Dr.Öğr.Ü.M.İsmailBağdatlımismailbagdatli@yahoo.com

PROJEÖDEVİDESTEK

Projedosyasıiçeriği

• Projeismi• Projeiçeriği• Projeyeaitslogan• ProjeninSWOTanalizi• Projeyeilişkinanketsonuçları

FİKİRGELİŞTİRMEK

“Fikir,eskiunsurlarınyenibirleşimindenbaşkabirşey

değildir.”

JamesWebbYoung

Birinsanınbirfikirbulmasıiçinsadecetekbiryolvardır;daha

öncesahipolduğu,amaaralarındabirilgikurmadığıikiveyadahafazlafikriyenibir

biçimdebirleştirmek.”

FrancisH.Cartier

“Yaratıcıfaaliyet;mevcutolay,fikirveyeteneklerinseçilmesi,birleştirilmesi,tekrargözden

geçirilmesiveyasentezedilmesidir.”

ArthurKoestler

“Eniyifikirlerençokeğlenentakımdançıkardı.Asıksuratlılarveçatıkkaşlılarisenadireniyifikirlerlegelirlerdi.İyifikirüretebildikleriiçinmibudenlikeyifliydiler;yoksakeyifliolduklarıveeğlendikleriiçinmiiyifikirüretiyorlardı?Hiçşüpheyokki

doğruolanikincisi.”

JackFoster

Yetişkinlerbiröncekiseferkendileriyadabaşkalarıneyapmışsaonuyapmaeğilimitaşır.

Çocuklariçinsebiröncekiseferdiyebirşeyyoktur.Herseferilkseferdir.Veböylecefikirbulmakiçin

yöneldikleriülke;yepyeni,tertemiz,ayakbasılmamışbirülkedir;kuralları,engelleri,çitleri,sınırları,duvarlarıolmayan,sonsuzvaatlerve

fırsatlarladolubirtoprak.

JackFoster

“Çocuklarokulabirersoruişaretiolarakbaşlarvenokta

olarakbitirirler.”

NeilPostman

“İnsanlarınbirproblemlekarşıkarşıyakaldıklarızaman,tekdoğruçözümüaradığınıfarkettim.Çünküböyleyetiştirilmişlerdi.Okulhayatları

boyunca;çoktanseçmeli,doğru-yanlışgibitekbirdoğrucevabıolansorularıcevaplamışlardı.Buyüzdenbütünproblemlerinböyleolduğunu

düşünüyorlardı.Mükemmelbirçözümbulamadıklarızamandavazgeçiyorlardı.Fakatproblemlerinçoğu,okuldakisınavsorularıgibi

değildir.Çoğuprobleminpekçokçözümüvardır.Öğrencilerimi,bunukavramalarıiçinzorladığımda,

buçözümleribulabildiler.”

Tavsiyeler…

Asladökülensütünardındanağlamayın.Onunişeyarayacağıbirşeybulun.Yadadahaiyibirsütambalajı

keşfedin.

Herzamanbaşkabirfikirbulabilirsiniz;hattamuhtemelendahaiyisini.

Hiçkimseçokfazlafikriolduğuiçineleştirilmemiştir.

Birfikirbulmakherşeyedeğer.

Düşünmebiçiminiziyenidendüşünün.

Görseldüşünün.

Yataydüşünün.

Varolmayansınırlarkoymayın.

Bazısınırlarkoyun.(Teslimtarihigibi).

Birleştirmeyiöğrenin.

Benzerliklerarayın.

Kurallarıyıkın.

Yardımalmakiçindiğeralanlardanyararlanın.(Metalparabasmamakinesiveüzümpresi=matbaa...)

Riskalın.

Problemitanımlayın.

“Eğernereyegideceğinibilmiyorsan,bütünyollarorayaçıkar.”

“Bilgileribirarayagetirin”“Fikriarayın.”

“Eğerrüzgaryoksakürekçek.”“İyibirfikirbulmanıneniyiyolu,birsürüfikirbulmaktır.”

Fikrieylemeçevirin.Hemenbaşlayın.

Yapacaksanızyapın.Kendinizebirsürekoyun,kısabirsüre.

Fikrinizihayatageçirmekiçinyapmanızgerekenlerinlistesiniyapın.

Gemileriniziyakın.Fikrinizikimseyesatamıyorsanız,kendinizyapın.

Fikriniziterketmeyin.Kendinizebirsebepbulun.

http://www.selimtuncer.blogspot.com

İşFikriGeliştirmeTenikleri

BeyinFırtınası

Beyinfırtınasıetkinliğinin,verimliolmasıiçindörttemelşartısağlamasıgerekir:

Eleştiri,kapıdışındabırakılır.Kişininhayalgücünükullanabilmesivezihnindeimgelemeyapabilmesiiçindüşüncelerininyargılanacağıendişesindenuzakolması

gerekir.

Sınırsızdüşünme.Üretilenfikirlerin‘acayip’olmasındançekinilmez,aksinebutürfikirlerteşvik

edilir.Acayipfikirvedüşünceler,yeniçözümyollarınınortayaçıkmasınayardımcıolur.

Nicelikaranır.Temelprensip,mümkünolduğuncaçoksayıdafikirüretmektir.Amaç,iyibirçözüm

bulmaolasılığınıarttırmaktır.

Kombinasyonvegelişmearanır.Buşekilde,düşüncelistesidahadauzar.Beyinfırtınasıseansında;bireylerbirbirlerininfikirlerindenetkilenerek,esinlenerekdeğişikimgelemeler

yaratacaklardır.

Beyinfırtınasınınüçtemelaşamasıvardır:

Düşünceüretimi

Düşüncelerinsınıflanması

Düşüncelerindeğerlendirmesi

NasılUygulanır?

Hergrupüyesiherturdayalnızbirfikirsöyler.

Fikirlersırailevedönüşümlüolaraksöylenir.

Hızlabirkişidendiğerinegeçilir.

Grupüyelerisırakendilerinegeldiğindesöyleyecekfikirleriyoksa“geçiniz”der.

Herfikir;çılgınca,mantıksızca,uygundeğilveyatekrarediliyorgibigörünsebilekabuledilirve

tahtayayazılır,

Süreç,gruptakilerinbütünfikirleritamamlanıncayakadardevameder.

Beyinfırtınasınıkullanırkenyapılmamasıgerekenler;

Aslateypkullanmayın.

Sürecekatılanlardanhiçkimseyledalgageçmeyin.

Çalışmayafiilenkatılmayanhiçkimseninsüreciizlemesineizinvermeyin.

Çalışmalarındışarıdangelenlercekesintiyeuğratılmasınameydanvermeyin.

Üzerikaydedilenönerilerledolankağıtlarıntersinikullanmayın.

Başlangıçtakitartışmadafazlazamanharcamayın,çokfazlaayrıntıyagirilmesineimkan

vermeyin.

Artıkverimliolmamayabaşlamışbirçalışmasürecinizorlayarakdevamettirmeyeçalışmayın.

BeyinHaritaları

Zihinharitalama,temelbirdüşüncevedüşünceyebağlıfikirleridetaylandırarak,ilişkilerkurma

yöntemidirvediğeryöntemleregöredahakolayçalışmaimkanısağlar.

Tümbunlar,kişiyeözelanahtarkelimelervesimgelerkullanılarakgerçekleştirilir.

Uzuncümleleryerine,enfazlaüçkelimedenoluşananahtarkelimelerkullanılır.

Ardından,oklar,dallarvebağlayıcılararacılığıilefikirlerbirleştirilir.Fikirler,bellektekigibibirbirine

bağlanarak,yenibilgilerinanlaşılmasıvehatırlanmasısağlanır.

NasılUygulanır?

Öncelikle,boşbeyazbirA4yadaA3kağıdıvebirkaçrenklikalemilehayalgücünüzüyanınızaalın.

Ardındanüzerindeçalışmayapmakistediğinizbir

konuyubelirleyin.

Anakonuyumerkezeyerleştirin.

Belirlemişolduğunuzkonubaşlığını,kağıdınızınmerkezineKALINBÜYÜKHARFLERileyazın.

Yanınaokonuyuçağrıştıracakbirresimyada

simgeçizin.Hayalgücünüzükullanın

Temelbaşlıkları,merkezetrafındakikollarabüyükharflerleyazarakyerleştirin.

Anakonuyudestekleyecektemelaltbaşlıkları,merkezdençıkankalındallarayazın.

Gerekligördüğünüzbaşlıklarınyanına,obaşlığıengüzelşekildeifadeedeceksembolü,resmi,şeklivb.

çizin.Sembollerledesteklemeyaklaşımı,sağbeyiniçinönemtaşımaktadır.

Zihinharitanızıhazırlarken,ençokkullanacağınızıdüşündüğünüz(kendinizeözgü)heranahtarkelimeiçinbirsembol(şekil,resimvb.)belirleyebilirsiniz.

Dahasonrakollarıaltbaşlıklarkullanarakdetaylandırın.

TemelBaşlıklar,incedallaryardımıyladetaylandırılır.

İncedallara,temelbaşlıklarıdestekleyicialtbaşlıklar

yazılır.

Haritanızıntümünüinceleyerekaltbaşlıklarıbirbirleriyleilişkilendirin.

Beyninizin,sizdenbağımsızyaptığıişde,bundan

farklıdeğildir.Buyöntemikullanarak,beyninizeyolgösterebilirsiniz.

SWOTAnalizi

SwotAnalizi,birkurumveyakuruluşunvebulunduğuçevrenindeğerlendirilmesindekullanılanbir

planlamaveorganizasyonaracıdır.

İncelenenkuruluşun,tekniğin,sürecinveyadurumungüçlüvezayıfyönlerinibelirlemektevedışçevredenkaynaklananfırsatvetehditlerisaptamaktakullanılan

birtekniktir.

İncelenenkuruluşla,teknikle,süreçleveyabirdurumlailgiliolarakbelirlemearacıdır.

Güçlüyanları(strengths):İncelenenkuruluş,teknik,süreçveyabirdurumun

olumluyanları.

Zayıfyanları(weaknesses):İncelenenkuruluş,teknik,süreçveyabirdurumun

olumsuzyanları.

Fırsatlar(opportunities):Güçlüyanlarıdestekleyendışçevredekikoşullar

(fırsatlar).

Tehditler(threads):Dışçevredengelentehditler.

SWOTAnalizitemeldeikiişeyarar:

ANLAMAYIVEALGILAMAYIKOLAYLAŞTIRIR:Kurumveonuçevreleyenortamtümyönleriyleve

tümaçıklığıylagözlerönüneserilir.

KARARALMAYIKOLAYLAŞTIRIR:Mevcutdurumungörülüp,kurumailişkinileriye

dönükadımların,dahasağlıklı,dahagerçekçivedahaetkinatılır.

DünyaKafe

Kolektiffikirüretmeyöntemidir.

Grubuntoplanacağıalanherbirine4yada5kişininoturabileceği,üzerlerindekırkahvelerindekigibiörtüleriyle,çiçekleriylemasalardanoluşanbir

kafeyedönüştürülür.

Katılımcılargüzelbirmüzikeşliğindesalonadavetedilirvemasalararastgeleoturulur.

DünyaKafe’ninkolaylaştırıcısıkonuyuanonseder,üzerindekonuşulacaksorularıpaylaşırve

katılımcılaraynıbirkafedemuhabbetediyormuşçasınasorularıtartışırlar,masalarınüzerindekikâğıtlaraönemlinoktalarınotalırlar.

Bellibirsüresonrakolaylaştırıcınınişaretiyle,masalardakikatılımcılarbirkişiharicindeyerdeğiştirirlerveyenimasalardafarklıkişilerle

yaaynısoruyuyadafarklıbirsoruyutartışırlar.

Masadakalankatılımcıiseyenigelenlerebiröncekigruptakonuşulanlarıaktarır,böyleceyenidiyalogbiröncekigruptakonuşulanların

üzerinekurulur.

Gruplarüçkezyerdeğiştirdiktensonrabusohbetlerdeortayaçıkanfikirler,öneriler,alınankararlardileyenkatılımcılartarafındangrubun

gerikalanıylapaylaşılır.

Böylecedinamikbiretkileşimortamındasamimivegerçekpaylaşımlaryaşanır;bireylekolektifin

dansısonucubütüncülbirbakışaçısınaulaşılmayaçalışılır.

‘DünyaKahvesi’TasarımPrensipleri

İçeriğinbelirlenmesi:‘Ne?’ve‘Neden?’sorularısorularakkonuhakkındaaçıkbirfikreerişildiktensonravarsa,‘Nasıl?’sorusu

sorularakiçerikoluşturulur.

Sıcakbirortam:4-5kişininoturabileceğibüyüklüktemasalar‘kafe’gibidüzenlenir.Çoğutoplantımekanısoğukveinsanlarınkendinirahathissetmediğiyerlerdir.

Sıcak,davetkar,doğalışıkalan,rahatkoltuklarınolduğu,atıştırmalıkikramlarveiçecekservisinin

olabileceğisıcakortamlardainsanlar‘açılır’veeniyifikirleriniüretirler.Busüreç,birprobleminçözümü

aramayıçağrıştırmaktansaaçıkuçlubirkeşifyolculuğuhissiniyaratmalıdır.

Sorularınhazırlanması:İlgiçekiciveyerindesorular,insanlarınönemsedikleriveyanıtınıbulmakiçinçabasarfedeceklerisorulardır.Zamanvehedefinizebağlıolarakbirveyabirkaçsoru

hazırlayabilirsiniz.

Katılımcılığınteşvikedilmesi:İnsanlar,fikirlerinipaylaşarakkatkıdabulunacaklarınıhissettiklerindegerçektendevreyegirerler.Toplantıyagelenherbireytümsisteminbirerparçasınıtemsileder.Kimolduğu,neredengeldiğivefikirlerininne

kadarfarklıolduğuönemliolmaksızın,herkesinfikrieşitderecedegeçerlidir

Ortakkeşiflerinpaylaşılması:Ziyaretturlarıbittiktensonrakatılımcılarilk

oturduklarımasayadönerlervedüşüncelerinitoplamalarıIçinbirkaçdakikaverilir.

Bukısaarada,ziyaretturlarındaolgunlaştırdıklarıbufikriortayaçıkarırlar.Bundansonrası,hermasanınkendiortaksonucunudiğerleriylepaylaşmasıveuygulanacakaksiyonlaratümkatılımcılarınbirlikte

kararvermesidir.

AltıŞapkalıDüşünmeTekniği

Altışapkalıdüşünmetekniğininamacı,bireyindüşünmeetkinliğinibellibirdüzenesokarak

çözümlemesinisağlamaktır.

Altışapkalıdüşünme,bireyekendisiyadabaşkalarıadınadüşünebileceği,düşünceleriniayrıştırabileceğibirortamsağlar.

Şapkamecazianlamdakullanılanbirsözcüktür.Düşünenkişi,bumecazişapkalardanbirini

kullandığında,hangidüşünceyönteminikullanıldığıanlaşılmaktadır.

1.Beyaz(Tarafsız)Şapka2.Kırmızı(Duygusal)Şapka3.Siyah(Karamsar)Şapka4.Sarı(İyimser)Şapka5.Yeşil(Yaratıcı–Yenilikçi)Şapka6.Mavi(Değerlendiren-Serinkanlı)Şapka

AltıŞapkalıDüşünmeTekniğininKullanılması

Kararverilecekkonubelirlenir.

Kararvermesürecinekatılacakkişiler,birbirlerinigörebilecekşekildeUyadayuvarlakolarakoturtulur.

Şapkalarsırasıylatakılır.Herşapkanıntemsilettiğiyöndefikirlerbelirtilir.

Grupüyelerinintamamınbeşşapkayıtemsiledengörüşleriçerçevesindesonolarakmavişapkanın

gereğiolankararverilir.

635metodu

Takımüyelerisürekliliğisağlamakiçinyuvarlakbirmasaetrafındatoplanırlar.

6kişilikbirgrupoluştururlar.

Hertakımüyesi3adetfikiryazar,tanımlar,anahtarkelimesi

sıralar,taslağıçizer.

Herüyekonseptlerüzerindebelirlibirsüreçalıştıktansonraelindekikağıdısağındakiüyeyeverir.Buşekildekağıtlardolaşırveeklenilmekistenilenfikirlerkağıtlaradökülür.

Yöntemherbirkağıdınkalan5kişiyidolaşmasıilesonaerer.

ANKET

Cevaplayıcıyasorulmaküzerehazırlananvecevaplarınkaydıiçingereklibirsorulistesidir.

Cevaphatalarınıenazaindirmekveneyinnasıl

sorulacağınakararvermekanketformuhazırlamadaönemliunsurlardır.

Cevaplayıcılarınanketformukarşısındakidurumlarınıdörtnoktadatoplayabiliriz.

1.  Cevaplayıcısoruyuanlamayabilir.Budurumda

cevaplayıcınınvereceğicevaplarınkonuileilgisiolmaz.2.  Cevaplayıcısoruyuanlar,cevaplamakisterfakat

hatırlamaz.3.  Cevaplayıcısoruyuanlar,cevabınıbilir,fakatcevap

vermektenkaçınır.meselakişininözelyaşantısınaaitsorular.

4. Cevaplayıcısoruyuanlarvecevaplamakister,fakatcevapvermeyeteneğinesahipedildir.Yasoruyanlışkişiyesorulmuşturyadacevaplayıcısorununcevabınıbilmemektedir.

4 Anketformuhazırlamailkeleri:

Açıklık.

Hatırlatmak.

Cevapvermearzusuoluşturmak.

Hatayaengelolmak.

Cevapifadekolaylığıvermek.

Cevaplayıcıyısınırlandırmamak.

4

Açıklık

Sorulartamveaçıkolmalıdır.eksikolmamalıdır.

Mesela,Düngecereklamkuşağınıizledinizmi?Şeklindekibirsorutamveaçıkdeğildir.

Niçin?

Çünkü;

Hangireklamaracı(tv,radyo,internet)?Hangikanal?Hangisaatler?

4 Arabanızvarmı?

Netüraraba?

Elarabasımı?Atarabasımı?Otomobilmi?bebekarabasımı?

4Mesela,“İstanbul’anezamangeldiniz?”Sorusuna

verilecekcevaplar;1965,10yaşındayken,liseyibitirince…

Şeklindeolabilir.

Oysasoruşuşekildeolsaydı;“İstanbul’ahangitarihtegeldiniz?”

Dahanetvetutarlıcevaplaralınabilecekti.

4

Dolayısıylabelirsizlikifadeedenkelimelerdenkaçınmakgerekir.Sıksık,normalolarak,genellikle,muntazamangibikelimelerikullanmamakgerekir.Mesela;Sıksıkalışverişyaparmısınız?Saatmi?Aymı?Günmü?Muntazamanhangiçeşitjiletkullanırsınız?Busorununyerine“Ensonkullandığınızjiletmarkasınedir?”Dahauygunbirsoruolacaktır.

4Hatırlatma

MACHIIItraşmakinesininezamankullanmayabaşladınız?

Yada

Nokiaceptelefonununezamansatınaldınız?

Bugibisorularhatırlanmasızorsorularolabilir.

Cevaparzusuoluşturmak

Cevaplayıcınınişbirliğinisağlamakiçinsoruformununilkbirkaçsorusu;

Cevaplayıcınınözelyaşantısıileilgiliolmayan,

Cevaplamasıkolay,Ilgiçekicisorular

Olabilir.4

Hatayaengelolmak

Cevaphatalarınaengelolmakiçinbazendolaylısorularsormakgerekebilir.

Özelliklecevaplayıcılar;

Gelirlerine,yaşlarına,

Eğitimlerine,Politikvediniinaçlarına,

Toplumcakabuledilmeyendavranışlarına(alkoltüketimi,örfveadeteuymamakgibi)

Ilişkinsorularacevapvermektenkaçınırlar.

4

Anketformunubaşındabirelemesorusununbulunmayışıdahatayasebepolabilir.

Mesela;

Otomobilkullanıcılarınayönelikyapılanbirankette“kaçtaneotomobilinizvar?”şeklindebirsoruile

anketebaşlamakhataolur.

Bununyerine;Şuanotomobilinizvarmı?

Evet Hayır

Cevabınız“hayır”iseformuteslimediniz.“Evet”isekaçtane…gibidevametmelidir.

4

İfadekolaylığıvermek

Cevaplayıcılarınsorularadaharahatvekolaycevapverebilmesiiçinbazışekilresimyada

grafiklerkullanılabilir.

Modelinibilmeyenbirineotomobilinresmigösterilirsedaharahatcevapverilebilir.

4

Cevaplayıcıyışartlandırmamak

Budurumeğersorucevaplayıcıyıbiralternatifseçmesigerektiğiyönündebiryargıyaitiyorsavardır.

Mesela,“Arçelikmarkabuzdolabınızvarmı?”bununyerine“Buzdolabınızvarmı?”şeklindesorulmalı.

Ayrıcasorularınhazırlanmasındaünlüisimlereyada

bilinenolaylaradayanaraksorulmamalıdır.

Mesela;İbrahimTatlısesseçmenyaşınınküçültülmesinekarşı

sizdeaynıdüşüncedemisiniz?

Anketformlarındagenellikleüçbölümbulunur:

1.  Araştırmanıntemelinioluşturacakverilerisağlayansorular.

2.  Sınıflamasoruları.

3.  Kimlikbelirtensorular. 4

Anketlerenekadarsüreayrılmalı?

Telefonanketleri20dk.

Kişiselgörüşme45dk.

Postaanketleriisecevaplayacaklarınenfazla20dakikadadoldurabileceğişekildehazırlanmalıdır.

4

Girişmicianketi;

Müsterilerinürünyadahizmettennetürfaydalarbeklediklerini,

Benzerürünyadahizmetlerihangiözelliklerinden

dolayıtercihettiklerini,

Taleplerinhangisıklıklagerçekleştiğini,

Rakiplerinkonum,ürünvefiyatlarınıvs.

Doğruvegüvenilirbiçimdetespitinisağlamasıgerekir.

Ayrıca,İnternetsayfasıyapılarak“tık”sayısıile

müşterikitlesitespitedilebilir.

SLOGAN

•  Slogan5kelimeyiaşmamalı,•  sunulacakürününayırıcıvasfınaişaretetmeli(sloganile

oluşturulanbeklentigerçekçiolmalıgerçekleşmediğitaktirdegüvenkaybınasebepolacaktır),

•  tespitedilenhedefkitleninalgıyapısınagöreoluşturulmalı,•  çokbilinenifadelerolmamalı(klişeifadeler),•  Kafiyeolmalı.

Örneksloganlar:

Arçelik:Arçelikdemekyenilikdemek.

Arkokrem:Endeğerligiysinizcildiniz.

Arkotraş:Erkekadamagerisihikaye.

BMC:BenceBMC!

Mintax:Mintax’lacanımMintax’la!

Tefal:Senherşeyidüşünürsün.

Lassa:SağlamsaLassa