presentatie: juweeltjes die messier gemist heefturania.be/system/files/bestanden/urania - hershel...
TRANSCRIPT
Volkssterrenwacht Urania
Werkgroep Algemene Sterrenkunde (WGAS)
20 maart 2014
Spreker : Tom Corstjens
PRESENTATIE:
JUWEELTJES DIE MESSIER GEMIST HEEFT ...
WAAROM VISUEEL DEEPSKY WAARNEMEN?
• Kennis van de sterrenhemel
• Ervaring van de donkere nachthemel
• Eigen ogen gebruiken
• Foto ≠ Werkelijkheid
• Techniek van het visuele waarnemen
• Gebruik van sterrenkaarten
• Groepsactiviteit, starparty’s, ...
WAAROM SCHETSEN ?
• Blijvende herinnering aan een waarneming
• Subjectieve impressie van een object
• Eenvoudiger dan astrofotografie
• Je verplicht jezelf langer te kijken
• Actief met papier en podlood
• Deepsky wordt een beetje “kunst”
• Vergelijken met andere waarnemers
• Waarneem certificaten
PRAKTIJK ERVARING
Oefenen ... Oefenen ... Oefenen !
• Volkssterrenwacht
• Sterrencursus
• Bijeenkomsten & starparties
• Donkere locatie
• Nieuwe maan
• Loggen
• Schetsen
PRAKTIJK ERVARING
Evolutie in materiaal:
• 1989 – 1994 : Pentax Bino 10x50 op fotostatief
• 1994 – 1998 : Newton 114cm f/8.7 op EQ2 mount
• 1999 – 2000 : Maksutov 150mm f/18 op EQ3 mount
• 2000 – ... : Newton 200mm f/5 op EQ3-2M mount
• 2004 – 2011 : Dobson 220mm f/5.9 zelfbouw
• 2010 - ... : Pentax DCF ED bino 10x50 op fotostatief
• 2011 - ... : SCT C11 279mm f/10 op CGEM EQ6 mount
• 2012 - ... : APO ED 80mm f/7
ASTRO-REIZEN
Binnen België:
• Noord-Limburg
• Westhoek
• Regio Tienen
• Vlaamse Ardennen
Donkere gebieden:
• Hoge Venen & Eifel
• Baraque Fraiture
• Condroz
• Lotharingen
ASTRO-REIZEN
Ofwel ... Frankrijk !
• Franse Ardennen
• Morvan
• Centraal Massief
• Provence
• Alpen
• Pyreneeën
FASE 1 : POPULAIRE OBJECTEN
www.deepskylog.be/index.php?indexAction=rank_objects
FASE 1 : POPULAIRE OBJECTEN
M57 M51 M27
M71 M3 M82
FASE 2 : MESSIER LIJST
• 40 melkwegstels (bijv. M31, M33, M51, M81)
• 29 bolvormige sterrenhopen (bijv. M13, M5, M3, M22)
• 27 open sterrenhopen (bijv. M45, M44, M11, M35)
• 6 heldere nevels (bijv. M42/43, M8, M17)
• 4 planetaire nevels (M57, M27, M97, M76)
• 1 supernova restant (M1)
• 1 helder deel in de Melkweg (M24)
• 1 dubbelster (M40)
• 1 asterisme (M73)
www.seds.org/messier/
FASE 2 : MESSIER LIJST
M55 M44 M56
M78 M95 M91
www.deepsky.be/VVSmessiercertificaat.pdf
FASE 3: EN WAT DAN ... ?
• Caldwell 109
• Deepmap 600
• Edge-On galaxies
• Hickson Galaxy Groups
• Arp peculiar galaxies
• Fred’s200 Planetaries
• Palomar’s
• Herschell 400
• Herschel 400-II
CALDWELL LIJST
• Lijst van 109 objecten (in analogie met Messier)
• Opgesteld door Sir Patrick Caldwell-Moore
• Doelbewuste verzameling van boeiende ojecten
• Gebaseerd op “fotografisch” uiterlijk
• Wijds bereik van magnitude 1 tot 13
• Verspreid van declinatie +85° tot -80°
• ... controversiële lijst
CALDWELL LIJST
IC 342
NGC 7635
NGC 7000
NGC 7331
CALDWELL LIJST NGC 1275 – Perseus cluster
ARP PECULIAR GALAXIES
• Lijst van 338 objecten
• Overzicht van “bijzondere” galaxies
• Vervormde spiraalstructuren
• Interacting galaxies
• Moeilijke objecten??
• 11 Messier, 5 Caldwell, 27 H400
• Uitdaging: het Arp-kenmerk zien!
• Deepskylog: Lijst 80 helderste Arp galaxies
ARP PECULIAR GALAXIES
NGC 4088
NGC 3718
NGC 1961
HICKSON COMPACT GX CLUSTER
• Lijst van 100 objecten
• Overzicht van bijzondere galaxy groepen
• Zeer compact
• Minstens 4 individuele leden
• Geisoleerd van andere grotere clusters
• Bedoeld voor theoretische studie van galaxie evolutie-modellen
• Uitdagende opdracht voor visuele waarnemers
• Deepskylog: Lijst 30 helderste Hickson Galaxy Cluster
• Zoekkaartjes: www.reinervogel.net
HICKSON COMPACT GX CLUSTER
HCG 61
HCG 92
HCG 44
PAUZE ...
HERSCHEL-400 LIJST
• Sir William Herschel (1738 – 1822)
• Astronoom aan het Engels hof (King George III)
• Bouwt een 1m20 kijker
• Ontdekt Uranus (1781) & Infrarood licht
• Catalogeert 800 dubbelsterren en 2500 deepsky objecten
• Herschel 400 Project: Gecreëerd door « The Astronomical Leage »
• Vaststelling: er is geen georganiseerd project na « Messier list »
• Selectie van 400 objecten uit Herschel cataloog
• Praktijk ervaring: mogelijk voor amateurs met 20cm kijker onder magn. 5.5 hemel
• Ervaring met waarneemtechnieken zoals perifeer kijken is noodzakelijk.
SYSTEMATISCH WERKEN
• Planning is uitermate belangrijk
• Persoonlijke H400 lijst opmaken en up-to-date houden
• Excel lijst
• www.deepskylog.be
• Eenvoudige zoekopdrachten
• Zichtbaarheid uitstippelen -> checklijst!
• Contrast reserve
• Waarnemingen opzoeken (informeren!)
• Zoekkaartjes aanmaken
• Waarnemen als het helder is - ook al heb je geen zin...
• Eigen waarnemingen loggen!!
TYPOLOGIE: MESSIER VS H400
TYPOLOGIE: MESSIER VS H400
FINEST H400 OBJECTS
• Drempelvrees: waar te beginnen?
• Deepskylog.be: “Finest 110 objects in Herschel 400 list”
• NGC 1535 (Cleopatra’s Eye)
• Eridanus (- 12° decl)
• Newt. 8” f/5 / 167x / UHC
• Bocholt (NELM 5.6)
FINEST H400 - WINTER
• NGC 2158 (nabij M35)
• Gemini (+ 24° decl)
• SCT 11” f/10 / 165x
• Meldert (NELM 5.4)
• NGC 2185
• Monoceros (- 06° decl)
• SCT 11” f/10 / 215x / CLS
• Grandpré (NELM 6.0)
NGC serie: 1000 - 2750 : 23 pcs
• NGC 2438 (PN in M46)
• Puppis (- 15° decl)
• Newt. 8” f/5 / 100x / OIII
• Bocholt (NELM 5.3)
FINEST H400 - WINTER
• NGC 2301 (Great bird)
• Monoceros (+ 01° decl)
• Newt. 8” f/5 / 143x
• Bocholt (NELM 5.0)
• NGC 2254
• Monoceros (- 25° decl)
• SCT 11” f/10 / 117x
• Grandpré (NELM 6.2)
NGC serie: 1000 - 2750 : 23 pcs
• NGC 3184 (Little Pinwheel)
• Ursa Major (+ 41° decl)
• Newt. 8” f/5 / 280x
• Grandpré (NELM 6.6)
FINEST H400 - LENTE
• NGC 3242 (Jupiter’s Ghost)
• Hydra (- 18° decl)
• SCT 11” f/10 / 400x / UHC
• Meldert (NELM 5.0)
• NGC 3621 (Frame Galaxy)
• Hydra (- 33° decl) !!!!!
• SCT 11” f/10 / 108x
• Varages (NELM 5.8)
NGC serie: 2750 - 5500 : 44 pcs
• NGC 4038 (Siamese Twins)
• Corvus (- 18° decl)
• Dobs. 9” f/6 / 129x
• Opvelp (NELM 5.6)
FINEST H400 - LENTE
• NGC 4273
• Virgo (+ 05° decl)
• SCT 11” f/10 / 165x
• Varages (NELM 6.2)
• NGC 4535 (McLeish’s Object)
• Virgo (+ 08° decl)
• SCT 11” f/10 / 280x
• Hauthem (NELM 5.7)
NGC serie: 2750 - 5500 : 43 pcs
• NGC 4565 (Needle Galaxy)
• Coma Berenices (+ 25° decl)
• Newt. 8” f/5 / 100x
• Bocholt (NELM 5.3)
FINEST H400 - LENTE
• NGC 4631 (Whale Galaxy)
• Canes Venatici (+ 32° decl)
• Newt. 8” f/5 / 100x
• Bocholt (NELM 5.1)
• NGC 4762
• Virgo (+ 11° decl)
• SCT 11” f/10 / 280x
• Laren (NELM 5.9)
NGC serie: 2750 - 5500 : 43 pcs
• NGC 5907 (Splinter Galaxy)
• Draco (+ 56° decl)
• SCT 11” f/10 / 165x
• La Guindaine (NELM 6.4)
FINEST H400 - ZOMER
• NGC 6293
• Ophiuchus (- 26° decl)
• SCT 11” f/10 / 280x
• Varages (NELM 5.8)
• NGC 6369 (Little Ghost Neb.)
• Ophiuchus (- 23° decl)
• SCT 11” f/10 / 280x / UHC
• Meldert (NELM 5.5)
NGC serie: 5500 - 7000 : 28 pcs
• NGC 6826 (Blinking Planetary)
• Cygnus (+ 50° decl)
• SCT 11” f/10 / 467x / UHC
• La Guindaine (NELM 6.1)
FINEST H400 - ZOMER
• NGC 6946 (Fireworks Galaxy)
• Cygnus (+ 60° decl)
• SCT 11” f/10 / 108x
• Zillebeke (NELM 5.3)
• NGC 7008 (Embryo Nebula)
• Cygnus (+ 54° decl)
• Dobs. 9” f/6 / 215x
• Hombeek (NELM 5.5)
NGC serie: 5500 - 7000 : 28 pcs
• NGC 7009 (Saturn Galaxy)
• Aquarius (- 11° decl)
• Dobs. 9” f/6 / 215x
• Zillebeke (NELM 5.5)
FINEST H400 - HERFST
• NGC 7331 (Deer Lick Group)
• Pegasus (+ 34° decl)
• SCT 11” f/10 / 215x
• Havelange (NELM 6.4)
• NGC 7789 (Caroline’s Rose)
• Cassiopeia (+ 56° decl)
• APO 4” f/7 / 33x
• Bocholt (NELM 5.5)
NGC serie: 7000 - 1000 : 16 pcs
• NGC 40 (Cat Eye)
• Cepheus (+ 72° decl)
• Dobs. 9” f/6 / 215x
• Bocholt (NELM 5.4)
FINEST H400 - HERFST
• NGC 247 (Caldwell 62)
• Cetus (- 20° decl)
• SCT 11” f/10 / 117x
• Grandpré (NELM 6.1)
• NGC 253 (Silver Coin Galaxy)
• Sculptor (- 25° decl)
• Newt. 8” f/5 / 100x / DS
• Bocholt (NELM 5.3)
NGC serie: 7000 - 1000 : 16 pcs
... EN DAN DOOR NAAR DE HERSCHEL 400 !
Moeilijk momenten en obstakels (uit ervaring):
• Weinig heldere nachten in winter
• Zomernachten zijn niet “donker” genoeg
• Waarnemen als het helder is - ook al heb je geen zin...
De laatste loodjes ...
• Ophiuchus en Sagittarius in zomer
• Puppis en Hydra in Winter
• Zoeken naar een donkere locatie
• Zoeken naar een zuidelijke locatie
• Aperture fever ...
DE LAATSTE LOODJES
... 11 december 2013 omstreeks 3h UT
NGC 2567
NGC 2403
Puppis (Decl -30°)
Nummer 400 !!
EINDE Credits:
Steve O’Meara, Herschel 400 Observing Guide, Cambridge University press, 2007
Olivier Van Aelst, “Ik heb het Messier certificaat, wat nu?”, jan 2011
www.deepskylog.be
www.reinervogel.net
www.astroforum.nl