Professionals en vrijwilligers werken samen rond jeugd en

gezinMarian van der Klein, 10 oktober 2013,

RotterdamVerwey-Jonker Instituut

professionele kracht- vrijwillige kracht - eigen kracht

Burgerkracht: Vrijwilligerswerk in Nederland

4 tot 5 miljoen waarvan 1 a 2 miljoen actief rond jeugd en gezinGemiddeld 4 uur per week Verschillende doelen: samen hobby, hulp/dienstenverleners, wereldverbeteraarsnieuwe vrijwilligers:

- Maatjes, coaches, adviseurs – vaak 1 op 1;

- Meer ad hoc vrijwilligers, incidenteel actiefnieuwe namen: Actief burgerschap – actieve burgers; Burgerbetrokkenheid – betrokken burgers; Vrijwillige inzet- wederkerigheid; Maatschappelijke of informele participatie; Civil society

Professionals en buurtbewoners werken samen aan een prettig sociaal klimaat op straat. Ook toezicht bij spel en activiteiten.

Strafrecht JJI, Residentiële Jeugdinrichting

Jeugdreclassering,Vrijwillige inzet

AMK, Jeugdbescherming, GGZ,Geïndiceerde zorg, GGD,Bureau Jeugdzorg, CJG,

Vrijwillige Inzet

Schoolmaatschappelijk werk,Algemeen Maatschappelijk werk,

Leerplicht, Welzijnswerk, Politie, Jeugdgezondheidszorg,Voor- en Vroegschoolse Educatie, CJG, BJZ, GGD,

Opvoedondersteuning, Brede Scholen, Religieuze instellingen, Zelfhulporganisaties, Vrijwillige inzet

Gezinsleven, Familie, Buurtleven, Vriendenkring, Onderwijsinstellingen, Kinderopvang, Wettelijke regelingen (o.a. kinderbijslag, ouderschapsverlof, etc.), Sportverenigingen,

CJG, Sociaal culturele instellingen, Zelforganisaties, Religieuze instellingen, kind/gezinsvriendelijkheid openbare ruimte, Vrijwillige inzet

Aanpak van Problemen

Juridische en Klinische interventies

Preventie

Zorg voor een positief opvoed- en opgroeiklimaat

Professionals en vrijwilligers(organisaties) rond jeugd en gezinSamenwerken in de pedagogische civil society

2. Enquête• Conclusie: De band tussen CJG’s

en vrijwilligers(organisaties) is nog niet zo sterk. Er valt nog een wereld te winnen in de samenwerking tussen professionele jeugdzorg en de pedagogische civil society!

• Methode: Digitale enquête onder Consultatiebureaus, Kindertelefoon, CJG’s, Zelforganisaties van migranten, Vrijwilligersorganisaties, sportverenigingen, ZonMw praktijkprojecten. 30 van de 180 CJG’s reageerden; slechts 1 daarvan werkt vaak samen met vrijwilligers(organisaties).

Interventiepiramide rondgezin, jeugd, ouder/opvoeder Voorbeelden actoren/instituties

Sport op school – Stichting Move

Thuis Op Straat Amsterdam Kindertelefoon Rotterdam

3. Casusonderzoek• Conclusie: Er zijn wel acht

soorten actieve burgers/vrijwilligers en vier werkgebieden van professionals rond jeugd en gezin: jeugdzorg, welzijn, onderwijs en vrijwilligerscoördinatoren.

- Waardering en vertrouwen zijn altijd belangrijk voor vrijwilligers. Coaching en deskundigheidsbevordering niet altijd.

• Methode: 10 cases beschreven: zie foto’s. Per case een groepsinterview met professionals en een groepsinterview met vrijwilligers + gebruik van relevante documenten.

1. Literatuurstudie• Conclusie: Denken over de

pedagogische civil society doe je vanuit de basis van de piramide: de vierde laag. In alle lagen zijn burgers vrijwillig actief!

• Samenwerking professionals - vrijwilligers

- informeel, hybride - bottom-up- top-down - formeel opvoedingsondersteunend

• Methode: Literatuur- en websiteanalyse. Veel aandacht voor bestaande praktijken in het kader van theorieën over betrokkenheid van burgers bij jeugdzorg en jeugdwelzijn.

4. Expertmeetings• Conclusie: Professionele

organisaties en vrijwilligersorganisaties zoeken elkaar te weinig op. Vrijwilligersorganisaties hebben ervaring met het enthousiasmeren, coördineren en begeleiden van vrijwilligers. Professionele organisaties hebben pedagogische know-how.

• Methode: 6 groepsgesprekken met 6-10 professionals van vergelijkbare organisaties, onder andere twee CJG meetings, een meeting georganiseerd vrijwilligerswerk en een meeting ZonMw praktijkprojecten.

Ouder-kind detentieproject - Exodus

Foto: Flickr

CJG Den Bosch

BOR - Humanitas

Moeders informeren Moeders - Careyn

Vice Versa

5. EindproductHandreiking: Pedagogische civil society voor beginners

Vrijwilligers helpen pas gescheiden ouders bij omgangsregeling voor kinderen.

Ouders in Actie - Stichting De Meeuw

Sportzorgtraject – Voetbalvereniging HWD

Foto: website EenVandaag

Vrijwilligers praten en chatten met Kinderen die daar behoefte aan hebben. Er kan worden doorverbonden met jeugdzorg.

Studentensportvereniging maakt met schoolkinderen de wijk mooi en laat kinderen kennis maken met nieuwe sporten.

Vrijwilligers vervoeren en begeleiden jeugdigen bij bezoek aan een ouder in de gevangenis.

Vrijwilligsters (ervaren moeders) gaan op bezoek bij moeders die onzeker zijn over de opvoeding van hun (eerste) kind.

Sportvereniging (trainers en leden) neemt jongere onder de hoede die onder behandeling is bij jeugdzorg.

Foto: Microsoft office

Bezoekers van het CJG kunnen meedoen aan debatten, cursussen en opvoedparty’s. Het CJG heeft ook contact met Go4it: mensen uit het bedrijfsleven coachen jongeren met problemen

(Migranten)ouders organiseren kleinschalige bijeenkomsten over opvoedthema’s voor ouders in het eigen netwerk. De Meeuw stelt materiaal beschikbaar.

Ghanese vrouwen in Amsterdam Zuid-Oost wijzen Ghanese ouders desgewenst de weg naar opvoedingsondersteuning van Spirit en Altra (professionele jeugdzorg).

Meer informatie over dit onderzoek of contact met de onderzoekers? Zie www.verwey-jonker.nl of mail naar Mvanderklein@verwey-jonker.nl

Gefinancierd door:

Wat is er al bekend over samenwerking

Professionals aan zet

In jeugdzorg: CJG’s, GGD’s consultatiebureaus, Bureau Jeugdzorg, In pleegzorg, AMK’s, jeugdbescherming, jeugdinrichting of jeugdreclasseringIn Jeugd-GGZ In VGN-gehandicaptenzorgIn Welzijnswerk en jongerenwerk

Beroepskrachten, u kunt burgerbetrokkenheid stimuleren

Betrek georganiseerde en ongeorganiseerde vrijwilligers bij uw werkIntern en in de keten

Do’s en don’ts

Bij interne samenwerking

Tip 1 Waardeer vrijwilligers in woord en daad

Tip 2 Denk van tevoren na over match en selectieVrijwilligers en actieve burgers in soorten en maten

Tip 3 Onderschat vrijwilligers, ouders en buurtbewoners niet

Tip 4 Zet alleen deskundigheidsbevordering in als dat echt nodig is

Do’s en don’ts

Bij ketensamenwerking:

Tip 1 Zorg voor zicht op de informele partners in uw werkgebied

Tip 2 Bepaal een gezamenlijk doel en voorkom concurrentie

Tip 3 Betoon culturele sensitiviteit in de samenwerking metandere organisaties

Tip 4 Houd korte lijnen en duidelijke contactpersonenTip 5 Maak duidelijke afspraken over de omgang met

vrijwilligers (van andere organisaties).Tip 6 Maak als professional terugkoppeling naar

vrijwilligers en buurtbewoners

Tips voor jeugdzorg

Tip 1 Heb aandacht voor informele initiatieven rond opgroeien en opvoeden, van ouders maar ook van buurtbewoners, studenten, vrijwilligers, sportverenigingen en dergelijke

Tip 2 Maak meer contact met vrijwilligersorganisaties

Tip 3 Bespreek met de gemeente de concrete invulling van uw opdracht om de pedagogische civil society te versterken

Tip 4 Maak werk van preventie en dus van contact met gewone ouders en kinderen

Tip 5 Stimuleer eigen kracht en eigen netwerk van cliënten

Tip 6 Maak gebruik van know how vrijwilligerscoördinatoren en welzijnswerkers

Tips voor welzijnswerk

Tip 1 Hebben de buurtbewoners, vrijwilligers last van pedagogische dilemma’s?

Tip 2 Hebben de vrijwilligers behoefte aan pedagogische ondersteuning?

Tip 3 Werk samen met professionals in jeugdzorg wanneer nodig

Tip 4 Stel grenzen aan vrijwilligerswerk: VOGs? Multiprobleemgezinnen?

Tip 5 Houd aandacht en tijd voor coördinatie en coaching van actieve burgers en vrijwilligers

Knelpunten … laat ze niet bepalen

De theoretische val• Wat is dat eigenlijk: een pedagogische civil society?• een positief opgroei-opvoedklimaat?

Onzekerheid door transitie jeugdzorg• Niet laten kisten door bezuinigingen; een goede band met de vierde

laag versterkt uw positie in de transitie• Samen werken aan resultaat en lokale dynamiek

Overschatting/onderschatting vrijwilligers en actieve burgers• Dat kunnen we wel aan vrijwilligers overlaten? Is dat zo?• flirten met de individuele ouder/burger, niet benutten

vrijwilligersorganisaties• Vrijwilligers/ouders /buurtbewoners pakken het anders aan dan u zou

doen. Is dat erg?

Tot slot