projekti “agrolabs”agrolabs.eu/images/agrolabs-newsletter-3_al-1.pdf · mbrojtja ndaj...
TRANSCRIPT
Projekti “AgroLabs”
Projekti AgroLabs ka për qëllim të nxisë prodhimin dhe përhapjen
e prodhimeve inovative bujqësore dhe ushqimore në territorin e
„Ballkanit - Mesdheut“ nëpërmjet: organizimit të zinxhirëve lokalë
për krijimin e vlerave të shtuara, mbështetjes për biznesin e vogël
e të mesëm (SME-ve) dhe prodhuesit në zbatimin e projekteve të
tyre të zhvillimit, si dhe nëpërmjet krijimit të tregjeve të reja për
prodhimet e tyre me anë të procedurës së hapur.
Përveç kësaj, objektivat specifike të AgroLabs do të ndihmojnë për
përfshirjen e zinxhirëve të industrisë ushqimore dhe për krijimin e
grupimeve (clusters) lokalë, do të stimulojnë sipërmarrjet e reja dhe
inovacionet, do të përmirësojnë dukshmërinë dhe reputacionin e
prodhimeve bujqësore dhe ushqimore tradicionale, do të zhvillojnë
tregtimin e tyre dhe do të rrisin kapacitetin lokal nëpërmjet aksesit të
lirë në shkëmbimet transnacionale dhe do të vënë bazën për hapjen
e tregjeve të produkteve bujqësore në territorin e “Ballkanit –
Mesdheut” dhe integrimin me grupime në fushën e prodhimeve
agroushqimore brenda caqeve të BE-së.
Për t`i arritur qëllimet e rritjes së qëndrueshme në sektorin e
prodhimeve bujqësore e ushqimore, duhet të përfshihen të
gjithë pjesëmarrësit e interesuar.
Në edicionin e tretë të buletinit “AgroLabs” ne ju prezantojmë
konkluzionet e katër hulumtimeve për diagnostikimin e zinxhirëve
të vlerës agro-ushqimore në secilën prej katër fushave të
objektivave të projektit AgroLabs, si edhe evenimentet që janë
organizuar këto muajit e fundit në kontekstin e projektit AgroLabs.
Diagnostikimi i zinxhirit të vlerës së agro-ushqimeve ka për
qëllim të krijojë një “hartë” të prodhimit vendas dhe ku të
përfshihen edhe pjesëmarrësit në të, të identifikojë problemet
që ekzistojnë , të mbledhë të dhëna, të cilat mund të përdoren
si instrumente për gjetjen e zgjidhjeve, të përshkruajë
alternativat e mundshme dhe të arrijë shkëmbim dijesh.
1. Hulumtimi për diagnostikimin e zinxhirit të vlerës së
agro-ushqimeve në hallkën rajonale në Imatia.
Konkluzionet e hulumtimit për diagnostikimin e zinxhirit të vlerës
së agro-ushqimeve në hallkën rajonale në Imatia janë këto:
Sipas statistikës vendase dhe sipas statistikës së BE-së, Zona e
Maqedonisë Qendrore është një nga rajonet kryesore bujqësore në
Greqi, i cili karakterizohet për prodhimin e konsiderueshëm të
produkteve bujqësore për sa i përket sipërfaqeve të
përfshira në këtë prodhim dhe sasive të prodhuara, si edhe
pjesës së konsiderueshme të popullsisë që është zënë në
prodhimin primar të agro-ushqimeve. Ky konkluzion vlen aq
më tepër për hallkën rajonale në Imatia.
Imatia duket se është përqendruar posaçërisht në
kultivimin e frutave me bërthamë (pjeshkat, nektarinat,
qershitë, etj.); dy prej tyre kanë Treguesin e mbrojtjes
gjeografike: pjeshkat Naoussa dhe qershitë Rodochorion.
Gjithashtu, kjo zonë është tepër e varur nga eksporti i këtyre
produkteve.
Problemet/rreziqet kryesore me sa duket kanë të bëjnë me shitjet,
formimin e çmimeve dhe financimin, dhe më konkretisht: mungon
mbrojtja ndaj produkteve të importit, janë të larta nivelet e tatimit
direkt dhe indirekt, dhe në përgjithësi mungon likuiditeti, financimi
dhe grumbullimi i pagesave shkon me vështirësi.
Pjesëmarrësit lokalë shfaqin mjaft interes për grupimin
AgroLabs, i cili mund të shfrytëzohet për të ndjekur në
mënyrë aktive mundësitë për sektorin lokal agro-ushqimor,
sikundër janë identifikuar në hulumtim, e konkretisht:
përpunimi dhe më tej shfrytëzimi i markës tregtare të
Hallkën rajonale të Zonës së Maqedonisë Qendrore
dhe Imatias për produkte vendase,
akcentimi posaçërisht mbi prodhimin e produkteve me
mbrojtje të emërtimit të origjinës dhe treguesit gjeografik,
të cilat kanë arritur një shkallë të lartë njohjeje,
përqendrimi në produkte agro-ushqimore me vlerë të shtuar
dhe në qasje të reja të integruara dhe bashkëkohore për
prodhimin e produkteve që lidhen me tendencat e reja
të ushqyerjes më të shëndetshme.
2. Hulumtimi për diagnostikimin e zinxhirit të vlerës së
agro-ushqimeve në Limasol
Sipërfaqja e përgjithshme bujqësore, që është konstatuar gjatë
regjistrimit të fundit bujqësor në Qipro arrin në 137 764 hektarë
(Zyra e Statistikave, viti 2010). Bimët mjekësore dhe aromatike,
të cilat njihen gjithashtu si bimë medicinale ose erëza, janë
bimë që përdoren për shije më të mirë në gatime dhe pije, për
ilaçe, produkte të kozmetikës, bojëra dhe parfume, dhe për
qëllime të tjera shtëpiake dhe në ekonomi.
Konkluzionet pas diagnostikimit të zinxhirit të vlerës në sektorin
agro-ushqimor janë këto:
Probleme tregtare shqetësuese (marketingu, çmimet,
vonesat e pagesave).
Probleme me kontrollin pas prodhimit të bimëve mjekësore
dhe aromatike.
Sipas prodhuesve, është e rëndësishme që të bëhen
trajnime mbi çështjet e kultivimit dhe tregtimit të bimëve
mjekësore dhe aromatike.
Ndërmarrjet e vogla e të mesme (NVM) janë instrumentet
kryesore për suksesin e bimëve mjekësore dhe aromatike
për sa i përket reputacionit të tyre, cilësisë së produkteve
dhe afrisë së tregjeve.
Si çështje të rëndësishme quhen problemet tregtare, formimi i
çmimeve, popullarizimi dhe gjithashtu mungesa e infrastrukturës.
3. Hulumtimet për diagnostikimin e zinxhirit të vlerës së
agro-ushqimeve në Qarkun e Fierit.
Zona e Myzeqesë në Qarkun e Fierit njihet për prodhimin e
konsiderueshëm të produkteve bujqësore, ku një vend me rëndësi
zënë prodhimi i drithërave, pemët drufrutore, ullishtat, vreshtat dhe
blegtoria. Kohët e fundit është regjistruar një rritje e sipërfaqeve që
mbillen me perime (shalqi dhe pjepër), kultura foragjere dhe pemë
drufrutore; kjo rritje shpjegohet me infrastrukturën e përmirësuar të
rrugëve, që lidhin fshatrat me qytetin e Fierit dhe me kërkimin e
këtyre produkteve nga ana e banorëve vendas.
Konkluzionet pas diagnostikimit të zinxhirit të vlerës në agro-
ushqime janë këto:
Rezultatet e hulumtimit tregojnë se autoritetet e dinë
jashtëzakonisht mirë situatën në sektorin agro-ushqimor të
Qarkut të Fierit.
Sfidat që i dalin sektorit agro-ushqimor kanë të bëjnë me
burimet e investuara, kushtet e ruajtjes dhe përpunimit të
prodhimeve. Është konstatuar se janë të kufizuara njohuritë
për praktikat e mira bujqësore, për legjislacionin dhe çështjet
që kanë të bëjnë me marketingun dhe tregtimin.
Autoritetet e vlerësojnë nevojën e trajnimeve dhe i kanë
identifikuar qartë temat më të rëndësishme.
4. Hulumtimet për diagnostikimin e zinxhirit të vlerës së
agro-ushqimeve në Qarkun e Blagoevgradit.
Burimet tokësore në Qarkun e Blagoevgradit janë të kufizuara.
Ndonëse kjo zonë zë vendin e tretë nga madhësia (pas qarkut
të Burgasit dhe të Sofjes) tokat e punueshme janë me përmasa
mjaft të kufizuara dhe kapin vetëm 155 091 hektarë ose 13.2
për qind të sipërfaqes së përgjithshme të qarkut dhe vetëm 2.3
për qind të tokave të punueshme të vendit.
Zinxhiri agro-ushqimor në këtë zonë si pjesë e industrisë
ushqimore të vendit përfshin prodhimin dhe përpunimin e
produkteve me origjinë bimore.
Drithëra; bimë leguminoze: bizele foragjere – kokërr, fasule;
kultura teknike: duhan oriental; kultura foragjere: jonxhe, misër
foragjer, bizele foragjere; perime e fruta të freskëta: patatet,
domatja; pemëtore dhe vreshta: mollë, dardhë, kajsi, pjeshkë
dhe nektarina, kumbull e butë dhe kumbull e egër, qershi,
vishnjë, mjedër, varietete hardhi rrushi, rrush tryeze;
Produkte me origjinë shtazore: gjedhë, dema, dhen, gica,
kuaj, gomerë, mushka, mace, pula për vezë, brojlerë,
gjeldeti për majmje, shkurta, struca, koshere bletësh,
peshq: krapi, trofta; lepuj, krimb Kalifornie, kërmij.
Konkluzionet pas diagnostikimit të zinxhirit të vlerës në agro-
ushqime janë këto:
Në sektorin e kultivimit të bimëve në Qarkun e Blagoevgradit
duket qartë se, në shumicën e bashkive mbizotërojnë fermat.
Arsyeja është e qartë: fragmentimi i tokës së punueshme, i
cili është pasojë kryesisht e relievit malor të kësaj zone.
Çmimet e ulëta të blerjes dhe mundësitë e pamjaftueshme
për prodhimin kanë ndikim negativ në prodhimin bujqësor;
Mungojnë qendra agro-biznesi dhe qendra teknike, të cilat
mund të këshillojnë prodhuesit për sa i përket kushteve të
tregut dhe të organizojnë trajnime, me qëllim të përmirësojnë
kulturën e tyre agro-teknike dhe dijet për tregun;
Nuk shfrytëzohen mundësitë që ofrojnë Programet
Evropiane të zhvillimit të bujqësisë.
Lajmet më të fundit:
Seminaret për projektin AgroLabs në Greqi u organizuan me sukses nga Universiteti i Atikës Perëndimore.
Seminari i parë u zhvillua në Veria, më 12 shkurt, ditën e martë, në
Dhomën e Imatias, ndërsa seminari tjetër u organizua në Negush
më 13 shkurt, ditën emërkurë, në Qendrën Kulturore të Bashkisë
Negush. Pjesëmarrësit e interesuar vendas dhe përfaqësuesit e
autoriteteve lokale morën pjesë në këto seminare, të cilat iu
kushtuan çështjeve konkrete rreth sektorit agro-ushqimor dhe
konkluzioneve për hulumtimet e zinxhirëve të vlerës në Imatia. Në
këto seminare organizatorët paraqitën para pjesëmarrësve Grupimin
e ardhshëm AgroLabs në Imatia. Në këto evenimente merrnin pjesë
edhe përfaqësues të Zonës së Maqedonisë Qendrore (Partneri 2 për
Projektin), të cilët paraqitën zbatimin e Strategjisë për specializimin
inteligjent pranë Krijimit të Platformave Inovative agro-ushqimore në
zonën e Maqedonisë Qendrore.
Seminaret AgroLabs në Shqipëri u organizuan me sukses nga Universiteti bujqësor i Tiranës, Departamenti i agro-mjedisit dhe ekologjisë (Partneri 5 për Projektin) në bashkëpunim me Bashkinë e Fierit (Partneri 6 për Projektin) në hotel “Fieri” të qytetit.
Seminari i parë u zhvillua më 26 shkurt, ditën e martë, dhe iu kushtua
pjellorisë së tokave të Fierit, e konkretisht: plehërimit të balancuar të
tokave si faktor kyç për prodhimin e qëndrueshëm, cilësisë së mirë të
produkteve dhe ruajtjes së mjedisit, si dhe skemave agro-teknologjike
mbi bazën e pjellorisë së tokave dhe kushteve agro-klimatike. Seminari
i dytë u organizua më 28 shkurt, ditën e enjte, dhe iu kushtua:
faktorëve kyçe të zhvillimit të sektorit agro-ushqimor të Qarkut të
Fierit, cilësisë së tokave dhe bimëve, përdorimit të kimikateve për
ushqyerjen e bimëve dhe të pesticideve për mbrojtjen e bimëve.
Evenimenti lokal “AgroLabs” në qytetin Razlog, Bullgari. Bashkia Razlog organizoi një eveniment lokal në kuadrin e projektit AgroLabs më 11 prill 2019 në qytetin Razlog, Bullgari. Merrnin pjesë të gjitha palët e interesuara, përfaqësues të bashkive të Qarkut të Blagoevgradit, të OJQ-ve dhe të ndërmarrjeve të vogla e të mesme në sektorin agro-ushqimor.
Në këtë takim u paraqitën qëllimet kryesore të projektit AgroLabs,
diagnostikimi i zinxhirit të vlerës në agro-ushqime në Qarkun e
Blagoevgradit dhe versioni paraprak i planit vendas të veprimit. Përveç
kësaj, u paraqitën praktikat më të mira për krijimin e Grupimeve
(Klusterave) në Bullgari dhe jashtë.
Të gjithë pjesëmarrësit/palët e interesuara deklaruan interesin e
tyre për krijimin e një Grupimi AgroLabs dhe folën për
problemet kryesore dhe sfidat që hasin.
Çfarë vjen më pas?
Plane lokale veprimi (hartim i një strategjie të
përbashkët në shkallë rajoni);
Studime pilote të kazuseve, të hartuara për Grupimin
AgroLabs; Grupimi i krijuar AgroLabs
Copyright © 2018, AgroLabs Project, Subsidy contract № BMP1/1.2/2158/2017, All rights