proiektu zientifikoa-euskadi2012

1

PROIEKTU ZIENTIFIKOA

ALERGENOEN KONTROLA ETA DETEKZIOA

www.laurobang.blogspot.com

2

Aurkibidea

1. Baserritik mahaira …………………………………………………………………..….. 4-8

2. Arazoaren diagnostikoa ……………………………………………………………….….. 8

2.1- Jon Uribarri Atutxari ( Bilboko udaletxeko sanitate saila) …………………... 8-12

2.2- Lauroko Jantokia ikuskatzen ……………………………………………….. ….12

2.3- Lauroko jantokiko langileei egindako elkarrizketa ………………………….12-13

2.4- Lauroko sukaldeko eta jantokiko ikuskatzailean …………………………… 13-14

2.5- Lauroko ikasle alergikoei egindako galdetegiak …………………………… 14-15

2.6- Garibolo jatetxean egindako elkarrizketaren emaitzak …………………….. 15-16

3. Arazoaren deskribapena …………………………………………………………………. 16

3.1- Alergiak, intolerantziak eta beraien ondorioak …………………………… ..16-18

3.2- Alergikoen menua kontrolatzeko menua …………………………………… 18-20

4. Proposamenak ……………………………………………………………………………. 20

4.1- Ikasle alergikoen kontrola: QR teknologiarako egokitutako protokoloa ….. ..….21

4.1.1- Zer dira barra kode eta QR teknologia ………………………… ….21-22

4.1.2- Nola erabiliko dugun Lauroko Jantokian? ………………………... 23-24

4.1.3- QR teknologia jantokian ezartzeko aurrekontua …………………….. 24

4.1.4- Esperimentuak: QR kodeak hobetuko du gure jantokia? …….…… 24-31

4.2- Automata programagarriaren erapena ………………………………...……. 32-33

4.3- Lauroko zuzendariaren aurrean proiektuaren aurkezpena ………………..……. 33

4.4- Alergenoen detekzio sistema eramangarria katatzaile elektroniko baten bidez

………………………………………………………………………………………….... 34-35

4.4.1- Detekzioa kromatografo baten bidez ………………………...………. 35

4.4.2- Alergenoen detekzio erreakzio kimikoaren bidez ……………..…….. 36

4.4.3- Zenbat elikagai eta alergenoa den osagaia …………………….…. 36-37

3

4.4.4- Elikagaiekin laborategian egindako esperimentuak………………. 37-38

4.4.4.1- 1. esperimentua: Arrautzaren proteinaren detekzioa… ….39-44

4.4.4.2- 2. esperimentua: BENEDICT-en bidez laktosa detektatuz45-49

4.4.4.3- 3. esperimentua: Esnearen proteinaren detekzioa………. 50-51

5. Lanaren aurkezpena Azurmendi jatetxean Eneko Atxa eta Juan Manuel Madariaga

kimikako katedradunarena aurrean………………………………………………… 54-56

6- Ondorioak……………………………………………………………………….. 57

Bibliografia………………………………………………………………………… 58

4

1. Sarrera :Baserritik mahaira

Guk jaten ditugun elikagaiek prozesu luzea izaten dute produktua sortu egin denetik eta gure

mahaira heltzen den arte. Prozesu horretan, elikagaiak ondo tratatzen eta zaintzen ez badira,

produktu asko kontaminatu daitezke eta horrek arazo larriak sor ditzake gizartean. Honen

adibidea orain dela gutxi izan diren hegazti -gripea, behi zoroak, etab. dira.

Produktuak hazi eta kontsumitzaileek jaten dituzten arte prozesu bat gertatzen da. Prozesu

hori baserrietan edo itsasoan (adibidez) hasten dira non animaliak, landareak eta arrainak

hasten diren. Gero, horiek batu, sakrifikatu edo arrantzatu eta garbitu egiten dituzte. Ondoren,

elikagaiak kaxatan batu eta garraioaren bidez saltokietara heltzen dira non kontsumitzaileek

horiek erosi, sukaldatu eta jan egiten dituzten.

Alde batetik, ekoizleak baserrietako etxe-abereak eta barazkiak jaiotzean sortzen duten

multzoa da.

Ekoiztutako produktuak ez kontaminatzeko, oso inportantea da animalien elikadura ez

aldatzea ezta barazkien produkzioa elementu bereziekin saiatzen hobetzea, oso kaltegarriak

izan daitezke eta.

5

Beste alde batetik, ekoizleen multzoa itsasoko arrainek osatzen dute non hauek jaio eta bizi

egiten dira. Hauek ez kontaminatzeko, oso inportantea da itsasora plastikoak (poltsak),

produktu erradiaktiboak (merkurioa) edota haien bizitza kaltetu ahal duten inolako

substantziarik botatzea (beruna).

Gure gizartean, animalien eta landareen elikaduran substantzia toxikoak arazoak eragiten

dituzte (adibidez pepinoarena, hegaztien gripea...).

Etxe-abereak eta landareak hasi egin direnean, horiek batu edota sakrifikatu egiten dira. Oso

inportantea da produktuak tenperatura egokian eta ondo garbituta mantentzea hilketaren

ostean.

6

Beste alde batetik, arrainak arrantzatu eta ostean, oso erraz usteltzen dira eta kontaminazio

iturri oso ohia da. Hau ez gertatzeko, arrainak ur hotzean edo izotzean jarri behar dira, fresku

mantendu daitezen.

Produktuak bildu eta kaxatan sartu ondoren garraioaren bidez saltokietara eramaten dira.

Han, produktuak saltzen dituztenean era desegokian kontserbatzen badira, nahiko arrunta

izaten da jatekoarekin arazoak izatea, oso inportantea baita.

Elikagaiak saltokietan egonda, kontsumitzaileek erosi eta kontsumitzen dituzte.

7

Oso garrantzitsuak dira sanitate kontrolak egitea eta betetzea.

Horretarako, hilero sanitate kontrolatzaile bat joaten da leku hauetako bakoitzera eta

produktuak, langileak eta lekua aztertzen ditu.

Beste alde batetik, etxean dauden produktuak era egokian jateko oso inportantea da kaduzitate

momentua ikustea eta produktuak oso ondo garbitzea.

Honi buruzko informazio gehigarria ateratzeko, galdetegi batzuk egin ditugu Lauro Ikastolako

jantokia kontrolatzen duen albaitariari, Jon Uribarri Atutxari (Bilboko udaletxeko sanitate

sailean lan egiten duenari), Lauro Ikastolako sukaldeko langileei eta Lauro Ikastolako

tabernako arduradunei.

8

Egindako elkarrizketak aztertu ondoren gure ikerketa-lana elikagaiek sor ditzaketen alergietan

eta intolerantzietan oinarritzea erabaki dugu.

2. Arazoaren diagnostikoa

2.1 Jon Uribarri Atutxari (Bilboko udaletxeko Osasun saila)

Bere bizitzako eguneroko lanean, arautegiak agintzen dien bezala jakiak kontrolatzen ditu:

elikadura establezimenduetako miaketa, alerten eta infekzio toxikoen agerraldien atentzioa eta

analisik egiteko egiteko laginak hartzen ditu.

Elkarrizketa hau, gure proiektua nola bideratuko dugun jakiteko egin genuen. Honi esker, Jon

Uribarriri egindako elkarrizketari esker, elikagaiek zein segurtasun-neurri pasatzen duten

jakin dugu. Aurrerantzean ardatz nagusiak laburtuko ditugu.

Elikagaien kontaminazioa bi taldetan banatzen da:

• Biotikoa (mikrobiologikoak): bakteriek, birusek, onddoek etab. sortzen dituztenak.

1.irudia: e coli bakteria

9

• Abiotikoak (kimikoa): pestizidek albaitariaren medikamentuen hondakinak etb. sortzen

dituztenak.

Horretatik ondorio desberdinak ateratzen dituzte adibidez

• Kontaminatzeko arrisku gehien dituzten elikagaiak animalietatik ateratako materiak

normalean kontaminazio mikrobiologikoa pairatzen dutenak direla,

• Udan kutsadura arazo gehien egoten diren urtaroa dela, tenperatura altuek

mikrooganismoen hazkundea eta erreprokduzioa hobetzen dutelako.

4. irudia: Bero gehiegi

3. irudia: pestizida 2.irudia: pestizida botatzen

10

Jaki batek bakteria onak edo txarrak dituen jakiteko laborategiak dira bide bakarrak.

Hiltegietan, animaliei, kutsatuta dauden edo ez ziurtatzeko, sanitate kontrola egiten zaie.

Kutsatuta egonez gero, animalia hori suntsitu (erre) egiten da, eta berarekin bizi izan diren

beste animaliak baita.

Elikagaien ekoizpen prozeduren bidez eta ``baserritik mahaira´´ deituriko prozesu baten

bidez kontrolatzen dute elikagaia sortzen denetik gure mahaira heldu arte.

Prozesu osoan elikagaian kontaminatzeko arriskua agertzen da eta beraz kontrolatu egin behar

dien seguritate neurriak arautuz eta betearaziz.

6. irudia: hiltegia

5.irudia: Lagin bat aztertzen

11

Kontaminazio mikrobiologikoarenganako kontrola hilketa bitartean praktika egoki batzuen

bitartez, aurremortem eta postmortemarekiko ikerketa ofizialak hildako animalia guztien

aurrean, gaixotasunen transmisioa saihesteko eta hondakinak aztertzeko plana jakiak aztertzen

dira albaitariaren botikeen hondakinak antzemateko eta suntsitzeko

7. irudia: Baserritik mahairako prozesua

Kontsumitzaileak informatuta egon behar dira kontsumitzen dituzten produktuen osagaiaz.

Gaur egun elikagai batzuk genetikoki manipulatzen dira, Modu honetan, elikagai batek

osagai transgenikoa badu elikagaiaren etiketan agertu behar da derrigorrez.

8 eta 9. irudiak: Elikagai transgenikoak adierazteko etiketak

.

12

Alergikoentzako legeria berezi bat dago jaki guztiak ondo adierazita egon behar dira daukaten

elementu guztiak aipatuz oso kantitate txikian agertzen badira ere.

2.2 Lauroko jantokia ikuskatzen

Aurretiaz aipatutako kontaminazio iturriak saihestu eta kontrolatzeko Laurora albaitari bat

etortzen da.

Lauro Ikastolan 2000 menu inguru ematen dira eta horietatik 59 menu bereziak dira, hau da,

alergikoak , intoleranteak edota belarjaleak kontuan hartuko dira beraien menua egokituz.

Lana hau nola kontrolatzen duten jakiteko ikasleei, jantokiko langileei zein ikastolako

jantokia kontrolatzen duen albaitariari inkestak egin dizkiegu.

2.3 Lauroko jantokiko langileei egindako elkarrizketak.

Lauroko jantokiko langile bakoitzak funtzio ezberdin bat betetzen du: sukaldaria, zerbitzaria,

mahaia ipintzen, mahaia jasotzen, garbiketa, etab.

Hartzen dituzten garbitasun neurriak hauek dira: ile babesa, eskuak garbitzea (nahiz eta

eskularruak eraman), jantokia garbi mantentzea, etab.

10. irudia: Laktosarik gabeko esnea Kobre sulfatoa

13

11.irudia: Lauroko jantokia menuak banatzen

Alergikoak kutsa ez daitezen jantokiko langileek arreta handia jarri behar dute bere lanean eta

laguntzeko zerrendak eta txartelak erabiltzen dituzte.

2.4 Lauroko sukaldeko eta jantokiko ikuskatzaileari egindako elkarrizketa.

Lauroko jantokia Mirian Fernandez-ek ikuskatzen eta Galea laborategietan lan egiten du.

Mirianek AAPC sistemaz (Lauron inplantatuta dagoena) lan egiten du. Lauroko jantokia

higiene tramite guztiak betetzen dituela bermatzea da bere lanaren helburua.

Urtero jantoki guztiek egin behar duten, Eusko Jaurlaritzak behartutako inspekzioa egiteaz

gain, Lauro Ikastolako jantokiak hilero beste inspekzio bat egiten du; Eta zertarako?

12. irudia: Albaitariari jantoki guztiek egin elkarrizketa

14

Segurtasuna guztiz bermatzeko inspekzio guztiak oso zehatzak izan behar dira eta Mirian

arduratzen da honetaz.

Eta zertan datza Lauro Ikastolan egiten den berrikuspenak?

• Elikagai guztiak tenperatura eta egoera egokia daudela ziurtatu prozesua eten

ez dadin.

• Sukaldeak bete behar dituen sanitate neurriak betetzen dituela ( garbitasuna)

bereganatu.

• Alergikoen janaria bereiztuta dagoela ziurtatzea.

• Aurreko kontrolean arazorik egon bada konponduta dagoela ziurtatu.

Epidemia garaian administraziotik neurri berezi batzuk hartzen dira, hala nola, zentro

bakoitzean arriskua daukaten elikagaiak baztertzea lehen bai lehen.

2.5 Lauroko ikasle alergikoei egindako galdetegiak

Lauroko ikasle alergiaduneei elkarrizketa egin diegu kalte egiten dieten elikagaiak zeintzuk

diren jakiteko eta elikagai hauek kontsumituz gero zer nolako ondorioak pairatzen dituzten

jabetzeko.

Galdetegi hauetatik atera dugun informazioa honako hau da:

• Lauroko ikasleen artean, alergia nagusiak honako hauek dira: mariskoari, ltp

proteinari, laktosari, esnearen proteina bati eta arrautzari.

14. irudia: Mariskoa 13.irudia: arrautza

15

• Alergia bat edozein momentutan ager eta desager daiteke (14 urtera arte desagertzeko

probabilitate gehiago).

• Larritasunaren arabera, alergeno hori ukitzearekin edo usaintzearekin txarto jar

zaitezke edo bakarrik kantitate zehatz bat jatearekin.

2.6 Garibolo jatetxean egindako elkarrizketaren emaitzak.

Gariboloa barazkijalea den jatetxe bat da. Honetaz gain glutenari alergia daukatenentzako

menu bereziak dituzte. Bertara joan ginen horrelako jatetxeetan hartzen dituen alergikoekin

hartzen dituzten neurriak galdetzera. Jabeari elkarrizketa bat egin genion.

15. irudia: Garibolo jatetxea

Bertatik ateratako ondorioak, hurrengokoak dira:

• Sukaldean altzairu herdoilgaitzezko materialak erabiltzen dira aluminiozko materialak

erabiltzeak nagusitzean gaixotasunak eragin baititzake.

16

• Gurutzatutako kontaminazioa askotan gerta daiteke eta alergia daukatenentzat oso

arriskutsua izan daiteke. Horrelako adibide bat da esaterako langostino batzuk

sartaginean frijitzen badira eta gero zartagin berdinean, olio berberarekin, tortila bat

egiten bada langostinoei alergikoa izanez gero, tortila horrek alergia emango dio.

Gurutzatutako kontaminazioa saihesteko material ezberdinak erabiltzen dituzte eta

berdinak erabiliz gero oso ondo garbitzen dituzte.

16. irudia: Gariboloko menu bat.

3. Arazoaren deskribapena

Goian alergiei buruz hitz egin dugu baina pertsona askok intolerantziarekin erratzen dira. Izan

ere, alergia eta intolerantzia gauza desberdinak dira eta aurrerantzean hauek azalduko ditugu.

3.1 Alergiak, intolerantziak eta beraien ondorioak

Alergia organismoak kanpoko substantzia baten aurrean ematen duen gehiegizko erantzuna

da, substantzia horrekiko oso sentikorra delako. Erreakzio alergikoa eragiten duen

substantziari alergeno deritzo. Alergeno bat sujeto alergiko batean sartzen denean sistema

inmunitarioa, IgE deitutako zenbait antigorputzak sortzen erantzuten du.

Alergeno beraren etengabeko agerpenak, bitartekari kimikoen askatasuna baimenduko du,

konkretuki histaminarena, erreakzio alergikoaren ohiko sintomak eragiten dituena.

17

Zenbait pertsonen alergia oso larriak izan daitezke, beraz batzuk, adrenalina injekzioak

beraien alboan eraman behar dute egunero bada ezpada.

17. irudia: Alergiak eragindako urtikaria

Sistema immunologiakoaren defizientzia bat ez denean elikagaiari intolerantzia izateagatik

izan daiteke

Intolerantzia

Intolerantzia sistema organikoan defizientzia bat izateagatik eragiten duen erreakzioa da.

Zenbait elikagai ezin direnean jasan osasunean efekturik jaso gabe eragiten duen gaixotasun

bezalako bat.

Alergenoa sisteman sartzen da.

Antigorputzak sortzen dira

Alergenoa eta antigorputza lotzen dira, horregaitik histaminaren askapena gertatzen da.

Histaminari erantzuteko antiestaminikoa erbiltzen da.

Odol hodiak dilatatzen dira erreakzio alergikoak eratuz.

18

Adibidez, laktasa entzima kopuru asko ez izateak eragiten du laktosa ez banatzea, beraz

laktosaren digestioa eragozten du.

Batzutan alergiaren sintoma antzekoak izan ahal dira intolerantziarekin erratuz.

• Botaka egiteko gogoa

• Buruko mina

• Eztarriko mina

3.2 Alergikoen menua kontrolatzeko protokoloa

Alergikoek alergia ezberdinak dituzte baita menu eta sintoma desberdinak ere. Sintoma hauek

saihesteko Lauro ikastolan protokolo berezi bat jarraitzen da.

• Elikagaien osagaiak zehaztuta izatea

Enpresei elikagai guztiek dituzten osagaien zerrenda eskatzen dute; alergenoren bat

duten jakiteko, eta horrela izanez gero, alergikoak ez kaltetzeko.

18.irudia: Laktosa molekula

19

• Elikagaien manipulazioa: nor duen alergia eta bere jatordua

Ikasleak zer ordutan eta zer lekutan bazkaltzen duen jakin beharra dago. Alergiadun

ikasleak menu egokia har dezan bere tokian txarteltxo bat dago. Txartel honetan

ondoko informazioa agertzen da: ikaslearen argazkia, jatordua, maila, alergia eta

menu mota. Menu motak kolore baten bidez adierazten da; berdea belarjalea, laranja

gauza batzuei alergia eta gorria menu bereziak.

Metodo hau erabiliz dagoen arazoa da, ordezkapen bat egoten denean langile berriak

protokolo guztia ikasi behar duela.

• Menu berezien etiketak

Ume bakoitzaren menua zein den jakiteko zerrenda bat dago, non haurraren datuak

zehazten diren.

19.irudia: Mahaian itsatitako txartela

20.irudia: Haurren datu zerrenda

Ikaslearen izena

Alergenoa

Elikagai batzuei alergia

Txanda

20

Gainera, produktuak beste alde batetik egiten direnez bakoitzaren taperrean haur

bakoitzaren izena zehazten da.

Arazoa taperretan dago, plater-garbigailuan, nahiz eta izenak permanentez idatzi

borratu egiten dira eta pegatinak despegatu egiten dira.

Laburbilduz Lauroko jantokian erabiltzen den protokoloan ondoko arazoak topatu dira:

• Ordezkapenak gertatzean langile ordezkoak protokolo osoa ikasi behar izango luke.

• Taperretan marraztutakoa garbitzean borratzen da eta pegatinak jartzean badira

despegatu egiten dira.

21. irudia: Menu berezietarako taperra

21

4. Proposamenak

Aurreko protokoloak zenbait arazo dituenez guk protokolo berri bat proposatu dugu, arazo

horiek saihestuz.

• Ikasle alergikoen menu berezien kontrola: QR teknologiarako egokitutako

protokoloa.

• Alergenoen detekzio sistema eramangarria (portable) katatzaile elektroniko

baten bidez.

4.1 Ikasle alergikoen kontrola: QR teknologiarako egokitutako protokoloa.

Honetarako ondoko konponbidea proposatzen dugu: QR teknologia alergikoei buruzko

informazioa gordetzeko eta jantokian menu bereziak identifikatzeko erabiltzea.

4.1.1 Zer dira barra kodeak eta QR teknologiak?

• Barra kodea

Barra-kodea, edo, hobeto esanda EAN sistemak (European Article Numbering)

informazioa biltzeko aukera ematen digu, irakurle berezi baten bidez ordenagailu

batiedo PDA bati lotuta dagoena. Kode hau 13 zenbakiz ostauta dago, hauek barra-

kodean idatzita daude.

22.irudia: Barra kodea 23.irudia: Dekodifikatzailea

22

• QR teknologia

Informazioa biltzeko erabiltzen den sistema da. Barra kodeen azkenengo

aurrerakuntza da.

24. irudia: QR kodea 25.irudia:Eskaneatzen

Dekodifikatzaile batekin (itouch, mugikor, etab.) baten laguntzarekin informazio hau

lor dezakegu, baina ezin da edozein izan, teknologia berri honi egokituta egon behar

da. Badaude dekodifikatzaile industrialak ondoko irudiaren antzekoak direnak.

26.irudia: QR dekodifikatzaile profesionala

Kode honek informazioa gordetzeaz gain interneteko horri batera eraman al gaitu. Interneten

bidez doan sortu ahal dira QR kodeak ondoko helbidean adibidez:

http://qrcode.kaywa.com/

http://tagomobile.com/create?message=ok

23

4.1.2 Nola erabiliko dugu Lauroko jantokian?

Ikasle alergikoen menuen kontrolerako protokoloa teknologia honetara egokituko dugu:

• Ikasle alergikodun bakoitza esertzen den tokian, mahaian, ikasleari buruzko

informazioa duen QR bat egongo litzateke.

27.irudia: Ikasleen mahaian jarritako QR kodea

• Ume bakoitzaren taperrean QR kode berdina egongo litzateke inkrustatuta beraien

garbiketa informazioa galdu gabe ahalbidetuz.

28. irudias: QR kodea inkrustatuta

• Andereñoak janaria zerbitzatzean aplikazio egokia duen itouch (bestelako

dekodifikatzailea) batekin haur horren informazioa begiratuko luke. QR kodeetan

aipatutako informazioaz gain bestelako informazioa ere sartu ahal da, esaterako:

o Ikaslearen argazkia

o Gurasoen telefonoa

24

o Larritasun-zerbitzuen zenbakia

o Egoera larri baten aurrean bete behar den protokoloa.

29.irudia: QR kodea eskaneatzen

4.1.3 QR teknologia jantokian ezartzeko aurrekontua.

Langile bakar bat egon beharko luke alergiadun ikasleak zerbitzatzeko eta modu honetan QR-

dekodifikatzaile bakar bat erabili beharko zen.

Materiala

Zer?

Euro

kopurua

QR kodea taperrean inkrustatzen da,

ez borratzea eta ondo irakurri ahal izatea

6 x 59=

354

Itouch 8GB QR kodea irakurtzeko.

Langile bakarrarentzako.

179

Guztira:

533

25

4.1.4 Esperimentua: QR kodeak hobetuko du gure jantokia?

Lehen esan dugun bezala, jantokian, menu bereziekin dauden arazoak kontutan hartuta, QR

kodeak jartzea erabaki dugu. Gure proposamenak ondo funtzionatuko duela bermatzeko

jakiteko esperimentu bat egin dugu.

Esperimentuaren helburua:

QR kodearen teknologia erabiliz, alergiadun ikasleak ondo kontrolatu ahal izatea eta

jantokiko langileen lana erraztea da gure helburu nagusia. Hala ere, beste zenbait arazo ere

saihesten saiatuko gara: taperretako izenak ez ezabatzea plater-garbitzailean sartzean, zein

mahaietako izenak haiek garbitzean.

Oinarri Teorikoa:

Modu errazago, garbiago eta modernoago informazioa biltzeko sistema da, barra kodeen

azkenengo aurrerakuntza. Itouch, zein eskaneatzeko aplikazioa duen edozein teknologia baten

laguntzarekin informazio hau lor dezakegu, baina ezin da edozein izan, teknologia berri honi

egokituta egon behar da. Kode honek informazioa gordetzeaz gain interneteko horri batera

eraman ahal gaitu.

Materiala:

1. 10 ikasle (horietako 3 menu bereziarekin)

2. 3 QR kode

3. 4 menu ezberdin

4. 3 taperware

5. Itouch bat

Karamelo

gorria

Karamelo

berdea

Karamelo

laranja

1 1 1

26

Metodologia:

1. QR kodeak ikasle bakoitzaren informazioa kontuan hartuta sortuko dira. Informazio-

taula osatzeko ondoko ezaugarriak kontuan hartuko dira:

• Izen-abizenak

• Maila

• Menua

• Txanda

• Ikaslearen argazkia

2. QR kodeak taperretan jarriko dira eta ikasle bakoitzaren mahai gainean ikasle

bakoitzari dagokion tokian.

3. Jantokiko andereño bati itouch bat (dekodifikatzailea) eman eskaneatzeko ikasle

bakoitzaren datuak.

4. Datu hauen araberan kode berdineko taperretan dagoen menua ikasle bakoitzari

egokitu.

5. Ume bakoitzak tokatzen zaion menua (gozokia) lortzen duen ala ez erregistratu.

6. Andereñoari galdetegi bat pasatu metodo berriaren eraginkortasuna aztertzeko.

27

Prozedura

1- Lehenengo ume bakoitzari dagokion informazioarekin taula eta QRak sortu.

2- QR kodeak moztu eta taperretan pegatu eta dekodifikatutako informazioa ondo

egokituta dagoela.

Ikaslearen

izena

Argazkia Menua Taldea(tutorea),

txanda eta

jesarleku zenbakia

QR kodea

Julia Sanz

1

4.maila Marije:

3 txandako

I-3

Aitor Agirre

2

4.maila Marije:

3 txandakoa

H-7

Amaia

Albizuri

3

6.maila Borja:

4 txanda

G-5

30.irudia: QR kodeak taperrretan pegatzen 31.irudia: Karameloak taperretan sartzen

28

3- Kodigo horien kopiak mahietan itsatsi dagokion ikasleari bere jesarlekuan jarriz..

34.irudia: QR kodeak mahaietan itsatsi

4- Andereñoari zer egin behar duen telefonoarekin azaldu.

35. irudia: anderenioari zer egin behar duen azaldu

32 eta 33. irudia: QR kodeko datuak ondo daudela ziurtatu

29

5- Andereñoa itouch-ez froga egiten du informazioa dekodifikatzeko.

36. irudia: Itouch-arekin froga egiten du

6- Gainontzeko jantokiko langileei gure proposamena azaldu diogu ondoren beraien iritziak

jaso ahal izateko

37. irudia: Gainontzeko langileei azaldu

7- Taperreko kodigo QR irakurtzen zein den menu egokia jakin ahal izateko.

38. irudia: QR kodea eskaneatu

30

8- Taperreko kodigoa irakurri gero neskarengana joan da dagokion menua egokitzeko.

39. irudia: Ikasleari egokitzen zaion menua ematen

9- Prozedura berdina hiru menuak egokitu arte.

40’.irudia: Ikasle bakoitzari bere menua egokitzen

Emaitzak:

• Ikasle bakoitzak zegokion menua hartu du.

• Anderenioari egindako galdetegitik lortutako emaitzak:

- Ez dute arazorik izan itouchrekin, baina esan dute oso arriskutzua dela boltzikoan

eramatea, apurtu ahal delako.

31

- Ez dute arazorik izan QR kodea taperrean egoteagatik.

- Anderenioak ez dute arazorik izan ikasle ezagutu gabe kontrolatu ahal izateko.

- Ume bakoitzak bere jesarlekuan ezarri da arazorik gabe.

- QR kodean zegoen informazioa egokia zen, baina lagungarria izango lirateke

ikasleen argazkia QR kodean sartuta egotea.

- Anderenioei erraztu zaie lana, baina ohituta daude beste metodoarekin eta esan dute

zaila izango dela metodo honi ohitutzea.

Ondorioak:

Metodoa funtzionatzen du, eta anderenioei gustatu egin zaie informazio asko sartzea

ahalbidetzen duelako esaterako gurasoen telefonoa, larritasun-zerbitzuen telefonoa eta abar.

Hala ere, alergikodun ikaslearen argazkia QR kodean agertzea hobeagoa izango liratekeela

uste dute. Jadanik aragazkia kodean integratzea aurreikusten genuen baina beste web-orrialde

bat topatu beharko genuen kodea sortu ahal izateko.

Ondoko web honetan ahalbidetzen da argazki bat sartzea:


Jantokiko langileek jarritako eragozpenak ondoko hauek dira:

• Itouch-a apurtzeko arriskuan egongo liratekeela boltzikoan eramanda.

• Metodo berri honetara pasatzea kostatu egingo zaiela, haien betiko sisteman ohituta

daudelako.

• Funtzionamendu honetarako andereño bakarra alergikodun ikasleez arduratu beharko

zen.

Langileek egindako proposamena ondokoa da:

QR teknologia jantokian ezarriz gero, alergiadun ikasleez langile bakar bat arduratu beharko

zen. Ardura hau txandaka izatea proposatu dute; adibidez, modu honetan langile guztiek

prozedura ikas dezakete, eta horrela ordezkapenak gertatuz gero ez litzateke arazorik egongo.

32

Beste aldetik dekodifikatzaile bakarra beharko litzateke jantoki osorako diru kostua murritz

dadin.

4.2 Automata programagarriaren erabilpena:

Zer da automata bat?

Elektronikan automata bat sistema sekuentzia bat da, askotan robot bati zuzentzen da.

Automata bat definitu daiteke equipo elektroniko programatu baten antzera, gaur egun

industrian eta bizitza normalean erabiltzen da.

Automata baten oinarrizko atalak hauek dira: CPU-a, memoria eta sistemaren sarrerak eta

irteerak.

41. irudia: Kalefakzioa kontrolatzeko automata

Zertarako erabiltzen da?

Aplikazio ezberdinak ditu, esaterako etxeko termostatoa horrelako automata batekin

kontrolatu ahal da etxeko kalefakzioa piztu ahal izateko ordu zehatz batera. Industrian

edozein makina elektrikoaren funtzionamendua automata batez kontrolatzen da.

33

Nola aplikatuko dugu Lauroko jantokian?

Lauroko jantokian, erabiliko genuke taper bakoitzak zein umeri eman behar zaion

identifikatzeko. Jantokiko langileak umeak bere mahaian daukan QR kodigoa identifikatuko

du eta gero taper bakoitzaren gainetik dekodifikatzailea pasatuko du. Automatak taperrean

irakurritako kodea mahaian zegoenarekin konparatuko du eta berdina identifikatzean soinu

seinale bat igorriko du.

Automataren funtzionamenduaren simulazioa erakusteko ondoko maketa sortu dugu.

42. irudia: Automata

4.3 Lauroko zuzendarien aurrean proiektuaren aurkezpena

Sistema ona iruditzen zaie baina zenbait eragozpen topatu diote gure proposamenari:

• Kodeak taperrak inkrustatzen badira, urtero taperrak aldatu beharko lirateke. Izan ere,

urtero alergiak, lekuak, maila, tutorea, etab. aldatzen dira.

• Itouch-aren erabilpena ez zaie oso ona iruditu:

- Oso hauskorra delako.

Sarrerak: Identifikazio kodeak

Irteerak: Menua berezi ezberdinak

34

- Oso erraz zikintzen delako.

- Eta eskularruekin erabiltzea zailagoa delako.

Horregatik, dekodifikatzaile profesional bat erabiltzearen proposamena hobea iruditu zaie.

4.4 Alergenoen detekzio sistema eramangarria (portable) katatzaile elektroniko baten

bidez.

Katatzaile elektronikoaren helburua elikagaietan alergenoak dauden detektatzea da laborategi

batetik kanpo. Ondoko irudiaren bidez adierazten da alergenoak detektatzeko prozedura.

1. Elikagaien lagin bat hartuko du

2. Alergenoen detektagailuaren bidez lortu

3. PDA baten bitartez osagai alergenoen “koinzidentziaz” informatuko zuen.

4. Koinzidentzia gertatzen denean abisatu.

Alergenoen detektorea

Erreakzio kimikoak kromatografoa

35

5. Eta kolore/soinu baten bitartez pertsonalizatu

Alergenoen detektorea diseinatzeko zenbait teknologia ezberdin aztertu egin dira, hala nola,

kromatografia, erreakzio REDOX bidezko alkoholimetroan erabiltzen dena eta abar.

Eragozpenak ikusita erreakzio kimikoen bidezkoa ikertzen hasi gara eta aurrerantzean

laborategian lortutako emaitzak agertuko dira.

4.4.1 Detekzioa kromatografo baten bidez:

Kromatografia makromolekulak banatzeko teknika bat da,

Egungo laborategietan (AZTI TEKNALIA) elikagai jakin

baten konposaketa jakiteko erabiltzen da.

43.irudia: Kromatografoa

44. irudia: molekulen banaketa

Sistema honek gure katatzaile elektronikoan alergenoak dagoen detektatzea ahalbidetuko

zuen ondoko prozedura jarraituta.

1. Kromatografoak osagaiak detektatu eta espektro bakoitza osagai batuko zuen.

2. PDA baten bitartez osagai alergenoen “koinzidentziaz” informatuko zuen.

3. Koinzidentzia gertatzen denean abisatu.

4. Eta kolore/soinu baten bitartez pertsonalizatu

Zenbait eragozpen topatu ahal ditugu praktikara eramateko:

• Kromatografoa oso handia da, beraz, ezingo genuke gurekin eraman nahi

dugunean.

• Hain konplexua izanik ezin izango genuke txikitu dagoen teknologiaz.

• Oso garestia da eta garestituko zuen katatzailearen prezioa.

36

4.4.2 Alergenoen detekzioa erreakzio kimikoen bidez:

Esan dugun bezala, elikagaien katatzaile elektronikoaren helburua elikagaietan alergenoak

dauden detektatzea da. Detektatzeko sistema erreakzioa kimikoen bidezkoa izango da eta era

kualitatiboan.

Honela funtzionatuko luke:

• Lehenik eta behin xiringak elikagai lagina hartuko du.

• Ondoren, elikagai lagina erreaktibo kimiko zehatz batez kontaktuan jarriko dira

erreakzio kimikoa sortuz.

• Azkenik, detektagailu barruan dagoen sentsoreak kolore aldaketa dagoela

proiektatzen ditu PDA baten.

Alergeno bakoitza detektatzeko alergeno bakoitzeko erreakzio kimiko bat topatu beharko da.

Horretarako zenbait elikagai hartu da eta bakoitzari dagokion alergenoa zehaztu da.

4.4.3 Zenbait elikagai eta alergenoa den osagaia.

37

Ondoko taulan agertzen dira zenbait elikagai eta bakoitzari dagokion alergenoa zehaztuta.

Elikagai hauek erabiliko ditugu ikerketa lana burutzeko.

Elikagaia Alergenoa

LAKTOSA

Laktosa esnearen azukrea da,

glukosaz 2 eta galaktosaz 1 osatutako molekula.

TROPOMIOSINA

Crustazeoen alergeno handiena da.

ALBUMINA

Albuminak odol-serumean dauden proteina globularrak dira.

Actinidin (30 kDa)Act c 1

Enzima mota bat da, zenbait fruituetan dagoena.

4.4.4 Elikagaiekin laborategian egindako esperimentuak

Alergenoa jakinda interneten bidez erreakzio kimiko ezberdinak bilatu ditugu, era

kualitatiboan horrelako alergenoak detektatu ahal dituenak. Topatutako erreakzio kimikoa

baliogarriak diren gure katatzailearen diseinurako zenbait esperimentu egin ditugu

laborategian.

38

Esperimentuak esnearekin:

1. esperimentua: laktosa detektatu ahal da erreakzio kimiko baten bidez?

2. esperimentua: proteina detektatu ahal da erreakzio kimiko baten bidez?

Esperimentuak arrautzarekin:

1. esperimentua: arrautzan proteina detektatu ahal da?

2. esperimentua:arrautza egosiz jarraituko dugu detektatzen?

3. esperimentua: kontaminazio gurutzatua detektatu ahal da?

39

4.4.1 Esperimentua: Arrautzaren proteinaren detekzioa

Helburua:

Arrautzaren proteina Biuret erreaktiboaz detektatzea.

Oinarri teorikoa:

Arrautza bi partez konposatuta dago: zuringoz eta gorringoz.

Zuringoan ovoalbumina dago eta hori arrautzaren alergeno

nagusia da.

Gorringoan, aldiz, bitamina D era naturalean aurki dezakegu.

Materiala:

• Sai hodiak

• Sodio hidroxidoa

• Kobre sulfatoa

• Koilara batzuk

• Arrautza egosia

• Arrautza erdi egosia

• Arrautza egin gabe

• Pipeta

• Probeta eusteko materiala

• Tanta kontagailua

Metodologia:

1. Biuret erreaktiboa prestatu horretarako ondoko disoluzioak prestatu behar dira:

Sodio hidroxidoaren disoluzioa (%20)

• 20 gramo sodio hidroxido hartu

• Sodio hidroxidoa 100ml uretan disolbatu

• Ondo nahastu

40

Kobre sulfatoaren disoluzioa (%1)

• Gramo 1 kobre sulfato hartu

• Kobre sulfatoa 100ml uretan nahastu

• Ondo nahastu

A: Arrautza gordinarekin proteinaren detekzioa Biuret erreaktiboa

erabiliz.

Metodologia:

1. Zuringoa eta gorringoa banandu.

2. Zuringoari pipetarekin 2ml sodio hidroxidoaren disoluzioa bota.

3. 4-5 tanta kobre sulfato bota zuringoari.

4. Etiketatu eta emaitza aztertu.

41

Emaitzak:

1.froga:Arrautza

gordinaren zuringoaren

nahasketaren

2.froga:Arrautza

gordinaren gorringoaren

nahasketa:

3.froga:Arrautza

gordinaren zuringoaren eta

gorringoaren arteko

nahasketaren emaitzak:

Emaitza: kolore morera aldatzen

da nahasketa.

Ondorioa: Zuringoan dagoen

proteina detektatu egiten du.


da nahasketa.

Ondorioa: Gorringoan gelditzen

den zuringoko proteina detektatu

egiten du.


da nahasketa.



egiten du. Nahiz eta nahastatuta

egon, emaitza berdina atera

zaigu.

42

B: Proteinaren detekzio arrautza termikoki manipulatu egin denean.

Proteinaren detekzioa tenperaturarekin aldatzen den aztertzeko arrautza bat egosi da 7

minutuz eta beste bat guztiz egosi da. Kasu bietan proteina desnaturalizatu egingo da.

Emaitzak:

1.froga:Arrautza erdi

egosiaren (7min) zuringoaren

nahasketaren


egosiaren (7min) gorringoaren

nahasketa:


egosiaren zuringoaren eta

gorringoaren arteko

nahasketa:


da nahasketa.


proteina detektatu egiten du.


da nahasketa.



egiten du.


da nahasketa.



egiten du nahastatuta egon arren.

43

1.froga:Arrautza guztiz

egosiaren zuringoaren

nahasketaren


egosiaren gorringoaren

nahasketa:


egosiaren zuringoaren eta

gorringoaren arteko

nahasketaren emaitzak:


da nahasketa.


proteina detektatu egiten da.


da nahasketa.



egiten du.


da nahasketa.



egiten du nahiz eta nahastatuta

egon arren.

C : Elikagaien arteko kontaminazio gurutzatuaren azterketa

Helburua:

Biuret erreakzio kimikoaz detektatu ahal den elikagai bat arrautseko proteina duen soilik bi

elikagaiak kontaktuan egon direlako.

Metodologia:

• Lehenik eta behin arrautzaren zuringoa

tarro batera botatzen da.

• Ondoren tarroko arrautza bota egiten da

baina ez da tarroa garbitzen.

• Tarro berdinean platano zati bat bota da.

44

• Dena nahastu ondoren sodio hidroxidoaren nahasketa eta kobre sulfatoaren

nahasketa gehitzen zaio.

Emaitzak:

1.lagina:zuringoa+platanoa

2.lagina:platanoa

Emaitzak: Lehenengo laginetik

bigarrenera kolore aldaketa somatzen

da kolore hori guztiz morea ez izan

arren.

Ondorioak: Nahiz eta kolore aldaketa

egon ezin da ziurtatu detektatu ahal

dela proteina kopuru horretan.

Froga errepikatu beharko zen.

Ondorioak

Biuret erreaktiboaren bidez arrautzaren proteina detektatu ahal da era kualitatiboan

elikagaia manipulatuta egon arren. Momentuz ez gara gai jakiteko zein den proteina kopuru

minimo detektatu ahal izateko sistema honen bidez.

45

4.4.4.2.esperimentua: BENEDICT-en bidez laktosa detektatuz.

Helburua:

Erreakzio kimikoen bidez Benenedict erreaktiboaz laktosa detektatu ahal den.

Oinarri teorikoa:

Benedictek azukre erreduktoreak aurkitu egiten ditu, OH askatua dutenak eta horietatik

apurtu egiten ditu. Prozesu horretan OH apurtu horretan erreakzio kimikoa gertatzen da

eta kolore laranja hartzen du oxido kuprosoa (Cu2O) sortzen direlako erreakzioa gertatu

ondoren.

Laktosa: esnearen azukrea da, glukosaz eta galaktosaz osatutako disakaridoa.

Materiala:

(laborategiko materiala + esnea)

� Probeta

� Tanta kontagailua

� Plantxa (berotzeko)

� Koilara

� Laktosadun+laktosa gabeko esnea

� Benedicten erreakzioa

Metodologia:

1. Bi probeta hartu, identifikatu eta batean laktosadun esnea zerbitzatu eta bestean,

laktosa gabeko esnea jarri.

46

2. Bi probeta horietan benedicten erreakzioa gehitu, baina esnea zegoen kantitate

berean. Gero, koilararen bitartez bi probetak irabiatu.

3. Bi probetak plantxan jarri eta irakite puntu batean berotu.

4. Bi probetak berotu eta gero, emaitzak ikusi eta konparatu ondorioak idatzi ahal

izateko.

Prozedurak/emaitza/ondorioak:

Emaitzen kontrola izateko aurretik froga batzuk egin ziren.

• 1.froga: Azukredun urari Benedicten erreaktiboa gehitu eta berotu irakite puntu

batean.

• EMAITZA: Ur kolorea mantendu zen.

• ONDORIOAK: Azukrea arrunta ez da oxidatzen eta ez da erreakzio kimikorik

gertatzen. Azukre arrunta sakarosaz osatuta dago. Emaitza berdina lortu zen

sakarasorakin. Benedict erreakzioaren bidez ez da detektatzeko OHak aske ez

dituelako.

• 2.froga: Aurreko nahasketari glukosa gehitu zitzaion.

47

� EMAITZA: Nahasketak kolore laranja hartzen du.

� ONDORIOAK: Glukosaren OH taldeak apurtzen dira erreakzioa

gertatzen da eta horregatik kolore laranja hartzen du.

3.Froga: Laktosa detektatu nahian.

1. Laktosadun esneari Benedicten erreaktiboa

gehitu, baina esnea dagoen kantitate berean.

Gero, berotu irakite puntuan.

2. Laktosa gabeko esnea hartu eta goiko

`prozedura berdina erabili.

Laktosadun esnea Laktosa gabeko esnea

EMAITZA: Esneak kolore laranja hartzen

du.

EMAITZA: Esneak kolore horia hartzen

du.

48

Ondorioak: laktosa gabeko esnearekin zein laktosarekin kolore aldaketa detektatzen da. Bi

esne laginetan beste azukre mota bat agertzen delako glukosa hain zuzen

Emaitza honetatik ondoko bi ondorio atera ditzakegu:

1. Nahiz eta laktosa oso kopuru txikian egon nahikoa da detektatu ahal izateko.

2. Benedictek edozein motatako azukrearekin erreakzionatzen du. Beraz erositako esnea

nahiz eta laktosa ez izan fabrikanteak gehitutako azukrearekin interferentzia sortu egin

da.

Aurrekoa konprobatu ahal izateko ondoko frogak egin daitezke: Laktosa 0.0 esne mota topatu

eta aurreko froga errepikatu eta esne mota kontrol lagina izateko. Horretarako pediatriako

esnea lortu da.

4.Froga: Laktosa 0.0

Pediatriako laktosa gabeko esnea lortu genuen eta Bendictekin nahastatu genuen

aurreko esperimentuekien jarraitutako prozedura berdinez.

49

Emaitza: Esne testa egin ondoren ez da kolorez aldatzen irudian ikus daitekeen

moduan.

Ondorioa:

BENEDICT testa ez da ona laktosa detektatzeko glukosarekin interferentziak agertzen

direlako. Konponbidea izango da laktosarako espezifikoak diren erreakzio kimikoak topatzea.

Ondoko esperimentua proposatzen dugu horretarako: fermentazio laktikoa.

50

4.4.4.3. esperimentua: Esnearen proteinaren detekzioa

Helburua:

Esnearen proteina detektatzea Biuret erreaktiboa erabiliz.

Oinarri teorikoa:

Esne normalean proteina alergeno hori dago; proteina hori ez daukan esne berezian, berriz, ez.

Esneak dituen proteina guztietatik (caseina, proteina solublea eta soproteina), caseina da

alergia emateko probabilitate gehien duena, %84.

Materiala:

Caseina gabeko esnea Esne normala

• Biuret erreaktiboa prestatzeko materiala

Metodologia:

1- Caseina gabeko esnea prestatu egiten da: hauts esnea eta ura.

2- Esne normalako lagina hartu

3- Azkenik irabiatu egiten da, erreaktiboa eta esnea ondo nahastu daitezen.

Sodio hidroxidoa Kobre sulfatoa

51

Emaitza:

Caseina gabeko esnea+Biuret Esne normala+ Biuret

Emaitza: Esnea morez tintatzen da.

Ondorioak: proteinaren bat detektatzen du

Emaitza: Esnea morez tintatzen da

Ondorioak: proteina dauka

Ondorioak:

• Proteina hori daukan esneari erreaktiboa botatzen bazaio, morez tintauko da, proteina

detektatuz. Baina caseina ez duen esnean ere detektatuko du, esperimentu honekin

esnearen proteina guztiak detektatzen baititu (caseina, proteina solublea eta

seroproteinak). Beraz, esperimentu hau ez da caseina detektatzeko modu ona.

• Hurrengo pausua caseina soilik detektatzeko esperimentu bat lortzea izando litzateke.

52

4.4.4.4 esperimentua: Fermentazio laktikoaz laktosa detektatzea.

Esperimentu hau bakarrik planteatuta dago frogak aurrerantzean egongo dira.

Helburua:

Laktosa detektatzea mikroorganismoak erabiliz.

Oinarri teorikoa:

Azido laktiko esneari azidotasuna ematen dion konposatu printzipala da. Muskuluetan

ekoizten da baldintza zehatzetan. Azido hau laktosaren fermentazioaren ondorioz sortzen da.

Azido hau sortzen denean esnearen azidotasuna handitzen da laktosa azido laktikoan

transformatzen delako.

Lactobacilus laktosa fermentatzen duten bakterioak dira eta azido laktikoa sortzen lagunduko

dute.

Materiala:

• Lactobacilus

• Esne normala

• Laktosik gabeko esnea

• PH paperak

53

Metodologia

1-Kontrol-lagina laktosa 0,0-ko esnea erabiliko dugu. Bere PHa neurtuko dugu azidotasuna

kontrolatzeko.

2-Laktosaduneko esnea hartuko dugu eta bere PHa neurtuko dugu.

3-Laktobacilus goilarakada bat botako dugu bi esneei haien arteko diferentziak kontrolatu

ahal izateko. Ez dakigunez zenbat denbora behar duen laktosa fermentatzeko PHa neurtuko

dugu denborarekiko. Laktosa egonez gero PHa aldatu beharko zen.

54

5-Lanaren aurkezpena Azurmendi jatetxean Eneko Atxa eta Juan Manuel

Madariaga kimikako katedradunarena aurrean.

Guk sukaldea kimika laborategira eraman dugu baina Azurmendin guztiz kontrakoa ikusi

dugu kimika sukaldera eramaten dute.

Eneko Atxa eta bere laguntzaileek kimika erabiliz efektu eta sentsazioak sortzen dute

prestatutako menuetan. Hona hemen zenbait adibide:

• Arrautzen gorringoaren sustantzia kendu dute xiringa batez, bere ordez trufa jarriz.

• Ostra bat beste elikagai batzuekin nahastuz eta likido berezi bat botaz, itsaso usaina

eta sentsazioa lortu dute.

55

• Gaztaina molde bat sortu dute, itxuraz antzeko platerra sortzeko, baina zaporez

ezberdina. Moldean, txokolate kapa fin bat eta gaztaina krema bota dute. Azkenik,

berotasun efektua lortzeko txiskero batekin eta tramankulu berezi batekin plateretik

kea ateratzea lortu dute gaztaina usaina transmitituz.

Ondoren, gure lana aurkeztu genuen Eneko Atxari eta Juan Manuel Madariaga EHUko kimika

katedraduna.

Haien balorazioa ondokoa izan da:

- Ideia ona da alergikoak eraman zezaketena eta horrela elikagaien konposizioa

kontrola dezakete.

- Ideia berriztatzailea da oraindik ez duelako inork egin baina oso zaila da

diseinu aldetik.

- Alergeno kopurua elikagaietan oso txikia izaten da beraz alergenoa

detektatzeko sistema oso sentikorra izan behar da alergeno kopuru hain txikiak

detektatu ahal izateko.

56

6- Ondorioak

• QR kodeak ahalbidetzen dute informazio ugaria metatzea, eta protokoloak

errakuntzarik gabeko kontrol zehatza izatea.

• Katatzaile elektronikoa ideia berriztatzailea da.

• Alergenoen detekziorako katatzaile elektronikoa behar ditu erreakzio kimiko oso

espezifikoak, bestela beste osagaiekin interferentziak egon ahal dira.

• Detektagailua oso sentikorra izan behar da, alergenoen kopurua elikagaietan oso

txikia delako.

57

Bibliografia

http://es.wikipedia.org/wiki/Biuret

http://www.consumer.es/seguridad-alimentaria/ciencia-y-tecnologia/2011/01/24/198440.php

http://www.consumer.es/seguridad-alimentaria/ciencia-y-tecnologia/2011/09/05/202979.php

http://eu.wikipedia.org/wiki/Kromatografia

http://es.wikipedia.org/wiki/Reacci%C3%B3n_de_Benedict

http://qrcode.kaywa.com/



http://es.wikipedia.org/wiki/C%C3%B3digo_QR

proiektu zientifikoa-euskadi2012

Documents