prof. nadzw. dr hab. - ipiss · prof. nadzw. dr hab. gertruda uścińska kierownik projektu ,...
TRANSCRIPT
prof. nadzw. dr hab. Kazimierz W. Frieske Dyrektor Instytut Pracy i Spraw Socjalnych
Prof. Kazimierz W. Frieske Director of the Institute of Labour and Social Studies
prof. nadzw. dr hab. Gertruda Uścińska Kierownik Projektu , Instytut Pracy i Spraw Socjalnych
Prof. Gertruda Uścińska Project Manager, Institute of Labour and Social Studies
prof. dr hab.
Anna Wilmowska-Pietruszyńska Wyższa Szkoła Rehabilitacji
Prof. Anna Wilmowska-Pietruszyńska Higher Education School of Rehabilitation
Rasa Noreikytë-Ustinavičienë Centrum Rehabilitacji „Valakupiai”
Rasa Noreikytë-Ustinavičienë Valakupiai Rehabilitation Centre
METODINIS PROFESINĖS REABILITACIJOS CENTRAS
VOCATIONAL REHABILITATION IN
VALAKUPIAI REHABILITATION CENTRE.
SERVICES AND ACHIEVEMENTS
Rasa Noreikyte-Ustinaviciene
Valakupiai Rehabilitation Centre
MISSION
To provide, constantly improve and develop medical, vocational and social rehabilitation services for persons with disabilities within organization and nationwide seeking their full and equal participation in public life, integration into society and better quality of life.
Services
Vocational rehabilitation
Activities of EQUASS
LLH
Practical driving
asessment and driving
school
Methodical activities
Social day care service
Medical rehabilitation
LOCATIONS AND CAPACITIES in 2013
VILNIUS
50 places in patient
50 places out patient
KAUNAS
50 places out patient
Up to 150 persons at the time
LOCATIONS AND CAPACITIES in 2014
VILNIUS
50 places in patient
50 places out patient
KAUNAS
50 places in patient
65 places out patient
More then 200
persons at the time
VRC RESOURCES IN VILNIUS AND KAUNAS
• Approx. 120 employees
• Approx. 20 % of staff are people with disabilities
Staff:
• Working directly with clients;
• Working in administrative, maintenance, methodical and project sectors
STAFF, WORKING DIRECTLY WITH CLIENTS
• Physical medicine and rehabilitation doctors
• Psysiotherapists
• Occupational therapists
• Speech therapists
• Psychologists
• Social workers
• Vocational trainers and their assistants
• Case managers
• Employment managers
• Nurses and their assistants
• Masseurs
Restoring or developing of the individual's
working capacity, professional competence and
ability to participate in the labour market by
educative, social, psychological, rehabilitation
and other means.
VOCATIONAL REHABILITATION DEFINITION
VOCATIONAL REHABILITATION TARGET GROUP
• Persons of working age with
physical, sensor, mental and
intelectual disabilities
• 0-45% capacity for work
• After the Assessment of the
Need for Vocational
Rehabilitation Services.
REFERING TO
VOCATIONAL REHABILITATION SERVICES
Vocational
rehabilitation
provider
Labour
Exchange
Disability And
Working
Capacity
Assessment
Office
(DWCAO)
Disability And
Working
Capacity
Assessment
Office
(DWCAO)
LEGAL BACKGROUND
• The Law on Social Integration of the Disabled and
relevant bylaws
• Strategy for the Development of Vocational
Rehabilitation Services 2007–2012
• Orders of the Minister of Social Security and Labour
regulating financing and provision of vocational
rehabilitation services.
• Selection the vocational rehabilitation providers – public
procurement procedures.
VOCATIONAL REHABILITATION PROGRAM
ASSESSMENT OF VOCATIONAL SKILLS
Assessment of vocational skills
Assessment of psychosocial skills
Assessment of physical capacities
Assessment of workplace requirements
Comparison of vocational skills with workplace
requirements
Individual vocational rehabilitation program
VOCATIONAL GUIDANCE AND COUNSELLING
Vocational guidance and counselling
Information on planning a vocational career
Analyzis of personal characteristics
Making career plan
Consultancy on opportunities for learning
and working
Promotion of motivation
RESTORATION AND/OR DEVELOPMENT OF NEW
VOCATIONAL SKILLS
Restoration and/or development of new vocational skills
Rehabilitation means
Social means
Psychological means
Work simulation
Vocational training
ASSISTANCE IN A JOB SEARCH
Assistance in a job search
Personal counselling on the labour market situation
Counselling on workplace adjustment
Development of job-search skills
Workplace search services
VOCATIONAL TRAINING PROGRAMMES
Bussiness and administration
• Office administrator;
• Business organizator;
• Cashier;
• Reception staff;
• Accountant
Handicrafts
• Fine wood products manufacturer;
• Leather goods manufacturer;
• Jewelery
IT
• Website creator;
• PC based user;
• Advertising on the Internet;
• Web administrator;
• Advertising layout;
• Computer engineer.
25 vocational training programmes
VOCATIONAL TRAINING PROGRAMMES
Catering
• Cook
• Assistant of cook;
Clothing and Textiles
• Sewer – fitter of individual clothes;
Construction and woodwork
• Carpenter;
FINANCING OF SERVICES
The person receives free of charge:
• Vocational rehabilitation services
• Accommodation
• Transport
• Meals
• The person receives vocational rehabilitation allowance,
but no longer than 180 calendar days.
MEASUREMENT OF RESULTS
The main indicators to measure the effectiveness of
vocational rehabilitation are:
• The person’s attendance of vocational rehabilitation
services;
• The person’s employment after the vocational
rehabilitation programme.
Meassurement at Valakupiai Rehabilitation Centre:
• Satisfaction of service users
• Interview with employers
• Benchmarking on key indicators of vocational
rehabilitation with other service providers
EMPLOYMENT OF SERVICE USERS (%)
0
10
20
30
40
50
60
70
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
28
52 52.4
34
52.7
70 72
Pe
rce
nta
ge
Year
SATISFACTION OF SERVICE USERS
80% 80.80%
90.20%
96% 96.50% 96.60% 97.00%
0%
20%
40%
60%
80%
100%
120%
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Level of clients satisfaction
QUALITY MANAGEMENT
• Quality Management System is under constant development and is in compliance with LST EN ISO 9001:2008 standard requirements.
• VRC is certified European Quality in Social Services mark - EQUASS Excellence.
CORE SERVICE DELIVERY PRINCIPLES
Rights
Person centred
Comprehensiveness
Partnership
Participation Result orientation
Ethics
Leadership
Continuous
improvement
Sta
ff / pro
fessio
nals
METHODOLOGICAL ACTIVITIES
• Elaborated and pilot tested methodologies of vocational
rehabilitation services for people with vision, hearing disabilities,
psychiatric illness, intellectual disorders and physical movement
disabilities.
• Elaboration of Standards of Vocational Rehabilitation Services’
Provision and Vocational Rehabilitation Services’ Quality
Assessment System.
• Selected and operating organizations responsible for carrying out
vocational rehabilitation methodical activities, such as development
of methodological material, development of the competencies of
vocational rehabilitation specialists carrying out researches, sharing
good practice and etc.
• Elaborated requirements for the vocational rehabilitation specialists.
CURRENTLY RUNNING PROJECTS
„We are Able to Work 2020“
Main activities:
Review on Europe 2020 strategy
Psychometric tests
Workshop on personal branding, self-promotion, and
video curricula
Video curricula
International exchange
Partners: Italy, Greece, Spain, Lithuania
Project duration: 30.04.2014-2013
https://www.facebook.com/WeAreAbleToWork2020Able20
CURRENTLY RUNNING PROJECTS
„INOVATELL- INOVAtive Touchless
tEchnologies in Lifelong Learning for
people with severe disabilities “
Project aims to transfer an innovative touchless assistive
technology for life long learning of people with severe
disabilities. This transfer will integrate technological know-
how with in-depth understanding of learning needs for
people with disabilities with the help of specialized
software using touchless hand or head movement instead
of hands without touching mouse or keyboard.
Partners: Lithuania, Slovenia, Portugal.
CONTACTS: VALAKUPIAI REHABILITATION CENTRE
VAIDILUTĖS ST. 69, VILNIUS LT-10100.
TEL. +370 5 2477543
E-MAIL: [email protected]
WWW.REABILITACIJA.LT/EN
THANK YOU FOR YOUR
ATTENTION!
Kamil Kamiński Pro mente Steiermark
Przekrój oferty i zachęta do dyskusji
Cele
Uzyskanie miejsca pracy
Zabezpieczenie miejsca pracy
Grupa docelowa
Osoby z problemami psychicznymi, albo z doświadczeniami psychiatrycznymi
Czas trwania/wiek/finansowanie
12 miesięcy/osoby od 16 roku życia/ Urząd Pracy
Właściwości projektu
stworzenie perspektyw (zawodowych)
praktyczne sprawdzenie poprzez różnorodne praktyki (możliwość zatrudnienia)
pośrednictwo z pracodawcami w kwestii możliwości finansowania
wsparcie przy utrzymaniu miejsca pracy
rozwój warunków pracy
Cele
Integracja uczestników na rynku pracy
Wprowadzenie osób na rynek pracy poprzez stopniowe zatrudnienie
Pośrednictwo osób na pierwszy albo drugi rynek pracy
Zatrudnienie w wymiarze przynajmniej 3 godzin w tygodniu
Grupa docelowa
uczestnicy projektu ARIS, przede wszystkim beneficjenci pomocy społecznej
Czas trwania/finansowanie
od 2 do 6 miesięcy/Urząd Pracy, ESF
Właściwości projektu
Radzenie sobie z zatrudnieniem
wykonywanie realnych zadań
mobilizacja własnych sił roboczych przy wsparciu osób trzecich
Cele
Uzyskiwanie informacji o (własnej) zdolności do pracy i kompetencjach zawodowych
Wzmocnienie zawodowych kompetencji i zdolności
Stworzenie zdolności planowania zawodowych perspektyw
Grupa docelowa
Klienci Urzędu Pracy powyżej 15 roku życia
Czas trwania/finansowanie
1 miesiąc/Urząd Pracy
Właściwości projektu
diagnostyka kliniczna, wydajności i psychologiczna
ocena zdolności zawodowych
ocena zainteresowanie zawodowego - tworzenie perspektyw
zatrudnienie w jednym z projektów rehabilitacji zawodowej pro mente
Cele
Uzyskiwanie informacji o (własnej) zdolności do pracy i kompetencjach zawodowych
Stworzenie świadomości zawodowych kompetencji i zdolności
Pokazanie możliwości dalszych zawodowych perspektyw
Stworzenie podstaw do zawodowej samooceny
Grupa docelowa
osoby z problemami psychicznymi lub po pobytach w szpitalach psychiatrycznych
minimalny wiek to 17 lat
Właściwości projektu
badanie historii
Diagnostyka i obserwacja
trening w miejscu pracy
Czas trwania/finansowanie
1 miesiąc/Land
Cele
Ocena i poprawa zdolności zawodowych
Sprawdzenie zdolności zawodowych w znaczeniu możliwości zatrudnienia na pierwszym/wolnym rynku pracy
Stworzenie zawodowych perspektyw
Grupa docelowa
osoby z problemami psychicznymi lub po pobytach w szpitalach psychiatrycznych
minimalny wiek to 16 lat
Czas trwania/finansowanie
3 miesiące/Urząd Pracy
Właściwości projektu
badanie historii zawodowej
Diagnostyka i obserwacja
trening w miejscu pracy
Cele
Reintegracja na rynku pracy (pośrednictwo do Centrum Treningu Zawodowego, miejsce pracy chronionej albo na pierwszy rynek pracy)
Trening i rozwój indywidualnych zdolności i kompetencji
Stabilizacja psychiczna
Grupa docelowa
Osoby z problemami natury psychicznej, psychospołecznej lub psychiatrycznej
Czas trwania/wiek/finansowanie
18 miesięcy (6 faz) / osoby od 16 roku życia/Urząd Pracy, Land
Właściwości projektu
łatwa/lekka oferta rehabilitacji zawodowej
praktyczna, zbliżona do rynkowej działalność
trening zawodowych i społecznych kompetencji (komunikacja, struktury, zasady itd.)
Pośrednictwo wiedzy z zakresu dziedzin o zdrowiu
Diagnostyka psychologiczna
Cele
Projekt rehabilitacji zawodowej według § 300 ASVG
Stabilizacja psychiczna
Pośrednictwo na pierwszy rynek pracy
Grupa docelowa
osoby z problemami psychicznymi lub po pobytach w szpitalach psychiatrycznych
Czas trwania/wiek/finansowanie
12 miesięcy / 16 do 60 lat / Urząd Pracy, Land, PVA – ZUS
Właściwości projektu
trudniejsza oferta rehabilitacji zawodowej
społeczna i zawodowa integracja
praktyczna, zbliżona do rynkowej działalność
trening zawodowych i społecznych kompetencji (komunikacja, struktury, zasady itd.)
przebieg projektu podzielony na 4 fazy
stopniowy powrót na rynek pracy
Grupa docelowa: Osoby niepełnosprawne i/lub z problemami
natury psychospołecznej
Przebieg: Konsultacje lekarskie, diagnostyka osobowości,
rozwój perspektyw, praktyki, zabezpieczenie przyszłości
Czas trwania: Zależny od grupy i potrzeb uczestników
Finansowanie: Urząd Pracy, ZUS, Zakład Ubezpieczeń
Wypadkowych, Land
Możliwości:
Wykształcenie zawodowe z dłuższym czasem trwania
Częściowe wykształcenie zawodowe
Grupa docelowa:
Młodzież niepełnosprawna
Młodzież potrzebująca specjalnego wsparcia
pedagogicznego
Młodzież z problemami natury osobistej, które mogą
doprowadzić do trudności w nauce/na rynku pracy
Finansowanie:
Urząd Społeczny
Grupa docelowa:
Osoby, które z powodu wypadku albo choroby nie
mogą wykonywać dotychczasowego zawodu
Wymagania:
Ukończenie „Planu rehabilitacji”
Czas trwania:
20 miesięcy
Finansowanie:
Urząd Pracy, ZUS, Zakład Ubezpieczeń
Wypadkowych, Land
Grupa docelowa:
Osoby, które z powodu wypadku albo choroby nie
mogą wykonywać dotychczasowego zawodu
Wymagania:
Ukończenie „Planu rehabilitacji”
Przebieg:
Razem z firmą partnerską i doradcą zostaje
opracowana ścieżka kształcenia
Finansowanie:
Urząd Pracy, ZUS, Zakład Ubezpieczeń
Wypadkowych, Land
Tworzenie nowych miejsc pracy
Zatrudnienie w agencji pracy tymczasowej
Różne branże
Finansowanie:
ESF, Land
Osoby niepełnosprawne pracujące na stałe
(umowa o pracę) w projektach NGO/NPO
Finansowanie:
ESF, Land
Grupa docelowa
Osoby, które mają decyzje administracyjną o subwencji kosztów pracy (dla pracodawcy) - Land
Czas trwania:
Różnie, zależne od landu, na ogół od 6 do 12 miesięcy
Specjalność:
Zakłady socjoekonomiczne nie są NPO (muszą same wypracowywać zysk na pokrycie kosztów materiałowych i przynajmniej 20% kosztów pozostałych)
Finansowanie:
Land, Urząd Pracy – co roku nowo negocjowana umowa
Wszystkie projekty można modyfikować i dopasowywać do grup docelowych
Z założenia te same projekty (rozpisane przez instytucje finansującą – ogólne założenia) są modyfikowane przez NGOsy
Różnorodność oferty zarówno pod względem zawodowym jak i regionalnym
Bliskość rynkowa – produkty/usługi są częścią otwartego rynku
Ponieważ są to NPOs doprowadza to do nierówności na rynku. Produkty/usługi są dużo tańsze i jakościowo konkurencyjne
Na ogół na czas określony, konieczna poprawa?
Ewaluacja i dopasowywanie do potrzeb rynku
pracy i do potrzeb grup docelowych
Finansowanie: pewne, długofalowa,
wystarczające
Pro mente steiermark wypracowuje około 1/3
swoich środków finansowych
Dwutorowość i równoległość projektów
Renta szkoleniowa
Zjawisko „diagnozy”
Po co to wszystko?
Dziękuję za uwagę!
Janina Petelczyc Centrum Rehabilitacji „Valakupiai”
Janina Petelczyc Project expert, University of Warsaw
Ośrodek rehabilitacji zawodowej w Niemczech
Berufsförderungswerk Berlin Brandenburg E.V
Janina Petelczyc
Tworzenie ośrodka
• Wytyczne WHO
• Konsultacje międzyinstytucjonalne: delegowanie uczestników i finansowanie: - Zakład Ubezpieczeń Społecznych Pracowników
Umysłowych (BFA),
- Krajowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Pracowników Fizycznych (LVA),
- Ubezpieczenie Wypadkowe Niemiec (HVBG),
- Federalny Urząd Pracy (BAA).
• Stowarzyszenie Ośrodków Rehabilitacji Zawodowej (Berufsförderungswerke in Deutschland) - 1965 r.
Podstawa prawna
• Kodeks Socjalny tomy: III, VI, VIII oraz IX
finansowanie, delegowanie ubezpieczonych lub bezrobotnych na rehabilitację zawodową, obowiązki stron (tzn. instytucji delegującej oraz ośrodka), zasady zapewniania jakości. Warunki te określone są w Kodeksie Socjalnym w sposób pośredni. Bezpośredni dokumentem jest umowa ramowa, zawarta pomiędzy instytucjami.
Cel ośrodka
profesjonalne i indywidualne wspieranie osób dorosłych, którzy z związku z sytuacją zdrowotną potrzebują nowych kwalifikacji zawodowych. Uzyskanie zatrudnienia i integracja na otwartym rynku pracy.
Grupa docelowa: dorośli z problemami zawodowymi
Berufsförderungswerk w Niemczech
• 28 ośrodków, 91 lokalizacji (zasada rejonizacji, z możliwością odstąpienia)
• 4 500 pracowników,
• 15 900 miejsc szkoleniowych
• 270 możliwych do zdobycia kwalifikacji
Berufsförderungswerk Berlin Brandenburg E.V)
• 1970 r., 16,2 mln DM:
- Członkowie Stowarzyszenia Branż Ubezpieczenia Wypadkowego,
- Członkowie Stowarzyszenia Oddz. Ubezpieczenia Emerytalno-Rentowego,
- Ministerstwo Pracy,
- Federalny Urząd Pracy,
- Loterie.
Berufsförderungswerk Berlin Brandenburg E.V)
• Początkowo: deficyty pokrywane przez członków stowarzyszenia.
• Od 2003 r. dzienna stawka za uczestnika – ośrodek dba o odpowiednią ich ilość: promocja, prezentacja na targach i in.
Berufsförderungswerk Berlin Brandenburg E.V) – 500 miejsc
Instytucja delegująca
Udział w miejscach szkoleniowych Ośrodka BFW w Berlinie (w %)
Zakłady Ubezpieczeń Emerytalno-Rentowych
54,51
Urzędy Pracy 36,02
Ubezpieczenie Wypadkowe 08,99
inne instytucje 00,47
Nabór uczestników 1. Z ubezpieczenia emerytalno - rentowego:
a) Ubezpieczony składa wniosek o rentę inw.
b) Rehabilitacja medyczna
c) Gdy brak efektów: testy przydatności zawodowej w ośrodku rehabilitacji
d) Ośrodek informuje o dalszych możliwościach – płatnik podejmuje decyzję
W 2012 r. 55% uczestników szkolenia
Nabór uczestników 2
2. Z urzędu pracy
a) Osoba długotrwale bezrobotna
b) Osoba z alergią na dotychczas wykonywaną pracę
c) Testy przydatności w ośrodku
36% uczestników szkoleń w 2012 r.
Nabór uczestników 3
3. Z ubezpieczenia wypadkowego
a) Wypadek
b) Informacja w szpitalu na temat możliwości rehabilitacji
c) Złożenie wniosku
9% uczestników szkoleń w 2012 r.
I etap • Sprawdzian przydatności uczestnika do
zawodu - 2 tygodnie
• Sprawdzian praktycznej przydatności uczestnika do zawodu - 2 tygodnie
• Rozszerzony sprawdzian przydatności zawodowej oraz praktycznej uczestnika do zawodu – 6 tygodni
• Informacje na temat wyników sprawdzianów przekazywane są do płatników rehabilitacji wraz z propozycją dalszych działań
Opcja 1
12 miesięczny kurs, podnoszenie kwalifikacji zawodowych, zakończony egzaminem i wydaniem certyfikatu
Opcja 2
2 lata poprzedzone szkoleniem:
• Szkolenie wstępne (3 miesiące) wprowadzenie uczestnika w metodę nauczania
• Intensywne szkolenie wstępne (6 miesięcy, egzamin i certyfikat) - Język niemiecki, angielski, matematyka, technika, informatyka, trening komunikowania się, wiedza ogólna
Szkolenie zawodowe 2 lata
• Nauka nowego zawodu
• W tym: 3 miesiące praktyki zawodowej
• Nabycie umiejętności związanych z poszukiwaniem nowej pracy
• Egzamin przed Izbą Rzemieślniczą - certyfikat
Dodatkowe usługi dla uczestników szkoleń
• opiekun osobisty uczestnika (Rehamanager)
• Doradztwo medyczne
- diagnoza, terapia i opieka,
- opieka psychosomatyczna,
- grupowe rozmowy dla osób z depresją lub uzależnieniami,
- Fizjoterapia i in.
Dodatkowe usługi dla uczestników szkoleń 2
• gimnastyka indywidualna lub zbiorowa,
• masaże,
• elektroterapia
• hydroterapia
Pomoc psychologiczna
• indywidualne, jednorazowe rozmowy z uczestnikami lub doradztwo długoterminowe wobec problemów:
- zaburzenia psychiczne,
- lęki i niepewność,
- problemy z samooceną i trudności prywatne,
- uzależnienia,
- zaburzenia występujące w pracy.
Doradztwo 2 • analiza i samoocena zdolności
zawodowych,
• opracowanie formy samoprezentacji i przedstawienia się pracodawcy,
• Pomoc w poszukiwaniu miejsca pracy
• towarzyszenie przez pierwsze sześć miesięcy od chwili podjęcia pracy.
Przeciętne koszty szkolenia uczestnika
• stawka na uczestnika zależy od rodzaju przeprowadzanej kwalifikacji zawodowej) ustalana jest pomiędzy ośrodkiem i płatnikami.
• kierunek kształcenia, ilość przedmiotów, liczba zaangażowanych nauczycieli, miejsce zamieszkania (ewentualne zakwaterowanie - 432 € miesięcznie)
• Przykładowa stawka: kupiec: 1710 €/miesiąc
Pomiar efektywności rehabilitacji zawodowej
• Pisemne wywiady z absolwentami
• Badania 2011-2012 (8600 osób):
- Rok po zakończeniu rehabilitacji pracowało 71,4%
- Dwa lata po rehabilitacji pracowało 82,3%
Pomiar efektywności rehabilitacji zawodowej
• Wywiady telefoniczne 6 miesięcy po rehabilitacji
- Opiekun osób starszych 90,4%
- Pracownik administracji 90,4%
- Pracownik spedycji 87,0%
• Powiązanie zatrudnienia z regionem
Janina Petelczyc Centrum Rehabilitacji „Valakupiai”
Janina Petelczyc Project expert, University of Warsaw
Wnioski z badań zrealizowanych w Powiatowych Urzędach Pracy
Janina Petelczyc IPS UW
Miejsce
• Badanie zrealizowano w powiatach i miastach na prawach powiatu:
poznańskim, chorzowskim, bydgoskim, nowosądeckim, krakowskim, raciborskim, zabrzańskim, sosnowieckim, mikołowskim, bytomskim, tomaszowskim, gorzowskim, zielonogórskim, legnickim, jeleniogórskim, sokołowskim, nowotarskim, mińskim, tarnogórskim, rudzkim, gliwickim, grodziskim, ełckim, olkuskim, będzińskim oraz Katowicach, Siemianowicach Śląskich, Świętochłowicach.
• 80 właściwych i 4 pilotażowe wywiady IDI.
Wielkość próby
• 20 wywiadów z dyrektorami PUP lub kierownikami działów,
• 20 wywiadów z doradcami zawodowymi zatrudnionymi w PUP
• 20 wywiadów ze specjalistami ds. rozwoju zawodowego zatrudnionymi w PUP,
• 20 wywiadów lekarzami medycyny pracy, do których kierowane są przez PUP osoby niepełnosprawne.
• 4 wywiady pilotażowe z każdym typem respondenta.
Pytania • staż zawodowy, obowiązki służbowe,
• liczba osób skierowanych na przekwalifikowanie,
• powody konieczności przekwalifikowania,
• dalsze losy,
• bariery w przekwalifikowaniu,
• ocena regulacji prawnych, finansowych
• Propozycje zmian
Podstawowe problemy
• Bardzo niewielka liczba osób kierowanych na przeszkolenie
(w latach 2007-2012 maksymalnie 53 osoby w dużym powiecie, zdarzały się powiaty, gdzie w omawianym okresie była to jedna osoba)
Profil osób przekwalifikowanych
• Najczęściej mężczyźni (44% wyłącznie, 33% głównie, 23% grupa różnorodna)
• Najczęściej w wieku 30-40 lat (42%) lub 40-50 (42%), coraz więcej młodszych osób
• Wykształcenie najczęściej zawodowe lub podstawowe. Ani jednego przypadku z wykształceniem wyższym.
Podstawowe problemy
• Brak danych o dalszych losach
Badani najczęściej nie wiedzieli czy osoby przekwalifikowane znajdywały pracę (zupełny brak kontaktu).W przypadku dysponowania taką wiedzą: duży odsetek osób pozostających na bezrobociu.
Bariery w przekwalifikowaniu
• Postawa osób przekwalifikowywanych
• Stan zdrowia
• Zbyt niskie środki finansowe
• Trudna sytuacja na rynku pracy/brak gwarancji zatrudnienia
• Nieodpowiednia baza szkoleniowa, za mało kursów, niedostosowane do potrzeb rynku pracy
• Zbyt małe powiązanie systemu z pracodawcą
Podstawowe problemy
• Brak wewnętrznej procedury przekwalifikowania
78%
5%
6%
11% Brak
Istnieje
brak wiedzy respondenta
niepisana
Proponowane zmiany • Gwarancje zatrudnienia – oferta stażu, praktyk,
dofinansowanie miejsca pracy
• Zwiększenie środków finansowych przeznaczanych na przekwalifikowanie
• Większa dostępność specjalistów, badań, konsultacji, praca nad motywacją i świadomością praw
• Lepsze dostosowanie oferowanych kursów i zawodów do możliwości niepełnosprawnego oraz potrzeb rynku pracy (lepsza oferta szkoleniowa)
Proponowane zmiany
• Wprowadzenie możliwości dorabiania do renty do określonego pułapu
• Ujednolicenie orzecznictwa w sprawie niepełnosprawności
• Ochrona Zakładów Pracy Chronionej
• Wprowadzenie jednej instytucji odpowiedzialnej za osoby niepełnosprawne i ich zatrudnienie
Proponowane zmiany
• Zwiększenie kompleksowości przekwalifikowania (aspekt medyczny, edukacyjny i psychologiczny)
• Zachęty dla pracodawców, kursy dla pracodawców, walka ze stereotypami
• Usprawnienie komunikacji pomiędzy instytucjami
prof. dr hab. Anna Wilmowska-Pietruszyńska Wyższa Szkoła Rehabilitacji
Prof. Anna Wilmowska-Pietruszyńska Higher Education School of Rehabilitation
prof. nadzw. dr hab. n. med. Krystyna Księżopolska-Orłowska Instytut Reumatologii / Institute of Rheumatology
prof. nadzw. dr hab. n. med. Jolanta Kujawa Klinika Rehabilitacji Medycznej, Uniwersytet Medyczny w Łodzi/ Department of
Medical Rehabilitation, Medical University of Łodz
„Nieludzkim jest uratowanie człowiekowi życia, a potem pozostawienie go samemu sobie”
Wiktor Dega
PRZEMIANY OBYCZAJOWE
wyznaczają potrzeby rehabilitacyjne
zapewnienie wysokiej jakości życia, sprawności fizycznej, niezależności
UCZESTNICTWA
Jan Christian Smuts (1870-1950)
Człowiek to otwarty system we wzajemnym oddziaływaniu
i całkowitym powiązaniu ze środowiskiem
Idea holizmu stanowi filozoficzną podstawę działań podejmowanych przez przedstawicieli tych wszystkich zawodów, które zorientowane są na biopsychospołeczny model zdrowia
model medycyny holistycznej (1926)
OGÓLNY DOBROSTAN
ICF Międzynarodowa Klasyfikacja Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia. Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia. Warszawa 2008.
ICF International Classification of Functioning,
Disability and Health
Choroba/zaburzenie
Funkcje i struktury (uszkodzenie/zaburzenie)
Uczestnictwo (ograniczenia)
Aktywność (utrudnienia)
Czynniki osobowe (przeszkody/czynniki
ułatwiające)
Czynniki środowiskowe (przeszkody/czynniki
ułatwiające)
Międzynarodowa Klasyfikacja Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia - ICF
zapewnia ramy koncepcyjne, które mogą być i są wykorzystywane w opisywaniu
• niepełnosprawności,
• przyczyn i konsekwencji niepełnosprawności oraz potrzeb rehabilitacyjnych
• sposobów ich realizacji z uwzględnieniem wszystkich aspektów kompleksowej rehabilitacji
w oparciu o PROFIL FUNKCJONOWANIA
• Zaplanowano stworzenie narzędzi do oceny stanu funkcjonalnego przy pomocy ICF dla potrzeb rehabilitacji zawodowej (Escorpizo et al. 2010)
Artykuł 26 Konwencji Narodów Zjednoczonych o Prawach Osób Niepełnosprawnych (KPON)
ang. Convention on the Rights of Persons with Disabilities (CRPD) Habilitacja i Rehabilitacja
zobowiązuje do zapewnienia odpowiednich środków
"... , w tym poprzez wzajemne wsparcie, aby umożliwić osobom niepełnosprawnym uzyskanie oraz utrzymanie swojej możliwie największej niezależności, pełnej zdolności fizycznej, psychicznej, społecznej i umiejętności zawodowych, oraz pełnej integracji i udziału we wszystkich aspektach życia." W 2012 roku w Polsce aktywnych zawodowo było 17,4%
osób niepełnosprawnych w wieku 15 lat i więcej.
• ww. artykuł zawiera wezwanie państw do organizowania, umacniania i rozszerzania kompleksowych usług i programów rehabilitacyjnych, które powinno rozpocząć się możliwie jak najwcześniej, w oparciu o multidyscyplinarną ocenę indywidualnych potrzeb i możliwości, w tym zapewnienie dostępu do urządzeń i technologii wspomagających.
Artykuł 26 Konwencji Narodów Zjednoczonych o Prawach Osób Niepełnosprawnych (KPON)
ang. Convention on the Rights of Persons with Disabilities (CRPD) Habilitacja i Rehabilitacja
Czy realizacja programu kompleksowej rehabilitacji ma wpływ na efektywność
rehabilitacji zawodowej ?
ADRESACI działań w zakresie aktywizacji zawodowej
Niepełnosprawni
potencjalni pracownicy nie stanowią jednorodnej grupy stopień i rodzaj niepełnosprawności, miejsce zatrudnienia i rodzaj wykonywanej pracy zmienne społeczno-demograficzne:
wiek, płeć, wykształcenie
Przeszkody w aktywizacji zawodowej
• negatywne postrzeganie zdrowia
• niewydolność funkcjonalna i choroby współistniejące
• brak satysfakcji finansowej
• obawa o utrzymanie zatrudnienia
Brak aktywności zawodowej
Niskie dochody miesięczne
Niedożywienie
Sarkopenia
Pogorszenie mobilności
Izolacja społeczna
depresja
Bethage et al. 2011, Johnston et al. 2013
Niepełnosprawność
Pogorszenie mobilności
Depresja
Brak motywacji do podejmowania
aktywności np. zawodowej
upadki
złamania
Pogorszenie stopnia niepełnosprawności
Istotne czynniki prognostyczne opóźnionego powrotu do pracy:
• przedłużająca się rehabilitacja
• dłuższy pobyt w szpitalu
• długotrwała bierność za rynku pracy ze względu na stan zdrowia (Lundh et al. 2013, Wang et al. 2013)
• praca wymagająca sprawności manualnej
• praca fizyczna
• niezadowolenie z pracy
niepełnosprawność
Pogorszenie mobilności
Depresja
Niska jakość życia
Poprawa mobilności
Poprawa sprawności
Poprawa jakości życia
Wdrożenie
rehabilitacji zawodowej Brak rehabilitacji
zawodowej
Możliwości zarobkowania oraz twórczego działania są naturalną potrzebą człowieka
Konieczność uwzględniania w planowaniu działań z zakresu aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych różnic pomiędzy poszczególnymi środowiskami osób niepełnosprawnych związanych z ich poziomem zadowolenia z pracy i oczekiwaniami wobec miejsca zatrudnienia (Jajor A., Zadrożna A. 2010)
Indywidualna ocena i rekomendacje dla rehabilitacji zawodowej u osób długo nieaktywnych zawodowo ze względu na stan zdrowia, powinny być realizowane przez specjalnie przeszkolony personel w zakresie rehabilitacji zawodowej (Harris et al. 2013).
Prognozy
• Poczucie satysfakcji z wykonywanej pracy łączy się z zadowoleniem z życia.
• Pracownicy niepełnosprawni, którzy są zadowoleni z życia, są także zadowoleni z pracy.
• Niezadowolenie z życia powoduje nagromadzenie czynników pogarszających jego jakość dlatego kompleksowe działania rehabilitacyjne na rzecz poprawy funkcjonowania oraz zwiększenie satysfakcji życiowej wynikającej z możliwości pojęcia pracy może wpłynąć na istotną poprawę jakości życia niepełnosprawnych.
Zadowolenie osób niepełnosprawnych z pracy Raport TNS OBOP dla Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Wrzesień 2010, autorzy: Agnieszka Jajor, Agata Zadrożna
Prognozy
• W celu podniesienia poziomu zadowolenia z pracy wśród niepełnosprawnych należy w pierwszej kolejności zintensyfikować działania skierowane do osób z niepełnosprawnością nabytą.
• Ta grupa charakteryzuje się wyższym poziomem wykształcenia i dodatkowych kwalifikacji, ale jednocześnie niższym poczuciem zadowolenia z pracy niż badani, którzy są niepełnosprawni od urodzenia.
• W konsekwencji są to badani, wobec których działania aktywizacyjne wydają się najbardziej pożądane.
• Wydaje się także, że w tej grupie mogą one przynieść największe rezultaty.
Zadowolenie osób niepełnosprawnych z pracy Raport TNS OBOP dla Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Wrzesień 2010, autorzy: Agnieszka Jajor, Agata Zadrożna
Czynniki środowiskowe, które stymulują wczesny powrót do pracy:
• wsparcie bliskiej rodziny,
• wiara iż praca jest czynnikiem stymulującym powrót do zdrowia
• adekwatna współpraca pomiędzy pracownikiem i pracodawcą
Jako czynnik ludzki /osobowy/ uważa się:
„pozytywne postrzeganie bycia aktywnym zawodowo”
„samozadowolenie z pracy”.
Prawidłowe postępowanie rehabilitacyjne i wsparcie otoczenia (w tym bliskich) * stymuluje poprawę stanu klinicznego
* Hoefsmit et al. 2013, Gussenhoven et al 2012,
Utrata aktywności zawodowej - wzrost kosztów społecznych niezdolności do pracy
Z roku na rok wzrasta udział wydatków na absencję chorobową finansowaną z FUS i funduszów zakładów pracy. Wydatki z tytułu absencji chorobowej stanowiły : w 2005r. - 24,5% , w 2009r. – 39,2% ogółu omawianych wydatków. Wydatki na świadczenia rehabilitacyjne rosną znacząco: ich udział w wydatkach ogółem wynosił: w 2005r. - 1,1% w 2009r. - 3,1%
„Efektywność aktywizacji zawodowej i pośrednictwa pracy na rzecz osób niepełnosprawnych na terenie województwa mazowieckiego
– diagnoza i rozwiązania” (2006)
• Pomimo znanych korzyści społecznych i ekonomicznych z zatrudniania osób niepełnosprawnych, brak jest w Polsce kompleksowej oferty usług dotyczących aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych.
• Komercyjne agencje nie są zainteresowane promowaniem niepełnosprawnych pracowników, niepubliczne instytucje rynku pracy specjalizujące się w pośrednictwie pracy dla osób niepełnosprawnych są w Polsce rzadkością, a publiczne instytucje, w tym urzędy pracy, nie mają wypracowanych procedur aktywizacji zawodowej skierowanych do osób niepełnosprawnych.
• Taki stan jest szkodliwy z psychologicznego punktu widzenia, gdyż może zniechęcić te osoby do poszukiwania pracy.
Badanie wykonano na zlecenie Fundacji Na Rzecz Transportowych Usług Specjalistycznych
dla Niepełnosprawnych – TUS,
Czy kompleksowa rehabilitacja ?
Czy rehabilitacja zawodowa ?
Praca jako element rehabilitacji społecznej
Aktywizacja zawodowa zmniejsza niekorzystne skutki, jakie niesie ze sobą choroba i niepełnosprawność ?
Osoby z ograniczoną sprawnością pracujące zawodowo :
• wchodzą w relacje z otoczeniem,
• zyskują nie tylko kompetencje zawodowe, ale także społeczne,
• pozbywają się barier w kontaktach z innymi,
• uczą się budowania relacji interpersonalnych,
• budują dobrą samoocenę, która daje im siłę do samodzielnego radzenia sobie z trudnościami.
Piotrowski B., Zatrudnienie osób niepełnosprawnych, Fundacja Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych, Warszawa 2010.
• W badaniu przeprowadzonym w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego w latach 2004–2006 zwrócono uwagę, że wśród osób niepełnosprawnych na ich dobre samopoczucie i zdrowie psychiczne w dużej mierze wpływa aktywność zawodowa
• Aktywność zawodowa niepełnosprawnych Polaków w wieku produkcyjnym w 2010 roku była dużo niższa niż niepełnosprawnych Europejczyków
„Potrzeby osób niepełnosprawnych w zakresie aktywizacji zawodowej” Materiały z konferencji Krajowej Izby Gospodarczo-Rehabilitacyjnej, Warszawa 2007.
Osoby, które pracują wykazują się
wyższym poziomem zdrowia psychicznego
• Relatywny wskaźnik pracujących, czyli stosunek pracujących osób z niepełnosprawnością do pracujących osób sprawnych,
- wynosi w Polsce: 20,8 (2008)*, 21,4 (2009)**
2010 I kw. 20,8 II kw. 25,9 III kw. 26,0**
- w krajach Unii Europejskiej – średnio 40,8 *
• W czasach kiedy podejmuje się decyzje o wydłużeniu wieku emerytalnego ze względów demograficznych, powinien dziwić fakt pomijania korzyści wynikających z aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych.
* Niemiec A., Sytuacja osób niepełnosprawnych na rynku pracy w państwach Unii Europejskiej, Warszawa 2007.
** Studia BAS nr 2 (26) 2011, s.211-236, www.bas.sejm.gov.pl,
W Polsce większość osób niepełnosprawnych
jest bierna zawodowo Wskaźnik zatrudnienia osób sprawnych = 69,7 (2010)
• Efektywność rehabilitacji zawodowej zależy w dużym stopniu od wcześnie podjętej oraz kompleksowej rehabilitacji mającej na celu wypracowanie możliwej do uzyskania poprawy funkcjonowania we wszystkich dziedzinach wpływających na osiągniecie dobrostanu człowieka
• Tymczasem rehabilitacja pourazowa realizowana jest w ramach rehabilitacji ogólnoustrojowej ( 110 PLN/dobę), gdzie utrzymujące się długotrwale niedofinansowanie jest przyczyną degradacji i zamykania oddziałów szpitalnych
• Sposób tworzenia list oczekujących na przyjęcie na rehabilitację wyklucza możliwość oszacowania rzeczywistego czasu oczekiwania chorych
Wczesna kompleksowa rehabilitacja pourazowa
przy aktualnych warunkach kontraktowania świadczeń
gwarantowanych z zakresu rehabilitacji leczniczej……. (?)
• Potrzeby rehabilitacyjne osób tracących zdolności do pracy w wyniku nagłych zdarzeń (wypadki komunikacyjne, wypadki przy pracy) chorób narządu ruchu i układu sercowo-naczyniowego powinny być realizowane w trybie pilnym.
• Funkcjonowanie i niepełnosprawność takiej osoby są dynamiczną interakcją pomiędzy stanem chorobowym (choroby, zaburzenia, uszkodzenia, urazy itp.) a tzw. czynnikami kontekstowymi.
• Całościowa ocena zaburzeń funkcji z wykorzystaniem ICF powinna być podstawą planowania rehabilitacji zawodowej z uwzględnieniem wszystkich potrzeb chorego (Glassel et al. 2011)
Wczesna kompleksowa rehabilitacja pourazowa
przy aktualnych warunkach kontraktowania świadczeń
gwarantowanych z zakresu rehabilitacji leczniczej……. (?)
• Potrzeba utworzenia sieci placówek, w których możliwa będzie kompleksowa rehabilitacja i przywrócenie zdolności do pracy oraz możliwości zatrudnienia osób z niepełnosprawnością nabytą jest niekwestionowana
• Ważnym aspektem jest także rozbudzenie motywacji do pracy i utrzymywania zrównoważonego stylu życia
• Jednym z czynników motywacyjnych aktywizacji zawodowej, w warunkach ośrodka rehabilitacji zawodowej może być realizowana równolegle ze szkoleniem zawodowym rehabilitacja umożliwiająca uzyskanie optymalnej sprawności i wydolności fizycznej.
Regularna aktywność fizyczna umożliwia zachowanie dobrostanu psychicznego i fizycznego
• Ćwiczenia fizyczne stanowią istotny czynnik poprawy nastroju i osłabiają zależność nastroju od cechy lęku.
• Nawet jednorazowe ćwiczenia fizyczne przynoszą korzyści w sferze emocjonalnej, wyrażające się spadkiem poziomu stanu lęku.
• Liczne badania wskazują na to, iż wielkość uzyskanego efektu i jego czas utrzymywania się zależy między innymi od charakteru i czasu trwania ćwiczeń, czasu utrzymywania aktywności fizycznej oraz aktualnego nastroju osoby ćwiczącej.
Guszkowska M., Kozdroń A. (2009)
Regularna aktywność fizyczna umożliwia zachowanie dobrostanu psychicznego i fizycznego
• Pozytywny wpływ ćwiczeń aerobowych na dolegliwości bólowe, niesprawność, lęk i depresję u osób z przewlekłym bólem części lędźwiowo-krzyżowej kręgosłupa .
Zaobserwowano statystycznie istotne:
– obniżenie dolegliwości bólowych ,
– zmniejszenie poczucia niesprawności (Oswestry Low Back Pain Disability Questionnaire),
– obniżenie lęku i depresji (Hospital Anxiety and Depression Scale).
Murtezani A, Hundozi H, Orovcanec N, Sllamniku S, Osmani T. A comparison of high intensity aerobic exercise and apassive modalities for the treatment of workers with chronic low back pain: a randomized, controlled trial. Eur J Phys Rehabil Med. 2011;47:359-66.
Zachowanie dobrostanu fizycznego - wykorzystanie zabiegów terapii fizykalnej
• dodanie indywidualnie dobranych i tolerowanych ćwiczeń aerobowych do zabiegów fizykalnych nie spowodowało większej poprawy w porównaniu z grupą osób otrzymujących tylko zabiegi fizykalne
Chan CW, Mok NW, Yeung EW. Aerobic exercise training in addition to conventional physiotherapy for chronic low back pain: a randomized controlled trial. Arch Phys Med Rehabil. 2011;92:1681-5.
Zadania kompleksowej rehabilitacji, których realizacja warunkuje
w sposób zasadniczy jakość życia ludzi
Tworzenie optymalnych możliwości w zakresie:
• zachowania zdrowia,
- w tym satysfakcjonującego poziomu sprawności fizycznej i poznawczej
• dobrostanu emocjonalnego
• zapobiegania utracie autonomii, degradacji aktywności socjalnej, zawodowej, towarzyskiej, rodzinnej, partnerskiej
• odpowiedniego poziomu uczestnictwa
• bezpieczeństwa
Pytanie nie brzmi:
czy rehabilitacja jest konieczna ? ale:
gdzie i w jakim stopniu należy ją zapewnić ?
Dziękuję za uwagę
prof. nadzw. dr hab. Wojciech Otrębski dr Katarzyna Mariańczyk
Katedra Psychologii Rehabilitacji; Instytut Psychologii Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II Department of Rehabilitation Psychology,
The John Paul II Catholic University of Lublin
Celowość i efektywność rehabilitacji zawodowej w aspekcie
psychologicznym i zawodowym
prof. KUL dr hab. Wojciech Otrębski, dr Katarzyna Mariańczyk
Katedra Psychologii Rehabilitacji; Instytut Psychologii Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Plan wystąpienia
• Celowość rehabilitacji zawodowej – Znaczenie pracy w życiu człowieka, – Niepełnosprawność - czynniki ograniczający pełnienie ról
zawodowych, – Niepełnosprawni na rynku pracy – skala zjawiska,
• Efektywność rehabilitacji zawodowej
– Przesłanki i wskazówki dla organizacji praktyki rehabilitacji zawodowej,
– Przebieg praktyki rehabilitacji zawodowej i jego specyfika, – Narzędzia diagnostyki psychologicznej możliwe do
wykorzystania w przebiegu praktyki rehabilitacji zawodowej
Celowość rehabilitacji zawodowej – znaczenie pracy
OSOBA niepełnosprawna
- Rozwój, doskonalenie siebie i otoczenia; J. Gałkowski (1986),
- Przekształcanie i tworzenie siebie/czegoś; L. Dyczewski (2004),
- Stawanie się lepszym, duchowo dojrzalszym, bardziej odpowiedzialnym (Jan Paweł II, 1979).
Celowość rehabilitacji zawodowej – znaczenie pracy
Grupa społeczna
- pełnienie roli pracownika i doświadczania jednocześnie wszystkich wartości z tego faktu płynących (Cz. Nosal 1977),
- poprzez obecność w grupie rówieśniczej nawiązanie znaczących dla każdego relacji osobowych (W. Otrębski, B. Rożnowski 2008),
- współzależność osoby i środowiska pracy (A. Bańka 2001; W. Otrębski 2007).
Celowość rehabilitacji zawodowej – znaczenie pracy
Ekonomia
- pozwala na uzyskanie środków materialnych do życia (Cz. Nosal 1997),
- redukuje obciążenia systemu świadczeń społecznych (Garbat 2012),
- przez wiele o.n. praca traktowana jest też jako forma rehabilitacji społecznej, dająca często jedyną możliwość pozostawania zakorzenionym w głównym nurcie życia (Otrębski, Rożnowski, 2008)
Celowość rehabilitacji zawodowej – niepełnosprawność
• Międzynarodowa Klasyfikacji Funkcjonowania … (International Classification of Functioning … – ICF) biopsychospołeczną koncepcja niepełnosprawności (WHO 2001),
• Niepełnosprawność obejmuje upośledzenie, ograniczenie aktywności i restrykcje uczestniczenia. Określa ono negatywne aspekty interakcji pomiędzy jednostką (z określonym stanem chorobowym) a czynnikami wypływającymi z kontekstu w którym znajduje się jednostka (czynniki środowiskowe i osobowe) (ICF… 2012).
Celowość rehabilitacji zawodowej – niepełnosprawność (rola pracownika)
• osoba niepełnosprawna – oznacza jednostkę, której szanse uzyskania, utrzymania i awansu we właściwym zatrudnieniu są poważnie ograniczone na skutek fizycznej lub psychicznej niepełnosprawności oficjalnie orzeczonej (T. Majewski 1994);
• zdolny/niezdolny do pracy;
• częściowo zdolny do pracy.
Celowość rehabilitacji zawodowej – niepełnosprawność (skala zjawiska)
• około 200 milionów osób niepełnosprawnych na całym świecie (World Report on Disability 2011);
• Współczynnik aktywności zawodowej o. n. :
2011 – 26.40% Polska; 41% - średnia UE;
• Odsetek pracujących wśród o. n. w 2012 – 14.70 %.
Celowość rehabilitacji zawodowej – wniosek
Stan niesprawności jaki występuje u jednostki, w określonym zakresie i stopniu, może być bezpośrednią przyczyną ograniczenia lub zniesienia jej zdolności do uczestnictwa w aktywności zawodowej dotychczas podejmowanej.
Przywrócenie osobie niepełnosprawnej zdolności do podjęcia zatrudnienia dokonuje się w procesie rehabilitacji zawodowej.
Efektywność rehabilitacji zawodowej
– przesłanki i wskazówki - wielowymiarowość
• rehabilitację rozumie się jako: złożony proces obejmujący oddziaływania lecznicze, społeczne i zawodowe, a w przypadku dziecka – pedagogiczne, zmierzające do przywrócenia sprawności i umożliwienia samodzielnego życia w społeczeństwie człowiekowi, który takich możliwości nie miał lub z powodu przebytego urazu czy choroby je utracił Encyklopedyczny słownik rehabilitacji (1986, s. 263) .
Efektywność rehabilitacji zawodowej
– przesłanki i wskazówki - cel rehabilitacji
• jakościowa i ilościowa zmiana (in plus) w funkcjonowaniu jednostki z niepełnosprawnością i jej środowiska (pracy).
• Inaczej można określić to jako zmiana jakości życia osoby niepełnosprawnej i jej środowiska.
Efektywność rehabilitacji zawodowej – przesłanki i wskazówki - interakcyjność
• Zmiana funkcjonowania człowieka to funkcja interakcji czynników osobowych i środowiskowych,
• Teoria społeczno-poznawcza – A. Bandury (2001),
• Interakcyjny model rehabilitacji - W. Otrębski (2008),
Efektywność rehabilitacji zawodowej – przesłanki i wskazówki - interakcyjność
Realizacja rehabilitacji zawodową w modelu interakcyjnym rehabilitacji osób niepełnosprawnych
Szczególnie zawraca się uwagę na interakcję czynników podmiotowych (przynależących do osoby rehabilitowanej) i środowiskowych (środowisko rehabilitacji jako całość z jego elementami organizacyjnymi, fizycznymi i społecznymi).
Efektywność rehabilitacji zawodowej – przebieg praktyki
• dokonanie oceny zdolności do pracy w szczególności poprzez: • przeprowadzenie badań lekarskich i psychologicznych umożliwiających
określenie sprawności fizycznej, psychicznej i umysłowej do wykonywania zawodu oraz ocenę możliwości zwiększenia tej sprawności,
• ustalenie kwalifikacji, doświadczeń zawodowych, uzdolnień i zainteresowań,
• prowadzenie poradnictwa zawodowego uwzględniającego ocenę zdolności do pracy oraz umożliwiającego wybór odpowiedniego zawodu i szkolenia,
• przygotowanie zawodowe z uwzględnieniem perspektyw zatrudnienia, • dobór odpowiedniego miejsca pracy i jego wyposażenie, • określenie środków technicznych umożliwiających lub ułatwiających
wykonywanie pracy, a w razie potrzeby - przedmiotów ortopedycznych, środków pomocniczych, sprzętu rehabilitacyjnego.
Efektywność rehabilitacji zawodowej – diagnostyka psychologiczna
Tradycja w orzecznictwie rentowym:
podejście zmedykalizowane, diagnoza skierowana na ustalenie jednostki nozologicznej
- Bezużyteczna dla praktyki rehabilitacyjnej –
Model diagnozy zgodny z ICF:
podejście funkcjonalne, proces diagnozy to poszukiwanie mocnych i słabych stron funkcjonowania osoby niepełnosprawnej
- Baza dla Indywidualnego Programu Rehabilitacji -
Dziękuję za uwagę
prof. nadzw. dr hab. Gertruda Uścińska Kierownik projektu, Instytut Pracy i Spraw Socjalnych
Project Manager, Institute of Labour and Social Studies
mgr Sebastian Gajewski Instytut Nauk Prawno-Administracyjnych
Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Warszawski Institute of Administrative Law, University of Warsaw
Podmioty uczestniczące w finansowaniu ośrodka
• Zasada rozdziału kosztów finansowania usług świadczonych przez ośrodek
• Fundusz Ubezpieczeń Społecznych
• Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych
• Powiaty
• Podmioty prywatne
Umowa o sfinansowanie usług rehabilitacji zawodowej
• Strony umowy
• Tryb zawarcia
• Obligatoryjne postanowienia
• Sposób regulacji
Prawnofinansowa konstrukcja ośrodka
• Cele:
– względna samodzielność finansowa
– względna stabilność finansowania
• Możliwe rozwiązania:
– państwowa osoba prawna
– państwowa jednostka budżetowa
Państwowa osoba prawna
• Sposób tworzenia
• Struktura ustrojowa
• Źródła finansowania
Państwowa jednostka budżetowa
• Sposób tworzenia
• Struktura ustrojowa
• Źródła finansowania
Procedura kierowania do ośrodka
• Cele
• Kierowanie zainteresowanego do ośrodka przez ZUS i KRUS
• Kierowanie zainteresowanego do ośrodka przez starostę
• Kierowanie zainteresowanego do ośrodka przez podmioty komercyjne
mgr Paulina Roicka Ekspert projektu, Instytut Pracy i Spraw Socjalnych
Project expert, Institute of Labour and Social Studies
ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych,
ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych,
ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,
ustawa z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników,
ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.
rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 października 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu kierowania przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych na rehabilitację leczniczą oraz udzielania zamówień na usługi rehabilitacyjne,
rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 19 lipca 2013 r. w sprawie warunków i trybu kierowania przez Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego na rehabilitację leczniczą oraz udzielania zamówień na świadczenia i usługi rehabilitacyjne.
Zgodnie z ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych do zakresu działania Zakładu należy prowadzenie prewencji rentowej, przez którą rozumie się wyłącznie rehabilitację leczniczą.
W tym celu w ustawie budżetowej określa się corocznie kwotę
wydatków na prewencję rentową, w wysokości ustalonej w myśl przepisów art. 57 ustawy systemowej.
Proponowana zmiana Nowelizacja art. 69 ustawy systemowej normującego zadania
ZUS Rozszerzenie zadań ZUS o zadania z zakresu rehabilitacji
zawodowej i społecznej osób, wobec których orzeczono celowość przekwalifikowania zawodowego ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie.
Wobec proponowanego rozszerzenia zadań ZUS o działania obejmujące rehabilitację społeczną i zawodową ww. osób, realizowaną w ośrodkach szkolenia zawodowego i rehabilitacji, proponuje się:
• rozszerzenie ustawowego zakresu pojęciowego terminu „prewencja rentowa”, ograniczającego się obecnie do rehabilitacji leczniczej osób wymienionych w art. 69, o rehabilitację społeczną i zawodową prowadzoną wobec ubezpieczonych, co do których wydano orzeczenie o celowości przekwalifikowania zawodowego ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie.
Zmiana art. 37 ustawy wypadkowej normującego zasady finansowania prewencji wypadkowej,
Prewencja wypadkowa dotyczy ubezpieczonych, których
niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie powstała wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej,
Proponuje się uzupełnienie art. 37 ust. 2 o działalność ZUS
związaną z kierowaniem ubezpieczonych, których niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie powstała wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej oraz którym przyznano rentę szkoleniową, na rehabilitację zawodową, społeczną i leczniczą realizowaną w OSZiR lub w jego oddziałach.
Koszty rehabilitacji zawodowej ubezpieczonych kierowanych
do OSZiR pokrywane byłyby ze środków finansowych zgromadzonych w funduszu wypadkowym.
Zmiany w przepisach dotyczących renty szkoleniowej (art. 60 ustawy),
Obecnie po przyznaniu świadczenia ZUS kieruje ubezpieczonego do urzędu pracy w celu odbycia szkoleń przygotowujących do zdobycia nowego zawodu.
Proponowana zmiana: Zmiana procedury - po orzeczeniu celowości
przekwalifikowania zawodowego oraz przyznaniu renty szkoleniowej, ZUS – z pominięciem urzędu pracy – kierowałby zainteresowaną osobę do ośrodka rehabilitacji celem poddania się przez nią przekwalifikowaniu,
przekazanie kompetencji leżących obecnie w gestii starosty, kierownikowi OSZiR.
Zadania KRUS wymienione w art. 64 ustawy uległyby rozszerzeniu o kierowanie rolników, wobec których orzeczono celowość przekwalifikowania zawodowego ze względu na trwałą całkowitą niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym, na rehabilitację zawodową, społeczną i leczniczą do ośrodka szkolenia zawodowego i rehabilitacji lub jego oddziałów.
Wprowadzone zmiany zachowałyby współodpowiedzialność KRUS i PFRON za proces przekwalifikowania rolników, wobec których orzeczono celowość przekwalifikowania zawodowego.
Podobnie jak w przypadku osób ubezpieczonych w ZUS, zmiana w ustawie o ubezpieczeniu społecznym rolników pociągałaby za sobą konieczność modyfikacji procedury kierowania przez KRUS do ośrodka szkolenia zawodowego i rehabilitacji.
Planowany ośrodek otwarty byłby również dla osób bezrobotnych kierowanych do ośrodka przez starostę.
Przepis art. 40 ust. 2 b ustawy należałoby uzupełnić o zapis stanowiący, że organizacja szkoleń przez starostę polega na kierowaniu bezrobotnych na szkolenia, w tym na szkolenia prowadzone przez ośrodek szkolenia zawodowego i rehabilitacji.
Wymóg wystąpienia przynajmniej jednej z przesłanek:
i) brak kwalifikacji zawodowych;
ii) konieczność zmiany lub uzupełnienia kwalifikacji;
iii) utrata zdolności do wykonywania pracy w dotychczas wykonywanym zawodzie;
iv) brak umiejętności aktywnego poszukiwania pracy.
Koszt szkolenia zawodowego osób bezrobotnych kierowanych do OSZiR pokrywany byłby ze środków Funduszu Pracy,
Zmian wymagałby ustęp czwarty art. 40 ustawy, w którym uregulowano czas trwania szkoleń finansowanych przez starostę. Proponowana zmiana uzupełniałaby katalog sytuacji, w których dopuszczalne jest przedłużenie okresu szkolenia do 24 miesięcy. Dotyczyłoby to też przypadków skierowania przez starostę do ośrodka szkolenia zawodowego i rehabilitacji lub jego oddziałów.
Odpowiednich nowelizacji (albo ich uchylenia i wydania nowych) wymagałyby następujące akty wykonawcze:
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 października 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu kierowania przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych na rehabilitację leczniczą oraz udzielania zamówień na usługi rehabilitacyjne,
Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 19 lipca 2013 r. w sprawie warunków i trybu kierowania przez Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego na rehabilitację leczniczą oraz udzielania zamówień na świadczenia i usługi rehabilitacyjne.
Rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad i trybu kierowania do ośrodka szkolenia zawodowego i rehabilitacji przez starostę (na podstawie delegacji zawartej w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy).
Rozporządzenie szczegółowo regulujące treść umowy zawieranej między podmiotami kierującymi i finansującymi rehabilitację zawodową a ośrodkiem, na podstawie upoważnienia zawartego w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.
mgr Janina Petelczyc Ekspert projektuUniwersytet Warszawski
Project expert, University of Warsaw
Misja, cele, pomiary efektywności ośrodka
Misja • dostarczanie specjalistycznych usług
rehabilitacji zawodowej;
• Uzyskanie nowych umiejętności zawodowych;
• aktywizacja na rynku pracy,
• umożliwienie funkcjonowania w życiu publicznym, pełnej samorealizacji oraz osiągnięcia lepszej jakości życia
Osiąganie celów
Na płaszczyźnie zawodowej:
• Nauka nowego zawodu, nabycie nowych kwalifikacji
• powrót na rynek pracy
• nauczenie uczestnika samodzielnego poruszania się po rynku pracy;
Osiąganie celów Na płaszczyźnie społecznej:
• udział w życiu społecznym;
• nawiązanie przez kursantów nowych relacji poprzez pracę;
• wyrabianie umiejętności samodzielnego wypełniania ról społecznych;
• pobudzanie aktywności społecznej
Osiąganie celów Na płaszczyźnie psychologicznej i
medycznej:
• wzmocnienie osobistej motywacji do uczestniczenia w rynku pracy i społeczeństwie;
• przywrócenie zdolności do pracy osobom, które w następstwie choroby są zagrożone długotrwałą niezdolnością do pracy.
Osiąganie celów
Na płaszczyźnie ekonomicznej
• Samodzielność ekonomiczna;
• poprawa funkcjonowania rynku pracy - włączenie grup obecnie częściowo wykluczonych;
• odciążenie budżetu państwa:
- aktywizacja zawodowa -pozytywny wpływ na gospodarkę i wpływy z podatków,
- zmniejszenie kosztów związanych z wypłatą rent.
Realizacja misji
• wstępna kwalifikacja do szkolenia zawodowego (ocena zdolności do pracy: medyczna, psychologiczna, zawodowa);
• prowadzenie doradztwa zawodowego zgodnie z ustalonym profilem zawodowym danej osoby;
• wybór zawodu dostosowany do rynku pracy i umożliwiający w przyszłości zdobycie zatrudnienia;
Realizacja misji
• przywrócenie utraconych umiejętności zawodowych, poprawa obecnie niewystarczających umiejętności, nabywanie nowych kwalifikacji;
• dostarczanie usług wysokiej jakości;
• otaczanie wszystkich uczestników opieką medyczną, psychologiczną, fizjoterapeutyczną i edukacyjną zgodnie z obowiązującymi w ośrodku rehabilitacji standardami;
Realizacja misji
• dostosowanie rehabilitacji zawodowej, społecznej i medycznej do możliwości indywidualnych i motywacji pacjenta;
• innowacyjność i kreatywność w działaniu, wdrażanie nowoczesnych metod rehabilitacji;
Realizacja misji
• efektywne i pełne wykorzystanie możliwości ośrodka szkolenia zawodowego i rehabilitacji;
• stały rozwój umiejętności i kwalifikacji zawodowych pracowników ośrodka szkolenia zawodowego i rehabilitacji;
• kontakt z potencjalnymi pracodawcami uczestników szkoleń;
Rehabilitacja kompleksowa realizowana
w zgodzie z zasadami:
• Równość:
• Szacunek
• Odpowiedzialność
• Wzajemne zaufanie i tolerancja.
• Wiara w potencjał uczestników szkoleń.
• Rzetelność w wykonywaniu obowiązków.
• Wysoka jakość świadczonych usług.
Metody pomiaru efektywności rehabilitacji
1. badanie czy rehabilitacja oraz przygotowanie zawodowe są zadowalające;
2. ocena wartości, zasad i metod, na których opiera się rehabilitacja prowadzona w ośrodku;
3. Usuwanie wszelkich przeszkód, które mogłyby utrudnić lub uniemożliwić osobie przekwalifikowanej adaptację do nowych warunków pracy.
Metody pomiaru efektywności rehabilitacji
• regularne zlecanie analizy i ewaluacji podmiotowi zewnętrznemu (urząd pracy, niezależny instytut badawczy)
• Zobowiązanie pracodawców, UP i innych instytucji do przesyłania informacji dotyczących uczestników szkoleń, które mogłyby mieć znaczenie w ustaleniu ich efektywności
• Wywiady telefoniczne i internetowe prowadzone przez ośrodek
Metody pomiaru efektywności rehabilitacji
• czy dana osoba po zakończeniu rehabilitacji znalazła zatrudnienie?
• jeśli tak, to po jakim czasie, jeśli nie – jak długo już poszukuje?
• jeśli jest zatrudniona, to w jakiej formie (rodzaj umowy)
• czy rehabilitacja w ośrodku była pomocna w uzyskaniu zatrudnienia?
• Wyuczone zawody o największej skuteczności (odsetek zatrudnionych)
• Analiza trwałości zatrudnienia
Ewaluacja
• Ocena wpływu działań ośrodka
- Na poziomie mikroekonomicznym;
- Na poziomie makroekonomicznym;
• Analiza kosztów i korzyści (efektywność)
Prawa i obowiązki uczestników
Prawa
- do korzystania ze wszystkich usług przez każdą osobę
- poszanowanie godności
- uzyskiwania usług najwyższej jakości
- dochodzenia swoich praw
Obowiązki
- przestrzegania harmonogramu dnia
- uczestnictwa w zajęciach
- szanowania godności, intymności, przekonań i zasad moralnych innych uczestników;
prof. nadzw. dr hab. Wojciech Otrębski Katedra Psychologii Rehabilitacji, KUL
Department of Rehabilitation Psychology The John Paul II Catholic University of Lublin
Ośrodek Szkolenia Zawodowego
i Rehabilitacji OSZiR
prof. KUL, dr hab. Wojciech Otrębski
Plan wystąpienia
• Założenia ogólne funkcjonowania
Ośrodka Szkolenia Zawodowego i
Rehabilitacji
• Schemat pracy OSZiR
184 Warszawa grudzień 2013
OSZiR
szkolenie zawodowe
przygotowanie zawodowe i uzyskanie dyplomu
uprawniającego do wykonywania pracy w
zakresie dotychczas nieposiadanym
185 Warszawa grudzień 2013
Usługi w OSZiR
wstępna ocena zdolności do pracy (medyczna,
psychologiczna, zawodowa)
doradztwo psychospołeczne
podnoszenie poziomu umiejętności samoobsługowych
usługi doradztwa zawodowego i pośrednictwa pracy
rehabilitacja medyczna
kurs prawa jazdy (dla chętnych)
zakwaterowanie, wyżywienie
186 Warszawa grudzień 2013
Uczestnicy szkoleń (osoby dorosłe)
• osoby (z niepełnosprawnością nabytą) wymagające
przekwalifikowania zawodowego ze względu na utratę zdolności
pracy w dotychczasowym zawodzie lub na dotychczasowym
stanowisku pracy
• osoby (z niepełnosprawnością wrodzoną lub nabytą w okresie
nauki) nieposiadające żadnego przygotowania zawodowego,
zapewniającego możliwość podjęcia pracy zarobkowej, chcące
nabyć kwalifikacje zawodowe
• osoby niepełnosprawne, długotrwale bezrobotne, wyrażające
gotowość do gruntownego przekwalifikowania zawodowego w
celu przygotowania się do wymogów aktualnego rynku pracy
187 Warszawa grudzień 2013
Do OSZiR będą przyjmowane osoby niepełnosprawne,
które:
• uzyskują pozytywną ocenę zdolności do pracy (medycyna pracy;
psycholog rehabilitacyjny; doradca zawodowy)
• uzyskują akceptację organu finansującego szkolenie zawodowe
(ZUS, KRUS, PUP)
• wykazują zadowalający poziom samoobsługi i samodzielności
życiowej (też z asystentem)
• są bardzo wyraźnie zdecydowane,
zmotywowane i zdeterminowane aby uzyskać
przygotowanie zawodowe (kwalifikacje)
umożliwiające podjęcie zatrudnienia i
jednocześnie rezygnację z świadczeń
rentowych. 188 Warszawa grudzień 2013
Pobyt w OSZiR
Okres pobytu kursanta w ośrodku zależy od:
- potrzeb szkoleniowych i możliwości (kompetencji) wyjściowych
uczestnika szkolenia;
- indywidualnego programu szkoleniowego (IPS) opracowanego dla
każdego uczestnika;
- długości cyklu szkolenia zawodowego wymaganego dla danego zawodu
(umiejętności).
Udział w szkoleniu w OSZiR powinien mieć
charakter pobytowy. Istnieje możliwość, aby
niektóre osoby niepełnosprawne mogły korzystać z
usług Ośrodka zamieszkując w swoim domu.
189 Warszawa grudzień 2013
Ukończenie szkolenia i nabycie nowych umiejętności zawodowych
będzie potwierdzone odpowiednim certyfikatem lub egzaminem
zawodowym przeprowadzonym wewnątrz Ośrodka lub w innych
instytucjach certyfikujących (np. Cechy Rzemieślnicze; ZDZ).
190 Warszawa grudzień 2013
Schemat realizacji szkolenia zawodowego
Szkolenie w OSZiR
Etap zasadniczy:
szkolenie zawodowe
(do 36 mscy)
Etap końcowy:
monitorowanie działań
absolwenta (do 12 mscy)
Etap wstępny:
Kwalifikacja do
szkolenia
(max. 1 msc)
191 Warszawa grudzień 2013
Etap wstępny (do 1 msc)
• kwalifikacja do szkolenia zawodowego, ocena zdolności do
pracy (medyczna, psychologiczna, zawodowa)
• kwalifikacji dokonuje zespół diagnostyczny:
lekarz medycyny pracy i/lub lekarz spec. rehabilitacji medycznej
psycholog rehabilitacyjny
doradca zawodowy
ergo-terapeuta, specjalista z zakresy dostosowania miejsca pracy
Efekt etapu wstępnego: Indywidualny Program Rehabilitacji Zawodowej
192 Warszawa grudzień 2013
Etap zasadniczy (do 36 mscy)
• Etap realizują:
• zespół szkoleniowców/nauczycieli zawodu (nauka zawodu);
• psycholog
• doradca zawodowy
• specjaliści (np. fizjoterapeuci, ergo-terapeuta, instruktor nauki
jazdy samochodem)
• asystent osoby niepełnosprawnej
Efekt etapu zasadniczego: umiejętności zawodowe pozwalające na
rozpoczęcie pracy
193 Warszawa grudzień 2013
Etap końcowy (do 12 mscy)
• Etap realizuje:
doradca zawodowy (OSZiR/PUP) = monitorowanie działań absolwenta
w środowisku życia i pracy (ocena efektywności szkolenia)
Efekt etapu końcowego: stałe zatrudnienie
194 Warszawa grudzień 2013
Dziękuję za uwagę i…
życzę Wesołych Świąt !
195 Warszawa grudzień 2013
prof. nadzw. dr hab. n. med. Jolanta Kujawa Klinika Rehabilitacji Medycznej, Uniwersytet Medyczny w Łodzi
Department of Medical Rehabilitation, Medical University of Łodz
Krystyna Księżopolska-Orłowska, Jolanta Kujawa
Założenia funkcjonowania modelowego ośrodka
rehabilitacji zawodowej w Polsce
Konferencja
„Rehabilitacja zawodowa – stan aktualny i proponowane zmiany” Warszawa 16 grudnia 2013 r.
Kompleksowa rehabilitacja
POLSKA SZKOŁA REHABILITACJI
„Rehabilitacja jest procesem medyczno - społecznym,
który dąży do zapewnienia osobom niepełnosprawnym godziwego życia w poczuciu pożyteczności społecznej i bezpieczeństwa społecznego oraz zadowolenia”.
Wiktor Dega
Rehabilitacja to proces
ad personam
Strategia postępowania rehabilitacyjnego oparta na uniwersalnych zasadach oceny funkcjonalnej pacjenta - ICF
Choroba/Dysfunkcja
Funkcja i struktura (uszkodzenie/zaburzenie))
Uczestnictwo (ograniczenia)
Aktywność (utrudnienia)
Czynniki osobowe (przeszkody/czynniki
ułatwiające)
Czynniki środowiskowe (przeszkody/czynniki
ułatwiające)
Cele działalności
badanie przydatności do określonego zawodu z uwzględnieniem wieloaspektowej medycznej oceny możliwości wykonywania danego zawodu w oparciu o profil funkcjonowania pacjenta
poza oceną przydatności do zawodu i szkoleniem realizowana jest rehabilitacja medyczna dla uczestników programu, którzy z powodów zdrowotnych lub socjalnych przez dłuższy okres nie wykonywali swojego zawodu.
Funkcjonowanie jednostki w określonej dziedzinie
jest postrzegane jako interakcja lub złożony wzajemny związek między stanem zdrowia a czynnikami kontekstowymi
(czynnikami środowiskowymi i osobowymi)
Między czynnikami tymi zachodzi dynamiczna interakcja: interwencje na jednym poziomie mogą potencjalnie modyfikować inne powiązane z nimi elementy
ograniczenie zdolności spowodowane jest jednym lub większą liczbą upośledzeń
lub ograniczenie wykonania wywołane jest przez jedną lub więcej przeszkód
(zewnętrznych, wewnętrznych)
Uczestnik może :
mieć problemy z wykonaniem i ograniczone zdolności bez widocznego upośledzenia (np. trudności w wykonywaniu codziennych czynnościach związane z wieloma chorobami)
mieć problemy z wykonaniem bez upośledzenia lub ograniczenia zdolności (np. osoba stająca w obliczu stygmatyzacji lub dyskryminacji w relacjach międzyludzkich lub w pracy)
Uczestnik może :
mieć ograniczenie zdolności w przypadku braku wspomagania natomiast żadnych problemów z wykonaniem w aktualnym środowisku (np. osobę z ograniczeniami w poruszaniu się można wyposażyć w urządzenie wspomagające, pozwalające na poruszanie się i nauczyć ja bezpiecznego użytkowania )
doświadczać wpływu w przeciwnym kierunku (np. bezruch kończyn może wywołać zanik mięśni; umieszczenie w zakładzie opieki może spowodować utratą umiejętności społecznych)
ZESPÓŁ REHABILITACYJNY
Lekarz specjalista rehabilitacji
medycznej 4 etaty
Lekarz specjalista innej specjalności
konsultacje
Fizjoterapeuta, terapeuta zajęciowy,
ergoterapeuta
14 etatów
Psycholog 6 etatów
Asystent osoby
niepełnosprawnej/opiekun
2 etaty
Nauczyciel
zawodu
10 etatów
Dietetyk 2 etaty
Doradca zawodowy
3 etaty
Pielęgniarka 5 etatów
Lekarz specjalista medycyny pracy 1 etat
Koordynator rehabilitacji
1 etat
200 osób
Logopeda
konsultacje
ZABURZENIA UCZESTNICTWA
Niezdolność do wykonywania czynności zawodowych
Cel: Nauka wykonywania czynności zawodowych
Interwencje: Analiza efektywności składowych czynności złożonych Wykorzystanie zastępczych technik Pomoc Technologie wspomagające Trening samodzielności
ZABURZENIA POROZUMIEWANIA SIĘ
Cel: Poprawa zdolności porozumiewania się, mowy i rozumienia
Interwencje: Logopedyczne Neurolingwistyczne Technologie wspomagające (oraz trening ich stosowania)
Baza rehabilitacyjna Gabinet lekarski 4 x min. 12 m2. Gabinety rehabilitacyjne > 400 m2
Sale do zajęć dydaktycznych 40 m2 x12 =480 m2
Stołówka i pomieszczenia integracyjne 200 m2
Zabiegi : •kinezyterapia (indywidualna i grupowa) •terapia zajęciowa •metody specjalne •fizykoterapia •hydroterapia •masaż •basen (100 m2)
Zakres działalności profilaktycznej i leczniczej Dostosowanie programów rehabilitacji do stanu funkcjonalnego i wydolności fizycznej z uwzględnieniem treningu funkcjonalnego do przyszłych czynności zawodowych
Rehabilitacja ogólnoustrojowa dla osób z dysfunkcjami narządu ruchu
Rehabilitacja pourazowa wielonarządowa Rehabilitacja narządu ruchu po leczeniu zachowawczym
i operacyjnym w tym także dla osób z chorobami współistniejącymi
Rehabilitacja po amputacjach kończyn w tym także dla osób z chorobami współistniejącymi
Rehabilitacja po oparzeniach i odmrożeniach Rehabilitacja dla osób po długotrwałym unieruchomieniu
Zakres działalności profilaktycznej
poradnictwo w zakresie zrównoważonego stylu życia,
porady w zakresie odżywiania, technik relaksacji, racjonalnego wypoczynku oraz prozdrowotnej aktywności fizycznej
profilaktyka przeciążeń i nawrotów zespołów bólowych w obrębie narządu ruchu
doradztwo socjalne, mające na celu zwiększenie osobistej motywacji do aktywnego uczestniczenia w rynku pracy
BENEFICJENCI działań w zakresie aktywizacji zawodowej
Wśród niepełnosprawnych pracowników przeważają osoby niepełnosprawne w stopniu lekkim i umiarkowanym niepełnosprawne w stopniu znacznym stanowią niewielką grupę Najczęstszą przyczyną niepełnosprawności wśród
niepełnosprawnych pracowników – jest ograniczona sprawność ruchowa
Znaczącymi przyczynami niepełnosprawności są ponadto : choroby układu krążenia
dysfunkcje wzroku i słuchu zaburzenia psychiczne
„Badania wpływu kierunku i poziomu wykształcenia na aktywność
zawodową osób niepełnosprawnych Raport końcowy.” Na zlec. PFRON,
BENEFICJENCI działań w zakresie aktywizacji zawodowej
Pracujący niepełnosprawni to w zdecydowanej większości osoby, które niepełnosprawność nabyły.
Przeważają wśród nich osoby, które ukończyły 40 rok życia.
Poziom wykształcenia pracujących niepełnosprawnych jest stosunkowo niski
– najwięcej jest osób z wykształceniem zasadniczym zawodowym lub średnim
Niepełnosprawni pracownicy w zdecydowanej większości wykonują prace fizyczne - na stanowiskach robotniczych.
„Badania wpływu kierunku i poziomu wykształcenia na aktywność
zawodową osób niepełnosprawnych Raport końcowy.” Na zlec. PFRON,
Rehabilitacja zawodowa osób niepełnosprawnych z powodu
chorób lub urazów narządu ruchu
powinna uwzględnić dysfunkcje wykluczające wykonywanie zawodów wymuszających określone postawy ciała czy wymagające nadmiernych obciążeń fizycznych.
Występujący często ból zniechęca do ćwiczeń usprawniających, a występująca dysfunkcja utrudnia i ogranicza kontakty społeczne.
Rehabilitacja zawodowa powinna skoncentrować się na przystosowaniu psychofizycznym osoby z niepełnosprawnością do pracy możliwej przy jej chorobie.
Aktywność fizyczna ukierunkowana, indywidualnie dobrana do preferencji i możliwości pacjenta,
oraz przyszłych czynności zawodowych trening sensomotoryczny
Drogi doprowadzające Kontrola motoryczna mięśni
Receptory obwodowe • więzadła • torebki stawowe • mięśnie • skóra
Narząd wzroku
Receptory przedsionkowe
w uchu wewnętrznym - równowaga
OUN
Odruch rdzeniowy
Reakcje nieuświadomione
- móżdżek
Reakcje uświadomione
kora mózgu
Mięśnie
Lephart SM, Henry TJ. 1996
PROPRIOCEPCJA Kontrola sensomotoryczna
Odtworzenie kontroli nerwowo-mięśniowej poprzez
aktywację głębokiego układu mięśni stabilizujących i adekwatne do niej pobudzenie układu mięśni
powierzchownych, oraz eliminację ,,słabych ogniw” systemu mięśniowo-szkieletowego.
Neurac nerwowo-mięśniowa (re)aktywacja
Trening sensomotoryczny- kończyn górnych z wykorzystaniem
aparatu Redcord
Komponenty sprawności
KOMPONENTY SPRAWNOŚCI
Sprawność powiązana ze zdrowiem (H – RF)
Sprawność powiązana z umiejętnościami i osiągnięciami motorycznymi (M – FP)
Skład ciała Zwinność
Wytrzymałość sercowo – naczyniowa Równowaga
Gibkość Koordynacja
Wytrzymałość mięśniowa Moc
Siła mięśniowa Czas reakcji
Szybkość
szybkość i adekwatność reakcji,
zdolność przestrzennego
różnicowania ruchów,
zdolność przystosowania się do
zmieniających się warunków.
Kształcenie zdolności motorycznych
Ćwiczenia i motoryczna aktywność człowieka sprawne funkcjonowanie OUN
Polimodalna stymulacja Jednoczesna stymulacja układu nerwowego
wszystkimi możliwymi kanałami
Kompleksowość rehabilitacji
„ całość jest czymś więcej,
niż sumą wszystkich części ”
Sokrates
Struktura programu rehabilitacji musi być kompleksowa, czyli całościowa
Istnieją dowody naukowe, iż podejmowanie interwencji w sposób odosobniony pochłania większe koszty niż usystematyzowana rehabilitacja (Bent N. et al. Lancet 2002)
STRUKTURA FUNKCJA
Czynnościowe zaburzenia struktury ograniczają funkcje ruchowe
MARGINES BEZPIECZEŃSTWA MARGINES STABILNOŚCI POSTAWY STOJĄCEJ POSTĘPUJĄCA NIESTABILNOŚĆ
Pochylenie sylwetki do przodu
Niesymetryczne obciążanie kończyn
Spowolnienie ruchowe
– utrudnia dynamiczną
kontrolę równowagi
Osoby z dysfunkcją narządu ruchu
Wybór strategii odzyskiwania równowagi
Każdy element reakcji powinien odbyć się
w jak najkrótszym czasie
ZABURZENIA
WYKRYWANIA UTRATY
RÓWNOWAGI
NIEZBORNOŚĆ
I SPOWOLNIENIE RUCHOWE
INDYWIDUALNA
SZYBKOŚĆ PROCESÓW
NERWOWYCH
BADANIA KONCENTRUJĄ SIĘ
NA PRZYCZYNACH
NIESTABILNOŚCI POSTAWY
PARAMETRY
BIOMECHANICZNE CIAŁA
CZŁOWIEKA
KSZTAŁTOWANIE RÓWNOWAGI
DYNAMICZNEJ DECYZJA
O POZYCJI
CIAŁA
WZROK
APARAT PRZEDSIONKOWY
INFORMACJE PROPRIOCEPTYWNE
PORÓWNANIE
WYBÓR I ŁĄCZENIE
INFORMACJI
SENSORYCZNYCH
WYBÓR RUCHU
CIAŁA
WYBÓR I DOPASOWANIE
WZORCÓW
NAPIĘCIA
MIĘŚNIOWEGO
SZYJA
MIEDNICA
STOPA
WYKONANIE
RUCHU
WPŁYW
ŚRODOWISKA
Terapia funkcjonalna
Funkcja jest skierowaną
na cel aktywnością, poprzez którą pacjent wchodzi w relację z otoczeniem w zróżnicowany i wydajny sposób.
IBITA (za M. Krawczykiem )
• Ekonomiczna
• Oparta o prawidłowe reakcje postawne
Aby skutecznie rozwiązać złożone problemy pacjentów
niepełnosprawnych potrzebne jest indywidualne
podejście do jego potrzeb i rozważne zaplanowanie
kolejnych etapów rehabilitacji.
Największe znaczenie ma określenie wydolności
czynnościowej chorego, a przede wszystkim
umiejętność radzenia sobie z otoczeniem i samym
sobą.
Należy odpowiedzieć na 3 pytania:
Jak chory radzi sobie w codziennych aktywnociach ?
Jak zapewnić choremu maksymalną możliwą do
uzyskania sprawność funkcjonalną ?
Które z problemów chorego stanowią przeszkodę
w uzyskaniu optymalnego funkcjonowania,
aktywizacji zawodowej i społeczne j?
Koordynacyjna funkcja lekarza specjalisty rehabilitacji medycznej
Do udzielania świadczeń w zakresie rehabilitacji medycznej jest uprawnionych w Polsce 1946 lekarzy, w trakcie specjalizacji znajduje się 418 lekarzy (dane z 15 maja 2013 roku)
Rozkład specjalistów rehabilitacji medycznej w Polsce jest nierównomierny.
Najmniejsza liczba mieszkańców przypadająca na 1 lekarza jest w województwie łódzkim -14 tysięcy, mazowieckim -15 tysięcy, największa w województwach: lubuskim -32 tysiące, dolnośląskim -30 tysięcy (dane z końca 2012 roku)
W kompleksowej rehabilitacji konieczne są działania zespołowe i interdyscyplinarne.
O wartości pracy zespołu rehabilitacyjnego świadczy przewaga skutków grupowego działania nad zsumowanym indywidualnym działaniem poszczególnych jego członków.
Aby uzyskać dobre efekty, w zespole musi być wzajemne zrozumienie roli poszczególnych jego członków i wzajemne poszanowanie wartości.
Zadaniem zespołu jest określenie wspólnych, właściwych, realnych i terminowych celów.
Dziękuję za uwagę
Jolanta Poniedziałek Ekspert projektu, Zastępca Dyrektora ds. Finansowych, Szpital Wolski
Project expert, Deputy Director of Finance, Wolski Hospital
Budżet ośrodka szkolenia zawodowego i rehabilitacji
Jolanta Poniedziałek
Założenia do budżetu ośrodka szkolenia zawodowego i rehabilitacji
• Ośrodek szkolenia zawodowego i rehabilitacji będzie funkcjonował w obiekcie o powierzchni około 5000 m 2,
• Ośrodek szkolenia zawodowego i rehabilitacji będzie funkcjonował w systemie stacjonarnym oraz ambulatoryjnym. W obu systemach ośrodek będzie funkcjonował od poniedziałku do piątku w godzinach 9-17. W systemie stacjonarnym uczestnik będzie miał możliwość skorzystania z hotelu należącego do ośrodka. W ośrodku będzie mogło być jednocześnie szkolonych 200 osób.
• W ośrodku szkolenia zawodowego i rehabilitacji będzie zatrudnionych 69 osób.
Budżet kosztów związany z funkcjonowaniem ośrodka szkolenia zawodowego i rehabilitacji
Roczne Miesięczne Dzienne
Koszty funkcjonowania ośrodka
6 999 648 zł 583 304 zł* 27 776 zł**
* koszt miesięczny został ustalony w podziale na 12 miesięcy **koszt dzienny został ustalony w podziale na 252 dni robocze
Roczne Miesięczne Dzienne
Koszty na 1 uczestnika
34 998 zł 2 900 zł* 140 zł**
Budżet kosztów związany z funkcjonowaniem ośrodka szkolenia zawodowego i rehabilitacji
* koszt miesięczny został ustalony w podziale na 12 miesięcy **koszt dzienny został ustalony w podziale na 252 dni robocze
Przedstawiciele rządu, instytucji, eksperci polscy i zagraniczni Representatives of the government, institutions
Polish and foreign experts
prof. nadzw. dr hab. Gertruda Uścińska Kierownik Projektu , Instytut Pracy i Spraw Socjalnych
Project Manager, Institute of Labour and Social Studies
prof. dr hab. Anna Wilmowska-Pietruszyńska Wyższa Szkoła Rehabilitacji
Higher Education School of Rehabilitation
prof. dr hab.
Anna Wilmowska-Pietruszyńska Wyższa Szkoła Rehabilitacji
Prof. Anna Wilmowska-Pietruszyńska Higher Education School of Rehabilitation