PRIRUČNIK ZA SPREMANJE

1. KOLOKVIJA

OSNOVI SOCIOLOGIJE SA SOCIOLOGIJOM PRAVA

Akademska 2013/2014 godina

PO UDŽBENIKU „SOCIOLOGIJA ZA PRAVNIKE“ (Ivan Šijaković i Dragana Vilić)

Banja Luka, 2013.

2

Predgovor

Poštovane kolege studenti,

U prvom semestru vašeg studiranja na Pravnom fakultetu Univerziteta u Banjoj Luci izučavate predmet

Osnovi sociologije sa sociologijom prava (4P + 2V).

Da biste dobili završnu ocjenu, morate da prođete nekoliko pragova provjera znanja, između ostalog:

- Prvi kolokvij (20 bodova)

- Drugi kolokvij (20 bodova)

- Prisustvo nastavi (4 boda)

- Ukoliko ostvarite potreban broj bodova (14) poslije prvog kolokvija, možete biti u mogućnosti da pišete

seminarski rad koji se takođe vrednuje sa određenim brojem bodova. (6 bodova)

- Završni ispit (50 bodova)

Prvi kolokvij studenti rade 28.11.2013. godine u amfiteatru Pravnog fakulteta.

Pitanja na testu biće koncipirana na bazi podjela, na koja će studenti jasno, precizno i koncizno davati svoje

odgovore.

Materija koja ulazi u prvi kolokvij:

UVOD (15-45 strane)

PREDMET I METOD SOCIOLOGIJE (47-74 strane)

DRUŠTVO (75-121 strane)

Zaključno sa 121 stranom knjige.

Групе

1. група (001-120)

у 09.00 сати

2. група (121-240)

у 09.45сати

3. група (240- ... )

у 10.30 сати

3

UVOD

Sociologija (prava) je nauka koja proučava:

a) društvene pojave

b) društvene procese

c) društvene odnose

d) društvene tvorevine

e) društvenu srtukturu

Sociologija mora da ispuni svoje osnovne funkcije:

a) saznajnu funkciju

b) propedeutičku

c) metodološku funkciju

d) funkciju “izoštravanja” kritičke svesti

e) funkciju orijentacije

Sociologija se može podeliti na tri osnovne grupe:

a) opšta sociologija

b) posebne sociologije

c) pojedinačne sociologije

Četiri osnovna načina naučnog kontakta između sociologije i prava:

a) paralelan

b) posredan

c) interdisciplinarni

d) konfliktni

Sociološka analiza prava zasniva se na tri osnovna teorijska principa:

a) prvi se odnosi na prirodu prava posmatranu iz sociološke perspektive – pravo je iskustvena pojava i

sve karakteristike prava proističu iz specifičnosti ljudske prirode i života u zajednici (ustanovljen u

pravnoj tradiciji starog Rima);

b) drugi princip se odnosi na strukturu prava posmatranu iz sociološke perspektive – pravo je šire od

pravnog pravila ne može se svesti na poredak normi – zakone i druge opšte i pojedinačne akte, one su

bitan element strukture prava, ali ne i jedini – društvena dimenzija/činioci prava je/su ravnopravni

element strukture prava

c) treći princip se odnosi na pravo kao jednu dinamičku cjelinu koja se mijenja u vremenu i prostoru

Sociologija, kao nauka o društvu se određje kao:

a) opšta

b) teorijska

c) objektivna

d) sistematična

Sociologija prava ima dva velika područja:

a) Područje nastanka i promjene prava

b) Područje primjene prava

Utemeljivač sociologije prava je Max Weber

Nastanak i razvoj prava veže se za pojam - racionalizacija svijeta

4

Pravo se razvija i mijenja kroz sljedeće faze:

a) Sekularizacija

b) Generalizacija

c) Sistematizacija

d) Formalizam

e) Profesionalizacija

f) Pozitivizacija

Sociologija umetnosti 1. Sociologija likovnih

umetnosti 2. Sociologija književnosti 3. Sociologija pozorišta 4. Sociologija muzike 5. Sociologija filma

Sociologija saznanja 1. Sociologija nauke 2. Sociologija jezika 3. Sociologija ideja

Sociologija religije 1. Sociologija svetskih

religija 2. Sociologija verskih

zajednica 3. Sociologija ekumenizma

i sekularizacije

Sociologija morala 1. Sociologija delinkvencije

i patoloških pojava 2. Sociologija javnog

morala 3. Poslovna i profesionalna

etika 4. Sociologija morala

društvenih grupa

Sociologija obrazovanja 1. Sociologija osnovnog

obrazovanja 2. Sociologija srednjeg

obrazovanja 3. Sociologija visokog

obrazovanja

Sociologija masovnih komunikacija

1. Sociologija elektronskih i pisanih medija

2. Sociologija video produkcije

3. Sociologija Interneta

1. Ekonomska sociologija

2. Sociologija profesija

3. Sociologija menadžmenta

4. Sociologija slobodnog vremena

5. Sociologija turizma

6. Sociologija preduzetništva

1. Sociologija sela 2. Sociologija grada 3. Sociologija

okruženja 4. Socijalna

ekologija

1. Sociologija političkih partija 2. Sociologija etničkih grupa i nacija 3. Sociologija prava 4. Sociologija rata 5. Sociologija društvenih pokreta i

sukoba 6. Sociologija javnosti i javnog

mnenja

1. Sociologija partnerstva i rađanja

2. Rodne studije 3. Sociologija

generacija 4. Sociologija

detinjstva 5. Sociologija

omladine

5

Kako izbjeći stranputice i zamke u sociologiji?

a) Sačuvati se od djelovanja ideologije

b) Istraživati objektivno i pouzdano

c) zauzeti neutralan stav prema predmetu istraživanja

d) Stalno širiti teme i područja istraživanja

e) Održati ravnoteži između teorije i prakse

Kont je sociologiju podelio na

a) socijalnu statiku

b) socijalnu dinamiku

Dirkem govori o dve vrste solidarnosti:

a) mehaničkoj

b) organskoj

Maks Veber Postoje četiri vrste delanja:

a) afektivno

b) tradicionalno

c) vrednosno racionalno

d) ciljno-racionalno

Čuvena Parsonsova AGIL šema uključuje četiri funkcije ,a to su:

a) (A) adaptacija

b) (G) postizanje cilja

c) (I) integracija

d) (L) latentnost

Četiri podsistema Parsonove AGIL šeme:

a) ponašajući organizam

b) socijalni sistem

c) kulturni sistem

d) sistem ličnosti

Merton govori o dvije vrste funkcija u društvu:

a) Latentna

b) Manifestna

Na bazi interesa, prema Darendorfu, formiraju se tri vrste grupa:

a) kvazigrupe

b) konfliktne grupe

c) interesne grupe

From govori o tri mehanizma bjekstva od slobode:

a) autoritarnost

b) destruktivnost

c) konformizam

From govori o neproduktivnim oblicima:

a) asocijacije (mazohizam, sadizam, destrukcija i indiferentnost)

b) asimilacije (receptivna, eksploatatorska, zgrtačka i tržišna orjentacija)

c) produktivnim orjentacijama (ljubav i spontana, aktivna, integrisana ličnost)

6

Bel ističe da svako društvo ima tri oblasti:

a) društvenu strukturu

b) politički sistem

c) kulturu

Turen govori o dve vrste sociologije:

a) sociologija adaptacije

b) sociologija konflikta

Sociologija adaptacije po Turenu proučava:

a) Ponašanje

b) Adaptaciju

c) Funkcionisanje

d) Promene sistema

Burdije ističe četiri vrste kapitala koje omogućuju pojedincu da se takmiči u okviru polja, da kontroliše sebe i

druge. To su:

a) ekonomski

b) kulturni

c) socijalni

d) simbolički

PREDMET I METOD SOCIOLOGIJE

Predmet nauke je “objekat” na koji je:

a) usmjerila svoju pažnju,

b) svoj kategorijalno pojmovni aparat i

c) svoje metodološke instrumente.

Dvije stranputice u savremenoj sociologiji:

a) funkcionalizam

b) marksizam

Funkcije metoda u nauci:

a) Istraživačka

b) Operativna

c) Konstitutivna i

d) Razvojna

“Sociološki metod”- tri sastavna dijela metodologije po V. Miliću:

a) Logički

b) Tehnički

c) Naučno-strategijski

Sociološki metod:

a) Naslanja se na predmet sociologije

b) Usmjerava istraživački postupak

c) Određuje analitički okvir

7

Analitički postupak (metod) naučnog istraživanja obuhvata:

a) analizu

b) apstrakciju

c) specijalizaciju

d) klasifikaciju

e) dedukciju

Sintetički postupak (metod) naučnog istraživanja obuhvata:

a) sintezu

b) generalizaciju

c) konkretizaciju

d) spajanje

e) indukciju

Faze naučnog istraživanja

a) Teorijsko, logičko odabiranje teme za istraživanje i analizu

b) Određenje predmeta istraživanja i istraživačk(og)ih problema(ậ),

c) Postavljanje hipotetičkog okvira za istraživanje.

d) Prikupljanje naučne građe i podataka na bazi predmeta istraživanja i postavljenog hipotetičkog

okvira.

e) Naučni opis pojave koja se istražuje.

f) Naučno objašnjenje istraživane pojave.

g) Uključivanje dobijenih naučnih rezultata u naučnu teoriju i sistem nauke.

Hipoteze imaju nekoliko funkcija:

a) usmeravajuću funkciju

b) funkciju integracije

c) funkciju pomaganja

d) funkciju lociranja problema

e) određivanja tehnika

Prema nivou opštosti hipoteze se klasifiluju na:

a) opšte

b) posebne

c) pojedinačne

d) zasnivajuće

e) razrađujuće.

Prema saznajnoj ulozi hipoteze se klasifikuju na:

a) ad hoc hipoteze

b) radne hipoteze

c) pomoćne hipoteze

d) apstraktne hipoteze

Prema sadržaju hipoteze se dele na:

a) hipoteze deskriptivnog sadržaja

b) hipoteze svrstavajućeg sadržaja

c) hipoteze eksplikativnog sadržaja

d) hipoteze prognostičkog sadržaja

8

Instrumenti i tehnike sociološkog istraživanja

a) Posmatranje

b) Razgovor i upitnik.

c) Klasifikacija i merenje (skaliranje).

d) Statistička analiza

e) Eksperiment.

f) Uporedna analiza

g) Analiza sadržaja

h) Studija slučaja

Posmatranje sa učestvovanjem može biti:

a) Potpuni učesnik

b) Posmatrač se pojavljuje u ulozi posmatrača i učesnika

c) Učesnik se pojavljuje u ulozi posmatrača i učesnika

d) Potpuni posmatrač

Tri bitne pretpostavke za uspješno istraživanje na osnovu upitnika ili untervjua:

a) Ispitanik teži da pruži određene podatke

b) Da je kompetentan da to učini

c) Da ispitivač i ispitanik obave dobru komunikaciju

Osnovni mjesrni instrument je skala koja može biti:

a) Nominalna

b) Ordinalna

c) Intervalna

d) Racio skala

Posotje tri nivoa uporednog istraživanja:

a) Poređenje u okviru istog društva

b) Uporedna istraživanja u raznim društvima

c) Istraživanja koja se odnose na društva različitih epoha i nivoa društvenog razvoja

Analiza sadržaja može biti:

a) Kvantitativna

b) Kvalitativna

Vojin Milić napominje da je prilikom pripremanja i izvođenja eksperimenta u sociološke svrhe potrebno

obratiti pažnju na četiri osnovna zadatka:

a) izbor problema

b) uspostavljanje ili pronalaženje najadekvatnije eksperimentalne situacije

c) stvaranje plana posmatranja celog toka eksperimenta

d) analiza i teorijsko tumačenje rezultata eksperimenta.

Postoje tri vrste hipoteza u okviru postavljanja istraživačkog projekta:

a) preliminarna hipoteza

b) radna hipoteza

c) glavna hipoteza

9

Faze istraživačkog projekta

a) Uvodni deo

b) Određenje predmeta i problema istraživanja.

c) Cilj istraživanja

d) Postavljanje hipoteza.

e) Varijable

f) Tehnike prikupljanja podataka.

g) Uzorak.

h) Analiza dobijenih rezultata.

i) Zaključak

j) Literatura i prilozi.

Priprema za izradu seminarskog rada podrazumijeva:

a) Izbor oblasti i teme za izradu rada

b) Izbor literature i drugih izvora

c) Formulisanje naslova rada

Skica rada podrazumjeva:

a) Uvod

b) Teorijski okvir istražvanja

c) Osnovni rezultati rada

d) Zaključak, literatura i prilozi

Vrste ciljeva:

a) PRAGMATIČNI

b) NAUČNI

Posotoje tri vrste hipoteze:

a) Preliminarna

b) Radna

c) Glavna

U istraživanju „Uticaj globalizacije na slabljenje nacionalne države“ odredite nezavisnu i zavisnu

varijablu!

NEZAVISNA – globalizacija

ZAVISNA - nacionalne države

Osnovni elementi seminarskog rada su:

a) Naslovna strana

b) Rezime

c) Sadržaj

d) Uvod

e) Razrada teme

f) Zaključak

g) Literatura

Najveći dio istraživanja prate dvije vrste projekata:

a) IDEJNI PROJEKAT

b) IZVEDBENI PROJEKAT

IZVEDBENI PROJEKAT se radi ako je idejni projekat naišao na adekvatnu društvenu podršku.

lkkkkjhgggfczguuhčk

jhggugvfv [Type a quote from the

document or the

summary of an

interesting point. You

can position the text

box anywhere in the

document. Use the Text

Box Tools tab to change

the formatting of the

pull quote text box.]

10

Društveni proces podrazumjeva:

a) sve društvene promjene

b) kretanja

c) interakciju

Ukupna društvena struktura ili opšta struktura društva uključuje odnose između:

a) ekonomije,

b) socijalnog stanja,

c) politike

d) kulture u društvu

Svaki društveni poredak ima nekoliko bitnih elemenata:

a) članovi društva uvijek teže ostvarenju određenih ciljeva

b) da bi se oni ostvarili moraju postojati određena pravila i norme ponašanja

c) radi zaštite društvenog poretka mora postojati sistem društvene kontrole

U okviru društvenog sistema diferenciraju se različiti dijelovi koji imaju određene funkcije:

a) Integrativnu funkciju obavljaju norme

b) U funkciji postizanja ciljeva su kolektivi

c) Funkciju održavanja obrasca imaju vrijednosti

d) Prilagodljivost društvenog sistema je funkcija uloge

Karakteristike naučnog saznanja su:

a) objektivnost

b) opštost

c) sistematičnost

d) preciznost

e) pouzdanost

f) proverljivost

g) razvojnost

h) unutrašnja koherentnost iskaza.

U osnovi naučnog objašnjenja nalaze se tri postupka:

a) Opis vidljivog, prolaznog stanja pojave, procesa

b) Utvrđivanje neophodnih i dovoljnih uzoraka i uslova

c) Sistematizovanje svih veza i odnosa uzroka i uslova sa već postojećim zakonom i teorijom

Svaka društvena pojava može se razmatrati s obzirom na:

a) poreklo

b) razvoj

c) strukturu

d) funkcije

e) formu

f) značenje

g) istinu

h) vrednost

11

Izvor moći nalazi se u:

a) posedovanju (lepota, položaj, bogatstvo, znanje)

b) uticaju (naređenja, pritisci, pravo, navike i moral).

Raznovrsni oblici društvene pokretljivosti (mobilnosti) u sociologiji se dele u dve grupe:

a) vertikalna pokretljivost

b) horizontalna pokretljivost

Po nivou opštosti i po svojoj formi paradigmatske teorije se mogu podeliti na:

a) paradigmatske teorije na najvišem nivou generalnosti;

b) na središnjem nivou generalnosti

c) paradigme kao osnova za razumevanje zajedničkih primera (uzora) kojima se nude mogući

odgovori za rešavanje određenih problema, kao što su demokratija, društveni pokreti,

Tri prepreke savremene politike

a) APATIJA (čemu sve to, nema izlaza, ništa se neće promeniti)

b) APSTINENCIJA (neću da politika dominira u mom životu)

c) APOLITIČNOST (dosadno – agresivno)

Prema mišljenju Džona Miršajmera i Stiva Volta, tri najuticajnija lobija u SAD su:

a) Američka asocijacija penzionera

b) Američko izraelski komitet za javne posove

c) Nacionalna asocijacija za oružje

Vrste naučnog objašnjenja društvene pojave:

a) Uzročno

b) Funkcionalističko

c) Teleološko

d) Genetičko

Funkcije metoda u nauci:

a) Istraživačka

b) Operativna

c) Konstitutivna i

d) Razvojna

DRUŠTVO

Tri zajedničke sfere društva u njegovim prostornim i vremenskim pojavljivanjima i manifestovanjima su:

a) ekonomija

b) organizacija društva

c) kultura

Tri osnovne i važne situacije odnosa između čovjeka i društva su:

a) Društvo je često nadrđeneno pojedincu, ono je samostalna odvojena sila iznad čovjeka

b) Nadređenost pojedinca društvu

c) Društvo i pojedinac zadržavaju određen stepen autonomnosti i specifičnsoti, bez međusobnog

ugrožavanja i sputavanja

12

Različita stanja kroz koja prolazi društvo su:

a) Statična

b) Dinamična

c) Progresivna

d) Moderna

e) Tradicionalna

f) Razvojna

g) Opadajuća

Preduzetništvo objedinjuje tri faktora:

a) Kontekst u koji je smještena sama prilika;

b) Set osobina koje su potrebne da se identifikuje i realizuje ta prilika;

c) Mogućnost ostvarenja konkretnih rezultata.

Preduzetnici moraju uticati na:

a) investitore

b) članove tima i zaposlene

c) kupce

U. Bek: Društvo rizika – razvojna faza modernog društva u kojoj su socijalni, politički, ekološki i

individualni rizici koje su izazvale tehnološke inovacije sve manje pod kontrolom.

a) neke rizike ne možemo izbjeći ni spriječiti

b) neke rizike moramo otkloniti

c) s nekim rizicima moramo živjeti, na njih se navikavati.

Tipovi savremenih društava:

a) Industrijsko

b) Postindustrijsko

c) Globalno

d) Društvo u tranziciji

e) Društvo rizika

f) Preduzetničko društvo (društvo znanja)

g) Civilno i postcivilno

Elementi zatvorenog društva su:

a) Ekonomsko, socijalno i kulturno zatvaranje

b) Obrazovanje i društveno zatvaranje

c) Uloga ideologija u društvenom zatvaranju

d) Strah i fobija

NAPOMENA

Koje od navedenih društava nije posebno društvo? FEUDALNO / AFRIČKO / GRČKO

Koje od navedenih društava jeste posebno društvo? RUSKO / ZAPADNO / KINESKO

Koje od navedenih društava jeste pojedinačno društvo? KAPITALISTIČKO / FRANCUSKO /

BALKANSKO

13

Tri ključne kategorije preduzetničkog društva su:

a) preduzetništvo kao poslovna aktivnost;

b) preduzetnik kao pokretač poslovnih aktivnosti

c) inicijativa kao mentalna, radna i stvaralačka pokretačka snaga kod pojedinca i(ili) grupe.

Tri osnovna nivoa civilnog društva!

a) građanin (pojedinac)

b) udruženja građana i građanske ustanove

c) javnost

Prema subjektu konflikta postoje klasni, rasni, etnički, verski, politički, generacijski, polni.

Prema vremenu ispoljavanja, konflikti se dele na povremene i stalne.

Prema intenzitetu ispoljavanja, postoje otvoreni i tihi (prikriveni) konflikti.

Prema položaju (mestu) ispoljavanja, konflikti se dele na unutargrupne i međugrupne konflikte.

Postoji više oblika manifestovanja unutargrupnog konflikta:

a) konflikti potreba i vrednosti,

b) konflikti motiva,

c) konflikti uloga i položaja,

d) konflikti interesa,

e) konflikti ciljeva,

f) konflikti vizija,

g) konflikti prava i obaveza,

h) konflikti odgovornosti,

i) konflikti očekivanja,

j) konflikti rukovođenja.

Luis Kozer pominje dva tipa „otpadnika“ kao uzrok konflikta unutar grupe:

a) apostazik

b) jeretik

Turen traga za sociologijom koja bi bila poodna za analizu postindustrijskog društva i time uočava dva tipa

sociologije:

a) sociologija adaptacije

b) sociologija konflikta

Istoričnost je kombinacija tri elementa:

a) modus saznanja

b) modus akumulacije

c) modus kulture

SREĆNO NA PRVOM KOLOKVIJUMU