prezentacja programu...
TRANSCRIPT
Rola leczenia usprawniającego w terapii choroby zwyrodnieniowej
Witold Witkowski
Klinika Ortopedii i Traumatologii Narządu Ruchu Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Prof. dr hab. n.med. Paweł Małdyk
Rehabilitacja medyczna – jest to nowoczesny proces leczniczy i oznacza takie postępowanie, które ma na celu przywrócić osobę niepełnosprawną do normalnego życia społecznego lub w miarę możliwości stworzyć jej funkcjonalne warunki do samodzielnego bytowania.
Polski model rehabilitacji 1. Powszechność rehabilitacji
– dostępność świadczeń rehabilitacyjnych dla wszystkich pacjentów potrzebujących pomocy
– wdrożenie rehabilitacji we wszystkich dziedzinach medycyny
2. Wczesne wdrożenie – działania rehabilitacyjne rozpoczyna się tak wcześnie jak to jest możliwe po rozpoznaniu choroby
3. Kompleksowość – rehabilitacja powinna dotyczyć wszystkich dziedzin życia
4. Ciągłość
Czy warto rozpoczynać rehabilitację u osób ze zmianami zwyrodnieniowymi narządu ruchu ? Kiedy należy zacząć rehabilitację ? Kiedy należy skończyć rehabilitację ?
Pacjent musi wiedzieć przed rehabilitacją, że : - choruje na chorobę przewlekłą, czyli rehabilitacja musi być do końca życia
- musi zmienić swoje dotychczasowe przyzwyczajenia życia codziennego
- zmniejszyć wagę ciała
- nie wszystko zrobi sam i być może będzie potrzebował pomocy innych osób
Profesor Dega stwierdził : „ Ruch jako lek nie ma substancji ani opakowania. Substancją tego leku jest pomysł zrodzony z nauki i doświadczenia. Jego podanie wymaga prawdziwego mistrzostwa”
Generalnie nie ma przeciwskazań do kinezyterapii Utrudnienia: Pacjent z trudnym kontaktem, dementywny. Pacjent, który wie lepiej.
Kinezyterapia
Cele kinezyterapii
• przywrócenie choremu możliwie maksymalnej sprawności fizycznej i psychicznej
• przywrócenie prawidłowej ruchomości w stawach oraz siły mięśniowej
• poprawa czynności ośrodkowego układu nerwowego, reedukacja nerwowo – mięśniowa
• poprawa czynności układu oddechowego i sercowo - naczyniowego
kinezyterapia Techniki stosowane w kinezyterapii • ćwiczenia bierne – ćwiczenia wykonywane są przez
terapeutę lub przy pomocy urządzeń • ćwiczenia czynno – bierne – bierny ruch wykonywany
jest przez terapeutę i czynne rozluźnienie mięśni przez chorego
• ćwiczenia czynne – pacjent wykonuje sam ćwiczenia • ćwiczenia synergistyczne- pobudzenie i
współdziałanie mięśni znajdujących się w innych częściach ciała
• ćwiczenia ogólnokondycyjne • ćwiczenia w wodzie • pionizacja i nauka chodu
Nordic Walking – czyli marsz z kijkami podobnymi do używanych w narciarstwie biegowym Od zwykłego chodu Nordic Walking różni się: - dłuższy krok marszowy, naprzemienne ruchy
kończyn górnych i dolnych są obszerniejsze - kijki służą do odpychania się w trakcie marszu, a nie do podpierania ciężaru ciała - w czasie odpychania się dłoń musi być
zaciśnięta na rękojeści ,rozluźnienie uchwytu następuje po minięciu linii ciała, wypuszcza się kij z dłoni (specjalne rękawiczki), a ruch kończy się wyprostowaniem ręki
- Aktywna praca stóp – wykorzystanie odbicia z całej stopy czyli tzw. przetaczanie – od pięty przez zewnętrzną część śródstopia i ruch kończą palce
Korzyści wynikające z uprawiania Nordic Walking 1. Bezpieczna forma ruchu z dodatkowym podparciem 2. Kształtowanie prawidłowej postawy ciała 3. Aktywizacja mięśni górnej połowy ciała 4. Odciążenie kończyn dolnych w porównaniu ze zwykłym marszem 5. Poprawa parametrów hemodynamicznych, zwiększony metabolizm 6. Usprawnianie osłabionych części ciała
Różnica długości kijów do BungyPump i Nordic Walking Kije do BungyPump powinny sięgać dołu pachowego ćwiczącego. Kije do Nordic Walking są około 20 cm niższe
BungyPump to wielofunkcyjny trening umożliwiający poprawę wytrzymałości i sprawności przy pomocy kijków z wbudowanym elementem oporowo – amortyzacyjnym ( obciążenie od 4 do 10 kg) Użycie kijków stymuluje właściwą postawę ciała, zwiększa płaszczyzną podparcia, poprawia symetrię ruchową, angażuje do pracy jak największą ilość mięśni. Podczas marszu poprzez rotację tułowia uruchamia się i wzmacnia obręcz barkową i mobilizuje się stawy kręgosłupa. Podczas marszu chronione są stawy nadgarstkowe i łokciowe. Tzw. normalny chód „Chodzenie na łokciach” powoduje przywiedzenie ramion do tułowia, napięte mięśnie karku i obręczy barkowej, brak jest rotacji tułowia i ruchów w stawach ramiennych. Ruch kończyny górnej odbywa się w stawach łokciowych w zakresie od 90 do 130 stopni. Tego typu technika chodu powoduje przeciążenia w narządzie ruchu i prowadzi do zmian zwyrodnieniowych.
Fizykoterapia Jest to wykorzystanie w celach leczniczych czynników fizycznych z jakimi spotykamy się w naturze lub różnych rodzajów energii generowanej sztucznie
Jakie pytania należy zadać pacjentowi przed zleceniem fizykoterapii ? 1. Czy nie ma choroby nowotworowej ? 2. Czy choruje na choroby serca – jakie ? 3. Czy ma wszczepy metalowe, gdzie ? 4. Czy ma padaczkę ? 5. Czy choruje na choroby przewlekłe?
Przeciwskazania do fizykoterapii :
• ciąża
• choroby infekcyjne i zakaźne
• implanty elektroniczne
• zaawansowane choroby serca
• zaawansowane zaburzenia ukrwienia kończyn dolnych
• wszczepy metalowe
• choroba nowotworowa
Fizykoterapia • termolecznictwo – leczenie ciepłem lub zimnem
• wodolecznictwo
• światłolecznictwo - biostymulacja laserowa, laser wysokiej mocy
• elektrolecznictwo
• pole elektromagnetyczne wielkiej częstotliwości
• pole magnetyczne
• ultradźwięki
• fala uderzeniowa
Krioterapia
• Wskazania
• ostre zapalenia tkanek miękkich i stawów
• obrzęki pourazowe, pooperacyjne
• choroby zwyrodnieniowe układu kostnego
• choroby neurologiczne: np.: spastyczne niedowłady
Hydroterapia
• Wskazania
• przewlekłe stany zapalne
• stany pourazowe
• zapalenia okołostawowe
• przykurcze bliznowate
• nerwobóle
• stany wyczerpania psychicznego
Laseroterapia
• Wskazania
• dolegliwości bólowe
• zmiany zwyrodnieniowe
• rany pooperacyjne
• owrzodzenia
• gojenie po urazach nerwów obwodowych
• opóźniony zrost kostny
Elektrolecznictwo
• W elektrolecznictwie wykorzystuje się do celów leczniczych prąd stały oraz prądy impulsowe małej i średniej częstotliwości
• Zabiegi wykonywane przy pomocy prądu stałego • galwanizacja – wykorzystuje się do zmniejszenia pobudliwości
nerwów, działania przeciwzapalnemu, w porażeniach wiotkich, w zaburzeniach krążenia obwodowego
• jonoforeza – wprowadzenie do organizmu jonów działających leczniczo przy pomocy pola elektrycznego,( lek w postaci płynnej), np.:
jod – blizny i przykurcze bliznowate wapń – zespół Sudecka, utrudniony zrost kostny
Elektrolecznictwo • Prądy małej (od 0, 5 do 500 Hz) i średniej
częstotliwości (4000 do 5000Hz)
• Prądy te wykorzystuje się do :
Elektrostymulacji nerwów i mięśni
Zmniejszenie napięcia mięśniowego (tonoliza)
Zmniejszenie dolegliwości bólowych
Porażenia wiotkie - zapobieganie zanikom mięśni, usprawnianie upośledzonych grup mięśniowych
Elektrostymulacja czynnościowa, np. nerwu strzałkowego
Pola magnetyczne
W lecznictwie stosowane jest pole magnetyczne indukowane przez stały prąd elektryczny – są to pola magnetyczne małej częstotliwości od 3 do 3000 Hz
Pole magnetyczne
• Wskazania :
• -choroba zwyrodnieniowa stawów
• reumatoidalne zapalenie stawów
• choroba Sudecka
• urazy więzadeł, mięśni i stawów
• trudno gojące się rany i oparzenia
• nerwobóle
• zaburzenia krążenia obwodowego
Ultradźwięki
Ultradźwięki są to drgania mechaniczne o częstotliwości przekraczającej granicę słyszalności ucha ludzkiego
Fonoforeza – wprowadzenie substancji leczniczej przy pomocy ultradźwięków ( lek musi być w żelu)
Ultradźwięki
• Wskazania :
• zespoły bólowe w przebiegu chorób zwyrodnieniowych stawów
• entezopatie ( łokieć tenisisty, ostroga piętowa)
• zespół bolesnego barku
• nerwobóle
• przykurcz Dupuytrena
• blizny
• bóle poamputacyjne
Zasadniczo uważało się, że pacjent z wywiadem onkologicznym nie powinien mieć żadnej fizykoterapii i nie powinien leczyć się w sanatorium ( silne bodźce klimatyczne) przez 5 lat od zakończenia leczenia
Pacjent z wywiadem onkologicznym
Kinezyterapia i metody specjalne
Masaż leczniczy i terapia manualna
Fizykoterapia miejscowa
Choroba nowotworowa w trakcie leczenia skojarzonego
zalecane zalecane / możliwe do stosowania
zalecane/ możliwe do stosowania
Choroba nowotworowa do roku od zakończenia leczenia skojarzonego
zalecane zalecane zalecane/możliwe do stosowania
Choroba nowotworowa ponad rok od zakończenia leczenia skojarzonego
zalecane zalecane zalecane
Leczenie paliatywne zalecane zalecane zalecane
Zalecenia te nie dotyczą pacjentów z chorobą nowotworową : 1.Raka nerki 2.Czerniaka złośliwego 3.Białaczki 4.Chłoniaka złośliwego 5.Ziarnicy złośliwej
W takich przypadkach okres do rozpoczęcia rehabilitacji wydłuża się do 5 lat od zakończenia leczenia skojarzonego
Pacjent z wywiadem onkologicznym Leczenie uzdrowiskowe
Choroba nowotworowa w trakcie leczenia skojarzonego
przeciwwskazane
Choroba nowotworowa do roku od zakończenia leczenia skojarzonego
Przeciwwskazane (nie dotyczy raka piersi i raka krtani)
Choroba nowotworowa ponad rok od zakończenia leczenia skojarzonego
Wskazane ( nie dotyczy raka nerki, czerniaka złośliwego, ziarnicy złośliwej, białaczki, chłoniaka złośliwego)
Możliwość leczenia uzdrowiskowego w zależności od okresu leczenia choroby nowotworowej
Pacjenci po leczeniu skojarzonym raka piersi i raka krtani mogą być poddani leczeniu uzdrowiskowemu od razu
Skierowanie na leczenie uzdrowiskowe 1.Po konsultacji lekarza onkologa 2.Choroba nowotworowa nie powinna być wpisana na pierwszym miejscu w rozpoznaniu
Telerehabilitacja Czyli kontrola wykonywanych ćwiczeń przez chorego w domu przez terapeutę z wykorzystaniem komputera
Kiedy skończyć rehabilitację ? Nie ma efektów przeciwbólowych Nie ma poprawy funkcji Pacjent nie chce ćwiczyć Wybór optymalnego terminu do leczenia operacyjnego
Pacjent na zakończenie leczenia w poradni rehabilitacyjnej powinien otrzymać instruktaż ćwiczeń do domu.
Dlaczego warto współpracować z fizjoterapeutami 1. Spędzają więcej czasu z chorym niż lekarz. 2. Pacjenci opowiadają im różne rzeczy, również dotyczące stanu zdrowia, o których „zapomnieli” wspomnieć lekarzowi. 3. Wymiana informacji o postępach w leczeniu chorego, ewentualna modyfikacja planu leczenia.