Projelerde Projelerde izleme - değerlendirmeizleme - değerlendirme

SİVİL TOPLUM GELİŞTİRME PROGRAMISİVİL TOPLUM GELİŞTİRME PROGRAMI

www.stgp.owww.stgp.orgrg

Sunay DemircanSunay DemircanSTK Destek Ekibi KoordinatörüSTK Destek Ekibi Koordinatörü

STGPSTGP

İzleme ve değerlendirme, proje ile İzleme ve değerlendirme, proje ile değiştirmek istediğimiz sorunu değiştirmek istediğimiz sorunu

değiştirmekte nerede olduğumuzu değiştirmekte nerede olduğumuzu gösterir.gösterir.

İzleme ve değerlendirme bir faaliyettir ve İzleme ve değerlendirme bir faaliyettir ve mutlaka proje planlanırken mutlaka proje planlanırken

düşünülmeli, projeye dahil edilmelidir. düşünülmeli, projeye dahil edilmelidir.

İzlemeİzleme

İzleme, yapılan işlerle ilgili çıktı, etkiler İzleme, yapılan işlerle ilgili çıktı, etkiler ve tepkilerin gözlendiği, sürekliliği ve tepkilerin gözlendiği, sürekliliği

olan bir süreçtir.olan bir süreçtir.

İzleme, projedeki değişimleri ölçmek İzleme, projedeki değişimleri ölçmek için, göstergelere ait ilk durum için, göstergelere ait ilk durum bilgileri ile, belli dönemlerdeki bilgileri ile, belli dönemlerdeki

bilgilerin kıyaslanmasıyla yapılır. bilgilerin kıyaslanmasıyla yapılır.

İzleme göstergeleri, değişimi en İzleme göstergeleri, değişimi en iyi temsil eden faktörler iyi temsil eden faktörler

arasından seçilir. arasından seçilir.

Mardin’de, 0-5 yaş arası çocuklarda Mardin’de, 0-5 yaş arası çocuklarda görülen ishale bağlı ölümlerin iki yıl görülen ishale bağlı ölümlerin iki yıl sonunda tümüyle önlenmesi. sonunda tümüyle önlenmesi.

Türkiye’de enflasyonun 2010 yılı Türkiye’de enflasyonun 2010 yılı sonuna dek, %5 düzeyine indirilmesi. sonuna dek, %5 düzeyine indirilmesi.

Atatürk Baraj Gölü’nün içme suyu Atatürk Baraj Gölü’nün içme suyu standartlarında kalitesinin standartlarında kalitesinin korunması. korunması.

DeğerlendirmeDeğerlendirme

Değerlendirme, izlemeden elde Değerlendirme, izlemeden elde edilen sonuçların edilen sonuçların

yorumlandığı aşamadır.yorumlandığı aşamadır.

Sağlıklı bir değerlendirme Sağlıklı bir değerlendirme için?için?

İzleme göstergelerinin gerçekçi ve doğru İzleme göstergelerinin gerçekçi ve doğru olması. olması.

İlgi gruplarının katılımı ile yapılması;İlgi gruplarının katılımı ile yapılması; Bağımsız bir uzman tarafından yapılması;*Bağımsız bir uzman tarafından yapılması;* Sorunların “başarısızlık” olarak Sorunların “başarısızlık” olarak

görülmesi/gösterilmesi gibi bir tutumdan görülmesi/gösterilmesi gibi bir tutumdan uzak durulması;uzak durulması;

Tarafların olabildiğince özeleştiriye açık Tarafların olabildiğince özeleştiriye açık olması;olması;

Değerlendirme toplantıları öncesinde farklı Değerlendirme toplantıları öncesinde farklı dengelerin ve olası sorunların öngörülmesi dengelerin ve olası sorunların öngörülmesi ve önlemlerin alınması gerekir. ve önlemlerin alınması gerekir.

Katılımcı değerlendirmeKatılımcı değerlendirme Yeni fikirlerin doğmasını kolaylaştırır.Yeni fikirlerin doğmasını kolaylaştırır. Ortak sorumluluk paylaşımını Ortak sorumluluk paylaşımını

doğurur. doğurur. Yeni fikirlerin geniş kabulünü Yeni fikirlerin geniş kabulünü

(benimsenmesini) kolaylaştırır. (benimsenmesini) kolaylaştırır. Proje taraflarına motivasyon Proje taraflarına motivasyon

kazandırır.kazandırır.

Değerlendirmenin bir sınav olmadığı, Değerlendirmenin bir sınav olmadığı, sadece bir öğrenme süreci olduğu sadece bir öğrenme süreci olduğu unutulmamalıdır. unutulmamalıdır.

Değerlendirme, projedeki Değerlendirme, projedeki tıkanıklıkları açmaya yarayan önemli tıkanıklıkları açmaya yarayan önemli bir fırsat olarak görülmelidir. bir fırsat olarak görülmelidir.

Değerlendirme bilgi ve deneyimin Değerlendirme bilgi ve deneyimin paylaşılarak arttığı ve yeni fikirlerin paylaşılarak arttığı ve yeni fikirlerin doğmasına neden olan bir aşamadır.doğmasına neden olan bir aşamadır.

Değerlendirme kriterleriDeğerlendirme kriterleri

UygunlukUygunluk Proje hedef grubun sorunlarına ne kadar cevap Proje hedef grubun sorunlarına ne kadar cevap

veriyor? veriyor? Proje yöre halkı tarafından ne kadar kabul edilebilir?Proje yöre halkı tarafından ne kadar kabul edilebilir? Projenin yerelde uygulama şansı?Projenin yerelde uygulama şansı? Projenin hazırlık aşamasında katılan kişiler, kurumlar, Projenin hazırlık aşamasında katılan kişiler, kurumlar,

vs? Yapılan toplantılar? vs? Yapılan toplantılar? Benzer konudaki diğer projeler ve/veya aktiviteler ne Benzer konudaki diğer projeler ve/veya aktiviteler ne

kadar dikkate alındı?kadar dikkate alındı? Riskler ve varsayımlar ne kadar titizlikle analiz edildi?Riskler ve varsayımlar ne kadar titizlikle analiz edildi? Mantıksal çerçevenin içeriği ve uygunluğu?Mantıksal çerçevenin içeriği ve uygunluğu? Bütçe-faaliyet uygunluğu? Bütçe-faaliyet uygunluğu?

VerimlilikVerimlilik Projenin günlük yönetimi (finansal, Projenin günlük yönetimi (finansal,

idari, teknik, risk,); paydaşlara idari, teknik, risk,); paydaşlara iletişim ve işbirliği;iletişim ve işbirliği;

Maliyet / yaratılan değerin Maliyet / yaratılan değerin mukayesesi;mukayesesi;

Destekler;Destekler; İzlemenin kalitesi; İzlemenin kalitesi; Göstergelerin uygunluğu.Göstergelerin uygunluğu.

EtkinliğiEtkinliği

Planlanmış olan hedeflere ne kadar Planlanmış olan hedeflere ne kadar ulaşıldı?ulaşıldı?

Elde edilen faydalar nasıl paylaşıldı?Elde edilen faydalar nasıl paylaşıldı? (proje içeriyorsa) ilgili gruplarda (proje içeriyorsa) ilgili gruplarda

davranış değişiklikleri oluştu mu?davranış değişiklikleri oluştu mu? Riskler ve varsayımlara yönelik ne kadar Riskler ve varsayımlara yönelik ne kadar

esnek bir yönetim biçimi uygulandı?esnek bir yönetim biçimi uygulandı? Ortaklar arasında dengeli bir sorumluk Ortaklar arasında dengeli bir sorumluk

dağılımı uygulandı mı?dağılımı uygulandı mı?

EtkiEtki Proje genel hedefine ne derecede katkı sağladı?Proje genel hedefine ne derecede katkı sağladı? (kurumsal reform projeleri için)kurumsal gelişme (kurumsal reform projeleri için)kurumsal gelişme

sayesinde ekonomik ve sosyal gelişmeye katkı ne sayesinde ekonomik ve sosyal gelişmeye katkı ne kadar oldu?kadar oldu?

(altyapı projeleri için) birincil kullanıcılar açısından (altyapı projeleri için) birincil kullanıcılar açısından ekonomik ve sosyal gelişmeye katkı?ekonomik ve sosyal gelişmeye katkı?

Şayet planlanmamış etkiler varsa, bu genel Şayet planlanmamış etkiler varsa, bu genel sonucu nasıl etkiledi?sonucu nasıl etkiledi?

Proje cinsiyet ayrımcılığı, çevre ve yoksulluk gibi Proje cinsiyet ayrımcılığı, çevre ve yoksulluk gibi genel değerleri ne kadar dikkate aldı ve ne gibi genel değerleri ne kadar dikkate aldı ve ne gibi etkiler oluşturdu? etkiler oluşturdu?

SürdürülebilirlikSürdürülebilirlik Hedeflere ve ulaşılan sonuçlara Hedeflere ve ulaşılan sonuçlara

sahiplenme?sahiplenme? Politik destek ne kadar alabildi? Politik destek ne kadar alabildi? Katılan grupların kurumsal Katılan grupların kurumsal

kapasitelerindeki değişim? kapasitelerindeki değişim? Sosyo-kültürel etkenler, yerel Sosyo-kültürel etkenler, yerel

beklentileri karşılama başarısı.beklentileri karşılama başarısı. Finansal sürdürülebilirlik. Finansal sürdürülebilirlik.

İzleme ve değerlendirme İzleme ve değerlendirme süreçlerinde en çok süreçlerinde en çok yaşanan sorunlaryaşanan sorunlar

Zaten yapılmıyorlar…!Zaten yapılmıyorlar…!

Projelerde çalışanlar, bu konuda Projelerde çalışanlar, bu konuda yeteri kadar istekli değiller. yeteri kadar istekli değiller.

Gösterge belirlemeyi ve izleme Gösterge belirlemeyi ve izleme yapmayı çoğu kez sponsora yapmayı çoğu kez sponsora

yönelik bir şov olarak yönelik bir şov olarak görüyorlar. görüyorlar.

Göstergeler sponsoru ikna Göstergeler sponsoru ikna etmek için uyduruluyor etmek için uyduruluyor veya baştan savma ve veya baştan savma ve yanlış veriler üzerine yanlış veriler üzerine

belirleniyor. belirleniyor.

İzleme ve değerlendirme İzleme ve değerlendirme aşamalarında ortaklar ve aşamalarında ortaklar ve diğer paydaşlar dikkate diğer paydaşlar dikkate

alınmıyorlar. alınmıyorlar.

Değerlendirme zaman zaman Değerlendirme zaman zaman uzaktan yapılıyor. uzaktan yapılıyor.

Değerlendirme yapan kişi/ler Değerlendirme yapan kişi/ler alana inmeden, masa alana inmeden, masa

başında, rapor okuyup işi başında, rapor okuyup işi hallediyorlar.hallediyorlar.

Sponsorlar Sponsorlar izleme-değerlendirmeyi izleme-değerlendirmeyi dikkate almıyorlar dikkate almıyorlar /önemsemiyorlar. /önemsemiyorlar.

Ortaya çıkan hatalar, sorunlar Ortaya çıkan hatalar, sorunlar gizleniyor. gizleniyor.

Zaman yok…!Zaman yok…!

Proje uygulamalarında en Proje uygulamalarında en sık karşılaşılan sorunlarsık karşılaşılan sorunlar

Resmi kurumlar projeyi (STK’yı) Resmi kurumlar projeyi (STK’yı) önemsemiyorlar;önemsemiyorlar;

Halk STK’lara az destek veriyor;Halk STK’lara az destek veriyor; AB projelerinde bütçe yönetimi zor;AB projelerinde bütçe yönetimi zor; Beklenmeyen şeyler çok fazla ve etkili.Beklenmeyen şeyler çok fazla ve etkili.

Projeler çok iddialı; Projeler çok iddialı; Paraya göre proje hazırlanıyorParaya göre proje hazırlanıyor Hayali/zayıf mevcut durum üzerine proje Hayali/zayıf mevcut durum üzerine proje

oluşturuluyor!oluşturuluyor! Projelerde iletişim ve halkla ilişkiler aktivite olarak Projelerde iletişim ve halkla ilişkiler aktivite olarak

projeye dahil edilmiyor.projeye dahil edilmiyor. Proje dokümanı proje yürütme rehberi olarak Proje dokümanı proje yürütme rehberi olarak

kullanılmıyor. Rafta duruyor!kullanılmıyor. Rafta duruyor! Resmi kurumlar ve diğer paydaşlarla proje hazırlık Resmi kurumlar ve diğer paydaşlarla proje hazırlık

aşamasında desteklere yönelik yazılı taahhütler aşamasında desteklere yönelik yazılı taahhütler alınmıyor. alınmıyor.