Prgatitja e pacientit n ndrhyrjet endoskopike GI

Izaura Azisllari 2

TITULLI: Prgatitja e pacientit n ndrhyrjet endoskopike GI.

ABSTRAKT

Nga pikpamja historike endoskopia i ka pas fillimet n kohn e Hipokratit (460-375 p.k),

kur ai prshkroi pr her t par spekulumin rektal. N t njjtn koh mendohet se sht

zbuluar dhe spekulumi gjinekologjik. Pr here t par Bozzini (1773-1809) ndrtoi

pararendsin e endoskopeve modern q e quajti Lichtleiter. Endoskopi i par i prdorur te

njerzit nga illiam Beaumont ne 1822. George olf prodhoi gastroskopin e par flexibel me

1911. Portugezi Fernando Alves Martins zbuloi endoskopin e pare me fibra optike ne vitin

1963-64. Babai modern i endoskopise njihet gjinekologu gjerman Semm. Ai zbuloi

insulfatorin e CO2 .

FUSHA E STUDIMIT

Roli infermieror n proedurn endoskopike digjestive. Masat q duhen marr n

prgatitjen e pacientit prpara kryerjes s proedurs endoskopike.

FJALT KYE

Endoskopi, Endoskopi digjestive, Kolonoskopi, Sigmoidoskopi, Endosonografi (EUS),

Endoskopi Kapsulare, Uler, Helikobakter Pylor, Koliti, Refluks Gastro- Ezofageal.

Prgatitja e pacientit n ndrhyrjet endoskopike GI

Izaura Azisllari 3

MIRNJOHJE DHE FALENDERIME

sht nj ndjesi e veant q t prshkon kur realizon nj pun t bukur dhe t dobishme.

Nj punim diplome sht nj punim shkencor, q ka nj struktur dhe nj qllim t caktuar

dhe prmes t cilit studenti edhe simbolikisht i prfundon studimet. Ve faktit q prpjekjet e

mia kan qen maksimale pr kt studim nuk mund t l pa prmendur kontributin e

personave q m kan ndihmuar:

S pari, nuk mund t l pa falenderuar familjen time pr mbshtetjen e tyre t

pakushtzuar.

S dyti, nj falenderim special dhe nj mirnjohje e thell shkon pr pedagogun

udhheqs Z. Indrit BIMI pr kontributin dhe bashkpunimin e tij.

S treti, mirnjohje shkon pr Spitalin Amerikan, ku dhe une jam pjese e stafit q m

dhan mundsi t mbledh informacionin e nevojshm pr realizimin e studimit.

Izaura Azisllari

Prgatitja e pacientit n ndrhyrjet endoskopike GI

Izaura Azisllari 4

Prmbajtja

TITULLI: Prgatitja e pacientit n ndrhyrjet endoskopike GI 2

MIRNJOHJE DHE FALENDERIM 3

INDEKSI PRMBAJTJES 4

I. HYRJE DHE NJOHURI E PRGJITHSHME 7 1.1 Parathenie 7 1.2 PRKUFIZIMI I ENDOSKOPIS 8

1.3 EPIDEMIOLOGJIA 9

1.4 OBJEKTIVAT E STUDIMIT 9

1.5 MATERIALI DHE METODIKAT 9

II. MASAT PARAPRAKE PR PASTRIM, DEZINFEKTIM, STERILIZI 10

III. KLASIFIKIMI I ENDOSKOPIS GASTROINTESTINALE 13

3.1 ENDOSKOPI E SIPRME E TRAKTIT GASTROINTESTINAL 13

3.1.1 SI DUHET T PRGATITET PACIENTI PR PROEDURN ENDOSKOPIKE

T SISTEMIT GI T SIPRM? 16

3.1.2 GJAT ENDOSKOPIS 18

3.1.3 PAS ENDOSKOPIS 19

3.2 ENDOSKOPI E POSHTME E TRAKTIT GASTROINTESTINAL 20

3.2.1 ENTEROSKOPI 21

3.2.2 KOLONOSKOPI 22

IV. KUJDESI INFERMIEROR GJAT ERCP-S 24

4.1 INFERMIERI I ERCP-S 24

4.2 KUJDESI NDAJ PACIENTIT 25

4.3 DEZINFEKTIMI I INSTRUMENTAVE 26

Prgatitja e pacientit n ndrhyrjet endoskopike GI

Izaura Azisllari 5

4.4 RREZIQET 27

V. RNDSIA E PROEDURS PARAPRGATITORE PR KOLONOSKOPI 30

5.1 PRGATITJA E ZORRS 30

5.2 PRGATITJA E PJESSHME 30

5.3 PRGATITJA E PLOT 31

5.4 DIETA 31

5.5 PRGATITJA ME LAVAZH NGA GOJA 32

5.6 MNYRA E PRGATITJES ORALE 32

5.7 PURGATIVT 33

VI. PRGATITJA N RRETHANA T VEANTA 34

6.1 T SMURT ME COLITIS 34

6.2 T SMURT ME KONSTIPACION 34

6.3 T SMURT ME HEMORAGJI NGA KOLONI 34

6.4 QETSIMI I T SMURIT 35

6.4.1 GJAT PROEDURS 35

6.4.2 PAS PROEDURS 36

6.5 TEKNIKA PARANDALUESE 36

6.5.1 QLLIMI KRYESOR I NDRHYRJES N KOLONOSKOPI 38

VII. SIGMOIDOSKOPIA 40

7.1 PRGATITJA PR TEST 40

7.2 SI KRYHET SIGMOIDOSKOPIA? 41

7.3 PSE KRYHET SIGMOIDOSKOPIA? 43

7.4 RREZIQET 44

VIII. ENDOSKOPIA KAPSULARE 46

8.1 FAR SHT ENDOSONOGRAFIA ( EUS )?. 46

Prgatitja e pacientit n ndrhyrjet endoskopike GI

Izaura Azisllari 6

8.2 KUR LIND NEVOJA PR ENDOSONOGRAFI?. 48

8.3 SI PRGATITEMI PR ENDOSONOGRAFI 49

8.4 SI KRYHET AJO? 50

8.5 RREZIQET 51

IX. KOLANGIO-PANKREATOGRAFIA ENDOSKOPIKE RETROGRADE ( ERCP) 53

9.1 FAR SHT ERCP? 53

9.2 SI PRGATITET PACIENTI PR ERCP 53

9.3 SI KRYHET ERCP? 54

X. RAST STUDIMI 57

XI. KONKLUZIONE 67

XII. REKOMANDIME 69

XIII. REFERENCA DHE LITERATURA 70

Prgatitja e pacientit n ndrhyrjet endoskopike GI

Izaura Azisllari 7

I. HYRJE DHE NJOHURI E PRGJITHSHME MBI STUDIMIN

1.1 PARATHNIE

Endoskopia digjestive sht ndr procedurat mjeksore q po merr nj vmendje t madhe

pr shkak t rolit t rndsishm q ka n zbulimin e smundjeve digjestive ,sht nj metod

q prdoret pr t eksploruar organet kavitare t brendshme t organizmit, por edhe m gjer

si pasoj e zhvillimit t teknologjis mininvazive diagnostikuse.

Termi endoskopi vjen nga greqishtja endo brenda dhe skopi vzhgim i kujdesshm

Prgatitja e pacientve pr realizimin e ktyre procedurave hap pas hapi, vendos para

prgjegjsise infermieren dhe rolin e saj. Prparimi i teknologjis dhe shkences mjeksore ka

br m t leht zbulimin e patologjive gastrointestinale duke arritur rezultate befasuese.

sht br e domosdoshme t zotrohet nj informacion teorik n koordinim me nj

shkathtsi praktike pr realizimin e ktyre procedurave.

Nga nj vshtrim i jashtm joprofesional kto ndrhyrje mund t duken t thjeshta dhe t

realizueshme vetm nga mjeku, por nuk duhet t harrojm rolin infermieror tepr t

rndsishm n t gjitha procedutat endoskopike, jo vetem digjestive. Rol i cili konsiston n

prgatitjen para nderhyrjes, gjat ndrhyrjes, i dhe kujdesin q vijon m pas q mund te

zgjas edhe nj jave. Prandaj n qendrat endoskopike duhet nj infermiere me eksperience

pune n mnyr q t prballoj me sukses detyrn.

Me an t ktij studimi do t njihemi me shpeshtsin e prdorimit t ktyre procedurave dhe

rolin infermieror ne seciln procedur endoskopike digjestive, por edhe m gjer si pasoj e

zhvillimit t teknologjis mininvazive diagnostikuse.

Prgatitja e pacientit n ndrhyrjet endoskopike GI

Izaura Azisllari 8

1.2 PRKUFIZIMI

Endoskopi = endo (brnda) + skopia (t shikosh) Endoskopi do t thot t vzhgosh n brendsi te trupit pr qllime mjeksore, duke prdorur

endoskopin. Ai sht nj instrument q prdoret pr ekzaminimin e brendshm t nj organi

ose kaviteti. N ndryshim nga t gjith mjetet e tjera ekzaminuese, endoskopi vendoset n

mnyr t drejtprdrejt n brendsi t organit q do t ekzaminohet.

Endoskopi gjithashtu mund t'i referohet pr t prdorur nj baroskop n situata teknike, ku

linja e drejtprdrejt e pamjes, vzhgimi nuk sht i realizueshem.

Nj endoskop mund t prbhet nga nj tub i ngurt apo fleksibl, nj sistem i ofrimit t

drits pr t ndriuar organin apo objektin nn inspektim. Burim drite sht zakonisht jasht

trupit dhe drita sht e drejtuar n mnyr tipike me an t nj sistemi t fibrave optike, nj

sistem lente transmeton imazhin nga lente objektivi pr shikuesit, zakonisht nj sistem lente

n rastin e endoskopit t ngurt ose nj pako e fiberoptiks n rastin e nj fiberskopi, nj kanal

shtes pr t lejuar hyrjen e instrumenteve mjeksore apo manipuluese.Trupi i njeriut nuk

mund t vzhgohet vetm me nj lloj endoskopi, pasi organizmi i njeriut nuk e lejon nj gje

t till. N baz t organit q do t vzhgohet , do t marr emrtimin edhe lloji i endoskopit.

1. Trakti Gastrointestinal: ezofag, stomak dhe duodenum

Esofagogastroduodenoskopi

2. Zorrt e vogla Enteroskopi

3. Zorrt e mdha(zorra e trash)Kolonoskopi, Sigmoidoskopi

4. Rektum dhe Anus Rektoskopi dhe Anoskopi

5. Kanalet BiliareKolangiopankreatografi, Kolangiopankreatoskopi

Ka edhe emrtime t tjera , jo n baz t organit q do t vzhgohet , por n varsi t

mnyrs se si funksionon procedura psh : Kapsula endoskopike, kolonoskopi virtuale,

ultrasonografia enoskopike etj.

Prgatitja e pacientit n ndrhyrjet endoskopike GI

Izaura Azisllari 9

1.3 EPIDEMIOLOGJIA

Smundjet e traktit gastrointestinal jan shum t shpeshta dhe patologjit nga t cilat preket

jan nga ato m vdekjeprurset,e deri tek ato t lehtat. Pr kt arsye prdorimi i procedurave

endoskopike si metoda diagnostikuese sht gjithnj e m i shpesht.

QLLIMI : Qllimi i ktij studimi sht t paraqes rolin dhe domosdoshmrin e

pjesmarrjes s infermierit n procedurat endoskopike digjestive,n lidhje me prgatitjen pr

procedur , gjat procedurs endoskopike si dhe pr kujdesin infermieror m pas dhe

informimin e pacientve pr vetkujdesje.

1.4 OBJEKTIVAT E STUDIMIT :

Njohje me rndsin e proedurave endoskopike digjestive dhe rolin infermieror n

seciln prej tyre.

Njohja me llojet dhe mnyrat e kryerjes s endoskopis digjestive.

Studim statistikor n pavionin e gastro-hepatologjis dhe analiz e tyre.

Arsyet e kryerjes s endoskopise digjestive, avantazhe dhe disavantazhe .

1.5 MATERIALI DHE METODIKA

Studimi sht retrospektiv, pasi jan marr n studim 225 raste t pacientve n pavionin e

gastr