prezentacja programu powerpoint · e onomy of water ity 2018 * wroŁaw, 24-25.09.2018 * miasto...
TRANSCRIPT
ECONOMY OF WATER CITY 2018 * WROCŁAW, 24-25.09.2018 * MIASTO PRZYJAZNE WODZIE * ANNA JANUCHTA-SZOSTAK * WYDZIAŁ ARCHITEKTURY POLITECHNIKA POZNAŃSKA 1
MIASTO
WODA
JAKOŚĆŻYCIA A N N A J A N U C H T A - S Z O S T A K
ECONOMY OF WATER CITY 2018 * WROCŁAW, 24-25.09.2018 * MIASTO PRZYJAZNE WODZIE * ANNA JANUCHTA-SZOSTAK * WYDZIAŁ ARCHITEKTURY POLITECHNIKA POZNAŃSKA 2
A N N A J A N U C H T A - S Z O S T A K
ECONOMY OF WATER CITY 2018 * WROCŁAW, 24-25.09.2018 * MIASTO PRZYJAZNE WODZIE * ANNA JANUCHTA-SZOSTAK * WYDZIAŁ ARCHITEKTURY POLITECHNIKA POZNAŃSKA 3
Red
Green
Blue
MIASTO = LUDZIE i środowisko zbudowane przez ludziBAZA: ziemia, woda, powietrze, przyroda
ograniczonaPRZESTRZEŃ
STRUKTURYR zurbanizowane
G przyrodnicze
B hydrograficzne
Systemy dynamicznezależne od siebie
i nieustannie się zmieniające
„Water just make us lose control […]. Fickle friend or friendly foe”
[Wybe Kuitert, Transforming with water, 2008]
(by. A. Januchta-Szostak)
ECONOMY OF WATER CITY 2018 * WROCŁAW, 24-25.09.2018 * MIASTO PRZYJAZNE WODZIE * ANNA JANUCHTA-SZOSTAK * WYDZIAŁ ARCHITEKTURY POLITECHNIKA POZNAŃSKA 4
MIASTO PRZYJAZNE WODZIE?
•Przyjaźń?
•Na jakich wartościach budowaliśmy relacje z wodą?
•Co się zmieniało w tym związku?
•Czy możliwa jest przyjaźń po ROZ-WODZIE?
• Jaki jest bilans zysków i strat?
• Z jakiej perspektywy?
„Don’t divorce the river from its basin.”
[Noel Hynes, The ecology of running waters,1970]
ECONOMY OF WATER CITY 2018 * WROCŁAW, 24-25.09.2018 * MIASTO PRZYJAZNE WODZIE * ANNA JANUCHTA-SZOSTAK * WYDZIAŁ ARCHITEKTURY POLITECHNIKA POZNAŃSKA 5
Co zrobiliście z moim bagnem?
ECONOMY OF WATER CITY 2018 * WROCŁAW, 24-25.09.2018 * MIASTO PRZYJAZNE WODZIE * ANNA JANUCHTA-SZOSTAK * WYDZIAŁ ARCHITEKTURY POLITECHNIKA POZNAŃSKA 6
OKRES RESPEKTU(od początków osadnictwa do XVI w.)
• Rzeka jako czynnik miastotwórczy: rola bytowa, obronna, transportowa, sanitarna
• Świętość rzek i środowiska
• Racjonalne wykorzystanie zasobów naturalnych
• Respektowanie zagrożeń powodziowych
• Ograniczone możliwości techniczne
ZMIANY RELACJI MIĘDZY MIASTAMI A WODĄokres: RESPEKTU, PODBOJU i POWROTU
ZALEŻNOŚĆ * PODZIW * SZACUNEK ** OBAWA * BEZRADNOŚĆ
RED
GREEN
BLUE
FLOOD
(op
rac.
A. J
anu
chta
-Szo
stak
)
ECONOMY OF WATER CITY 2018 * WROCŁAW, 24-25.09.2018 * MIASTO PRZYJAZNE WODZIE * ANNA JANUCHTA-SZOSTAK * WYDZIAŁ ARCHITEKTURY POLITECHNIKA POZNAŃSKA 7
WCZESNYOKRES PODBOJU
• Rozwój żeglugi i portów
• Melioracje• Regulacja rzek,
budowa kanałów, • Respektowanie
zagrożeń powodziowych
• Rywalizacja kolonialna• Ujarzmianie przyrody
RED
GREEN
BLUE
FLOOD
ZALEŻNOŚĆ * KORZYŚCI * RESPEKT * OBAWA * WALKA
IMPERIA KOLONIALNE XVI - XVII
(op
rac.
A. J
anu
chta
-Szo
stak
)
ECONOMY OF WATER CITY 2018 * WROCŁAW, 24-25.09.2018 * MIASTO PRZYJAZNE WODZIE * ANNA JANUCHTA-SZOSTAK * WYDZIAŁ ARCHITEKTURY POLITECHNIKA POZNAŃSKA 8
OKRES PODBOJU (od XVI do II poł. XX w.)
• Rozwój żeglugi• Zawężanie dolin
(obwałowania) zabudowa terenów zalewowych, odcięcie zlewni,
• Kanalizacja cieków i osuszanie bagien
• Industrializacja nadbrzeży
• Urbanizacja, ekspansja przestrzenna, zagęszczanie struktur wewnątrz miasta
• Zanik zieleni, zanieczyszczenie wody KONFRONTACJA * EKSPANSJA * WALKA *
* UJARZMIANIE i EKSPLOATACJA * ZYSK
RED
GREEN
BLUE
FLOOD
INDUSTRY
REWOLUCJA PRZEMYSŁOWA I FAZA XVIII-XIX
(op
rac.
A. J
anu
chta
-Szo
stak
)
ECONOMY OF WATER CITY 2018 * WROCŁAW, 24-25.09.2018 * MIASTO PRZYJAZNE WODZIE * ANNA JANUCHTA-SZOSTAK * WYDZIAŁ ARCHITEKTURY POLITECHNIKA POZNAŃSKA 9
KONFRONTACJA * EKSPANSJA * WALKA * * UJARZMIANIE i EKSPLOATACJA * ZYSK
OKRES PODBOJU
• skanalizowane rzeki z nadbrzeżnymi pasmami ugorów poprzemysłowych,
• brudna woda, • brak zieleni i warunków
rekreacji • wzrastające ryzyko
powodzi• Oddzielenie urbanistyki
od gospodarki wodnej
RED
GREEN
BLUE
FLOOD
BROWN FIELDS
REWOLUCJA PRZEMYSŁOWA II i III FAZA XIX-XX
(op
rac.
A. J
anu
chta
-Szo
stak
)
ECONOMY OF WATER CITY 2018 * WROCŁAW, 24-25.09.2018 * MIASTO PRZYJAZNE WODZIE * ANNA JANUCHTA-SZOSTAK * WYDZIAŁ ARCHITEKTURY POLITECHNIKA POZNAŃSKA 10
ŚWIADOMOŚĆ KORZYŚCI I STRAT * * EKONOMIA * HEDONIZM * EKOLOGIA *
. . . SZACUNEK ?
OKRES POWROTU (od lat 70. XX w.)
• Rewitalizacja nadbrzeży• Regeneracja
przyrodnicza • Zielona infrastruktura• Niebiesko-zielone sieci • Przestrzeń dla wody
(retencja, WSUD) • Wielofunkcyjność
zagospodarowania• Integracja gospodarki
wodą i przestrzenią(IUWM)
BGI
XX-XXI
RED
GREEN
BLUE
FLOOD
(op
rac.
A. J
anu
chta
-Szo
stak
)
URBAN RENEWAL
RIVER RESTORATION
URBAN RENEWAL
S u D S
ECONOMY OF WATER CITY 2018 * WROCŁAW, 24-25.09.2018 * MIASTO PRZYJAZNE WODZIE * ANNA JANUCHTA-SZOSTAK * WYDZIAŁ ARCHITEKTURY POLITECHNIKA POZNAŃSKA 11
Z M I A N Y P R O P O R C J I S T R U K T U R R G B W P R Z E S T R Z E N I
OKRES RESPEKTU(od początków osadnictwa do XVI w.)
WCZESNY OKRES PODBOJU (XVI-XVII w.)
OKRES PODBOJU (REWOLUCJA PRZEMYSŁOWA XVIII - XIX w.)
OKRES PODBOJUAPOGEUM (XIX – XX w.)
OKRES POWROTU (XXI w.)
mokradła, małe rzeki duże rzeki
(by. A. Januchta-Szostak)
ECONOMY OF WATER CITY 2018 * WROCŁAW, 24-25.09.2018 * MIASTO PRZYJAZNE WODZIE * ANNA JANUCHTA-SZOSTAK * WYDZIAŁ ARCHITEKTURY POLITECHNIKA POZNAŃSKA 12
London Docklands in 70.
Canary Wharf http://www.canarywharf.com/aboutus/Who-We-Are/Our-History/1970s/
Londyn - Tamiza
ZYSKI i KOSZTY
(fot. A. Januchta-Szostak)
„grzechy” przeciw wodzie
Londyn jest na dobrej drodze do przyjaźni po rozwodzie z Tamizą
Z M I A N Y P R O P O R C J I S T R U K T U R R G B W P R Z E S T R Z E N I
ECONOMY OF WATER CITY 2018 * WROCŁAW, 24-25.09.2018 * MIASTO PRZYJAZNE WODZIE * ANNA JANUCHTA-SZOSTAK * WYDZIAŁ ARCHITEKTURY POLITECHNIKA POZNAŃSKA 13
Londyn - Tamizastrategie powrotu
Thames River - sustainable urban rivermanagement
Oat
es R
., 2
01
2, T
ham
es R
iver
-su
stai
nab
le u
rban
riv
er m
anag
emen
t th
rou
gh IR
BM
ap
pro
ach
.
The Blue Ribbon Network – BRN, 2004 The London Rivers Action Plan (LARP 2009)
(fot. A. Januchta-Szostak)
Thames Catchment Flood Management Plan 2009
budowa potencjału retencyjnego zlewni miejskiej i zintegrowane zarządzanie powodzią w dorzeczu Tamizy
Odbudowa niebiesko-zielonej sieci dopływów Tamizy
ECONOMY OF WATER CITY 2018 * WROCŁAW, 24-25.09.2018 * MIASTO PRZYJAZNE WODZIE * ANNA JANUCHTA-SZOSTAK * WYDZIAŁ ARCHITEKTURY POLITECHNIKA POZNAŃSKA 14
Polskie miasta są niewielkie, mają rozluźnioną strukturę i małe zużycie wody - potencjał „zielonego” i przyjaznego wodzie rozwoju.
(oprac. A. Januchta-Szostak)
100 150 143 130 Brak danych Dzienne zużycie wody l/osobę
ECONOMY OF WATER CITY 2018 * WROCŁAW, 24-25.09.2018 * MIASTO PRZYJAZNE WODZIE * ANNA JANUCHTA-SZOSTAK * WYDZIAŁ ARCHITEKTURY POLITECHNIKA POZNAŃSKA 15
Czego chcemy od wody?MA BYĆ:czysta
Czego chce od nas woda?Primum non nocere
poszanowania prawa do:samooczyszczania
MA BYĆ
Zamiast: „z chmury do rury”zagospodarowanie wody w miejscu opadu
„from rain to drain”
Niebiesko-zielona „infrastruktura”
No
rmal
, Illi
no
is -
Up
tow
nN
orm
alC
ircl
e, p
roj.:
Ho
err
Sch
aud
t,
Źró
dło
: htt
p:/
/ww
w.h
oer
rsch
aud
t.co
m
ZINTEGROWANA GOSPODARKA WODNA I PRZESTRZENNA
RESPEKTOWANIE PRAW umożliwia ZASPOKOJENIE POTRZEB
(by. A. Januchta-Szostak)
ECONOMY OF WATER CITY 2018 * WROCŁAW, 24-25.09.2018 * MIASTO PRZYJAZNE WODZIE * ANNA JANUCHTA-SZOSTAK * WYDZIAŁ ARCHITEKTURY POLITECHNIKA POZNAŃSKA 16
Czego chcemy od wody?Ma być:czysta
Czego chce od nas woda?Primum non nocere
poszanowania prawa do:samooczyszczania bezpieczna
strategie ochrony przed powodzią:
„odgrodzić wodę od ludzi”
wzbierania i wylewania
RESPEKTOWANIE PRAW umożliwia ZASPOKOJENIE POTRZEB
(by. A. Januchta-Szostak)
ECONOMY OF WATER CITY 2018 * WROCŁAW, 24-25.09.2018 * MIASTO PRZYJAZNE WODZIE * ANNA JANUCHTA-SZOSTAK * WYDZIAŁ ARCHITEKTURY POLITECHNIKA POZNAŃSKA 17
Czego chcemy od wody?Ma być:czysta
Czego chce od nas woda?Primum non nocere
poszanowania prawa do:samooczyszczania
„odgrodzić wodę od ludzi”
strategie ochrony przed powodzią:
bezpieczna
wzbierania i wylewania
„odsunąć ludzi od wody”
RESPEKTOWANIE PRAW umożliwia ZASPOKOJENIE POTRZEB
(by. A. Januchta-Szostak)
ECONOMY OF WATER CITY 2018 * WROCŁAW, 24-25.09.2018 * MIASTO PRZYJAZNE WODZIE * ANNA JANUCHTA-SZOSTAK * WYDZIAŁ ARCHITEKTURY POLITECHNIKA POZNAŃSKA 18
Bac
a, 2
00
9, L
on
g-te
rm in
itia
tive
s fo
r fl
oo
d-r
isk
Envi
ron
men
ts.
The
Life
Han
db
oo
k. B
aca
Arc
hit
ects
an
d B
RE,
Lo
nd
on
: C
row
n
Czego chcemy od wody?Ma być:czysta
Czego chce od nas woda?Primum non nocere
poszanowania prawa do:samooczyszczania
„odgrodzić wodę od ludzi”
strategie ochrony przed powodzią:
bezpieczna
wzbierania i wylewania
„odsunąć ludzi od wody”
„koegzystencja z wodą”
RESPEKTOWANIE PRAW umożliwia ZASPOKOJENIE POTRZEB
ECONOMY OF WATER CITY 2018 * WROCŁAW, 24-25.09.2018 * MIASTO PRZYJAZNE WODZIE * ANNA JANUCHTA-SZOSTAK * WYDZIAŁ ARCHITEKTURY POLITECHNIKA POZNAŃSKA 19Niebiesko-zielona „infrastruktura”
Czego chcemy od wody?Ma być:czysta
Czego chce od nas woda?Primum non nocere
poszanowania prawa do:samooczyszczania
„odgrodzić wodę od ludzi”
strategie ochrony przed powodzią:
bezpieczna
wzbierania i wylewania
„odsunąć ludzi od wody”
„koegzystencja z wodą”
RESPEKTOWANIE PRAW umożliwia ZASPOKOJENIE POTRZEB
zrównoważenia
(by.
A. J
anu
chta
-Szo
stak
)
(by. A. Januchta-Szostak)
ECONOMY OF WATER CITY 2018 * WROCŁAW, 24-25.09.2018 * MIASTO PRZYJAZNE WODZIE * ANNA JANUCHTA-SZOSTAK * WYDZIAŁ ARCHITEKTURY POLITECHNIKA POZNAŃSKA 20
Czego chcemy od wody?Ma być:czysta
Czego chce od nas woda?Primum non nocere
poszanowania prawa do:samooczyszczania bezpieczna
wzbierania i wylewania użytecznapiękna
Na
po
dst
. : M
elb
ou
rne
Wat
er, h
ttp
s://
ww
w.m
elb
ou
rnew
ater
.co
m.a
u/c
om
mu
nit
y-an
d-e
du
cati
on
/ab
ou
t-o
ur-
wat
er/n
atu
ral-
and
-urb
an-w
ater
-cyc
le
odnawiania zasobówłączności ze zlewnią
i ekosystemamiNaturalny cykl hydrologiczny
RESPEKTOWANIE PRAW umożliwia ZASPOKOJENIE POTRZEB
zrównoważenia
ECONOMY OF WATER CITY 2018 * WROCŁAW, 24-25.09.2018 * MIASTO PRZYJAZNE WODZIE * ANNA JANUCHTA-SZOSTAK * WYDZIAŁ ARCHITEKTURY POLITECHNIKA POZNAŃSKA 21
Czego chcemy od wody?Ma być:czysta
Czego chce od nas woda?Primum non nocere
poszanowania prawa do:samooczyszczania bezpieczna
wzbierania i wylewania użytecznapiękna
Miejski cykl obiegu wody
RECYCLE
(by. A. Januchta-Szostak)
RESPEKTOWANIE PRAW umożliwia ZASPOKOJENIE POTRZEB
odnawiania zasobówłączności ze zlewnią
i ekosystemami
zrównoważenia
ECONOMY OF WATER CITY 2018 * WROCŁAW, 24-25.09.2018 * MIASTO PRZYJAZNE WODZIE * ANNA JANUCHTA-SZOSTAK * WYDZIAŁ ARCHITEKTURY POLITECHNIKA POZNAŃSKA 22
RESPEKTOWANIE PRAW umożliwia ZASPOKOJENIE POTRZEB
Czego chcemy od wody?Ma być:czysta
Czego chce od nas woda?Primum non nocere
poszanowania prawa do:samooczyszczania bezpieczna
wzbierania i wylewania użytecznapiękna
(by. A. Januchta-Szostak)
Chcemy ciszy
odnawiania zasobówłączności ze zlewnią
i ekosystemami
zrównoważenia
ECONOMY OF WATER CITY 2018 * WROCŁAW, 24-25.09.2018 * MIASTO PRZYJAZNE WODZIE * ANNA JANUCHTA-SZOSTAK * WYDZIAŁ ARCHITEKTURY POLITECHNIKA POZNAŃSKA 23
"There is a quality about water, which calls to the most deep rooted, and atavistic part of our nature. In the deep canyons of our cities water […] can still tie us to our primitive past. […]The wildness and exuberance of water stirs us with qualities of non-conformity and vigor.”
[Lawrence Halprin, Cities, 1963]
ECONOMY OF WATER CITY 2018 * WROCŁAW, 24-25.09.2018 * MIASTO PRZYJAZNE WODZIE * ANNA JANUCHTA-SZOSTAK * WYDZIAŁ ARCHITEKTURY POLITECHNIKA POZNAŃSKA 24DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ ANNA JANUCHTA-SZOSTAK
a n n a . j a n u c h t a - s z o s t a k @ p u t . p o z n a n . p l
Co możemy zmienić w naszych miastach…i w naszych głowach, żeby zyskać przyjaźń wody?