İlaç Alerjisi

Prof. Dr. Öner SüzerCerrahpaşa Tıp Fakültesi

Farmakoloji ve Klinik Farmakoloji Anabilim Dalıwww.onersuzer.com

2

Konuşma planı

İlaç alerjisi için kriterlerİlaç alerjisi tipleriBelli tiplerde alerjilere yol açan ilaçlara örneklerİlaç alerjisinden şüphenilen durumlarda yapılması gerekenler

3

İlaç alerjisi için kriterlerAlerjik reaksiyonlar hastaların küçük bir kısmında görülür ve hayvan çalışmalarında öngörülemez.Klinik bulgular ilacın farmakolojik etkilerine benzemez.Eğer ilaç ile daha önce karşılaşılmamışsa alerjik semptomlar nadiren 1 haftadan önce ortaya çıkar.Anafilaksi, ürtiker, astım, serum hastalığı gibi tipik alerjik reaksiyonlar oluşabilir. Ancak, farklı tipte deri reaksiyonları, ateş, eozinofilik pulmoner infiltrasyon, hepatit, interstisyel nefrit, lupussendromu da oluşabilir.Reaksiyonlar ilacın çok küçük dozlarıyla oluşturulabilir, benzerkimyasal yapılı ilaçlar arasında çapraz reaksiyon oluşabilir.Eozinofili şart değildir, varsa tanıda yardımcıdır.Genellikle ilaç kesildikten birkaç gün sonra gerilerler.

6

Alerji oluşturma olasılığı en yüksek ilaçlar β-laktam antibiyotiklerAspirin ve diğer nonsteroidal antiinflamatuar ilaçlarSulfonamidler

Alerjik reaksiyonların %80’inden sorumludurlar!!!

Penisilin Tip I, II, III ve IV reaksiyonların hepsini oluşturabilir!!!

7

KinidinTrombositopenik purpuraLökopeniDissemine intravasküler koagülasyonLupus eritematosusDöküntüler

Erken tipte jeneralize reaksiyonlarayol açabilen ilaçlar

11

Histamin salınmasına yol açabilen ilaçlar

Polimiksin B

VankomisinMorfin ve diğer opiatlar

Tubokürarin ve diğer kürar türevleri48/80 maddesi

İlaç alerjilerinin klinik sınıflandırılması

16

Lupus eritematosus yapabilen bazı ilaçlar

Tiourasilİyodidler

SülfonamidlerHidralazin

SefalosporinlerFenolfitalein

ProkainamidFenitoin

MinosiklinBleomisin

MetildopaBarbitüratlar

KinidinAsparajinaz

İzoniazidAsebutolol

Alerjik mekanizmalarla solunum sisteminde patoloji oluşturabilen ilaçlar

18

Havayolu obstrüksiyonu yapabilen bazı ilaçlar

* Bir gıda boyasıdır.

Penisilinler

Tartrazin*NSAİ

StreptomisinKolinerjikler

Sefalosporinlerβ-blokerler

PentazosinAdenozin

19

Pulmoner ödem yapabilen bazı ajanlar

Propoksifenİnterlökin-2

MetadonHidroklorotiazit

Kontrast maddelerEroin

20

Pulmoner infiltrasyon yapabilen bazı ilaçlar

Metiserjid

TrimetafanMelfalan

SülfonamidlerKlorambusil

SiklofosfamidKarmustin

Sedatif-hipnotiklerBusülfan

ProkarbazinBleomisin

PolimiksinlerAzatiyoprin

OpioidlerAsiklovir

NitrofurantoinAmiodaron

Mitomisin CAminoglikozidler

MetotreksatAltın tuzları

Alerjik mekanizmalarla hematopoietiksistem patolojileri

22

Eozinofili yapabilen bazı ilaçlar

SülfonamidlerL-triptofan

ProkarbazinKlorpropamid

Nitrofurantoinİmipramin

Montelukast, zafirlukastEritromisin estolat

MetotreksatAminosalisilik asit

23

Hemolitik anemi yapabilen bazı ilaçlar

SülfonamidlerLevodopa

SefalosporinlerKlorpromazin

RifampinKinidin

Prokainamidİzoniazid

Penisilinlerİnsülin

MetildopaFenasetin

MelfelanDapson

Mefenamik asitAminosalisilik asit

24

Trombositopeni yapabilen bazı ilaçlar

TikarsilinKarbenisilin

TiazitlerKarbamezepin

Oksifenbutazonİzoniazid

Novobiosinİndometasin

MoksolaktamHeparin

MetildopaFurosemid

KotrimoksazolFenilbutazon

KlortalidonDigitoksin

KlorpropamidAspirin

KininAsetazolamid

KinidinAltın tuzları

25

Pansitopeni yapabilen bazı ilaçlar

ZidovudinMefenitoin

TrimetadionKloramfenikol

TiourasillerKinakrin

TiklopidinKarbimazol

SülfonamidlerKarbamezepin

SitotoksiklerFenitoin

Potasyum perkloratFenilbutazon

OksifenbutazonFelbamat

MepakrinAltın tuzları

26

Agranülositoz yapabilen bazı ilaçlar

ZafirlukastKotrimoksazol

Trisiklik antidepresanlarKlozapin

TolbutamidKloramfenikol

TiklopidinKarbimazol

SülfonamidlerKaptopril

Sitotoksiklerİndometasin

SefotaksimFlutikazon propionat

PropiltiourasilFenotiazinler

OksifenbutazonFenilbutazon

MontelukastAprindin

MetimazolAltın tuzları

Alerjik mekanizmalarla karaciğer patolojileri

28

Kolestatik hepatit yapabilen bazı ilaçlar

SiklosporinFenotiazinler

ÖstrojenlerEritromisin estolat

Oral kontraseptiflerAsetoheksamid

NitrofurantoinAndrojenler

MetimazolAnabolik steroidler

KlorpropamidAmoksisilin + klavulanik asit

FlukloksasilinAltın tuzları

29

Karaciğer hasarı yapabilen bazı ilaçlar I

LabetalolFlusitozinKlofibratFenitoin ve diğer hidantoinlerKinolonlarFelbamatKinidinEtiyonamidKetokonazolEritromisinKarbenisilinDiklofenakKarbamazepinDapsonK3 vitamini (menadion)AsebutololİzoniazidAprindinHMG-CoA redüktaz inhibitörleriAmiodaronHalotanAminosalisilik asitH2-reseptör blokerleriAllopurinolGliburidAldoz redüktaz inhibitörleri

30

Karaciğer hasarı yapabilen bazı ilaçlar II

PropiltiourasilZidovudin (AZT)ParasetamolVerapamilOral kontraseptiflerValproik asitNonsteroidal antinflamatuar ilaçlarTroglitazonNitrofurantoinTrazodonNifedipinTolkaponNiasin (vitamin B3)TetrasiklinlerMinosiklinTakrinMetotreksatSülfonamidlerMetoksifluranSiklofosfamidMetimazolSalisilatlarMetildopaRifampisinMerkaptopürinPropoksifenMAO inhibitörleri

Alerjik mekanizmalarla böbreklerde patoloji oluşturabilen ilaçlar

32

Nefrotik sendrom yapabilen bazı ilaçlar

ProbenesidKaptopril

PenisilaminFenindion

KetoprofenAltın tuzları

33

İnterstisyel nefrit yapabilen bazı ilaçlar

TiazitlerPenisilinler

SülfonamidlerNSAİ

SiprofloksasinFurosemid

SefalosporinlerFenindion

RifampinAllopurinol

Teşekkürlerler

Majör kaynaklar:1. Patterson’s Allergic Diseases.

Lippincott Williams & Wilkins Publishers; 6th edition 2002. 2. Farmakolojinin Temelleri.

Öner Süzer Nobel Tıp Kitabevleri, 2. Baskı 2002.

www.onersuzer.com adresinden sunuyu kopyalayabilirsiniz!