PROGRAM OCHRONY NARZĄDU GŁOSU

„Dźwięk”

Autorzy programu:lek. med. Wiktoria Milas

lek. med. Jolanta Kasperska-Sobczyk (współautor kontynuacji)mgr Marta Gnerowicz

PROJEKT PROGRAMU OCHRONY NARZĄDU GŁOSU

„Dźwięk”

„…jednym z podstawowych praw każdej istoty ludzkiej jest najwyższy możliwy do uzyskania standard zdrowia…”

Światowa Deklaracja Zdrowia (maj 1998)

1. Nazwa instytucji:

Koordynator Programu:

Wojewódzki Ośrodek Medycyny Pracy Centrum Profilaktyczno-Lecznicze w Łodzi

Realizator Programu:

- Przychodnia Konsultacyjno-Diagnostyczna WOMP CP-L z wchodzącymi w jej skład Poradniami, m.in.. Poradnią Promocji Zdrowia, Poradnią Audiologiczno-Foniatryczną

- Zakład Rehabilitacji Leczniczej WOMP CP-L- Zakład Psychologii WOMP CP-L- Pracownie diagnostyczne WOMP CP-L

2. Komitet odpowiedzialny za wdrożenie-realizację Programu:

- Lekarz specjalista foniatra- Lekarz specjalista laryngolog- Lekarz specjalista medycyny pracy- Specjaliści ds. Promocji Zdrowia- Logopeda- Przedstawiciele pracodawcy-szkoły, uczelni realizującej

Program (kierownictwo, bhp, kadry, pracownik cieszący się autorytetem)

3. Diagnoza wyjściowa:

Głos ludzki, który poprzez fonację, rezonans i artykulację staje się w końcu samoistnym bytem w postaci słowa jest podstawowym narzędziem pracy nauczycieli i absolwentów wydziałów wokalno-teatralnych.

W tych grupach zawodowych problemy dotyczące fonacji występują znacznie częściej, stając się niekiedy przyczyną konieczności rezygnacji z pracy w zawodzie, a zatem o wyborze zawodu z użyciem głosu powinna przede wszystkim decydować ocena możliwości narządu głosu i mowy

Występuje szereg przeciwwskazań względnych i bezwzględnych do wykonywania zawodów wymagających

obciążeń narządu głosu. Należą do nich (wg A. Obrębowskiego i A. Pruszewicza, 1996):

Przeciwwskazania bezwzględne:1. Porażenie nerwu krtaniowego wstecznego2. Brodawczaki krtani3. Guzki i polipy fałdów głosowych4. Zaawansowane zmiany zapalne dróg oddechowych

(nieżyty suche i zanikowe)5. Ciężkie schorzenia alergiczne6. Niewydolność podniebienno-gardłowa7. Umiarkowany lub głęboki niedosłuch

Przeciwwskazania względne:

1. Nawracające zapalenia dróg oddechowych

2. Nawracające zapalenia migdałków podniebiennych

3. Jednostronna głuchota

Istnieje zatem konieczność przeprowadzenia przed podjęciem studiów pedagogicznych, wokalno-teatralnych, przed podjęciem pracy i w trakcie jej wykonywania kompleksowej oceny dróg oddechowych oraz narządu głosu przez lekarza-foniatrę, a w szczególnych przypadkach dodatkowo przez logopedę.

Istnieje zatem konieczność przeprowadzenia przed podjęciem studiów pedagogicznych, wokalno-teatralnych, przed podjęciem pracy i w trakcie jej wykonywania kompleksowej oceny dróg oddechowych oraz narządu głosu przez lekarza-foniatrę, a w szczególnych przypadkach dodatkowo przez logopedę.

Dla prawidłowego funkcjonowania narządu głosu, konieczne jest utrzymanie w zdrowiu całego organizmu, zdobywanie i wykorzystywanie umiejętności opanowywania sytuacji stresowych, walka z nałogami-palenie, alkohol, nie bez znaczenia są także sprzyjające warunki środowiska pracy:

- Utrzymanie odpowiedniej wilgotności powietrza na poziomie 70%

- Utrzymanie w pomieszczeniach temperatury 18-21oC optymalnej dla pracy głosem

- Unikanie siedlisk kurzu- Unikanie hałasu- Unikanie nadmiernego ruchu powietrza

Choroby narządu głosu są w czołówce rozpoznawalnych chorób zawodowych i zajmują w

2009 r. III miejsce.

Z pewnością zjawisko występowania chorób zawodowych wśród nauczycieli zmniejszą działania profilaktyczne i wspomagające, dla których podstawą prawną są:

- Ustawa o służbie medycyny pracy z dnia 27 czerwca 1997r.- Karta Nauczyciela (Ochrona Zdrowia-rozdział 8, Art..73 dotyczący

udzielania urlopu dla poratowania zdrowia)- Rozporządzenie z dn. 30 lipca 2002r. W sprawie wykazu chorób

zawodowych, szczegółowych zasad postępowania w sprawach zgłaszan9ia podejrzenia, rozpoznawania i stwierdzania chorób zawodowych oraz podmiotów właściwych w tych sprawach

4. Rodzaj Programu:

- Program profilaktyki I stopnia – Program informacyjno-szkoleniowy (warsztaty z emisji głosu i ćwiczeń oddechowych, uczenie metod osłabiających napięcie spowodowane dystresem, edukacja w zakresie szkodliwości nałogów i ich sposobów eliminacji)

- Program profilaktyki II stopnia – Program przesiewowy (konsultacja logopedyczno-laryngologiczna, kwestionariusz do pomiaru stresu)

- Program profilaktyki III stopnia

5. Główny cel i zadania Programu:

Cel Główny: Profilaktyka chorób narządu głosu i promocja zdrowia u

osób z zaburzeniami fonacyjnymi.

Zadania Programu:- Nauka prawidłowej techniki emisji głosu i oddychania- Rozpowszechnienie zasad bezpiecznego i higienicznego

posługiwania się własnym głosem- Diagnostyka wad emisji głosu – badanie przesiewowe

(badanie foniatryczno-laryngologiczne, badanie videostroboskopowe)

Zadania Programu cd.

- Leczenie i rehabilitacja osób z dolegliwościami i ustaloną patologią narządu głosu narażonych na nadmierny wysiłek głosowy

- Konsultacje foniatryczne i logopedyczne- Zmniejszenie liczby zawodowych chorób

narządu głosu- Edukacja w zakresie szkodliwości nałogów i ich

eliminacji w profilaktyce chorób górnych dróg oddechowych (promowanie zdrowego stylu życia)

Zadania Programu cd.

- Informowanie o przyczynach stresu; kształtowanie skutecznych sposobów indywidualnego radzenia sobie z dystresem; organizowanie grupowych treningów redukujących aktualnie występujący śród pracowników stres

- Poprawa stanu zdrowia osób objętych Programem- Zmniejszenie absencji chorobowej adresatów Programu

(wyższa produktywność)- Podwyższanie jakości pracy- Modyfikacja środowiskowa mająca na celu

wyeliminowanie czynników wywołujących choroby narządu głosu nauczycieli

Zadania Programu cd.

- Doskonalenie jakości świadczeń profilaktycznych służb medycyny pracy związanych z ochroną narządu głosu u nauczycieli

- Stworzenie sieci szkół promujących ochronę narządu głosu nauczycieli

- Tworzenie koalicji na rzecz ochrony narządu głosu- Wdrażanie w systemy kształcenia na wydziałach

pedagogicznych zajęć z prawidłowej emisji głosu

6. Adresaci Programu:

- Kandydaci na kierunki pedagogiczne, wokalno-teatralne- Studenci wydziałów pedagogicznych, wokalno-

teatralnych- Nauczyciele

Piśmiennictwo

1. Kulmatycki L.: „Jak promować zdrowie krok po kroku”

2. Gniazdowski A.: „Promocja zdrowia w miejscu pracy. Teoria i zagadnienia praktyczne”, IMP, Łódź 1997r.

3. Dudek B.: „Rozwiązywanie problemów związanych ze stresem w miejscu pracy”, Zakład Psychologii Pracy, IMP, Łódź 1998r.

4. Cox T, Cox S.: „Psychosocial and Organizational Hazards at Work, European Occupational Health”, Series No.5, 1993, WHO, Copenhagen.

5. Śliwińska-Kowalska M.: „Głos narzędziem pracy. Poradnik dla nauczycieli, IMP Łodź, 1999r.

6. „Choroby zawodowe w Polsce w 2004r.”, IMP, Centralny Rejestr Chorób Zawodowych.