prof. dr. münevver çetİİ nn marmara üniversitesi, · pdf filekarizmatik...

49
LİDERL DERLİK PROF. DR. MÜNEVVER ÇET PROF. DR. MÜNEVVER ÇETİN Marmara Üniversitesi, Ö Marmara Üniversitesi, Öğretim Üyesi retim Üyesi 1

Upload: hoangnguyet

Post on 05-Feb-2018

229 views

Category:

Documents


3 download

TRANSCRIPT

Page 1: PROF. DR. MÜNEVVER ÇETİİ NN Marmara Üniversitesi, · PDF fileKarizmatik lider en çok kriz durumlarında başarılıolur. Örneğin, Franklin Delano Roosevelt Amerika Birle-şik

LLİİDERLDERLİİKK

PROF. DR. MÜNEVVER ÇETPROF. DR. MÜNEVVER ÇETİİNNMarmara Üniversitesi, ÖMarmara Üniversitesi, Öğğretim Üyesiretim Üyesi

1

Page 2: PROF. DR. MÜNEVVER ÇETİİ NN Marmara Üniversitesi, · PDF fileKarizmatik lider en çok kriz durumlarında başarılıolur. Örneğin, Franklin Delano Roosevelt Amerika Birle-şik

LLİİDERLDERLİİKK

BİR LİDER KİMDİR?

Bir lider,Birine veya bir şeye, bir istikamete, özellikle ileriye doğru kılavuzluk eder.Bir yöne veya aşamaya getirir.İnsanların performans, faaliyet ve işlemlerini yönetir.Bir şeyin, örneğin bir yürüyüşün başını çeker.Birçok insan içinde o ilktir, ilkleri yaşar.

2

Page 3: PROF. DR. MÜNEVVER ÇETİİ NN Marmara Üniversitesi, · PDF fileKarizmatik lider en çok kriz durumlarında başarılıolur. Örneğin, Franklin Delano Roosevelt Amerika Birle-şik

Liderlik, insanlara yapmak istemediklerini yaptırabilmek ve hatta bu deneyimden memnun olmalarını sağlayabilmek sanatıdır.

EMEKLİTUĞGENERAL LEWIS MACKENZIE

Liderlik, insanları kendilerinden yapmaları beklenen şeyeyöneltmek, onlara yön tayin etmek ve buna teşvikten ibarettir.

LAURIER L LAPIERRE, OC BİR KANADALI YAZAR VE TV PROGRAMCISI

LLİİDERLDERLİİKK

3

Page 4: PROF. DR. MÜNEVVER ÇETİİ NN Marmara Üniversitesi, · PDF fileKarizmatik lider en çok kriz durumlarında başarılıolur. Örneğin, Franklin Delano Roosevelt Amerika Birle-şik

DEDEĞİĞİŞŞİİM SÜRECM SÜRECİİNDE LNDE LİİDERLDERLİİKK

1.Liderlik insanlık içindir.2. Liderlik, asıl kendi liderliğinizi yapmaktır.3. Liderlik içsel bir motivasyondur.4. Liderlik, aczini kabullenerek mükemmel için

çalışmaktır.5. Liderlik, değişimdir.6. Liderlik, güvendir.7. Liderlik, büyümektir.8. Liderlik, enerji dolu olmaktır.9. Liderlik, pozitif bir tecrübe üretimidir.10. Liderlik, istikrar üzere sonuçlar üretmektedir.11. Liderlik, korkuyu azaltmak, umudu çoğaltmaktır. 4

Page 5: PROF. DR. MÜNEVVER ÇETİİ NN Marmara Üniversitesi, · PDF fileKarizmatik lider en çok kriz durumlarında başarılıolur. Örneğin, Franklin Delano Roosevelt Amerika Birle-şik

LiderliLiderliğğin Nitelik ve in Nitelik ve İİçeriçeriğğii

Liderliğin içeriği

üKendini, değerlerini bilirüİnsanlarla iyi geçinirüVizyonüSezilerine güvenir, duyarlıdırüŞevküSözünün eri olmaküRiskten kaçmamak

5

Page 6: PROF. DR. MÜNEVVER ÇETİİ NN Marmara Üniversitesi, · PDF fileKarizmatik lider en çok kriz durumlarında başarılıolur. Örneğin, Franklin Delano Roosevelt Amerika Birle-şik

Girişimcilik ve sorumluluk yüklenmekAmaç belirlemeMotive etmek veya teşvik etmekDoğru kişilerle ortaklıkBaşkalarım da gözetir ve sevgiyle bağlanırKredi vermek veya çalışanları takdir etmekÖzgüvenDayanıklılık ve tahammülBaşarma isteğiDikkatlilik ve ayrıntılara özen göstermekYaptığınız şeyi sevmenizZor zamanlarda dahi çalışabilme gücüPozitif duruş

LiderliLiderliğğin Nitelik ve in Nitelik ve İİçeriçeriğğii

6

Page 7: PROF. DR. MÜNEVVER ÇETİİ NN Marmara Üniversitesi, · PDF fileKarizmatik lider en çok kriz durumlarında başarılıolur. Örneğin, Franklin Delano Roosevelt Amerika Birle-şik

Rahatlık, serinlikİletişim yeteneğiCesaretİlerleme ve takipiDürüst ve güvenilirSıkı çalışmaDikkatini yoğunlaştırabilenSebat / ısrar

LiderliLiderliğğin Nitelik ve in Nitelik ve İİçeriçeriğğii

7

Page 8: PROF. DR. MÜNEVVER ÇETİİ NN Marmara Üniversitesi, · PDF fileKarizmatik lider en çok kriz durumlarında başarılıolur. Örneğin, Franklin Delano Roosevelt Amerika Birle-şik

LLİİDERLDERLİĞİİĞİN HEDEFN HEDEFİİ NEDNEDİİR?R?

Liderler Yapılan Her İşte Memnuniyeti GözetirLiderler İlerleme KaydederLiderler Sonuç Üretir

8

Page 9: PROF. DR. MÜNEVVER ÇETİİ NN Marmara Üniversitesi, · PDF fileKarizmatik lider en çok kriz durumlarında başarılıolur. Örneğin, Franklin Delano Roosevelt Amerika Birle-şik

NE TÜRDEN BNE TÜRDEN BİİR LR LİİDERSDERSİİNNİİZ?Z?

DIŞTAN LİDER İÇTEN LİDER

9

Page 10: PROF. DR. MÜNEVVER ÇETİİ NN Marmara Üniversitesi, · PDF fileKarizmatik lider en çok kriz durumlarında başarılıolur. Örneğin, Franklin Delano Roosevelt Amerika Birle-şik

DIŞTAN LDIŞTAN LİİDERLDERLİİKKDıştan lider hayatın dilencileri, zorbaları ve şeytanlarıtarafından yönetilir. Korku, baskı ve ihtiraslagüdülenmiştir. Korku, gelir, iktidar, güç, saygı, spor vebenzeri birçok şeyin yetmemesi veya bunları kaybetmekorkusu içerisindedir. Günlük kaygılar, müşteriler, ateşlesavaşmak, son iş teslim tarihine yetişmek de Dunlararasında yerini alır. Dıştan lider; satış için yalansöylemek, imajını yükseltmek için birilerini aşağılamak,ene geçmek için diğerlerini ardımızda bırakmak gibibelki de önüne geçilme-si zor negatif arzularlagüdümlüdür.

10

Page 11: PROF. DR. MÜNEVVER ÇETİİ NN Marmara Üniversitesi, · PDF fileKarizmatik lider en çok kriz durumlarında başarılıolur. Örneğin, Franklin Delano Roosevelt Amerika Birle-şik

Dıştan liderler, firma, departman veya proje başkanıolabilirler. Buna karşın, gerçekte kontrol dışıdırlar,çünkü sözünü ettiğimiz türden iç ve dış kuvvetlerlegüdümlüdürler.Kendilerine saygı duymaz ve değe vermezler. İnsanlarcakabul görmek isterler. Bu konuda yanlış yapmaktankorkarlar. Yine bu yüzden kendi yüreklerini dinlemekyerine başkalarını temel alırlar. Hareketlerini konu vemedya görüşüne göre seçerler. Mevcut idari zihniyetegöre veya patronların eşlerinin ya da meslektaşla! mmdayatmalarına göre davranırlar. Hatta, yıllar önceebeveyn veya hocaların kullandığı yöntemlerleyönetmek zihniyetindedirler.

DIŞTAN LDIŞTAN LİİDERLDERLİİKK

11

Page 12: PROF. DR. MÜNEVVER ÇETİİ NN Marmara Üniversitesi, · PDF fileKarizmatik lider en çok kriz durumlarında başarılıolur. Örneğin, Franklin Delano Roosevelt Amerika Birle-şik

İİÇTEN LÇTEN LİİDERLDERLİİKK

İçten lider farklı bir güçle hareket eder. İçten yönelişve amaç, başkalarına yardımcı olmak, olgunlaşmak,gözetmek arzusu, içte gerçekleşen bir akış duygusuveya bir ateş. Bununla beraber bu şevk kontrol dışıolmadığı gibi tükenecek gibi de görünmez. Gerçeğintam tersi olarak bu yoğunlaşmış ve harmanlanmış biroluşumdur. Kendini yenileyen, heyecan yaratan veiçten gelen bir güçtür.

12

Page 13: PROF. DR. MÜNEVVER ÇETİİ NN Marmara Üniversitesi, · PDF fileKarizmatik lider en çok kriz durumlarında başarılıolur. Örneğin, Franklin Delano Roosevelt Amerika Birle-şik

İİÇTEN LÇTEN LİİDERLDERLİİKKBir başka deyişle bu, bir köpeğin kuyruğunu sallaması yada bir kedinin mırlaması gibi kaynağım aynı doğallıktanalan bir güçtür. Öyle ki, her ne yapıyorsanız yapın içtenhissettiğiz sadece bir doğal hoşnutluktur.İçten lider; size, kurumunuza ve de her şeye ulaşan biriyilik, mutluluk getirir. Böylelikle sinerji ve işbirliğindebaşarı kaydetmeye, imkansızı mümkün görmeyebaşlarsınız. Rakiplerinizi sizinle işbirliği yapabilecek hattayeni sahalara tek başına girmeyecekleri için onlarıpotansiyel ortaklar olarak gör-meye başlarsınız.

13

Page 14: PROF. DR. MÜNEVVER ÇETİİ NN Marmara Üniversitesi, · PDF fileKarizmatik lider en çok kriz durumlarında başarılıolur. Örneğin, Franklin Delano Roosevelt Amerika Birle-şik

DIŞTAN LİDER İÇTEN LİDER Kontrol ve korku üzere yönetir.

Güven vererek ve örnek olarak yönetir.

Farklı faydalar gözetir. Herkesin menfaatini gözetir.

Gücü, iktidarı elinde tutmak ister.

Gücü paylaşır, başkalarını da güçlendirir.

Her şeyin kendi tarzıyla yapılmasını ister.

Özel girişimleri teşvik eder.

İnsanlara ne yapmaları gerektiğini söyler.

Tecrübelerden ve yeni fikirlerden yararlanır.

Gerçekleşmesi imkansız iş teslim tarihleri belirler.

Gerçekleştirilebilir iş teslim tarihleri belirler.

Dıştan güdümlüdür İçten güdümlüdür Stres ve korku ile yönlenir.

İç rahatlığı ve iyiliğin peşindedir.

Duyguları aşağılar veya hiçe sayar.

Başkalarını gözetmeyi önemli göıür.

14

Page 15: PROF. DR. MÜNEVVER ÇETİİ NN Marmara Üniversitesi, · PDF fileKarizmatik lider en çok kriz durumlarında başarılıolur. Örneğin, Franklin Delano Roosevelt Amerika Birle-şik

LiderliLiderliğğe Beş Adıme Beş Adım

İçten liderliği geliştiren beş adım;Kendini tanı.Vizyon ve şevk sahibi ol.Risk al.İletişim kur.Gelişmeyi ve sonuçlarını takip et.

15

Page 16: PROF. DR. MÜNEVVER ÇETİİ NN Marmara Üniversitesi, · PDF fileKarizmatik lider en çok kriz durumlarında başarılıolur. Örneğin, Franklin Delano Roosevelt Amerika Birle-şik

LLİİDERLDERLİİK VASIFLARINI K VASIFLARINI GELGELİİŞTŞTİİRMEK RMEK İİÇÇİİN;N;

l- Sora) Liderliğin aşağıdaki özelliklerini, bir lider olma sürecindeki önem düzeylerine göre sıralacın, l'den 10'a puanlama yöntemini kullanın.

___________ Kişisel değerler / etik___________ Kendini tanımak___________ Vizyon___________ Şevk___________ Riski göze almak____________ İletişim yeteneği____________ Gelişim ve sonuçlarını takip etmek____________ Sıkı çalışma

16

Page 17: PROF. DR. MÜNEVVER ÇETİİ NN Marmara Üniversitesi, · PDF fileKarizmatik lider en çok kriz durumlarında başarılıolur. Örneğin, Franklin Delano Roosevelt Amerika Birle-şik

_____ İstikrar_____ Doğru insanlarla muhatap olmak_____ Amaç belirlemek_____ Alan bilgisine sahip olmak_____ Genel bilgi_____ Kendine güvenmek_____ Başarma arzusu_____ Sevdiğiniz şeyi yapmak_____ Yaptığınız şeyi sevmek______ Pozitif tavır______ İnsanlarla iyi geçinmek

LLİİDERLDERLİİK VASIFLARINI K VASIFLARINI GELGELİİŞTŞTİİRMEK RMEK İİÇÇİİN;N;

17

Page 18: PROF. DR. MÜNEVVER ÇETİİ NN Marmara Üniversitesi, · PDF fileKarizmatik lider en çok kriz durumlarında başarılıolur. Örneğin, Franklin Delano Roosevelt Amerika Birle-şik

2- Hareket Eta) Bu hafta 2 amaç belirleyin: Biri kişisel, diğeri işinizedair. Her iki amaç da aşağıdaki formüle uymalı:Spesifik ---- --- Açıkça tanımlanmalı belirsiz olmamalı Ölçülebilir ---- ÖlçülebilmeliUlaşılabilir ----- Onu yapabilme gücümün sınırları içinde olmalıGerçekçi ----- Boş bir emel olmamdıDürüst ------ Gerçekten istediğim bir şey olmalı

18

Page 19: PROF. DR. MÜNEVVER ÇETİİ NN Marmara Üniversitesi, · PDF fileKarizmatik lider en çok kriz durumlarında başarılıolur. Örneğin, Franklin Delano Roosevelt Amerika Birle-şik

2- Devamb) Amacınızı gerçekleştirmediğiniz takdirde ikiceza belirleyin:İşe yönelik amacınız için -------Kişisel amacınız için

Not: Cezalar, amacı harekete geçirmenizde teşvik edicirol oynarlar. Bizi suçlu pozisyonuna koyan işkencelerdeğil.

19

Page 20: PROF. DR. MÜNEVVER ÇETİİ NN Marmara Üniversitesi, · PDF fileKarizmatik lider en çok kriz durumlarında başarılıolur. Örneğin, Franklin Delano Roosevelt Amerika Birle-şik

3- Beraber Olma / Muhatap Edinmek

a. Lider olarak üç insan belirleyin; işlerinde, çevrenizdeve medyada.b. Bu kişileri lider yapan özelliklerin bir listesini yapın.c. Başarılı olduğunu bildiğiniz üç insanla konuşun. Onlaraşu soruyu sorun: "Sizi başarılı kılan üç şey nedir?“

Öncelikle bu görüşmedeki fikir ve tecrübeleri notedebileceğiniz bir not defteri almanızı tavsiye derim. Bu,düşüncenizi toplamanızı ve öğrendiklerinizi hatırlamanızıkolaylaştıracaktır.

20

Page 21: PROF. DR. MÜNEVVER ÇETİİ NN Marmara Üniversitesi, · PDF fileKarizmatik lider en çok kriz durumlarında başarılıolur. Örneğin, Franklin Delano Roosevelt Amerika Birle-şik

LiderliLiderliğğin Temelleriin Temelleri

Liderlik becerilerinin geliştirilmesi için;Karizmatik liderlere gerek duyulan bir yer ve zamanhep olacaktır, ama günümüzde çok az lider resmiotorite ve komuta-kontrol gücünü kullanıyor, bununyerine net bir şekilde ifade edilen hedeflere ulaşmakiçin insanları etkiliyor ve motive ediyorlar.

Etkileme ve motive etme gücü şu becerileri gerektirir:

21

Page 22: PROF. DR. MÜNEVVER ÇETİİ NN Marmara Üniversitesi, · PDF fileKarizmatik lider en çok kriz durumlarında başarılıolur. Örneğin, Franklin Delano Roosevelt Amerika Birle-şik

1. İnandırıcı bir şekilde konuşma ve yazmayı içereniletişim becerileri

2. İnsanların gerçekten ne demeye çalıştığını anlamakiçin dinleme ve duymayı içeren insanlar arası ilişkibecerileri

3. Kaçınılmaz olan sürtüşme ve gerilim dönemleriylebaşa çıkabilmek için sorun çözme becerileri

4. Farklı grupları bir araya toplamak için müzakerebecerileri

5. İnsanları aynı hedef uğruna çaba harcamaya iknaetmek için motivasyon becerileri.

22

Page 23: PROF. DR. MÜNEVVER ÇETİİ NN Marmara Üniversitesi, · PDF fileKarizmatik lider en çok kriz durumlarında başarılıolur. Örneğin, Franklin Delano Roosevelt Amerika Birle-şik

YÖNETİCİLİK BECERİLERİ LİDERLİK BECERİLERİ

Planlama ve bütçe yapma Yön belirleme

Örgütleme ve görevlendirme İnsanları bir vizyon etrafında toplama

Kontrol etme ve sorun çözme Motive etme ve esinlendirme

23

Page 24: PROF. DR. MÜNEVVER ÇETİİ NN Marmara Üniversitesi, · PDF fileKarizmatik lider en çok kriz durumlarında başarılıolur. Örneğin, Franklin Delano Roosevelt Amerika Birle-şik

Yönetmek mi, liderlik yapmak mı?Yönetmek mi, liderlik yapmak mı?

Liderlik becerileri etkin yöneticilerin kullandığıbecerilerle aynı mıdır? Evet, büyük oranda öyledir.Yöneticilik ve liderlik birbirini tamamlayan vegenellikle örtüşen faaliyetlerdir.

Aradaki en önemli fark yönetmenin karmaşıklıkla başaçıkmayı, liderliğin ise değişimle başa çıkmayıiçermesidir. Öte yandan yönetmek liderlik becerileri,liderlik de yöneticilik becerileri gerektirir.

24

Page 25: PROF. DR. MÜNEVVER ÇETİİ NN Marmara Üniversitesi, · PDF fileKarizmatik lider en çok kriz durumlarında başarılıolur. Örneğin, Franklin Delano Roosevelt Amerika Birle-şik

Karizmatik liderler parıltı Karizmatik liderler parıltı yayarlaryayarlar

Karizmatik lider insanları esinlendirme yeteneğinedoğuştan sahip gibidir. Özellikle kriz zamanlarındainsanlar, kapsayıcı bir vizyon sunması ve çözümumutlarım tazelemesi için yüzlerini bu güçlü seseçevirirler. Böylesi bir lider insanlarına içindebulundukları durumu net bir şekilde gösterebilir veyine de gereksinim duydukları özgüveni hissetmelerinisağlar, insanlar sorunlarını bu tür bir liderin ellerineteslim ettiklerinde güven duyarlar.

25

Page 26: PROF. DR. MÜNEVVER ÇETİİ NN Marmara Üniversitesi, · PDF fileKarizmatik lider en çok kriz durumlarında başarılıolur. Örneğin, Franklin Delano Roosevelt Amerika Birle-şik

Karizmatik liderleri öne çıkaran nedir? Karizmatik liderleri öne çıkaran nedir? Daha fazla özgüven, enerji, coşku ve sıra dışı davranış onlarınormun ötesine taşır. Karizmatik liderlerde genellikle şuözellikler görülür:

*Net, taze, yeni ve yaratıcı bir vizyon*Kendini bu vizyona tamamen adamaBu vizyonu gerçekleştirmek için büyük fedakârlıklardabulunma, kişisel riskler—finansal, profesyonel ve sosyal—üstlenme*Takipçilerinde bir ivedilik duygusu oluşturma*Takipçilerine mutlak güven (ve korku) aşılama*Takipçilerim etkilemek için zorlayıcı emirler ya dademokratik mutabakat çağrıları yerine ikna gücünükullanma

26

Page 27: PROF. DR. MÜNEVVER ÇETİİ NN Marmara Üniversitesi, · PDF fileKarizmatik lider en çok kriz durumlarında başarılıolur. Örneğin, Franklin Delano Roosevelt Amerika Birle-şik

KARKARİİZMATZMATİİK LK LİİDERLERDERLERKarizmatik lider en çok kriz durumlarında başarılı olur.Örneğin, Franklin Delano Roosevelt Amerika Birle-şikDevletlerini Büyük Dünya Ekonomik Krizindençıka-ran ve ulusunu İkinci Dünya Savaşına hazırlayankarizmatik bir liderdi. Öte yandan, Adolf Hitler de yenikdüşmüş ulusuna yeni bir vizyon ve güç kazandırankarizmatik bir liderdi. Demek ki karizmatik liderlerbüyük güç ve etki sahibi olabilirler, ama insanları iyiyemi, yoksa kötüye mi esinlendirdiklerini bu gücü nasılkullandıkları belirler.

27

Page 28: PROF. DR. MÜNEVVER ÇETİİ NN Marmara Üniversitesi, · PDF fileKarizmatik lider en çok kriz durumlarında başarılıolur. Örneğin, Franklin Delano Roosevelt Amerika Birle-şik

DÖNÜŞÜMCÜDÖNÜŞÜMCÜ LLİİDERLERDERLER ;;insanainsana veve görevegöreve odaklanırodaklanır

Karizmatik liderlerin aksine, dönüşümcü liderler birkuruluşu kişiliklerinin kuvvetiyle değil, insanlaraseslenerek, onların güven ve saygılarını kazanarakbiçimlendirir. Dönüşümcü liderler grup ya da ekiplerinebüyük dikkat sarf ederek sonuçlara ulaşır ve:

28

Page 29: PROF. DR. MÜNEVVER ÇETİİ NN Marmara Üniversitesi, · PDF fileKarizmatik lider en çok kriz durumlarında başarılıolur. Örneğin, Franklin Delano Roosevelt Amerika Birle-şik

ØNet ve çekici bir vizyon sunarlarØVizyonun sonuçlarının neden önemli olduğunuaçıklarlarØBu vizyonu gerçekleştirmek için aşamaları iyitanımlanmış bir yol gösterirlerØVizyonlarını gerçekleştirmek için simgeler kullanırlarØÖzgüven, iyimserlik ve kararlılıkla hareket ederlerØKuruluşun hedeflerine ulaşmak için insanları birerbi-rey olarak değil, ekip halinde çalışmaya teşvikederlerØİnsanlara bütünün yararına olacak iyi kararlar almayetkisi verirler.

29

Page 30: PROF. DR. MÜNEVVER ÇETİİ NN Marmara Üniversitesi, · PDF fileKarizmatik lider en çok kriz durumlarında başarılıolur. Örneğin, Franklin Delano Roosevelt Amerika Birle-şik

Dönüşümcü liderleri etkin kılan, vizyonlarını net vetanımlanabilir bir hedefe dönüştürmeleri ve böyleceekiplerinin bu hedefe ulaşmak için gereken eylemleribelirleyebilmesidir. Dönüşümcü liderler insanlarınagüvenir, gereksinim duydukları kaynaklan sunar veilerlemeleri için onları cesaretlendirirler.

30

Page 31: PROF. DR. MÜNEVVER ÇETİİ NN Marmara Üniversitesi, · PDF fileKarizmatik lider en çok kriz durumlarında başarılıolur. Örneğin, Franklin Delano Roosevelt Amerika Birle-şik

Pragmatik liderlerPragmatik liderler——idealden gerçeidealden gerçeğğee

Pragmatik liderlerin en belirleyici özelliği insanlara değil,örgüte odaklanmalarıdır. Pragmatik liderler iş ortamınıngerçeklikleriyle yüzleşir, ister iyi ister kötü, ister umutverici ister moral bozucu olsun, hakikate kulak verir veanlar. Bu tür liderler etkindir, çünkü:

31

Page 32: PROF. DR. MÜNEVVER ÇETİİ NN Marmara Üniversitesi, · PDF fileKarizmatik lider en çok kriz durumlarında başarılıolur. Örneğin, Franklin Delano Roosevelt Amerika Birle-şik

qStatükonun bir varyasyonu olarak kendini gösterenbir vizyonları vardırqİnsanlarım dikkatle dinlerlerqÖrgütün yararına gerçekçi kararlar verirlerqSayılara dayanarak yönetirlerqİşlerin yürümesi için, doğru insanları doğrukonumlara getirirlerqSorumlulukları güvenebileceği insanlaradevrederler.

32

Page 33: PROF. DR. MÜNEVVER ÇETİİ NN Marmara Üniversitesi, · PDF fileKarizmatik lider en çok kriz durumlarında başarılıolur. Örneğin, Franklin Delano Roosevelt Amerika Birle-şik

Pragmatik liderlerin en etkin olduğu durumlarkuruluşun zor bir dönemden geçtiği ya da iş orta-mınınileriyi görmeyi zorlaştıracak kadar çalkantılı olduğu, kısavadeli, tanıdık bir vizyonun gerektiği zamanlarda ortayaçıkar.

33

Page 34: PROF. DR. MÜNEVVER ÇETİİ NN Marmara Üniversitesi, · PDF fileKarizmatik lider en çok kriz durumlarında başarılıolur. Örneğin, Franklin Delano Roosevelt Amerika Birle-şik

Etkin liderler geleceEtkin liderler geleceğğe odaklanıre odaklanır

Genelleme yapmak gerekirse, hem şimdi hem de gelecektebaşarılı olan liderler:- geleceğe odaklıdır. Bir vizyon oluşturur, bunugruplarına açıklar ve ona bağlı kalırlar. Birim ya da örgütlerinidaha geniş çerçeve içinde görmeyi başarır ve kısa vadeligörevleri uzun vadeli önceliklere göre düzenlerler.- belirsizlikten rahatsızlık duymaz. Hesaplanabilir riskleregirmeye hazırdırlar, bir yere kadar kesinti ve çatışmalarla başaçıkabilirler ve yeni bilgiler ışığında kararlarını değiştirmektençekinmezler.- sebatkârdır. Engellere rağmen, hedef ya da vizyonlarınıgerçekleştirmek için olumlu ve odaklı bir kararlılığısürdürebilirler.- mükemmel iletişimcidir. Açık bir şekilde yazmayı, iyidinlemeyi, başarılı toplantılar ve sunuşlar yapmayı, müzakereetmeyi ve topluluk önünde konuşma-yı bilirler.

34

Page 35: PROF. DR. MÜNEVVER ÇETİİ NN Marmara Üniversitesi, · PDF fileKarizmatik lider en çok kriz durumlarında başarılıolur. Örneğin, Franklin Delano Roosevelt Amerika Birle-şik

- politik bakımdan zekidir. Örgütlerindeki güç yapılarıhakkında kuvvetli bir algı geliştirir ve en güçlü gruplarınmeselelerine iyi kulak verirler, gereksinim duyduklarıdestek ve kaynakları nerelerden sağlaya bileceklerinibilirler.- sağduyuludur. Karmaşa ve karışıklığın ortasındasoğukkanlı kalmayı bilirler.- kendini tanır. Kendi davranış biçimlerinin başkala-rımnasıl etkilediğini bilecek kadar kendilerini iyi tanırlar.- insanlara özen gösterir. Diğer insanlarıngereksinimleri, meseleleri ve profesyonel hedefleriyleilgilenme yetenekleri vardır.- esprilidir. Durum öyle gerektirdiğinde, grupta oluşangerilimi hafifletmek için araya biraz mizah katmayıbilirler.

35

Page 36: PROF. DR. MÜNEVVER ÇETİİ NN Marmara Üniversitesi, · PDF fileKarizmatik lider en çok kriz durumlarında başarılıolur. Örneğin, Franklin Delano Roosevelt Amerika Birle-şik

Liderlik tarzları Liderlik tarzları

Liderlik tarzları kişinin davranışlarını belirli durumlarauyarlamasıdır. Etkin liderler altı liderlik tarzını öğrenir,uygular ve bunlarda ustalık kazanırlar.

Bu tarzlar birbirinden ayrı davranış biçimleri olaraksunuluyor olsa da, aslında genellikle gereksinime göre içiçe geçerler.

36

Page 37: PROF. DR. MÜNEVVER ÇETİİ NN Marmara Üniversitesi, · PDF fileKarizmatik lider en çok kriz durumlarında başarılıolur. Örneğin, Franklin Delano Roosevelt Amerika Birle-şik

İŞE Y AR AR?

Zorlay ıcı L ide r em i r verir ve bun lara uyu l m ası n ı be kler.

Durum u ters ine çev i rm e giri şi m le rinde Doğal ya da in san yap ıs ı fela ke tlerde Zor ya d a so run lu ça lışan la rl a başa çıkm ak gerek tiğ inde

Ö rgü tün esnekliği n i engell er. Ç al ışan ların m oti va syonunu düşürü r.

O to rit er Lider gene l bir hede f be lirl er ve i nsa nları peş inden gel m eye zorla r.

İş kon t ro lden çıktı ğında ve b ir yön belirle nm esi gerek tiğ inde İş kötüye gi ttiği nde

L iderin hedefi e n iy i hede f o lm ayab i lir . U zm anla r l iderle a yn ı fik i rde o lm ayab i lir.

Bag l, L ider "önc e insan" ta vrı sergiler.

Eki p içinde b ir l ik o lu şt urulm ası gerek tiği nde insan la rın m oralin i yükseltm ek gerek tiğ inde

D ü şük çalı şan perfo rm ans ının kon tro lsüzce deva m etm es ine im kâ n ve re-b i lir. Ç al ışan lara b ir yön duygusu verem eyeb ilir.

D em okratik Li der karar alm ada çalı şan la ra da ro l verir.

Örgü tsel esnek lik ve so rum luluğun gel işt irilm esi gerek tiği nde

K ararsızlığa v e kafa kar ış ık lığ ına yol açab i lir.

H u bel irle yici

Lider yüksek perfo rm ans s tandartlar ı be lirl er.

M otivasyonu yüksek ç alışan la r ke ndi baş larına çal ışa b ild iğ i nde

Y üksek s tandartları tu tturam ayan çal ışa nlar ez ild ik l erini h is sedeb ili r. B azı

Koç Lider kişi sel geliş im e odak lan ır.

Ça lışan la r p ro fesyonel o larak değ işm ek ve gelişm ek is ted iği nde

Ç alışanl ar değ iş im e d irenç gösteriyo rsa başarı lı o lam az . 37

Page 38: PROF. DR. MÜNEVVER ÇETİİ NN Marmara Üniversitesi, · PDF fileKarizmatik lider en çok kriz durumlarında başarılıolur. Örneğin, Franklin Delano Roosevelt Amerika Birle-şik

Liderlikte VizyonLiderlikte Vizyon

Vizyonunuza ulaşmak için genel stratejiniznedir?Ev ödevimi yaptıktan ve toplanabilecek bütün verileritopladıktan sonra, iş planımı yönetim kurulunasunacağım.

Bu genişlemeye onay verirlerse, ürün hattının her birçeşidi için tasarım çalışmalarını hemen başlatacağım.

38

Page 39: PROF. DR. MÜNEVVER ÇETİİ NN Marmara Üniversitesi, · PDF fileKarizmatik lider en çok kriz durumlarında başarılıolur. Örneğin, Franklin Delano Roosevelt Amerika Birle-şik

Kontrol Listesi: Vizyonunuz Gerçekçi mi?Evet Hayır1 . Ekip üyeleri vizyona katkıda bulundu mu, destekleriniifade ettiler mi?2. Vizyon gerçekçi ve ulaşılabilir ini?3. Vizyonun nihai sonucu şirketin en önemliyarardaşlarının çıkarlarına hizmet ediyor mu?4. Vizyonunuz ondan etkilenecek bütün katılımcılara negibi yararlar sağladığını net olarak tanımlıyor mu5. Vizyonun belgelenmesinde kullanılan dil açıklayıcı vekolay anlaşılır nitelikte mi?6. Vizyonun tarifi (ondan etkilenecek tüm varardaşların)değişik bakış açılarını içeriyor ve dile getiriyor mu?

39

Page 40: PROF. DR. MÜNEVVER ÇETİİ NN Marmara Üniversitesi, · PDF fileKarizmatik lider en çok kriz durumlarında başarılıolur. Örneğin, Franklin Delano Roosevelt Amerika Birle-şik

LLİİDERLDERLİİK VE MOTK VE MOTİİVASYON VASYON

Gereksinim Duyduğunuz İnsanları Nasıl MotiveEdersiniz?üPolitik sahneyi yakından izleyinüSizi kimin engelleyebileceğini, kimin yardımcıolabileceğini iyi bilin.üÖrgütünüzde ve yarardaşlarımız arasında geniş birkoa-lisyon oluşturun. Önemli rollere atayacağınızkişileri dikkatli seçin.üİnsanları sarsmak için dramatik ya da gözü kara birşey-ler yapın. Ya da gerekiyorsa, önce küçük adımlaratın.üİnsanlarınıza özen gösterinüYanınızda olduklarına emin olun.

40

Page 41: PROF. DR. MÜNEVVER ÇETİİ NN Marmara Üniversitesi, · PDF fileKarizmatik lider en çok kriz durumlarında başarılıolur. Örneğin, Franklin Delano Roosevelt Amerika Birle-şik

üDeğişime karşı dirençle karşılaşmaya hazırolun.üBaşarıları takdir edin ve kutlayınüİnsanları sürekli bilgilendirin.üVizyonunuza sadık kalın.üİnsanlarınızı kendi liderlik becerilerinigeliştirmek için cesaretlendirin.üGüven dolu bir ortam yaratınüLiderlik tarzınızı insanlarınızıngereksinimlerine uyarlayın

41

Page 42: PROF. DR. MÜNEVVER ÇETİİ NN Marmara Üniversitesi, · PDF fileKarizmatik lider en çok kriz durumlarında başarılıolur. Örneğin, Franklin Delano Roosevelt Amerika Birle-şik

Küresel liderlik yeteneklerini Küresel liderlik yeteneklerini belirlemekbelirlemekDeğişik liderlik modellerine ve kültürel

normlara ve ayrımlara baktığımızda artanölçüde küreselleşen dünyamızda bir dizikalıbın iç içe geçmekte olduğunu görürüz

Aşağıdaki özellik ve yetenekler kültürlerarası alanlarda çalışma fırsatı bulacakliderler için yararlıdır:

42

Page 43: PROF. DR. MÜNEVVER ÇETİİ NN Marmara Üniversitesi, · PDF fileKarizmatik lider en çok kriz durumlarında başarılıolur. Örneğin, Franklin Delano Roosevelt Amerika Birle-şik

� karizmatik nitelikler� ekip oluşturma becerileri� değişime açıklık� başka ülkelerin sosyoekonomik ve politik

yaşamına ilgi gösterme� başka kültürlerden insanlarla iyi ilişki

kurma yeteneği� iyi sözel-olmayan iletişim becerileri� kültürel farklılıkların insanların davranış

tarzını nasıl etkilediğine ilgi duymak veanlamak

43

Page 44: PROF. DR. MÜNEVVER ÇETİİ NN Marmara Üniversitesi, · PDF fileKarizmatik lider en çok kriz durumlarında başarılıolur. Örneğin, Franklin Delano Roosevelt Amerika Birle-şik

� seyahat etme, yeni şeyler öğrenme vedeğişik mutfakları deneme arzusu

� kültürel bakımdan muğlak durumlarda rahatetme duygusu

� çok-kültürlü ekiplerde iyi çalışma (ve bundanhoşlanma) yeteneği

� potansiyel getirişi yüksek olduğunda riskalmaya istekli olma

� düş kırıklığı ve muğlaklık karşısında yüksektolerans gösterme

� yeni durumlara uyarlanabilirlik� içsel bir yönelim (kişinin kendi yaşamı

üzerinde kontrol sahibi olduğunu algılaması)� mizah duygusu.

44

Page 45: PROF. DR. MÜNEVVER ÇETİİ NN Marmara Üniversitesi, · PDF fileKarizmatik lider en çok kriz durumlarında başarılıolur. Örneğin, Franklin Delano Roosevelt Amerika Birle-şik

YÖNETYÖNETİİCCİİVE LVE LİİDER FARKIDER FARKIYöneticiler şimdiki zamana odaklanırken, liderler geleceğe ilgi

duyarlar.* Yöneticiler istikran tercih ederken, liderler değişime ilgi du-

yarlar.*Yöneticiler kısa vadeye odaklanırken, liderler uzun vade

yönelimlidir.* Yöneticiler talimat vermeye (kural ve düzenlemeler temelin-

de) yönelirken, liderler vizyona bağlıdır.*Yöneticiler nasıl ile ilgilenirken, liderler niçin ile uğraşırlar*Yöneticiler kontrol etme eğilimindeyken, liderler astlarını na-sıl yetkilendireceklerini bilirler.

*Yöneticiler karmaşıklıktan hoşlanırken, liderler basitleştirme-yi bilirler.

*Yöneticiler mantığa güvenirken, liderler sezgilerini kullanırlar.

45

Page 46: PROF. DR. MÜNEVVER ÇETİİ NN Marmara Üniversitesi, · PDF fileKarizmatik lider en çok kriz durumlarında başarılıolur. Örneğin, Franklin Delano Roosevelt Amerika Birle-şik

46

Page 47: PROF. DR. MÜNEVVER ÇETİİ NN Marmara Üniversitesi, · PDF fileKarizmatik lider en çok kriz durumlarında başarılıolur. Örneğin, Franklin Delano Roosevelt Amerika Birle-şik

Öncelikli olarak lider mi yoksa Öncelikli olarak lider mi yoksa yönetici misiniz?yönetici misiniz?

Hangi tercihin sizi daha çok yansıttığına göre A ya da B sütunundaki sözcüğü daire içine alın.

47

Page 48: PROF. DR. MÜNEVVER ÇETİİ NN Marmara Üniversitesi, · PDF fileKarizmatik lider en çok kriz durumlarında başarılıolur. Örneğin, Franklin Delano Roosevelt Amerika Birle-şik

Eğer yanıtlarınızın çoğunluğu B sütunundaise liderlik yönelimli birisiniz. Yanıtlarınızdaha çok A sütununda ise eğiliminizyönetim yönelimli demektir. Çoğu zamaniki yanıt arasında bir tercih yapmadazorlandıysanız, iki yönelimi oldukça eşit birşekilde paylaşıyorsunuz demektir. Bukonumda olmak daha büyük örgütseletkinliğe götürebilir.

48

Page 49: PROF. DR. MÜNEVVER ÇETİİ NN Marmara Üniversitesi, · PDF fileKarizmatik lider en çok kriz durumlarında başarılıolur. Örneğin, Franklin Delano Roosevelt Amerika Birle-şik

LLİİDERLDERLİİKK

Dinlediğiniz için teşekkürler…

49