procesi na u~ewe - fznh.ukim.edu.mk...18 ноември 2019 13 u~ewe bazirano na rabotata uslovite...
TRANSCRIPT
18 ноември 2019 1
Razvoj na humani resursi
Procesi na u~ewe
Fakultet za zemjodelski nauki i hrana - Skopje
Katedra za ekonomika i organizacija
18 ноември 2019 2
Definicija za u~ewe
U~eweto e proces na sintetizirawe i transformirawe na iskustvoto vo znaewe, ve{tini, stavovi, vrednosti, emocii, setila i veruvawa.
Seto u~ewe po~nuva so na{eto razbirawe na sopstvenoto iskustvo vo site situacii, so nivno obrabotuvawe vo stavovi i odnesuvawa i so toa steknuvawe na novi znaewa i ve{tini ili zajaknuvawe na ve}e steknatite.
Sredinata vo koja se raboti e va`na vo procesot na u~ewe
18 ноември 2019 3
Teorii za u~eweto
Bihevioristi~ki:fokusirano na promenata na odnesuvaweto (Pavlov,
Skiner, Vatson)
Kognitivno: (Pixet, Vigotski i dr.)
Socijalno: se odnesuva na imitacijata na odnesuvawe i idejata
za modelirawe (Bandura i dr.)
Iskustveno: gi opfa}a site vidovi na u~ewe (Kolb, Xarvis)
18 ноември 2019 4
Biheviorizam
Koga se odnesuva na u~ewe vklu~uva
pottik i reakcija
Pavlov: reagirawe na stimulans, npr.
ku~e - yvon~e – hrana - plunka
Torndajk: povtoruvaweto na reakcija na
stimulans go zajaknuva u~eweto
Skiner: nagradenata reakcija go
zajaknuva u~eweto
18 ноември 2019 5
Kognitiven pristap
Pixet: detskata sposobnost da konceptualizira se razviva so nivnoto rastewe
Arlin: sposobnosta za pra{uvawe se razviva so procesot na stareewe
Noigarten, Mo{man: vozrasnite se porefleksivni razmisluva~i
Rigel: razvoj na dijalo{kata misla
Gaw: devet procesi vo u~eweto
18 ноември 2019 6
Teorija na socijalno u~ewe
Lu|eto mo`at da u~at so nabquduvawe
na aktivnostite na drugite i ishodite
od tie aktivnosti bez pomo{ na u~itel
ili trener
Imitiraweto e najvoobi~aen na~in na
socijalno u~ewe
Vo organizaciite potrebno e da se znae
koi lu|e treba da se sledat, odnosno da
ima obu~eni mentori
18 ноември 2019 7
Iskustveno u~ewe
Ciklusno u~ewe na Kolb:
Konkretno iskustvo
Reflksivna opservacija
Apstraktna konceptualizacija
Aktivno eksperimentirawe
Formi na u~ewe na Xarvis:
Neu~ewe
Nerefleksivno u~ewe
Refleksivno u~ewe
18 ноември 2019 8
Konkretno iskustvo
Observacija i
refleksija
Formulacija na
apstraktni koncepti
i generalizacija
Testirawe na
koncepti na novi
situacii
Ciklusno u~ewe na Kolb
18 ноември 2019 9
Zo{to lu|eto ne u~at od svoeto
iskustvo?
Pretpostavuvaat za situacijata i deluvaat bez razmisluvawe. Nivnata ekspertiza e deka nemaat potreba da u~at
Bezobzirnost, lu|eto znaat deka se vo situacija da u~at, no od razli~ni pri~ini ne go pravat toa – prezafatenost, stres ili znaat deka e polesno da se prodol`i da se pravi ve}e zapo~natoto
Odbivawe poradi mentalna blokada ili informaciite koi gi imaat ili ve{tinite koi gi koristat go {titat nivniot identitet itn.
18 ноември 2019 10
Motivacija za u~ewe
Koga lu|eto ne se vo harmonija so sopstvenata
sredina, obi~no se motivirani da u~at za da ja
vratat ramnote`ata
Ako pak, ne se svesni za taa potreba ili
nemaat volja da u~at treba da ima motivatori
koi }e im pomognat da preminat od
bezobzirnost i odbivawe vo sostojba da u~at
od sopstvenite iskustva
18 ноември 2019 11
Hierarhija na potrebi na
Maslov (1954)
Fiziolo{ki potrebi
Potrebi za sigurnost
Socijalni potrebi
Potrebi za po~ituvawe
Samoispolnuvawe
18 ноември 2019 12
Rabotni motivatori spored
Hercberg (1959)
Nadvore{ni faktori – plata i rabotna
sredina, poteknuvaat od nadvore{nata
organizaciska sredina
Vnatre{ni faktori – napreduvawe,
priznanie i dr. vnatre{ni faktori za
individuata
18 ноември 2019 13
U~ewe bazirano na rabotata
Uslovite za u~ewe na rabotnoto mesto treba da bidat isto tolku dobri kako onie vo ustanovite za obuka
Treba da ima dosledna filozofija kon podu~uvawe, obuka i u~ewe vo organizacijata
Treba da ima mentori na rabotnoto mesto, osobeno spremni da im pomagaat na vrabotenite da gi izveduvaat ve{tinite i procedurite koi gi nau~ile za vreme na obukata
Treba da se dade mo`nost da se praktikuvaat novi ve{tini i znaewe za da mo`at vrabotenite da go nagraduvaat svoeto u~ewe i so povtoruvawe da go prenesat od kratkotrajna vo dogotrajna memorija
Informaciite treba da se prezentiraat na smisloven na~in vo kontekst na celata operacija
Pomo{ i povratna reakcija treba da bide filozofija na obukata vo celata organizacija
18 ноември 2019 14
Vozrasnite и учењето
U~eweto e osnovna ~ove~ka potreba
U~eweto e osobeno motivirano ako ima disharmonija me|u individualnata percepcija i percepcijata na svetot
… sakaat da u~estvuvaat vo procesot na u~ewe
… go dodavaat sopstvenoto iskustvo i sistem na zna~ewa na situacijata na u~ewe
… gi dodavaat sopstvenite potrebi vo situacijata na u~ewe
… ja dodavaat svojata samodoverba, gledaweto na samite sebe i samopo~ituvaweto
… najdobro u~at ako nivnoto ego ne e pod zakana
… imaat potreba da ~uvstvuvaat deka se tretirani kako vozrasni
… imaat razvieno sopstven sistem na u~ewe
… mo`at da u~at so razli~na brzina
… imaat razvieno kristalizirana inteligencija
… postavuvaat razli~ni psiholo{ki uslovi vo situacijata na u~ewe
18 ноември 2019 15
U~ewe za li~en i
profesionalen razvoj
S# {to u~ime vliajae na nas
Nema podelba me|u li~no i profesionalno
u~ewe – s# e li~no u~ewe
Odnosot me|u li~noto i profesionalno
u~ewe treba da bide celosno priznato vo
organizacijata