projekt współfinansowany ze środków unii europejskiej w ramach europejskiego funduszu...

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

www.pomorskibarometr.plwww.wup.gdansk.pl/barometr

Równość szans kobiet i mężczyzn na rynku pracy

Anna Urbańczyk, trenerka równościowa


ww

w.p

omor

skib

arom

etr.p

l

Dane demograficzne

Ludność Polski (31 III 2011 r.) 38 511 800 osób

W tym:

Mężczyźni 18 643 800 osób – 48,4 %

Kobiety 19 868 000 osób – 51, 6 %

Źródło: Raport z wyników Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań

2011, 2012 r. GUS


ww

w.p

omor

skib

arom

etr.p

l

Dane demograficzneW województwie pomorskim:

Ludność 2 283 500 osób, w tym:

Mężczyźni 1 113 500 osób – 48,8 %

Kobiety 1 170 000 osób – 51, 2 %

Stan w dniu 31 XII 2011 r.Źródło: Wskaźniki monitorujące rynek pracy w województwie pomorskim,

Wojewódzki Urząd Pracy w Gdańsku


ww

w.p

omor

skib

arom

etr.p

l

Dane demograficznewykształcenie

Wykształcenie wyższe 17 % ludności, w tym:

Mężczyźni 14,8 % Kobiety 19,19 %

Średnie i policealne 31,6 % ludności, w tym:

Mężczyźni 29,1 % Kobiety 33,8 %

Zasadnicze zawodowe 21,7 % ludności, w tym:

Mężczyźni 27,9 % Kobiety 15,9 %Źródło: Raport z wyników Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań

2011, 2012 r. GUS


ww

w.p

omor

skib

arom

etr.p

l

Dane demograficzneW województwie pomorskim ludność w wieku produkcyjnym: 1 467 200

Osoby bezrobotne (zarejestrowane): 106 700 (wzrost 1,9 % w stosunku do 2010 r., od 2009 r. wzrost)

Bezrobotne kobiety: 60 600 – 56,8 - (wzrost 8,6 % w stosunku do 2010 r., od 2009 r. wzrost)

Stan w dniu 31 XII 2011 r.Źródło: Wskaźniki monitorujące rynek pracy w województwie pomorskim,



ww

w.p

omor

skib

arom

etr.p

l

Dane demograficzneW województwie pomorskim:

Współczynnik aktywności zawodowej w I kwartale

2012 r. - 54,7% (niższy od średniej ogólnokrajowej – 56%)Źródło: Raport końcowy Pomorski barometr zawodowy 2012

Współczynnik aktywności zawodowej w IV kwartale

2011 r. - 55,8 % (spadek w stosunku do 2010 r.)

Mężczyźni – 65,1%, kobiety – 47,6 % Źródło: Wskaźniki monitorujące rynek pracy w województwie pomorskim,



ww

w.p

omor

skib

arom

etr.p

l

Dane demograficzneWskaźnik zatrudnienia w I kwartale

2012 r. - 49,0% (niższy od średniej ogólnokrajowej – 50,1%)

Źródło: Raport końcowy Pomorski barometr zawodowy 2012

Wskaźnik zatrudnienia w IV kwartale 2011 r. - 50,7 % (spadek w stosunku do 2010 r.)

Mężczyźni – 60,2%, kobiety – 42,1 % Źródło: Wskaźniki monitorujące rynek pracy w województwie pomorskim,



ww

w.p

omor

skib

arom

etr.p

l

Różnice wynagrodzeń

Kobiety w Polsce osiągają przeciętne wynagrodzenie o 21,7% niższe od przeciętnego wynagrodzenia mężczyznŹródło: Badanie jakościowe gospodarstw domowych w ramach projektu systemowego: Godzenie ról rodzinnych i zawodowych kobiet i mężczyzn, Warszawa 2009 r.

Różnice w sektorachNajlepiej płatne branżeMaksimum: bankowość – kobiety średnio 2 100 złotych mniej od mężczyznMinimum: energetyka i ciepłownictwo – kobiety średnio 550 złotych mniej od mężczyznNajgorzej płatne branże – różnica 200 złŹródło:Raport płacowy Sedlak & Sedlak 2012, 2012 r.


ww

w.p

omor

skib

arom

etr.p

l

Dyskryminacja bezpośredniaRozdział IIa, Art 18, § 3 Kodeksu Pracy:

Dyskryminowanie bezpośrednie istnieje wtedy, gdy pracownik z jednej lub z kilku przyczyn określonych w § 1 (cechy prawnie chronione m.in. płeć) był, jest lub mógłby być traktowany w porównywalnej sytuacji mniej korzystnie niż inni pracownicy.

Dyskryminacja za względu na płeć.


ww

w.p

omor

skib

arom

etr.p

l

Segregacja pionowa i pozioma na rynku pracy

Segregacja pozioma - podział sektorów gospodarki i zawodów na “męskie” i “kobiece”, podział będący konsekwencją stereotypów płci. Łączy się z nim niski prestiż pracy w sektorach sfeminizowanych.

Segregacja pionowa - utrudniony dla kobiet dostęp do awansu, zajmowania stanowisk kierowniczych i decyzyjnych.


ww

w.p

omor

skib

arom

etr.p

l

„Szklane” zjawiskaLepka podłoga - trwałe przywiązanie („przylepienie”) kobiet, ale także np. imigrantów, osób z niepełnosprawnością, do stanowisk z najniższego poziomu dochodów i prestiżu, bez możliwości awansu. Zjawisko to dotyczy przede wszystkim kobiet pracujących w sfeminizowanych zawodach: sprzątaczka, pomoc domowa, personel biurowy, pielęgniarka, nauczycielka...


ww

w.p

omor

skib

arom

etr.p

l

„Szklane” zjawiskaSzklany sufit - niewidzialna bariera, która skutecznie blokuje pracownika przed pięciem się w zawodowej hierarchii ku wysokim pozycjom. Występuje w pracy / biznesie czy polityce. Szklane ruchome schody/winda - przeciwieństwo szklanego sufitu, umożliwiają spektakularny awans, głównie mężczyznom.Szklane ściany - sytuacja, w której kobiety często pracują na stanowiskach tzw. peryferyjnych, pomocniczych, administracyjnych, wspierających. Z takich stanowisk o wiele trudniej jest awansować na stanowiska kierownicze, centralne.


ww

w.p

omor

skib

arom

etr.p

l

Przyczyny różnic w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn

- praca w różnych sektorach,- praca w różnych zawodach,- praktyki stosowane w miejscach pracy i systemy płac,- niedocenianie pracy i umiejętności kobiet,- niewielka liczba kobiet na stanowiskach zarządczych i kierowniczych,- role oraz tradycyjne obowiązki kobiet i mężczyzn.Źródło: Przeciwdziałanie różnicy w wynagrodzeniu kobiet i mężczyzn w Unii Europejskiej, Komisja Europejska, 2011 r.


ww

w.p

omor

skib

arom

etr.p

l

Płeć społeczno – kulturowa (gender)

Zespół cech, atrybutów, postaw, ról społecznych, a także oczekiwań społecznych, odmiennych wobec kobiet i mężczyzn.Wynika z istnienia stereotypów płci.


ww

w.p

omor

skib

arom

etr.p

l

Płeć społeczno – kulturowa (gender)

Na podstawie płci kulturowej przypisywane są wszystkim kobietom i mężczyznom określone cechy, umiejętności, talenty czy predyspozycje, także w sferze zawodowej, zatrudnienia.Gender określa co jest „dozwolone”, oczekiwane czy wręcz pożądane w odniesieniu do kobiet i mężczyzn oraz ich zachowań.


ww

w.p

omor

skib

arom

etr.p

l

Specjalizacja pracy ze względu na płeć

Kontrakt płci - tradycyjny podział obowiązków.

Z kontraktu płci wynika specjalizacja pracy ze względu na płeć.Specjalizacja zakłada, że mężczyźni są bardziej efektywni na rynku pracy, a kobiety – w gospodarstwie domowym.Bierze się z i wspiera stereotypy płci.Sprzyja dezaktywacji zawodowej kobiet.


ww

w.p

omor

skib

arom

etr.p

l

Postrzeganie pracy zawodowej mężczyzn

- podstawa ekonomicznego bytu rodziny – w sytuacji kryzysowej działanie całej rodziny skupia się na ochronie pracy mężczyzny,- samorealizacja życiowa,- kariera zawodowa.Podkreślane są korzyści dla całej rodziny.Źródło: Badanie jakościowe gospodarstw domowych w ramach projektu systemowego:

Godzenie ról rodzinnych zawodowych kobiet i mężczyzn, CRZL, 2009 r.


ww

w.p

omor

skib

arom

etr.p

l

Postrzeganie pracy zawodowej kobiet

- uzupełnienie budżetu rodziny,- finansowanie własnych wydatków (w tym wydatków związanych z organizacją opieki nad dzieckiem),- potrzeba „wyjścia do ludzi”,- czynnik motywujący, aby o siebie zadbać,- źródło prestiżu, ucieczki od bycia zaklasyfikowaną jako „kura domowa”.Podkreślane są indywidualne korzyści samej kobiety, a nie całej rodziny.Źródło: Badanie jakościowe gospodarstw domowych w ramach projektu systemowego:

Godzenie ról rodzinnych zawodowych kobiet i mężczyzn, CRZL, 2009 r.Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

ww

w.p

omor

skib

arom

etr.p

l


ww

w.p

omor

skib

arom

etr.p

l

Model rodziny w PolsceŹródło: Potrzeby prokreacyjne oraz preferowany i realizowany model rodziny, CBOS. 2012 r.

• Preferowany:Partnerski: 48%

Mieszany: 27%

Tradycyjny: 22%

Odwrócony: 1%

Trudno powiedzieć: 2%

• Realizowany:Partnerski: 28%

Mieszany: 26%

Tradycyjny: 20%

Odwrócony: 3%

Obydwoje nie pracują: 13%

Inna sytuacja: 9%

Co zatrzymuje kobiety poza rynkiem pracy?

Niewidoczna praca w sferze prywatnej:

Państwowa opieka przedszkolna i żłobkowa jest zapewniona w 50%.

Opieka nad osobami niesamodzielnymi np. osoby starsze, osoby z niepełnosprawnością – w 10%.


ww

w.p

omor

skib

arom

etr.p

l

Role rodzinne kobiet i mężczyzn

- obszar rodzicielstwa, szczególnie w jego pierwszym okresie, jest zdecydowanie domeną kobiet,- rola ojca w pierwszym okresie życia dziecka jest praktycznie niezdefiniowana – nie jest on postrzegany jako niezbędny dla rozwoju dziecka,gdy w rodzinie pojawiają się dzieci, zaczyna być realizowany model niepartnerski.Źródło: Badanie jakościowe gospodarstw domowych w ramach projektu systemowego:

Godzenie ról rodzinnych zawodowych kobiet i mężczyzn, CRZL, 2009 r.


ww

w.p

omor

skib

arom

etr.p

l

Budżet czasu- struktura wykorzystywania czasu wolnego i czasu przeznaczonego na pracę w gospodarstwie domowym;- w Polsce istnieją znaczące różnice pomiędzy budżetem czasu kobiet i mężczyzn.


ww

w.p

omor

skib

arom

etr.p

l

Kobiety poświęcają tygodniowo przeciętnie 20,4 godziny na pracę w gospodarstwie domowym, a więc o 8 godzin więcej niż mężczyźni (12,8 godzin). W związkach małżeńskich różnica ta jeszcze pogłębia się (kobiety – 24,5 godzin, mężczyźni – 4,2 godzin).

Praca zawodowa zajmuje kobietom, które są mężatkami i mają dzieci – 6 godzin i 29 minut dziennie. U żonatych mężczyzn z dziećmi jest to o godzinę więcej – 7 godzin i 34 minuty.


ww

w.p

omor

skib

arom

etr.p

l

Praca zawodowa zajmuje kobietom, które są mężatkami i mają dzieci – 6 godzin i 29 minut dziennie. U żonatych mężczyzn z dziećmi jest to o godzinę więcej – 7 godzin i 34 minuty.Obowiązki rodzinne związane z prowadzeniem domu jako powód rezygnacji z pracy wskazało 36,1% biernych zawodowo kobieti 5,5 % biernych zawodowo mężczyzn.

Źródła: (1) Kobiety w Polsce, GUS, Warszawa 2007 r.; (2) Badanie Opracowanie i

realizacja w terenie badania jakościowego gospodarstw domowych wykonane w

ramach projektu Godzenie ról rodzinnych i zawodowych kobiet i mężczyzn; (3) GUS,

IV kwartał 2011 r.


ww

w.p

omor

skib

arom

etr.p

l

Problematyka równości płci w raporciePomorski barometr zawodowy

Na Pomorzu obserwuje się nasycenie kwalifikacji na najwyższym poziomie – kobietom, tym bardziej przy „szklanych zjawiskach”, lepsze wykształcenie nie pomaga w znalezieniu pracy.

Jednocześnie największą luką kompetencyjną okazał się brak doświadczenia zawodowego.

Nie podejmując pracy zawodowej po ukończeniu kształcenia lub przebywając na urlopie macierzyńskim, wychowawczym kobietom zmniejszają się szanse zatrudnienia.


ww

w.p

omor

skib

arom

etr.p

l


Poza charakterystycznymi dla danych zawodów kwalifikacjami najbardziej pożądaną kompetencją ogólną jest umiejętność nauki i szybkiego przystosowania do zmieniających się warunków.

Pozyskanie tej kompetencji w raporcie było kojarzone z edukacją na poziomie wyższym – szansa dla kobiet.


ww

w.p

omor

skib

arom

etr.p

l


W ranking zawodów, na które jest największe

zapotrzebowanie na pomorskim rynku pracy (Tabela 5.1), zastosowano same męskie formy, oprócz:Poz. 5 – pomoce i sprzątaczki biurowe, hotelowe i pokrewne,

Poz. 15 – pielęgniarki specjalistki.



ww

w.p

omor

skib

arom

etr.p

l


W ranking zawodów zidentyfikowanych jako deficytowe (Tabela 5.2), zastosowano same męskie formy, oprócz:Poz. 6 – pielęgniarki bez specjalizacji lub w trakcie specjalizacji,

Poz. 20 – sekretarki (ogólne).

Nastąpiło stereotypowe przypisanie zawodów płciom.



ww

w.p

omor

skib

arom

etr.p

l


Według danych Związku Liderów Sektora Usług Biznesowych w Polsce płeć nie jest czynnikiem decydującym o zatrudnieniu w sektorze, choć w wielu przypadkach jest charakterystyczna dla rodzaju centrum świadczącego usługi np. mężczyźni pracują w IT i centrach R&D, w centrach usług wspólnych i księgowych - kobiety.


ww

w.p

omor

skib

arom

etr.p

l


Outsourcing usług biznesowych – względnie mała rotacja pracowników centrów – 10% w Trójmieście (dane ogólnopolskie 15%).Specyfika branżowa np. centra księgowe charakteryzują się wyższą rotacją z racji wysokiego udziału w zatrudnieniu młodych kobiet i dość częstego przerywania przez nie pracy w związku z obowiązkami macierzyńskimi.


ww

w.p

omor

skib

arom

etr.p

l


Rekomendacje z raportu:

Zmiana struktury kształcenia na poziomie wyższym.

Obecnie zbyt wiele osób kształci się na kierunkach społecznych, humanistycznych i pedagogicznych – są to w większości kobiety.

(Relatywnie tanie kierunki, kierunki na prywatnych wyższych uczelniach).


ww

w.p

omor

skib

arom

etr.p

l


Scenariusze gospodarcze określone w Strategii Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020

Najbardziej prawdopodobny Scenariusz III – Rozwój w warunkach ograniczonych zasobów zawiera:

„Aktywizacja zawodowa kobiet i osób niepełnosprawnych będzie pozytywnym tego efektem”.


ww

w.p

omor

skib

arom

etr.p

l

Dziękuję za uwagę

Kontakt:

Anna Urbańczyk

e-mail: [email protected]

tel. 604 48 19 69


ww

w.p

omor

skib

arom

etr.p

l

projekt współfinansowany ze środków unii europejskiej w ramach europejskiego funduszu...

Documents