Permbajtja e Projektit:1. Alkanet2. Alkoolet3. Etanoli4. Demet dhe pasojat e nga alkooli5. Fenolet6. Hidrokarburet7. Perdorimi i hidrokarbureve

Projekt: Kimia organike 3

Alkanet Alkanet gjithashtu te

njohura si vajra, jane komponimetkimike qe perbehen vetem prej elementeve te karbonit dhe te hidrogjenit, keto atome lidhen vetem me drnje lidhje aciklike. Alkanet jane hidrokarbure te ngopura me formule te pergjithshme CnH2n+2.

Struktura kimike e metanit, alkani njefish:

Sipas gr hidroksil:Alkole njehidroksilikeAlkole dihidroksilikeAlkole trihidroksilike

Ne baze te pozites ku eshte lidhur gr hidroksil:Alkole primare Alkole sekondareAlkole terciare

Ndahen ne baze te natyres se radikaleve ne:Alimfatike AliciklikeAromatike

Alkolet

Prodhimi I alkoleve

Menyra me e vjeter e perftimit te alkoolit qe perdoret qe prej 6000 vjeteve eshte ajo e fermentimit te sheqerit nga disa substanca qe prodhohen nga disa mikrogjallesa qe quhen enzime ose tharme. Alkooli perftohet dhe me adicionimin e ujit ne eten ne prani te acidit sulfurik.

Demet nga alkooliPervec duhanit nje ves tjeter i demshem eshte edhe alkooli. Alkooli eshte shkaktar i nje varg

semundjesh duke filluar qe nga aparati tretes, melcia, pankreasi e deri ne demtimet e pariparueshme te sistemit nervor qendror. Ne melci alkooli i konsumuar shkakton te qelizave hepatike, demtim qe perparon ne kohe dhe qe varet nga doza e konsumuar dhe nga vecorite fiziologjike te individit. Eshte vertetuar qe sasia e rrezikshme eshte ajo prej 20-40g alkool etilik, ndersa perdorimi i 100-150 alkool ne dite, con brenda nje periudhe 10 vjecare ne ciroze. Nga ana tjeter eshte vertetuar edhe shkencerisht se per shkak te fiziologjise femrat demtohen shume me shpejt se meshkujt per te njejten sasi alkooli te konsumuar. Njerezit qe pijne me vite nuk ndjejne asgje papritur gjenden para nje fakti te hidhur, melcia e tyre ka mare fund, eshte kthyer ne nje melci cirotike,ose kane shqetesime te lehta qe nuk ia vene veshin, por pakuptuar ata bejne puthjen e pare me vdekjen. Edhe pankreasi peson demtime nga alkooli. Perdorimi i zgjatur i alkoolit e demton ne mernyre kronike pankreasin deri ne ate shkalle sa ai nuk mund te tajit sasine e duhur te enzimave per te kryer te plote procesin e tretjes se ushqimeve. Eshte vertetuar se konsumi i 20-50g alkool etilik (rreth 100ml raki)ne dite shkakton demtime , ndesa pirja e 100g alkool etilik , apo 2 litra birre per nje periudhe 6-12 vjet jep nje menyre te sigurt te demtimit te pankreasit. Konsumi per nje kohe te shkurter e nje sasie te madhe pijesh alkoolike rrezikon pankreasin akut qe shpie ne rrezikunper jeten. Alkooli sakakton gjithashtu dehje, atehere sistemi nervor qendror nuk arrin te kontrolloje veprimet e vullnetshme e te pavullnetshme te personit,por demi me i madh vjen nga perdorimi afargjate. Eshte vertetuar se per cdo liter alkool te konsumuar, vdesin 1000-2000 qeliza nervore te trurit. Keshtu qe perdoruesit kronik te alkoolit me kohe e cojne vetveten drejt demences (skizofreni, marrezi), degjenerimit mendor etj. Pra alkooli demton pa perjashtimte gjitha organet e trurit.

Etanoli

Etanoli gjithashtu i quajtur edhe alkool etilik, alkohol i pastër, përdoret si pije alkoolike, është substancë e paqëndrueshme, e djegshme, e pangjyrë, në gjendje agregatë të lëngshme. Etanoli është një psikoaktiv si droga, më i njohur si lloji i alkoholit në pijet alkoholike. Fermentimi i sheqerit në etanol është një nga reaksionet më të rëndësishme organike që kanë kryer njerëzit. Në kohët moderne, në mënyrë industriale etanoli fitohet nga produkte të mbetura gjatë përpunimit të naftës.

Historiku i etanolit Etanoli duke u përdorur si lëndë në një pipëz. Etanol është përdorur nga njerëzit që nga lashtesia si përbërës i pijeve alkoholike

.Mbetje të etanolit të tharë mbi 9000 - vjeçar është gjetur në një qeramikë në Kinë çka nënkuptojmë se pijet alkolike u përdorën edhe në nga njerëzit të periudhës të neolitit. Izolimi të etanolit relativisht të pastër është kompleksi i parë të arritur nga alkimistët persian , Muhammed ibn Zakarīya Rāzi ( Rhazes , 865 - 925 ).

Në 1796, Johan Tobias Lowitz ka fituar etanolin e pastër nga filtrimi i distiluar të etanolit nëpërmjet aktivizimit të qymyr drurit .

Antoine Lavoisier etanolin e përshkroi si një kompleks të karbonit, hidrogjenit dhe oksigjenit , dhe në 1808- Nicolas Theodore de Saussure ka vendosur formulën kimike të etanolit

Pesëdhjetë vjet më vonë , Archibald Scott Couper botoi formulën strukturore të etanolit, e cila vendos etanolin në komponimet e parë në mesin e të cilëve kishte struktura kimike.

Etanoli më parë ishte përgatitur sintetik ( në formë artificiale ) në 1827 nëpërmjet përpjekjeve të pavarura të Henry Hennel në Britaninë e Madhe dhe SG Sérullas në Francë .

Në 1828 Michael Faraday ka përgatitur nga etanoli acid-katalizator hidraulik etilik , një proces i ngjashëm me atë që përdoret sot për përdorim industrial etanol sintetizuar

Etanol është përdorur si llambë karburanti në Shtetet e Bashkuara që prej vitit 1840, por i vihet një taksë industriale alkoolit gjatë Luftës Civile për përdorimin industrial të saj ( d.m.th kushtëzohet me taksa prodhimi industrial).

Kjo taksë u anulua në 1906, dhe nga 1908 e tutje Ford Model bëri automobila të mund të përshtatej për të punuar me etanol. Me ndalimin e ardhshëm në 1920, shitësit e karburantit të etanolit u akuzuan se kanë qënë aleate e prodhuesve kontrabandues të pijeve alkoolike , dhe prej asaj kohe etanol karburanti i ra përdorimi deri në shekullin e XX ( njëzet )

Etanoli figuraEtanoli- djegien e tij në spektrin përshkruar.

Etanoli- djegia e cekët në një pjatë ushqimi.

Fenolet Fenolet janë derivate të hidrokarbureve aromatike tek të cilat grupi funksionar

hidroksil –OH lidhet drejtpërsëdrejti me atomet e karbonit të unazës së areneve si unaza benzenit, C₆H₅–OH (polihidroksilike). Fenolet dallohen prej alkoolve, si nga metodat e përfitimit, ashtu edhe në disa veçori kimike.

Fenoli, si dhe disa derivate të fenoleve, mbajnë edhe emra te zakonshme (triviale), por edhe me disa veçori kimike.

Fenolet në sasi të vogla përfitohen prej katranit të qymyr gurit me distilim fraksional. Në sasi të vogla gjenden në bimë. Fenolati i natriumit tretet në ujë të acidifikuar me acid klorhidrik.

Fenolet njëhidroksilike janë substanca të ngurta ose lëngje me erë karakteristike. Pak treten në ujë, por treten në tretës organikë. Fenoli është substancë kristalore e pa ngjyrë, me pikë shkrirjeje 42 °C , me pikë të vlimit 181 °C . Shumica e fenoleve përdoren si mjete dizenfektuese, sepse, për shumë mikroorganizma, janë helmues. P.sh. tretësira e fenolit 5% përdoret si mjet dezinfektues.

Fenoli në kontakt me kontakt me lëkuren njeriut përthithet dhe shkakton plagë, duke e helmuar organizmin. Ujërat industriale, e në veçanti ato të termocentraleve, janë shumë të ndotura me fenole. Fenoli duke u oksiduar shpenzon oksigjenin në ujë, kështu që jeta e gjallesave (peshqve) në ujë bëhet e pamundshme.

Fenolet janë komponime organike shumë aktive. Ky aktivitet varet nga prania e unazës së benzenit dhe e grupit hidroksil.

Në fenole zhvillohen dy lloje reaksionesh: Reaksionet që zhvillohen në grupin hidroksil të fenolit. Reaksionet që zhvillohen në unazën aromatike.

HidrokarburetHidrokarburet bëjn pjesë në grupin e

kimisë organike , dhe janë komponime të përbëra prej dy komponentave kryesorë karbonit dhe hidrogjenit .Hidrokarburet janë burime të rëndësishme në ushqimin e njeriut si përbërje e frutave , karotës në përbërjen e vajit të bimëve të larta,poashtu gjenden edhe në përbërjen e naftës , gazi nëntokësor . Hidrokarburet janë të ndara në hidrokarbure aciklike dhe hidrokrbure ciklike .

Hidrokarburet AciklikeHidrokarburet aciklike ndryshe quhen

alimfatike dhe janë të ndara në dy grupe : Hidrokarbure të ngopura dhe hidrokarbure të pangopura.

Hidrokarburet e ngopura ndryshe quhen Alkanët dhe kanë karakteristikë lidhjen njëfishe ( C-C ) të cilat gjat emërtimit marrin prapashtesën AN dhe kanë formulë të përgjithshme CnH₂n+₂ .

Hidrokarburet e pangopura ndahen në Alkenët dhe Alkinët . Alkenët si karakteristikë e kanë lidhjen dyfishe ( C=C ) dhe gjat emërtimit marrin papashtesën EN dhe kanë formulë të përgjithshme CnH₂n . Alkinët kanë karakteristikë lidhjen trefishe ( C≡C ) gjat emërtimit marrin prapashtesën IN kanë formulë të përgjithshme CnH₂n-₂ .

Hidrokarburet Ciklike

Hidrokarburet Ciklike ndryshe quhen aromatike ndahen në dy grupe : Cikloalkan dhe CikloalkenCikloalkanët emërtohen nëse emrit të alkanit i shtohet parashtesa CIKLO dmth Ciklo+Alkan=Cikloalkan psh. ( ciklopropan C₃H₆ ) dhe kanë formulë të përgjithshme CnH₂n ku n≥3 . Cikloalkenët emërtohen nëse emrit të alkenit i shtohet parashtesa CIKLO dmth Ciklo+Alken=Cikloalken psh. ( ciklopenten C₅H₈ ) dhe kanë formulë të përgjithshme CnH₂n-₂ ku n≥3 .

Përdorimi i HidrokarbureveHidrokarburet janë një nga burimet më të

rëndësishme energjitike të tokës. Mbizotërues të përdorimit të hidrokarbureve është si një burim i djegshëm i karburantit. Në formën e tyre të ngurtë , hidrokarburet marrin formën e asfaltit. Metani dhe etani janë në gjëndje të gaztë në temperaturat normale dhe nuk mund të jetë i lëngshëm nga presioni i vetëm . Propani është megjithatë lëng i lehtë, dhe ekziston më së shumti si një lëng. Butan është lëng i lehtë . Pentani është i lëngshëm në temperaturën normale , që zakonisht përdoret në kimi dhe industri si një lëndë gati pa erë të fuqishme. Heksani është gjithashtu është një jo-polar , jo-aromatik , tretës , si dhe një pjesë e rëndësishme e zakonshme benzinë . Heksani dhe oktanit - alkanët , alkenët dhe cikloalkanët izomerik janë komponentët kryesorë të benzinës , naftës ,dhe përzierje tretës industriale.

Diegia e karburantëve

Hidrokarburet aktualisht janë burimi kryesor i botës së energjisë elektrike dhe ngrohjes burimeve (si për shembull në shtëpi për ngrohje) për shkak të energjisë së prodhuar duke djegur. Shpesh kjo energji është përdorur si drejtpërdrejt në ngrohjen si ngrohës në shtëpi, të cilat i përdorin ose të naftës apo gazit natyror . Diegia e hidrokarbureve është përdorur për të ngrohur ujë , e cila pastaj është qarkulluar . Një parim i ngjashëm është përdorur për të krijuar energji elektrike në termocentralet . Metani lironvetëm një dioksid karboni (CO2) për dy Molekulat e ujit ( H2O ) .

Punoi : Albert Hilaj