดส�าเรจเกน ๕๐% อยางไรกตามผลการทดลองรกษามะเรงชนดกอนสวนใหญไดผลไมคอยด เนองจากมะเรงชนดกอนมกมกลไกทจะหลบหลกจากการถกฆาดวยเซลลเมดเลอดขาวได ดงนนนกวทยาศาสตรยงตองพฒนากระบวนการเพอเพมประสทธภาพของ NK-cells และ NK-T cells และเพอใหเซลลดงกลาวสามารถหลบหลกสญญาณการยบยงการท�างานของเซลลภมค มกนจากเซลลมะเรงและเซลลแวดลอมของเซลลมะเรงไดด วย ดงนนการรกษามะเรงกอนดวยวธนจงยงไมใชการรกษาทแนะน�าในปจจบน

ศนยความเปนเลศดานภมคมกนบำาบดมะเรงคณะแพทยศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ณฏฐยา หรญกาญจน

การรกษาเฉพาะบคคลดานเซลลบำาบดมะเรง

เวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค ๔.๐ ๔

๒. เซลลเมดเลอดขาวทส�าคญตอการท�าลายเซลลมะเรงอกชนดคอ T-cell โดยมจดเดนเรองความจ�าเพาะและความจ�าตอแอนตเจนดงนนหลกการทส�าคญของการเลยง T-cell เพอน�ามาใชในการรกษาจ�าเปนตองผานการกระตนใหมความจ�าเพาะตอเซลลมะเรงกอนแลวเพมจ�านวนใหเพยงพอกอนจะใสกลบสรางกายผปวย(Adoptive T cell therapy) โดยมรายงานความส�าเรจของการรกษาผปวยมะเรงบางชนดโดยการเลยงและใส T-cell ทอยรอบๆกอนมะเรงหรอทเรยกวา Tumor infiltrating lymphocytes (TIL) ซงเชอวาเปนT-cellทมความจ�าเพาะตอเซลลมะเรงเขาไปในผปวยอยางไรกตามการเลยงTILใชเวลานานและมความยงยากมากในทางปฏบตและมขอจ�ากดจากทจะไดปรมาณTILทเพยงพอจากกอนมะเรงจงมผใชT-cellจากเลอดแทนแตขอจ�ากดส�าคญคอในเลอดมปรมาณ T-cell ทจ�าเพาะตอมะเรงปรมาณนอย การกระตนดวยแอนตเจนจากมะเรงทงหมดทมแอนตเจนเหมอนเซลลปกตเปนสวนใหญท�าใหกระตนไดไมคอยดมากนกการใชเฉพาะแอนตเจนทมความแตกตางหรอทเรยกวานโอแอนตเจนนาจะเปนแนวทางทไดผลดทสด ๓.การรกษาดวยT-cellทมการดดแปลงเปนchimericantigenreceptorT-cells(CART-cells)โดยน�าเลอดจากผ ปวยมาแยกเซลลเมดเลอดขาวชนด T-cell แลวท�าการดดแปลงใหมการแสดงออกของ receptor ทสามารถจบกบโมเลกลเปาหมายบนผวของเซลลมะเรงไดอยางจ�าเพาะและใสกลบใหผ ปวยเพอไปท�าลายเซลลมะเรง การรกษาโดยใช CAR T-cells ทจ�าเพาะตอ CD19 ซงเปนโมเลกลบนเซลล มะเร ง เมดเลอดขาวและมะเร งต อมน� า เหลองชนด B-cell เป นวธ ท ได ผลดมากในผ ป วยทงเดกและผ ใหญทเกด relapse หรอไมตอบสนองตอการรกษาอน ๆ แลว พบวาสามารถรกษาใหหายได ส งถ ง ๘๐% ซ งถอว า เป นการค นพบนวตกรรมการรกษาท ย ง ใหญ ท ส ด ในยคป จจบน

เวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค ๔.๐ ๕

เนองจากความกาวหนาทางเทคโนโลยในการตรวจพนธกรรมและการประมวลผลการตรวจซงเปนขอมล

มหาศาลตลอดจนความเขาใจในความเปลยนแปลงทางพนธกรรมตอโอกาสการเกดมะเรงและการเปลยนแปลง

ทางพนธกรรมทสงผลตอการตอบสนองตอการรกษาไดแตกตางกนไปในแตละบคคล ในปจจบนจงมการตรวจ

และใหค�าแนะน�าในการคดกรองโรคมะเรงและการรกษามะเรงทเปนแบบเฉพาะเจาะจงมากขนไปในแตละบคคล

ผปวยมะเรงราวรอยละสบ จะมความเสยงสงในการเกดเปนมะเรงทเกดจากการกลายพนธของยน

สงเสรมมะเรงหรอยนตานการเกดมะเรงทมมาแตก�าเนดซงอาจจะไดรบถายทอดมาหรอเพงเกดขนกไดมยนท

คนพบวาเพมความเสยงในการเกดมะเรงเหลานในปจจบนกวา๑๐๐ยนถาผปวยมะเรงหรอครอบครวตรวจพบ

การกลายพนธของยนดงกลาวนกจะมความเสยงสงขนอยางชดเจนสมควรไดรบการวางแผนการตรวจคดกรอง

ทเหมาะสมเชนรปแบบของการตรวจทมความไวหรอจ�าเพาะมากขนตลอดจนใชยาในการปองกนหรออาจจะ

มการผาตดอวยวะดงกลาวเพอปองกนมใหเกดโรคขนมาภายหลงหากไมมการตรวจคดกรองทใชไดผลผปวยและ

ครอบครวเหลานควรไดรบการดแลประเมนความเสยงและสงตรวจทางพนธกรรมทเหมาะสมโดยแพทยและ

ผใหค�าแนะน�าทางพนธศาสตร ทเชยวชาญและคนเคยกบพนธศาสตรของมะเรง ซงปจจบนในประเทศไทยยงม

ขอจ�ากดอยางมากในเรองราคาในการตรวจและการเขาถงบคลากรทมความรความเขาใจในดานนนอกเหนอไป

จากนนในผปวยสวนใหญซงไมมการกลายพนธในยนมะเรงความเสยงสงแตเกดมะเรงขนจากปจจยหลายปจจย

ทงพนธกรรมทมผลไมมากนกและสงแวดลอมรวมทงปฏสมพนธระหวางพนธกรรมและสงแวดลอมการตรวจหา

ปจจยเหลานเพอจดแยกผปวยตามความเสยงยงท�าไมไดดนกในทางปฏบตเนองจากกระบวนวธการศกษาจะตาง

จากยนความเสยงสงจ�านวนผปวยทเขาในการศกษาจะตองมจ�านวนมหาศาลและเชอชาตกมผลส�าคญตอความถ

ของความผนแปรทางพนธกรรม ซงสงผลใหเราไมสามารถใชขอมลจากตางประเทศมาประยกตใชกบคนไทยได

มะเรงเกดจากการกลายพนธในเนอเยอหรอเซลลมะเรง ท�าใหไมสามารถควบคมการเจรญเตบโตของ

เซลลไดการคนพบวายนใดมการท�างานมากไปหรอนอยเกนไปทเปนตวส�าคญในกลไกการเกดมะเรงจะน�าไปส

การคนหาและการเลอกใชยาทมประสทธภาพตรงกบมะเรงนนการตรวจทางพนธกรรมและการประมวลผลท

ท�าไดอยางรวดเรวในปจจบนท�าใหสามารถตรวจตวบงชทางชวภาพไดพรอมๆ กนไดหลากหลายรปแบบมากขน

เชอวาจะชวยใหสามารถคดเลอกผปวยเพอใชยาทเหมาะสมซงอาจจะตองใชรวมกนมากกวาหนงชนด ไมวาจะ

เปนกลมยาพงเปา กลมยาทมผลทางภมคมกนตลอดไปจนถง การพฒนาวคซนมะเรงหรอการรกษาดวยเซลล

ทผานการดดแปลงทางพนธกรรมใหตรงกบแตละบคคลตอไปซงในสวนหลงนยงคงอยในระหวางการวจยและ

ยงมคาใชจายทสงมากไมไดใชกนในทางเวชปฏบตทวไปคงตองเฝาตดตามบรบทในการใชในประเทศไทยตอไป

จฬาลงกรณมหาวทยาลยประสทธ เผาทองคำา

การตรวจคดกรองมะเรงและการรกษามะเรงเฉพาะบคคล

เวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค ๔.๐ ๖

Alzheimerdisease(AD)ischaracterizedbywideheterogeneityincognitiveandbehavioralsyndromes,riskfactorsandpathophysiologicalmechanisms.CognitivechangeinpeopleatriskofADcanbepredictedbyvariousmodelsincludingclinicalmeasures,cognitivemeasures,behavioralmeasures,brainimaging,andamyloidloading.Sexdifferenceisfoundincertaingeneticrisks,lifeexpectancy,structuralbrain,andresponsetotreatmentThegoalsofprecisionmedicineinADaretoidentifyingordifferentiatingparametersacrossthespectrumofthedisease.Utilizingsystem-basedendophenotypes,biomarkersandsurrogatemarkershelpstratifytheheterogeneityofAD.Precisionmedicinefacilitatesthewayfromconventionalclinicaldiagnosticanddrugdevelopmenttowardsbreakthroughinnovationsuchasvariousartificialintelligenceanddrugdevelopments. Dementiariskscorecouldidentifypersonatriskofdementiaincommunity.Topreventdementia,earlyrecognitionofpersonsathighriskofdementiaisimperative.Thaidementiariskscorewasbasedonacommunitystudyof1973eldersinThailand.Theprevalenceofdementiawas4.12%inthiscohort.Theriskscoresareconsistedofage(>67years),yearsofeducation,workingstatus,memorycomplaint,currentlyworkingstatus,bodyweight(>48kgms),havingneuropsychiatricproblems,andphysicalmobility(timedgetup&go>19sec).ThaidementiariskscoreforecasteddementiawithROCareaundercurve0.876;95%CI=0.839-0·913.Whenthecut-offpoint8.5wasused,thesensitivitywas87.5%andthespecificitywas72.4%. ApoEgeneisoneofdementiariskgene.PrevalenceofApoE4inAsiawas38-45%forheterozygousalleleand5-10%forhomozygousallele.Currentnextgenerationsequencing(NGS)techniquebeingabletoidentifygeneticrisksindementia.NGShasrevealednewvariantsofriskgenesinfewdifferentcohorts.Attheearlyonsetdementia(EOD)clinicatSirirajHospital,wehavefoundABCA7geneticvariantsofearlyandlateonsetAlzheimerdiseasepatients.Somehadfamilyhistoryofdementia,somedidnot.WealsoreportednewvariantofAPPgeneinThaiEODfamilies.SomeoftheseEODpresentedwithrapidlyprogressivedementia.SomehadHashimotoEncephalitisantibodies.GenotypeandphenotypeofEODThaifamiliesarevaried. Finally, precisionmedicine can aid therapeutic choices in neurodegenerativedementia. ApoE genotype and numbers of cerebral microbleeds are examples forimmunotherapychoicesinAlzheimerdisease.

Mahidol UniversityVorapun Senanarong

PRECISION MEDICINE AND ALZHEIMERDISEASE & ASSOCIATED DEMENTIA

เวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค ๔.๐ ๗

ภาวะPAHเปนกลมอาการทเกดจากความผดปกตของหลอดเลอดแดงปอดซงเปนหลอดเลอดทรบเลอดด�าจากหวใจดานขวาเขาสปอดกอนทจะแลกเปลยนออกซเจนใหเปนเลอดแดงแลวกลบเขาสหวใจดานซายและสงออกไปเลยงรางกายสวนตางๆ พยาธสภาพทเกดขนในหลอดเลอดแดงปอดจะท�าใหหลอดเลอดเหลานนตบแคบลงเปนผลใหเลอดจากหวใจชองขวาผานเขาสปอดไดนอยลงท�าใหหวใจชองขวาตองท�างานเพมมากขนจนท�าใหมความดนในหลอดเลอดแดงปอดสงขนหวใจชองขวามขนาดโตขนจนในทสดหวใจชองขวาออนแรงผปวยจะมอาการเหนอยงายเวลาออกแรงเปนลมขาและทองบวมจนในทสดเสยชวตจากภาวะหวใจชองขวาวายภาวะPAHอาจเกดโดยไมทราบสาเหตหรอIdiopathicPAHอาจมผปวยPAHในครอบครวเดยวกนหลายคน(familialpulmonaryarterialhypertensionหรอFPAH)ซงอาจเกดจากยนกลายพนธbonemorphogeneticprotein receptor type II (BMPR2 mutation) สาเหตหรอกล มโรคอนทพบ PAH ได ด วยเชน โรคเนอเยอเกยวพน (connective tissuedisease เชนSLE, scleroderma)การตดเชอHIV (AIDS)โรคหวใจพการแตก�าเนด การไดรบยาหรอสารพษบางประเภท เชน ยาลดน�าหนก เปนตน กลไกการเกดความผดปกตทหลอดเลอดแดงปอดทมรายงาน พบการเปลยนแปลงของผวชนในของผนงหลอดเลอดแดงปอดทเรยกวา เอนโดธเลยม (endothelium)ซงประกอบดวยเซลลเอนโดธเลยมจ�านวนมากเรยงกนอย โดยเซลลเหลานสรางสารเคมหลายชนดเชนโพรสตาไซคลน(prostacyclins)ไนทรกออกไซด(nitricoxide)ธรอมโบแซน(thromboxane)เอนโดธลน(endothelin)เปนตนทงนสารเหลานมหนาทท�าใหหลอดเลอดหดตวหรอขยายตวปรบความสมดลและความยดหยนของผนงหลอดเลอดควบคมการผลตและการเตบโตของเซลลเยอบหลอดเลอดและเนอเยอรอบๆ หลอดเลอดและลดการจบตวของลมเลอดและเกลดเลอดซงอาจท�าใหเกดการอดตนของรหลอดเลอดไดในผปวยPAHมความผดปกตเกดขนในหลอดเลอดแดงปอดภาวะสมดลของสารตางๆทผนงหลอดเลอดเสยไป เชน มระดบสารเอนโดธลนและธรอมโบแซนสงขน มระดบสารโพรสตาไซคลนและไนทรกออกไซดลดลงท�าใหเกดการเพมจ�านวนของเซลลเยอบชนในและชนนอกของผนงหลอดเลอดจนท�าใหหลอดเลอดมผนงหนาขนเซลลทท�าหนาทหดและขยายหลอดเลอดเปลยนแปลงเกดเปนพงผดรดท�าใหหลอดเลอดขยายไมสะดวก เซลลเยอบทหลดลอกรวมกบเมดเลอด เกลดเลอดเกาะกลมเปนลมเลอดอดตนรหลอดเลอดสาเหตเหลานท�าใหรหลอดเลอดแดงปอดแคบลง เลอดจงไหลจากหวใจเขาสปอดลดลง หวใจชองขวาตองท�างานหนกมากขนจนในทสดเกดภาวะหวใจดานขวาวาย การคนพบกลไกเหลานน�าไปส การคนควาพฒนาการรกษาภาวะ PAH ดวยยาชนดตาง ๆ เชน ลดผลของเอนโดธลนตอหลอดเลอด โดยการใชยากลมendothelinreceptorantagonistการเพมระดบโพรสตาไซคลนโดยใชยากลมprostacyclinanalogหรอprostacyclinreceptoragonistเพมระดบไนทรกออกไซดดวยยากลมphosphodiesterase-5-inhibitorหรอ guanylate cyclase stimulator เปนตน ซงยาเหลานไดมการใชรกษาผปวย PAH พบวาสามารถบรรเทาอาการ ชะลอการด�าเนนโรค เพมคณภาพชวต และเพมอตราการรอดชวตของผ ปวย PAHได

สาขาวชาโรคระบบการหายใจและวณโรค ภาควชาอายรศาสตร คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล มหาวทยาลยมหดล

สรย สมประดกล

PULMONARY ARTERIAL HYPERTENSION (PAH): FROM BENCH TO PRACTICE

เวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค ๔.๐

สมศกด เทยมเกา

๘

โรคหลอดเลอดสมอง(stroke)เปนโรคทพบบอยและเปนสาเหตการเสยชวตอนดบตนๆ ของประเทศไทยขอมลของส�านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาตแสดงวาตงแตพ.ศ.๑๕๕๓-๒๕๖๑โรคมแนวโนมสงขนมาตลอดและผ ปวยโรคหลอดเลอดสมองอดกนไดรบการรกษาดวยมาตรฐานสงขน สงผลใหอตราตายลดลงแตผปวยโรคหลอดเลอดสมองตกเลอดยงมอตราตายสงไมเปลยนแปลง(ตารางท๑)

ตารางท๑อบตการโรคหลอดเลอดสมองจากสทธการรกษาหลกประกนสขภาพถวนหนาอาย๑๕ปขนไป

หมายเหต:*อตราการรบไวรกษาในโรงพยาบาลผปวยโรคหลอดเลอดสมองในประชากร๑๐๐,๐๐๐คนอายตงแต๑๕ปสทธการรกษาหลกประกนสขภาพถวนหนา

โรคหลอดเลอดสมองม ๒ ชนด คอชนดขาดเลอดกบชนดตกเลอด ซงในปจจบนนนการรกษาผปวยโรคหลอดเลอดสมองขาดเลอด มวธดวยยาละลายลมเลอดและหรอการท�าผาตดเอาลมเลอดในหลอดเลอดแดงออกและพฒนาระบบ stroke fast track ใหผปวยเขาถงการรกษาไดรวดเรว อยางไรกตามผปวยทไดรบการรกษานนกยงไมไดผลดเหมอนกนทกราย บางรายเกดภาวะตกเลอดในสมองหลงการรกษาดวยยาละลายลมเลอด ตลอดจนการรกษาปองกนการเปนซ�าดวยการควบคมโรคความดนโลหตสง ควบคมระดบน�าตาลควบคมภาวการณเตนของหวใจทผดจงหวะ และการควบคมระดบไขมนในเลอด และการรกษาดวยยาตานเกลดเลอดหรอยาตานการจบลมยงไมมประสทธภาพผปวยสวนหนงกยงเกดโรคหลอดเลอดสมองอกทงๆทไดรบการรกษาอยางด จงเชอวาผปวยแตละคนนาจะมปจจยปจเจกทแตกตางกน สงผลใหโอกาสการเกดโรคหลอดเลอดสมอง และการตอบสนองการรกษา รวมทงการเกดภาวะแทรกซอนจากการรกษา

การเกดโรคซ�าทแตกตางกนจงเปนทมาของการแพทยทเรยกวาprecisionmedicine

สาขาประสาทวทยา ภาควชาอายรศาสตร คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยขอนแกนกลมวจยโรคหลอดเลอดสมองภาคตะวนออกเฉยงเหนอ มหาวทยาลยขอนแกน

เวชศาสตรตรงเหตกบโรคหลอดเลอดสมอง

เวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค ๔.๐ ๙

อยางไรกตามการเกดโรคหลอดเลอดสมอง ชนดของโรคหลอดเลอดสมอง ลกษณะความผดปรกตทางระบบประสาททเกดขน ความรนแรงของอาการผดปรกต รวมทงโรครวมทพบในผปวยแตละรายนนกมความแตกตางกนหลากหลายมาก ดงนนการน�าหลกการของ precision medicine จงยงมสงทต องศกษาวจยในแตละขนตอนของการเกดโรค การวนจฉย การรกษา และน�ามาพฒนาตอยอดส การน�ามาใชไดจรงทางเวชกรรม การบรรยายนน�าเสนอแนวทางทมการใชในประเทศไทยแลวเทานน ๑.กลมโรคหลอดเลอดสมองทเกดจากพนธกรรมเชนCADASIL(CerebralAutosomalDominantArteriopathy with Sub-cortical Infarcts and Leukoencephalopathy) ทางคณะแพทยศาสตร

โรงพยาบาลรามาธบดมหาวทยาลยมหดลไดด�าเนนการศกษา ๒ . การวน จฉ ย โรคหลอดเลอดสมองชนดขาดเ ลอดเ ฉยบพลน ประเมณความ รนแรงขนาดของเนอสมองบร เวณขาดเลอดว าสามารถให การรกษาด วยยาละลายลมเลอด และการท�าintra-arterial thrombectomy ไดหรอไม เพอใหเกดการพจารณาคดเลอกผปวยทมความเหมาะสมกอใหเกดประสทธภาพสงสด ซงในปจจบนโรงพยาบาลของโรงเรยนแพทย และโรงพยาบาลเอกชนขนาดใหญสถาบนฝกอบรมเฉพาะทางมการตรวจรกษาดงกลาว ๓. การวนจฉยและการรกษาผปวยโรคหลอดเลอดสมองชนดขาดเลอดเฉยบพลน ประเมนความรนแรงของอาการผดปรกตทางระบบประสาท และโอกาสเกดภาวะตกเลอดในสมองแทรกซอนการรกษาดวยยาละลายลมเลอด (post thrombolytic intracerebral hemorrhage) ดวยการศกษาปจจยท�านายโอกาสการเกดภาวะแทรกซอน เชน การศกษา prediction of symptomatic intracranial hemorrhageafter intravenous thrombolysis in acute ischemic stroke: the symptomatic intracranialhemorrhage score โดย Thanin Lokeskrawee และคณะ ซงมความแมนย�าในระดบด กสามารถน�ามาใช

ทางเวชกรรมเพอการคดเลอกผปวยทเหมาะสมในการรกษาลดการเกดภาวะแทรกซอนได ๔. การศกษาทางพนธกรรมทเกยวของกบmetabolismของยาตานเกลดเลอดและยาตานการจบลมเชน การศกษา the impact of genetic polymorphisms of drugmetabolizing enzymes on thepharmacodynamics of clopidogrel under steady state conditions และ PharmacokineticandpharmacodynamicvariationassociatedwithVKORC1andCYP2C9polymorphismsinThaipatientstakingwarfarinท�าใหการใชยาดงกลาวมความเหมาะสมและปลอดภยยงขน ๕.การพฒนาระบบสายดวนบรการผปวยโรคหลอดเลอดสมอง(strokefasttrack)ใหครอบคลมทกพนทท�าใหผปวยสามารถเขาถงระบบบรการไดรวดเรวทสดเพอไดรบการรกษาเรวทสดโดยการmappingทกชมชนวาถามผปวยมอาการผดปรกตทางระบบประสาทและสงสยวาเปนacutestrokeตองรบเขารบการรกษาทโรงพยาบาลไหนโดยผานระบบapplicationชอFASTTRACKและยงสามารถเรยกรถพยาบาลผานapplicationนไดดวยดงนน precisionmedicine in stroke ในประเทศไทยจงมความกาวหนา และการใชดงกลาวขางตน

เวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค ๔.๐ ๑๐

ความรในเรองโรคหด (asthma) และ หลอดลมอดกนเรอรง (chronic obstructive pulmonarydisease:COPD)โดยเฉพาะพยาธก�าเนดเพมขนอยางมากโดยอาศยวธทางวทยาศาสตรอยางเชนgenomics,proteomics,metabolomicsท�าใหทราบรายละเอยดของกลไกการเกดโรคทงสองนมากขนและท�าใหปจจบนยอมกนรบวาทงโรคสองนมความหลากหลายมากจงท�าใหสามารถแบงไดเปนphenotypesและendotypesผลดงกลาวท�าใหเปลยนแปลงแนวคดการรกษาปจจบนจาก “one-size-fit-all” ไปส precisionmedicineซงตองค�าถงเรองความแตกตางทางดานgenes,environmentlifestyleส�าหรบผปวยแตละรายอยางไรกตามการรกษาใหม ๆ ทจะมารองรบ precisionmedicine เกดขนชามาก ไมทนสถานะการณ และนอกจากนนprecisionmedicineจะมประสทธภาพไดตองอาศยbiomarkersในการแยกกลมผปวยรายทจะไดประโยชนจากการรกษานนมากทสด ออกจากผปวยรายทไมไดประโยชนเลยแตเกดผลขางเคยงของการรกษามากทสดโดยอาศย predictive biomarker และอาศย response biomarkers ในการท�านายการตอบสนองตอการรกษาของผปวยแตละราย ตลอดจนการบอกวาผปวยรายใดมพยากรณโรคเลวรายในขณะทยงไมแสดงอาการแยลงดวย prognostic biomarkers ปจจบนน precisionmedicine ชวยในการรกษาโรคหดขนรนแรงโดยการพฒนาการรกษาผปวยดวย biologics เชน anti-immunoglobulin E, anti-interleukin (IL)-5,anti-IL-4 receptor alpha, anti-thymic stromal lymphopoietin (TSLP)monoclonal antibodyและสามารถท�านายไดวาผปวยรายใดเหมาะแกรกษาดวยยากลมนจงท�าใหผลประเมนทางดานcosteffectivenessคอนขางสงส�าหรบprecisionmedicineในCOPDอยในขนการเลอกใชยาพนlong-actingbeta2agonists(LABA), long-acting anti-muscarinic receptor antagonists (LAMA) และ inhaled corticosteroidsรวมทงPDE4inhibitorและmacrolidesใหเหมาะสมกบphenotypesแตละชนดและก�าลงมการพฒนายาใหมและการศกษาผลการรกษาของยาในกลม biologics กบผปวย COPD สรปวา precisionmedicineเหมาะสมกบโรคหลอดลมทมความซบซอนและตอบสนองนอยตอยาทวไปทใชรกษาโรคนนๆ

มหาวทยาลยมหดลกตตพงศ มณโชตสวรรณ

PRECISION MEDICINE IN AIRWAY DISEASES

เวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค ๔.๐ ๑๑

Inthistalk,firstly,theideaonhowtoimprovetheprecisionmedicineusingtheartificialintelligence(AI)willbeintroduced.AfterthatvariousapplicationsofusingAItoenhancethedevelopmentofprecisionmedicinetechnologywillbementioned,e.g.1.precisionmedicineusingbrain-computerinterfacingtechnology,2.precisionmedicineusingbio-inspiredcircuits,3.precisionmedicineusingmachinelearning.Finally,thefutureroleofAIinprecisionmedicinewillbediscussed.

Department of Biomedical Engineering, Faculty of EngineeringMahidol University

Yodchanan Wongsawat

AI THE ENABLER OF PRECISION MEDICINE

เวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค ๔.๐ ๑๒

ปจจบนเทคโนโลย Artificial Intelligence (AI) หรอปญญาประดษฐ เปนเทคโนโลยรปแบบใหมทท�าใหคอมพวเตอรมลกษณะเสมอนมนษยหรอจกรกลอจฉรยะ ทงในเรองของความคด การวเคราะห โดยใชโปรแกรมหรอซอฟตแวรมาประมวลผลหรอน�ามาฝงไวกบอปกรณเพอท�าใหเกดระบบจกรกลอจฉรยะในทางการแพทยเทคโนโลยAIไดเขามามบทบาทในการน�ามาวนจฉยโรครวมถงการเกบขอมลและวเคราะหขอมลจ�านวนมากเพอใชศกษาโรคทหายาก การใชหนยนตเพอการผาตดอวยวะในสวนทเขาถงยาก หรอการเพมศกยภาพการรกษาพยาบาลโดยใชขอมลสวนบคคลเพอวางแผนการรกษาใหเหมาะสมกบแตละบคคลโดยในตางประเทศไดมการพฒนานวตกรรมในดานสขภาพโดยใช AI ตวอยางเชน การวนจฉยโรคทเกดจากดวงตา ซงมผลท�าใหสญเสยการมองเหน โดยการน�าเทคโนโลยนมาใชจะชวยลดอตราการสญเสยการมองเหนของผทมความเสยงโรคนลงไดมากกวา๕๐%และนอกจากนมการน�าAIมาใชในระบบการสแกนสมองเพอถอดรหสเวลาการฟนจากอาการโคมาของคนไข ซงพบวา AI สามารถท�านายไดแมนย�าเกอบ๙๐% ส�าหรบประเทศไทยมการน�าเทคโนโลย AI มาประยกตใชทางการแพทย ในการปรบปรงคณภาพของระบบการใหบรการเพออ�านวยความสะดวกใหกบผปวยโดยเปนรปแบบของแอปพลเคชนเชนโปรแกรมฮกกะทสามารถลงทะเบยนพบแพทยแบบออนไลน แสดงขอมลการใชยาและแจงเตอนคนไขใหรบประทานยา และสามารถดประวตการรกษาของคนไขไดผานแอปพลเคชน รวมทงระบบอจฉรยะในการวเคราะหโรคจากภาพถายจอตา เปนตน นอกจากนนยงมการน�าระบบCloudมาปรบใชในการตดตามดแลผปวยอยางตอเนองจากโรงพยาบาลถงชมชนผานโปรแกรมThaiCOCซงในขณะนกระทรวงสาธารณสขก�าลงรวมวจยการน�าเทคโนโลยAIมาพฒนาเพอชวยในการวนจฉยโรคเบาหวานเขาจอประสาทตาจากภาพถายจอประสาทตาและการน�าโปรแกรมAIมาใชในการแปลผลภาพถายรงสทรวงอกในการวนจฉยวณโรคเบองตนซงคาดวาจะสามารถน�าโปรแกรมดงกลาวมาใชด�าเนนการไดภายในป๒๕๖๔และในอนาคตเทคโนโลยทางการแพทยมความเจรญกาวหนาอยางรวดเรวเทคโนโลยAIจะถกน�ามาใชในทางการแพทยเพมขนอยางตอเนองดงนนเพอเปนการเตรยมความพรอมทงภาครฐและเอกชนควรสงเสรมใหเกดการวจยและนวตกรรมเพอใหเกดการพฒนาเทคโนโลยAIมาใชทางดานการแพทยอยางมประสทธภาพตอไป

ผอำานวยการสำานกงานการวจยแหงชาตภาคสมาชก สำานกวทยาศาสตร ราชบณฑตยสภา

สรฤกษ ทรงศวไล

ARTIFICIAL INTELLIGENCE, THE ENABLER OF PRECISION MEDICINE

เวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค ๔.๐ ๑๓

เทคโนโลยโอมกสเซลลเดยวสำาหรบเวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค ๔.๐

เวชกรรมตรงเหตหรอ precisionmedicine เปนหนงในเปาหมายส�าคญในการพฒนาประเทศไทยในยค ๔.๐ การพฒนาขดความสามารถทางเทคโนโลยและบคลากรในสาขาดงกลาวและสาขาอนทเกยวของเชน ชวสารสนเทศ ชววทยาระบบ จงมความส�าคญในการสรางพนฐานเพอตอยอดใหบรรลผลการวนจฉยและรกษาโรคอยางแมนย�าในแตละบคคล ตรงตามวตถประสงคของเวชกรรมตรงเหต ในปจจบนนนอกจากเทคโนโลยทชวยใหแพทยและนกวจยศกษาและคนควาหาวธการรกษาเฉพาะบคคล เชน เทคโนโลยจโนมกส(genomics) แลว ยงมการเรมพฒนาวธการวเคราะหความแตกตางของโรคในแตละบคคล เชน มะเรง ดวยความละเอยดถงระดบเซลล หรอทเรยกวา เทคโนโลยโอมกสเซลลเดยว (single-cell omics technology)ซงจะชวยใหการรกษาท�าไดแมนย�ายงขนอก ถงแมเทคโนโลยดานโอมกสเซลลเดยวจะเรมเปนทแพรหลายในวงกวางในตางประเทศ การใชงานเทคโนโลยดงกลาวในประเทศไทยยงอย ในวงจ�ากด และยงจ�าเปนตองไดรบการพฒนาและสนบสนนอยางตอเนองเพอใหใชงานไดจรงในการการวนจฉยและรกษาโรคตอไป

SINGLE-CELL OMICS FOR PRECISION MEDICINE IN THAILAND 4.0

1 ภาควชาชวเคม คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยมหดล2 Systems Biology of Diseases Research Unit คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยมหดล3 กลมภารกจศนยปฏบตการดานชววทยาศาสตรคอมพวเตอร มหาวทยาลยมหดล

วโรดม เจรญสวรรค

เวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค ๔.๐ ๑๔

ธาลสซเมยเปนโรคพนธกรรมทพบไดบอยทสดโรคหนงของโลก รวมถงในประเทศไทย ทกปจะมผปวยธาลสซเมยชนดรนแรงรายใหมเกดขน ประมาณ ๕,๐๐๐ ราย ท�าใหปจจบนมผปวยธาลสซเมยชนดรนแรงในประเทศไทยกวา ๑๐๐,๐๐๐ ราย ท�าใหตองใชงบประมาณจ�านวนมากในการดแลรกษาผปวยธาลสซเมย ผปวยธาลสซเมยโดยเฉพาะในกลม เบตาธาลสซเมย/ฮโมโกลบนอ (ß-thalassemia/Hb E) พบวามความหลากหลายของอาการทางคลนก ตงแตอาการรนแรงมากตองเตมเลอดเปนประจ�า ไปจนถงอาการนอยมากจนแทบไมมอาการผดปกตใด ๆ ความหลากหลายของอาการนพบวาเกดจากปจจยทางพนธกรรมทงชนดของการกลายพนธของยนเบตาโกลบนปฏสมพนธรวมกบแอลฟาธาลสซเมยและปจจยจากฮโมโกลบนเอฟปจจบนบรษท BGI ไดท�าความบนทกขอตกลงกบประเทศในแถบ ลานชาง-แมน�าแมโขง เพอท�าการตรวจวเคราะหจโนมศกษาหาปจจยทางพนธกรรมตางๆโดยใชเทคโนโลยNextGenerationSequencing(NGS) นโยบายของกระทรวงสาธารณสข ตองการจะควบคมปองกนโรคธาลสซเมยชนดรนแรง โดยปจจบนใชวธตรวจคาMCV/MCHการวเคราะหชนดฮโมโกลบนและการตรวจดเอนเอเพมเตมในหญงตงครรภและสามเพอก�าหนดค เ สยง จะได ให การปรกษาทางพนธศาสตร ท เหมาะสมแกค สมรส แต การศกษาโดยนกวจยจากประเทศจนพบวา การวนจฉยโดย NGS สามารถตรวจพบคเสยงเพมขนจากวธดงเดม ๓๕ คจากทงหมด๑๐,๑๑๑คคดเปนรอยละทเพมขนถง๒๓.๒ ส�าหรบการรกษา ผ ปวยจะไดรบการรกษาตามอาการ คอไดรบเลอดเมอมภาวะซดและใหยาขบเหลกเมอมภาวะเหลกเกน การตอบสนองตอการรกษา เชน การใชยาขบเหลก ชนด Deferiprone(GPO-L1) การใชยาเพมระดบฮโมโกลบนเอฟ ไฮดรอกซยเรย (Hydroxyurea) พบวามความแตกตางกนในผปวยแตละราย การใช Pharmacogenomics มาชวย จะท�าใหผปวยไดรบการรกษาอยางเหมาะสม การรกษาโรคธาลสซเมยใหหายขาดท�าไดโดยการเปลยนถายไขกระดก และการท�ายนบ�าบด(Genetherapy)ซงการท�ายนบ�าบดโดยการใชZynteglo(LentiGlobin)ท�าใหไขกระดกผปวยสามารถผลตฮโมโกลบนเองไดและลดความตองการในการไดรบเลอดโดยบางรายไมตองไดรบเลอดอกเลยภายหลงการรกษา จะเหนไดวาการศกษาเพอคนหาปจจยทางพนธกรรมทสงผลตออาการและการตอบสนองตอการรกษาของผปวยจะท�าใหสามารถวางแผนการควบคมปองกนและการรกษาอยางมประสทธภาพแกผปวยตอไป

ศนยวจยธาลสซเมย สถาบนชววทยาศาสตรโมเลกล มหาวทยาลยมหดล

กตตพงศ ไพบลยสขวงศ

PRECISION MEDICINE IN THALASSEMIA

เวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค ๔.๐ ๑๕

เวชกรรมตรงเหตจะชวยใหกระดกแขงแรงไดหรอไม

สงคมไทยเรมตนตวเรองโรคกระดกพรนมากขนจากขอมลเรองสงคมผสงอาย ซงในหลาย ๆ ประเทศผทอายเกน๖๕ปกวารอยละ๓๐จะพบโรคกระดกพรนไดทผานมายงไมมการใชเวชกรรมตรงเหตรกษาโรคกระดกพรนโดยตรงแตมงานวจยจ�านวนมากทยนยนชดเจนวาประสทธภาพของยารกษาโรคกระดกพรนหลายขนานเชนยาลดการสลายกระดกในกลมบสฟอสฟอเนตขนอยกบปจจยทางพนธกรรมของผปวยดวยนอกจากนล�าดบเบสทเปลยนไปเพยงเลกนอยของยนตวรบวตามนดหรอพาราไทรอยดฮอรโมนสามารถท�าใหความหนาแนนของกระดกนอยกวาทควรจะเปน สวนประสทธภาพของการดดซมแคลเซยมจากอาหารเขาสรางกายกขนอยกบเพศและอาย กลาวคออตราการดดซมแคลเซยมของผหญงมแนวโนมดกวาผชาย และลดลงตามอายทเพมขนนอกจากนชนดของโปรตนขนสงแคลเซยมทเซลลเยอบผวล�าไสยงเปลยนแปลงตามเงอนไขพเศษตาง ๆ เชนในระหวางการตงครรภและใหนมบตร เซลลอาจสรางโปรตนขนสงแคลเซยมแตกตางจากภาวะปรกต ท�าใหอตราการดดซมแคลเซยมเพมสงขนกวาเดม ซงหากตองการพฒนาผลตภณฑอาหารทมแคลเซยมสงตองค�านงถงโปรตนขนสงแคลเซยมทเปลยนไปดวยมฉะนนผลลพธอาจไมเปนไปตามทออกแบบผลตภณฑไวอนงในชวงทศวรรษทผานมาความเขาใจเรองยนและโปรตนทเพมหรอลดการสลายกระดกท�าใหเกดยาชนดใหมๆ มากมายอาท ชววตถประเภทโมโนโคลนอลแอนตบอดทมเปาหมายตอ RANKL หรอ sclerostin เปนตน นอกจากนยงมชววตถทใชรกษาโรคทางพนธกรรมทในอดตท�าไดเพยงรกษาแบบประคบประคองเชนการใชโมโนโคลนอลแอนตบอดตอFGF-23ส�าหรบรกษาโรคX-linkedhypophosphatemia(XLH)ในอนาคตอกไมไกลความเขาใจเรองยนและชววทยาระดบโมเลกลซงอธบายพยาธก�าเนดของโรคกระดกพรนหรออตราการดดซมแคลเซยมทนอยลงในผสงอายจะเปนพนฐานส�าคญส�าหรบเวชกรรมตรงเหตทชวยใหกระดกแขงแรงการรกษามความแมนย�าและมประสทธภาพสงในการปองกนกระดกหก ตลอดจนเสรมสรางสขภาพกระดกทดตงแตวยเดกจนถงวยผสงอาย

๑ ภาคสมาชก ราชบณฑตยสภา สำานกวทยาศาสตร๒ หวหนาหนวยวจยดานแคลเซยมและกระดก คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยมหดล๓ ผอำานวยการสถาบนชววทยาศาสตรโมเลกล มหาวทยาลยมหดล๔ รกษาการแทนผชวยอธการบดฝายวจยและวชาการ มหาวทยาลยมหดล

นรตถพล เจรญพนธ

เวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค ๔.๐ ๑๖

โรคมะเรงกระดกosteosarcomaเปนโรคมะเรงทพบไดบอยในเดกปจจบนทวโลกมอตราการรอดชพทหาปประมาณ๖๐%เมอเขารบการรกษาดวยวธเคมบ�าบดและการผาตดในชวงเวลาทผานมาตลอดสามสบปยงไมมวธการรกษาใหมทสามารถเพมอตราการรอดชวตได ส�าหรบประเทศไทยมอตราการรอดชพทหาปประมาณ ๔๕% แมการรกษาในประเทศไทยจะใชวธการรกษาตามมาตรฐานสากล ยงมปจจยอกมากมายทท�าใหอตราการรอดชวตไมไดเปนไปอยางทคาดหวง การคนหาสาเหตและสรางแนวทางการรกษาใหม ๆรวมทงการน�ามาใชใหเกดประโยชนอยางรวดเรวถอเปนพนธกจทส�าคญของกลมวจย การน�าเสนอตอไปนเปนหนงตวอยางของการคนหาและพลกดนใหมการเปลยนแปลงการรกษาบนพนฐานจากการวเคราะหการแสดงออกของโปรตนในผปวยมะเรงosteosarcoma วธการ:ท�าการทบทวนและรวบรวมงานวจยทเกยวของกบงาน proteomics ของเนอเยอและเซลล มะเรง osteosarcoma ในฐานข อมลทางการวจย คดเลอกโปรตนทมการแสดงออกมากผดปกตเมอน�าขอมลมาเปรยบเทยบกนระหวางเนอเยอปกต หรอสถานการณทนาสนใจตาง ๆ รวบรวมโปรตนทถกคดเลอกจบคกบยาทสามารถใชไดในปจจบน จากนนท�าการคดเลอกยาเพอน�ามาศกษาตอโดยใชวธการเปรยบเทยบระหวางฤทธของยาและระดบยาทอยในชวงของการใชงานในมนษยทายสดคอการคดเลอกยาทดทสดจากการทดลองในหองปฏบตการเพอทดลองในหนทดลอง ผลการวจย: การคดเลอกโปรตนจากฐานขอมล และการจบคยาทมใชในปจจบน ไดคนพบยาทเปนFDA-approved non-anticancer drugs ดงน Mycophenolic acid (MPA), Ribavirin, Leflunomide,Azathioprine,และDigoxinจากการวเคราะหกบosteosarcomacell linesหาชนดพบวาMPA เปนยาทออกฤทธในการฆาเซลลไดดในระดบยาทสามารถใชไดจรงในมนษย MPA ออกฤทธยบยงการเคลอนตวของเซลลมะเรงในปรมาณยาระดบต�าเมอน�าไปทดลองในหนทดลองพบวาMPAสามารถยงยงการโตของกอนมะเรงosteosarcomaไดอยางมนยส�าคญ๕๗.๔±๑๑.๑%และลดการเกดlungmetastasisไดอยางมนยส�าคญเชนกน สรป:ระดบยาMPA๒๐๐mg/kg/day(เทยบเทากบระดบยาขนาดต�าทใชส�าหรบการรกษาผทไดรบการปลกถายอวยะวะ)สามารถควบคมการเจรญเตบโตมะเรงosteosarcomaไดดและยงมผลตอการควบคมการแพรกระจายไปปอดไดเปนอยางดเชนกน เนองจากยา MPA สามารถมการใชอย แลวในมนษยจงสามารถวางแผนเพอใชในการทดลองในมนษยไดอยางรวดเรวในขนตอนถดไป

มหาวทยาลยเชยงใหมดำาเนนสนต พฤกษากร

เวชกรรมตรงเหตสำาหรบโรค OSTEOSARCOMA

เวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค ๔.๐ ๑๗

เวชกรรมตรงเหต (precisionmedicine) เปนทร จกโดยทวไปวาเปนการบรณาการขอมลทางพนธกรรม, ตวชวดชวภาพ (biomarker), สภาพทางจตใจและสงคม, พฤตกรรมและอน ๆ ของผ ปวยเพอออกแบบแนวทางวนจฉยและรกษาผปวยแตละคน แมวาเวชกรรมตรงเหตอาจจะไมใชเรองใหม แตในทางสาธารณสขแลว ประเทศตาง ๆ เพงมการตนตวและน�าความรเกยวกบเวชกรรมตรงเหตมาประยกตใชกบสาธารณสขเมอไมนานมาน ซงเปนการพลกโฉมวงการแพทยอกครงเมอเวชกรรมตรงเหตทเนนการดแลผปวยแตละคนอยางเจาะจง (personalized) ไดมสวนในการดแลประชากรระดบมหภาค (large population) บทบาทของเวชกรรมตรงเหตในวงการสาธารณสขเชนสรางplatformทเกอหนนตอclinical trialsส�าหรบการรกษาตรงเปา (targeted therapies), การคนหาตวชวดชวภาพทสงผลตอการเพมหรอลดความเสยงในการเกดโรคทพบบอย, การสราง classificationแบบใหมของโรค โดยฉพาะมะเรงชนดตางๆทมการแสดงออกทางพนธกรรมทแตกตางกน, การระบสาเหตรวมไปถงการท�านายการตอบสนองของยาในผปวยแตละคน ฯลฯ นอกจากน ในยคปจจบนททกคนม smartphone ใช เราสามารถดงขอมลจาก applicationและsocialmediaตางๆมาสนบสนนใหแตละคนทราบโอกาสเสยงในการเกดโรคของผใชโทรศพทแตละคนโดยอาศยขอมลตางๆ มาประกอบกนทงทางพนธกรรม, สภาพสงแวดลอม, รวมถงกจวตรประจ�าวนเชนการออกก�าลงกายอาหารทรบประทานหรอแมแตคณภาพการนอนหลบเมอแตละคนสามารถเฝาตดตามความเสยงในการเปนโรคของเขาเองจะเปนการสรางความกระตอรอรนและสนบสนนใหการปองกนโรคประสบความส�าเรจสอดคลองกบนโยบายทางสาธารณสขทเนนหนกไปทางปองกนมากกวารกษา(preventivemedicine)

ภาควชาพยาธวทยา คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม

ศราวธ คงการคา

เวชกรรมตรงเหตกบสาธารณสข

เวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค ๔.๐ ๑๘

ดวยความรการแพทยและชววทยาระดบโมเลกลทมความกาวหนาไปอยางมาก รวมกบเทคโนโลยการถอดรหสพนธกรรมของมนษยทมประสทธภาพดขนและตนทนต�าลง การประยกตองคความรและเทคโนโลยการถอดรหสพนธกรรมท�าใหเกดเปนการแพทยแนวใหม เรยกวา การแพทยแมนย�า (Precisionmedicine) การแพทยแมนย�าเปนการประยกตใชขอมลดานพนธกรรม(genes),สภาพแวดลอม(environment)และวถชวต (lifestyle) ทจ�าเพาะตอผปวยแตละคน มาปรบกระบวนการ ปองกน นจฉย และการรกษาทตรงจดและเหมาะสมทสดส�าหรบผปวยเปนรายบคคลโดยการปรบแนวทางการปองกน เปนสงทคาดวาจะเปนประโยชนสงสด(๑,๒) การปองกนโรค (prevention) รวมไปถงการวนจฉยโรคตงแตระยะแรก (early diagnosis)เปนมาตรการทส�าคญในทางการแพทยและระบบสขภาพ การน�าแนวทางการแพทยแมนย�ามาประยกตใชอยางเหมาะสมและมความคมคา จะเพมประสทธภาพในการปองกนและวนจฉยโรคจะชวยลดคาใชจายทางสาธารณสขในระยะยาว(๓)

ในแผนปฏบตการบรณาการจโนมกสประเทศไทย(GenomicsThailand)(พ.ศ.๒๕๖๓–๒๕๖๗)ไดระบมาตรการทส�าคญคอดานการวจยและการประยกตใชโดยหวขอวจยหลกทจะด�าเนนการม๕ดานซงเปนกลมโรคทในปจจบนมองคความรเพยงพอทคาดวาจะมการใหบรการการตรวจโดยใชเทคโนโลยถอดรหสพนธกรรมในการใหบรการทางการแพทยและสาธารณสขในระดบประเทศไดแก -โรคมะเรง(Cancer) -โรคทไมไดรบการวนจฉยและโรคหายาก(Undiagnosedandraredisease) -โรคไมตดตอ(Non-communicablediseases) -โรคตดเชอ(Infectiousdiseases) -เภสชพนธศาสตร(Pharmacogenomics)การวจยทงหาดานนเปนการวจยทเนนการน�าไปใชประโยชน หรอ implementation research เปนหลกซงเปนการวจยทจะเรงรดใหมการน�าเทคโนโลยถอดรหสพนธกรรมเพอใชประโยชนทางการแพทยและสาธารณสขอยางรวดเรว ผานการพฒนาแนวทาง การประเมนการใชประโยชน และการประเมนความคมคาทางเศรษฐศาสตรสขภาพเพอใหประเทศไทยเปนประเทศชนน�าดานการแพทยแมนย�าในเอเชย สรป ในปจจบน การแพทยแมนย�าเปนกระบวนการส�าคญในการดแลรกษาผปวยในหลากหลายโรคทส�าคญคอการปองกนและวนจฉย ซงจะชวยเพมความแมนย�าและประสทธภาพในการลดอบตการณของโรคแลวยงชวยลดคาใชจายของระบบสขภาพในระยะยาว

กรมวทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสข

สาครนทร บญบรรเจดสขสรคเมธ มหาศรมงคล

PRECISION MEDICINE: PREVENTIVE ASPECT

เวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค ๔.๐ ๑๙

เนองจากเชอกอโรคเลปโตสไปรามมากกวา ๒๖๐ ซโรวาร ดงนน การตรวจสอบรายละเอยดโปรตนและคนหาอพโทปปทมศกยภาพเชงภมคมกน ในจโนมของเชอเลปโตสไปราประเภทกอโรคโดยเฉพาะสายพนธทองถนในปศสตวไทย จงมความส�าคญตอการพฒนาวคซนปองกนโรคเลปโตสไปโรซสส�าหรบปศสตวไทย การมงตรงสการคนหายนระบโปรตนทมอพโทปปกระตนระบบภมคมกนโดยโปรแกรมคอมพวเตอรทางสารสนเทศชวศาสตร โปรแกรมเอมเฮชซเพรด (MHCPred) ท�าการท�านายล�าดบ ท เซลล เปปไทด อพโทปป(predictedT-cellepitopepeptidesequence)ตอเอชแอลเออลลล(HLAallele)ตางๆโดยโปรแกรมเอมเฮชซเพรดเวอรชนสองจดศนย(MHCPredv.2.0)และทเซลลเปปไทดอพโทปปทถกค�านวณไดไดรบการตรวจสอบศกยภาพการปฏสมพนธกบทเซลลโดยโปรแกรมคลาสหนงอมมโนเจนซตจากแหลงรวมการวเคราะหไออดบ ตอดวยการประเมนความถกตองและยนยนความเชอถอไดโดยการสรางโครงรางสามมตดวยเทคนคโฮโมโลจโมเดลลงดวยโปรแกรมโมเดลเลอรของดสโคเวอรรสตดโอสามจดศนย (MODELER inDiscoverystudio3.0)และการท�าดอกกงโมเลกล(Moleculardocking)ของโครงสรางซบซอนระหวางเอชแอลเออลลล(HLAallele)กบเปปไทดอพโทปปดวยโปรแกรมของดสโคเวอรรสตดโอสามจดศนย (ProteindockinginDiscoverystudio3.0)เพอยนยนความนาเชอถอในขอมลศกยภาพการเปนสารกระตนภมคมกนของโปรตนเคยขดเซดขดแอลอารอารขดสองสองเจดหนง เพอความคมคาในการศกษาตอไปในหองปฏบตการแบบเปยกและในสตวทดลองตอไป จากผลการพสจนในหองปฏบตการเปยก คณะนกวจยมความเชอมนในผลการค�านวณโดยคาดวาโปรตนแอลอารอารโปรตนเคยขดเซดขดแอลอารอารขดสองสองเจดหนง เปนหนงในโปรตนทค�านวณไดเหมาะส�าหรบการเปนวคซนปองกนโรคเลปโตสไปโรซสตอไป และขณะนไดท�าการพสจนความสามารถในการปกปองสตวทดลองโกลเดนแฮมสเตอรจากการไดรบเชอเลปโตสไปราแลวและอยในระหวางการพฒนาตอยอดใหเปนวคซนส�าหรบปศสตวตอไปจากตวอยางดงกลาวจงขอแนะน�าใหนกวจยใชศาสตรทางชดเครองมอสารสนเทศชวศาสตรโปรแกรมการคนหาอพโทปปการตรวจสอบศกยภาพการปฏสมพนธกบทเซลลโดยโปรแกรมคลาสหนงอมมโนเจนซตการสรางโครงรางสามมตดวยเทคนคโฮโมโลจโมเดลการท�าดอกกงโมเลกลซบซอนเพอยนระยะเวลาการคนหาและตรวจสอบอพโทปปทมศกยภาพกอนการด�าเนนงานในหองปฏบตการแบบเปยกเพอประหยดเวลาและงบประมาณในงานวจยมงสเวชกรรมตรงเหตเพอการออกแบบวคซนวธทดส�าหรบอนาคต

ภาควชาสรรวทยา คณะสตวแพทยศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตรศรวรรณ พราพงษ

IMPLEMENTATION INTO HEALTH CARE DELIVERYจากเครองมอสารสนเทศชวศาสตรและแอลอารอารโปรตนสเวชกรรมตรงเหตเพอการเหนทะลสวธทดกวาในการออกแบบวคซนเลปโตสไปราFROM BIOINFORMATICS TOOLS AND LEUCINE-RICH REPEAT PROTEINS TO PRECISION MEDICINE: INSIGHT FOR THE BETTER LEPTOSPIRA VACCINE DESIGN

เวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค ๔.๐ ๒๐

ทำานายการแพยาทางผวหนงชนดรนแรงไดดวยการตรวจยน

ถงแมวาการใชยาจะเปนแนวทางหลกในการรกษาโรคแตกอาจกอใหเกดอาการไมพงประสงคแกผปวยไดซงอาการไมพงประสงคจากยาบางชนดเชนการแพยาโดยทวไปมกไมสมพนธกบฤทธทางเภสชวทยาและขนาดของยาทไดรบท�าใหแพทยไมสามารถระบไดวาผปวยรายใดจะเกดการแพยาการแพยาทพบมากทสดไดแกการแพยาทางผวหนง ซงอาจมตงแตชนดทไมรนแรง จนกระทงถงชนดทงรนแรงถงแกชวต เชน Stevens-JohnsonSyndrome (SJS), Toxic EpidermalNecrolysis (TEN) และDrug reactionwitheosinophilia andsystemicsymptoms(DRESS)ส�าหรบการแพยาแบบSJSและTENคอนขางคลายคลงกนคอมผนขนตามตวมการอกเสบของเซลลผวหนง ท�าใหเกดการหลดลอกของผวหนงชนหนงก�าพรา รวมถงมการอกเสบของเยอบอวยวะตางๆ รวมดวยโดยSJSจะมการหลดลอกของผวหนงนอยกวารอยละ๑๐ของพนทผวของรางกายและมอตราการเสยชวตมากถงรอยละ๕สวนTENจะมการหลดของผวหนงมากกวารอยละ๓๐ของพนทผวของรางกาย และมอตราการเสยชวตสงถงรอยละ๒๐ -๔๐ส�าหรบDRESSนอกจากจะมผนขนตามรางกายแลวมกเกดภาวะแทรกซอนอนๆเชนตบอกเสบรวมดวยและมอตราการเสยชวตรอยละ๑๐จากขอมลยอนหลงตงแตป๒๕๒๗-ปจจบนพบวาส�าหรบยาทเปนสาเหตหลก๕อนดบแรกของการเกดSJS/TENในประเทศไทยพบวาเกดจากจากยาCo-trimoxazole,allopurinol,carbamazepineและamoxicillin ในอดตทผานมาแพทยไมมโอกาสทราบลวงหนาไดวาผปวยรายใดจะเกดอาการแพยาทางผวหนงชนดรนแรงหลงไดรบยาทราบแตเพยงวาอาจเกยวของกบพนธกรรมของผปวยดงนนผปวยทมประวตครอบครวทเคยเกดแพยาเหลานจะมความเสยงสงทจะแพยาเกดขนได แตปจจบนไดมการศกษาวจยดานพนธศาสตรเพอคนหายนทเกยวของกบการแพยาชนดตางๆ

PREDICTION OF DRUG-INDUCED SEVERE CUTANEOUS REACTIONS BY GENETIC TESTING

ภาควชาเภสชวทยา คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

วจตรา ทศนยกล

เวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค ๔.๐ ๒๑

จากงานวจยทงในประเทศไทยและตางประเทศพบวาความแตกตางทางพนธกรรมของยน humanleukocyte antigen (HLA) เกยวของกบการแพยาทางผวหนงชนดรนแรงจากยาหลายชนด เชน การเกดSJS/TENจากยากนชกcarbamazepineสมพนธกบการทผปวยมยนHLAชนดB*15:02การเกดSJS/TENหรอ DRESS จากยาลดกรดยรก allopurinol ทใขรกษาโรคเกาตสมพนธกบการทผปวยมยน HLA ชนดB*58:01 การแพยาทางผวหนงทเกดจากยาตานเชอไวรสเอชไอว abacavir สมพนธกบการทผปวยมยน HLAชนดยน B*57:01 นอกจากนยงพบวาความสมพนธของยน HLA กบการเกดแพยาทางผวหนงชนดรนแรงของยาบางชนดจะมความจ�าเพาะเจาะจงกบเชอชาต (ethnicity specific) ของผปวยดวย ซงขอมลงานวจยเหลานแสดงใหเหนชดเจนวายน HLA หลายชนดสามารถใชเปนเครองหมายทางพนธกรรมทจะชวยในการตรวจคดกรองผปวยทมความเสยงสงตอยาดงกลาวไดเปนอยางด ส�าหรบประเทศไทยมการใหบรการตรวจยนเพอปองกนการแพยาทางผวหนงชนดรนแรงในโรงพยาบาลระดบมหาวทยาลยหลายแหงรวมทงศนยวทยาศาสตรการแพทยในจงหวดตาง ๆ ทวประเทศและเมอเรวๆ นส�านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาตไดบรรจการตรวจยนHLA-B*15:02กอนการใชยากนชกcarbamazepine ในชดสทธประโยชน ท�าใหผ ปวยสทธบตรทองสามารถเขาถงการบรการตรวจยนนโดยไมต องเสยคาใช จ ายเพมเตม การตรวจยนเพอคดกรองผ ป วยกอนการไดรบยาบางชนดจงเปนแนวทางการแพทยใหมทจะชวยใหแพทยเลอกใชยาไดเหมาะสมกบผปวยแตละราย ลดความเสยงในการ

เกดอาการแพยาทรนแรงท�าใหการรกษาผปวยมความแมนย�าและปลอดภยมากยงขน

เวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค ๔.๐ ๒๒

การแพทยแมนย�า(เวชกรรมตรงเหต)ใชความรและขอมลเกยวกบยนสของมนษยและผลของสงแวดลอมเพอท�าใหสามารถท�านายปองกนและรกษาโรคตางๆ ไดอยางแมนย�ามากกวาเดมสงผลดตอสขภาพของบคคลแมจะมขอกงขาในแงทมคาใชจายสงขน และยงไมแมนย�าเตมท อกทงขอมล เชน โอกาสการเกดโรคอาจท�าใหผไดขอมลมความปรวตกหรอ“ตตนไปกอนไข”มากเกนไปขอมลบคคลจ�านวนมากท�าใหสามารถทราบสขภาวะของประชากรกลมตางๆและด�าเนนงานสาธารณสขไดอยางแมนย�ามากขน อยางไรกด สาธารณสขแมนย�าทขนอยกบการแพทยแมนย�านนยงตองมการพฒนาอกมากทงยงตองการงบประมาณและบคลากรทมความรความช�านาญทงในดานสาธารณสขทวไปและดานการแพทยแมนย�าระดบประชากรรฐบาลสมควรใหความส�าคญแกสาธารณสขแมนย�า เนองจากจะสงผลดตอสขภาวะของประชาชนโดยรวม โดยควรเรงสรางความสามารถและการด�าเนนงานในการน�าความรดานการแพทยแมนย�ามาผสมผสานกบสาธารณสขอยางเหมาะสมและคมคา

สำานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาตยงยทธ ยทธวงศ

ผลของการแพทยแมนยำาตอสาธารณสข

เวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค ๔.๐ ๒๓

การจดการเวชกรรมตรงเหตในประเทศไทย: ศกยภาพใหมของ “-โอมกส” และ “ชวสารสนเทศ”

สบหกปหลงโครงการพนธกรรมมนษย (HumanGenomeProject)วทยาการถกพฒนาไปอยางมากโดยนกวทยาศาสตร๒กลมดงน๑.กลมเทคโนโลยทางคอมพวเตอร(ComputationalTechnology)การพฒนาทางเทคโนโลยคอมพวเตอรในปจจบนสามารถรองรบการเกบขอมลปรมาณมากๆ ทางชวภาพไดในทกรายละเอยดตงแตนวคลโอทายดในสายดเอนเอจ�านวนมากถง๓,๐๐๐ลานตวรวมถงขอมลอนๆ จ�านวนมากมายมหาศาลการสรางโปรแกรมวเคราะหส�าเรจรปสามารถชวยใหPrecisionMedicineมคณคาดานการวนจฉยและดานการรกษาอยางแมนย�านาอศจรรยภายใตการจดอยางถกวธโดยใชเทคนคปญญาประดษฐ(ArteficialIntelligence)๒.กลมขอมลทางชวภาพ(BiologicalData)หรอชวสารสนเทศ(BioInformatics)นกวทยาศาสตรสามารถจดการความเปนไปของสงมชวตใหระดบชนลกๆตนแหลงได(-โอมกส) -โอมกส(-Omics)คอกระบวนการทางชวภาพระดบลกถงขนโมเลกลขอมลทางชวภาพ(Biologicaldata)ของสงมชวตม๓ชน๑กระบวนการชนท๑คอระดบยนหรอดเอนเอ(Genomics)ชนท๒คอระดบอารเอนเอ(Transcriptomics)คอRNAทงหมดในเซลล(messengerRNAและnon-codingRNA)ทเกดจากยนตางๆ ในจโนมประมาณ๓๐,๐๐๐ยนชนท๓คอระดบโปรตน(Proteomics)และ๑กระบวนการของสารตวกลางในระดบโมเลกล(Metalobomics)เพอการอยรอดและการเตบโตพฒนาของเซลลโดยมเสนทางของกระบวน(Pathway)ทเปนอสระและไขวกนเปนกลไกการท�างานของเซลลทตอบสนองสงเรา (สงสญญาณ) ตอกน อาจเปนสญญาณภายในรางกายกระตนกนเองเชนฮอรโมนไซโตไคนและเซลลมะเรงหรอไดรบจากภายนอกรางกายเชนแบคทเรยไวรสและยาสารเคม โดยเฉพาะอยางยงในมนษยในปจจบนนนกวทยาศาตรสามารถพฒนาเทคโนโลยทสามารถเขาไปจบตองทงการเกบขอมล และการเขาไปจดการ ๓ ชน ๑ กระบวนการนได จงเกดศกยภาพใหมทท�าใหเกดรปแบบทางเวชศาสตร เปนมตใหมทพลกโฉมอยางสนเชง เพอใหบรรลผลตามเปาหมาย จงตองมการจดการวชาการดานนในประเทศไทยโดยมการจดตงหนวยงานระดบศนยปฏบตการอยางนอย๒ศนยคอ๑.ศนยขอมลขนาดใหญทางชวภาพ(BigBiologicalDataCenter)หรอศนยชวสารสนเทศ(BioinformaticsCenter)๒.ศนยปฏบตการ“-โอมกส”(Laboratory“-Omics”Center)

BIOINFORMATICS A KEYSTONE TO DRIVE “-OMICS” ASPECT IN THAILAND PRECISION MEDICINE

ราชบณฑต สำานกวทยาศาสตร, ประธานมลนธพฒนายงยน (PYY Foundation)อานนท บณยะรตเวช

เวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค ๔.๐ ๒๔

เทคโนโลยหาล�าดบเบสทพฒนาขนมาใหมเรยกวาNextGenerationSequencing(NGS) NGS สามารถหาล�าดบเบสทงหมดตลอดเสนสาย ด เอน เอ ของจโนมมนษย (Human genome)ซงมความยาว ๓ พนลานเบส การหาล�าดบเบสเอกโซมมนษย (Exome Sequencing) ซงมความยาว๕๐ลานเบสหรอการหาล�าดบเบสของบรเวณเฉพาะของจโนมหลายๆบรเวณทสนใจ(PanelorTargetedsequencing)จากหลายตวอยางทมความยาวรวมกนเปนลานเบสได ศนยปฏบตการ “-โอมกส” (Laboratory “-Omics” Center) จะตองพฒนาเทคโนโลยเหลานเพอการตราจหาการเลอกใชเทคโนโลยขนอยกบความคมคาความประหยดและลกษณะงานทเชอมโยงครอบคลมในมตตางๆโดยมผทรงคณวฒและผเชยวชาญNGSออกแบบ งานจากศนยทง ๒ ตองน�าสองกลมมาเชอมกน เปนศกยภาพใหมของ Precision Medicineเปนงานทาทายของมนษยชาต และทส�าคญมาก ๆ คอ ตองสามารถผนวกเขากบกระบวนการควบคมระดบเหนอยน (Epigenetics) อนเกยวของกบวถชวต และพฤตกรรม (โปรดอานในเอกสารประกอบการบรรยาย,Epigenetics)จงจะเขาถงศาสตรแหงPrecisionMedicineอยางแทจรงและสมบรณแบบหากเรมตนยงเรวเทาไหรยงเกดผลดตอประเทศชาตและประชาชนเทานนความส�าเรจจะปรากฏผลไดในไมชาคาดวาPrecisionMedicine จะถกน�ามาชวยมนษยชาตไดภายใน ค.ศ. ๒๐๒๓ ผบรหารระดบประเทศตองรบตดสนใจใหเปนนโยบายของประเทศมผรอรบบรการPrecisionMedicineในประเทศไทยและทวโลกจ�านวนนบพนลานคน ความเปนผน�าในการจดการ PrecisionMedicine ในภมภาคอาเซยน จะท�าใหประเทศไทยกาวผงาดสการใหประเทศไทยเปนศนยกลางของ Medical Hub ของโลก และยงจะเกดบรรยากาศใหเกดMedical Tourism ในประเทศไทย และอาเซยน อนเปนอตลกษณเดน และเปนเอกลกษณในภมภาคน

เวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค ๔.๐ ๒๕

ขอจ�ากดการใชเคมบ�าบดเพอรกษามะเรงเกดจากอาการไมพงประสงครนแรงและการดอยาท�าใหผลการรกษาไมไดผลการรกษาอาศยระบบน�าสงยาแบบมงเปาชนดตอบสนองตอสงเราจงเปนทางเลอกทสามารถลดอาการไมพงประสงคและความเปนพษตออวยวะอนและหรอเซลลปรกต แนวคดในการประยกตใชระบบน�าสงยาแบบตอบสนองตอสงเราเพอมงเปาส�าหรบการบ�าบดมะเรงล�าไสใหญขนอยกบความผดปรกตของสภาพแวดลอมระดบจลภาคของเนองอกและเซลลมะเรงเชนความเปนกรดดางลดลงศกยรดอกซเปลยนไปอณหภมทสงกวาปรกตความผดปรกตของสภาพแวดลอมภายในเซลลเหลานรวมถงสงเราภายนอกเชนสนามแมเหลกอลตราซาวด และแสง สามารถใชปรบเปลยนพฤตกรรมระบบน�าสงยาทควบคมการปลดปลอยยาหรอเพมการน�าสงยาเขาสเซลล ชวยเพมการน�าสงยาไปสเซลลมะเรงเปาหมายและประสทธภาพในการฆาเซลลมะเรง ในการบรรยายนจะกลาวถงภาพกวางของการใชระบบน�าสงยาแบบตอบสนองตอสงเราเพอการบ�าบดรกษาแบบมงเปาส�าหรบมะเรงล�าไสใหญ พรอมยกตวอยางงานวจยทออกแบบระบบน�าสงยาแบบตอบสนองตอสงเรา เชน ความเปนกรด ศกยรดอกซทเปลยนไป โดยการสงเคราะหหรอเตรยมระบบน�าสงยาการทดสอบในหลอดทดลองและในสตวทดลอง

๑ ภาควชาเทคโนโลยเภสชกรรม คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยศลปากร ๒ สำานกวทยาศาสตร ราชบณฑตยสภา

พรศกด ศรอมรศกด ๑,๒

ระบบนำาสงยามงเปาชนดตอบสนองสงเราสำาหรบการบำาบดมะเรงลำาไสใหญ

เวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค ๔.๐ ๒๖

Withthewholehumangenomesequencingcostswellbelow1000USD,genomicsequencing(WGS)isbecomingaffordableforclinicalpracticesandpublichealthdiseasecontrol.Thetechnologyhasbeenusefulfordiagnosisofraregeneticdiseases,predictingandclassifyingcancers,predictingdrugresponsesaswellasdiagnosisofinfectiousdiseases.However,thereisnostandard“human”genomicsequences.Eachindividualisslightlybutsignificantlydifferentfromtheothers.Soiseachpopulation.Preciseevidencesare,therefore,requiredforpracticingprecisionmedicine.ThepopulationofThailandisnotoriouslydiverse.Asamedicalhub,thediversityofpatientsinThaihealthcaresystemevenmultiplies.Thereareneedstoverifycurrentknowledge,generatenewoneandadaptittomanagingpatientsinThailand.Inordertoachievethis,severalbottleneckneedstobeaddressed,includingtheshortageofworkforcesonbioinformaticsandrelatedcomputationbiologicaldisciplines,knowledgeablephysicians,pharmacists,geneticcounselorsandsoon.Inlongrun,genomicshasenormouspotentialforjobcreationinadditiontoimprovingthestandardofhealthcare.Inshortterms,progressesingenomicsrequiremechanismstopromotecloseinteractionandcollaborationbetweenpeoplefromvariousdisciplinesrangingfromphysicians,dentists,pharmacologists,geneticists,epidemi-ologists,medicaltechnologists,publichealthexperts,anthropologists,evolutionarybiologists,microbiologists,molecularbiologists,computerscientists,statisticians,mathematicalmodelers,etc.Eachcontributeshis/herownexpertisetosolveproblemsthatonealonewouldnothaveaslightchancetosucceed.Thecriticalsuccessfactoristhemandatorychangesinworkingcultureandtraining.Onlywiththatthepotentialoftheprecisionmedicinewouldbefinallyrealized.

REALIZING THE POTENTIAL OFPRECISION MEDICINE: OPPORTUNITIES, NEEDS, CHALLENGES AND SOLUTION STRATEGIES

Professor in Microbiology,Executive Vice President of the National Science and Technology Development Agency.

Prasit Palittapongarnpim

เวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค ๔.๐ ๒๗

ความส�าเรจอยางยงยนเพอ“การควบคมและก�าจดโรคมาลาเรย”ตองสนธความรวมมอทงระดบชาตและนานาชาตดวยสหยทธศาสตรแบบตรงเหตและครบวงจรปจจบนแมความชกของโรคมาลาเรยไดลดลงในหลายภมภาครวมทงประเทศไทยแตยงคงมอปสรรคตอการก�าจดโรคมาลาเรยไดแกภาวะดอยาอารตมซนนของเชอฟลซปารมในภมภาคอาเซย ผตดเชอมาลาเรยทงเชอฟลซปารมและเชอไวแวกซ ทไมแสดงอาการเปนแหลงแพรเชอมาลาเรยทส�าคญและการขาดแคลนวคซนทมประสทธภาพ คณะเวชศาสตรเขตรอนไดท�าการศกษาวจยทางการแพทยโดยมงเนนทนวตกรรมของเครองมอตรงเหตส�าหรบการก�าจดมาลาเรยไดแก๑.การปรบปรงการรกษาทมประสทธภาพ๒.การระบขอบเขตการแพรกระจายของมาลาเรยดอยาอารตมซนน๓. การปรบปรงการปองกนโรคมาลาเรย และ ๔. การปรบใชและการพฒนาวคซนส�าหรบโรคมาลาเรย ไดแกการศกษาวคซน RTS,S รวมกบยาบ�าบดเชอมาลาเรย เพอเสรมประสทธภาพและยดเวลาการปองกนมาลาเรยชนดฟลซปารม และการประเมนวคซนไวแวกซเพอความปลอดภยและแมนย�าโดยการทดสอบควบคมการตดเชอไวแวกซในอาสาสมครซงก�าลงเรมด�าเนนการรวมกบสถาบนเจนนอรมหาวทยาลยออกฟอรดโครงการวคซนจะชวยปองกนมาลาเรยทงในระดบบคคลและระดบชมชนและโครงการทงหมดจะชวยสนบสนนโครงการก�าจดโรคมาลาเรยในประเทศไทยและในประเทศอนๆ

เวชกรรมตรงเหตเพอการกำาจดโรคมาลาเรยศศธร ผกฤตยาคาม ๑,๒

สมชย บวรกตต ๒

๑ สำานกวทยาศาสตร ราชบณฑตยสภา๒ คณะเวชศาสตรเขตรอน มหาวทยาลยมหดล

เวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค ๔.๐ ๒๘

Substantialprogresshasbeenmadeinthetreatmentofneuromusculardisease,particularlythosewithageneticbasis.Many“untreatable”diseaseshavenowbecome“treatable”withmoreefficacyandlesssideeffect.RecentFDAapprovaloftheseagentshasmovedthe innovations to clinical practice. For the past few decades, corticosteroid hasbeenprovedtoprolongedambulationtimeinDuchennemusculardystrophywhichisthemostcommoninheritedmusclediseaseinchildhood.Nevertheless,thelifeexpectancyhasnotimprovedmuch.Antisenseoligonucleotidetherapyisspecificforsubgroupsofdeletionsorpromotingread-throughofanonsensedystrophingenemutation.Genetransfertherapyaimstorestoredystrophinexpressionandfunction.Basedonclinicaltrialdata,theclinicalcourseandnaturalhistoryofthisdiseasehaveimprovedsubstantially. Spinalmuscularatrophy,thedeadlyanteriorcelldiseaseinchildhood,itthecommoncauseoffloppyinfantsyndrome.Inpatientswithseveretype,theywillneversitandwilldiebeforetheirfirstbirthday.Genetherapywithasingleintravenousofadenoviralvectorcarrying human SMN1 (survival motor neuron) sequence provided improvementinmotor functionand survival. Intrathecalnusinersen (anantisenseoligonucleotide)whichincreasedSMNproteininmotorneuronalsoshowedsimilarresults. Intermsofacquiredautoimmuneneuromusculardisease,myastheniaisagreatexample.Autoantibodyagainstacetylcholinereceptororpostsynapticneuromuscularjunctionactivatescomplimentcascadeanddamagesthepostsynapticmembrane.Thismechanismleadstoworselongtermoutcomeifthepatientisnotadequatelytreated.EculizumabisahumanizeกmonoclonalantibodythatspecificallybindstohumanterminalcomplementproteinC5,inhibitingenzymaticcleavageandtheformationofmembraneattackcomplex.Itisnowapprovedinrefractorygeneralizedmyastheniagravis.Basedonpreliminarystudies,italsoshowspromisingresultsinneuromyelitisoptica,GuillainBarresyndromeandotherimmunemedicateddiseases.

PRECISION MEDICINEIN NEUROMUSCULAR DISEASE

Division of Neurology, Department of Internal Medicine,Faculty of Medicine, Thammasat University

Kongkiat Kulkantrakorn

เวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค ๔.๐ ๒๙

Editingthepatient’sgenomeitselfbyusingenzymaticclusteredregularlyspacedshortpalindromicrepeats(CRISPR)-Cas9geneeditingtechnique,canpreciselyeditDNA.EarlyresultinSOD1mutatedmousemodelofamyotrophiclateralsclerosisshowedlongersurvival,aswellasinDuchennemusculardystrophyanimalmodel.However,theDNAchangecanalsocauselifelongsideeffect.Manyhurdlesareaheadanditisstillfarfromhumanuse. However,manyexcitingtreatmentsarecostlyandmaynotbeaffordablebymostpatients.EvenintheUSA,itraisestheconcernwhetherthetreatmentshouldbecoveredbyhealthcarecoveragescheme.Moredataoncosteffectiveness,whencomparedtostandardornotreatment,arerequiredforpolicymakersandsocietytomakethedecision.

เวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค ๔.๐ ๓๐

เทคโนโลยเซลลตนก�าเนดทเกดจากการเหนยวน�า (induced pluripotent stem cells) เมอรวมกบความกาวหนาทางเทคนคการตดตอแกไขรหสพนธกรรมภายในเซลลทไดรบการพฒนาอยางตอเนอง(gene editing) เชน TALENs และ CRISPR Cas9 ท�าใหสามารถสรางเซลลทท�างานไดปกตจากเซลลผปวยโรคพนธกรรม ไปจนถงการน�าเซลลปกตไปดดแปลงเพอปรบเปลยนหรอเพมคณสมบต ท�าใหเหมาะสมกบการรกษาทงการน�าไปใชในผปวยเองและใชในผอน ในชวงหลายปทผานมา การใชเซลลตนก�าเนดระบบเลอดในการรกษาผปวยแมพสจนแลววามประสทธภาพอยางไรกตามยงมผปวยจ�านวนไมนอยทไมสามารถหาเซลลตนก�าเนดเมดเลอดทเขากนไดมาปลกถาย ถาเทคโนโลยดงกลาวนไดรบการพสจนวาสามารถน�าไปใชสรางเซลลในการรกษาโรคระบบเลอดแทนเซลลตนก�าเนดเมดเลอดทไดจากผบรจาคไดอยางมประสทธภาพและปลอดภยจะเปนประโยชนอยางมากในดานการแพทยและสาธารณสขทมผวจยประสบความส�าเรจในการสรางเซลลตนก�าเนดทไดจากการเหนยวน�าจากผปวยโรคพนธกรรมทรนแรงWiskott-Aldrich syndrome (WAS)เซลลตนก�าเนดดงกลาวถกน�ามาใชในการศกษากลไกการเกดโรคนอกจากนการแกไขยนสามารถท�าในเซลลตนก�าเนดทไดจากผปวยและน�าไปสการสรางเกลดเลอดทมคณสมบตปกตในหลอดทดลองไดโรคWASมความผดปกตทางภมคมกน ถาไมสามารถหาไขกระดกทเขากนไดมาปลกถาย ผปวยเกอบทงหมดจะเสยชวตตงแตอายยงนอย การใชเทคโนโลยเซลลตนก�าเนดและเทคนคการตดตอรหสพนธกรรมในเซลลตนก�าเนดจากผ ป วยโรค WAS ได แสดงใหเหนถงความเปนไปไดของการรกษาทจ�าเพาะและแมนย�า อนจะเปนประโยชนอยางยงในการพฒนาเทคโนโลยเซลลตนก�าเนดไปสการน�าไปใชในโรคพนธกรรมระบบเลอดทพบบอยชนดอนๆทงในประเทศและตางประเทศ

จฬาลงกรณมหาวทยาลยกญญา ศภปตพร

การแกไขการกลายพนธในเซลลตนกำาเนดทไดจากผปวยโรคพนธกรรม

เวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค ๔.๐ ๓๑

นบตงแตไดมsequencinggenomeท�าใหววฒนาการดานbiotechnologyกาวหนาไปมากอยางรวดเรวในระยะเวลาเพยงไมนานมาน การรกษาโรค การปองกนโรค บางอยางในแตละบคคล สามารถท�าไดงายขนเมอเรามขอมล genome sequencing จนสามารถ อาจจะพดไดวา แนวทางการดแลรกษา สามารถเลอกวธการทถกตองในแตละคน อยางถกวธ ตรงตามระยะเวลาทเหมาะสม ซงในการดแลผชายสงวย กสามารถน�าวธการดงกล าวมาปรบใช ได อย างเหมาะสม ท�าให การให การรกษาในบางโรคสามารถเลอกยาและวธการรกษาประกอบได อย างถกต อง รวมถ งสามารถชะลอความผดปกตและความเส อมของอวยวะตางๆไดอยางมประสทธภาพอกดวยซงสามารถแยกออกเปนดานๆไดดงน ๑. การดแลรกษามะเรงตอมลกหมาก ทงนเนองจากมะเรงตอมลกหมากเปนปญหาส�าคญในเพศชายโดยเฉพาะอยางยงชาตตะวนตก ทน�ามาสการสญเสยทรพยากร และเปนสาเหตการตายทส�าคญ การคดคนเพอน�าไปสการปรบปรง การวนจฉยมะเรงตอมลกหมาก การคดกรองหามะเรงระยะตน การเลอกวธการรกษาทเหมาะสม ถกตอง ทงนมะเรงตอมลกหมากมความเกยวของกบ กรรมพนธ เชอชาต สายพนธมการศกษาพบวา ผ ปวยมะเรงตอมลกหมากสามารถตดตามยอนไปไดวามการสบทอดทางกรรมพนธ ไดรอยละ ๔๒ (๙๕% confidence interval) ท�าใหมประเดนทสามารถศกษา ท�าวจยตอเนอง อาทเชนการหา gene targets, กลไกการออกฤทธ ของยาทยบยงการโต และการกรจายตวของมะเรง กลไกการดอตอการรกษา ซงสามารถคาดการณไดวา การดแลรกษามะเรงตอมลกหมากจะมประสทธภาพยงขน ๒. การดแลรกษาตอมลกหมากโต มลกษณะทคลายคลงกบการรกษามะเรงตอมลกหมาก ถงแมวาตอมลกหมากโต จะเปนการเปลยนแปลงตามวยกตาม แตอาการของผปวยมหลากหลายมากมาย ตงแตอาการนอยจนไมตองรกษา ถงขนตองท�าผาตด และตองท�าผาตดซ�าในเวลาไมนาน รวมถงมอาการขางเคยงของการด�าเนนโรคการใหยาแตละชนดเพอท�าการรกษาผปวยกตอบสนองไมเหมอนกนดงนนprecisionmedicineจะเขามามบทบาทในการคดกรองผปวย กลม high risk ตอการด�าเนนโรค เลอกวธการรกษาทเหมาะสมได ๓. ฮอรโมนเพศทลดลง อยในความสนใจของผปวยและแพทย ทจะท�าใหคณภาพชวตดขน เพราะในสภาพปจจบนทมนษยมอายยนขน เปนสงคมผสงอายการใหฮอรโมนทดแทนจะท�าใหผสงวยมคณภาพชวตและสขภาพทดขน ดงนน precisionmedicine จะท�าใหเราสามารถใหการรกษาผปวยไดเหมาะสม เลอกวธการให ฮอร โมนทดแทนท เหมาะสม มประสทธภาพ และมอาการข างคยงน อย รวมถงป องกนการพรองฮอรโมนกอนวย ๔. ความมบกพรองในสมรรถภาพทางเพศ (erectile dysfunction) ในปจจบน การใหยากลม PDE5 inhibitors ผปวยยงมการตอบสนองตอยาทแตกตางกน ซงเกดจากความผดปกตบางประการในระดบ gene รวมถงความบกพรองในสมรรถภาพทางเพศกอนวย กมความผดปกตในระดบ gene เชนกนดงนน precision medicine สามารถท�าให การเลอกวธการรกษา เลอกยาทเหมาะสม คดกรองผทมปจจยเสยงตอการเกดอนตรายตอหวใจ และปองกนความบกพรองในสมรรถภาพทางเพศกอนวยอกดวย

รกษาการแทนรองอธการบดฝายวจยและวชาการ มหาวทยาลยมหดล

วชร คชการ

PRECISION MEDICINE IN AGING MEN

เวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค ๔.๐ ๓๒

โรคของระบบทางเดนหายใจและปอดทมการใชprecisionmedicineหลายโรคในบทความนเลอกประเดนดานการรกษามะเรงปอดและการวนจฉยเชอวณโรคดอยาเนองจากมะเรงปอดเปนโรคทพบบอยมากทวโลกมการพยากรณโรคไมดผลการรกษาในชวงหลายสบปทผานมาดขนไมมากผปวยnon-smallcelllungcancer(NSCLC)ระยะลกลามมกจะรกษาดวยเคมบ�าบดสตรยาเคมบ�าบดทนยมตงแตป๒๐๐๐ไดแกยาplatinumcompound(cisplatinorcarboplatin)รวมกบthird-generationdrugไมมการเลอกสตรยาตามhistologyหรอbiomarkerพบวามะเรงจะตอบสนองตอการรกษาเพยงประมาณรอยละ๒๐-๓๐และคาmediansurvivalประมาณ๗-๙เดอนเทานนมการศกษาcisplatin/pemetrexedเทยบกบcisplatin/gemcitabineในป๒๐๐๘พบวาผลการรกษาดวยcisplatin/pemetrexedจะไดผลดกวาเฉพาะกลมnonsquamouscellcarcinomaเทานนท�าใหการรกษาดวยเคมบ�าบดเรมจ�าแนกตาม histology อยางไรกตามผลการรกษาดวยเคมบ�าบดกยงไมดนก ยคของoncogene-drivenเรมจากมการพบepidermalgrowthfactorreceptor(EGFR)ซงเปนtransmembranereceptorproteinทกระตนtyrosinekinaseactivityในป๒๐๐๔มการพบEGFRmutationในมะเรงปอดชนดadenocarcinomaมกจะเกดทต�าแหนงยนค๑๙และ๒๑สมพนธกบมะเรงในผหญงไมสบบหรและชาวเอเชยมะเรงปอดทมEGFRmutationจะตอบสนองตอการรกษาแบบtargetedtherapyดวยยาEGFR-TKIประกอบไปดวยfirstgenerationไดแกgifitinibและerotinibผลการรกษามprogression-freesurvival(PFS)และคณภาพชวตทดกวาเคมบ�าบดส�าหรบยากลมsecondgenerationเชนafatinibรกษาผปวยทมmutationทexon๑๙จะเพมอตราการรอดชวตหลงจากรกษาดวยEGFR-TKIประมาณ๙-๑๑เดอนมกจะมการดอยาโดยมากกวารอยละ๕๐เกดจากmutationของT790Mreceptorทexon๒๐การใชEGFRTKIทเปนthirdgenerationคอosimertinibรกษาผปวยทพบT790Mจะไดผลดกวาการใหเคมบ�าบดอยางมากนอกจากการตรวจหาEGFRmutationแลวยงมการตรวจหาoncogene-drivenอนๆอกเช น ALK, ROS1, BRAV และเลอกใช ยา targeted therapy ตาม oncogene-driven

มหาวทยาลยสงขลานครนทร กรฑา ธรรมคำาภร

PRECISION MEDICINE IN PULMONARY DISEASE

เวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค ๔.๐ ๓๓

การรกษาดวย immunotherapyหลกการรกษาทส�าคญคอใช immune checkpoint inhibitors(ICIs)ไปออกฤทธยบยงanti-cancerimmunityinhibitorysignalsเรมตนตงแตป๒๐๑๙มการศกษาแบบRCTphaseIIIในPD-1inhibitorไดแกnivolumabและpembrolizumabและPD-L1inhibitorไดแกatezolizumabในการรกษาNSCLCแบบsecondlineเทยบกบdocetaxelพบวาอตราการรอดชวตและผลขางเคยงต�ากวาอยางมนยส�าคญรายงานการรกษาfirstlineเปรยบเทยบpembrolizumabกบเคมบ�าบดในNSCLCทมPD-L1มากกวารอยละ๕๐พบวามPFSอตราการรอดชวตและคณภาพชวตดกวาเคมบ�าบด พบวาในประเทศไทยและทวโลกมเชอวณโรคดอยาเพมมากขน การวนจฉยวณโรคดอยาทรวดเรวและแมนย�าจะชวยใหเรมการรกษาไดเรว สงผลใหความรนแรงของโรคลดลง ผลการรกษาดขน และลดการแพรเชอในชมชน การตรวจหาเชอวณโรคในเสมหะดวยวธการ nucleic acid amplificationtest จะไดผลรวดเรวกวาการยอมเชอ และมความแมนย�าใกลเคยงการเพาะเชอ ปจจบนมการใช XpertMTB/RIFsystemเปนscreeningtest เพอหาเชอวณโรคและการดอยาrifampicinมความไวรอยละ๙๕และความจ�าเพาะรอยละ ๙๘ เมอเทยบกบการทดสอบความไวยาจากการเพาะเชอ ส�าหรบการตรวจดวยLineprobeassayความจ�าเพาะสงสามารถใชเทยบเคยงกบไดกบการเพาะเชอและdrug-susceptibilitytestingตอยาINH,rifampicin,aminoglycosidesและfluoroquinolone

เวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค ๔.๐ ๓๔

ขอมลพนธกรรมหรอขอมลดเอนเอเปนตวก�าหนดลกษณะของมนษยรวมถงความเสยงในการเปนโรคตางๆปจจบนมการแพทยแนวใหมทเรยกวาการแพทยจโนมก สทใชขอมลดเอนเอเพอประโยชนทางการแพทย เชนใชในการวนจฉยโรคการเลอกยาหรอการรกษาทมประสทธภาพสงกวาเดมและการใชขอมลดเอนเอในการบอกความเสยงในการเปนโรคเชนโรคมะเรงหวใจเบาหวาน ปจจบนเทคโนโลยดานการแพทยสามารถถอดรหสดเอนเอของมนษยไดอยางมประสทธภาพและมตนทนทเหมาะสม ขอมลดเอนเอไดกลายเปนขอมลส�าคญ น�าไปสการเปลยนแปลงดานการแพทยอยางสนเชงในประเทศ ทมมาตรฐานการแพทยในระดบสง เชน สหรฐอเมรกา หรอ องกฤษ มการน�าขอมลดเอนเอมาใชประโยชนทาง การแพทยอยางแพรหลาย และประชาชนไดรบบรการทมคณภาพ มโอกาสรกษาหายขาดมากขนมคณภาพชวตและสขภาพทดขน แผนปฏบตการบรณาการจโนมกสประเทศไทย มงทจะปรบเปลยนระบบการบรการการแพทยของประเทศ ใหเกดมาตรฐานใหมทดยงขนกวาเดม ดวยการใชเทคโนโลยถอดรหสดเอนเอททนสมย รวมกบการวเคราะหขอมลขนสงเชนBigDataAnalysisและArtificialIntelligence(AI)มาชวยใหการวนจฉยโรคแมนย�ามากยงขนเพมโอกาสการรกษาหายลดความเสยงในการใชยาทไมไดผลหรอแพยาและชวยปองกนโรคเชน มะเรง ความดน เบาหวาน หวใจ ประชาชนจะไดรบการดแลดานสขภาพทมมาตรฐานมากยงขนมสขภาพทด มคณภาพชวตทดขนกวาเดม ลดคาใชจายดานสขภาพของประเทศ ตามแนวทางการแพทยแมนย�าหรอPrecisionMedicine นอกจากนน ประเทศไทยจะมเทคโนโลยนวตกรรมการแพทยในระดบสงทประชาชนสวนใหญของประเทศ สามารถเขาถงได ผานระบบหลกประกนสขภาพถวนหนาและระบบประกนสงคมและยงกอใหเกดการพฒนา โครงสรางพนฐานดานการแพทยของประเทศทสามารถรองรบความตองการทงจากในประเทศและนอกประเทศ เปนการเตรยมความพรอมของประเทศไทยสการเปนผน�าศนยกลางอตสาหกรรมและบรการการแพทยของภมภาคเอเชย เ มอวนท ๒๖ มนาคม ๒๕๖๒ คณะรฐมนตร ได มมต เหนชอบแผนปฏบตการบรณาการจโนมกสประเทศไทย พ.ศ. ๒๕๖๓ - ๒๕๖๗ทประกอบไปดวยมาตรการดานตาง ๆ ทงการสงเสรมการวจยพฒนาการใหบรการการแพทย พฒนาการจดการและวเคราะหข อมลสขภาพ พฒนาบคลากรการแพทย และสงเสรมความร เท าทนการแพทยนวตกรรมใหแกประชาชน ทงน เพอใหการดแลรกษาการสงเสรมสขภาพ และปองกนโรคเกดประโยชนสงสดตอผปวย เกดอตสาหกรรมการแพทยสมยใหมรองรบความตองการของประชาชนทงในและตางประเทศเพอขบเคลอนเศรษฐกจของประเทศ

GENOMICS THAILANDนกเทคนคการแพทยชำานาญการ ศนยพนธศาสตรการแพทย สถาบนชววทยาศาสตรทางการแพทย กรมวทยาศาสตรการแพทย

นสรา สตยเพรศพราย

เวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค ๔.๐ ๓๕

การตอบสนองของสงมชวตตอสงแวดลอมอาศยการสงสญญาณภายในเซลลระบบภมคมกนแบบจ�าเพาะ(adaptiveimmunesystem)มเซลลเมดเลอดขาวชนดท(Tcell)ท�าหนาทส�าคญในการตอบสนองตอตานจลชพกอโรคและตอตานมะเรงโดยการสงสญญาณการกระตนผานตวรบทผวเซลล(Tcellreceptor)ความรเกยวกบการสงสญญาณภายในเชลลน (Tcell receptor signaling) ไดน�ามาสการคนควาวจยเพอหาแนวทางใหมๆในการปองกนโรคตดเชอและการตอบสนองทไมพงประสงคของภมคมกนตลอดจนการรกษาผปวยมะเรงโดยการปรบสภาวะทางภมคมกนแบบจ�าเพาะและมงเปา(targetedimmunotherapy)รวมถงการรกษาแบบเฉพาะบคคล(personalizedmedicine)ซงก�าลงไดรบความสนใจจากวงการวทยาศาสตรดานการแพทยเปนอยางมาก

มหาวทยาลยนเรศวร สธาทพย  พงษเจรญ

T CELL RECEPTOR SIGNALING: FROM BENCH TO PATIENTS

เวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค ๔.๐ ๓๖

Drug Delivery System Excellence Centre, Department of Pharmaceutical Technology,Faculty of Pharmaceutical Sciences, Prince of Songkla University

Teerapol Srichana

NANOMEDICINES:ANTIMICROBIAL TARGETING

Nanoparticlesareusedforsitespecificdrugdelivery.This techniquerequireddrugdoseisloweredthereforeside-effectsareloweredsignificantlyastheactiveagentisdepositedinthatregiononly.Thishighlyselectiveapproachcanreducecostsandsideeffectstothepatients.Variousnanoparticlessuchasliposomes,liquidcrystals,micellesfindanapplication.Liquidcrystalandmicellessynthesizedinhouseareusedfordrugencapsulation.Nanodelivery system together with drug targeting to the organ can deliver drugmoleculestothedesiredlocation.Atargetedmedicinereducesthedrugdoseandsideeffects.Nanomedicinesmayimprovedrugbioavailabilitybothatspecificplacesinthebodyandoveraspecifiedperiodoftime.Themoleculesaretargetedanddeliveredtoprecisedcells.Thusnanoparticlesarepromisingtoolsfordrugdeliveryadvancement.Thebiodistributionofnanoparticlesisstillunderinvestigatedduetothedifficultyintargetingspecificorgans.Effortsaremadetooptimizeandunderstandthepotentialandlimitationsofnanoparticulatesystems.Itisexpectedthatthebenefitswillbegainedfromnanotechnologyincludinglowerdrugtoxicity,improvedbioavailability,reducedcostoftreatmentandextendedeconomiclifeofproprietarydrugs.SomeexamplesofdrugdeliverysystemsareexamplesofresearchworkonamphotericinBandrifampicin indrugdeliverysystemsweredemonstratedthesuccessfulstoriesofnanotechnology.Wecanusetheliquidcrystalasnanocubicandnanovesicletoencapsulatethedrugsintothesystemtogivemoreeffectivenesswithlesstoxicitytothecells.

Key words: Nanpootherapeutics,Stemcells,Geneticdisorders

เวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค ๔.๐ ๓๗

PRECISION MEDICINE FOR RARE DISEASE

Drug Delivery System Excellence Centre, Department of Pharmaceutical Technology, Faculty of Pharmaceutical Sciences, Prince of Songkla University

Teerapol Srichana

Nanomedicine andnanotechnologyprovides anearly detection andpreventionofdiseasesresultinginimproveddiagnosis,properfollow-upandtreatment.Nowadaybiologicaltestings can be performed quickly and becomemore sensitive and reliable. Potentialimpact of nanoscience on healthy care is summarized and given in in this presentation.Nanomedicinesmay improve drug bioavailability both at specific places in the body andoveraspecifiedperiodoftime.Themoleculesaretargetedanddeliveredtoprecisedcells.Unique nanostructures were designed for controllable regulation of proliferation anddifferentiationofstemcellsbydesigninguniquenanostructures.Thiswillleadtostemcell-basedtherapeutics for the prevention, diagnosis and treatment of human diseases. Viruses arepreventedtoinfecthumanbynanocoatingsoverproteinsonvirusesthatcouldstopvirusesfrombindingtocells.Nanorobotsofnanosizeddeliverysystemscouldbreakapartkidneystones,clearplaquefrombloodvessels,carrydrugstotumorcells.Intheneweraofpersonalizedmedicinewe can have in vitro diagnostics, in vivo diagnostics, nanotherapeutics and theranostics.Current and future health care challenges are in the area of infectious diseases, cancer,genetic disorders, aging, obesity and addiction. Gene Therapymay be a solution inseveral diseases by employing electrostatic gene condensation, efficient cellular entry,non-toxicityandhighgeneexpression/silencing.

เวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค ๔.๐ ๓๘

การประยกตใชเทคโนโลยการพมพ ๒ และ ๓ มตในการเตรยมรปแบบยาเฉพาะบคคล

เนองดวยความหลากหลายและความแตกตางในคนละชาตเพศอายน�าหนกโรคประจ�าตวและลกษณะเฉพาะตางๆสงผลใหรปแบบการรกษาโรคดวยยาปรมาณและรปแบบทเหมอนกนไมสามารถเกดประสทธภาพสงสดในการรกษา การปรบขนาดยาในรปแบบเดมทปรบไดไมละเอยด ความแมนย�าต�า อาจสงผลใหเกดผลขางเคยงจากการใชยา เทคโนโลยการพมพยาทงแบบ ๒ และ ๓ มตเปนเทคโนโลยใหมทถกประยกตใชในการปรบขนาดยาและเตรยมยาเฉพาะบคคลทมความตางทงในแงเภสชจลนศาสตรและเภสชพนธศาสตรรวมถงเทคโนโลยดงกลาวยงรองรบรปแบบการรกษาและรบยาทางไกล (telemedicine) การพมพยาทงแบบ๒และ๓มตมรปแบบของเทคนคในการพมพทหลากหลายแตโดยทวไปแลวในการพมพยามกจะนยมใชเทคนคprinting-basedinkjetsystems,nozzle-baseddepositionsystemsและlaser-basedwritingsystemsโดยแตละเทคนคมขอดและขอเสยตางกนในการเตรยมยาดวยการพมพทงแบบ๒และ๓นยมใชพอลเมอรในการพมพเพอใชเปนสารเพมปรมาณหรอสารควบคมการปลดปลอยยา อยางไรกตามมเพยงพอลเมอรบางชนดเทานนทสามารถน�ามาใชในการพมพไดขนกบคณสมบตของพอลเมอรและเทคนคในการเตรยมนอกเหนอจากการปรบขนาดยาอยางละเอยดและแมนย�าแลวการพมพยาทงแบบ ๒ และ ๓ มตสามารถใชในการเตรยมรปแบบเภสชภณฑของแขงทมโครงสรางซบซอนและบรรจยาหลายชนดได ในการผลตหรอพมพยานนตองมการปรบคาพารามเตอรของเครองเชน อตราการพมพ อณหภมการพมพ ความละเอยดในการพมพ และอกหลายปจจยเพอใหผลตภณฑออกมาตามทเขยนไวในไฟล CAD (computer-aided design)ความคงตวของยากเปนอกปจจยทตองค�านงถง โดยสรปแลวเทคโนโลยการพมพยาทงแบบ ๒ และ ๓ มตมความเป นไปได ส งท จะถก ใช ในการเตรยมยาเฉพาะบคคลเน องจากเทคโนโลยม ราคา ถกลงประชาชนสามารถเขาถงได สามารถเตรยมยาไดอยางแมนย�า อยางไรกตามคงยงตองมการพฒนาระบบเพอควบคมคณภาพและตรวจสอบความถกตองของการพมพเพอความปลอดภยสงสดของผ ปวย

คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยบรพากมปนาท หวลบตตา

APPLICATION OF 2D AND 3D PRINTING TECHNOLOGY IN PERSONALIZED MEDICINE

เวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค ๔.๐ ๓๙

Genomics เปนศาสตรหนงในชววทยาทจบประเดน ในดานโครงสราง หนาทการท�างานววฒนาการการเทยบเคยง และการสบคนชดค�าสงของพนธกรรมทงหมด ทแสดงผลตอสงมชวต โดยสามารถเชอมโยงกบการสบทอดสายพนธได เภสชพนธศาสตร (pharmacogenetics หรอ pharmacogenomics) คอศาสตรทรวมPharmacology และ Genomics เขาดวยกนเปนการศกษาอทธพลของลกษณะทางพนธกรรมตอการตอบสนองของยา และเปนศาสตรทมบทบาทมากขนในการเปนสวนหนงของการดแลผปวย โดยเฉพาะในแงของการคดกรองผปวยทมความเหมาะตอยาหรอมความเสยงตอการเกดอาการไมพงประสงคจากยา อภพนธกรรม (Epigenetics) คอ พนธศาสตรดานกระบวนการเหนอพนธกรรม คอองคความร ทางพนธศาสตรซงศกษาเกยวกบการเปลยนแปลงการแสดงออกของยนท เกดจากกระบวนการอนนอกเหนอจากการเปลยนแปลงล�าดบนวคลโอไทดในเสน ด เอน เอ ตวอยางของการเปลยนแปลงการแสดงออกของยนแบบน เชนการ“เตม”หมเมทลบนด เอนเอหรอการ“ถอน”อะเซทลออกจากฮสโตนเปนการยบยงการแสดงออกของยนนน ๆ โดยไมมการเปลยนแปลงล�าดบนวคลโอไทดในเสน ด เอน เอความร เรองเซลล หนวยพนธกรรม ดเอนเอ ในรางกายมนษยไดถกน�ามาเชอมโยงกบ สงภายนอกรางกายคอสงแวดลอมพฤตกรรมจตใจ(สวนนวทยาศาสตรยงเขาไมถง)และอารมณ การบรรยายน อธบายความกาวหนาในการวจย ทจะน�าไปสการเปดมตใหมความเขาใจในความเปนองครวมของมนษยและสรรพสง คอ การมรางกายทครบถวนสมบรณรวมกบวถชวตทถกตองเหมาะสมการใชชวตไดอยางถกตองเหมาะสมในสงคมรวมกบการไดอย ในทอาศยทมสงแวดลอมทดรวมกบการมจตวญญาณทด ม งเออประโยชนใหสวนรวม ไมเบยดเบยนเอารดเอาเปรยบ Precision Medicineจงครอบคลม ถง พฤตกรรมการด�าเนนชวต สภาวะจตใจ และ สงแวดลอม คอองคประกอบทหลอหลอมเปนสขภาพทเปนองครวม คอ Epigenetics การบรรยาย Epigenetics นจะชประเดนส�าคญวา “ท�าไม

ในPrecisionMedicineจงตองมEpigenetics”ตรงเหต!ตรงประเดน!

PHARMACOGENOMICS AND EPIGENETICS: UPDATE AND FUTURE DIRECTIONS

อานนท บณยะรตเวชสมชย บวรกตตราชบณฑต สำานกวทยาศาสตรง ราชบณฑตยสภา

เวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค ๔.๐ ๔๐

โรคพารกนสน (Parkinson’s disease; PD) เปนโรคของความเสอมของเซลลประสาททผลตสารโดปามน (Dopamine) ซงอยทบรเวณกานสมองสวนบน (Midbrain) ท�าใหผปวยมการเคลอนไหวทผดปกตโดยจะเรยกรวมวากลมอาการผดปกตทเกยวของกบการเคลอนไหว (Motor symptoms) นอกจากนพบวาผ ปวยโรคพารกนสนนนมความเสอมของสารสอประสาทชนดอน ๆ นอกจากสารโดปามน เชนสารซโรโทนน(Serotonin)สารอะซทลโคลน(Acetylcholine)และสารนอรเอพเนฟรน(Norepinephrine)เปนตน ท�าใหเกดกล มอาการผดปกตทไม เกยวของกบการเคลอนไหว (Non-motor symptoms)ปจจบนเกณฑการวนจฉยโรคพารกนสนทนยมใชกนอยางแพรหลายในเวชปฏบตยงคงยดตามเกณฑการวนจฉยทางคลนกของ United Kingdom Parkinson’s Disease Society Brain Bank (UKPDS-BB)ซงใหความแมนย�าในการวนจฉยถงรอยละ ๘๐ - ๙๐ อยางไรกตามการวนจฉยอาศยอาการทางคลนกขณะผปวยไดรบการวนจฉย พบวามความเสอมของเซลลประสาททผลตสารโดปามนไปแลวประมาณ ๕๐ - ๖๐%ในปจจบนมความพยายามในการคดคนวธการวนจฉยโรคของโรคพารกนสนดวยตวชวดทางชวภาพ(Biomarker) กนมากขน ซงประกอบดวย ๑. สงสงตรวจทเปนสารคดหลง เชน จากน�าลาย เลอด หรอน�าไขสนหลง๒.สงสงตรวจทเปนเนอเยอเชนชนเนอจากตอมน�าลายผวหนงหรอทางเดนอาหารสวนตางๆ๓. การตรวจทางรงสวทยา เชน การตรวจอลตราซาวนดลกษณะของกานสมองสวนบน การถายภาพทางรงสเพอศกษาโครงสรางของสมองและศกษาการท�างานและเมตาบอลซมของสมองสวนตาง ๆ และ๔. การตรวจสารพนธกรรมทอาจเกยวของกบโรคพารกนสนจากเลอด ซงผลจากการศกษาดงกลาวอาจจะน�าไปสกระบวนการของการวนจฉยและรกษาดวยหลกการเวชศาสตรตรงเหต (PrecisionMedicine) โดยวตถประสงคในการบรณาการประโยชนของตวชวดทางชวภาพกบการวนจฉยและรกษาดวยหลกการเวชศาสตรตรงเหต มอย ๔ ประการ ไดแก ๑. เพอพยากรณความเปนไปไดทบคคลใดบคคลหนงจะเกดโรคพารกนสน๒. เพอใหการวนจฉยโรคพารกนสนไดตงแตในระยะแรก ๆ โดยทยงไมมอาการผดปกตทางการเคลอนไหว ๓. เพอพยากรณการด�าเนนโรคของผปวยหลงจากไดรบการวนจฉยโรคพารกนสนแลว และ๔. เพอพฒนายาทมเภสชพลศาสตรและจลศาสตรทเหมาะสมและตรงจดหรอการรกษาในรปแบบใหม ๆทแมนย�าตอบสนองตออาการของโรคในผแตละราย ซงจะน�าไปสการดแลผปวยไดอยางตอเนองในหลายมตและท�าใหเกดประโยชนสงสดในการดแลผปวยรวมถงอาจจะสามารถน�าไปสการชะลอการด�าเนนโรคหรอทายทสดเพอพฒนารกษาโรคใหหายขาดรวมถงปองกนการเกดโรคพารกนสนไดตอไปในอนาคต

เวชศาสตรตรงเหตในการรกษาโรคพารกสน

Reference1.PoeweW,SeppiK,TannerCM,HallidayGM,BrundinP,VolkmannJ,etal.Parkinsondisease.NaturereviewsDiseaseprimers.2017;3:17013.2.HeR,YanX,GuoJ,XuQ,TangB,SunQ.RecentAdvancesinBiomarkersforParkinson’sDisease.FrontAgingNeurosci.2018;10:305.3.TitovaN,ChaudhuriKR.PersonalizedmedicineinParkinson’sdisease:Timetobeprecise.MovDisord.2017;32(8):1147-54.

สาขาวชาประสาทวทยา ภาควชาอายรศาสตร คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล มหาวทยาลยมหดล

PRECISION MEDICINE IN PARKINSON’S DISEASE: HOW CLOSE ARE WE

ยวด พทกษปฐพ

เวชกรรมตรงเหตในประเทศไทยยค ๔.๐ ๔๑

การวนจฉยโรคตงแตโบราณจวบปจจบนอาศยขอมลจากประวตการเจบปวยสภาพแวดลอมและวถชวตรวมกบผลการตรวจรางกายประกอบกบผลการตรวจทางหองปฏบตการ ตอมาเมอสองสามทศวรรษทผานไปความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยไดลงลกไปถงระดบสนเทศอณเวชพนธศาสตร ท�าใหสามารถทราบหนวยพนธกรรมและการกลายพนธในสายดเอนเอและการเปลยนแปลงของสารเคยงตางๆ เชน โปรตนสารแปรรปอณ จลชวนในกาย ท�าใหเขาใจก�าเนดพยาธระดบพนธกรรมชดเจน แตในชวงแรก ๆ ความรจากประสบการณยงกระจดกระจาย ต อเ มอ Francis Coll ins และ J. Craig Venter ได แถลงเมอเดอนมถนายน พ.ศ. ๒๕๔๓ วาสามารถอานล�าดบค เบสทงหมดในสายดเอนเอได และเมอวนท๒๐ มกราคม พ.ศ. ๒๕๕๘ นายบารคฅ โอบามา กลาวสนทรพจนสหบาลแหงรฐ และจดสรรเงนใหสถาบนสขภาพแหงชาตไปด�าเนนการศกษาวจยในชอ precision medicine initiative เพอหาสาเหตโรคทางเวชพนธศาสตร เพอน�าไปส การปองกนและบ�าบดรกษาทถกตองตรงเหต ทางหอสมดแหงชาตสถาบนสขภาพแหงชาตจงระงบการใชชอเวชศาสตรปจเจก (individualizedmedicine) และเวชศาสตรเฉพาะบคคล(personalizedmedicine)โดยอางวาเปนชอเกาทมนยไมตรงกบเวชปฏบต

สำานกวทยาศาสตร ราชบณฑตยสภาสมชย บวรกตต

เวชศาสตรตรงเหต ชอนนสำาคญไฉน