presentatie het groenblauw eiland van dordrecht · 5. cultuurhistorie eerste verkenning visie...
TRANSCRIPT
PRESENTATIE het GROENBLAUW EILAND van DORDRECHTWorkshop 2 | 22 oktober 2019
Programma
13.30 WelkomenPresentatie
14.15 Werksessie in 4 deelgroepen
15.45 Koffiepauze–ophangenmateriaal
16.00 Plenaireterugkoppeling–iederegroeppitchticoonprojecten
16.30 Reflectiesvanuitdedirectiesenplenairgesprek
17.00 Napraten met borrel
WaaromeenGroenblauwevisie
Visie Groenblauw Eiland van Dordrecht = gezonde leefomgeving + klimaatadaptatie + biodiversiteit
+ 4.000
6.000
tot 2020
na 2022 +
Van auto naar fiets en OV
De groeiopgave van het aantal inwoners is de directe aanleiding om een duidelijke ambitie te formuleren op groen (natuur) en blauw (water). Dordrecht groeit de komende vier jaar met 4.000 woningen. Daarnaast worden er na 2022 nog eens 6.000 woningen op nieuwe locaties gebouwd.
Extra woningen betekent doorgaans ook heel veel extra autobewegingen en geparkeerde auto’s. Door een kwalitatief hoogwaardig groenblauw netwerk te combineren met een uitstekend fietsroute-netwerk dat comfortabel is verbonden met het openbaar vervoer proberen we deze groei in autobewegingen om te zetten in meer fietsbewegingen en OV-gebruik.
Groenblauwe verbindingen zorgen ervoor dat de stad gereed is voor het veranderd klimaat en daarnaast gezond en aantrekkelijk blijft. Er wordt geïnvesteerd in robuuste groene en blauwe verbindingen met als dragers de twee voor de stad kenmerkende groene zones; het Wantij en de Dordtwijkzone. En in versterking van reeds bestaande fijnmazige vertakkingen zoals de dijklinten, killen, lanen en grote parken die het groen tot aan de voordeur brengen.
Waarwestaaninhetproces1. Gebruikerswaarden
A
B
C
D
2. Klimaatadaptatie
3. Biodiversiteit
4. Gezondheid
5. Cultuurhistorie
ThematischeverdiepingEerste verkenning Visie
Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 6Stap 5Stap 4
Integrale visiekaart Uitwerkengroenblauwestructuren
Keukentafelgesprek1 Keukentafelgesprek2 Workshop 1 Workshop 2 RapportageKeukentafelgesprek3
Conceptvisie+benoemenicoonprojecten Visiedocument
VISIE GROENBLAUWEILAND VAN DORDRECHT
DegroenblauwestructurenvanDordrecht-huidigesituatie
HetGroenblauwEilandvanDordrecht - concept Visiekaart
Nieuwe Hollands Diep
Dordtsche Kil
Oude M
aas
Julianahaven
Wilhelminahaven
Mal
le G
at
Wantij
Beneden Merwede
Noord
1e Merwedehaven 2e Merwedehaven
3e Merwedehaven
Nieuwe Merwede
Kop van t’Land
Nieuwe Dordse Biesbosch
De Dordse Biesbosch
Speelbos de Viersprong
Louisa- en Cannemanspolder
Sterrenburgpark
Rustenburgpark
Wittensteinpark
Oostkilpark
Stevenshof
Spoorpark
Wielwijkpark
Dubbelmondepark
Overkamppark Dubbelsteynpark
‘t Koeienveld Bilderbos
Park de Hoven
Weizigtpark
Park Merwestein
Wantijpark
Raamkilplantsoen
Louterbloemen
Kloostertuin
Park Merwepolder
Sportpark Schenkeldijk
Sportpark Krommedijk
Sportpark Reeweg
Sportpark Stadspolder
Er wordt geïnvesteerd in robuuste groene en blauwe verbindingen met als dragers de twee voor de stad kenmerkende zones; het Wantij en de Dordtwijkzone. En in de versterking van de reeds aanwezige fijnmazige vertakkingen zoals de dijklinten, killen, lanen en grote parken die het groen tot aan de voordeur brengen.
HetgezondeenbeweegvriendelijkeeilandvanDordrecht
Via drie poorten snel in het buitengebied
Groen altijd dichtbij
+ +Een verfijnd netwerk voor
fietsers over het gehele eiland
HetgezondeenbeweegvriendelijkeeilandvanDordrecht
Treinstation
Veerbootterminal
Park & Ride
Deelfietsen - Nextbike
Nieuwe recreatie (knoop)punten
Nieuwe netwerk hubs en connecties
+
Hoofdfietsroute
Onderliggend fietsnetwerk
Wandelen
Mud trails
LegendaPicknickzone
Buitensporten
Wandelen
Informatiecentrum
Jachthaven
Kanoën
Vogelspotplek
Natuurspeeltuin
Lokale speeltuin
Stadsboerderij
Café / horeca
Hondenuitlaatgebied
Museum
Dagrecreatiegebied
Zwemmen
Manege
Scouting
Camping
Strand
Aanmeersteiger
Golfterrein
Sterren kijken
Watersport
HetklimaatadaptieveeilandvanDordrecht
Beperkte mogelijkheid voor infiltratie in de kleibodem
Meer en beter verbonden water + boomstructuren versterkenLokale verbetering ondergrond vergroot de infiltratieruimte
verdamping (aan de oppervlakte)
evotranspiratie(vanuit het systeem)
schaduw
waterbuffering door wortels ifv luchtvochtigheid bodem (en lucht)
Landbouw
Waterkraan
Natuurlijke klimaatbuffer
Natuur
Stedelijke klimaatbuffer
+Watercirculatie
HetklimaatadaptieveeilandvanDordrecht
-1.10
Water
Bestaand open water
Inlaat / uitlaat bestaand
Polders / Polderpeilen
Waterkraan
Voorstel extra waterverbindingen
Robuuste dragende waterstructuur Dordtwijkzone
HetklimaatadaptieveeilandvanDordrecht
Bomen
Bestaande hoofdstructuur (versterken)
Onderliggende bomenlaag
Te vervangen bomen
Toe te voegen boomstructuren
EcosysteemdienstenvanGroenblauwestructuren
KENNISONTWIKKELINGS
WATER VEILIGHEID
VERKOELING
BODEM EROSIE
KOOLSTOFVASTLEGGING
WATER-BERGING
GELUID, WIND, VISUEEL
PLAAG ONDERDRUKKING
BESTUIVING
REINIGEND VERMOGEN
LEVENS-CYCLUS
BODEM VRUCHTBAARHEID
VOEDSEL
BIOMASSA
GROENERECREATIE
NATUURLIJK ERFGOED
SYMBOLISCHE WAARDE
BIODIVERSITEIT
CONSUMPTIE
IMAGO
WAARDE GROND EN
VASTGOED
GEESTELIJKE GEZONDHEID
LICHAMELIJKEGEZONDHEID
VEILIGHEID
INTERACTIE
INTEGRATIE
TOEGANKELIJKHEID
IDENTITEIT
WERKGELEGENHEID
MENSWAARDEN
ECONOMISCHE WAARDEN
SOCIALE WAARDEN
CULTURELEWAARDENREGULERENDE
DIENSTENPRODUCTIEDIENSTEN
CULTURELEDIENSTEN
ONDERSTEUNENDE DIENSTEN
EDUCATIEVE WAARDE
MENSWAARDEN SOCIALEWAARDEN
CULTURELE-WAARDEN
ECONOMISCHE WAARDEN
Veiligheid Toegankelijkheid
Interactie
IntegratieLichamelijke gezondheid
Imago
Consumptie Werkgelegenheid
Kennisontwikkeling
Geestelijke gezondheid
Identiteit
Waarde grond en vastgoed
Gebruikerswaarden van groen
KENNISONTWIKKELINGS
WATER VEILIGHEID
VERKOELING
BODEM EROSIE
KOOLSTOFVASTLEGGING
WATER-BERGING
GELUID, WIND, VISUEEL
PLAAG ONDERDRUKKING
BESTUIVING
REINIGEND VERMOGEN
LEVENS-CYCLUS
BODEM VRUCHTBAARHEID
VOEDSEL
BIOMASSA
GROENERECREATIE
NATUURLIJK ERFGOED
SYMBOLISCHE WAARDE
BIODIVERSITEIT
CONSUMPTIE
IMAGO
WAARDE GROND EN
VASTGOED
GEESTELIJKE GEZONDHEID
LICHAMELIJKEGEZONDHEID
VEILIGHEID
INTERACTIE
INTEGRATIE
TOEGANKELIJKHEID
IDENTITEIT
WERKGELEGENHEID
MENSWAARDEN
ECONOMISCHE WAARDEN
SOCIALE WAARDEN
CULTURELEWAARDENREGULERENDE
DIENSTENPRODUCTIE DIENSTEN
CULTURELE DIENSTEN
ONDERSTEUNENDE DIENSTEN
EDUCATIEVE WAARDE
Biodiversiteit
Verkoeling
Bodem erosie
Koolstofvastlegging
Water-berging
Bestuiving
Plaagonderdrukking
Geluid, wind,visueel
Reinigend vermogen
Levens-cyclus
Bodemvruchtbaarheid
Biomassa
Symbolische waarde
Waterveiligheid
Educatieve waarde
Groene recreatie
Voedsel productie
Ecosysteemdiensten van groen
Natuurlijkerfgoed
+
HetbiodiverseeilandvanDordrecht
Groene oeversBinnedijks water
Wilde eend Bever Driehoekmossel
Huismus
Kauw
Spreeuw
Vleermuis
Gierzwaluw
Egel
Merel Winterkoning Merel MerelVleermuizen
Icarusblauwtje
Diverse muizenWaterhoren
Waterhoren Steur
Heggenmus
Huismus Heggenmus Huismus HuismusEgel
Zwartsprietdikkopje
BaarsKrakeen
Huitduif Houtpantserjuffer Turkse tortel Turkse tortelRingslang
Ringslang
Bruine pinkhaan
Snoek
Snoek
Kleine karekietKleine karekiet Baars
Winterkoning
Kauw Egel Huitduif Huitduif
Tijiftjaf
Waterjuffers
Diverse hommels waaronder Tuinhommel
Paling
Paling
Blauwe reigerBlauwe reiger
Pimpelmees
Ekster Zanglijster Kauw Kauw
Vink
Haas
Oranjetipje
Spreeuw Struiksprinkhaan Ekster Ekster
Zwartkop
Grote bonte specht
Vlinder
Libellen
Juffers
Wilde bij
Grote modderkruiper
Infrabermen (zand)
Bermen Getijdenlandschap Stenige omgeving
Dijkbermen (klei) Harde oevers BebouwingZachte oeversOpen gebied Struiken Boomkronen
Wezel Wezel
Vos
Atalanta Atalanta
Dagpauwoog
Konijn
Citroenvlinder
Witbaardzandbij
Egel
Rugstreeppad
Graspieper
Diverse muizen Muizen
Leefgebied oevers
Principedoorsnede van de biotopen enhabitats op het Eiland van Dordrecht
Input bureau Stadsnatuur
HetbiodiverseeilandvanDordrecht
Binnendijks water / Groene oeversOpen gebiedStruikenBoomkronenInfrabermenDijkbermenZachte oeversStenige oevers
Biotopen en habitats
HetcultuurhistorischeeilandvanDordrecht
1673______
Duidelijk zichtbaar zijn de
dijkringen die vanuit een groene
gordel rond de historische
binnenstad. Ze verbinden de
buitenplaatsen op het eiland.
In de Zuidwest zijde zijn de killen
zichtbaar, deels nog verbonden
met het getijdenlandschap.
HetcultuurhistorischeeilandvanDordrecht
Lokaliseerbare historie
Oude binnenstad
Dijklinten en keringen
Killen
Reelijnen
Buitenplaatsen
Relicten
HetGroenblauweilandvanDordrecht|drieschaalniveaus
Nieuwe Hollands Diep
Dordtsche Kil
Oude M
aas
Julianahaven
Wilhelminahaven
Mal
le G
at
Wantij
Beneden Merwede
Noord
1e Merwedehaven 2e Merwedehaven
3e Merwedehaven
Nieuwe Merwede
Kop van t’Land
Nieuwe Dordse Biesbosch
De Dordse Biesbosch
De Nationaal Park Biesbosch
Speelbos de Viersprong
Louisa- en Cannemanspolder
Sterrenburgpark
Rustenburgpark
Wittensteinpark
Oostkilpark
Stevenshof
Spoorpark
Wielwijkpark
Dubbelmondepark
Overkamppark Dubbelsteynpark
‘t Koeienveld Bilderbos
Park de Hoven
Weizigtpark
Park Merwestein
Wantijpark
Raamkilplantsoen
Louterbloemen
Kloostertuin
Park Merwepolder
Sportpark Schenkeldijk
Sportpark Krommedijk
Sportpark Reeweg
Sportpark Stadspolder
1. regio 2. eiland
3. wijk
Historische binnenstad
Dijklinten
Killen
Het Wantij
Dordtwijkzone
Reelijnen
Binnenhoven
Buitenplaatsen
Monumentale lanen
Wijkpark
Buurtgroen
Natuurlijk getijdenlandschap
Industrieel getijdenlandschap / Havens
HetGroenblauweilandvanDordrecht|focusopvierstructuren
1. GETIJDENPARK / GETIJDENNATUUR
3. DE KILLEN 4. DORDTWIJKZONE
2. DE DIJKLINTEN
1.Getijdenpark
1.Getijdenpark-Getijdennatuur| de opgaven
• Versterken van de rijke rand van het eiland• Fysiek vergroten van het getijdenmilieu en ecologie• Toegankelijkheid vergroten: poorten - paden - plekken• Meer recreatievoorzieningen - vooral in en aan het Wantij• Zoekruimte voor uitbreiding van woningenbestand
1.Getijdennatuur-deStaart/DordrechtseBiesbosch
Poorten-paden-plekkenomterusten
Observatorium & River Art
1.Getijdenpark-hetWantij
Meergetijdenmilieuénmeerwoonmilieus
1.Getijdenpark-hetWantij
• Verder verzachten van oevers - ondiepe mileus• Verder verruigen van de dijk• Meer voorzieningen voor toegankelijkheid water• Meer actieve recreatievoorzieningen op de dijk
2.DeDijklinten
2.DeDijklinten| de opgaven
1. de Pleindijk
2. het Parkdijkje
3. de Banddijk
4. de Oude Zeedijk
• Herkenbaarheid en continuïteit dijklinten verbeteren• Verscheidenheid kenmerken van de dijklinten versterken• Voorrang voor de fiets, de auto is te gast• Ontharden van de dijklinten + meer bomen toevoegen• Bescheiden ruimte voor verdichting woningenbestand
2. DeDijklinten
Dijken inrichten als fietsstructuren, de auto is te gastIeder dijklint heeft zijn eigen karakteristiek
Het dijklint als gemeenschapsruimte - Felixx
Het dijklint als groenblauwe corridor - Felixx
De Zeedijk met zijn imposante dubbele bomenrij
2.DeDijklinten-dePleindijk (Groenedijk – Oranjelaan - Krommedijk – Koeiendijk)
• Dijk als gedeeld publiek verblijfsgebied• Continue fietsroute aanleggen - auto te gast• Fixen van ‘missing links’ in het dijklint• Ontharden ter plaatse van voormalige bermen• Aanleg continue (dubbelde) bomenstructuur• Gerichte verdichting van het hele dijklint• Vergroten van diversiteit programma aan dijklint
2. DeDijklinten-hetParkdijkje (Brouwersdijk – Hugo van Gijnweg – Campanula – Spirea – Oudendijk)
• Dijk als ontspannen wandelroute die parken verbindt• Continue ietsroute (niet altijd op dijklichaam) - auto te gast• Verruigen van dijklichaam en aanwezige oevers• Collectief gebruik van groene ruimte toestaan• Terugbrengen herkenbaarheid dijklint ten westen van N3• Verdichting woningbestand op enkele gerichte plekken
2.DeDijklinten-deBanddijk (Zuidendijk)
• Koesteren continuïteit dijkprofiel• Voorrang voor de fietser - auto te gast• Doorzetten splitsing doorgaand autoverkeer - oostzijde• Verruigen van de bermen - continue & herkenbaar• Verruimen en verruigen van aanwezige oevers• Zeer bescheiden verdichting aan het dijklint
2.DeDijklinten-deoudeZeedijk (Wieldrechtse Zeedijk – Zeedijk)
• Koesteren continuïteit dijkprofiel• Voorrang voor de fietser - auto ontmoedigen• Verruigen van dijklichaam en aanwezige oevers• Versterken continue dubbelde bomenstructuur• Aanleg informele paden naar recreatiegebied• Geen toevoeging van woningen
3. De Killen
3.DeKillen| de opgaven
• Herkenbaarheid en continuïteit (voormalige) Killen verbeteren
• Fietsroutes toevoegen, netwerk verfijnen• Verruimen en verruigen oevers• Aanwezige waterlopen beter verbinden,
fixen van ‘missing links’• Westelijk gelegen werklandschappen
beter aantakken op het woongebied en de Dordtsche Kil
• Bescheiden ruimte voor verdichting woningenbestand (en eventuele toekomstige herstructurering) benutten om meer voorkanten aan het water te organiseren
3.DeKillen-Oostkil (ten oosten van de A16)
• Koesteren ruimte en continuïteit waterloop• Fietsroute continue maken - fixen ‘missing links’• Herkenbaarheid waterloop vergroten bij kruising N3• Verruigen aanwezige oevers• Aanliggende parkruimtes benutten als klimaatbuffers• Bescheiden ruimte voor verdichting woningenbestand
om meer voorkanten aan het water te organiseren
3.DeKillen-Westkil (ten westen van de A16 - werklandschappen)
• Vergoten continuïteit en herkenbaarheid waterlopen• Fietsroute continue maken - fixen ‘missing links’• Verbeteren verbinding waterloop bij kruising A16• Verruigen aanwezige oevers en bermen A16• Werklandschappen beter verbinden met waterlopen,
mogelijk maken van lunchwandelingen• Werklandschappen vergroenen en verzachten
3. De Killen
Natuurinclusief bouwen / een verticale eco-zonering - Maike van Stiphout / DS landschapsarchitecten
Rots biotoop
Tuin biotoop
Oever biotoop
Groene heuvel biotoop
4.Dordtwijkzone
De Dordtwijkzone op de luchtfoto van het eiland van Dordrecht oogt als een continue en aaneengesloten groengebied
4.Dordtwijkzone|de opgaven
• Transformatie van bufferzone naar centraal gelegen park
• Vergroten toegankelijkheid en doorwaadbaarheid voor voetgangers
• Fietsnetwerk verder verfijnen en goed aantakken op OV-hubs
• Vergroten van een continue groengebied met royale waterlopen en ruige oevers - het park als centrale klimaatbuffer
• Slechten van de barrière N3 in het park• Herstructureren sportvelden + ruimte
maken voor toekomstige uitbreiding• Grotere diversiteit aan parkgebruik +
integreren van landbouwfunctie• Ruimte voor substantiële verdichting en
uitbreiding woningenbestand benutten om voorkanten aan het park te organiseren
• Op zoek naar een kenmerkende identiteit
4.Dordtwijkzone|de ambities
Landbouw
Waterkraan
Natuurlijke klimaatbuffer
Natuur
Binnendijks water / Groene oeversOpen gebiedStruikenBoomkronenInfrabermen
Opheffen sportparken als barrière,openbare routes door sportvelden +
Een rijke variatie aan biotopen en habitats
Stedelijkeklimaatbuffer
Een stedelijke klimaatbuffer als onderdeel van de watercirculatie over het eiland
4.Dordtwijkzone...Dordtwijkpark| Identiteit
+ + + = ?Een rijke variatie aan stedelijke recreatieve activiteiten, aaneen gebonden door eenduidige paden en meubilair - gemeente Dordrecht
Een groter continue centraal park waarbij de N3 verdiept wordt gelegd - West 8
Globale verkenning verdichting rondom Groenblauwe structuren
30ha
35ha
40ha
lage dichtheid (15 woningen / hectare)
450
1.050
2.400
3.900
gemiddelde dichtheid (30 woningen / hectare)
hoge dichtheid (60 woningen / hectare)
Bijna 4000 extra woningen kunnen samen met het versterken van de groenblauwe structuren na 2022 worden gerealiseerd op het eiland van Dordrecht
HetGroenblauwEilandvanDordrecht-conceptvisiekaart
Nieuwe Hollands Diep
Dordtsche Kil
Oude M
aas
Julianahaven
Wilhelminahaven
Mal
le G
at
Wantij
Beneden Merwede
Noord
1e Merwedehaven 2e Merwedehaven
3e Merwedehaven
Nieuwe Merwede
Kop van t’Land
Nieuwe Dordse Biesbosch
De Dordse Biesbosch
De Nationaal Park Biesbosch
Speelbos de Viersprong
Louisa- en Cannemanspolder
Sterrenburgpark
Rustenburgpark
Wittensteinpark
Oostkilpark
Stevenshof
Spoorpark
Wielwijkpark
Dubbelmondepark
Overkamppark Dubbelsteynpark
‘t Koeienveld Bilderbos
Park de Hoven
Weizigtpark
Park Merwestein
Wantijpark
Raamkilplantsoen
Louterbloemen
Kloostertuin
Park Merwepolder
Sportpark Schenkeldijk
Sportpark Krommedijk
Sportpark Reeweg
Sportpark Stadspolder
Het GROENBLAUW EILAND van DORDRECHT
Het GROENBLAUWEILAND van DODRECHT
De goenblauwe visie van de stad.
1km N
Groenblauwe Structurenregio
eiland
wijk
Historische binnenstad
Dijklinten
Killen
Het Wantij
Dordwijk zone
Reelijnen
Binnenhoven
Buitenplaatsen
Monumentale lanen
Wijkpark
Buurtgroen
Bebouwd gebiedBosMoeraszoneRecreatief groenAgrarisch gebiedBomenBinnendijks waterBuitendijks waterHarde kadeHoofdwegen / SnelwegSpoorlijn
NatuurspeeltuinLokale speeltuinStadsboerderijPicknickzoneBuitensportenWandelenInformatiecentrumJachthavenKanoënVogelspotplekCafé / horecaHondenuitlaatgebiedMuseumDagrecreatiegebiedZwemmenManegeScouting Camping Strand Aanmeersteiger Golfterrein Sterren kijkenWatersport
Activiteiten
Legenda
TreinstationWaterbus / Watertaxi haltePark & RideDeelfietsen - NextbikeHoofdfietsrouteFietspadennet onderliggendWandelpaden Mud trails
InfrabermenSportveldenVolkstuinenSpeeltuinSchoolHistorische relicten Griend heuvels BoerderijenVerblijfsplekken Recreatieve uitzichtpuntenBruggenFauna passages
Natuurlijk getijdenlandschap
Industrieel getijdenlandschap / Havens
CONCEPT VISIEKAART
HetGroenblauwEilandvanDordrecht-thematischeambities
Groene oevers Binnedijks water
Wilde eend Bever Driehoekmossel
Huismus
Kauw
Spreeuw
Vleermuis
Gierzwaluw
Egel
Merel Winterkoning Merel MerelVleermuizen
Icarusblauwtje
Diverse muizenWaterhoren
Waterhoren Steur
Heggenmus
Huismus Heggenmus Huismus HuismusEgel
Zwartsprietdikkopje
BaarsKrakeen
Huitduif Houtpantserjuffer Turkse tortel Turkse tortelRingslang
Ringslang
Bruine pinkhaan
Snoek
Snoek
Kleine karekietKleine karekiet Baars
Winterkoning
Kauw Egel Huitduif Huitduif
Tijiftjaf
Waterjuffers
Diverse hommels waaronder Tuinhommel
Paling
Paling
Blauwe reigerBlauwe reiger
Pimpelmees
Ekster Zanglijster Kauw Kauw
Vink
Haas
Oranjetipje
Spreeuw Struiksprinkhaan Ekster Ekster
Zwartkop
Grote bonte specht
Vlinder
Libellen
Juffers
Wilde bij
Grote modderkruiper
Infrabermen (zand)
Bermen Getijdenlandschap Stenige omgeving
Dijkbermen (klei) Harde oevers BebouwingZachte oeversOpen gebied Struiken Boomkronen
Wezel Wezel
Vos
Atalanta Atalanta
Dagpauwoog
Konijn
Citroenvlinder
Witbaardzandbij
Egel
Rugstreeppad
Graspieper
Diverse muizen Muizen
Leefgebied oevers
Treinstation
Veerbootterminal
Park & Ride
Deelfietsen - Nextbike
Nieuwe recreatie (knoop)punten
Nieuwe netwerk hubs en connecties
+
-1.10
KENNISONTWIKKELINGS
WATER VEILIGHEID
VERKOELING
BODEM EROSIE
KOOLSTOFVASTLEGGING
WATER-BERGING
GELUID, WIND, VISUEEL
PLAAG ONDERDRUKKING
BESTUIVING
REINIGEND VERMOGEN
LEVENS-CYCLUS
BODEM VRUCHTBAARHEID
VOEDSEL
BIOMASSA
GROENERECREATIE
NATUURLIJK ERFGOED
SYMBOLISCHE WAARDE
BIODIVERSITEIT
CONSUMPTIE
IMAGO
WAARDE GROND EN
VASTGOED
GEESTELIJKE GEZONDHEID
LICHAMELIJKEGEZONDHEID
VEILIGHEID
INTERACTIE
INTEGRATIE
TOEGANKELIJKHEID
IDENTITEIT
WERKGELEGENHEID
MENSWAARDEN
ECONOMISCHE WAARDEN
SOCIALE WAARDEN
CULTURELEWAARDENREGULERENDE
DIENSTENPRODUCTIE DIENSTEN
CULTURELE DIENSTEN
ONDERSTEUNENDE DIENSTEN
EDUCATIEVE WAARDE
MENSWAARDEN SOCIALEWAARDEN
CULTURELE-WAARDEN
ECONOMISCHE WAARDEN
Veiligheid Toegankelijkheid
Interactie
IntegratieLichamelijke gezondheid
Imago
Consumptie Werkgelegenheid
Kennisontwikkeling
Geestelijke gezondheid
Identiteit
Waarde grond en vastgoed
Gebruikerswaarden van groen:
Hoofdfietsroute
Onderliggend fietsnetwerk
Wandelen
Mud trails
KENNISONTWIKKELINGS
WATER VEILIGHEID
VERKOELING
BODEM EROSIE
KOOLSTOFVASTLEGGING
WATER-BERGING
GELUID, WIND, VISUEEL
PLAAG ONDERDRUKKING
BESTUIVING
REINIGEND VERMOGEN
LEVENS-CYCLUS
BODEM VRUCHTBAARHEID
VOEDSEL
BIOMASSA
GROENERECREATIE
NATUURLIJK ERFGOED
SYMBOLISCHE WAARDE
BIODIVERSITEIT
CONSUMPTIE
IMAGO
WAARDE GROND EN
VASTGOED
GEESTELIJKE GEZONDHEID
LICHAMELIJKEGEZONDHEID
VEILIGHEID
INTERACTIE
INTEGRATIE
TOEGANKELIJKHEID
IDENTITEIT
WERKGELEGENHEID
MENSWAARDEN
ECONOMISCHE WAARDEN
SOCIALE WAARDEN
CULTURELEWAARDENREGULERENDE
DIENSTENPRODUCTIE DIENSTEN
CULTURELE DIENSTEN
ONDERSTEUNENDE DIENSTEN
EDUCATIEVE WAARDE
Biodiversiteit
Verkoeling
Bodem erosie
Koolstofvastlegging
Water-berging
Bestuiving
Plaagonderdrukking
Geluid, wind,visueel
Reinigend vermogen
Levens-cyclus
Bodemvruchtbaarheid
Biomassa
Symbolische waarde
Waterveiligheid
Educatieve waarde
Groene recreatie
Voedsel productie
De ecosysteemdiensten van groen:
Natuurlijkerfgoed
Via drie toegangspoorten snel in het buitengebied
Groen altijd dichtbij
+ +Een verfijnd netwerk voor fietsersover het gehele eiland
Gezonde leefomgeving + bewegen Cultuurhistorie
Biodiversiteit
Klimaatadaptatie | Water en bomen
Het Eiland van Dordrecht in de Regio______
Bron: ‘Kansrijke strategieën voorRijnmond-Drechtsteden’ (De Urbanisten)
Principedoorsnede van de biotopen en habitats op het Eiland van Dordrecht
Het Eiland van Dordrecht in
1673______
Duidelijk zichtbaar zijn de dijkringen die vanuit een groene
gordel rond de historische binnenstad. Ze verbinden de
buitenplaatsen op het eiland. In de Zuidwest zijde zijn de killen
zichtbaar, deels nog verbonden met het getijdenlandschap.
Ecostysteemdiensten van een boom
______
Één boom houdt gemiddeld:
- 650 Liter water vast
- Vangt 0,9 kg fijnstof op
- Vangt 43 kg CO2 op
- Drinkt 375 Liter water
- Koelt de lucht met een capaciteit van
10 airconditioners per jaar
- Houdt na bui 20% van het regenwater vast
Top 5 bomen op het Eiland van Dordrecht______
Bij de keus van bomen is biodiversiteit en klimaatbestendigheid de leidraad, niet de oorspronkelijke herkomst. We kiezen in de toekomst voor het vergroten van biodiversiteit en voor een variatie in inheemse soorten en soorten die zich nu thuis voelen in het gebied tot aan de lijn Lyon-Bordeaux. Daarmee versterk je de lokale biodiversiteit maak je een langzame aanpassing aan de klimaatverandering mogelijk. Ook wordt het totale bomenbestand meer robuust voor het voorkomen van ziekten waarbij één soort massaal het loodje legt, zoals momenteel het geval is met de Essentaksterfte.
LegendaLegenda
Legenda
Legenda:
Legenda water:
Legenda bomen:
Opheffen sportparken als barrière, openbare routes door sportvelden.
Principes:
Oude binnenstad
Getijdennatuur
Bestaand open water
Er is beperkte mogelijkheid voor infiltratie door de kleibodem
Voorstel voor meer en beter verbonden water + boomstructuren versterken. Lokale verbetering van ondergrond kan infiltratie vergroten
verdamping (aan de oppervlakte)
Landbouw
Waterkraan
Natuurlijke klimaatbuffer
Natuur
Stad
evotranspiratie(vanuit het systeem)
schaduw
waterbuffering door wortels ifv luchtvochtigheid bodem (en lucht)
Bestaande hoofdstructuur (versterken)
Onderliggende bomenlaag
Te vervangen bomen
Toe te voegen boomstructuren
Dijken
Haven + getijdenparken
Inlaat / uitlaat bestaand
Killen
Zeeklei eilanden (agrarish en groen)
Polders / Polderpeilen
Reelijnen
Primaire kering groen
Primaire kering verstedelijkt
Urbanisatie
Buitenplaatsen
Waterkraan
Relicten
Voorstel extra waterverbindingen
Robuuste dragende waterstructuur Dordwijkzone
Dijken inrichten als fietsstructuren, auto te gast
Wat levert het huidige groen nu al op? De ecosysteemdiensten______
(cijfers Dordrecht van RIVM, 2019)
Gezondheidsbaten:
• 3.800 minder huisartsbezoeken per jaar
• € 3.1 miljoen vermindering zorgkosten
per jaar
• € 15.3 miljoen vermeden arbeidsverlies/
productiviteitsverlies
Beweging
• 45.000 uren per jaar wordt er extra
gefietst naar en van het werk door
groen
Luchtkwaliteit (afvang fijnstof)
• 16.000 kg fijnstof per jaar
Verkoeling
• Groen zorgt voor een gemiddelde
verkoeling in Dordrecht van 1.7 graden
celsius
1. Gewone Es | Fraxinus Excelsior - 8.170
2. Populier | Populus x Canadensis - 6.280
3. Wilg | Salix Alba - 4.410
4. Gewone Esdoorn | Acer Pseudoplatanus - 3.785
5. Linde | Tilia europaea - 3.700
Visie Groenblauw Eiland van Dordrecht = gezonde leefomgeving + klimaatadaptatie + biodiversiteit______
De groeiopgave van het aantal inwoners is de directe aanleiding om een duidelijke ambitie te formuleren op groen (natuur) en blauw (water). Dordrecht groeit de komende vier jaar met 4.000 woningen. Daarnaast worden er na 2022 nog eens 6.000 woningen op nieuwe locaties gebouwd.
Extra woningen betekent doorgaans ook heel veel extra autobewegingen en geparkeerde auto’s. Door een kwalitatief hoogwaardig groenblauw netwerk te combineren met een uitstekend fietsroute-netwerk dat comfortabel is verbonden met het openbaar vervoer proberen we deze groei in autobewegingen om te zetten in meer fietsbewegingen en OV-gebruik.
Groenblauwe verbindingen zorgen ervoor dat de stad gereed is voor het veranderd klimaat en daarnaast gezond en aantrekkelijk blijft. Er wordt geïnvesteerd in robuuste groen (natuur) en blauwe (water) verbindingen met als dragers de twee voor de stad kenmerkende groene linten, het Wantij en de Dordtwijkzone, en fijnmazige vertakkingen zoals de dijklinten, killen, lanen en grote parken die het groen tot aan de voordeur brengen.
++
4.000
6.000
tot 2020
na 2022
Van auto naar fiets en OV
Picknickzone
Buitensporten
Wandelen
Informatiecentrum
Jachthaven
Kanoën
Vogelspotplek
Natuurspeeltuin
Lokale speeltuin
Stadsboerderij
Café / horeca
Hondenuitlaatgebied
Museum
Dagrecreatiegebied
Zwemmen
Manege
Scouting
Camping
Strand
Aanmeersteiger
Golfterrein
Sterren kijken
Watersport
Workshop2-Programma
14.15 Werksessie in 4 deelgroepen In vier deelgroepen wordt gereflecteerd op de concept Visiekaart en wordt per groenblauwe structuur drie icoonprojecten omschreven. Deze projecten hebben als rode draad het vergroten van de beleefbaarheid en zichtbaarheid van de betreffende groenblauwe structuur in de stad. Een icoonproject kan ook een programma of activiteit behelzen, het is niet persé een fysieke interventie. De vier Deelgroepen:• Getijdenpark - Wantij – inspirator: Han Bakker, River-Art | ondersteuning: Marit Janse• Dijklinten– inspirator: Michiel van Driessche, Felixx | ondersteuning: Berry Gersonius• Killen – inspirator: Maike van Stiphout, DS landschapsarchitecten | ondersteuning; Bas Koppers• Dordtwijkzone – inspirator: Ruud Reutelingsperger, Observatorium | ondersteuning: Florian Boer
15.45 Koffiepauze–ophangenmateriaal16.00 Plenaireterugkoppeling–iederegroeppitchticoonprojectenPitch van drie ‘icoonprojecten’ door iedere deelgroep in 7 à 8 minuten. Na iedere pitch is er korte ruimte voor één informatieve vraag. Bij de pitches staan twee vragen centraal:• Hoe versterkt het project de betreffende groenblauwe structuur?• Wat is er nodig om dit voor elkaar te krijgen?
16.30 ReflectiesvanuitdedirectiesenplenairgesprekIn een gesprek met de betrokken directeuren krijgen zij de gelegenheid krijgen om op de icoonprojecten te reflecteren en vragen we aan hen wat er nodig is om de meest favoriete projecten ‘voor elkaar te krijgen’. De zaal kan hier weer op reageren.
17.00 Napraten met borrel