Projekt për Integrim Ndëretnik në Arsim

Qendra për të Drejtat e Njeriut dhe Zgjidhjen e Konflikteve

Inkuadrimi i aktiviteteve përintegrimin ndëretnik në arsim

në shkollë

Trajnimi për diseminim në nivel të shkollës

2014

Agjenda e punës

1. Njoftim me konceptin për integrim ndëretnik në arsim

2. Kyqje aktivitete për integrim ndëretnik në shkollë

Si do ta paraqisnit multikulturën në vizatim?

bashkekzistencë e më shumë kulturave në një hapësirë

të cilat, përveç asaj që e ndajnë hapësirën, edhe mbështeten në njëri-tjetrin për të siguruar

ekzistencë të përbashkët

Cilat shoqëri janë multikulturore?

Cilat shoqëri janë multikulturore?

bashkekzistencë e më shumë kulturave në një hapësirë dhe të

gjitha janë të pranuara dhe të respektuara

bashkekzistencë e më shumëkulturave në një hapësirë

Multikultura si pjatë sallateMultikultura si pjatë sallate

1. 2. 3.

(1) Si ndjehen domatet në pjatë??

(2) Sa mund të kontaktojnë kastravecët dhe qepa?

(3) Çka fitojnë e çka humbin kur janë të vendosura në atë vend në pjatë?

(1) Ndjehen të rrezikuar nga të tjerët dhe më së miri ndjehen kur janë bashkë në një kupëz.

(2) Nuk kanë kontakte me kastravecët dhe qepët – distancohen nga ata sa më shumë që munden.

(3) Ftojnë: ndjenjë të sigurisë/ humbin: mundësi për komunikim dhe njohje të kastravecëve dhe qepës.

1.

2.

(1) Më mirë ndjehen kur grupohen bashkë dhe e kanë vendin e tyre në pjatë

(2) Vetëm disa prej tyre mund të kontaktojnë me kastravecët dhe me qepën – të tjerët janë të izoluar dhe nuk kanë mundësi për kontakte

(3) Fitojnë: ndjenjë të sigurisë/ humbin: mundësi që të gjithë të komunikojnë me kastravecët dhe qepën dhe t’i njohin (shumica dinë për të tjerët vetëm nga ajo që u përcjellin ata që kanë kontakte me ata)

(1) Ndjehen mirë në secilën pjesë të pjatës, në çfarëdo mjedisi

(2) Secila domate mund të kontaktojë lirshëm me kastravecët dhe qepën – në secilin moment është e njohur si domate (e ka ruajtur formën, ngjyrën dhe madhësinë e saj)

(3) Fitojnë: mundësi për njohje, komunikim dhe bashkëpunim me kastravecët dhe qepën / humbin: ???

3.

Multikultura është si tenxherja me çorbë?Multikultura është si tenxherja me çorbë?

Domatet janë zier me përbërës të tjerë

Nuk dallohen dhe tashmë nuk ndjehen si domate, por si pjesë e tërësisë së përbashkët

Në çorbë mund të dominojë shija e domateve, por kjo nuk është patjetër, nëse ka më ndonjë përbërës tjetër që është më shumë ose më “i fuqishëm”

MULTIKULTURA ËSHTË ZËVENDËSUAR ME ASIMILIM

koekzistencë me segreacion

koekzistencë me paralelizëm

koekzistencë me integrim

Çfarë shoqërie multikulturore dëshirojmë?

Në cilën pjatë janë paraqitur marrëdhëniet ndërmjet: • Shqiptarëve, maqedonasve dhe serbëve?• Maqedonasve, shqiptarëve dhe turqve?• Shqiptarëve, maqedonasve ?

Republika e Maqedonisë si shoqëri multikulturore/multietnike

1. 2. 3.

ShqiptarëMaqedonas

ShqiptarëMaqedonas

Romë Serbë Turq

1. 2. 3.

Hulumtimet dëshmojnë...

përmes arsimit të integruar

pa ndryshime në

arsimin

Si deri te shoqëria e mirëfilltë multikulturore/ multietnike?

Si deri te shoqëria e mirëfilltë multikulturore/ multietnike?

Si shkolla,

edhe qytetarët

Shkolla – kreatore e shoqërisë

ATËHERË ...

• Nëse nxënësit e grupeve të ndryshme etnike/gjuhësore nuk njoftohen...

• Nëse nuk ndërtojnë besim të ndërsjellë që në vegjëli, kur janë nxënës në shkollën fillore dhe të mesme ...

• Nëse nuk mësojnë të komunikojnë dhe bashkëpunojnë mes vete ...

FQIKOLEG

POLITIKAN

KUR TË RRITEN

FQIKOLEG

POLITIKAN

Çka është arsimi multikulturor?

• ekspozimi i të gjithë nxënësve në përmbajtje përmes të cilave njoftohen me kulturën e tjerëve (që të mundësohet kulturat pakicë të mësojnë edhe për veten, ndërsa ato shumicë të mësojnë edhe për ta)

• qëllimi është që të sigurohet respektim i tjerëve përmes njoftimit me kulturën e tyre

• futet përmes përmbajtjeve (verbale dhe të ilustruara) nga sfera e historisë, literaturës, muzikës, artit figurativ, etj.

• mundet, por nuk është e domosdoshme të mësohet përmes kontakteve me tjerët

Çka është arsim i integruar ndëretnik në RM?

• sigurim i sa është e mundshme më shumë aktiviteteve të përbashkëta ndërmjet nxënësve që mësojnë të ndarë sipas gjuhës mësimore (p.sh. maq dhe shq) apo mbi bazë tjetër (si rom)

• kur nuk është e mundshme përmes aktiviteteve mësimore, arrihet përmes aktiviteteve jashtëmësimore

• nuk është aq e rëndësishme se çfarë do të bëjnë nxënësit, por të bëjnë së bashku diçka që është në interes të përbashkët

• me rëndësi është produkti nga aktiviteti i përbashkët (i përcaktuar përmes qëllimit të përbashkët), siç është i rëndësishëm edhe procesi i ardhjes deri te produkti (përmes bashkëveprimit të drejtpërdrejtë)

Qëllimi është që nxënësit të mësohen me bashkëveprimin i cili u është i domosdoshëm për jetesë kompetente në shoqëri multietnike

• të zvogëlohen paragjykimet përmes kontaktit dhe bashkëveprimit ndërmjet pjesëtarëve të bashkësive të ndryshme etnike/kulturore

• të rritet bashkëpunimi – aktivitetet duhet të zhvillohen në atmosferë bashkëpunuese, e jo garuese

• të krijohen raporte të ndërvarësisë – produkti i aktiviteteve të varet nga pjesëmarrja e përbashkët e të gjithëve

Panair multikulturor i ushqimit

• A është produkti (panairi) rezultat i aktivitetit të përbashkët të pjesëtarëve të bashkësive të ndryshme etnike/gjuhësore? Prej ku shihet kjo?

• Vallë në procesin (përgatitja e panairit) është siguruar bashkëveprim i drejtpërdrejtë i pjesëtarëve të bashkësive të ndryshme etnike/gjuhësore? Prej ku shihet kjo?

Komuna 1Një komunë, në të cilën ka dy shkolla me mësim në gjuhën shqipe, ka vendosur të organizojë një ngjarje me emrin „Panair multikulturor i ushqimit“. Tetëdhjetë nxënës janë shpërndarë në gjashtë grupe të cilat, pasi kanë bërë hulumtim rrënjësor të ushqimit tradicional të disa bashkësive etnike që jetojnë në RM, me ndihmën e prindërve të tyre kanë përgatitur nga dy ushqime tradicionale dhe nga një desert që zakonisht e përgatisin për festat më të rëndësishme familjare në shtëpitë e pjesëtarëve të bashkësive etnike. Më pas, bashkë me arsimtarët e vet i kanë vendosur stendat në të cilat e kanë ekspozuar ushqimin, të shërbyer në mënyrë tradicionale. Kështu, në panairin ka pasur gjashtë stenda: një me ushqim tradicional shqiptar, një me ushqim tradicional maqedonas, një me ushqim tradicional turk, një me ushqim tradicional rom, një me ushqim tradicional vllah dhe një me ushqim tradicional serb. Nxënësit e dy shkollave kanë pasur rastin t’i shikojnë të gjitha stendat dhe të shijojnë nga pak prej ushqimit të ekspozuar të bashkësive të ndryshme etnike.

Komuna 2 Një komunë, në të cilën ka një shkollë me mësim në gjuhën shqipe dhe një me mësim në gjuhë maqedonishte dhe turke dhe me numër të konsiderueshëm të nxënësve romë, ka vendosur të organizojë ngjarje të përbashkët me emrin „Panair multikulturor i ushqimit“. Nxënësit e secilës shkollë, me ndihmën e prindërve të tyre, kanë përgatitur nga dy ushqime tradicionale dhe nga një desert që zakonisht përgatiten në shtëpitë e pjesëtarëve të bashkësisë së tyre etnike për festat më të rëndësishme familjare. Më pas, bashkë me arsimtarët dhe prindërit e vet i kanë vendosur stendat në të cilat e kanë ekspozuar ushqimin, të shërbyer në mënyrë tradicionale. Kështu, në panairin ka pasur katër stenda: një me ushqim tradicional shqiptar, një me ushqim tradicional maqedonas, një me ushqim tradicional turk dhe një me ushqim tradicional rom. Nxënësit e dy shkollave kanë pasur rastin t’i shikojnë të gjitha stendat dhe të shijojnë nga pak prej ushqimit të bashkësive „tjera“ etnike.

Komuna 3Një komunë, në të cilën ka një shkollë me mësim në gjuhën shqipe dhe një me mësim në gjuhën maqedonishte dhe në gjuhën turke dhe me numër të konsiderueshëm të nxënësve romë, ka vendosur të organizojë një ngjarje të përbashkët me emrin „Panair multikulturor i ushqimit“. Nga 20 nxënës të secilit grup etnik të përfaqësuar në të dyja shkollat janë shpërndarë në katër grupe „të përziera“ me numër të barabartë të maqedonasve, shqiptarëve, romëve dhe turqve. Secili grup me ndihmën e tre prindërve, ka përgatitur ushqim tradicional për një bashkësi etnike: nga dy ushqime dhe nga një desert që zakonisht përgatiten në shtëpitë e pjesëtarëve të bashkësisë së caktuar etnike për festat më të rëndësishme familjare. Më pas, secili grup „i përzier“ i nxënësve, bashkë më një grup „të përzier“ të arsimtarëve dhe prindërve e ka vendosur stendën „e vet“ në të cilën ka ekspozuar ushqimin që e ka përgatitur, të shërbyer në mënyrë tradicionale. Kështu, në panairin ka pasur katër stenda me ushqime tradicionale: shqiptare, maqedonase, turke dhe rome. Nxënësit e dy shkollave kanë pasur rastin që t’i shikojnë të gjitha stendat dhe të shijojnë më pak nga ushqimi i bashkësive „tjera“ etnike.

Lidhja ndërmjet arsimit multikulturor dhe të integruar ndëretnik

• arsimi multikulturor nuk është e domosdoshme të jetë i integruar, ndërsa e integruara është mirë të shoqërohet edhe me multikulturoren

• jo të gjitha aktivitetet multikulturore vetvetiu kontribuojnë për arsim të integruar

integrim i përmirësuar ndëretnik

ndjekje, mbështetje dhe

evaluim

nga institucionet ars.

ndj

ekje

, mbë

shte

tje d

he

eval

uim

ng

a ko

mun

at

trajnimedoracakë

• aktivitete të përbashkëta të/me nxënësve/it• aktivitete të përbashkëta të arsimtarëve• atmosferë dhe rrethim në shkollë• bashkëpunim me prindërit, bashkësinë dhe komunën

Përmirësim i integrimit ndëretnik

aktivitetet e përbashkëta me/të nxënës(ve)

aktivitetet më afatgjata jashtëmësimore:

projekt-seksione, punëtori multikulturore,

ekipe sportive

aktivitetete afatshkurtra jashtëmësimore:

piknikë, ekskursione, shfaqje, ahengje, vizita, punëtori

njëditore, aksione në shkollë dhe në komunitet

mësimi i rregullt:Mësimi në disa lëndë,

projekte më afatgjata në kuadër të lëndëve, mësimi

në natyrë, orët e lira/aktivitetet e projektit

aktivitetet për participim demokratik:

veprimi përmes organizatave të

nxënësve

realizim i AKTIVITETEVE TË PËRBASHKËTA me

NXËNËSIT

aktivitete të përbashkëta të

arsimtarëveBASHKËPUNIMI PROFESIONAL

planifikimi i përbashkët i mësimit

këmbimi i materialeve mësimore

përgatitja e përbashkët e instrumenteve për notim

përdorimi i materialeve të përgatitura nga të

tjerët

pjesëmarrja e përbashkët në trajnime dhe aktive profesionale

atmosferë shkollore dhe rrethim

ikonografi: karakteri multietnik i

bashkësisë/vendit në fotografitë dhe tekstet në muret

dokumente të shkollës:aktivitete për bashkëpunim ndëretnik dhe vizion/mision

në Programin vjetorparticipim demokratik i

nxënësvepërmes organeve të nxënësve

sensibilizim të nxënësve

përmes AShJ-së dhe përmbajtjeve tjera

mësimore dhe aktiviteteve jashtëmësimore

përgatitje profesionale e arsimtarëve

për punë në aktivitetet INA

bashkëpunim me komunën

bashkëpunim me prindërit

bashkëpunim me bashkësinë

Shkolla partnere

shkollë në një gjuhë

shkollë në gjuhë tjetër

shkollë në dy/tri gjuhë

aktivitete për ndryshim në shkollë

në bashkëpunim me shkolle partnere

të mëvetësishme

kontakt i drejtpërdrejtë

kontakt indirekt

aktivitete në vetë shkollën

• përgatitja profesionale e arsimtarëve

• participimi demokratik i nxënësve përmes organeve të nxënësve

• multikultura në dokumente dhe ikonografi

• Sensibilizimi i nxënësve përmes Arsimit për shkathtësi jetësore dhe përmbajtjeve të tjera mësimore e aktiviteteve jashtëmësimore

shkollë njëgjuhësheaktivitete të pavarura për ndryshim

atmosfera dhe mjedisi i shkollës

bashkëpunimi me prindërit, komunitetin dhe komunën

• aktivitete të përbashkëta afatshkurtra jashtëmësimore me nxënës (piknikë/ekskursione, festa/shfaqje, vizita)

• aktivitete të përbashkëta më afatgjate jashtëmësimore me nxënës (projekt-seksione, punëtori multikulturore)

• aktivitete të përbashkëta me nxënësit e mësimit të rregullt (orë të përbashkëta, projekte në kuadër të lëndëve)

• bashkëpunim përmes organizatave të nxënësve

shkollë njëgjuhësheaktivitete për ndryshim në bashkëpunim me shkollën

partnere

aktivitete të përbashkëta me/të nxënës(ve)

aktivitete të përbashkëta të arsimtarëve

• aktivitete të përbashkëta me nxënës• bashkëpunim profesional ndërmjet arsimtarëve

shkollë dy/tregjuhësheaktivitete për ndryshim

në bashkëpunim me shkollë partnere

njëgjuhëshetë pavarura

aktivitete të përbashkëta me/të nxënës(ve)

aktivitete të përbashkëta të arsimtarëve

të gjitha llojet e aktiviteteve të përbashkëta

të gjitha llojet e aktiviteteve përgatitore

Përmirësimi i gjendjeve në pikëpamje të integrimit ndëretnik në nivel të shkollës:

bashkëpunimi me arsimtarët

Në çka (dhe sa) mund të kontribuojnë aktivitetet për bashkëpunim ndërmjet arsimtarëve të gjuhëve të ndryshme mësimore? në shkollat dy/tregjuhëshe të shkollave partnere

punë në grupe të vogla (10 min.)

Përmirësimi i:• marrëdhënieve ndërmjet arsimtarëve

• marrëdhënieve ndërmjet nxënësve• cilësisë së mësimit

1. Pjesëmarrja në trajnime të përbashkëta për zhvillim profesional të realizuara nga ekspertë të vendit dhe të huaj

3. Realizimi i përbashkët i seksioneve/projekteve me grupe “të përziera” etnike/gjuhësore të nxënësve

4. Realizimi i përbashkët i aktiviteteve me nxënës që i kushtohen mirëkuptimit multikulturor

2. Pjesëmarrja në trajnime/punëtori për zhvillim profesional të organizuara dhe të realizuara nga komuna ose nga vetë shkollat

5. Planifikimi i përbashkët i orëve6. Këmbimi i materialeve mësimore 7. Vizita të kohëpaskohshme të ndërsjella për vëzhgimin e orëve 8. Përgatitja e përbashkët e testeve 9. Festimi i përbashkët i festave

10. Shoqërimi gjatë ekskursioneve dhe piknikëve të përbashkëta me nxënës

1) Realizimi i orëve të përbashkëta me nxënës të gjuhëve të ndryshme mësimore që janë të përfaqësuara

2) Këmbimi i pajisjeve

3) Zgjidhja e përbashkët e problemeve me nxënës të cilësdo gjuhë mësimore

4) Vendimmarrje e përbashkët e arsimtarëve për të gjitha çështjet që janë me interes për shkollën

5) Urim i ndërsjellë me rastin e Bajramit dhe Pashkës ose të ndonjë feste tjetër të rëndësishme për pjesëtarët e një bashkësie të caktuar etnike/kulturore

Cilat forma të tjera të bashkëpunimit janë të mundshme ndërmjet arsimtarëve të gjuhëve të ndryshme mësimore në shkollat dy/tregjuhëshe?

Si mund të shfrytëzohen aktivet profesionale që të sigurohet bashkëpunim ndërmjet arsimtarëve të gjuhëve të ndryshme mësimore? në shkollat dy/tregjuhëshe të shkollave partnere

punë në grupe të vogla (10 min.)

Përmirësimi i gjendjeve në pikëpamje të integrimit ndëretnik në nivel të shkollës:

aktivitete të përbashkëta me/të nxënës(ve)(seksione, punëtori multikulturore, aktivitete sportive, shfaqje, ekskursione)

Vizatim i përbashkët

Bashkëpunimi

ndërmjet realizuesve? Përdorimi i gjuhëve?

Produkti i

përbashkët?

Formimi i

grupeve?

Atmosfera?

Për çka mund të përdoret ky

aktivitet?

numër i balancuar i nxënësve nga bashkësitë e ndryshme etnike/gjuhësore e udhëheqin arsimtarë të secilës gjuhë të

përfaqësuar mësimore – mund të marrin pjesë edhe prindër

përdoren të gjitha gjuhët e përfaqësuara mësimore në mënyrë sa më të barabartë

mbahen takime të rregullta në kohëzgjatje 1-1,5 orë, një herë në javë – së paku gjatë një gjysmëvjetor

temën/aktivitetin e zgjedhin bashkërisht nxënësit e të gjitha bashkësive etnike/gjuhësore të përfaqësuara në shkollë

punohet në grupe të vogla („të përziera“) punohet në atmosferë të bashkëpunimit (gara është e mundur vetëm

ndërmjet grupeve „të përziera“)

Cilat seksione kontribuojnë për integrim ndëretnik?

seksionit i maketit

Bashkëpunimi ndërmjet realizuesve?

Bashkëpunimi ndërmjet nxënësve?

Trajtimi i nxënësve nga realizuesit?

Kohëzgjatja e aktivitetit?

Motivimi i nxënësve?

Efektet?

shfaqja e integruar ndëretnike

Gjuhët?

• përfaqësimi

• radhitja

Pjesëmarrës?• etnia• gjinia

Efektet?

Përmbajtjet/pikat?

• për kë/çka

• siPërgatitja?• kohëzgjatja• si/me këPubliku?• përfaqësimi• reagimet

Kur janë multikulturore?•përfshijnë përmbajtje për bashkësitë e ndryshme kulturore/etnike ose në to marrin pjesë pjesëtarë të bashkësive të ndryshme kulturore/etnike

Shfaqjet

Kur janë integruese?• përgatiten bashkërisht• ekzekutimi është “i përzier” – me pjesëmarrje të

pjesëtarëve të të gjitha grupeve gjuhësore/etnike të përfaqësuara në shkollë

• përmbajtjet janë ose “neutrale” ose të përbashkëta, ose për secilën bashkësi etnike janë të njëjta

• i trajtojnë njësoj të gjitha bashkësitë etnike/gjuhësore – në përfaqësimin dhe radhitjen e gjuhëve (dhe të përmbajtjeve)

Punëtoritë multikulturore• Seksioni me program sipas doracakëve të veçantë –

një herë në javë, së paku gjatë një gjysmëvjetori me grup «të përzier» gjuhësor/etnik të nxënësve

• e udhëheqin dy arsimtarëdygjuhëshe – me numër të barabartë të nxënësve të dy gjuhëve të ndryshme mësimore

ose njëgjuhëshe – me numër të barabartë të nxënësve të dy bashkësive etnike që mësojnë në gjuhë të njëjtë mësimore

Aksione dhë punëtori njëditore• Një takim i grupit «të përzier» të nxënësve me gjuhë të

ndryshme mësimore që bëjnë diçka bashkërisht (p.sh. aksion ekologjik, vizatim, përpunim të stolive, gara në futboll...)

• Mund t’i referohen secilit aktivitet ose përmbajtje, por duhet shpijnë drejt një qëllimi/produkti të përbashkët dhe të nxisin bashkëpunim ndëretnik

• Përfshijnë numër të balancuar të nxënësve të bashkësive të ndryshme etnike/gjuhësore dhe ato udhëhiqen nga arsimtarët e të gjitha gjuhëve të përfaqësuara mësimore

• Kanë efekt të kufizuar

Si përgatitje e nxënësve për pranimin e aktiviteteve të përbashkëta

•në orët e kujdestarisë realizohen punëtori në temat relevante

•për shkollat fillore tema më relevante janë:

- Marrëdhëniet interpersonale - Marrëdhëniet shoqërore

•për shkollat e mesme tema më relevante janë:- Marrëdhëniet me të tjerët- Qytetaria e përgjegjshme

Arsimi për shkathtësi jetësore (1)

Si mbështetje në realizimin e seksionit në temën e dhënë

•të gjitha punëtoritë realizohen me grup “të përzier” etnik/gjuhësor

•kur bëhet fjalë për çfarëdo teme që është e përfaqësuar në doracakë (p.sh., në temën Zhvillimi personal, Jeta e shëndoshë ose Relacioni me mjedisin jetësor ose...)

•materialet e punës përgatiten në të dyja/tria gjuhët mësimore, në të cilat mësojnë nxënësit, që marrin pjesë në seksion

Arsimi për shkathtësi jetësore (2)

Arsimi për shkathtësi jetësore (3)

Për njohjen e ndërsjellë dhe nxitjen e atmosferës kooperuese gjatë realizimit të aktiviteteve të përbashkëta

• mund të përdoren aktivitete hyrëse dhe përmbyllëse (në formë të lojërave) që janë pjesë e punëtorive ASHJ

• si aktivitete fillestare në seksionet “e përziera” ose si aktivitete për shoqërim në piknikët dhe ekskursionet e përbashkëta

Pjesëmarrja e prindërve

individuale ose

grupore

përmes bashkëpunimit me arsimtarë/prindër

të bashkësisë „së tyre“ etnike/gjuhësore

bashkëpunimit me prindër të bashkësisë „tjetër“ etnike/gjuhësore

me kërkesë

oseme vetiniciativë

Këshill i Prindërve aktiv dhe funksional

Çka mund të bëjë shkolla që të inkuadrohen prindërit në aktivitetet për integrim ndëretnik?

në bashkëpunim me arsimtarët/prindërit e bashkësisë së tyre etnike/gjuhësore në bashkëpunim me prindërit e bashkësisë tjetër etnike/gjuhësore

punë në grupe të vogla (10 min.)

• I anketon prindërit për mbledhjen e informacioneve për gatishmërinë e tyre për inkuadrim në INA

• i inkuadron në planifikimin e përbashkët të aktiviteteve• i informon në vazhdimësi për të gjitha aktivitetet e

realizuara • në mënyrë aktive e respekton përkatësinë e tyre

gjuhësore/kulturore • organizon ngjarje sociale që i inkuadrojnë në mënyrë aktive

prindërit • kërkon mendim nga ata për të gjitha çështje që janë të

rëndësishme për funksionimin e shkollës dhe e merr parasysh gjatë vendimmarrjes

Si mund t’i tërheqë shkolla prindërit që të marrin pjesë dhe të bashkëpunojnë?

Planifikimi i aktiviteteve

konkrete INA

Për aktivitetet në vetë shkollën

për aktivitetet e përbashkëta me shkollën partnere

Struktura e planit për aktivitetin e përbashkët konkret

1. Titulli i aktivitetit të përbashkët

2. Qëllimet e aktivitetit

3. Përgatitja e arsimtarëve për realizimin e aktivitetit

4. Hapat konkrete për realizimin e aktivitetit

- çfarë aktivitete hyrëse do të paraprijnë?- çka do të bëjnë nxënësit gjatë realizimit?- cili do të jetë produkti i aktivitetit?

5. Prezantimi/promovimi i aktivitetit të përbashkët

Aktivitete të përbashkëta me grupe

“të përziera” gjuhësore

1. Aktivitetet afatshkurtra të përbashkëta

jashtëmësimore me nxënës (piknikë,

ekskursione, shfaqje, vizita...)

2. Aktivitete më afatgjata të përbashkëta

jashtëmësimore me nxënës

(projekte-seksione, punëtori multikulturore...)

3. Aktivitete të përbashkëta me nxënës

në mësimin e rregullt (mësim në natyrë, orë të përbashkëta,

projekte në orët e rregullta...)

3. Bashkëpunimi profesional ndërmjet arsimtarëve

4. Aktivitetet e përbashkëta të organizatës/organizatave së/të nxënësve

Aktivitete të përbashkëta me

grupe “të përziera” gjuhësore

Përcjellja e aktiviteteve të

INA-s në shkollë

Përcjellja e aktiviteteve të INA-s në nivel të shkollës

Aktivitetet Dëshmitë Numri*

Në Programin vjetor është parashikuar Plani i aktiviteteve për INA, ndërsa vizioni dhe misioni janë adaptuar sipas INA-s

Informacion i veçantë në të cilin janë dhënë faqet e PV-së, që i përmbajnë ndryshimet e kërkuara (edhe PV-ja është vënë në dispozicion)

Arsimtarët realizojnë aktivitete më afatgjata të përbashkëta me grupe “të përziera” të nxënësve nga gjuhë të ndryshme mësimore

Raport i veçantë për secilin aktivitet, me përshkrim të aktivitetit, me listë të pjesëmarrësve (nxënës dhe arsimtarëve) dhe fotografi nga realizimi

Është përfaqësuar ikonografia multikulturore (materiali i i pikturuar/vizatuar dhe i shkruar në korridore)

Fotografi nga ikonografia dhe listat e nxënësve dhe/ose arsimtarëve që i kanë përgatitur

Në listat e pjesëmarrësve identifikohet gjinia dhe gjuha mësimore e pjesëmarrësve, ndërsa për nxënësit edhe përkatësia etnike

*Në kolonën numër shkruhet numri i aktiviteteve të zbatuara sipas kategorive, dhe/ose numri i mësimdhënësve të kyçur, nxënës dhe/ose prindër ne nivel të

shkollës

Përcjellja e aktiviteteve të INA-s në nivel të shkollës (2)

Materiali që shërben si dëshmi sigurohet në dy nivele:1. Portofoli i shkollës – i përmban dokumentet dhe raportet e aktiviteteve të realizuara INA2. Portofolat individuale – së paku 70% e arsimtarëve që ishin të pranishëm në trajnimin për diseminim mbledhin të dhëna se kanë marrë pjesë në realizimin e aktiviteteve për integrimin ndëretnik në arsim

Evidenca mbahet në vazhdimësi – raportet përgatiten menjëherë pas përfundimit të aktivitetit. Në kolonën për shënime shkruhet numri i aktiviteteve të realizuara sipas kategorive dhe/ose numri i arsimtarëve të inkuadruar, nxënësve dhe/ose prindërve në nivel të shkollës.

CERTIFIKATA

Çka përfshin procedura për

certifikim?

Çka përfshin procedura për certifikim?

• Zhvillimi i kompetencave për integrimin ndëretnik dhe sigurimi i evidencës për aktivitetet e realizuara INAplanifikimi dhe realizimi i aktiviteteve për integrim ndëretnik (dhe dokumentimi i shembujve të mirë nga aktivitetet e realizuara)

• Vetevaluimi dhe reflektimi analiza e praktikës sonë dhe identifikimi i aspekteve për zhvillim të mëtejmë

• Evaluimi formal për certifikim demonstrimi i kompetencave për realizimin e aktiviteteve INA përmes portofolit profesional

Çka përfshin portofoli për integrimin ndëretnik?

1. Përgatitjen për realizimin e aktiviteteve të pavarura dhe/ose të përbashkëta

2. Produktet e nxënësve nga realizimi i aktiviteteve3. Fotografi dhe/ose video-materiale nga realizimi i aktiviteteve4. Shënime nga reflektimi/analiza e aktiviteteve të realizuara 5. Botimi i praktikave të suksesshme në publikime të ndryshme/ueb-

faqe6. Hulumtime dhe studime aksionare të rasteve që kanë të bëjnë me

kontrollimin dhe efektivitetin e qasjeve për integrimin ndëretnik 7. Raportet e trajnimeve të mbajtura dhe punëtorive për INA (në rol

të trajnuesit)Portofoli për arsimtarë mund t’i inkuadrojë të gjitha pikat e dhëna,

ndërsa portofoli për drejtorë dhe bashkëpunëtorë profesionalë i përfshin pikat nga 4 deri në 7

Kriteret për marrje të certifikatës për integrimin ndëretnik në arsim për realizuesit e aktiviteteve

1. Pjesëmarrja në trajnime për integrim ndëretnik 2. Dëshmitë e ofruara në portofol për aktivitetet e

realizuara në mënyrë të pavarur (aktivitete përgatitore me nxënës në një gjuhë mësimore) dhe aktivitete të përbashkëta (me nxënës në dy ose më shumë gjuhë mësimore)

Aktivitetet e përbashkëta duhet të realizohen sipas kritereve të PINA-s që kanë të bëjnë me tri fusha: : (1) përgatitja, (2) realizimi dhe (3) promovimi