pËrmbajtja - rks-gov.netmasht.rks-gov.net/uploads/2015/09/28052012-profili... · web...

Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë

Programi mësimor

ARSIMI PROFESIONAL

Programi pilot 2012

TEKNOLOGJI USHQIMORE

Profili: Përpunues i mishit

Niveli I

Klasa 10-11

Niveli II

Klasa 12

Kosovë, 2012

1. PARATHENIE

Shoqëritë bashkëkohore arsimin e konsiderojnë ndër pasuritë më të rëndësishme të njerëzimit dhe përpiqen të gjurmojnë potencialin e tij të plotë, në mënyrë që t’u ndihmojnë njerëzve të ballafaqohen me sfidat e botës së sotme.

Pas një krize të gjatë, shoqëria kosovare sot ballafaqohet me një sfidë të re për t’iu bashkangjitur rrjedhave aktuale të zhvillimit ndërkombëtar. Në sferën e arsimit, reforma e planprogramit është një reagim ndaj zhvillimeve të reja në shoqërinë kosovare. Procesi i reformës së planprogramit synon rritjen e cilësisë së arsimit dhe barazisë në gëzimin e dobive që ofron ai për të gjithë nxënësit dhe inkuadrimin e sistemit të arsimit në rrjedhat aktuale që kanë të bëjnë me reformat e arsimit në sistemet tjera të përparuara. Nevojat e përhershme për ristrukturimin e shkollimit dhe për ripërkufizimin e qëllimeve dhe objektivave të tij, lidhen me ndryshimet që shfaqen në shoqëri, ekonomi, politikë, shkencë e teknologji.

Në planprogramet për arsimin profesional të Kosovës gjerësia dhe thellësia e formimit të nxënësve shikohen si një proces integral që përmbledhë dimensionin e përgjithshëm të njeriut, dimensionin shoqëror të qytetarit dhe dimensionin profesional të punëtorit, të pajisur me dije, shprehi dhe vlera të shumëfishta. Nxënësit do të ndjekin lëndë të përgjithshme dhe profesionale. Në këtë mënyrë, MASHT synon të zhvillojë një kulturë të përgjithshme unike për të gjithë nxënësit që përfundojnë shkollat profesionale.

Programet e reja të lëndëve të përgjithshme, së bashku me ato të lëndëve e të praktikave të ndryshme profesionale, do të sigurojnë një formim bashkëkohor, sa i përket kulturës së përgjithshme dhe profesioneve të ndryshme gjatë tri viteve të shkollimit profesional, duke synuar të përgatisin brezin e ri si qytetarë të ardhshëm të një shoqërie të lirë e demokratike, të aftë për t’u ballafaquar me sfidat e zhvillimit kulturor e ekonomik dhe me kërkesat e tregut të punës, kërkesave universitare në shkallë vendi, rajoni e më gjerë.

Ministria e Arsimit, e Shkencës dhe Teknologjisë i fton të gjithë mësimdhënësit dhe drejtuesit e shkollave profesionale, specialistët, prindërit, nxënësit dhe të gjithë të interesuarit për zhvillimin e sistemit të Arsimit të Mesëm të Lartë Profesional të Kosovës të japin ndihmesën e tyre për ngritjen e nivelit të këtyre shkollave në nivel të shkollave përkatëse evropiane e më gjerë, sa u përket parametrave e standardeve.

Shfrytëzojmë rastin ti falënderojmë të gjithë ata ekspertë që me përkushtim të madh punuan në rishikimin e planprogrameve ekzistuese.

PËRMBAJTJA

1. Korniza e kurikulit për lëmin “Teknologji ushqimore”, profili: Përpunues i mishit Niveli I- ll

1. Modulet teorike dhe praktike profesionale

1. Normativi i moduleve profesionale teorike dhe praktike

a) Modulet teorike profesionale, kl. 10.

1. Kimi e përgjithshme dhe inorganike

1. Biologji aplikative

1. Lënda e parë ushqimore1. Kimi analitike

b) Modulet praktike profesionale, kl. 10.

1. Mbrojtja dhe siguria në punë

1. Higjiena dhe mbrojtja e mjedisit

1. Përdorimi dhe mirëmbajtja e paisjeve dhe stabilimenteve në industrinë ushqimore

1. Operacionet themelore dhe zbatimi i teknikave eksperimentale në laboratorin e kimisë

1. Pranimi dhe ruajtja e lëndëve të para ushqimore

1. Përgaditja e lëndëve të para për përpunim

c ) Modulet e lëndëve teorike profesionale, kl. 11.

1. Kimi analitike

1. Kimi organike me biokimi

1. Makinat dhe proceset teknike

1. Mikrobiologji aplikative

1. Teknologji ushqimore me prejardhje bimore

1. Teknologji ushqimore me prejardhje shtazore

d) Përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale, kl. 11.

1. Përcaktimi i pH, lëndës së thatë dhe lagështisë me metoda të ndryshme.

1. Metodat e përcaktimit sasior të substancave

1. Analizat mikrobiologjike në laborator

1. Përpunimi i drithërave

1. Prodhimi i bukës nga lloje të ndryshme të miellit

1. Prodhimi i makaronave dhe biskotave

1. Përpunimi dhe konservimi i pemëve dhe perimeve

1. Trajtimi termik i qumështit

1. Prodhimet e fermentuara nga qumështi

1. Pregatitja e prodhimeve të qëndrueshme nga mishi

1. Pregatitja e ushqimeve nga kuzhina

e) Modulet teorike profesionale, kl. 12.

- Makinat dhe proceset teknike

- Mikrobiologji aplikative

- Teknologjia e mishit

- Kontrollimi dhe siguria e prodhimeve ushqimore

f) Përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale, kl. 12.

- Kontrollimi i cilësisë së mishit dhe prodhimeve nga mishi

- Therja e kafshëve dhe shpezëve

- Përpunimi primarë (paraprak) i mishit

- Përgatitja e prodhimeve afatëshkurta të mishit

- Përgatitja e prodhimeve afatëgjata të mishit

A. Korniza e programit mësimor për Lëminë “Teknologji ushqimore” , Profili:

Përpunues i mishit, Niveli I- II

I. Njoftime të përgjithshme për shkollimin

1. Struktura e shkollimit

Arsimimi në lëmin mësimore “Teknologji ushqimore”, profili: Përpunues i mishit për nivelet I dhe II trajtohet në kuadrin e shkollimit të mesëm të lartë në Kosovë.

1. Niveli i parë i arsimimit profesional, me kohëzgjatje dy vite mësimore pas përfundimit të arsimit të detyruar (kl. 10 dhe 11), i përgatit nxënësit për kompetencat fillestare (hyrëse) të punësimit në profesionin e Teknologjisë ushqimore. Jep një certifikatë të përgatitjes profesionale të nivelit të punonjësit të gjysmëkualifikuar (ndihmës) dhe mundëson kalimin në nivelin e dytë të arsimimit profesional.

1. Niveli i dytë i arsimimit profesional, me kohëzgjatje një vit mësimor (kl. 12) pas përfundimit me sukses të nivelit të parë, i përgatit nxënësit për të fituar një kualifikim profesional në njërin nga profilet e lëmisë “Teknologji ushqimore”, që u mundëson atyre integrimin në tregun e punës për teknologji ushqimore, si dhe vazhdimin e arsimimit në nivele më të larta. Jep një certifikatë të përgatitjes profesionale të nivelit të punonjësit të kualifikuar dhe mundëson kalimin në nivelin e tretë të arsimimit profesional (maturë) që lejon kalimin edhe në studimet universitare.

Arsimimi në lëminë “Teknologji ushqimore” përmban përgatitjen për disa profile të ngushta të lëmisë të Teknologjisë ushqimore, siq janë: profili i furrtarisë, qumështarisë, përpunuesë i mishit, përpunues i pemëve dhe perimeve, kuzhinier.

Kurrikuli i Lëmisë “Teknologji ushqimore”, shkalla I dhe II është i strukturuar me lëndë dhe module mësimore, si më poshtë:

· grupi i lëndëve teorike të kulturës së përgjithshme, që synojnë formimin shkencor/humanitar të nxënësve për të lehtësuar integrimin e tyre në shoqëri si dhe vazhdimin e shkollimit të mëtejshëm.

· grupi i moduleve mësimore profesionale, teorike-praktike, që synojnë përgatitjen e nxënësve me kompetencat e nevojshme për t’u integruar me sukses në tregun e punës.

2. Qëllimet e përgjithshme të shkollimit

Qëllimi kryesor i shkollimit (dynivelësh) për Teknologji ushqimore është zhvillimi i personalitetit të nxënësve për t’u inkuadruar në një shoqëri demokratike si qytetarë aktivë e kompetentë, si dhe për t’u angazhuar me sukses në tregun e punës gjithnjë në ndryshim. Sfida të rëndësishme për arritjen e këtij qëllimi janë dhe zhvillimi te nxënësit i ndjenjës së vetëbesimit, kultivimi i vullnetit të lirë në marrjen e vendimeve, nxitja e ndjenjës së sipërmarrjes dhe e gatishmërisë për të nxënë gjatë gjithë jetës.

Për të mundësuar zhvillimin individual të nxënësve nga pikëpamja emocionale, intelektuale dhe profesionale, është e nevojshme që shkolla profesionale t’u krijojë atyre:

1. Mundësi të përshtatshme për të nxënë, pavarësisht nga gjinia, raca, etniteti dhe aftësitë fizike e mendore;

1. Lehtësi për të kuptuar mjedisin shoqëror dhe ekonomik, lokal, kombëtar dhe rajonal, si dhe për të qenë të vetëdijshëm për rolin që mund të luajnë në shoqëri;

1. Mbështetje për të zhvilluar ndjenjën e sipërmarrjes dhe të disiplinës, kureshtjen intelektuale dhe vlerat morale;

1. Kushte për t’u zhvilluar psikologjikisht dhe fizikisht, për të përballuar vështirësitë që do të ndeshin gjatë veprimtarive të ardhshme jetësore dhe profesionale;

1. Mundësi për të zhvilluar kompetencat profesionale, të bazuara në njohuritë, shprehitë dhe qëndrimet/vlerat, të mjaftueshme për të lehtësuar punësimin dhe përparimin drejt arsimit dhe aftësimit profesional të mëtejshëm;

1. Mbështetje për të çmuar me realizëm vlerat dhe potencialin e tyre, për tu orientuar drejt në drejtimet e karrierës profesionale të ardhshme dhe për të marrë përgjegjësi në procesin e zhvillimit të tyre të vazhdueshëm personal dhe profesional;

1. Mbështetje për të zhvilluar format e bashkëpunimit dhe të besimit të ndërsjellë nëpërmjet përvojës së punës praktike;

1. Mundësi për t’u njohur me zhvillimet perspektive të profesionit të tyre, të para këto në kontekstet e integrimit rajonal dhe evropian;

1. Kushte për t’u njohur me teknologjitë dhe proceset teknologjike aktuale e të perspektivës, në sektorin e teknologjisë ushqimore;

1. Kushte për të njohur dhe për të zbatuar rregullat e mbrojtjes në punë e të ruajtjes së mjedisit, në përputhje me standardet ndërkombëtare.

0. Grupi të cilit i drejtohet shkollimi

Shkollimin për “Teknologji ushqimore”, niveli I dhe II, mund ta ndjekin të gjithë të rinjtë dhe të rejat të cilët kanë përfunduar me sukses arsimin e detyruar nëntëvjeçar, janë në moshë deri 24 vjeç dhe zotërojnë aftësi shëndetësore (fizike e mendore) të mjaftueshme për të kryer këto nivele shkollimi.

Në raste të veçanta, kur kërkesat e nxënësve për të ndjekur këtë shkollim janë më të larta se sa mundësitë reale të shkollave profesionale të veçanta, Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë (MASHT) përgatit udhëzime me kritere të posaçme pranimi në këto shkolla.

0. shkollimit të mëtejshëm

Përfundimi me sukses i shkollimit për drejtimin “Teknologji ushqimore” në nivelin I, u lejon nxënësve vazhdimin e shkollimit në njërin nga profilet ushqimore si: “Përpunues i qumështit’’, “Përpunues i mishit”, “Përpunues i pemëve dhe perimeve”, “Furrëtar”, “Kuzhinier”, të Nivelit II të.

Përfundimi me sukses i shkollimit për profilet e shënuara më lartë në në nivelin II, i lejon nxënësve vazhdimin e shkollimit për të fituar diplomën e maturës, dhe pas përfundimit me suksesë të saj, kanë të drejtë kalimi në shkollimin e lartë universitar.

Mundësitë e punësimit

Shkollimi për “Teknologji ushqimore”, niveli I dhe II, u referohet punëve në industritë ushqimore, të cilat kryhen për përpunimin e lëndëve të para ushqimore. Nisur nga kjo nxënësi për Teknologji ushqimore i nivelit I dhe II mund të punësohet në industritë ushqimore që merren me përpunimin e mishit dhe prodhimeve nga mishi, peshkut, vezëve, qumështit, drithërave, miellit, pemëve, perimeve, në përgaditjen e ushqimeve nga kuzhina. Me kualifikime të mëtejshme dhe pas një përvoje pune të konsiderueshme, ai mund të krijojë një biznes të vetin në këtë sektor dhe të punësojë të tjerë.

II. Kompetencat e fituara nga nxënësit në përfundim të shkollimit

1. Kompetencat e përgjithshme

Ndjekja e shkollimit në profilin mësimor “Teknologji ushqimore”, niveli I, do të zhvillojë te nxënësit një tërësi kompetencash të përgjithshme, të cilat do t’i shërbejnë atij për përvetësimin me efektivitet të programit mësimor, zhvillimin në nivelin e kërkuar të kompetencave profesionale dhe integrimin e mëtejshëm në shoqëri dhe në tregun e punës gjithnjë në ndryshim. Këto kompetenca të përgjithshme do të zhvillohen në një nivel më të lartë gjatë kryerjes së shkollimit për “Teknologji ushqimore”, niveli II. Kështu, nxënësi do të jetë i aftë:

· Të komunikojë në mënyrë korrekte, me shkrim dhe me gojë, për të shprehur mendimet e ndjenjat e tij dhe për të argumentuar opinionet për çështje të ndryshme.

· Të përdorë burime dhe teknika të ndryshme (përfshirë dhe ato të kompjuterizuara) të mbledhjes dhe të shfrytëzimit të informacioneve të nevojshme për zhvillimin e tij personal dhe profesional.

· Të angazhohet fizikisht, mendërisht dhe emocionalisht në zgjidhjen e situatave të ndryshme problemore që do të ndeshë në kontekstin profesional, personal dhe shoqëror.

· Të manifestojë qasje të një kritike konstruktive ndaj zhvillimeve profesionale, personale dhe shoqërore.

· Të nxitë potencialin e tij të brendshëm për kërkim të vazhdueshëm në drejtim të zgjidhjeve të reja, më efektive dhe më eficiente.

· Të respektojë rregullat dhe parimet e një bashkëjetese demokratike në kontekstin e integrimeve lokale, rajonale dhe globale.

· Të manifestojë guxim dhe iniciativë në marrjen e përgjegjësisë për të ardhmen e tij.

· Të tregojë vetëkontroll në ushtrimin e veprimtarive të tij në kontekstin e pavarësisë në vendimmarrje.

· Të organizojë drejt procesin e të nxënit të tij dhe të shfaqë gatishmërinë e vullnetin për një të nxënë që zgjat gjithë jetën.

· Të respektojë parimet e punës në grup dhe të bashkëpunojë aktivisht në arritjen e objektivave të pranuara.

· Të bëjë vlerësime dhe vetëvlerësime nisur nga kritere të drejta, si bazë për të përmirësuar dhe çuar më tej arritjet.

· Të hulumtojë vetveten dhe rrugët e mundshme të karrierës profesionale për të bërë zgjedhje të përshtatshme të veprimtarive profesionale të ardhshme.

2. Kompetencat profesionale, niveli i I-rë

Me përfundimin e suksesshëm të shkollimit dyvjeçar në lëminë“Teknologji ushqimore”profili: Përpunues i mishit, niveli I, nxënësi do të jetë i aftë të ushtrojë kompetencat profesionale si më poshtë:

· Përgatit vendin e punës për pranimin e lëndëve të para ushqimore;

· Përzgjedh veglat, pajisjet dhe materialet e duhura për punë;

· Përdor dhe mirëmban veglat dhe pajisjet e punës;

· Mbanë higjienën në repartet e përpunimit, paketimit dhe depozitimit të lëndëve të para,

· Pranon, klasifikon lëndët e para ushqimore;

· Përcakton cilësinë dhe sasinë e lëndëve të para ushqimore

· Largon lëndët e para që nuk i plotësojnë kriteret

· Pastron lëndët e para ushqimore për përpunim sipas kerkesave të prodhimit;

· Transporton (dergon) lëndët e para ushqimore për përpunim në repartet e industrive ushqimore;

· Kryen përpunimin parapërgatitorë të lëndëve të para ushqimore (drithërave, pemëve, perimeve, mishit, qumështit);

· Bën përpunimin e drithërave për përfitimin e miellit;

· Pregatitë dhe përpunon brumin për lloje të ndryshme të bukëve;

· Pregatitë dhe përpunon brumin për makarona dhe biskota;

· Prodhon lëngje nga pemët dhe perimet;

· Konservon pemët me sheqerosje;

· Prodhon salcën e domatës;

· Bën ftohjen, pasterizimin dhe sterilizimin e qumështitë;

· Pregatitë dhe përpunon qumështin për prodhim të kosit;

· Pregatitë dhe përpunon qumështin për prodhim të kremës dhe gjalpit;

· Ndan, klasifikon dhe grinë mishin e fresket;

· Pregatitë dhe përpunon mishin për prodhimin e sallameve, suxhukut;

· Pregatitë dhe përpunon mishin për prodhimin e proshutës;

· Pregatitë gjellëra prej peshku, mishi të kafshëve dhe shpezëve;

· Pregatitë gjellëra vegjetariane;

· Ambalazhon lëndët e para dhe prodhimet ushqimore;

· Deponon(ruan) lëndët e para dhe prodhimet ushqimore;

· Respekton standardet e profesionit;

· Zbaton rregullat e mbrojtjes në punë e të ruajtjes së mjedisit;

· Përdor në mënyrë të pavarur literaturën me qëllim ngritjen profesionale.

3. Kompetencat profesionale, niveli i II-të

Me përfundimin e suksesshëm të shkollimit trevjeçar në lëminë“Teknologji ushqimore”profili: Përpunues i mishit, niveli II, nxënësi do të jetë i aftë të ushtrojë kompetencat profesionale si më poshtë:

· Përgatit vendin e punës;

· Mban higjienën në repartet e përpunimit të mishit;

· Përgatit kafshët dhe shpezët për therje;

· Realizon therjen e kafshëve dhe shpezëve;

· Deponon mishin e freskët;

· Trajton nënproduktet e ngrënshme dhe të pangrënshme;

· Kryen analizën e cilësisë dhe sigurisë së mishit dhe prodhimeve nga mishi;

· Bën prerjen e mishit (ndan) për shitje dhe përpunim;

· Klasifikon (kategorizon) mishin e freskët;

· Ndan (pastron) mishin nga kockat;

· Bën grirjën e mishit;

· Përgatitë burgera të llojeve dhe formave të ndryshme;

· Përgatitë dhe përpunon mishin për prodhimin e suxhukut dhe salçiçëve afatëshkurtra;

· Përgatitë dhe përpunon mishin për prodhimin e sallameve të qëndrueshme;

· Përgatitë dhe përpunon mishin për prodhimin e suxhukut afatëgjatë;

· Përgatitë dhe përpunon mishin për prodhimin e proshutës;

· Përgatitë dhe përpunon mishin për prodhimin e pastërmasë dhe mishit të terur;

· Përgatitë mishin për prodhimin e konservave nga mishi në kuti;

· Ambalazhon mishin dhe prodhimet nga mishi;

· Deponon(ruan) mishin dhe prodhimet nga mishi;

· Transporton mishin dhe prodhimet nga mishi;

· Bën marketing dhe shitje të mishit dhe prodhimeve nga mishi;

· Zbaton rregullat e mbrojtjes në punë e të ruajtjes së mjedisit;

III. Plani mësimor për lëmin mësimore “ Teknologji ushqimore”, Profili: Përpunues

i mishit, Niveli I-II

Nr

Lëndët dhe modulet mësimore

Orët vjetore

Niveli I

Niveli II

Klasa 10

Klasa 11

12

A.

Lëndët e përgjithshme (Gjithsej)

16 (5512)

13 (455)

13 (455)

1

Gjuhë shqipe dhe letërsi

3 (105)

3 (105)

3 (96)

2

Gjuhë angleze

2 (70)

2 (70)

2 (64)

3

Matematikë

2 (70)

2 (70)

2 (64)

4

Teknologji e informacionit

2 (70)

2 (70)

2 (64)

5

Ekonomia dhe ndërmarrësia

1 (35)

1 (35)

1 (32)

6

Edukatë fizike

2 (70)

1 (35)

1 (32)

7

Edukatë qytetare

1 (35)

-

8

Fizikë

1 (35)

-

9

Histori

1 (35)

10

Gjeografi

1 (35)

11

Psikologji

-

1 (35)

12

Menaxhim i projekteve

-

-

1 (32)

13

Gjuhë e dytë e huaj

1(35)

1(35)

B.

Modulet teorike profesionale (Gjithsej)

9 (315)

9 (315)

7 (224)

1

Kimi e përgjithshme dhe inorganike

2 (70)

-

2

Biologji aplikative

2 (70)

-

3

Lënda e parë ushqimore

4 (140)

-

4

Kimi analitike

1 (35)

1 (35)

5

Kimi organike me biokimi

-

2 (70)

6

Makinat dhe proceset teknike

-

1 (35)

1 (32)

7

Mikrobiologji aplikative

-

1 (35)

1 (32)

8

Teknologjia ushqimore me prejardhje bimore

-

2 (70)

9

Teknologjia ushqimore me prejardhje shtazore

-

2 (70)

10

Kontrollimi dhe siguria e prodhimeve ushqimore

-

-

2 (64)

11

Teknologjia e mishit

3 (99)

C.

Modulet e praktikës profesionale (Gjithsej)

7 (245)

10 (350)

12 (384)

1

Mbrojtja dhe siguria në punë

1.2K (12)

-

2

Higjiena dhe mbrojtja e mjedisit

1.8K (18)

-

3

Perdorimi dhe mirëmbajtja e paisjeve dhe stabilimenteve në industrinë ushqimore

4.8K (48)

-

4

Operacionet themelore dhe zbatimi i teknikave eksperimentale në laboratorin e kimisë

3.5 K (35)

-

5

Pranimi dhe ruajtja e lëndëve të para ushqimore

6.4 K (64)

-

6

Përgatitja e lëndëve të para për përpunim

6.8 K (68)

-

7

Përcaktimi i pH, lëndës së thatë dhe lagështisë me metoda të ndryshme.

-

1.8K (18)

8

Metodat e përcaktimit sasiorë të substancave

1.1K (11)

9

Analizat mikrobiologjike në laborator

-

3.5K (35)

10

Përpunimi i drithërave

-

3.5 K (35)

11

Prodhimi i bukës nga lloje të ndryshme të miellit

-

3.5 K (35)

12

Prodhimi i makaronave dhe biskotave

-

3.5 K (35)

13

Përpunimi dhe konservimi i pemëve dhe perimeve

-

3.5K (35)

14

Trajtimi termik i qumështit

-

3.5 K (35)

15

Prodhimet e fermentuara nga qumështi

-

3.5 K (35)

16

Përgatitja e prodhimeve të qëndrueshme nga mishi

-

4.6 K (46)

17

Përgatitja e ushqimeve nga kuzhina

4 K (40)

18

Kontrollimi i cilësisë së mishit dhe prodhimeve nga mishi

3.2K (32)

19

Therrja e kafshëve dhe shpezëve

8.1K (81)

20

Përpunimi primarë (paraprak) i mishit

8.1K (81)

21

Përgaditja e prodhimeve afatshkurta të mishit

9.5K (95)

22

Përgaditja e prodhimeve afatgjata të mishit

9.5K (95)

Gjithsej A+B+C

32 (1120)

32 (1120)

32 (1024)

IV. Udhëzime për zbatimin e Kornizës së programit mësimor profesional:

Programet e hollësishme të lëndëve të përgjithshme parashtrohen në një dokument të veçantë të MASHT.

Javët mësimore sipas klasave:

1. Klasa 10 – 35 javë; Klasa 11 – 35 javë (niveli I);

1. Klasa 12 – 32 javë (niveli II).

Java mësimore (5 ditë mësimore) përmban 30 – 32 orë mësimore.

Një orë mësimore ka 45 minuta.

Një orë praktike zgjatë 60 minuta.

Puna praktike në laborator duhet ti ketë 24 orë.

Puna praktike në ekonomi të shkollës, ndërmarrje, industri, firma ushtrimore etj., duhet ti ketë 20 orë pune me nga 60 minuta.

Si njësi e ngarkesës mësimore për praktikat mësimore profesionale do të përdoret krediti (K), i cili do të jetë i barasvlershëm me 10 orë mësimore. Rekomandohet që praktikat profesionale të realizohen ditore (6 orë në ditë), si më poshtë:

Klasa 10: Praktikë – 1 ditë në javë dhe Teori – 4 ditë në javë

Klasa 11: Praktikë – 1.5 ditë në javë dhe Teori – 3.5 ditë në javë

Klasa 12: Praktikë – 2 ditë në javë dhe Teori – 3 ditë në javë

Rekomandohet që modulet praktike për çdo vit mësimor, të realizohen në përputhje me radhën e paraqitur në planin mësimor. Shkollat profesionale, në varësi nga kushtet dhe situatat e veçanta në të cilat ndodhen, mund të bëjnë ndryshime të radhës së trajtimit të moduleve mësimore praktike, gjithnjë duke synuar të mos e dëmtojnë procesin e përvetësimit të tyre.

Mbështetur në përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale, mësimdhënësit e praktikave profesionale përgatisin plane më të detajuara, ku parashtrohen veprimtaritë praktike konkrete. Njëkohësisht, ata përgatisin instrumentet e vlerësimit për çdo rezultat mësimor të paraqitur në përshkruesit e moduleve.

Vlerësimi përfundimtar i nxënësve, në mbarim të secilit prej të dy niveleve të përgatitjes në lëmin “Teknologji ushqimore”, profilin: Përpunues i mishit, do të organizohet në formë provimesh:

Në Nivelin I: Provimi i integruar i përgatitjes praktike që organizohet nga shkolla profesionale.

Në Nivelin II: (a) Provimi i integruar për lëndët e teorisë profesionale, që organizohet nga shkolla profesionale, dhe (b) Provimi i integruar për praktikën profesionale që organizohet nga shkolla profesionale.

Rezultatet e provimeve do të pasqyrohen në certifikatat përkatëse të përfundimit të shkollimeve profesionale në të dy nivelet e përgatitjes.

Modalitetet e procedurave të provimeve përfundimtare, kriteret e vlerësimit të nxënësve me nota dhe të përmbajtjes së certifikatave, përcaktohen me udhëzime të veçanta të MASHT

V. Udhëzime të përgjithshme didaktike

Mësimdhënësit e lëndëve teorike profesionale dhe të praktikave profesionale duhet të përzgjedhin dhe përdorin forma dhe metoda mësimdhënieje të tilla që të nxisin sa më shumë të nxënit aktiv të nxënësve dhe të çojnë në krijimin tek ata, të kompetencave sociale e profesionale, të plota dhe të qëndrueshme.

E rëndësishme është që planifikimi i mësimdhënies të bazohet në një proces analize fillestare, i cili të marrë parasysh faktorë të tillë të rëndësishëm si, niveli i hyrjes së nxënësve, përmbajtja e hollësishme e lëndëve të teorisë profesionale dhe e moduleve të praktikave profesionale, shkalla e integrimit të tyre, objektivat konkretë që do të arrihen, mundësitë reale që ka shkolla për realizimin e veprimtarive mësimore etj. Për këtë planifikim duhet një bashkëpunim i ngushtë i të gjithë personelit drejtues dhe mësimdhënës të shkollës.

Elementi kyç për arritjen e suksesit në një proces të nxëni, është motivimi i nxënësve. Njohja e vazhdueshme e nxënësve me shkallën e përmbushjes së objektivave nga ana e tyre, përbën një mekanizëm të fuqishëm motivimi, i cili duhet të shihet me përparësi nga mësimdhënësit e lëndëve teorike dhe moduleve praktike.

Një element tjetër që ndihmon suksesin është integrimi i teorisë me praktikën e profesionit. Parimi i “të nxënit duke bërë” duhet të gjejë vendin e duhur në procesin e të mësuarit në shkollën profesionale që përgatit nxënësit në profesionin e Përpunuesit i mishit.

Mësimdhënësit duhet të përdorin metoda të tilla të të mësuarit që zhvillojnë jo vetëm njohuritë teorike, shkathtësitë dhe shprehitë praktike të nxënësve, por edhe qëndrimet e tyre ndaj jetës, punës dhe shoqërisë në përgjithësi. Puna në grup dhe Puna me projekte janë dy nga format bazë të organizimit të mësimit (teorik apo praktik) për të zhvilluar kompetencat kyçe, të nevojshme për zgjidhjen e problemeve që kanë të bëjnë me veprimtarinë profesionale, në veçanti, dhe veprimtarinë sociale të qytetarit të ardhshëm, në përgjithësi.

Një parim tjetër që duhet respektuar nga mësimdhënësit dhe instruktorët është fakti që të nxënit nuk ndodh vetëm në mjediset e shkollës, por edhe jashtë tyre. Dhënia e detyrave dhe puna kërkimore e pavarur e nxënësve ka një ndikim të dukshëm në formimin e tyre si profesionistë të ardhshëm.

Format dhe metodat e të mësuarit janë të shumta e të shumëllojshme dhe mësimdhënësit, në konsultim të ngushtë me njëri-tjetrin, duhet të përzgjedhin ato që janë më të përshtatshme për kontekstin e tyre konkret. Të tilla janë: ligjërata tradicionale, demonstrimi, zgjidhja e problemit teorik, ushtrimi praktik, projektet praktike, veprimtaritë në grupe të vogla etj. Rekomandohet që në përmbajtjet teorike të përdoren kryesisht ligjërata, zgjidhja e problemit teorik dhe demonstrimi, kurse në zbatimin e moduleve praktike të përdoren kryesisht demonstrimi nga mësimdhënësi, praktika e mbikëqyrur dhe praktika e pavarur e nxënësve. Projektet praktike, sidomos ato që integrojnë kompetenca të lidhura me shumë aspekte të profesionit, janë një metodë që rekomandohet sidomos në fazat përmbyllëse të shkollimit. Në kushtet e mungesës së mjediseve reale të punës, duhet të synohet krijimi i mjediseve të simuluara të punës.

Për sa i përket vlerësimit të nxënësve, rekomandohet të përdoren metoda dhe instrumente vlerësimi që të nxisin përparimin e nxënësve, shmangin subjektivizmin në vlerësim dhe pasqyrojnë arritjet reale të tyre. Me rëndësi është vlerësimi i vazhdueshëm dhe ai përfundimtar, ku format dhe instrumentet e vlerësimit përzgjidhen apo hartohen nga vetë mësimdhënësit. Duhet të synohet vlerësimi i arritjeve i bazuar në kriteret, ku arritjet e nxënësit krahasohen me standardet e paracaktuara dhe të shmanget sa më shumë të jetë e mundur vlerësimi i bazuar në renditjen, ku nxënësit krahasohen me njëri-tjetrin. Format dhe instrumentet e vlerësimit që rekomandohen janë: pyetjet me gojë, pyetjet me shkrim, detyrat me shkrim,vëzhgimi i veprimtarisë së nxënësve, listat e kontrollit, projekte për vlerësim etj. Në veprimtaritë praktike, listat e kontrollit duhet të jenë instrumenti vlerësues që duhet të mbizotërojë. Mësimdhënësi përzgjedh ato që janë më të përshtatshme, duke marrë parasysh kushtet konkrete. Edhe gjatë provimeve përfundimtare në teori profesionale dhe praktikë profesionale, në përputhje me udhëzimet përkatëse të MASHT, duhet të mbizotërojë vlerësimi i kompetencave të punës së nxënësve, që testohen në situata pune reale ose të simuluara.

Në përgjithësi, si për mësimdhënien, ashtu edhe për vlerësimin duhet të synohen forma e metoda që e vendosin nxënësin në qendër të veprimtarive mësimore dhe e shndërrojnë rolin e mësimdhënësit nga ligjërues (lektor) i thjeshtë, në një moderator, mbikëqyrës dhe vlerësues i veprimtarisë së nxënësve.

Përshkruesit e moduleve teorike profesionale, kl. 10.

1. Moduli ,,Kimi e përgjithshme dhe inorganike”

Lëmia: Teknologji ushqimore


Niveli: I

Klasa: 10

PËRSHKRUESI I MODULIT

Titulli dhe kodi

KIMI E PËRGJITHSHME DHE INORGANIKE

Qëllimi i modulit

Një modul teorik që i paisë nxënësit me njohuri për kiminë si shkencë natyrore, ligjet themelore të kimisë, substancat kimike, strukturën e atomit dhe sistemin periodik të elementeve, lidhjet kimike dhe strukturën e molekulave, klasifikimi e komponimeve inorganike, tretësirat, reaksionet kimike, elementet kimike dhe komponimet e tyre.

Kohëzgjatja e modulit

72 orë mësimore

Niveli i parapëlqyer

për pranim

Nxënësit duhet të kenë përfunduar arsimin e detyruar.

Rezultatet e të mësuarit (RM), përmbajtja dhe procedurat e vlerësimit

RM 1

Nxënësi fiton njohuri për kiminë si shkencë natyrore Përmbajtja:

· Kimia si shkencë natyrore dhe eksperimentale.

· Objekti i studimit të kimisë.

· Lidhshmëria e kimisë me shkencat tjera natyrore.

Instrumentet e vlerësimit:

· Pyetje- përgjigje me gojë

· Pyetje- përgjigje me shkrim.

Kriteret e vlerësimit:

Nxënësi duhet të:

· shpjegojë rëndësinë e kimisë për jetën;

· shpjegojë lidhjen e kimisë me shkencat tjera natyrore;

· dallojë ndryshimet fizike nga ato kimike;

· demonstroj njehsimet kimike duke u bazuar në ligjet e kimisë;

· shpjegojë shenjat që tregojnë për rrezikshmërinë e substancave kimike

RM 2

Nxënësi fiton njohuri për ligjet themelore të kimisë Përmbajtja:

· Ligji i ruajtjes së masës.

· Ligji i qëndrueshmërisë së përbërjes.

· Ligji i përpjesëtimeve shumëfishe.

· Hipoteza e daltonit për atomin.

· Ligji i vëllimeve të bashkuara.

· Hipoteza e Avogardos

· Ligji i ekuivalentëve.


· Pyetje – përgjigje me gojë.

· Pyetje – përgjigje me shkrim.



· shpjegojë ligjshmëritë themelore në kimi;

· shpjegojë hipotezat dhe ligjet stekiometrike në kimi;

RM 3

Nxënësi fiton njohuri për substancat kimike

Përmbajtja:

· Përzierjet dhe substancat e pastra.

· Metodat për ndarjen e substancës nga përzierjet.

· Simbolet kimike.

· Formulat kimike.

· Barazimet kimike.

· Masat absolute atomike dhe molekulare.

· Masat relative atomike dhe molekulare.

· Moli.

· Masa e atomit dhe masa e molekulës.

· Raportet sasiore dhe vëllimore të masës gjatë reaksioneve.


· Pyetje – përgjigje me gojë

· Pyetje – përgjigje me shkrim


· Nxënësi duhet të:

· shpjegojë simbolet, formulat dhe barazimet kimike;

· shpjegojë masat absolute dhe relative atomike e molekulare;

· kuptojë nocionin e molit, shprehjen e molit në numër, masë dhe vëllim;

RM 4

Nxënësi fiton njohuri për strukturën e atomit dhe sistemin periodik të elementeve

Përmbajtja:

· Përbërja e atomit (bërthama dhe mbështjellësi elektronik).

· Struktura e atomit.

· Modeli planetar i atomit.

· Numrat kuantik.

· Struktura e sistemit periodik dhe vetitë periodike të elementeve kimike.


· Pyetje- përgjigje me gojë.




· njohë grimcat bazë të ngarkesës elektrike dhe të masës së tyre;

· shpjegojë ndërtimin e atomit, numrin e masës dhe lidhjen midis tyre;

· analizojë shpërndarjen e elektroneve nëpër orbitale të atomeve të elementeve të grupeve kryesore të sistemit periodik të elementeve;

· krahasoj radhitjen e elementeve kimike sipas Dobereinerit, Neëlendsit, Lotar Mayerit dhe Moseleyit;

· kuptojë radhitjen e elementeve në sistemin periodik si pasojë e strukturës së tyre atomike;

RM 5

Nxënësi fiton njohuri për lidhjet kimike dhe strukturën e molekulave

Përmbajtja:

· Llojet e lidhjeve kimike.

· Afiniteti ndaj elektronit, elektronegativiteti.

· Lidhja jonike.

· Lidhja kovalente dhe koordinative.

· Vetitë e komponimeve kovalente.

· Lidhja hidrogjenore.

· Lidhja metalike.






· shpjegojë lidhjet kimike në përgjithësi;

· tregojë ndryshimet e molekulave polare dhe atyre jopolare;

· kuptojë momentin dipolar si kriter për përcaktimin e polaritetit të molekulave;

· përcaktojë forcat ndërmjet molekulave;

· shpjegojë lidhjen hidrogjenore dhe ndikimin e saj tek uji;

RM 6

Nxënësi fiton njohuri për klasifikimin e komponimeve inorganike

Përmbajtja:

· Acidet, përftimi dhe vetitë.

· Bazat, vetitë dhe përftimi.

· Oksidet, ndarja, përftimi dhe vetitë.

· Kripërat, ndarja, përftimi dhe vetitë.

· Hidruret.

· Hidroksidet amfotere.






· shpjegojë klasifikimin e komponimeve inorganike;

· shpjegojë formimin e oksideve, ndarjen dhe vetitë e tyre;

· shpjegojë teoritë e acideve dhe bazave;

· shpjegojë formimin e kripërave, ndarjen dhe vetitë e tyre;

RM 7

Nxënësi fiton njohuri për tretësirat

Përmbajtja:

· Tretësirat ujore.

· Tretshmëria e gazeve, lëngjeve dhe substancave të ngurta në ujë.

· Të shprehurit sasior të përbërjes së tretësirave.

· Vetitë e tretësirave të holluara.

· Ligjet e Raulit.


Pyetje-përgjigje me gojë.

Pyetje-përgjigje me shkrim.



· njohë proceset që zhvillohen gjatë tretjes;

· tregojë dallimin midis tretësirave;

· analizojë faktorët që ndikojnë në shpejtësinë e tretjes;

· njehsojë llojet e ndryshme të përqendrimeve të tretësirave;

RM 8

Nxënësi fiton njohuri për reaksionet kimike

Përmbajtja:

· Shpejtësia e reaksioneve kimike.

· Faktorët që ndikojnë në shpejtësinë e reaksionit kimik.

· Kataliza dhe katalizatorët.

· Ekuilibrat kimik.

· Mënjanimi i ekuilibrit kimik-parimi le Shatelie. Llojet e reaksioneve kimike.

· Reaksionet e analizës dhe sintezës.

· Reaksionet e zëvendësimit.

· Reaksionet e neutralizimit.

· Reaksionet e precipitimit.

· Reaksionet e oksido-reduktimit.

· Barazimi i reaksioneve të oksido-reduktimit.


· Pyetje-përgjigje me gojë.

· Pyetje-përgjigje me shkrim.



· përcaktojë shpejtësinë e reaksioneve kimike;

· shpjegojë ndikimin e faktorëve të ndryshëm në shpejtësinë e reaksioneve kimike;

· shpjegojë reaksionet katalitike dhe veprimin e katalizatorëve; dalloj reaksionet e analizës, sintezës, zëvendësimit, neutralizimit dhe precipitimit;

· barazojë reaksionet e oksido-reduktimit dhe të paraqes skemën elektrokimike të tyre;

· shpjegojë reaksionet e oksidoreduktimit dhe lidhjen midis procesit të oksidimit dhe reduktimit;

RM 9

Nxënësi fiton njohuri për elementet kimike dhe komponimet e tyre

Përmbajtja:

· Hidrogjeni-përhapja, vetitë.

· Metalet alkaline.

· Natriumi dhe kaliumi.

· Metalet alkalinotokësorë.

· Magnezi dhe kalciumi.

· Elementet halogjene-elementet e grupit 17.

· Klori dhe komponimet e tij.

· Elementet kalkogjene-elementet e grupit 16.

· Oksigjeni dhe komponimet e tij.

· Elementet e grupit 15 të sistemit periodik.

· Azoti dhe komponimet e tij.

· Amoniaku.

· Plehrat azotik.

· Fosfori dhe komponimet e tij.

· Plehrat fosforike.


· Karboni dhe komponimet inorganike të tij.


· Elementet kalimtare.

· Përhapja, vetitë dhe gjendja oksiduese.





· dallojë elementet kimike dhe komponimet e tyre;

· dallojë elementet e bllokut s;

· krahasojë izotopet e hidrogjenit;

· analizojë vetitë fizike dhe kimike të elementeve alkaline, mënyrën e përftimit të tyre, komponimet më të rëndësishme dhe përdorimin e tyre;

· dallojë vetitë fizike dhe kimike të elementeve alkalino-tokësorë mënyrën e përftimit të tyre, komponimet më të rëndësishme dhe përdorimin e tyre;

· dallojë elementet e bllokut p;

· analizojë vetitë fizike dhe kimike të tyre, konfiguracionin elektronik dhe numrin oksidues;

· përcaktojë elementet e bllokut d në sistemin periodik;

· krahasojë vetitë fizike dhe kimike të elementeve kalimtare, konfiguracionin elektronik dhe gjendjen oksiduese të tyre;

· përshkruajë komponimet më të rëndësishme të elementeve të grupit 17,16,15,14 dhe 13 të sistemit periodik dhe rëndësinë e tyre;

Udhëzime për zbatimin e modulit

· Ky modul duhet të trajtohet kryesisht në klasë mesimore dhe në laborator të kimisë.

· Për realizimin me suksesë të këtije moduli mësimëdhënësi duhet të aplikoj metoda, teknika dhe forma te shumëllojshme të të nxënit.

· Nxënësit duhet te inkurajohen që të marrin pjesë aktive në zhvillimin e njohurive dhe aftësive të tyre përmes diskutimeve dhe hulumtimeve ne lidhje me proceset qe përmban ky modul.

· Nxënësit do te përvetësojnë kompetenca te pergjithshme dhe profesionale nëpërmjet ushtrimeve ne laborator të kimisë.

· Gjatë vlerësimit të nxënësve, duhet të vihet theksi te verifikimi i shkallës së arritjes së shprehive teorike, preferohet që vlerësimi i nxënësvë të bëhët në fund të çdo rezultati të të mësuarit dhe të jetë transparentë ndaj nxënësve.

Kushtet e

e domosdoshme për realizimin e modulit

Për realizimin si duhet të modulit është e domosdoshme të sigurohen mjediset, pajisjet dhe materialet e mëposhtme:

· Mjedisi i përshtatshëm për shpjegim teorik.

· Laboratori i kompletuar i kimisë me paisje laboratorike.

· figura, fotografi të themeluesve të shkencës së kimisë dhe të shpikësve më të njohur nga fusha e kimisë.

· diapozitiv dhe modele lidhur me përmbajtjen e kapitullit;

· projektor, videobim.

· sllajde, videokaseta dhe burime nga interneti.

· materiale didaktike për përbërjen dhe strukturën e atomit.

· tabela e sistem periodik të elementeve.

· skema të orbitaleve të atomeve.

· diapozitiv me fotografi të ndryshme.

· materiale didaktike për lidhjet kimike.

· programe simuluese kompjuterike.

· material didaktik në lidhje me komponimet inorganike.

· materiale didaktike vizuale për tretshmërinë e substancave kimike dhe tretësirat.

· Projektori.

· materiale didaktike për kinetikën e reaksioneve kimike.

· materiale didaktike për reaksionet e ndryshme kimike.

· skema e proceseve të reaksione kimike.

· materiale didaktike për elementet kimike dhe komponimet e tyre.

· skema për procesin e ndryshme në lidhje me elementet kimike dhe komponimet e tyre.

· mjete për konkretizimin e përftimit dhe vetive të elementeve të ilustruara me diapozitiva, figura, sllajde, modele të ndryshme, skema (të siguruara nga vet mësimdhënësi ose nxënësit).

· Teksti i kimisë së përgjithshme dhe inorganike, udhëzues të ndryshëm (doracakë).

2. Moduli ”Biologjia aplikative”



Niveli: I

Klasa: 10


Titulli dhe kodi

BIOLOGJIA APLIKATIVE

Qëllimi i modulit

Një modul teorik që i paisë nxënësit me njohuri për rëndësinë dhe llojet e qelizave bazë të jetës, llojet dhe karakteristikat e mikroorganizmave dhe rëndësinë e tyre për proceset e përpunimit, ruajtjen e produkteve dhe shëndetin, etnologjinë e sëmundjeve ngjitëse, pasojat e mungesës së higjienës në industrinë ushqimore gjatë shërbimeve dhe procesit të prodhimit, masat parandaluese për mospërhapjen e sëmundjeve ngjitëse.


72 orë mësimore


për pranim



RM 1

Nxënësi fiton njohuri për karakteristikat e përgjithshme të qelizave

Përmbajtja:

· Zbulimi i qelizave.

· Madhësia dhe forma e qelizave.

· Struktura e qelizave.

· Prokariote dhe ekuariote.

· Qelizat dijobe.






· klasifikojë qelizat sipas madhësisë dhe formës;

· përshkruajë rendësinë e qelizave;

· listojë qelizat sipas madhësisë, formës, strukturës;

· shpjegojë strukturën e qelizave;

· dallojë veçoritë e qelizave prokariote dhe ekuariote;

· dallojë veçoritë e qelizave dijobe;

RM 2

Nxënësi fiton njohuri për karakteristikat e përgjithshme të mikroorganizmave

Përmbajtja:

· Ndarja e mikroorganizmave.

· Rëndësia e mikroorganizmave.

· Viruset.

· Bakteret

· Parazitët.






· shpjegojë rëndësinë e mikroorganizmave

· klasifikojë mikroorganizmat sipas ndarjes

· shpjegojë karakteristikat dhe llojet e virusëve

· shpjegojë karakteristikat dhe llojet e baktereve;

· shpjegojë karakteristikat dhe llojet e parazitëve;

RM 3

Nxënësi fiton njohuri për sëmundjet ngjitëse

Përmbajtja:

· Sëmundjet ngjitëse të zorrëve.

· Parazitët e zorrëve.

· Sëmundjet ngjitëse të lëkures.

· Parazitët e lëkures.

· Masat parandaluese për pengimin e sëmundjeve.

· Dizinfektimi, dizensektimi dhe deratizimi.






· shpjegojë karakteristikat dhe rrezikun e sëmundjeve ngjitëse;

· shpjegojë karakteristikat dhe rrezikun e sëmundjeve të zorrëve;

· tregojë veçoritë e parazitëve të zorrëve;

· shpjegojë veçoritë e sëmundjeve ngjitëse të lëkures;

· përshkruajë veçoritë e parazitëve të lëkurës;

· përshkruajë masat parandaluese për pengimin e sëmundjeve ngjitëse;

· shpjegojë rendësinë e dizinfektimit, dizensektimit dhe deratizmi;

RM 4

Nxënësi fiton njohuri për rëndësinë e higjenës së ushqimit

Përmbajtja:

· Helmimi i ushqimeve.

· Karakteristikat dhe llojet e helmimeve ushqimore.

· Shkaktarët e helmimit nga ushqimet

· Parandalimi i helmimit ushqimorë.

· Burimi i energjisë në organizëm.






· shpjegojë kuptimin dhe karakteristikat e helmimit ushqimorë;

· përshkruajë shkaktarët e helmimit ushqimorë;

· shpjegojë rregullat e higjienës së ushqimit dhe artikujve ushqimorë;

· përshkruaj masat e higjienës së pajisjeve dhe vendit të punës;

· shpjegojë masat dhe kujdesin për higjienen personale;

· shpjegojë për masat për parandalimin e helimit me ushqim;

· shpjegojë burimet e energjisë në organizëm;

· përshkruajë rëndësinë e bilancit energjetik të ushqimeve në organizëm;

RM 5

Nxënësi fiton njohuri për karakteristikat e organeve tretëse të ushqimit

Përmbajtja:

· Organet e tretjes së ushqimit.

· Funksionet e organeve të tretjes.

· Procesi i tretjes dhe asimilimit të ushqimit në organizëm.

· Ushqimet qe asimilohen me vështirësi dhe lehtësi, pasojat për organizmin.

· Sëmundjet e organve të tretjes.






· shpjegojë rëndësinë dhe funksionin e organeve të tretjes së ushqimit;

· përshkruajë procesin e tretjes dhe asimilimit të ushqimeve në aparatin tretës;

· dallojë llojet e ushqimeve që asimilohen me lehtësi;

· dallojë llojet e ushqimeve që asimilohen me vështirësi;

· përshkruajë sëmundjet e organeve të tretjes dhe shkaqet e tyre;

RM 6

Nxënësi fiton njohuri të përgjithshme për organet e qarkullimit të gjakut

Përmbajtja:

· Sistemi kardiovaskular.

· Gjaku, përbërja.

· Zemra dhe gjakderdhja.

· Shtypja e gjakut.

· Ushqimi dhe të ushqyerit për mbarëvajtjen e sistemit kardiovaskular.






· shpjegojë përpërbërjen e gjakut dhe sistemin e qarkullimit të tij;

· përshkruajë funksionet e zemrës dhe shpërndarjen e gjakut

· shpjegojë procesin e gjakderdhjes;

· dallojë rëndësinë e ushqimit dhe të ushqyerit në mbarëvajtjen e sistemit kardiovaskular;

RM 7

Nxënësi fiton njohuri për ekskrecionin nga organizmi

Përmbajtja:

· Funksioni dhe roli i mëlçisë në organizëm.

· Funksioni dhe roli i lëkurës.

· Sëmundjet e mëlqis dhe të lëkures.

· Parandalimi i sëmundjeve të lëkurës dhe mëlçisë.

· Roli i ushqimit në mbarëvajtjen e mëlçisë.






· shpjegojë rëndësinë dhe funksionin e mëlçisë;

· shpjegojë funksionin e lëkurës për organizmin e njeriut;

· shpjegojë shkaqet dhe parandalimin e sëmundjeve të lëkurës;

· shpjegojë shkaqet dhe parandalimin e sëmundjeve të mëlçisë;

· dallojë rolin e ushqimeve për mbarëvajtjen e mëlçisë dhe lëkurës;

RM 8

Nxënësi fiton njohuri për shumëzimin dhe rritjen e njerëzve

Përmbajtja:

· Seksualiteti dhe nataliteti.

· Raporti mes lindshmërisë dhe vdekshmërisë.

· Planifikimi familjar.

· Ushqimi dhe rritja e popullsisë.






· shpjegojë për lindshmërinë e popullsisë;

· krahasojë lindshmërinë dhe vdekshmërinë;

· përshkruajë shpërndarjen e ushqimit dhe rritjes së popullsisë;

· shpjegojë rëndësinë e planifikimit familjar për menaxhimin e ushqimit dhe mirërritjen;

RM 9

Nxënësi fiton njohuri për sistemin imunologjikë

Përmbajtja:

· Llojet e imunitetit

· Ndarja e sistemit nervor.

· Sëmundjet e sistemit nervor.

· Faktorët e dëmshëm për shëndetin e njerëzve.

· Alkooli, narkotikët, nikotina.






· dallojë llojet dhe rëndësinë e imunitetit për organizmin;

· përshkruajë funksionimin e sistemit nervor qendror dhe atij periferik;

· shpjegojë shkaqet e sëmundjeve nervore;

· shpjegojë faktorët që ndikojnë në dëmtimin e shëndetit të njeriut;

· shpjegojë ndikimin e alkoolit, drogave dhe medikamenteve në organizmin e njeriut;


· Ky modul duhet të trajtohet kryesisht në klasë mesimore dhe ne disa raste edhe ne laboratore, industri ushqimore.

· Për realizimin me suksesë të këtije moduli mësimëdhënësi duhet të aplikoj metoda, teknika dhe forma te shumëllojshme të të nxënit.


· Nxënësit do te përvetësojnë kompetenca te pergjitheshme dhe profesionale nëpërmjet ushtrimeve ne laboratre dhe industritë ushqimore.


Kushtet e


Për realizimin si duhet të modulit është e domosdoshme të sigurohen mjediset, pajisjet dhe materialet e mëposhtme:


· Laboratori i kompletuar me paisje laboratorike.

· Mikroskop.

· Grafoskop – transparente.

· Entet higjieno – shëndetësore.

· Reparte përpunuese te prodhimeve ushqimore.

· Prodhime ushqimore te llojeve të ndryshme.

· Teknologji e nevojshme mësimore (tv,kompjuter, internet, videoprojektor).

· Teksti i biologjisë me higjienë për teknologji ushqimore udhëzues të ndryshëm (doracakë), rregullore(standarte) etj.

3. Moduli “Lënda e parë ushqimore“



Niveli: I

Klasa: 10


Titulli dhe kodi

LËNDA E PARË USHQIMORE

Qëllimi i modulit

Një modul teorik që paisë nxënësit me njohuri për mbrojtjen dhe sigurinë në vendin e punës, higjienën dhe mbrojtjen e mjedisit, rolin e ujit në industrinë ushqimore, ambalazhet, përbërjen kimike te lëndeve të para ushqimore dhe parimet e ushqimit te drejtë dhe racional te njeriut, karakteristikat e përgjithshme të lëndëve të para me origjinë bimore dhe shtazore, aditivët dhe konservansit.


144 orë mësimore


për pranim



RM 1

Nxënësi fiton njohuri për mbrojtjen dhe sigurinë në vendin e punës.

Përmbajtja:

· Rreziqet e mundshme në vendin e punës.

· Rregullatë për mbrojtjen e shëndetit dhe sigurinë në punë.

· Përdorimi i mjeteve të përshtatshme për sigurinë në punë.

· Legjislacioni mbi shëndetin dhe sigurinë në vendin e punës.






· tregojë rreziqet e mundëshme në vendin e punës;

· tregojë rregullat për mbrojtje dhe siguri në punë;

· tregojë mjetet dhe paisjet më të përshtatshme në vendin e punës;

· përshkruajë legjislacionin dhe praktikat më të mira për mbrojtje dhe siguri në punë;

RM 2

Nxënësi fiton njohuri për higjienën në industrinë ushqimore dhe mbrojtjen e mjedisit

Përmbajtja:

· Masat shëndetësore në industrinë ushqimore (kërkesat higjieno-shëndetësore në prodhim).

· Higjiena e mjedisit dhe higjiena personale e punonjësve të industrisë ushqimore.

· Pastrimi i mjedisit të punës, teknika e larjes dhe dezinfektimit.

· Faktorët që ndikojnë në ndotjen e mjedisit.

· Veprimet që duhet të ndërrmiren për parandalimin e ndotjes së mjedisit.

· Mënyrat e paratrajtimit dhe të trajtimit të llojeve të ujërave të zhgarkuara në industrinë ushqimore.

· Efekti negativ që kanë mbeturinat.

· Sortimi klasifikimi dhe sistemimi i mbeturinave.






· shpjegojë rëndësinë e higjienës së mjedisit dhe higjienës personale të punonjësve të industrisë ushqimore;

· tregojë mënyrën e mbajtjes së higjienës në industrinë ushqimore;

· tregojë se cilët janë faktorët që ndikojnë në ndotjen e mjedisit;

· tregojë se cilat veprime duhet të ndërrmirren për parandalimin e ndotjes së mjedisit;

· tregojë se cilat janë mënyrat e paratrajtimit dhe të trajtimit të llojeve të ujërave të zhgarkuara në industrinë ushqimore;

· tregojë së ç’farë efekti negativ kanë mbeturinat në industrinë ushqimore;

· tregojë se si duhet të bëhet sortimi, klasifikimi dhe sistemimi i mbeturinave;

RM 3

Nxënësi fiton njohuri për rolin që ka uji në industrinë ushqimore

Përmbajtja:

· Përdorimet e ujit në industrinë ushqimore dhe burimet e tij.

· Kërkesat dhe treguesit e ujërave natyrorë.

· Kërkesat industriale për cilësinë e ujit.

· Trajtimi i ujërave në përshtatje të kërkesave të prodhimit.






· tregojë se cila është rëndësia e ujit në industrinë ushqimore;

· tregojë se cilat janë kriteret për përdorimin e ujit në industrinë ushqimore;

· tregojë se cilat janë kriteret për përgatitjen e ujit sipas kërkesave dhe përshtatjes së prodhimit;

RM 4

Nxënësi fiton njohuri për rëndësinë dhe llojet e ambalazheve në industritë ushqimore.

Përmbajtja:

· Roli i ambalazheve.

· Llojet e ambalazheve.

· Kërkesat dhe kontrolli i ambalazheve.

· Mënyrat e ambalazhimit.

· Pregatitja e ambalazheve.


· Pyetje -përgjigje me gojë.




· shpjegojë rolin dhe rëndësinë e ambalazhimit te prodhimeve ushqimore;

· tregojë llojet e ambalazheve që përdorën në industritë ushqimore;

· tregojë kërkesat dhe kontrollin e ambalazheve qe përdorën në industritë ushqimore;

· tregojë menyrat e ambalazhimit te prodhimeve ushqimore;

· tregojë mënyren e pregatitjes së ambalazheve në rastë të përdorimit të sërishëm të tyre;

RM 5

Nxënësi fiton njohuri për përbërjen kimike të lëndeve të para ushqimore dhe parimet e ushqimit të drejtë dhe racional te njeriut

Përmbajtja:

· Uji si përbërës i prodhimeve ushqimore.

· Hidratet e karbonit.

· Proteinet dhe substancat tjera të azotuara.

· Yndyrat.

· Substancat minerale dhe acidet organike.

· Substancat ngjyruese dhe taninet.

· Substancat etero-vajore.

· Vitaminat, enzimet.

· Tretja dhe përvetimi i lëndeve ushqyese.






· shpjegojë rëndesinë e lëndëve të para në industrinë ushqimore;

· tregojë se cilët janë përbërësit e lëndëve te para ushqimore;

· tregonë përbërjen kimike, biokimike dhe biologjike të lëndëve të para;

· shpjegojë për funksionet e ujit dhe rëndësinë e tij në industrinë ushqimore;

· shpjegojë për rëndësinë që kanë hidratet e karbonit si përbërës të prodhimeve ushqimore;

· shpjegojë për rëndësinë e yndyrave dhe karakteristikat e përgjithshme të tyre;

· shpjekojë për rëndësinë që kane proteinat dhe lëndet e tjera të azotuara si përbërës të prodhimeve ushqimore;

· tregojë cilat janë lëndët minerale dhe acidet organike që gjenden në ushqime;

· tregojë se cila është rëndësia e lëndëve ngjyrosëse dhe tanineve në përmbajtjen e tyre në ushqime;

· tregojë se ç’janë substancat etero-vajore dhe cili është funksioni i tyre;

· tregojë se cili është roli i vitaminave dhe enzimave si përbërës i ushqimeve;

· tregojë rëndësinë e tretjes dhe pervetimit të lëndëve ushqyese;

RM 6

Nxënësi fiton njohuri për rëndësinë dhe karakteristikat e përgjithshme të lëndëve të para ushqimore me prejardhje bimore.

Përmbajtja:

· Drithërat.

· Bishtajoret.

· Bimët për prodhimin e vajit.

· Bimët për prodhimin e sheqerit, amidonit dhe alkoolit.

· Lëndët e para për prodhimin e birrës.

· Duhani.

· Këpurdhat.

· Pemët dhe perimet.

· Rrushi.






· shpjegojë se cila është rëndësia e drithërave në të ushqyerit e njeriut;

· përshkruajë klasifikimin botanik të grurit dhe të misrit;

· dallojë llojet e drithrave që kultivohen në vendin tonë;

· përshkruajë ndërtimin dhe përbërjen kimike të kokrrës se drithrit;

· tregojë se cilat janë karakteristikat që përcaktojnë cilësinë e drithrave;

· tregojë se cilat janë mënyrat e ruajtjes së drithrave;

· tregojë se cilat janë proceset kryesore që zhvillohen gjatë ruajtjes së drithëra në mënyrë të gabuar;

· cilat janë kushtet të cila duhet të plotësonjë ambientet e ruajtjes së drithrave;

· dallojë llojet e bishtajoreve që kultivohen në vendin tonë;

· tregojë përbërjen kimike të bishtajoreve;

· tregojë vlerën energjitike të bishtajorëve;

· tregojë se cilat janë karakteristikat që përcaktojnë cilësinë e bishtajoreve;

· tregojë se cilat janë kushtet në te cilat ruhen bishtajoret;

· tregojë cilët janë bimët kryesore që përdoren për prodhimin e vajit;

· shpjegojë rëndësinë e bimëve vajore;

· tregojë përbërjen kimike dhe vlerën ushqyese të bimëve për prodhimin e vajit;

· tregojë karakteristikat që përcaktojnë cilësinë e bimëve vajore;

· tregojë kushtet në të cilat ruhen bimët vajore;

· tregojë se cilat janë bimët që përdoren për prodhimin e amidonit, sheqerit dhe alkoolit, llojet e tyre për secilin produkt, rëndesinë e këtyre bimeve;

· tregojë se cila është përbërja kimike dhe vlera ushqyese e bimëve që përdoren për prodhimin e amidonit , sheqerit dhe alkolit;

· tregojë se cilat janë kushtet në të cilat ruhen keto bimë;

· tregojë se çështë birra;

· tregojë se cilat janë lëndët bazë që përdoren për prodhimin e birrës;

· tregojë se cila është përbërja anatomike e kokrrës së elbit;

· tregojë se cila është përbërja kimike e kokrrës së elbit;

· tregojë se si bëhet vlerësimi i cilësisë së elbit për birrë;

· tregojë se ç´është lupuli dhe cila është rëndësia e tij në bërjen e birrës;

· tregojë se cila është përbërja e lupulit;

· tregojë se cila është rëndësia e ujit si lëndë e parë për prodhimin e birrës;

· tregojë se cila është përbërja anatomike e bimës së duhanit;

· tregojë se cila është rëndësia ekonomike e duhanit si bimë industriale;

· regojë se cilat janë kultivorët më të rëndësishëm të bimës së duhanit;

· tregojë se cila është rëndësia e kultivimit të kërpudhave;

· tregojë se cilat janë llojet e kërpudhave që përdoren për ushqim;

· tregojë se cila është përbërja morfologjike dhe kimike e kërpudhave;

· tregojë se cilat janë vlerat ushqyese të kërpudhave;

· tregojë se cilat janë mënyrat e përdorimit të kërpudhave;

· tregojë se cilat janë karakteristikat që përcaktojnë cilësinë e kërpudhave;

· tregojë se cilat janë kushtet e mjedit ku ruhen kërpudhat;

· tregojë se cila është rëndësia e pemëve dhe perimeve në dietën e njeriut;

· tregojë se cila është ndarja dhe klasifikimi i pemëve dhe perimeve;

· tregojë se cilat janë llojet e pemëve dhe perimeve;

· tregojë se cila është përbërja kimike dhe vlera ushqyese e pemëve dhe perimeve;

· tregojë se cilat janë karakteristikat qe përcaktojnë cilesinë e pemëve dhe perimeve;

· tregojë se në cilat kushte ruhen pemët dhe perimet;

· tregojë se cila është rëndësia e rrushit për prodhim vere dhe për tryezë;

· tregojë se cilat janë karakteret kryesore të rrushit;

· tregojë se cila është struktura mekanike e rrushit;

· tregojë se cila është përbërja kimike e rrushit dhe vlerat ushqyese të tij;

· tregojë se si bëhet vjelja e rrushit;

· tregojë se silat janë kushtet e transportit dhe ruajtjes së rrushit;

RM 7

Nxënësi fiton njohuri për rëndësinë dhe karakteristikat e përgjithshme të lëndëve të para ushqimore me prejardhje shtazore.

Përmbajtja:

· Rëndesia e zhvillimit të blegtorisë dhe shpëztarisë

· Përfitimi, përberja dhe vetit e mishit të kafsheve si lende e parë.

· Përfitimi, përberja dhe vetit e mishit të shpezëve si lende e parë.

· Peshiqt dhe vlerat ushqyese e tyre.

· Vezët dhe vlera ushqyese e tyre.

· Qumeshti dhe përbërja fiziko-kimike e tij.

· Grumbullimi, transportimi dhe ruajtja e qumështit deri në përpunim.

· Rëndësia e zhvillimit të bletarisë.

· Mjalti, përbërja kimike dhe vlera ushqyese e tij.

· Karakteristikat organo-leptike të mjaltit.






· shpjegojë rëndësinë e zhvillimit të blegtorisë dhe shpëztarisë;

· tregojë rëndësinë e mishit si lëndë e pare;

· tregojë mënyrën e përfitimit të mishit te kafshëve dhe shpëzëve;

· tregojë përbërjen kimike dhe vetit e mishit të kafshëve dhe shpëzëve;

· tregojë vlerën ushqyese të mishit si lëndë e pare;

· tregoje llojet dhe përbërjën kimike të peshqëve;

· tregojë vlerat ushqyese te peshqeve;

· tregojë ndërtimin e kokrrës së vezëve dhe karakteristikat e tyre;

· tregojë rendesinë e vezëve si ushqim;

· tregojë vlerat ushqyese të vezëvë;

· shpjegojë qumështin si lendë e pare;

· tregojë përbërjen fiziko kimike të qumështit;

· tregojë mënyrat e grumbullimit, transportimit dhe ruajtjes së qumështit deri ne përpunimin e tij;

· tregojë mënyrat e ruajtjes së qumështit;

· shpjegojë rëndësinë e zhvillimit të bletarisë;

· tregojë përbërjen kimike dhe vleren ushqyese të mjaltit;

· tregojë karakteristikat organo-leptike të mjaltit;

RM 8

Nxënësi fiton njohuri për rëndësinë dhe karakteristikat e përgjithshme të aditivëve dhe konservanseve.

Përmbajtja:

· Parimet për përdorimin e shtesave ushqimore (perdorimi i tyre sipas kritereve).

· Qëllimi i përdorimit te shtesave(aditivëve).

· Llojet e shtesave dhe konservanseve që përdorën në industrinë ushqimore.






· shpjegoj parimet e përdorimit të aditivëve dhe konservansëve sipas kritereve;

· tregojë qëllimin e përdorimit të aditivëve dhe konservanseve ne industritë ushqimore;

· tregojë llojet e aditivëve dhe konservansëve që përdorën në industritë ushqimore;



· Për realizimin me suksesë të këtije moduli mësimëdhënësi duhet të aplikojë metoda, teknika dhe forma te shumëllojshme të të nxënit.


· Nxënësit do te përvetësojnë kompetenca te pergjithshme dhe profesionale nëpërmjet ushtrimeve ne laboratore dhe industritë ushqimore.


Kushtet e


Për realizimin si duhet të modulit është e domosdoshme të sigurohen mjediset, veglat, pajisjet dhe materialet e mëposhtme:


· Laboratori i kompletuar me paisje laboratorike.

· Reparte përpunuese te prodhimeve ushqimore.

· Prodhime ushqimore te llojeve të ndryshme.

· Aditivët dhe konservanësit.

· Teknologji e nevojshme mësimore (tv, kompjuter, internet, videoprojektor).

· Teksti i lëndës së parë ushqimore, teknologjise ushqimore, udhëzues të ndryshëm (doracakë), rregullore (standarte) etj.

4. Moduli “Kimia analitike”



Niveli: I

Klasa: 10


Titulli dhe kodi

KIMIA ANALITIKE

Qëllimi i modulit

Një modul teorik që i paisë nxënësit me njohuri për bazat teorike nga kimia analitike, reaksionet jonike, analizat kimike cilësore.


36 orë mësimore


për pranim



RM 1

Nxënësi fiton njohuri për bazat teorike të kimisë analitike

Përmbajtja:

· Klasifikimi i metodave analitike.

· Vetitë e tretësirave ujore.

· Elektrolitet dhe llojet e elektroliteve.

· Shpërbashkimi elektrolitik.

· Reaksionet dhe ekuacionet kimike.

· Zbatimi i Ligjit mbi veprimin e masave aktive





Nxënësi duhet të jetë i aftë:

· theksojë vetitë e tretësirave ujore;

· përshkruajë elektrolitet dhe llojet e elektroliteve;

· shpjegojë shpërbashkimin elektrolitik;

· përshkruajë reaksionet dhe ekuacionet kimike;

RM 2

Nxënësi fiton njohuri për reaksionet jonike

Përmbajtja:

· Ekuilibri kimik.

· Tretshmëria dhe produkti i tretshmërisë.

· Neutralizimi dhe hidroliza.

· Tretësirat buferike.

· Indikatorët.






· shpjegojë ekuilibrin kimik;

· shpjegojë tretshmërinë dhe produktin e tretshmërisë për substancat e ndryshme kimike;

· shpjegojë procesin e neutralizimit dhe hidrolizës;

· Shpjegojë tretësirat buferike dhe indikatorët;

RM 3

Nxënësi fiton njohuri për analizat kimike cilësore

Përmbajtja:

· Rrugët e analizës cilësore.

· Kushtet në të cilat zhvillohen reaksionet analitike.

· Ndjeshmëria e reaksioneve analitike.

· Klasifikimi i kationeve në grupe analitike.

· Identifikimi i kationeve sipas grupeve analitike nga grupi i parë deri te grupi i pestë analitik.

· Klasifikimi i anioneve në grupe analitike.

· Identifikimi i anioneve sipas grupeve analitike nga grupi i parë deri te grupi i tretë analitik.






· përshkruajë rrugët e analizës cilësore dhe kushtet në të cilat zhvillohen reaksionet analitike;

· analizojë ndjeshmërinë e reaksioneve analitike dhe klasifikimin e kationeve dhe anioneve në grupe analitike;

· Identifikojë kationet sipas grupeve analitike nga grupi i parë deri te grupi i pestë analitik;

· Identifikojë anionet sipas grupeve analitike nga grupi i parë deri te grupi i tretë analitik;



· Për realizimin me suksesë të këtije moduli mësimëdhënësi duhet të aplikojë metoda, teknika dhe forma te shumëllojshme të të nxënit.

· Nxënësit duhet te inkurajohen që të marrin pjesë aktive në zhvillimin e njohurive dhe aftësive të tyre përmes diskutimeve dhe hulumtimeve ne lidhje me proceset që përmban ky modul.

· Nxënësit do te përvetësojnë kompetenca të pergjithshme dhe profesionale nëpërmjet ushtrimeve në laboratore dhe industritë ushqimore.


Kushtet e


Për realizimin si duhet të modulit është e domosdoshme të sigurohen mjediset, veglat, pajisjet dhe materialet e mëposhtme:

· figura, fotografi në lidhje me përmbajtjen e kapitullit.

· diapozitiv dhe modele, lidhur me përmbajtjen e kapitullit.

· projektor, videobim, sllajde, videokaseta dhe burime nga interneti.

· materiale didaktike për përbërjen e kapitullit.

· tabela e grupeve analitike.

· skema të identifikimit te grupeve analitike.

Përshkruesit e moduleve profesionale praktike, kl.10.

1.Moduli “Mbrojtja dhe siguria në punë“



Niveli: I

Klasa: 10


Titulli dhe kodi

MBROJTJA DHE SIGURIA NË PUNË

Qëllimi i modulit

Një modul praktik që i paisë nxënësit me aftësi praktike për të përdorur mjetet dhe paisjet e punës me qëllim mbrojtjen dhe sigurinë në punë.


12 orë mësimore


për pranim



RM 1

Nxënësi identifikon, parandalon dhe raporton rreziqet në punë.

Përmbajtja

· Identifikimi i rreziqeve në punë.

· Parandalimi, përmirësimi i rreziqeve në punë.

· Eliminimi i rreziqeve në punë.

· Raportimi i rreziqeve dhe aksidenteve.

· Raportimi i prishjes së rregullave për mbrojtje të shëndetit dhe siguri në punë.


· Vëzhgimi me listë kontrolli.



· idendtifikojë rreziqet e mundshme në vendin e punës;

· parandalojë dhe përmirësojë rreziqet në punë;

· eliminojë rreziqet;

· raportojë për rreziqet në punë;

· raportojë për aksidentet në punë;

· raportojë për prishjen e rregullave në punë;

RM 2

Nxënësi përdorë paisjet dhe veshjet për mbrojtje në punë sipas kërkesave të vendit të punës.

Përmbajtja

· Përdorimi i paisjeve dhe veshjeve për mbrojtje dhe siguri në punë.

· Zbatimi i praktikave më të mira dhe sigurta në punë.

· Zbatimi i udhezuesit te prodhuesve te paisjeve.

· Deponimi dhe largimi i mbeturinave ne menyrë të sigurt.

· Demonstrime praktike dhe diskutime mbi mbrojtjen nga zjarri, aplikimit të ndihmës së parë në rastë aksidenti etj.





· përdorë paisjet dhe veshjet për mbrojtje në punë;

· aplikojë praktikat më të mira dhe më të sigurta në punë;

· zbatojë me kujdes udhëzimet e prodhuesve të paisjeve;

· deponojë, largojë mbeturinat duke respektuar rreullat e higjienës dhe sigurisë në punë;

· demostrojë praktikisht mbi mbrojtjen nga zjarri, aplikimi i ndihmës së parë;

Udhëzimet për zbatimin e modulit

· Ky modul duhet të trajtohet kryesishtë në laboratore dhe repartet e industrisë ushqimore, depo të prodhimeve bujqësore.

· Rekomandohet që instruktori i praktikës ose teknologu i repartit të përdorë sa më shumë që të jetë e mundur demonstrime konkrete për përdorimin e paisjeve dhe veshjeve për siguri në punë.

· Nxënësit duhet të angazhohen sa më shumë në veprimtari konkrete, në mbështetje të përvetësimit të njohurive që trajton moduli. Ata duhet të nxiten të diskutojnë në lidhje me rastet e ndryshme që paraqiten në repartet e industrisë ushqimore.

· Gjatë vlerësimit të nxënësve duhet të zbatohet sa më shumë kontrolli i punës praktike të aftësive të fituara nga ata.

Kushtet e domosdoshme për realizimin e modulit

Për realizimin e modulit, është e domosdoshme të sigurohen mjediset, veglat, pajisjet, dhe materialet e mëposhtme:

· Mjedise e punës (repartet e industrisë ushqimore)

· Paisjet dhe veshjet për siguri në punë.

· Mjetet dhe materialet e nevojshme për aplikimin e ndihmës së parë.

- Materiale të shkruara(manuale, rregullore, katalogë).

2.Moduli ”Higjiena dhe mbrojtja e mjedisit”



Niveli: I

Klasa: 10


Titulli dhe kodi

HIGJIENA DHE MBROJTJA E MJEDISIT

Qëllimi i modulit

Një modul praktik që i paisë nxënësit me aftësi praktike për përdorimin e mjeteve larëse dhe dezinfektuese me qëllim mbajtjen e higjienës në punë dhe mbrojtjen e mjedisit


18 orë mësimore


për pranim



RM 1

Nxënësi zbaton rregullat higjieno shëndetësore në punë.

Përmbajtja

· Zbatimi i rregullave higjieno shëndetësore në punë.

· Eliminimi, largimi i lëndëve të para që nuk i plotësojnë kushtet.

· Menaxhimi i mirë i mbetjeve ushqimore.

· Trajtimi i lëndëve larëse e dezinfektuese.

· Mirëmbajtja e infrastrukturës dhe mjeteve transportuese.





· zbatojë rregullat higjieno-shëndetësore në punë;

· eliminojë, largojë lëndet e para që nuk i plotësojnë kushtet;

· bëjë menaxhimin e mirë të mbetjeve ushqimore;

· bëjë trajtimin e mirë të lëndëvë larëse e dezinfektuese;

· mirëmbajë infrastrukturën dhe mjetet transportuese;

RM 2

Nxënësi përdorë mjetet larëse dhe dezinfektuese sipas kërkesave të industrisë ushqimore

Përmbajtja

· Fshirja dhe larja e dyshemesë.

· Dezinfektimi i mureve dhe tavaneve.

· Pastrimi dhe larja e makinerive dhe paisjeve.

· Përdorimi i mjeteve larëse.

· Përdorimi i mjeteve për dezinfektim.

· Aplikimi i teknikave të larjes dhe dezinfektimit në përputhshmëri me kërkesat.





· pëgatisë vendin dhe mjetet për fshirjen dhe larjen e

· dyshemesë;

· bën fshirjen dhe larjen e dyshemesë;

· përgatisë mjetet dezinfektuese për dezinfektimin e mureve dhe tavaneve;

· bën dezinfektimin e mureve dhe tavaneve;

· pregatisë mjetet për larjen e paisjeve dhe makinerive të ndryshme;

· përdorë mjetet larëse sipas kritereve;

· përdorë mjetet dezinfektuese sipas kritereve;

· aplikojë teknikat e larjes dhe dezinfektimit sipas kërkesave;

RM 3

Nxënësi zbaton rregullat për mbrojten e mjedisit në industrinë ushqimore

Përmbajtja:

· Identifikimi i faktorëve që ndikojnë në ndotjen e mjedisit në industrinë ushqimore.

· Respektimi i kritereve mbi përdorimin e lëndëve larëse dhe dezinfektuese.

· Paratrajtimi dhe trajtimi i ujërave të zhgarkuara në përputhje me kërkesat e industrisë ushqimore.

· Zbatimi i kritereve në lidhje me deponimin dhe eleminimin e mbeturinave.


· Vëzhgim me listë kontrolli.



· identifikon faktorët që ndikojnë në ndotjen e mjedisit në industrinë ushqimore;

· përdorë mjetet larëse dhe dezinfektuese sipas standarteve të parapara nga legjislacioni mbi përdorimin e tyre për mbojtjen e mjedisit;

· paratrajton dhe trajton ujërat e zhgarkuara në përshtatje me kërkesat që ka industria ushqimore për mbrojtjen e mjedisit;

· grumbullon, seleksionon dhe trajton llojet e mbeturinave;

· largon dhe vendos mbeturinat në vendin e paraparë;


· Ky modul duhet të trajtohet kryesishtë në laboratore dhe repartet e industrisë ushqimore, depo të prodhimeve bujqësore.

· Rekomandohet që instruktori i praktikës ose teknologu i repartit të përdorë sa më shumë që të jetë e mundur demonstrime konkrete për përdorimin e paisjeve dhe mjeteve për larje dhe dezinfektim si dhe për rregullat e sigurisë ne punë.

· Nxënësit duhet të angazhohen sa më shumë në veprimtari konkrete, në mbështetje të përvetësimit të njohurive që trajton moduli. Ata duhet të nxiten të diskutojnë në lidhje me rastet e ndryshme që paraqiten në repartet e industrisë ushqimore.

· Instruktori i praktikës ose teknologu duhet të mbikëqyrin respektimin e rregullave të sigurisë në punë, higjienës dhe mbrojtjes së mjedisit.

· Gjatë vlerësimit të nxënësve duhet të zbatohet sa më shumë kontrolli i punës praktike të aftësive të fituara nga ata.

Kushtet e domosdoshme për realizimin e modulit

Për realizimin si duhet të modulit, është e domosdoshme të sigurohen mjediset, pajisjet dhe mjetet e mëposhtme:

· Repartet e industrisë ushqimore.

· Paisjet, stabilimentet, makineritë.

· Mjetet larëse.

· Mjetet dezinfektuese.

· Mjetet transportuese.

· Fletëraport për punë.

· Materiale studimore, katalogë dhe udhëzime për përdorimin e mjeteve larëse dhe dezinfektuese.

· Udhëzues për rregullat higjieno shëndetësore dhe sigurinë në punë.

· Literaturë, udhëzues, katalogë për rëndësinë dhe mënyrat e mbrojtjes së mjedisit.

3. Moduli ”Përdorimi dhe mirëmbajtja e paisjeve dhe stabilimenteve”



Niveli: I

Klasa: 10


Titulli dhe kodi

PËRDORIMI DHE MIRËMBAJTJA E PAISJEVE DHE STABILIMENTEVE

Qëllimi i modulit

Një modul praktik që aftëson nxënësit për mënyrën e përdorimit dhe të mirëmbajtjes së paisjeve dhe stabilimenteve të punës në industrinë ushqimore me qëllim të ruajtjes së tyre në gjendje të mirë teknike dhe funksionale


46 orë mësimore


për pranim



RM 1

Nxënësi kontrollon dhe aftëson paisjet dhe stabilimentet para fillimit të procesit të punës

Përmbajtja:

· Kontrollimi i rregullt i paisjeve dhe stabilimenteve.

· Riparimi i defekteve të paisjeve dhe stabilimenteve.

· Zëvendësimi i pjesëve të defektuara me ato të pa defektuara.

· Pastrimi i paisjeve dhe stabilimenteve sipas kritereve.




Nxënësi duhet të jetë i aftë të:

· kontrollojë gjendjen teknike dhe funksionale të paisjeve dhe stabilimenteve para përdorimit të tyre;

· riparojë defektet;

· zëvendësojë pjesët e prishura të paisjeve dhe stabilimenteve me ato funksionale;

· bëjë pastrimin e rregullt të paisjeve dhe stabilimenteve duke respektuar udhëzuesin për mirëmbajtje-pastrim;

RM 2

Nxënësi planifikon dhe përgaditë paisjet dhe stabilimentet për punë

Përmbajtja:

· Planifikimi i llojit të produktit.

· Caktimi i saisë së produktit.

· Planifikimi i punës me paisje dhe stabilimente.

· Përzgjedhja e paisjeve dhe stabilimenteve për përdorim.

· Pozicionimi për punë.

· Rregullat e sigurimit teknik e të ruajtjes së mjedisit gjatë vënies së paisjeve në punë.



Kriteret e vlerësimit

Nxënësi duhet të jetë i aftë të:

· planifikoj qëllimin e veprimtarisë së punës me paisje;

· përzgjedhë paisjet dhe stabilimentet për përdorim varësisht nga lloji i punës në industrinë ushqimore;

· vë në pozicionin e duhur paisjet për përdorim;

· përcaktojë sasinë e produktit në përputhshmëri me kapacitetin e paisjeve ;

· zbatojë rregullat e sigurimit teknik si dhe të ruajtjes së mjedisit gjatë procesit të punës dhe në përfundim të tij;

RM 3

Nxënësi vë në veprim paisjet dhe stabilimentet

Përmbajtja:

· Programimi dhe starimi në punë i paisjeve të teknologjisë ushqimore.

· Kontrollimi i funksionalitetit të paisjeve gjatë procesit të punës.

· Stopimi i procesit të punës nga ana e paisjeve në rast nevoje.

· Evitimi i defekteve dhe gabimeve eventuale.

· Pastrimi i paisjeve në përfundim të procesit të punës sipas udhëzuesit mbi pastrimin e tyre.

· Konservimi i paisjeve dhe stabilimenteve në rast të mos përdorimit të tyre gjatë një kohe.



Kriteret e vlerësimit


· programojë dhe startojë procesin e punës me paisjet konkrete;

· përcjellë gjatë gjithë kohës së punës funksionalitetin e paisjeve;

· ndërpresë përkohësisht procesin e punës së paisjeve në rast të havarisë;

· evitojë defektet dhe gabimet eventuale;

· kryejë pastrimin e paisjeve pas përfundimit të procesit të punës sipas kërkesës dhe udhëzuesit mbi mirëmbajtjen e paisjeve;

· konservojë paisjet dhe stabilimentet sipas kërkesës;

Udhëzimet për zbatimin e modulit

· Ky modul duhet të trajtohet në repartet e industrisë ushqimore.

· Mësimdhënësi i praktikës duhet t

pËrmbajtja - rks-gov.netmasht.rks-gov.net/uploads/2015/09/28052012-profili... · web...

Documents