prinsjesdag docentenhandleiding vmbo havo vwo

3
Docentenhandleiding Lesmateriaal onderbouw vmbo en havo/vwo Prinsjesdag

Upload: muppetzoot

Post on 16-Feb-2015

174 views

Category:

Documents


3 download

DESCRIPTION

Prinsjesdag Docentenhandleiding VMBO Havo VWO

TRANSCRIPT

Page 1: Prinsjesdag Docentenhandleiding Vmbo Havo Vwo

Docentenhandleiding

Lesmateriaal onderbouw vmbo en havo/vwo

Prinsjesdag

Page 2: Prinsjesdag Docentenhandleiding Vmbo Havo Vwo

werkblad a

Opgave 1• De overheid betaalt mee aan jouw opleiding. waar / niet waar• De overheid betaalt mee aan de huisarts. waar / niet waar• De overheid betaalt mee aan nieuwe snelwegen. waar / niet waar

Opgave 2a Een overzicht van inkomsten en uitgaven heet een

begroting.b De begroting voor Nederland heet de rijksbegroting.c De dag dat de regering vertelt wat er in de rijksbegroting

staat heet Prinsjesdag.

werkblad b

Opgave 1Antwoord c.

Opgave 2Mogelijke antwoorden: loon- en inkomstenbelasting (omdat hij/zij geld verdient), BTW (omdat hij/zij spullen koopt), motorrijtuigenbelasting (omdat hij/zij een auto of motor heeft).

werkblad c

Opgave 1• Iedere minister bedenkt waaraan hij geld wil uitgeven. waar / niet waar• De minister van Financiën verdeelt het geld. waar / niet waar

Opgave 2a Alle ministers / de regeringb De minister van Financiënc De Eerste en Tweede Kamer

werkblad d

Opgave 1• Op Prinsjesdag begint het nieuwe werkjaar van de Koningin. waar / niet waar• De Koningin leest de Troonrede voor in de Tweede Kamer. waar / niet waar• In de Troonrede staat hoe het gaat met Nederland. waar / niet waar

Opgave 2Antwoord c. (al zit niet de hele rijksbegroting in het koffertje, maar slechts een deel ervan)

Waarom dit lespakket?Het ministerie van Financiën vindt het belangrijk dat leerlingen

in de onderbouw van vmbo en havo/vwo begrijpen waar het bij

een belangrijke dag als Prinsjesdag over gaat. Het ministerie heeft

daarom de Werkbladen Prinsjesdag samengesteld. Leerlingen vinden

hierin uitleg over het hoe en waarom van Prinsjesdag, de rijks-

begroting en de Miljoenennota. De onderwerpen worden behandeld

op een manier die aansluit bij hun belevingswereld.

OpzetDe teksten en opgaven zijn zo geformuleerd en vormgegeven dat

leerlingen zelfstandig aan het werk kunnen. Omdat tussen vmbo

en havo/vwo behoorlijke niveauverschillen bestaan, zijn voor beide

groepen aparte werkbladen beschikbaar. Voor het vmbo zijn de

antwoorden op de opgaven letterlijk terug te vinden in de tekst.

Voor havo/vwo zijn er ook opgaven die wat meer zoek- en denk-

werk vereisen. De werkbladen zijn los van elkaar te gebruiken.

U kunt ze allemaal behandelen, of een deel ervan, afhankelijk van

uw beschikbare tijd. De werkbladen zijn goed kopieerbaar, zodat

u ze kunt vermenigvuldigen naar het aantal leerlingen in uw klas.

LessuggestiesOp en rondom Prinsjesdag kunt u op allerlei manieren met uw

leerlingen aan de slag. Een paar suggesties:

• Laat de leerlingen (deels) in de klas de opdrachten uit het werk-

blad maken en/of geef het werkblad als huiswerk mee. Bespreek

de antwoorden in de volgende les.

• Neem één van de journaaluitzendingen op Prinsjesdag op.

Bekijk deze samen met uw leerlingen.

• Laat de leerlingen thuis naar (journaal)uitzendingen kijken

op en rond Prinsjesdag en laat ze een aantal krantenartikelen

verzamelen. Voer een klassikaal gesprek over Prinsjesdag. Sta

stil bij het keuzeproces van de overheid achter de uitgaven en

inkomsten. Meer uitgeven aan het ene beleidsterrein betekent

dat aan een ander minder uitgegeven kan worden.

• Discussieer over de noodzaak van belastingen in relatie tot de

uitgaven. Ga eventueel dieper in op de inkomsten en uitgaven

van de hele collectieve sector (= Overheid, Sociale Zekerheid en

Zorg). De overheidsuitgaven worden grotendeels betaald uit de

belastingopbrengsten; de uitgaven voor Sociale Zekerheid en

Zorg worden grotendeels uit premieopbrengsten gefinancierd.

• Sta stil bij de invloed van de economische situatie op de rijks-

begroting. De economische groei, de ontwikkeling van lonen en

prijzen en de werkgelegenheid zijn van invloed op de hoogte

van de overheidsuitgaven en -inkomsten. De economische

situatie is van groot belang bij het opstellen en definitief vast-

stellen van de begroting. Het bepaalt in feite de mogelijkheden

en onmogelijkheden bij de keuzes.

• Laat de leerlingen een werkstuk maken over Prinsjesdag.

Informatiebronnen: de werkbladen, internet, krantenartikelen,

tv.

Aansluiting bij de onderbouwDe inhoud van de Werkbladen Prinsjesdag sluit aan bij de kern-

doelen van het leergebied Mens & Maatschappij. En dan

met name:

38 De leerling leert een eigentijds beeld van de eigen omgeving,

Nederland, Europa en de wereld te gebruiken om verschijnse-

len en ontwikkelingen in hun omgeving te plaatsen.

42 De leerling leert in eigen ervaringen en in de eigen omgeving

effecten te herkennen van keuzes op het gebied van werk en

zorg, wonen en recreëren, consumeren en budgetteren, verkeer

en milieu.

44 De leerling leert op hoofdlijnen hoe het Nederlandse politieke

bestel als democratie functioneert en leert zien hoe mensen

op verschillende manieren bij politieke processen betrokken

kunnen zijn.

Achtergrondinformatie

Leerlingen kunnen op zoek naar informatie op internet. Omdat veel scholen (nog) niet beschikken over voldoende computers, is dat echter niet noodzakelijk voor het beantwoorden van de opgaven.

Een relevante website is de jongerensite van het ministerie van Financiën: http://jongeren.minfin.nl. Voortgezet onderwijs – onderbouw. Met:• Prinsjesdagweetjes.• Meer informatie over overheidsinkomsten en -uitgaven.• De geschiedenis van belastingen.• Het begrotingsproces.• Werkstuktips.• Een Sitewizard die leerlingen helpt bij het maken van

een digitaal werkstuk.

www.minfin.nlWebsite van het ministerie van Financiën. Informatiebron voor uzelf.

www.prinsjesdag2008.nlVanaf een week voor Prinsjesdag kunt u hier terecht voor alle actuele informatie over de rijksbegroting en de Miljoenennota. De rijksbegroting, de Miljoenennota 2009 en het Belastingplan zijn op Prinsjesdag vanaf 15.15 uur openbaar.

Docentenhandleiding

Uitwerking van de opgaven vmbo

Page 3: Prinsjesdag Docentenhandleiding Vmbo Havo Vwo

werkblad a

Opgave 1Antwoord d.

Opgave 2• Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap geeft

bijvoorbeeld geld uit aan scholen, universiteiten, musea, theater.

• Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid geeft bijvoorbeeld geld uit aan bijstandsuitkeringen, kinderbijslag, de aow, de ww.

• Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport geeft bijvoorbeeld geld uit aan ziekenhuizen, huisartsen, bejaardentehuizen, topsport.

werkblad b

Opgave 1• Als je een pakje sigaretten koopt, betaal je btw én accijns. waar / niet waar• Als je een spijkerbroek koopt, betaal je inkomstenbelasting. waar / niet waar• De overheid betaalt de meeste dingen van de belasting-

inkomsten. waar / niet waar

Opgave 26% btw

• Brood, melk, medicijnen. • Dokter, kapper, loodgieter, schilder.

19% btw

• Cd’s, computers, kleding, sieraden, parfum.• Boekhouder, tuinman, schoonheidsspecialist, glazenwasser.

werkblad c

Opgave 1• De minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap maakt

de begroting voor zijn ministerie. waar / niet waar• De minister van Financiën maakt een samenvatting van de

Miljoenennota. waar / niet waar• De Staten-Generaal beslissen of de plannen van de regering

doorgaan. waar / niet waar

Opgave 2Antwoord c.

werkblad d

Opgave 1Antwoord c.

Opgave 2Antwoord a.

Bij deze docentenhandleiding horen de Werkbladen Prinsjesdag. Het lesmateriaal is een uitgave van het ministerie van Financiën.

Ministerie van FinanciënDirectie Bedrijfsvoering & CommunicatiePostbus 202012500 ee Den HaagTelefoon (0800) 8051Internet www.minfin.nl

September 2008Oplage: 13.100

Tekst dst Educatieve Communicatie, BaarnVormgeving en illustraties Studio Tint, Den HaagDruk Drukkerij van Deventer, ’s Gravenzande

Docentenhandleiding

Uitwerking van de opgaven havo/vwo