Nicolaus Copernicus

Na uroczystości z okazji 40 –lecia szkoły zjawił się sam sławny astronom…

Kim był? Dlaczego…

Mikołaj Kopernik - to bez wątpienia jeden z największych astronomów w historii, nie tylko Polski, ale i całego świata. Zmienił on całkowicie światopogląd ludzkości na sprawy świata, jego postrzegania, otworzył ludziom horyzonty, choć nie przyszło mu to łatwo. Z naszej perspektywy wydaje się, że dokonanie czegoś takiego było łatwe, wystarczyło wyciągnąć logiczne wnioski. Coś co dla nas jest dziś oczywiste, ludziom kilkaset lat temu spędzało sen z powiek.

Dnia 19 lutego 1473 r. przy ulicy Świętej Anny w Toruniu (obecnej ulicy Kopernika), przyszedł na świat Mikołaj Kopernik, syn Mikołaja - kupca z Krakowa oraz matki torunianki - Barbary z domu Watzenrode, najmłodszy z czworga rodzeństwa.

Chłopiec uczył się początkowo w domu, a potem w miejscowej szkole parafialnej, gdzie pobierał naukę czytania i pisania, oczywiście po łacinie oraz poznawał podstawy matematyki. W murach szkoły Św. Jana mógł po raz pierwszy zetknąć się z astronomią, ponieważ sąsiad Koperników, który kierował szkołą- był astronomem.

Po śmierci ojca rodziną zajmował się wuj Łukasz Watzenrode – brat matki Mikołaja. On właśnie decydował o edukacji Mikołaja i jego brata Andrzeja.

W osiemnastym roku życia Mikołaj Kopernik udał się do Krakowa na studia uniwersyteckie, które trwały pięć lat. Obydwaj Kopernikowie znaleźli się wśród 69 studentów przyjętych w roku 1491 na wydział sztuk wyzwolonych Akademii Krakowskiej, która znajdowała się wówczas u szczytu swojego rozwoju.

W Krakowie spotkał się z wieloma uczonymi, cenionymi w kraju i za granicą. Tu przybywali liczni cudzoziemcy przynoszący wieści ze świata. Kopernik mógł się łatwo porozumiewać z nimi po łacinie. Dobrze znał też język niemiecki.

W 1496 r. roku udał się z bratem do Włoch, do Bolonii. Miasto posiadało słynny na całą Europę uniwersytet. Stosowanie do zleceń wuja Mikołaj zapisał się na studia prawnicze. Ukończył również studia medyczne w Padwie.

W okresie pobytu w Padwie pogłębiał również swoją znajomość języka greckiego i starożytnych dzieł — zwłaszcza greckich pisarzy. Szukał u nich pomocy w zrozumieniu kwestii budowy świata.

Studia zakończył Kopernik złożeniem egzaminu doktorskiego z prawa kanonicznego na uniwersytecie w Ferrarze.

W 1503 r. powrócił Mikołaj Kopernik na Warmię, gdzie przebywał do końca życia — nie licząc kilku wyjazdów do Torunia, Grudziądza, Malborka, Gdańska, Królewca i Krakowa.

Warmia to historyczna kraina w obecnym województwie warmińsko-mazurskim, jedna z części krainy historycznej Prusy.

Kopernik w czasie swego pobytu na Warmii brał

bardzo czynny udział w życiu publicznym. Pełnił urząd administratora dóbr kapituły z siedzibą w

Olsztynie. Był aktywny w bardzo wielu dziedzinach

wiedzy, jak fizyka, geografia, ekonomia, medycyna.Współpracował w opracowaniu mapy Królestwa

Polskiego i Litwy.Jako kanonik warmiński piastujący różne stanowiska

w administracji biskupstwa, zajmował się również sprawami związanymi z obronnością Olsztyna.

Przygotowywał skutecznie olsztyński zamek do obrony przed spodziewanym atakiem Krzyżaków. Dzięki wzorowej pracy atak Krzyżaków został odparty, a miasto nie zostało zdobyte. Było to wielką zasługą astronoma.

Studiując dawne pisma odkrył, że już w III w. p.n.e. greccy filozofowie przypuszczali, iż Ziemia mogła być kulista i obracać się wokół własnej osi. Ich poglądy nie znalazły uznania, zwłaszcza że były sprzeczne z nauką Arystotelesa, którego tezy przez całe średniowiecze uchodziły za bezwzględnie słuszne. Jeszcze większe znaczenie miał jednak fakt, że Biblia określała jednoznacznie położenie Ziemi w środku Kosmosu, ustanawiając dogmat, którego kościół nie pozwalał podważać. Kopernik wiedział, z jakim sprzeciwem współczesnych mogą spotkać się jego odkrycia, dlatego zwlekał z ogłoszeniem swoich teorii - dopiero na krótko przed śmiercią zgodził się wydrukować oraz rozpowszechnić swe dzieło.

W dniu 24 maja 1543 r. zmarł Mikołaj Kopernik we Fromborku.

O okolicznościach jego śmierci informuje nas list Tiedemanna Giese do Retyka, w którym donosi on, że Kopernik: „Umarł w wyniku wylewu krwi do mózgu i spowodowanego tym paraliżu prawego boku (...) na długo przedtem tracąc pamięć i przytomność umysłu. Dzieło swoje w całości zobaczył dopiero w dniu śmierci, wydając ostatnie tchnienie”.

De revolutionibus orbium coelestium (O obrotach sfer niebieskich)

Dzieło życia Mikołaja Kopernika, które zawiera wykład heliocentrycznej budowy świata. Na owe czasy stanowiło przewrót w nauce i ówczesnym światopoglądzie. Ukazało się drukiem w Norymberdze w 1543 roku.

Pomimo, że dzieło dedykowane było papieżowi Pawłowi III, zwolennicy idei kopernikowskich popadali w konflikty z kościołem, a samo dzieło w 1616 r. znalazło się na indeksie ksiąg zakazanych, skąd zostało usunięte w 1828 r.

Doświadczalne potwierdzenie ruchu orbitalnego Ziemi uzyskano dopiero w latach dwudziestych XVIII wieku.

Strona tytułowa dzieła

Rysunek orbit planet Układu Słonecznego z dzieła Kopernika „De Revolutionibus Orbium Coelestium".

Astronom, jako pierwszy w czasach nowożytnych, opracował heliocentryczny model układu słonecznego oparty na trzech założeniach: planety biegną po torach kolistych dookoła Słońca, Ziemia jest jedną z planet i obraca się wokół własnej osi.

Pochowany został w Katedrze we Fromborku, ale miejsce jego spoczynku zostało odkryte dopiero w 2005r. W maju 2010 r odbył się ponowny pogrzeb zidentyfikowanych szczątków sławnego astronoma. Według naukowców czaszka z grobowca u stóp ołtarza św. Krzyża w archikatedrze we Fromborku z całą pewnością należała do Mikołaja Kopernika. Na jej podstawie specjaliści z Centralnego Laboratorium Kryminalistycznego KG Policji dokonali komputerowej rekonstrukcji prawdopodobnego wyglądu 70-letniego astronoma.

Kwadrant (rekonstrukcja)

Triquetrum (rekonstrukcja)Astrolabium

(rekonstrukcja)

Przyrządy astronomiczne Kopernika

Jedyny zachowany przyrząd Kopernika można obejrzeć w krużganku zamku w Olsztynie. Jest to wykreślona na pionowej ścianie tablica pozwalająca wyznaczać momenty równonocy i śledzić ruch Słońca. Kopernik wykonał tablicę zapewne podczas swojego kilkuletniego pobytu w Olsztynie, rozpoczętego w 1516 r.

Imię Kopernika noszą między innymi…

SZKOŁA PODSTAWOWA W ŁĘKIŃSKU

OAO-3 Copernicus (1972-065A) - amerykański satelita do obserwacji w promieniach nadfioletowych i rentgenowskich, działał w latach 1972-1980

Dom Kopernika w Toruniu

Duży krater na Księżycu (107 km średnicy)

Róża „Mikołaj Kopernik” wyhodowana w 1969 roku, jasnoróżowa, o średnicy kwiatów 8–10 cm, pachnąca.

Powojnik „Mikołaj Kopernik”, kwiaty lila, w lecie z odcieniem różowym, średnica około 15 cm.

Pierwiastek 112 – kopernik (łac. copernicium)

Centrum Nauki „Kopernik" w Warszawie

Kopernik jest jednym z największych w Europie centrów nauki. Ekspozycja podzielona jest na sześć interdyscyplinarnych galerii z ponad 450 eksponatami.

Oblicze największego z astronomów Mikołaja Kopernika pozostałoby zapewne nieznane do naszych dni, gdyby nie fakt, że w czasach współczesnych Kopernikowi oraz tuż po jego śmierci wykonano kilka portretów i sztychów z jego podobizną, które z kolei stały się podstawą następnych. Obecnie dysponujemy ponad 300 portretami Mikołaja Kopernika, z których żaden nie pochodzi z jego czasów.

Portret Mikołaja Kopernikaz oryginału toruńskiego, uważany za autoportret Kopernika

Portret Mikołaja Kopernikaz zegara na katedrze w Strasburgu,1675

„Astronom Kopernik, czyli rozmowa z Bogiem” Jan Matejko 1872.

Obraz zamówiony z okazji 400-lecia urodzin genialnego astronoma

10 zł MIKOŁAJ KOPERNIK 1968 r.

Moneta ta bita była w latach: 1959, 1965, 1967, 1968 i 1969.

Mikołaj Kopernik - 2000 zł. Stop AU 900 (nakład 5000

szt., rok wyd. 1979)

Banknot 1000 zł przed laty powszechny w użyciu.

Mikołaj Kopernik na monetach i banknotach

Bibliografiahttp://www.naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,394142,540-

rocznica-urodzin-mikolaja-kopernika.htmlhttp://copernicus.torun.pl/biografia/1473-1491/2/?view=film&file=1http://odpal.to/ogladaj-film/Kopernik/filmaniak/bez-limitu.htmlhttp://www.youtube.com/watch?v=D7PB7kiCiCkhttp://www.youtube.com/watch?v=suxFU6LpOOshttp://www.kopernik.plhttp://kopernik.pl/index.php?id=1http://www.torun.pl/pl/turystyka/tylko-w-toruniu/mikolaj-kopernikhttp://copernicus.torun.pl/http://copernicus.torun.pl/nauka/astronomia/5/http://www.petea.home.pl/apan/files/user_files2/kopernik%20do

%20druku/13_twarze.pdf

Rysunek przedstawia obserwację częściowego zaćmienia Słońca prowadzoną przez Mikołaja Kopernika przy użyciu ……………………?

Pytanie …

Opracowanie: A. B. Oleszczyk