program kompleksowej ochrony jezior...
TRANSCRIPT
Konferencja podsumowująca
PROGRAM KOMPLEKSOWEJ OCHRONY JEZIOR LOBELIOWYCH W POLSCE
ETAP I. PODSTAWY, MODELOWE ROZWIĄZANIA
Gdańsk, 16.12.2016r.
Projekt finansowany ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2009 – 2014 w ramach Funduszu Małych Grantów dla Programu Operacyjnego PL02 „Ochrona Różnorodności Biologicznej i Ekosystemów”.
PROGRAM KOMPLEKSOWEJ OCHRONY JEZIOR LOBELIOWYCH W POLSCE
ETAP I. PODSTAWY, MODELOWE ROZWIĄZANIA
Ichtiofauna i gospodarka rybacka jezior lobeliowych
Andrzej Kapusta
Zakład Hydrobiologii
Instytut Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie
Projekt finansowany ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2009 – 2014 w ramach Funduszu Małych Grantów dla Programu Operacyjnego PL02 „Ochrona Różnorodności Biologicznej i Ekosystemów”.
Cel zadania:
Uzupełnienie wiedzy o zasobach ichtiofauny
oraz gospodarce rybackiej jezior lobeliowych
Projekt finansowany ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2009 – 2014 w ramach Funduszu Małych Grantów dla Programu Operacyjnego PL02 „Ochrona Różnorodności Biologicznej i Ekosystemów”.
Teren badań
Projekt finansowany ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2009 – 2014 w ramach Funduszu Małych Grantów dla Programu Operacyjnego PL02 „Ochrona Różnorodności Biologicznej i Ekosystemów”.
Projekt finansowany ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2009 – 2014 w ramach Funduszu Małych Grantów dla Programu Operacyjnego PL02 „Ochrona Różnorodności Biologicznej i Ekosystemów”.
Projekt finansowany ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2009 – 2014 w ramach Funduszu Małych Grantów dla Programu Operacyjnego PL02 „Ochrona Różnorodności Biologicznej i Ekosystemów”.
Metody badawcze:
• Kwerenda danych literaturowych, w tym dokumentacji dotyczącej planów zadań ochronnych obszarów Natura 2000, planów ochrony rezerwatów i operatów rybackich
• Badania ankietowe i wywiad środowiskowy
• Odłowy kontrolne ryb
Projekt finansowany ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2009 – 2014 w ramach Funduszu Małych Grantów dla Programu Operacyjnego PL02 „Ochrona Różnorodności Biologicznej i Ekosystemów”.
• Znormalizowane odłowy kontrolne ryb
• Specjalistyczne sieci typu nordyckiego
• Metodyka określa ilość i wersję sieci oraz miejsca połowów
Projekt finansowany ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2009 – 2014 w ramach Funduszu Małych Grantów dla Programu Operacyjnego PL02 „Ochrona Różnorodności Biologicznej i Ekosystemów”.
Projekt finansowany ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2009 – 2014 w ramach Funduszu Małych Grantów dla Programu Operacyjnego PL02 „Ochrona Różnorodności Biologicznej i Ekosystemów”.
Ichtiofauna jezior lobeliowych
• Bogactwo gatunkowe: 7 (2-17) gatunków
• Zagęszczenie ryb:
jeziora lobeliowe < 50 kg/ha
jeziora harmoniczne ok. 150-450 kg/ha
• Znaczny udział gatunków o wysokim statusie
ochronnym
• Znaczne rozprzestrzenienie gatunków obcych
Projekt finansowany ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2009 – 2014 w ramach Funduszu Małych Grantów dla Programu Operacyjnego PL02 „Ochrona Różnorodności Biologicznej i Ekosystemów”.
0
10
20
30
40
50
60
<3 gatunków 3-5 gatunków 6-10 gatunków >10 gatunków
% je
zio
r
Bogactwo gatunkowe
Projekt finansowany ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2009 – 2014 w ramach Funduszu Małych Grantów dla Programu Operacyjnego PL02 „Ochrona Różnorodności Biologicznej i Ekosystemów”.
0 20 40 60 80 100
Jeziora lobeliowe
Jeziora
Wody śródlądowe
Bogactwo gatunkowe
Gatunki rodzime
Gatunki obce
Projekt finansowany ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2009 – 2014 w ramach Funduszu Małych Grantów dla Programu Operacyjnego PL02 „Ochrona Różnorodności Biologicznej i Ekosystemów”.
0
4
8
12
16
20 Bogactwo gatunkowe
jeziora polski
Projekt finansowany ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2009 – 2014 w ramach Funduszu Małych Grantów dla Programu Operacyjnego PL02 „Ochrona Różnorodności Biologicznej i Ekosystemów”.
0 20 40 60 80 100
okońpłoć
leszczwzdręga
karaś srebrzystyukleja
słonecznicasiejakrąp
amur białytołpyga
sumsumik karłowaty
ciernikkleń
Frekwencja
Projekt finansowany ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2009 – 2014 w ramach Funduszu Małych Grantów dla Programu Operacyjnego PL02 „Ochrona Różnorodności Biologicznej i Ekosystemów”.
0 50 100
okoń
szczupak
płoć
lin
leszcz
węgorz
wzdręga
karp
karaś srebrzysty
sielawa
ukleja
karaś pospolity
0 50 100
słonecznicajazgarz
siejasandacz
krąpróżanka
amur białymiętus
tołpygajaź
sumkoza
sumik karłowatypstrąg tęczowy
ciernikpeluga
kleńkiełb
Projekt finansowany ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2009 – 2014 w ramach Funduszu Małych Grantów dla Programu Operacyjnego PL02 „Ochrona Różnorodności Biologicznej i Ekosystemów”.
• Zagęszczenie ryb w jeziorach lobeliowych jest wielokrotnie niższe niż w jeziorach harmonicznych,
• wydajność rybacka najczęściej < 3 kg/ha
Projekt finansowany ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2009 – 2014 w ramach Funduszu Małych Grantów dla Programu Operacyjnego PL02 „Ochrona Różnorodności Biologicznej i Ekosystemów”.
CR 4% VU
15%
NT 8%
LC 50%
GO 23%
Kategorie zagrożenia wg IUCN
Projekt finansowany ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2009 – 2014 w ramach Funduszu Małych Grantów dla Programu Operacyjnego PL02 „Ochrona Różnorodności Biologicznej i Ekosystemów”.
Projekt finansowany ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2009 – 2014 w ramach Funduszu Małych Grantów dla Programu Operacyjnego PL02 „Ochrona Różnorodności Biologicznej i Ekosystemów”.
Projekt finansowany ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2009 – 2014 w ramach Funduszu Małych Grantów dla Programu Operacyjnego PL02 „Ochrona Różnorodności Biologicznej i Ekosystemów”.
0% 20% 40% 60% 80% 100%
Jeziora lobeliowe
Jeziora
Wody śródlądowe
Gatunki rodzime Gatunki obce
Projekt finansowany ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2009 – 2014 w ramach Funduszu Małych Grantów dla Programu Operacyjnego PL02 „Ochrona Różnorodności Biologicznej i Ekosystemów”.
Gatunek Jeziora lobeliowe
polski
Jeziora lobeliowe
„projektowe”
Inwazyjny Inwazyjny w Polsce
Karp ✔ ✔ ✔
Karaś srebrzysty ✔ ✔ ✔ ✔
Amur biały ✔ ✔ ✔
Tołpygi ✔ ✔ ✔
Pstrąg tęczowy ✔ ✔ ✔
Sumik karłowaty ✔ ✔ ✔ ✔
Peluga ✔
Projekt finansowany ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2009 – 2014 w ramach Funduszu Małych Grantów dla Programu Operacyjnego PL02 „Ochrona Różnorodności Biologicznej i Ekosystemów”.
Projekt finansowany ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2009 – 2014 w ramach Funduszu Małych Grantów dla Programu Operacyjnego PL02 „Ochrona Różnorodności Biologicznej i Ekosystemów”.
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18
Specjalna
Brak
Wędkarska
Rybacko-wędkarska
Rybacka
Typ gospodarki rybackiej
Projekt finansowany ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2009 – 2014 w ramach Funduszu Małych Grantów dla Programu Operacyjnego PL02 „Ochrona Różnorodności Biologicznej i Ekosystemów”.
rezerwat 6%
Lasy Państwowe 6%
własność prywatna
12%
Gmina Bytów 6%
dzierżawcy prywatni
40%
PZW 18%
LP 3%
użytkownicy 9%
Formy użytkowania
Projekt finansowany ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2009 – 2014 w ramach Funduszu Małych Grantów dla Programu Operacyjnego PL02 „Ochrona Różnorodności Biologicznej i Ekosystemów”.
Projekt finansowany ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2009 – 2014 w ramach Funduszu Małych Grantów dla Programu Operacyjnego PL02 „Ochrona Różnorodności Biologicznej i Ekosystemów”.
Projekt finansowany ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2009 – 2014 w ramach Funduszu Małych Grantów dla Programu Operacyjnego PL02 „Ochrona Różnorodności Biologicznej i Ekosystemów”.
Projekt finansowany ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2009 – 2014 w ramach Funduszu Małych Grantów dla Programu Operacyjnego PL02 „Ochrona Różnorodności Biologicznej i Ekosystemów”.
Projekt finansowany ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2009 – 2014 w ramach Funduszu Małych Grantów dla Programu Operacyjnego PL02 „Ochrona Różnorodności Biologicznej i Ekosystemów”.
Projekt finansowany ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2009 – 2014 w ramach Funduszu Małych Grantów dla Programu Operacyjnego PL02 „Ochrona Różnorodności Biologicznej i Ekosystemów”.
Projekt finansowany ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2009 – 2014 w ramach Funduszu Małych Grantów dla Programu Operacyjnego PL02 „Ochrona Różnorodności Biologicznej i Ekosystemów”.
Projekt finansowany ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2009 – 2014 w ramach Funduszu Małych Grantów dla Programu Operacyjnego PL02 „Ochrona Różnorodności Biologicznej i Ekosystemów”.
• Nieodpowiednia gospodarka rybacka sprzyja wzrostowi trofii
jezior
• Wprowadzenie nutrientów przez wędkarzy poprzez
stosowanie nęcenia ryb (rybactwo amatorskie)
• Odłowy ryb narzędziami ciągnionymi tj. niewód, przywłoka
(rybactwo profesjonalne)
• Intensywne zarybienia, szczególnie gatunkami żerującymi nad
dnem
Zagrożenia jezior lobeliowych
Projekt finansowany ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2009 – 2014 w ramach Funduszu Małych Grantów dla Programu Operacyjnego PL02 „Ochrona Różnorodności Biologicznej i Ekosystemów”.
Rekomendacje: 1. Niezbędne jest uporządkowanie sposobu rybackiego
użytkowania jezior lobeliowych
1. Jeziora lobeliowe z ograniczoną liczebnie i gatunkowo ichtiofauną powinny zostać wyłączone z gospodarki rybackiej
1. W pozostałych jeziorach lobeliowych gospodarka rybacka
powinna być podporządkowana działaniom ochronnym i oparta na naturalnej produktywności
Projekt finansowany ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2009 – 2014 w ramach Funduszu Małych Grantów dla Programu Operacyjnego PL02 „Ochrona Różnorodności Biologicznej i Ekosystemów”.
Projekt finansowany ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2009 – 2014 w ramach Funduszu Małych Grantów dla Programu Operacyjnego PL02 „Ochrona Różnorodności Biologicznej i Ekosystemów”.
Dziękuję za uwagę
W prezentacji wykorzystano zdjęcia autorstwa: A. Kapusta, T. Czarkowski