PROBLEMATYKA UBÓSTWA

WYKŁAD

DEFINICJA

Ubóstwo to stan różnego rodzaju braków – braków w takich rozmiarach, że człowiek permanentnie nie zaspokaja swoich podstawowych potrzeb.

To nie tylko niskie dochody, ale także poczucie marginalizacji i wyłączenia, świadomość izolacji od innych ludzi, niezdolność do trwałych satysfakcjonujących związków z ludźmi, problemy psychiczne.

Trzy aspekty ubóstwa

EKONOMICZNY PSYCHOLOGICZNY SPOŁECZNY

Skutki ubóstwa

Niski standard życia Pogorszenie stanu zdrowia Zaniżenie aspiracji edukacyjnych Brak dostępu do dóbr kultury, do wypoczynku

Skutki – ciąg dalszy

Poczucie poniżenia, bezradności, obniżenie poczucia własnej wartości

Wzrost ryzyka patologii społecznej (alkoholizm, przestępczość, rozbicie rodziny, przemoc domowa)

Zepchnięcie na margines życia społecznego

Kryterium pomiaru

Minimum socjalne Minimum egzystencji Relatywna linia ubóstwa (poniżej 50% średnich

wydatków gospodarstw domowych) Ubóstwo rejestrowane Subiektywna granica ubóstwa

Wyniki badań – dane bardzo zróżnicowane

Dane z badań historycznych (kryterium – minimum socjalne)

1989 – 14,8% 1994 – 57,3% 1997 – 50,4%

Badania - cd

Rok 2002 – kryterium minimum egzystencji (badania IPiSS)

Poniżej minimum egzystencji 11% obywateli, w skrajnym ubóstwie – 16,1% dzieci w wieku 0-14 oraz 15,9% młodzieży w wieku 15-19 lat

Co 20 Polak żyje w skrajnym ubóstwie dłużej niż 2 lata (utrwalanie nawyku korzystania z pomocy społecznej)

Grupy społeczne najbardziej narażone na ubóstwo

Osoby utrzymujące się ze źródeł niezarobkowych (bezrobotni, renciści, emeryci, rolnicy)

Mieszkańcy miast poniżej 20 tysięcy mieszkańców Osoby posiadające na utrzymaniu dzieci,

zwłaszcza rodziny wielodzietne Rodziny, w których jest osoba niepełnosprawna

Przyczyny ubóstwa

Dzielimy je na dwie grupy: Osobiste (tzw. zawinione) Pozaosobiste (tzw. strukturalne)

Przyczyny osobiste

Nieudolność Lenistwo Niegospodarność uzależnienia

Przyczyny pozaosobiste

Strukturalne bezrobocie Spadek realnych dochodów wielu grup

zawodowych Klęski żywiołowe Ograniczanie i wadliwe rozdzielanie środków

na pomoc społeczną

Bieda a bezrobocie

Ok. 17% - tylu ludzi w wieku produkcyjnym nie ma pracy

Ok. 40% spośród wszystkich bezrobotnych to osoby długotrwale bezrobotne ( powyżej 12 miesięcy)

Najbardziej narażeni na bezrobocie – ludzie po 45 roku życia z wykształceniem podstawowym lub zasadniczym zawodowym.

Relacje między biedą a sytuacją dzieci

Ochrona dzieci przed ubóstwem Pozytywny i negatywny udział dzieci w

pokonywaniu biedy „Skazywanie” dzieci na ubóstwo np. przez

alkoholizm rodziców Izolacja społeczna dziecka Ryzyko „dziedziczenia” biedy