PROLEGOMENAIN OPERA S. RUPERTI CLARISSIMISPLURIMUMQUECOLENDIS RECENTISISTIUSEDITIONISPRIMIS SOCIIS MICHAEL PLEUNICH S. P. D. NovamhanceditionemomniumOperum RupertiabbatisTuitiensisviriundequaque spectatissimi, aggressurus, statim animo agitare coepidepatrono,dignitate,doctrinapietateve conspicuo,diligendo,cujuspraesidiovalidaque tutelaeditiofortunataprodiretacsecurior. Eximiasnamquehascelucubrationesnonnisi virisclarissimisnuncupandasessearbitrabar. Dum haec itaque mecum ipse versarem, diutius mihi,utdecernerem,nonfuitimmorandum; illicoenimnonunam,sedvosomneseditioni hujusmodiperficiendaesociosprimitus inscriptos,virosprofectoselectissimos,menti meaeoblatosanimadverti;vobisqueproinde, utpoteegregiisdotibusinsignitis,Operahaec noviter cudenda volui nuncupata. Siquidem vos interinprimisnonnullihujusVenetae augustissimaereipublicaepatritiiemicant,qui claritatigenerisvirtutesquasquevironobili dignas,omnigenamquecopulanteruditionem. Suntitemetalteriusordinis,praecipuolocoet cultu habendi, viri utriusque juris peritissimi, ac laureadoctoralimeritodonati,nedum industriamnavantesoperam,utaequalance quodsuumestunicuiquetribuatur,verum etiamoptimislitterarumstudiisincumbentes. Postremo,etfortassepriorilocononimmerito nominandos,virossacrisaddictosinsociorum alborecensitosaspicio,quorumprobatam pietatemetdoctrinamnemononignorat;imo velutiecclesiasticaedisciplinae,graviorumque studiorum assertores cuicunque cordato homini commendantur.Haecbrevicalamo tantummodoinnuissesufficiat,namsifusiori uniuscujusquevestrummeritaetinsignia praefulgidamihiessentcommemoranda,et modestiamsummam,quaexornatiestis, offenderem,etorationimisprolixa,nidicam minusgrata,progrederetur.Sigeniovestro igitur,sibrevitatiegoindulgerecogor,fama tamen,quodvos,editionishujusintuitu,adeo laudabilitergessistis,quominuspalamfaciat, nondistinebitur.CumenimRupertiOpera pluribusabhincannisinItaliadesiderarentur, ut vix ac ne vix quidem magno pretio comparari possent,vestrapraecipuecurafactumest,ut eadem nunc, primis hisce nostris Venetis imo et Italicistypis,commodiorisumptu,cuicunque habendaprostarent.Addaminsuper,quam promptolibentiqueanimomihisuppetias dedistis,quibus,quamcitiusfieriposset, Rupertianavoluminarecuderentur.Quaecum itasint,quisnonvideat,vosdelitteratororum republica,dequemepotissimum,optime meritosesse?Obidquehonestissimumvobis nomenobtigisse?Haecsaneincausafuere,cur egoadnovamhanceditionem,proprio quodammodo jure vobis vindicatam, vobis ipsis inscribendamparirationemeobstrictum cognoverim.Superestmodo,virivelcollectim velsingillatimindubieclarissimi,ut nuncupationemistam,quodenixeavobispeto, in observantiae meae certissimam tesseram, ea, quapolletis,eximiahumanitateexcipiatis; mequelaboremquemeumpergatisvestro patrociniofovere,quostudiosorumutilitatiet commodoindiesvacarevaleam.Interim supremumNumenobtestorutvosadannos Nestoreos servet incolumes. DabamVenetiisexmeotypographioIVNonas Decembris 1748.LECTORI BENEVOLO TYPOGRAPHUS. Entibiexhibeo,humanissimelector,non Anticomaritam,autAnagyrim,cujuscontactu, veltetroodoremanusimbuas,velremtibi moliaris exitiosam, sed mire olens, ut ita dicam, cinnamonum,lucubrationes,videlicet praestantissimiRupertiabbatisTuitiensis,in quarumattrectationestudiosa,quoplus versatusfueris,eomagisfragrantiam Christianarumcogitaiionumteredolere,imoet suavissimum,tibiqueperquamproficuum liquoremexillisexpressissecognosces sanctorumfacinorum.Fruereigiturbonis avibusmeolabore;nequeenimegoaliamente illaspreloinstauravireliquasquesum instauraturus,nisiuttuocommodoac emolumentoprospicerem.Quantumvero attinetadopusintegrumRupertianum cudendumsatissuperque,inmonitoadhanc editionempraemisso,verbafecideillius auctarioacpartitione,dequeomnialiaread illudaffabremeistypiscomplendum; proindeque,nevidearcrambemcoctam recoquere,praetereorecentemcharacterum fusionem,papyridelectum,etcastigatoris vigilantiam;tuumeritdispicere,amicelector, numhactenusfidemdatamexsolverim; equidem,quoadme,nihilpraetermisi,neque praetermittam,quinfactapromissis respondeant. Velim tamen scias Dialogum inter ChristianumetJudaeumnostriRupertime deprompsisse ex Operibus D. Anselmi, editionis Venetaeanni1745,inquorumcalceimpressus legitur;itemquelibrosduosDevitavere apostolica;et.HistoriaminsignismonasteriiS. LaurentiiLeodiensis,exAnecdotisexcerpsisse clarissimiviriEamundiMartene,cujusetiam prologosineasdemrespectivelucubrationes adjectosvolui,quibusevinciturillasgenuinum essefetumnostriRuperti.Haecomniaporro, sicutietApologiamadversusopupgnatores doctrinaeRuperti,aGerberonio,ejusdem institutiviro,exaratam,Parisiisquetypis vulgatamanno1669.Quiatandemde hujusmodiopusculorumaccessionelocutus sum,mihiquereligioestneminemsualaude fraudara,ingenuefateor,lectorhumanissime, quodsiauctarium,sialiacaeteraspectes,quae hanceditionempraeomnibusjamvulgatis faciuntpraestantiorem,mihiauctorem adjutoremquepotissimumexstitisserev.adm. P.GregoriumCannoni,Eremitam Augustinianum,qui,proeaquapollet sedulitate,operamsuamlibentissimecontulit in ea tum praefatis opusculis locupletanda, tum omnibus numeris absolvenda. Haec de studio in hac re nostro dixisse sufficiat. Vale.VITAD.RUPERTIABBATISTUITIENSIS AUCTORE JOANNE TRITENHEMIO. Rupertus,abbasTuitiensiscoenobii,juxta ColoniamAgrippinam,ordinisS.Benedicti, nationeTeutonicus,virindivinisScripturis, Spiritusanctopervisionemillustrante, doctissimus,etsaeculariumlitterarumnon ignarus,monachusSanctiLaurentii Trajectensis,propterincredibilemeruditionem suam a Friderico Coloniensi archiepiscopo inde assumptus,etinabbatemTuitiensismonasterii sublimatus,multapraeclaraopuscula composuit.Exeosiquidemtemporequo coenobiuminjuventutesuaingressusest, tantumseScripturissanctisexercitaverat,ut necdormiensquidemameditandisillis videreturpossequiescere,quinlinguaetlabia ejusquasilegendomoverentur.Decujus opusculisegotantumadpraesensreperi subjecta: AdCunonemabbatemSigebergensem,postea episcopum Ratisponensem: DevictoriaVerbiDeilib.XIII.Nupercumtu hospes op. InGenesimlib.IX.Quicunquefidelianimae dum. InCanticacanticorumlib.VII.Quicontra hominem similem. In librum sancti Job lib. X. In libros Regum de David lib. XV. De S. Trinitate in Vetus Testamentum lib. XLII. InApocalypsimJoannislib.XII.Uttuquoque, o venerab. Deofficiisdivinislib.XII.Eaquaeperanni circulum. Meditationes de incendio Tuitiensi lib. III. Ecce quomodo criminator. In duodecim prophetas minores lib. XXX. In Evangelium Joannis lib. XIV. Apologeticum ejusdem operis lib. I. In Evangelium Matthaei lib. VIII. Super Regulam S. Benedicti lib. I. Epistolarum ad diversos lib. I. Deniqueferturetaliaplurascripsisse,et Novum et Vetus Testamentum pro majori parte inmultislibrisexplanasse:dequibususquein praesensnihilvidimuspraetereaquae signavimus. Claruit multa sanctitate, doctrina et miraculiscoruscans,subHenricoV,anno Domini, 1124, et sub Lothario tertio moritur. Epitaphium saxo monumenti incisum Tuitii. ANNODOMINIMCXXXV.QUART.NON: MARTII.OBIITVENERABILISPATERAC DOMINUSRUPERTUSABBASHUJUS MONASTERII,VIRDOCTISSIMUSATQUE RELIGIOSISSIMUS,UTINLIBRISSUIS QUOS EDIDIT APERTISSIME CLARET.ORATIOJOANNISSPANHEIMENSIS ABBATIS InlaudemetcommendationemRuperti quondamabbatisTuitiensis,viriclarissimi, religiosissimi atque doctissimi ad instantiam D. GerlacideBreitbachabbatisTuitiensis composita. Maximeoptarem,religiosissimifratres,eam mihidicendivimcollatamasuperis,qua Rupertivestriclarissimiquondamhujus Tuitiensiscoenobiiabbatispraeclaramerita, ornatissimosmores,cumulatissimasque virtutescondignislaudibuspossemaffari.Talis enim ac tantus vir erat is, ut ejus meritis nedum mea,sedcujusvisoratoriseloquentialonge inferiorjudicetur.Namsivitaesanctitatem inquiras,homoreligiosissimuserat:si scientiam,undecunquedoctissimus:simores, omni honestate insignis. Claris enim parentibus ortus,fideclariorieffulsit,dumproDeiamore saeculumcontemnenssemonasticiscum magnofervoresubmisitinstitutis:malenspro DeocumlegislatorenostroBenedictolaboribus fatigari,quamsaeculihujusfavoribusinaniter extolli.Potuitenimtransgredi,etnonest transgressus,etfaceremala,etnonfecit:sed semetipsumhumilianssecutusestDominum, contemnenspompamsaeculi,adcoelestia regna,utconfidimus,feliciterpervenit.In monasterioautemconstitutus,seomnibus inferioremaestimavit:quisanctisPatribus compar exstitit. Fuit enim intuentibus exemplar honesti,formavivendi,regulapietatis.Electus auteminabbatemTuitiensismonasterii, qualemsepraebueritsubditis,quampium, quamsollicitum,quamque,ubioportebat, severum,quissermoexplicabit?Eratenim incessugravis,vocesublimis,orefacundus, vultuplacidus,inmotuvelactucorporis honestus.Quantumveroadinteriorem hominempertinebat,eratfidefirmus,spe certus,geminacharitaterepletus,sapientia clarus,fortitudinerobustus.Erateihonestasin actione,sobrietasinconsuetudine,humilitasin prosperitate,patiensinadversitateconstantia. EratpastoroviumChristiperidoneusquise omnibusopportunenoveratexhibererectorem. Mansuetuserat,affabilis,superbisterribilis, devotisperhumilitatemsocius,dissolutisper auctoritatemmetuendus.Adseautemeratin orationedevotus,inmeditationeprofundus,in lectionestudiosus,incontemplatione divinorumpraecipuus.Nemoillumunquam reperitotiosum,cuiindeficienseratstudium Scripturarum.Semperlegit,semperscripsit, semperoravit,utvelutalterOrigenessive Hieronymushuncvivendiordinemsibi constituerit,utorationemlectiosusciperet,et oratio lectionem terminaret. Tam vero assiduus exstitit,utnullumtempus,sivediurnum,sive nocturnumfuerit,quodtumvigiliis,tum lucubrationibusignavum,autferiatumsibi praeterirepassussit:sibiinterdiucibum,et somnumreliquaquecorporinecessaria subtrahens,utstudiocommodiusinsisteret Scripturarum.Probanthocaccurata,quae conscripsit,opuscula,inquibusomnimodo scientiaedoctrinacollaudatur.Magnasubeo disciplinareligionisinTuitiensimonasterio viguit:devotiomaximafratrumarsit:studium scientiaesalutarisfloruit:charitasgeminatain eisradiavit.Subsanctoetdoctopastoreovium securetriumphavitintegritas.Solebatfratres suosincredibilifervoreadstudium Scripturarumaccendere:abeispropositassibi quaestionesenodare:adproponendascrebrius libenterexcitare.Sciebatenimvirsapiens, duplexinhoclaterecommodum,quandoillis sciterespondendoetsedoctum,etillos redderetstudiosos.Undeinquotidianoet familiariejuscolloquio,sermoturpis,inutilisve nunquamsolebataudiri:detractionunquam admisceri, sed erat sermo ejus de animae salute, dereligionisprofectu,desanctarummajestate Scripturarum.Jucundissimuseieratconvictus sapientiae,quaeinsanctislitteriscontinetur, quamsinefictionedidicit,etabsqueinvidia desiderantibus communicavit. Cum autem esset adhucminuseruditustaminsaecularibus litterisquaminScripturisdivinis,orando continue et legendo petivit a Deo cum Salomone donumsapientiae:necaborationeincepta, donecSpiritusanctopervisioneminspirante copiosissimeultraomnescontemporaneos suos,quodoptaverat,accepit.Eratautem beataeMariaesempervirginisardentissimus amator;cujusintercessionetantumsapientiae munusobtinuissecreditur.Adcujuslaudem postea,neingratusfieretbeneficio,Cantica canticorumseptemlibrisexposuit:itaadejus honoremuniversareserens,utejusintuitu specialiterconscriptavideantur.Egoautem aliumneminemhuicexpositionisgeneriin Canticisreperidesudasse.Etreveramirandum etplanecommendabileopus,quodsine exemplointantumlaudisvirgineaeGenitricis Deialtitudinisfastigiumprofecit.Qualisin disciplinaeregularisobservantiaRupertus nosterfuerit,liber,quemsuperregulamS. Benedicticomposuit,lectusindicabit.Neque enimalitervixit,quaminexpositionelegis nostrae vivendum monachis fore intimavit. Erat sermonissanctifactordevotus,etdoctor fructuosus.QuantumveroindivinisScripturis legendoprofecerit,tredecimlibris,quosDe victoriaVerbiDeiadCunonemSigebergensem abbatemedidit,liquideostendunt:inquibus totamScripturampercurrens,dumvictoriam Verbidivinisubtiliteraperit,nostraesalutis rationemineaconsisteredeclaravit.Scripsit etiamsuperVetusTestamentumdesancta Trinitatepraenotatumopusegregium.Quodsi legerevolueris,quidinsanctisScripturis potuerit,facilevidebis.Nam,utjamdiximus, perdivinampietatemillustratus,tantumin exponendisScripturisvaluit,utinomnium admirationemaximahabitus,doctorsuo temporedoctorumsitpubliceprobatus.Hoc FredericusColoniensisarchiepiscopuspluries ineoexpertus,magnacharitatevirumcolebat. UndeseduloadexpositionemScripturarum illumhortabatur.Etmeritoquideminomnium honoreetreverentiahabendusest,quem SpiritussanctusinagnitionemScripturarum instrueredignatur.Deniquenonsolumin divinisScripturishierophantesnosterillustrari meruit,verumetiaminsaecularibuslitteris adeo eruditis comprobatus est, ut quidquid ipse noncognoverit,aliusfacileignoraret.Quam dulcis,quamornatusacdisertusfueriteloquio, libriquospenescripsitinnumerabiles,requisiti fatentur.Ingeniiautemviresetprofunditatem scientiaefacilecomprobabis,siinlectione eorumquaescripsit,aliquantulumfueris commoratus.Amorisenimdivini,quaeinterius ardebat,vis,verbaquoqueexteriusardentia formabat,quiadumexabundantiacordis ferventisosloquitur,ultraconsuetudinem hominissermoinaltumelevatur.Charitas quippeDei,quaeinpectoredocentisfervebat, nullumexoreverbumotiosum,velinutile caderepermittebat.Erantitaqueverbaejus ardentia,plenarationisetutilitatis,matura,et quadamauctoritatismajestateveneranda.Erat interdumjucundus,dissolutusnunquam,quia maximainejusmoribushonestasvidebatur. Idoneuseratvaldeadpersuadendum,utetiam Hortensiusinejuscomparationedeficeret: quippequimultorumanimosfratrumsuis exhortationibusmellifluisinunitatepacis conservavit.Intuebantureumfratressui,ut angelumconversantem,inquototiusreligionis speculum, et norma relucebat. In omnibus enim seeisimitabilemexhibuit,quiseomnium curamnoveratsuscepisse.Puritatemcordisin tantumamavitetcoluit,utetiamillas negligentiasminimascogitationumvelut magnasdeploraret.Omnisnegligentiasibi culpavidebatur,quiadmentispuritatem aspirabat,undeutpeccatimaculasdevotus abstergeret,orationibussedulispenecum lacrymisinstabat.Dulciseratillisomnus mysticusoperanti,quiinfloribusparadisi commoratusfructussuavissimosinoratione carpebat.Osanctaviridevotio,quaenunquam sinebatesseotiosum.Namutlectionisacrae quietiuspossetinsistere,curamreifamiliaris abhorruit: amavit secretum, tumultus hominum vitavit.Sollicitudinemverotemporalium,sine quibusspiritualianonpossuntsubsistere, idoneisfratribuscommisit:ipseautemorationi etstudiovacavit.Curaenimtemporalium,et amor Scripturarum in uno pectore habitare non poterunt.Tranquillamenim,etvacuamcuris, sapientiamentemimbuit,etplacidipectoris hospeserit.Ipseveroerathomoplacidus,et mansuetus,neccitomobilisadiram:sedcorde mitis,quibenefuroremnoveratsuperare. Sedebatsolitarius,etlevavitsesuprase,dum mundum fugiens, in campo Scripturarum multa acvariasyntagmatacomposuit,decujus opusculis,quantumadnostrammemoriam pertinebat,jaminsecundolibroDeillustribus virisnostriordinis,fecimusmentionem.Erat enim,utdiximus,homoundecunque doctissimus,ingeniosubtilis,scientiaclarus, eloquiodulcis,etornatoleporedecorus,qui nesciosdocuit,errantescorrexit,confudit haereticos,superbosprostravit.Amator virtutumeratornatissimus,ethostisvitiorum. Insuisenimmoribusdeditintelligiquidin caeterisamaret.Detestabatursuperbiam, avaritiamcalcavit,luxuriamvicit,iramdomuit, odiumfugavit,invidiamexpulit,gulam prostravit.InparadisoScripturarumfixit desideriumcordis:etideonulluspotuitineo vitiispatereaccessus.Namfrequentiaejus jejunia,crebraecarnismacerationes,juges orationes,vigiliarumqueinstantia,vitiorumin eoviresexstinxerunt.Nonestvirtus,quam Ruperti conversatio nesciret. Charitas enim Dei ineodiffusaardebat,fidesfloruit,speserecta vigebat,prudentiasanctaclaruit,temperantia discretatriumphavit.Eratcordehumilis, eloquiodulcis,affectupius,operestrenuus, disciplinazelosus,corporecastus,animo quietus,orationecontinuus,studiofervidus, prudentiacautus,devotionepraecipuus,zelo discretus.Etquidopusest,memulta percurrere,diesmeprofectodeficeret,si singulasvirtutesejusenumerarevelim. Excedunt enim ejus merita oris mei facundiam: etstyliviresfacilesuperant.Undequamvis interdivosPatresnonsitrelatusabEcclessia, credimustamencumsanctiseumincoelesti beatitudinefestivare.Necmultumdehac negligentiasollicitamur,quianoninhacvita sanctitatispraemia,sedinfuturanovimusesse donanda.Festaautemsanctorumnonfaciunt sanctos,sedprobant.Ethonoresjustisimpensi nihilillisconferentes,adutilitatemviventium referuntur.Sedquisdubitaveritinnumerabiles cumChristoregnaresanctos,quorumapud viventesnullafestacelebrantur?Sufficitillis aeternajampossessafelicitas:quibus negligentia nostra nihil minuit, impensus honor nihilaugebit.Ergosivitareligiosasanctos constituit,RupertusTuitiensisabbasjure sanctus censendus est, quem doctrina illustrem, conversatiovenerabilemfecit.Insigne sanctitatisest,siisquihonorecolitur,sancti Spiritustestimoniojustuscomprobetur.Sicut olimapudSyrosbeatuslevitaetmonachus EphraemSpiritusanctopervisionemdoctor ardensconstituitur,sicRupertuspresbyter nosteretabbas,eademfacultateillustratur. Aequavirtus,praemiumaequalemeretur.Nec dicimus scientiam Scripturarum ad sanctitatem sufficere,quambonietmalipossunthabere communem:seddeillavirtute,charitatis loquimur,quaesolainterbonosetmalos discernit. Haec Rupertum terris venerabilem, et coelisreddiditgloriosum.Meritoergosanctus creditur, qui gemina charitate refertus, et Deum puramentecoluit,etproximumtanquam semetipsumamavit.Nonenimsibisolum laboravit,quodmultifaciunt,sedomnibus exquirentibus veritatem. Sanctus laborat, dum orationi et contemplationi intentus,proximumerudireetinformare recusat.Rupertusautemnosteromnibus providit,dumetsibiperorationem,etaliisper doctrinamintendit.Etideoduplicihonore dignus habendus est, qui bene praeesse curavit, fratresetiamsuoshujusTuitiensiscoenobiiad regularemobservantiamvivereadeodiligenter instituit,utetiampostejusdecessum,annis multis,laudabilisvitamonachoruminibi permansit.Sedtemporesuccedente,devotio monachorumrursumtepuit,etmundialis pompasanctamobservantiampenitus destruxit.Inquadeformitateperpluresannos multimiserabiliterperierunt:donectutandem nostrisdiebus,Gertacepatervenerande, surrexisti,tequemurumopponensprodomo Dei,antiquaRupertiviriclarissimi,tui antecessorisvestigiasuscitasti:etinhocloco pervigilicuraintroduxistiordinis reformationem. Unde qua possum sedulitate te, tuosqueexhortorfratres,utobservantiam introductamlaudabilitercontinuetis:abeo laborumvestrorumrecepturipraemium,qui bonis operibus donat incrementum. Intueamini Rupertumvestrum,dequoloquimur.Et quantumpossibileest,adejusimitationem festinate, qui talis tantusque exstitit, ut sua vita omnibuspraebeatexemplavirtutum.Quid enimillideessetvirtutis,quiitavixit,utne curiosisquidemoculisdareturoccasio detrahendi?Summaprudentia,summareligio, summapietasineorelucebat,itautcunctisin exemplumvivendipositusvideretur.O venerabilemvirum,cujustotaconversatio, doctrinaerat,cujusmoresadpietatemnon minus,quamverbafaciebant.Constituiteum Dominussuperfamiliamsuam,traditisque talentisadusuramsanctam,praecepitesse sollicitum,quicuramsuorumgerensfideliter, pecuniam Domini sui mysticam ad lucra magna exposuit: dum affectu purgatus, donum quoque intellectus,quodaccepit,adutilitatem multorumdilatavit.CharitasenimDei,quam gerebatinpectore,eumadoperapietatis semperexcitabat.AmorquippeDeinunquam estotiosus:operaturenimmagna.Quiadum interiusardetinmente,forisilluminatin operatione.UndeRupertusnunquamfuit otiosusabopere:quiaardebatinteriusex amore.Magnusamormagnumproduxit incendium:quitotisdesideriissalutemsitivit animarum.Sciebatenimvirprudens,quod superomniasacrificiazelusanimarumin conspectuDeiplaceret.Multosigiturerudivit adjustitiam,etabiniquitateplurimosavertit. Jamautemincoelestibusgaudens,recipit mercedem laborum suorum: ad cujus gloriam si pervenirecupimus,ejusoportetvestigia sequamur.DECLAMATIODERUPERTOABBATE TUITIENSEEXSUISIPSIUSLIBRIS CONSCRIPTAAUCTOREMATTHIAAGRICIO WITLICHIO. Veterismorisest,auditoreshumanissimi, insigniumvirorumlaudesorationecelebrare. Animadversumnamqueestasapientibus ejusmodilaudumpraedicatione,atque nobilitategenerosisconstantiam,ignaviscalcar addi,utividemustubarumcantuacrium militumanimosreddiconfirmatiores, degeneresexcitari.Quanquamrecordanti Graecorummoremvetustissimumsubit funebresorationes,seumonodiasplerasque fortium virorum laudes, qui pro aris atque focis pugnantesinaciececiderant,complexasfuisse, consuetudine postea translata, cum ad caeteros, tum vel maxime ad eos qui ingenii doctrinaeque laudepluribussuitemporishominibus praestitissent Meminit Lysias Graecus orator, et CatoinOriginibussuis.Certelitterarumgloria apudomnessempergentes,quasnonextrema barbariesdisjunxit,avertitqueabeis,omnibus partibus nobilissima fuit. Exstat regis cujusdam Hierosolymorumelogium,quidixitsemalle diadematequamlitteriscarere,quodhactenus illisempiternofuithonori.Acmecertasob causascursimlegentenonnullaRupertiabbatis Tuitiensisopera,fateoringenium,doctrinamet pietatemtantiviri,quorumillustriavestigia impressitsuisscriptis,admirationemmagnam, jucundamtamenanimosubjecissemeo.Itaque cursumvitaesuae,quemadmodumipselonge omniumcertissimustestissparsimmemoriae tradidit,hacdeclamationepersequivolebam. Nequehicvestramattentionemexcitabo,cum antesciamvosomnesnobilissimidoctoris laudesarrectisauribuslibenterexcepturos. Progrediar igitur ad narrationem historiae. Quae patria Ruperti fuerit, quique natales, juxta mihiincompertumest.Germanumfuisse natione, docti homines Trithemius et Cochlaeus testessunt.QuanquamAtheniensisnesis,an Seryphius,parumreferrestatuo,modo virtutibus majores tuos adaeques, aut si ignobili loconatussis,ornamentisingenii,atquerecte factismajorumignobilitatemillustres.Virtus enim neque natalium imaginibus, neque census magnitudine,circumscriptaest,nequetenuium sordesaspernantur,omnibusinquibusamor laboriscernitur,exaequosuaeclaritatis communicansfructum.Etpluresobscurimihi videnturnuminisafflatu,etgenerosianimi contentione ad tantam emersisse gloriam, cujus memoriamnullaveltemporisvetustasobruere potest,quamclarisortinatalibus.Non sanguinisetfamiliaeconditione,sedvirtutis amorespectanturingenia.Notumestillud Ausonii de Severo imperatore: Punica origo illi, sed qui virtute probaretNon obstare locum, cum valet ingenium. Rupertusigiturjamindeapueroadomnem offici pietatisque rationem eruditur in coenobio S.LaurentiipropeLeodium,cuiantebiennium impiasectariorummanusfacesintulit,sub Berengeroabbate,ususquepraeceptore Heribrando,virofidelietprudenti,subquout aetate,itaetpuerilisdisciplinaeadolevit perceptione,tanquam,quiilludantiquicomici ruminaret:[rboac][p][l][o][n] [m][eac][g][i][s][t][oac][n][sbe][s][t][i][n] [rbee] [sba][r][e][t][eegv] [b][r][o][t][r][iti][sf]. Nequealiterfacerepotuit,aciiquibuscum vitaeconsuetudineconjungebatur,quibus assiduum studium erat ad instar coelestis istius societatisDeumsempiternislaudibusferre,ac in omnis pietatis meditatione versari. Eleganter Basilius:[sbaac][s][k][ee][s][i][sf],inquit, [t][eeti][sf][e][sbu][s][e][b][e][iac][a][sf] [t][eegv][n][ps][u][kh][eegv][n] [z][eac][ph][e][i][t][o][iti][sf] [th][e][iac][o][i][sf] [d][i][a][n][o][eeac][m][a][s][i],usitatumerat histemporibus,utnonnullisprioribus, pueritiamincoenobiisdoceri,praecipueiisqui ordinisD.Benedictierant,undemulticlarae memoriaeviri,interquosBonifaciusprimus archiepiscopusMoguntinensis,etBeda omnibusmodispresbytervenerabilis numerantur,processerunt.Nuncaliquis conferatmoresnostraepueritiaecumillo saeculo. Quamneglecte,nedicamimpie,inmultislocis pueriliseducatiocuratur.Nunquidcontagione deliciarumdomesticarumjuventusinficitur? Nunquiddulcedinelicentiaecorrumpitur, morumqueperversitate,nedicamerrorum, depravatur,antequamveladvirtutisalicujus, veladjudiciimaturitatemperveniat?Quis, inquam,justasdolendicausassibiabesse negarepossit,cumnostraaetateubiquefere terrarumbenemultaexemplaoboculos habeat?Docetdifficultaslitteratorumfidei, atquediligentiaeposteaobjectaindistortis corruptisquequorumdamingeniisrefingendis, dequibusjureilludsapientissimipoetae jactatummeminimus:[x][uac][l][o][n] [sba][g][k][uac][l][o][n] [o][sbu][d][eac][p][oh][t][apos] [sbo][r][th][oac][n].Utenimcandidalana nativumcoloremplanenunquamrecipit,si semelperegrinocolorefuerittincta,itaanimus puerilis, semel pravis seu moribus seu erroribus corruptus,adpristinaminnocentiam difficillime,velpotiusnunquamrefingipotest: manent in omnes annos consequentes notae, et signaquaedam,seuruditabulaeimpressa liniamenta. QuiddeadolescentianostriRupertidicam? Plurimahercleseseofferuntdicenda,sed temporeexclusopotioracapitaattingenda erunt.Haecnoninunogenerelaudis efflorescebat.Pietatemnamqueinprimis,ut dixi,domesticaconsuetudineadductus complectebatur,cujusquotidianisauctibus religiosissimusevasit,quaeutomniacaetera, quaequideminbonissuntassiduitate progressionis,augescerevult.Exceptaautem pietatenihilest,quodhominemveresuavi delectationesatiare,autsecuritate, conscientiaqueoptimaevoluntatismunire,aut etiamcopia,saturitatequeomniumrerum explerepossit.Solapietastanquampabulum Christianaeanimae,nontantumstudii,et doctrinaemeritojurecensetur,estqueea demumsolavita,quaeutplurimuminpietatis, honestatisquecultuvivitur.Dequoipsum Rupertum,inlibroquemDepietateinscripsit, multoomniumpulcherrimovidereest.Ita pleno(quoddicitur)graduprogressus,indies uberiorisscientiaecumpietatislaudesingulari adaequabatopinionem,libenterqueferebat illud sibi occini: I bone, quo virtus tua te vocat, i pede fausto, Grandia laturus meritorum premia. Paulinumilludanimo [ph][i][l][o][m][aac][th][ee]nunquam excidebat.Attendetibi,etlectioni,seque exercebatinomnigenerelitterarum,quod quidemtunctemporisinusuerat,modostyli temperandi gratia carmen in orationem liberam commutans,modoorationemliberamlegibus carminisastringens.Etexstiteruntquaedam opusculacarminum,itemvariarumodarum, quae temporum injuriae periisse suspicor. Inter haec,praetercaeteranonnulla,carmende Spiritu sancto fuit, cujus quoddam fragmentum exstat.VitadiviAugustini.VitaS.Odoliae virginis.CantusetiamecclesiasticideS.Severo confessore.Idemcap.26,superMatthaeum testatur, hunc habitum ingenii ita praeparatum, etquasipraecultumfuisseadexplicationem sacrarumlitterarumsuscipiendam.Cumque essetsummoingenio,summaquememoria praeditus,coliteloquentiaestudiarectius caeteris, qui perpauci fuerunt, nec bonis studiis dediti,necsatislatineloquentes.Graecae linguae professio jacebat omnis, imo vix nomen (quaeistiussaeculietiamapudItalosfuit infelicitas),inscholamanebat:eloquentia contabuerat,propuritatenativaRomanae linguaesordesreceperant,etdesitumeratad certumaliquoddicendigenusorationem formari;placebantsordidaassuetis.Etut Ciceronisaetateidemfloridusnitor,eteadem puritas, et proprietas ubique sui similis in ubere istofetuscriptorumeluxit:italatinitate obsolescente sordes probatae sunt. Quinetbarbariessaepebarbariecommutata est,utquemadmodumanteaetatemTullii paulatimLatinitassuumsplendorem germanamqueperfectionemassequebatur: florenteautemTullio,jamsummorum hominumconsensuelegantiamperfectamque copiam assecuta dicebatur, ita ab ejusdem obitu asummocandoreinaliuddicendigenus recessisseatquedegenerassecomperimus, idque,utTacitusetSuetoniusboniscriptores narrant,desidiajuventutis,etnegligentia parentum,etinscitiapraecipientium.Vixit autemRupertussaeculoplanebarbaro,etab humanioribuslitterisproperemoto.Quomagis admirorstylumRupertinoninquinatiorem esse,sedpotiuseamgravitatisacvenustatis laudemhabere,adquamistosaeculomultine aspirarequidemausifuerunt.Nonpossum autemnondolere,cumvideamrenatisoptimis juxtaaclaudatissimisinomnigeneredoctrinae inscriptoribusutetlinguis,perversitatejudicii nostrorumhominumlangueremultorum industriam. Quotusquisqueestquisaeculofelicissimo Ruperti diligentiam aemuletur, qui poesim cum oratoriafacultateconjungattantacontentione ingeniiatquelaboris,idquehocsaeculo,quo nullanonlaudabiliseruditiosuamlucem accepit.Inmagnaquandoquejuventutis frequentiavixunusacaltersatisindustriusin utraque parte reperitur. Rupertuscumtenebrisetcaliginebarbariei digtadiahatur:nosobjectumlumenquam parumacutis.quamparumvigilantibus contuimuroculis?Quampaucinativa proprietatedictionemsuamrespergunt, contenti qualicunque colore tinxisse orationem: ac poesis Christiana nonnullis etiam sordet, qui opinionemnonmodopietatis,verumetiam doctrinaehaberedebebant.quorumaliquibus illudGraecisapientisnonsapientedignum carmen crebris sermonibus usurpari suspicor. [sbeac][r][g][a][d][egv] [k][u][p][r][o][g][e][n][o][uti][sf][n][uti][n] [m][o][iti][ph][iac][l][a][k][a][igv] [d][i][o][n][uac][s][o][u]. Egoitaexistimoantiquissimos,sanctissimos pariteretdoctissimosPatrumincredibilem voluptatem,imosanguinemaliquem succumquepietatisexpoesihausisse,colorem verboruminterimnitoremqueminimeomnium respuisse.Profanamdegustabantquidem, sacramobservabant,cujusdelectationeanimos explebant.Eatempestatepoesisquasifax pietatisinflammataefrequentabatur,dum verbisetsignificantibusetartefigurataad pietatemcompositishymniecclesiasticitempla complebant.Nequeinanitantumsonometrum adhibitumferireputeturaures,cumsuavitate compositionispermulsae,etanimo jucunditatemingenerant,[rbiac][l][a][r][o][n] [g][agv][r][k][a][igv][sbaac][l][u][p][o][n], inquitGraecusTheologus,[t][eegv][sf] [ps][u][kh][eeti][sf] [k][a][t][aac][s][t][ee][m][a][a][rbi] [t][ohti][n][rbuac][m][n][oh][n] [p][a][r][ee][g][o][r][iac][a][i] [kh][a][r][iac][z][o][n][t][a][i].Rupertusjuxta pulchre lib. V in lib. Reg., C. XXIII: Musica,dicit,intusviquadametpotentia naturalispiritumhominismovet,etcum decenterconvenit,cumverbovelsensudivinae laudis concutit penetralia cordis, et illam, quam accepithomo,resuscitatineogratiamSpiritus Dei. QuodoptimeexperiensPsaltes,primuspsaltes inclytus, dicit: Os meum aperui et attraxi spiritum. UtAugustinus,referenteRabano,approbat consuetudinemcanendiinEcclesia,utper oblectamentaauriuminfirmioranimusad affectumpietatisexsurgat.Noruntiditaesse, quiauresatquejudiciumadhujusce exercitationisgenusnonineruditumafferre possunt.Caeteri,utabsuntacognitionepoesis, italongiusaspirituisto:velunusBeda consultus plenam fidem meis verbis astruet, qui nonsathabuitversusoptimosfecisse,etlibros insupernobisderemetricarelinqueretutiles. InhancclassemadvocandieruntPrudentius, Ambrosius, Prosper, Paulinus, Sedulius, Arator, Beda,caeteriqueviriquavislaudesuperiores, quorumcogitationesinhocgenerelaborispie casteque versatae fructus amplissimos hactenus inChristianamsocietatemintulere.De recentioribusnihildicam,cuminterhosqui paremvenustatemcumsimplicitateatque pietateexpresserint,nondesideremus.Nihil dulcius,nihilpotentiussacrapoesi,quam optimusquisqueproeoacdebetsemper maximi facit. Sequiturvirilisaetas,quaeeumgraviorum rerumadmonuit.Relictisergostudiisartium poeticesquequasiexplicatisingeniinervis, mentisaciemadtractationemrerum amplissimarum,etintimisphilosophiae coelestisabditiserutarumsustulit,prudenter odoransdelibansqueluminaflorum,quae suavissimefragrantemicantqueinpatenti sacrosanctotheologiaecampo,oculisquenon corporum,sedanimorumfelicissime blandiuntur,solitusmaximematutinisvigiliis precibusqueoperamdare,quibussuperfusa luminisdesuperclaritatetotusDeoaffixus, totusquenonnunquamsplendidusfuit.Cumet ipseadjuratusaCunoneabbateSigebergense, quemutparentemreverebatur,omnique prosequebatur veneratione, scribit sibi Spiritum sanctumdenocte,utglobumignitumillapsum, totumquepectusmirasuavitatecircumiisse, hominemquetotumsibipossedisse.Indein explicationehagiographiaesapientiaeDei,ut facepraenitenteadmirabilicumfacultateet utilitateversatusest.Cujustantusinsacra lectionefuissediciturardor,utnequietem quidemvivumcorpussatiscaperepossit,labia etiam,utstudiadiurnadenoctealabore quiescentibusoccursantsubinde,movere videretur.Quotiesmajoresingeniigratiaeque dotesinaliisintuebatur,assiduitatemprecum suarumlacrymispermiscebat,condiebatque tantisperdumnuminisgratiamabundantiorem adingeniiprofectumaccessissesentiret. Redeuntisaprecibustantadoctrinaeubertate redundabatpectus,quantamvelduotresve celerrimis digitorum articulis poterant excipere. Seropresbyteratusgradumattigitpropter Romanaesedisdissensiones,quaemortuis auctoribus paululum conquieverunt, ita ut quis, cuiadhaereretecclesiasticomagistratui,non satiscertumhaberet.Rupertusnihilominus nunquamferiariasusceptislaboribusvisus, quanquamarmaHenriciIVGermaniam pervagarentur,quipontificisdirisdefixus ordinisecclesiasticiflagrabatodiogravi,nec esseuspiamtutumtumreligioni,tumMusis domicilium:sedRuperto,cuidivinitusmunus scribendiinjunctumerat,quemtotiesSpiritus Dominisuaaspirationedignabatur,benigne fieri voluit Deus, cum caeteris non usquequaque beneesset.EcquisautemnescitinDomini voluntatebenevolentiaquepositumesse,qua vitaequavefortunaeconditionequemquevelit uti,cumhuicnonnunquamintempestateet caliginesivebellorum,sivealiarum calamitatum,Alcedoniaspirent,illitempestas ipsa in caput inque fortunas omnes magna cum cladeirruat.Erantpleriqueecclesiasticiid temporis in eadem fere causa, sed non in eadem fortuua.Siquidemprobabileestutconsiliiset sententia,itacastrisatquearmisdiscedisse, praesertimimperatoreinjuraecclesiastica involante.CecideratautemRuperto percommodiquodabarchiepiscopoFrederico Coloniensianteapropteregregiamfamam nominisscientiaequeTuitiumtraductus, illiusquelociabbas,utreperio,decimus constitutuserat,ubinonsolumipseinrerum omniumperturbatione,tranquillitatelitterarii, dulcisqueperfruebaturotii,verumetiamaliis quibusdamimperatorisarmapassim circumsonantiaextimescentibus,hospitium tectumquepraebebat.Nunquamnon [ph][i][l][oac][p][o][n][o][sf]illeinagitatione mentisconquiescebat,semperegebattempore, dumquehuicabbatiaepraefuit(praefuitautem annospermultos)cogitandoaliquid consequebatur,quoderuditihominisest proprium,translatareifamiliarisprocuratione inpersonasidoneas,siquidemnonperinde curisexternisimpeditusanimusquietem hospitispirituisedemexhibetseuconservat, atque tranquillus sibique totus constans. Narrat ipsepropositadeliberationeconstituissese domesticaeadministrationissollicitudinem deponere,partimimportunitatequorumdam incolarum,quiadversumeumlitejudicioque contendebant,partimtaedioeorum,quijuxta monasterium secus fluminis Rheni ripam caecis inspecubusetsubterraneisangulishabitabant, quiparumintegraefideiatquefamae habebantur,eoquodconductisinturribus solitudinemotiumqueetlitterarumsuarumet totiusmonasteriiinterpellabant.Constatvero solitudinemdulceetgratumessepiisanimis perfugium,extraquodhaudomninosatis tranquillesanctequevivitur.Dehisomnibus prolixanarrationerestotadolorissui,quemex fataliincendiogravissimumhausit,deinde etiamexmolestiisquasilliviciniparumintegri facessebant,suisscriptisexplicataest. AedificavitRupertus,neprorsusejusmodi rerummemoriacareret,adportamDivitensis castrisacellumdivoLaurentiosacrum,cujus festumplaneomninogloriosumhabebat; insuperetchorumsacraeaedisfornicibus erectum mirabili decore perfectum reliquit. Nec fuitacalumniatoribusliber,quoruminsidiis saepeappetitusest,quostamen,magnitudine animifregit,auxilioSpiritussanctirepressit, solanserigensqueanimumspeposteritatis aequioris,quandodetractapersonaedignitate siveconditionenonquis,sedquidquisque dixeritscripseritque,severecensebitur.Etenim nonignorabatmortemomnibushorisomni impenderehominumgeneri,etdevivorum scriptisvivosjudicare,etsingulaquandoque, juxtaaequosatqueiniquosponderare,fore tamen judicium aliquando rectius, cum utrisque mortuisnepotumaetassuccesserit,primisque cadentibusfoliis,virenssilvasuccreverit,utB. Hieronymusloquitur:Dequibusipsecap.7et 26superMatthaeumpleneclareque. Obtrectatoressui, [m][e][g][a][p][o][i][o][uti][n][t][e][sf] [k][a][igv][sba][t][oac][p][oh][sf] [ph][iac][l][a][u][t][o][i],demagistrorum suorumpraestantiamagnificegloriabantur: Rupertimagistroscontrasuperciliopraese contemnebantingenti,utquinecScripturarum sacrarum liberaliumque artium scientia praediti essent,necaliquanominisclarerentgloria, taciteRupertumcujusdamseuinscitiae,seu ambitionissuggillantes,quinullacelebrium gymnasiorumususinstitutioneesset,sedjam indeaparvulomonasticaedisciplinaevinculis alligatus,hauditamagnumingenii doctrinaeque cultum capere potuisset, cum ipse suorumlaborumtestemincitatoremque, praeternonineruditosmagistros,Spiritum sanctumhaberet,sentiretque,cujuspraesentia gratiaevelinunomomentoadmirabiles, planequedivinasaspirarepossittumingenii tumdoctrinaedotes.Clamitabantinsuper haereticumesse,quippequiascitiscatholicae Ecclesiaealicubidescisceret,quodque Scripturamsanctamadsuumsensum detorqueretperverteretque.Deindebonorum librorum omnia plena esse, nec opus esse novis libris.Atillesurdisauribusvocesutique contemnendaspraeteriit,conscientiamnullis ejuscesuspicionismaculiscontaminatam sentiens,quicaeterisidaetatishaereticis,etin primisColitianis,quiDeumauctoremmali perindeacboniessevulgabant,audacter obsistebat,docebatquejamolimopinionem talemtemporeAugustinidamnatamfuisse, conscriptisinhoclibellis [p][a][n][o][p][l][iac][a][n]argumentorum firmissimorum continentibus. Meminit liber De incendio,etpraefatiolibriDeprocessione Spiritus sancti. Adversariis respondet fere idem quodHieronymussuaaetatedetractoribus respondit,videlicetlibrorumquidemabunde esseaberuditisvirisscriptorum,quaeinusum Ecclesiaesingularicesserintemolumento cedantque,sedsuacujusquedona,siveillasint sapientiae,sivescientiae,siveingeneribus linguarum,siveininterpretationesermonum sita,secundumApostolipraeceptum,magno studioproferendaessecommunicandave; cessasse quidem Veteris Testamenti oblationem inoperesanctuariicoelestis,sedcessareab exercitiogratiarumsivecharismatum,quae Spiritussanctus,proutvult,singulisdistribuit, nequaquampietatisesse.HaecadRomanum pontificemscribitinepistolaquaeoperiDe glorificationeTrinitatisetprocessioneSpiritus sanctipraefixaest.Confiteturipsenonnullisin locis calumniatorum ferocia grassante in animo sibifuisseprorsusdeincepsscribendislibris supersedere,obfirmatoqueanimolinguis quorumdamnontameloquentiaequam maledicentiaestudiosorumcedere,sedilli animususqueeoinquiesfuit,dumcogitationes adintermissareferretstudia.Contigitenim quodam tempore cessantis vultum varios subire colores,sedentemqueacmultatacite sollicitequeruminantemtotisartubus,ut discipulumsubimminentevirgamagistri, contremiscere,taquedivinonutu,sed mirabiliterterribiliperculsuscumrelictis scriptisingratiamrediit,repetensmemoria munusscribendisibicoelitusimpositum,et doctrinae salutaris bonum non publicatum intra animae recessus, tanquam ignem ossibus (quod prophetaJeremiastestatur)inclusum,minime contineri posse. Cum nec ignorabat praesentem Spiritussanctigratiam,quaepersensibilem infusionemsesequandoquepectoribusnostris insinuat,doctorumetiamclarissimorum institutionijuresummopraeferendamesse. Interimnondeerantilli(quodnuminis Providentiaeacceptumferendumest)tanquam propugnaculapotenteshomines,quorum auctoritatemuniebanturquieumclarissimum habebant,omnibusetdictisetscriptisejus mirificecapiebantur,atqueadsusceptam studiorumpiissimorumrationem exhortabantur.InterhoseratFredericus archiepiscopusColoniensis,quieumclientum numeroasciverat,etCunoabbaspostea Ratisponensisepiscopus,cujusettutelae, Berengerosuperstite,commendatumfuisse reperio!Eteratutiquecolenduset deosculandus,quemSpiritussanctus illustrationetamfamiliaridignabatur. Nunquamferemagnisingeniissuadefuerunt patrocinia,quibusposthominesnatos,etiam magnaminvidiamincubuissevidemus. Suppudetnostrorumtemporum,quibusnihil istisferisetmonstrisadmaledicendumprope natis frequentius est. Caedimurettotidemplagisconsumimus hostem. HOR., Epist. Itafitutdumaliialiorumsesesaturantodiis, aliivicissimeripiantaliisvoluptatislitterariae bonum,quodinTusculanissuisQuaestionibus princepsoratorLatinorumdulcissimum,nunc summumvocat.Sedsolatioestquodinvidia feraeteffera,pudorenaturalimota,mortuis plerumqueparcit.Pulchrisuntversus Callimachi: [d][e][iti][n][o][i] [g][agv][r] [sba][n][d][r][iac] [p][aac][n][t][e][sf][sbe][s][k][l][egv][n] [e][sbu][k][l][eac][e][i][z][ohti][n][t][iac] [ph][th][o][n][eeti][s][a][i], [k][a][th][a][n][a][oac][n][t][a][d][apos] [rboac][s] [k][e][n] [a][sbi][n][eac][s][a][i]. Novithienamturpemferamesse,quaein defossahumicadaverasaevitiamsuamexercet. VivitergoRupertus,cujuslibriinmanibus hominumsunt.Vivit,inquam,posteritatis judicioclarus,terminaturuslaudessuasorbis terraefinibus,dumquidemEcclesiastabit catholica,cujusnomenexsuggestibus,ex gymnasiis,exomnideniquepiorumconcilio libenterexcipimus:quisolussplendidissime omniumnobilitavitAgrippinensisEcclesiae ditionemincujusscriptisnihilnisigrave, sanctumetsolidumexstat;quiadminiculo divinae gratiae multa scitu cognitio neque digna perseinvestigavitprodiditque:quiarticulos fideiChristianaesincereargutequetractat;qui caeremonias ecclesiasticas objecta veritatis luce, detractoquequasiintegumento,nuda,planaet venustaexplicationeproponitinsignes. Breviter,quiomnesnumerosperfectitheologi absolvit,quiquevelsolusutoptatissimus Neptunusexauditus,tempestatesopinionumin religione Christiana excitatas componere possit. Deprofanislitteris,quarumscimuseum perstudiosumfuisseadolescentem,dicereextra necessitatem est: cum ipse earum fructum libro descientia,nuncartes,donumpretiosumDei, nunctheologiaeministrasseuancillasvocat: caeteraquestudiainadminiculumverbi coelestisexponendisobriecautequeadhibita, mirifice prodesse doceat. Superestnuncutaliquiddeextremaaetate subjiciamus,eodemqueorationisambitumorbi genus,quoexstinctusesttantusvir, complectamur.Etattigitillequidemjustam aetatemvitaehumanae,quippequisumma senectutedefectisviribusobierit,defunctus curismultiplicibus,laboribusdiurnis,atque nocturnis.Cumquesuaevitaeactum terminaturusvideretur,extremoanno (cognoveratenimanteaNuminispraedictione seadhucoctoannossuperfuturum,cujusmodi praedictionem Cassio Narniensi episcopo, ut est apud Gregorium papam in Dialogis lib. IV, cap. 561,accidisserecordabatur),coepitmemoriam anteactaevitaecontentiusrecolere,lacrymisse frequentioribusdare,erratorum condonationematquedelictorumsuperioris aetatissibigratiamfieriaDominodeposcens, nihildeniquenonomniumrerumagere,quae adabstergendasanimaesordesfacere videbantur.Auxitsaneetsuspicionem adventantismortis,auxitsimuletpoenitentiae curam.Neceventushancexspectationem fefellit,siquidemhiemepraecipiteinfebrem acutissimaminciditsenexoptimus,quae reliquiasviriumpaulatimexhausit,itaut quidquidveldiuturnitaslaborum,velsummae senectutisimbecillitasreliquumfecerat,morbi vis, suo pene jure sibi vindicaret absumeretque. Itaquepiissimequietissimequediemsuum obiit,comparataimmortalipietatisacomnis laudabilisvirtutisclaritate,respiraturus deincepsalaboribus,quibusnunquamvacavit, cumquesuoamantissimo,quemetvivuset moriens anhelavit, quem sua scripta suavissime spirant,sempiternoaevofruiturus,cujusnec memoriam ulla unquam posteritas ut optime de hominum societate intermori patietur. Audivistisbrevibus,candidissimiauditores, vitamD.RupertiabbatisquondamTuitiensis, quamproviriliaetatequisquisimitaristudeat, utinlitterispietatisque(quaeaptissimasunt armaChristianihominis)cultuauctior,fructus maturitatisederepossitejusmodi,quinec vivum,necmortuumdeseruntunquam.Alios domesticastimulantexempla,quaelibenter virtutibus,quamlibetparibus,externorum solemusanteferre;aliosnativussplendor honesti(quodingeniorumtantumest)adse amandumcolendumqueprovocat:alios deniquealiaecausaecommovent:nonnullos metus,nonnullosstudiumambitionis, aemulatioquoquemultumadditplerisque vigorisardorisque.Atdecusnobilissimumesse doctrinamcumpietatecopulatamtamomnium gentium linguis est celebratum, quam nulli non velcreditumvelanimadversum.InRuperto autem summae habemus et doctrinae et pietatis exemplar,cujusquondamvitacumdoctrina consonans,laudabiliummorumvivum simulacrumfuit.Adidrespiciteidentidemut pictoresadimaginem,quamadhibitopenicillo effingerestudent,subinderespiciunt:hunc imitari,huncexprimerecontendite,memores ApostoliTimotheumsuumexhortantisad doctrinae pietatisque amorem, his verbis: Attende tibi, et lectioni. Et iterum: Exerceteipsumadpietatem.Namcorporalis exercitatioadmodicumutilisest;pietasautem adomniautilisest,habenspromissionemvitae praesentis et futurae. Dixi.APOLOGIAPROR.D.D.RUPERTOABBATE TUITIENSIINQUADEEUCHARISTICA VERITATEEUMCATHOLICESENSISSEET SCRIPSISSEDEMONSTRATVINDEXFR. GABRIELGERBERONASCETA BENEDICTINUSINCONGREGATIONE SANCTI MAURI. Mendacesostenditquimaculaveruntillum (Sap. X.) PROLOQUIUM. Scriptorumsorsillaestcensuraelegentium subjici,quorumquamplurimiexaffectu judicantesvimauctoribusinferunt,utillorum verbainsuossensuspertrahant;plureslegunt utdenteinvidoproscindant;aliinequidem intelligeresufficientesquaeperlegunt,non tamen sine censura dimittunt auctorem. Sorsillasaneduraest;sedduriorhaecquae doctoremcatholicumsaepiustraducit,utqui nihil nisi catholicum sapit, haereticus audiat; et quiveritatisemperstuduit,errorisdoctor habeatur. Durissimahaecsorsquaquisvelinvitusad parteshaereticorumdistrahitur,uthaereticis favissecredatur,autineorumiissesententias; etquasiasuisdefecisset,transiissetquead alienos,asuisdeseritur,utnecapudfratres patronum inveniat aut vindicem. HaecsorsdurissimaRupertiest,quinecdum viveretinvidiamfugerepotuit;quaequod laudemhabet,acriusinsequitur;multasipsein epistolaadCunonemabbatemS.Michaelis Syngebergensisconqueritur,suiessenominis invidos qui non solum dictis, ut ait, sed et factis ineisfremuissent;nisiomnialiopraesidio deficiente,Christusipsiadfuisset,etper BerengariumabbatemSanctiLaurentiiin publicomonteLeodiiipsumCunonisabbatis commisisset fidei, tanquam pupillum tutori. Pleriqueenim,utipseadeumdemjam episcopuminprologoadlibrumDegloriaFilii hominisscribit,ipsiusoperasiclegebant,utei insidiarentur. QuaetandemRupertoetadoctoribusetab indoctisexprobratafuerint,nossevis?exipso disce,quiutsesuaquescriptaabistorum vindicaretcalumniis,eorummendaciaet haeresesredarguensscripsitApologeticum,qui liberprimusestexquatuorquosinaliquot RegulaeS.Benedicticapitacomposuit.Isto eniminlibroquifuerintadversarii,etquasei struxerunt insidias, sic exponit: Floriani,aFlorinonominati,dixeruntDeum creasse mala, et ipsa quae virtuti sunt contraria. Magistriautemmagniacpraeceptores nominati,praeclaratotiusFranciaelumina, quorumadauditumexcunctisfereprovinciis examinadiscipulorumfestinabant,sententiam illamdevoluntateDeiemisisse,atque constanterdefendereferebantur;etidcirco quidquiddixerimego,nonsolumnon audiebatur,verumetiamtanquamstultum contemnebatur.Itaerantadversariivelesse videbantursibiauctoritateillorumfreti,ut putabant,irrefragabili,acsiangelusdecoelo locutusfuisseteis.Etquidemsapientiores utcunquetolerabilesindicendofuerint,sedde indoctoscholarumpopellofaventeadversariis veluticlericiscontramonachum,veluti magistriscontraindoctum,quiddicam?in eorumcanticumversussum,etfactussumeis inproverbium.Egoautemomnecanticum eorumomnemquedespectumdurafronte contemnens,fuiinFranciasolusviliasello residens,unotantumpuerocomitatus,ad conflictumcontratalesquibusadesseoset ingenium,etmagnamtamofficiiquam magisteriidignitatemnoveram,necdefuturum, quodetfactumest,utmagistrorumpariteret discipulorumcoetusnonparvusconveniret exercitusadmeaudiendum,adme convincendum.Iliudautemmirumvidetur, quodmeingredientecivitatem,jamdictorum alteretpraecipuusmagistrorumultimum trahensspiritum,statimpostingressummeum vitamfinivit;alter,quocumacerbumhabui conflictum,nescioanintegrumannum supervixerit.Extunccessavitillius disceptationisvirus;sedilli,contraquos primum certamen habui, diu pristinum quod in meconceperant,tenueruntodium,utveraciter dicerepossim,oderanteum,necpoterantei quidquam pacifice loqui, etc. IstaRupertisatissint,utquosinprioribus studiissustinueritadversariosnoverintsinguli. Quammalaautemfide,quantavelinvidia,vel inscitia,Rupertiadhucviventisscripta evolventesinsensusalienosdetorserint,etnon intellecta damnaverint, ex tribus accipe, quae in Rupertidoctrinaargueremultasuisensus temeritate ausi sunt. PrimumRupertusinsuoApologeticosic profert: Unusvirbonaeconscientiae,sednovae conversionis,magninominis,seddubiae opinionis; jam praelatus et praedicator, sed fere nunquamsubditus,siveauditor,familiaritera me,quasiprostudiolegendi,praestarisibi rogavit aliquid de meis opusculis, et praestiti illi opusculum(Dedivinisofficiis).Accepit,abiit, legitquantumetquandiuvoluit,etpostmultos dies librum remisit, nihil dicens aut rogans boni sivemali.Cumeccepostdiescompluresaudio, et a multis mihi nuntiatur, et ab exteris quoque civitatibusfratreseruditimittunturadme interrogandum,utrumverumesset,annon, quoddemefamalongelatequedisperserat, scilicetmedixisse,mescripsisseSpiritum sanctumdeMariaVirgineesseincarnatum. Exhorrui,fateor,tantumqueconscientiae munitusclypeo,quaerebamdiligenterquisnam hujuscerumorisexisteretauctor.Quidmulta? diuquaesitum,tandemqueperquosdam consortesnostrosmihicompertumest auctoremcriminis,imofalsaecriminationis hujusillumessequemdixi,etexlectionelibri quemcommodaveramilli,maleoccupatum fuisseistuddeverbishujusmodiinofficio quartae Dominicae adventus Domini: Investigareenimquispotestquomodo corporaturVerbum,quomodosummus,et vivificatorSpiritusintrauterumMatris animatur, quomodo is qui initium non habet, et exstitit,etconcipitur?SedquidafacieVerbi hujusilleparturivit?Quomodopauperem ostendissecredidit?quomodosubvertere voluit?Librumproclamavithaereticum, flammisexurendum;ethocinmedio imperitorum,quisequebanturetaudiebant illum;etutsolenthujusmodihomines,in divinisacprofanisrebus,majorempenequam litteratiostendereanimum,libronimium infensi,eumetraperefestinabantad comburendum. Ad haec quis non exclamaverit, O caeca invidia, oinvidacaecitas,quaenonRupertum,sedin RupertoGregoriumMagnumproclamat haereticum,quaeverbahaecreputansipsius, cumtamenGregoriisint,uthaereticadamnat! Qui Verbum Spiritum summum et vivificatorem animariscribit,etstupet,quidquaeso, haereticumautscribitautdocet?QuiVerbum adorat tanquam Spiritum summum, quid sentit nisicatholicum?SedveroquilegensVerbum Spiritumsummumetvivificatoremanimari,et dicitscriptumselegissetertiamsummae Trinitatispersonamincarnari,quidnisi calumniam dixit, et suam vel inscitiam prodidit vel invidiam? Alterum, quo tanquam haeretica labe Rupertum inficerevoluerunt,illudest,quoddixeritde tenebriscreatosesseangelos;quodtamen RupertusutcanonicisScripturis,etsancti Augustini libro secundo (De civitate) consonum intrepidusdefendit.TertioRupertumcarpere audacioripraesumpseruntanimo,quodnovo, utipsisvidebatur,sensuscripseritChristumin CoenacorpussuumnonporrexisseJudae,qui antehujuscesacramenticonsecrationem exierat.EtquidemChristumJudaeproditori corpussuumdedisse,eisexbeatiAugustini auctoritate in promptu erat asserere. Cujus argumenti necessitas Rupertum adegit ut diceretnonesseperomniaAugustino confitendumsicutlibriscanonicis,itaut,ubi sanctidoctores,quiutiqueinfideconcordes sunt,inaliquasententiadiscrepant,nonliceat illitanquammagistroaurempraebere consentientem,cujuscognoveritsententiam magisScripturaecanonicaetestimonio roboratam.Atqueilli,uthabetcircafinem Apologeticisui,ipsumexhocdiffamare coeperunt tanquam haereticum. At quem sancti Augustinijudiciumcompressissevidebatur, erexitsanctiHilariiauctoritas,cujusestilla Rupertisententia;quamvisdumistascriberet, se cum sancto Hilario in his sentire nesciret. Extribushissatissuperque,utarbitror,habes demonstratumquantainvidiainfensiRuperto quidquidipsisnonsaperet,inscriptisipsius temeredamnarunt,adeoutsensumillius,vel etiamapertum,etapertecatholicumtraducere, et haereticum judicare non dubitarint. HaecRupertussustinuit,nectamenhiscessit. Durioraveropostmortempatitur,dumab haereticisSacramentariisineorumpartes violenterdistractus,nonsolumasuisnon vindicatur,sedquasihaereticaspartes tenuisset, damnatur iniquius. Ategoinfimuslicetomnium,ubidoctrina magistrum, professione Patrem, durissima haec injusteferentemetinultumsensi,quidquidin meviriumest,inipsiusdefensionemomnium justissimam exerere firmus statui NecDeushuiccausaedeerit,adquam suscipiendamdatstimuloscharitas,adquam defendendamarmadatveritas,etjustitia spondetpraesidium.Deoergodanteanimos, qui charitas est; favente Christo, qui est veritas; etipsopraesidequijustitiaest,Rupertum multaedoctrinae,altaehumilitatissummaeque pietatismagistrum,Germaniaedecus,ordinis Benedictinigloriam,etpraecaeterisveritatis eucharisticaepatronumabiiserroribus,quos adversus eucharistiam Wiclefistis, Lutheranis et Calvinistispraecinisseanonnullisdicitur,pro viribus conabor asserere. Equidemscioquamplurimos,quierrores defendiputantdumeosquibusimponuntur audiuntvindicari,genushocdissertationis iniquiorianimoferre,quasinontamin scriptoris quam in erroris cedat patrocinium. Verum quam injusta sit ista expostulatio judicet quisquisnonserosapiensmaturenovit catholicialicujusscriptorisaberrorevindicias summam esse erroris exsecrationem; et proinde erroremnonasseri,sedmaximedamnari,dum scriptorcatholicusaberrorevindicandus suscipitur. Sedetquiprudensintelligiteumdecalumnia teneri,quidumauditcrimeninferrigloriae fratris,quemnovitinsontem,ignavussilet,is iniquamprorsusreputabitistam,zelumforte, sednonscientiamhabentis,expostulationem: et qui humanioris esse officii didicit injuriam ab alteropropulsare,inofficiosamomnino hujusmodiducetobmurmurantiumquerelam. Ipsamnonsolumaequitatemlaedit,etoffendit officium,sedetveritatempremit,suosei patronosproripiens;velsaltemfideiscindit unitatem,catholicosPatresabEcclesiaesensu et proinde sinu divelli non prohibens. NonnepuriorChristianoruminnocentia sorduisset,infideliumlabefactatadicteriis,ni Justini,Minutii,Tertullianietaliorum Apologeticis vindicata fuisset? Nonne Dionysius Alexandrinusprofidecatholicaadversus SabellianorumhaeresespugnansinpartesArii trahebatur,nisiAthanasiussedemipsiuset fidemtenensipsumafidecatholicanusquam deviumstrenuusdefendisset?Nonneet GregoriusThaumaturgusArianaeperfidiae famamhabuisset,niBasiliussuisproeo vindiciis falsum istud nomen delevisset? Nonne etCyrilliAlexandrinifidescumEutychianis dogmatibusdamnatafuisset,nisiipsum asseruissentquiNestoriicommenta damnarunt?NonneetipseAugustinus praedestinatianam haeresim condere, et Christi gratiamstatuendohominumavertere libertatem,avirisalioquinpiiseteruditis ferebatur,niProsperhuicsanctodoctoria Semipelagianisobjectadissolvisset,ipsesui magistripatronus?Adeoveritas,nonsecusac virtus,sicutsineadversarioautlatetaut marcescit,sicsinepatronodeficit,quisaepius etipsealteriusindigetpatrocinio,utquipro veritatestetit,noncontraveritatempugnasse credatur. Spretaigituristaminusverostudentium expostulatione,eoveritatisstudio,eaofficii ratione,eteaaequitatislege,quaProsper Augustinum,plurimiCyrillum,Basilius Gregorium,AthanasiusDionysium, Tertullianus,MinutiusetJustinusmores fideliumvindicarunt,egoRupertiTuitiensis abbatisfidemdecorporeetsanguineChristiin altarissacramento,cujusacerrimus propugnatorexstitit,defensurusaccedo.Etne temere et sine ordine procedam, in prima parte proferam opera quae a Ruperto composita sunt, quospirituRupertuseaconscripsit,etquo Scripturamsacraminterpretatusest.Inaltera parteexponamquatuorquiipsiascribuntur errores;figurativaescilicetduntaxat praesentiaecorporisetsanguinisChristiin sacramento,quamWiclefistaedocuerunt: manducationis per fidem, quam in aliquo sensu docentCalvinistae;impanationis,quamtenent Lutherani,etunionishypostaticaepanisetvini cum Verbo, cui vix ullus suffragatus est. Dehinc Rupertumaprimoexilliserroribusvindicabo, tumasecundoerroreasseram;posteaatertio defendam;postremoaquartoRupertum prorsus alienum demonstrabo. Sicuiautemhistoricaequamdogmaticae concertationesminusplacent,eteigravisaut minusopportunavideturinductaRuperti Operumcrisis,quamtamenexcelebriinter ipsostheologoscontentionedeauctore librorumDedivinisofficiis,quorummaxime testimoniocausaRupertiagitur,hicduximus praemittendam, eam facilis dimittat. Lectoremhicetiammonitumvelimmenon mea, sed ordinis totius vel magis Ecclesiae voce Rupertumtitulosanctitatisinsignitum nonnunquameoinoperepronuntiare,quippe quemsanctitatismeritomiraculorumque virtutefulgenteminsanctorumcatalogis auctores probati scribunt. Itaque absit a nomine invidia.SYNOPSISAPOLOGIAEPRORUPERTO ABBATE TUITIENSI. RupertusisseuRobertus,cujusApologiam scribo,incoenobioS.Laurentiiinpublico MonteLeodii,seu,utaliisplacet,Leodici,sub BerengarioabbateS.P.N.B.Regulaesese mancipavit.Ibicumreligiosepietatisexercitiis etsacraedoctrinaestudiistotumsedaret,in abbatemmonasteriiTuitiensis,seuDivitensis adRhenumeregioneColoniaeAgrippinae assumptusest.Floruitadannumreparatae salutismillesimumcentesimumtricesimum quintum,quoplenusmeritisaeternosbeatae vitaefructusapprehendit.Sanctiilliusabbatis Apologiam duas in partes sic distribuo. ParsprimacrisimhabetRupertiOperum.Pars altera ipsum ab imputatis erroribus vindicat. InparteIquoslibros,quoordineetquaaetate Rupertusscripseritstudiosisostendo;et perfectumlucubrationumilliuselenchum exhibeo. Exquodeindediversisanctiilliusdoctoris Operumapluribus,etabipsometediticatalogi emendantur:tresvidelicet,quosipseRupertus conscripsit;unusquemTrithemiusdedit;unus quemReyneruscomposuit;unusquemSixtus Senensisconstruxit;unusquemBellarminus adduxit; unus quem Centuriatores posuerunt, et unusquemineditioneultimaParisiensi legimus: quibus adjungi possunt a Possevino in Apparatu,aValerioAndreainBibliothaeca Belgica, a P. Labbe in lib. De script. eccles. et ab aliisRupertilibrorumediticensusex accuratissimo,quemibidamus,pariter corrigendi. IbietiamaliquosvenerabilisRupertilibrosin excusisdesiderarilugemus,nempelibellumDe diversisScripturarumsententiis,libellum solutae Orationis, De statu coenobii S. Laurentii inMonteLeodii,etc.CarmenSaphicumde eodem.VitamS.Augustini.VitamS.Odilae virginis.CantusdeSS.Theobaldomartyre, Goare et Severo confessoribus. In libros Regum, deregeDavid.Annulum,seuDialogum ChristianietJudaei.EpistolamMeditatus,ex editioneColoniensii,inquaCommentariisin JoannisEvangeliumpraefigitur,aliis editionibusesserestituendamibidem monemus. SedetibiquodminusvereBellarminusdixerit RupertiOperaquadringentiscirciterannissine honore et luce jacuisse in tenebris oblivionis, et ejuserroresincausafuissecurperidtemporis latuerint, paucis sed certis demonstro PosthaeccelebremdeauctorelibrorumDe divinisofficiiscontroversiamagito. Valeramnum,siveAttembergensemsive Numburgensem,cuiWaldensis,Alanus, Vasquesetaliquialiiopusistudadjudicarunt, abomnijuredejicio;etuniRupertoTuitiensi abbati pluribus titulis certum assero. Nec enim epistolam, Lego et relego, etc.,abAnselmoscriptamesseprobatum ducimusaJoannePicardoetaTheophilo Raynaldo,sedmagisaGuillelmoS.Theodorici missamhabemus;nonadaliquemexpluribus ValeramnisquosinduximuscircaAnselmiet Rupertitempora,sedadRupertumSancti LaurentiiLeodicensiseaaetatecoenobitam. NecJoannesParisiensisord.Praed,quicirca annum1304demodoquoChristicorpusestin sacramentoscripsitdeterminationem,quamde integrolegi,ullamhabetValeramnialicujus mentionem,utVasquesfinxit;sedduntaxat praedictamepistolamAnselminominesibi proponit. PrimamhancApologiaepartemclaudimus divinis illustrationibus, quibus desuper infusam Scripturaesacraeintelligentiam.Rupertus obtinuit.Nonquodtamenobtusiorisfuisset ingenii;idenimnulliusfideicommentumesse eorumquiminusaccuratedeRuperto scripserunt, indicamus. AlteramApologiaepartemexordioraberrorum enumerationequoscriticiexheterodoxisM. Claudius,Albertinus,etc.,etexCatholicis Bellarminus,VasquezetaliiRupertoTuitiensi iniquiusaffixere:umbraticamscilicetseu figurativamduntaxatcorporisetsanguinis Christiinaltarissacramentopraesentiam. VeramcorporisChristiinmensaDominica manducationem solummodo per fidem corporis Christiimpanationem,ettandempanisetvini hypostaticam cum Verbo Patris unionem. HisexpositisnostrumTuitiensemabomni generatimcontraeucharistiaeveritateserrore liberumprobo;tumexillustriumscriptorum testimoniis,quibusRupertifidemet eruditionem,omniremotacujuscunqueerroris suspicione,celebrarunt;etpraeomnibus Joannis Coclaei, qui Lutheranorum impugnator acerrimus,eaRupertioperahiscetemporibus, quibusineucharistiaemysteriumvehementius invehebantur,nonmisissetinpublicumnec laudasset,quaeLutheranorumaut Calvinianorum praedocuissent errores. Tum ex eo quod in Rupertum frementes aemuli quiejusscriptalegebant,uteuminsermone caperent,nulliusexistiserroribuseumuspiam insimularunt:ealicettempestatede eucharistiaesacramentoardentioreset curiosioresmoverenturdisputationes;quaevel levissimamerrorisumbram,siquaeinRuperti scriptisdeprehensafuisset,diligenter excussissent. Posteaexplicitiusabunoquequehujusmodi errorumRupertumvindico.Undeinsequenti dissertatione, Rupertumnusquamsensisseautdocuissein eucharistianonessecorporisetsanguinis Christinisifiguram;imohuncerrorem impugnasseetrealemcorporisetsanguinis Christiexistentiamsubpanisetvinispeciebus adversusBerengarianospropugnasse, invictissime demonstro. Primo ex ipsis Ruperti operibus, nempe ex libris Dedivinisofficiis,inquibushuncerrorem deprehenderesibiipsividentur.Eoenimin opere exponens illud ferebatur in manibus suis, Rupertus astruit corporis et sanguinis veritatem inaltarissacramento;quodmultapietateibi vocat testimonium humilitatis et charitatis. Ibi etiam a prioris Testamenti figuris tanquam a signoreiveritatemdiscernensTuitiensis expressissimeponitquodChristusinVeteri Testamentopromissusetpraesignatushic praesentialiterexhibeaturNONINUMBRA, SEDINVERITATE,NONINFIGURA,SEDIN RE;ibieteosobjurgatquiadversuscorporiset sanguinisChristiinaltariveritatem obmurmurantes dicebant: Quomodo est? IbidocetquodChristuseoTestamento consignatsuishaeredibusthesaurumcorporis et sanguinis sui, etc. Quodsacerdoscumdicit:PaxDomini,etc., hostiaeparticulamsacrosanguinedemersam immergit.Quodcrucesalutataduopresbyteri deferuntadaltarecorpusDominicum,corpus Domini.Quodsanguisillequemsumimus,ad Deumdeorenostroclamat.Quodpercibum corporisetpotumsanguinissuiChristus procuratvitametincolumitatemanimabus filiorum.QuaeprofectonecBerengariani,nec Wiclefistae, nec Calviniani dicerent. SecundoexaliisRupertilibriscatholicamde corporisetsanguinisChristiveritatesubpanis et vini speciebus, illius fidem vindico. Ex libro sexto in caput VI Joannis, ubi Rupertus Umbraticorumexponiterrorem,quopanemet vinum Christi corpus et sanguinem in altari non magis esse profitebantur quam fuit manna quod comeditpopulusJudaeorum,etaquamquam depetraeductamnonsoluspopulussedet jumenta biberunt. UbiTuitiensisexplicatilludApostoli:Omnes eamdemescamspiritalemmanducaverunt,et omneseumdempotumspiritalembiberunt;et haecomniainfiguriscontigissedeclarat, simulquedecernitquodfiguranusquamvalet, idemquodipsaresquamfigurat,sicutumbra nonestidemquodipsareivelcorporis substantia. UbiilludAugustinidicentishaecChristiverba: NisimanducaveritiscarnemFiliihominis,etc., essefiguratamlocutionem;sicintelligendum Rupertus ostendit, ut carnis et sanguinis Christi veritati in eucharistiae sacramento nihil omnino detrahatur. Ubi realem hanc et veram corporis et sanguinis Christisubexterioripanisetvinispecie existentiamfirmiterconstituitexverbisChristi qui signanter dicit: Hoc est corpus meum quod pro vobis tradetur. EttuaudesdicerealiudessequamChristi corpus?Sinonesthoccorpusquodprovobis traditur, Veritas mentita est sibi. IbidemnosterTuitiensisponitquodhomo carnalisetanimaliscarnemChristiet sanguinemperciperenonpotest,eoquodnihil deexterioripanisetvinispeciemutetur.Quod jocose infringit a similitudine Mauri alicujus qui baptismivirtutedefiliodiabolifitDeifilius, nihilmutataexterioricorporisnigredine.Et interhaecdicitRupertusquodmassa perditorumestcorpusdiaboli,etEcclesia corpusChristi;nonilludtamenquodconficitur in altari. Iterumeolociapostolicumillud,omnes eamdemescammanducant,quoUmbratici suumnitierroremputabant,Tuitiensisexponit sensu a Berengarianis, Wiclefistis et Calvinianis penitusdiverso;hocestjuxtacatholicam corporis Christi in altari veritatem. IisdemibiopponitB.Ambrosiumdocentem quodillud,quodconficimus,corpusexVirgine est,etc.,quodveracaroestquamaccipimus. OpponitetB.AugustinumhaecPsalmistae verba, ferebatur in manibus suis, de ipso Christi corpore,quodincoenaChristusdedit discipulis, interpretatum. TandemquehisChristiverbis,Hocestcorpus meum,hicestsanguismeus,Rupertusnihil addendum, nihil detrahendum judicat. EtliceteaChristiverba:Egosumvitis,per similitudinemdictaintelligantur,istatamen: Hoc est corpus meum, hic est sanguis meus, per proprietatemS.doctorostenditesse intelligenda.Etjuxtahaecsincereetcatholice profitetur quod panis et vinum, postquam Pater easignaveritpermanusEcclesiae,corpuset sanguis Christi sunt. Modum etiam, quo panis corpus Christi fit quod in cruce pependit, et vinum sanguis ille fit quem Christusdelateresuofudit,exdiviniVerbiin carne mysterio elucidat Rupertus; et post multa dicitquodunitasVerbiunumefficitcorpus Christi,utilludquodtuncincrucepependit,et istudquodEcclesiaefidesoresacroconficit, unumcorpussit,una,inquam,caro,etunus sanguis sit. IlludautemquodexAugustinisententiisest, videlicetquodmanducarecarnemetbibere Christisanguinemsitinfideiunitatemanere, Rupertussicadmisit,uttamenrealemcorporis illiusmanducationemnullatenusexcludi sustineat; imo firmius asserat quod panis semel consecratusnunquamposteaChristicaroesse desinit;etquodutviventibus,aquibus manducatur,vitamdetaeternam,panemin carnem suam transmutat. DeniqueexadjunctisabipsometChristo dicente:Hocestcorpusmeum,quodprovobis tradetur;hicestsanguismeusquipromultis effundetur,eoinlibroindubitanterfateturnon corpusquodlibet,noncorpusChristiquodest Ecclesia,sedilludcorpusDomini,quodpro nobistraditumest,nosmanducare;etillum sanguinem qui pro nobis fusus est, nos bibere. Insubsequentilibelloeosdemobmurmurantes etdicentes:Sinonfigurate,sedreverapanis isteChristusest,quotidieChristuspatitur,et totiesmoritur,quotiespanisistein commemorationemfrangitur,Rupertus comprimitexemploAbrahaeimmolantisIsaac inariete,datotamenfiguraeetveritatis discrimine. Porro haec quae Umbratici objiciebant Apostoli verba,carononprodestquidquam,spiritusest quivivificat,Tuitiensissicinterpretaturut Christicarononsola,seumortua,morecarnis brutorum, sed cum spiritu suo manducetur, nec exanimem carnem aut sanguinem reputemus in pane aut calice. Disjectis hisce Umbraticorum objectis Rupertus intrepidusait,quodinaltariverumChristi corpusimmolatur,frangituretmanducatur.Et hunclibrum,quemineucharisticaeveritatis adversushaereticosdefensionesusceperat,ista confessione concludit: QuantumpotuimusadjuvanteDeo,verumet vivumAgnumDeiessesuometexbalatu,idest exipsiusmetChristiverbis,comprobare curavimus. IstaRupertiexlibrisinJoannempostquam adduxi,quibusliquidoconstatquamcatholice tenueritipseetdocueritcorporisetsanguinis Christiineucharistiaesacramentoveritatem, protuliejusdemepistolamquaeincipit, Meditatus, et in editione Coloniensi legitur. IneaBerengarianorumhaeresimeamfuisse declaratquaeinaltarismysteriofiguram duntaxatvelsignumautimaginemcorporiset sanguinisChristiessecrederet.Declaratquod suaaetatehuncerroremferenemopalam profiteri aut defendere auderet. DeclaratquoduniversasciretEcclesiainhoc sacramentoverumcorpusetverumChristi sanguinemesse;etquodproistaveritatelibris suis in Joannem, quibus haec epistola praemitti solet, totus decertaverit. Ineaexpressedocetquodeucharisticumillud sacramentumtribusmodisChristicorpuset sanguisest,nominevidelicet,reatqueeffectu; quarto autem, specie scilicet exteriori, differt. ExlibroDeoperibusSpiritussanctieamdem omninodistinctionemattuli,quafalsiconvinco commentumM.Claudii,exRupertocorporiset sanguinis Christi nomen tantum et effectum seu virtutemineucharistiaesacramentoasanctis Patribus intelligi, nulla fide arguentis. Praeterea nosterTuitiensisfallacibusdiabolipollicitis,si comederitis, eritis sicut dii, ea Christi promissa: Quimanducathuncpanem,vivetinaeternum, opponit,etcibumillumvocatcibumvitae, cibumetpotumveracitercommunicandae divinitatis,effectivamcarnemetsanguinem Christi. Scribitinsupermunushocquodofferturesse sacrificiumverum,sanctumetimmaculatum, corpusvivificum,etsanguinemverumfratris cui reconciliatus es. ScribitetquodcumJudasexieritpriusquam NoviTestamenticoenamChristusinstituisset, noneicorpussuum,sedintinctampanis buccellam Christus porrexit. Quodeucharistiaemysteriummagnaestfidei tentatio. QuodutfidemprobaretDeus,exteriorpaniset vini species remanet. QuodChristusnonqualecunquesuum,sed suam carnem et suum sanguinem dat. QuodChristusinCoenapanemcommunem accepit,sedbenedicendolongeinaliudquam fuerattransmutavit,utveraciterdiceret:Hoc est corpus meum, quod pro vobis tradetur. Item vinisubstantiamaccepit,sedibidemgratias agendovelbenedicendo(idemgratiasagereac benedicere), sic in aliud vertit ut diceret Veritas quaenonmentitur:Hicestsanguismeusqui pro multis effundetur. Quoddeniquenostraesalutisufficit,adusum nostrumconfenitChristicarnemetsanguinem inaltarissacramentononviderioculiscarnis, nec sentiri gustu oris. UbietdocetquodChristuspraeteritisomnibus electisremissionempeccatorumetvitam aeternamincruceoperatusest;etinaltaris sacramentoetiamomnibuselectis,quipost eamdempassionemadfidemejusveniunt, remissionempeccatorumetvitamaeternam conferre non dubium est. AlioautemincapiteejusdemlibriRupertus explicatquidsitsacramentumetquidres sacramenti,etquemintellectumhaberedebeat haec Augustini distinctio, Etibirursumverbisdiabolinequiter aequivocantis,verbaChristiveraciter promittentis objicit. Credaturitaquehuicsacramento,utRupertus ait,inessequodnonvidetur,videlicetveritas carnisetsanguinisvalensefficerenos concorporales unigenito Filio Dei HancRupertifidemtribusobsignamus miraculiscorporisChristi,quaeexipso enarramus.EtsicabUmbraticorumfiguris Ruperti doctrinam defendimus. Secunduserror,manducationisnempecorporis Christiperfidem,avenerabiliRuperto depellitur. Eliminedeclaramusquierrorisistiusnostrum Tuitiensem arguerint. EtquadruplicemcorporisChristi manducationemperfidemdistinguimus. PrimametquartamEcclesiaprobat;secundam ettertiamdamnat,tumineorumsensuqui dicebant Christi corpus non esse in sacramento, nisidumactususpicitur;tumeorum,qui tenebanttotumquidempaneminChristi corpusprecemysticatransmutari;sedabillius speciebusrecedere,cumabindignis sacramentumpercipitur;tumeorum,quieam panispartem,quamDeuspraenovit,sacrilegis distribuendamfore,nonconvertiinChristi corpus impie docuerunt. HoserroresavenerabiliRupertout propulsemus,manifestumfacimusquod sanctus hic doctor vere sensit et catholice docuit Christi corpus etiam ab indignis manducari. IncatholicaeistiusfideiabbatisTuitiensis invictissimumargumentumexpressissima adduco catholici hujusce scriptoris verba. Rupertus enim distinctissime expressit quodnemoindignemanducarepotest,sed nemo indigne manducare debet. Quodpanissemelconsecratusnunquam posteavirtutemsanctificationisamittit,aut Christicaroessedesinit:sednonprodest quidquam indigno. Quodhomocujusfidessineoperibusmortua est,Spiritumquivivificatnonhabetquoore percipiat;sedterraterramcomedit,hocest Christicarnemquaedeterranostraest,sine Divinitatis spiritu vivificante. QuodChristicorpusabindignisitasuscipitur, uttamennonsitobnoxiumsecessui,contra stercoristas. Quodplushabetdignusabindigno,quodhuic adsalutem,illiproficitadjudicium,etillum propterpeccatasuadivinaevirtutisadeps refugit. Sed et Augustini discernentis sacramentum a re sacramentisententiamRupertussicexponit,ut nonsolumadignis,sedetiamabindignisvera Christicaroorequantumvissacrilegovere percipiatur,juxtailludApostoli:Reuserit corporis et sanguinis Domini. Nequeenim,utaitRupertus,indignitasejus dignitatemtantaeconsecrationisevacuare potuit.Sedquiamente,etfideperdilectionem operante(hicquisnoncontremiscat), passionemChristinonrespicit;idcirconon effectum consequitur ejusdem sacramenti. HisRupertifideinconcussestabilita,unum quod a Bellarmino objicitur, solvendo diluimus. Noster Tuitiensis dixit quidem quod inilluminquofidesnonest,praetervisibiles species panis et vini nihil de sacrificio pervenit, etc. AtRupertumeademloquiostendoquae Augustinus,ubiaitquodquidiscordata Christo,nonmanducatcarnemejusnecbibit sanguinem,etsitantaereisacramentumad judicium suae perditionis quotidie accipit. Adeo ut manifestus Augustini et Ruperti sensus sitquodillequidiscordataChristo,seuinquo fidesnonest,nullumcarnisChristifructum percipiat, seu ex Christi carne non reficiatur. EtquidemeolocisanctusdoctorTuitiensis multafideipietatedocet,quodfidemnon habentiquaeperdilectionemoperatur,Christi corpusinsacramentonequesanctificatio,nec veritas,necpaxest,sedmors,perditio, damnatio et judicium. EademfideeademquepietateexRuperto dictumposuiquodquipaneminvisibilema cordesuononcredendorepellit,Christum occidit,quiavitamavivificationesejungit.Et dentibusmortuumutpotesinespiritu vivificantelaniatcorpussacrificii.Ismacrum, hocest,sinevirtutisadipe,Christicorpus dentibusterit,ethincfitreuscorporiset sanguinis Domini. AlteruminsuperhujusmodiverborumRuperti intellectum, nimirum quod qui Christi corpus in sacramentononcredit,illiprofectononaliud nisipanisetvinumest,inmensaDomini;et nonnisipanem,etvinumeainfide,seupotius eo in errore, ille sumit de altari. EtsicRupertusamanducationisperfidem errore liber exeat. EgoveroanamApologiaedissertationem aggredior in qua Ab impanationis errore RupertumTuitiensemvindico;eteum demonstrosensisseetdocuisseverampaniset viniincorpusetsanguinemChristi conversionem,quammodo transsubstantiationemvocamus.Catholicam hanc Ruperti doctrinam ex tribus arguo. 1. Ex explicatissimis Ruperti verbis et sententiis, quibus eam exprimit. 2.ExperfectaRuperticumecclesiasticis scriptoribus consonantia. 3.Exgenuina,claraetcatholicaexpositione locorum quae in Ruperto subobscura videntur. Adprimumutprocedam:ipsametetquidem expressissimaTuitiensisabbatisverba,quibus suamhancdeclaratfidemetistamdefendit doctrinam, ingenue profero. Tumexepistolanuncupatorialibrorumin JoannisEvangelium,quosadversus Berengarianosineucharisticaeveritatis defensionemsescripsissetestatur.Ubisic habet: CredamusfideliSalvatoriDeoineoquodnon videmus,scilicetpanemetvinuminveram corporis et sanguinis transiisse substantiam. TumexipsometsextolibroinJoan.,ubi figurationem rejiciens dicit quod panis in veram corporisChristisubstantiamdivinavirtute convertitur.Quodpanisistevisibilisetvinum, quamvisnihilspecieexteriorimutatumsit,in aliumtransierintetinillumcibumpotumque conversa sint, qui angelorum victus est. Quodpanis[fit]Christicaroillaquaecruci affixaest;etvinumfitilleChristisanguisqui pro multis effusus est. Quod panem terrenum in carnem suam Verbum transmutat. TumexRupertiCommentariisinExodumubi pluribusinlocisiterumdocetpanemetvinum fieri,exteriorispecienonmutata,tranferriin veramcorporisetsanguinisChristi substantiam. Ettandemibidocetquodsubstantiarumac specierumcreatorDeusnonsuperficietenus inducit, sed efficaciter haec, panem et vinum, in carnemetsanguinemChristiconvertit, permanente licet specie exteriori. Tumexcatholiciilliusscriptorislibris(De operibusSpiritussancti).Ibienimaperte declaratquodChristuspanemcommunem accepit;sedbenedicendolongeinaliudquam fuerattransmutavit;utveraciterdiceret:Hoc estcorpusmeum,quodprovobistradetur. QuodpanisillecaroChristifactussit,quod vinumilludinsanguinemversumsit.Dequo qui dubitat, Judaicae infidelitatis arguitur. ExquibusconfutamusM.Claudiicommentum dicentisnullumproferriposseilliusauctoris testimonium,quotranssubstantiationem docuissenecessariointelligatur;quasialiudsit transsubstantiatioquamsubstantiaepaniset vini in corporis et sanguinis Christi substantiam transmutatio; quae quot locis a nostro Tuitiensi distinctissimesitexpressa,judicabitlector aequi amans et veri. Alterum,quosanctumhuncdoctoremab impanationiserroreasserimus,estperfecta illius cum eucharistica veritate consonantia. DeistaenimpanisetviniinChristicorpuset sanguinemconversione,quamexecclesiastica traditionecredimus,Rupertumostendoeadem prorsusesselocutumquaeTertul.,Orig.,Greg. Niss.,Ambros.,Cyril.Alex.,Hesychius, Euthym.,Isidor.,Bedaetaliidisseruerunt;imo et eadem quae, post exortas de eucharistica ista transmutationecontentiones,Paschasius, Lantfrancus,Guitmundus,Algerusetcaeteri veritatis illius defensores elocuti sunt. TertiotandempraemittohancChristianae justitiaeregulam,quaScripturasetscriptores alioquin catholicos quisquis debet interpretari. Quaedurioravidentur,mitioribussun emperanda;etquaeobscura,exevidentibus explicanda sunt. Ad hanc catholicae veritatis regulam, ea Ruperti verba,quaesiduriusvelobscuriusaccipiantur, impanationiserroremhaberenonnullisvisa sunt, clara et catholica expositione illustro. 1.QuamrectosensunosterTuitiensisdixerit quodinhoccemysterioVerbumestinpane,ex hisostendo,nimirumquiaeucharistiae sacramentum,utexApostoloetipsoChristo discimus,nomenpanisretinetsicutetspeciem exteriorem;etquiaexpanefit.Sicmulier,ex osseformata,inScripturisdicituros;voces enimseunominainsensudistracto nonnunquamsupponerevelrudioresdialectici norunt. 2.Quamsanointellectusanctusabbas scripserit, quod Verbum panem cum sua carne, vinumjungitcumsuosanguine:quodpani,ac vinomediuminterveniensunumefficit sacrificium interjecta expositione planum facio. IbienimfitpatentissimumquodRupertus,isto et aliis pluribus locis, nihil aliud docuerit quam quodVerbumpanemetvinumjungitcumea carneeteosanguinequaeassumpsitexutero Virginis;ipsavidelicettransmutandoineam carnem et eum sanquinem, quae cum ista carne etistosanguine,quibusseinVirginissinu hypostaticeunivit,unacaroetunussanguis sunt.EtexdiviniVerbiunitatequodpanemet vinuminaltarisicassumit,uteaconvertatin carnisetsanguinissubstantiam,demonstrat evidenterunitatemcarnisetsanguinis,quaeex paneetvinoSpiritussanctioperatioconficit; cumeacarneetillosanguine,quaeSpiritu sancto obumbrante de purissimis beatae Mariae sanguinibusidemVerbumPatrissibi efformavit. Cum divini illius Verbi non nisi una caro et non nisi unus sanguis sit. UndeeteosensudicitquodVerbumpaniac vino,incarnemvidelicetetsanguinem transmutandis,mediuminterveniensunum efficitsacrificium,hocest,utalibipluriesse explicat,unitasverbiunitatemfacitsacrificii, faciendoscilicetutcaro,quaeinaltarioffertur, etillaquaeinaltariconsecratur,etillaquaein cruceimmolataest,diviniVerbicarosit,cujus una tantum caro est. Hunc Ruperti sensum qui assequitur, nullum in totailliusdoctrinadeprehenditimpanationis vestigium. Verum et eo loci Rupertum nequaquam sensisse panis substantiam in sacramento manere ex illis ejusverbisostendo,quibusibiipsedeclarat quodpraetervisibilespanisspeciesnihilde sacrificiopervenitinillumquioresacrilego sacramentum percipit. 3.Rupertuscatholicedixisseprobatur,post consecrationemquinariumcrucissignaculum panisetviniimprimisubstantiae;nimirum,ut ipse loquitur, Christo sedenti ad dextram Patris concorporatae,hocest,transmutataeineam Christicarnemquaeestunacarocumilla Christi carne quae sedet a dextris Dei. 4.NosterTuitiensis,quitotinpaginisscripsit panemetvinumverti,converti,transmutari, mutari,inillamChristicarnemquaeincruce appensaest,etinillumChristisanguinemqui pronobisesteffusus,remanentetamen exterioripanisetvinispecie;rectoetcatholico sensuintelligendusestdixissequodpaniset vinisubstantia,nonquidemsecundumse,sed, utseipseexplicat,secundumexteriorem speciemquinquesensibussubactam,non mutatur aut destruitur. Hacinsupersanctiilliusdoctorissententia mutationemduntaxatdestructivam,nonvero perfectivamnegari,exipsavoceautdestruitur, prudenter colligimus. UndefalsiarguimusM.Claudiumubidixita Rupertoeversumessetranssubstantiationis mysterium. PosthaecGregoriiaValentiaproferojudicium, quo abbatem Tuitiensem in philosophiae et non intheologiaeautfideiprincipiapeccasse pronuntiat. SingulareistudGregoriijudiciumutemendem, Rupertumaltiorascientiaenaturalisarcana scrutatumetconsecutumostendo.Ubiquidde primacausa,quiddeprimosubjecto,quidde primisrerumprincipiis,quidde transmutationibus,quiddeaccidentalibuset substantialibusproprietatibus,quidde figurationibus,modis,etc.,doctissimusabbas noverit, paucis explico. QuandoquidemveraeaquaeinRuperti vindictamverbaprotulimus,etquibussanctus hic doctor sincere professus est panem et vinum vere fieri et esse Christi corpus et sanguinem in carnemetsanguinemChristi,violentercritici detorquentadsensumhypostaticaeunionis panisetvinicumverboPatris,etpravumhunc sensumRupertoascribunt;idcircoinultima hujusce Apologiae dissertatione. Aberrorehypostaticaeunionispanisetvini cumVerbodivinoinsacramentoaltaris Rupertum defendo. Inhujuscedissertationispraeludiisduohaec propono,inquibusstatnostraesummafidei ergavenerabilecorporisetsanguinisChristi sacramentum. 1.CorporisetsanguinisDomininonfiguram duntaxat,sedipsamremvereessesubpaniset vini exteriori specie. 2. Pacis et vini substantiam in Christi carnem et sanguinem converti et transmutari. Deindeerrorisillius,hypostaticaevidelicet impanationis,sensumaperio,aetatem, originem et seriem. Uti Albertini et aliorum qui ad anteriora saecula huncrevocant,fabulamfalsimanifeste convinco:etcumnonnisivelundecimo abeunte,velduodecimoineuntesaeculonatam esse hujus erroris impietatem, ex evidentissimis GuitmundietAlgeritestimoniisprobem; AnastasiumSinaitam,Germanum Constantinop.,Nicephorum,etaliosprioris aetatisabhypostaticaeimpanationiscalumnia contraAlbertinietaliorumejusdemfurfuris commentaexoccasionevindico.Posthaec praeludia,RupertumnostrumTuitiensemab istiuspravitatisabsurdanovitateliberumfacio multiplici argumentorum vi. QuodafferointegrefideiRupertiargumentum illudest.Quodcatholicorumnemoex antiquioribusadposteriorausquesaecula Rupertifidemistoerroredenotaverit,liceta Rupertitemporibus,etipsaetiamsanctiillius doctorisaetatemulticatholicasdeeucharistia veritatescontraquascunqueerrorumnovitates defenderint. HicabAlgero,novamhanc,utipseloquitur,et absurdamhypostaticaecompanationis haeresiminsectante,nonRupertum,sedalios errorisistiusauctoresdescribipatenter adversusBellarminiobservationemdemonstro. TumquianihilhabetBellarminusunde ecclesiasticumscriptoremabAlgerodesignari prudenter indicet. Tummaximequiasententiaequibushanc impietatemanovatoribusexplicarietdefendi scribitAlgerus,innulloRupertioperepositae leguntur;etnullamadducitAlgerusexiisquas inRupertilibrislegimus,etquasmodocritici notant. Hicetiamfalsumattendereest,quodVasquez exValdensitradithuncRupertierrorema Joanne Parisiensi, ord. Praedic. theologo, fuisse confutatum.NamlicetJoannesParisiensis defendereconeturcommunemEcclesiae sententiam,quacrediturpanisetvini substantiasictransireetconvertiinChristi carnemetsanguinem,utpanisetvini substantianonremaneat;noncaderesub fidem:sedaliummodum,quonempepanissic uniatur corpori Christi, et eo corpore mediante, Deiverbo;utChristicorpusdicatur,veluti probabilemastruat;nusquamtamenRuperti meminit, nec ullibi confutat hypostaticam divini Verbi cum panis et vini substantia nullo medio, unionem,quasiquaeRupertifuerint.Imoetsi eosomnesquitransmutationismodumper assumptionemautunionemVerbi expresserunt,insuumsensumpertrahat. JoannesilleParisiensis,nullibitamenRuperti verbaautsententiasadducit.Haecadvertat lector,etjudicetquojurenosterTuitiensis errorisistiusaVasquesioetaliisinsimuletur, sed et damnetur. SednecestquodexJoannisParisiensisin theologiamagistrideterminationeM.Claudius deducerepossit,ipsoetiamsaeculodecimo quarto,annovidelicetasalutereparata millesimotrecentesimoquarto,quoillius determinatioscriptaautsaltemevulgata notaturacontinuatoreNangiaci,nondumde fide tenuisse doctores panis et vini substantiam in sacramento manere. HaecenimipsaJoannisParisiensis determinatioM.Claudiumomninojugulat. Cum realem et veram carnis Christi existentiam ineucharistiadefideteneatetdefendat,etin titulo expresse declaret se inducere modum quo Christicorpusexstititinsacramentoaltaris (aliumabeoquemtenetEcclesia);quae rubrica, ut cum canonistis loquar, est conformis textui. NecM.Claudiumjuvatquodhujusce determinationismodumtanquamprobabilem magistriintheologiaprobassedicantur.Cum Nangiacicontinuator,cujusHistoriamprae manibushabeo,quameodemannoscribebat, expressetradatcaeteros,praeterJoannem Parisiensem,theologiaedoctorescontrarium, astruisse primum, quem Ecclesia tenet, modum tanquam ab Ecclesia determinatum, praesertim per decretalem extra. De summa Trinitate et fid. cath.,c.Firmitercredimus,necessarioesse tenendumdefinivisse;alterumvero,quem introducebatJoannes,tanquamveritatifidei dissonummeritoreprobasse.Adeout,cumea quaedixeratfr.Joannesretractarenollet,sed magisvidereturpertinacitersustinere,a Guillelmo Parisiensi episcopo, de consilio fratris AegidiiBituricensisepiscopi,provectitheologi, acmagistriBertrandideS.Dionysio, praecellentumdoctorum,etAurelianensis episcopi,acGuillelmiAlbianensisepiscopi,nec nondoctoruminjurecanonico,pariteret dominorumadhaecspecialitervocatorum, perpetuumsilentiumdictofratrisubpoena excommunicationisimpositumsit,etipsea lectura praedicatione privatus. Haec in synopsi posui, ne dimitterem quae, quia in mss. nondum legeram, in Apologia omisi. Ad ejus argumenta redeo. Alterum,quoabhypostaticaimpanatione Rupertidoctrinamvalidissimeassero,illudest, quodardentesaemuliquiejusscriptastudiose legebant,utquidquiderrorisalicujusvel umbrampraeberet,iniquioricensura proclamarenthaereticum,nelevissimam quidemunionishypostaticaepanisetvinicum VerbosuspicionemexRupertiOperibus concepere. Hujusargumentipondussentiunt,quicui parcatinvidianorunt,etquisfueritRuperti aemulorumzeluseatempestatequade Eucharistiaesacramentoquaestiones movebantur, ex nostro proloquio didicerunt. Tertium,quoabhypostaticaecompanationis blasphemiaRupertidoctrinamvindicandam suspicio,illudest:quodabbasTuitiensis episcopoRatisponensi,archiepiscopo Coloniensi,sedetsanctaesedisapostolicae legato,etipsiRomanopontificigratulantibus sua omnia nuncupaverit opera, quod qua fronte velimprudentissimuspraestitisset,sinovam hancetabsurdamhypostaticaeimpanationis haeresimtotinlocis,quoscriticicarpuntea aetatepraedocuisse,quamajorisollicitudine eradicandisadversuseucharisticasveritates erroribus,novitatibusquecomprimendis,sedes apostolicainvigilabat.Talesblasphemias Ecclesianunquamsuscipit;sedomnem novitatem,moxutexortaest,refutat,utex Facundo observamus. QuartaRupertiabistapravitatedefensioest, quodillaTuitiensisverba,quibuspanemet vinumprecemysticafierietessenomine,reet effectuChristicarnemetsanguinem;panemet vinumincorporisetsanguinisChristi substantiam,nondicitpersonamvel suppositum, verti, converti, mutari, transmutari edixit,insensuhypostaticaeunionisseu communicationis idiomatum, intelligi prohibeat sensusEcclesiaeperpetuus,netotacorruat traditio,cumiisdemverbis,quibusScripturaet tractatorescatholici,illudsemperexpresserit sacramentumprohibeatipsiusgrammatices regula;prohibeantedialecticaeleges,ut manifeste demonstro. QuintaerrorisistiusaRupertodepulsioest, quodiisomnibusinlocisexquibusTuitiensem hypostaticaeilliuscompanationisliberius damnant,eamnusquamexprimat,imo eucharisticamveritatemiisdemomninoverbis, sententiisetcomparationibusillustretet explicet,quibussanctiPatreseamevidenter exposuerunt et constanter asseruerunt. Et ne imponere videar, ea omnia Ruperti loca ex integro et fide sincera profero. Etadipsorumexplanationem,quaenonnullis arduasunt,duopotissimanobisaSS.Patribus adsacramentiilliusveritatemstabiliendam traditahicpono.1.Christicarnemet sanguinem,quaeperEcclesiaeconsecrationem in altari ex pane et vino conficiuntur, esse illam ipsamcarnemquaecruciaffixaest,etillum Christisanguinemquiinaracrucispromultis fususest:adeoutunasitChristicaroetunus sanguissit,etindividuaeilliusunitatisratio ipsasitunitasVerbi.IdGreg.Nyss.,Chrysost., Cyril.,Alex.,Damasc.,RemigiusetAlcuinus tradunt. Undeistorumverbaetmentemsecutum ostendoTuitiensem,quiproductisineumlocis exdiviniVerbiunitatenonpraecisamarguit corporisChristiinaltarissacramento existentiam;sedexpressiusprobatillam carnem, quae ex pane et vino conficitur et illam quam ex Virgine Verbum assumpsit, unam esse Christi carnem. Quod qui attendit, planissimum habet omnium Ruperti locorum intellectum. Ibidem adverto diversa catholicorum Patrum de Christicorporeinsacramentoenuntiationes, unum tamen fidei sensum. AbaliisdictumobservoChristicorpusinaltari differre, secundum speciem, ab eo quod sedet in gloria:abaliis,ipsumessequoddeVirginis sanguinibusformatum,ettamennonipsum, secundumspeciemetnonnullasqualitates;ab aliis,istudesseilliustypum,similitudinem, imaginemetfiguram,inmemoriamvidelicet cruentisacrificii;abaliis,corpushocvisibileet videri,palpabileetpalpari,frangietdentibus atteri;abaliisvero,unumesseidemChristi corpus,nonaliudetaliud.Ethoccorpusquod est in sacramento, invisibile esse, intelligibile et spirituale,promodoexistendisubmysticis speciebus;haecauteminsonovocislicet diversa,inunouniusfideiintellectupaucis concilio. AlterumquodexSS.PP.adpleniorem clarioremqueRupertiintelligentiampono,illud est.Incruentumaltarissacrificium tremendumquesacramentumcumineffabiliet adorandoIncarnationismysterioaSS.DD.in multiscompararidiscerno;etineomaxime, quodsicutunitasVerbiunitatemconstituit Christi,quiexduabusnaturisdivinamistura est;itaunitasVerbiunitatemfacitsacrificii,ut unumsitilludcorpusquodinlignotransfixum est, et illud quod in altari quotidie immolatur. Hoc autem prae caeteris nostrum Tuitiensem in adductisadversusejusfidemtestimoniis, sensisse cum catholicis scriptoribus, et docuisse vel invitis aperio. Etquideminprimoexlocisobjectis,qui sumiturexl.IIDedivinisofficiis,c.2, RupertumadSS.PP.mentemtriadocuisse significo.1.QuodVerbumDeieademvirtute divinapanemetvinumincorpusetsanguinem suumtransferendasuscipit,quanostramde Virginecarnemassumpsit.2.Quodunum Christicorpusest,quodsingulisacerdotessive diversosiveeodemtemporeconficiunt:etuna estChristicaroquaeinaltarioffertur,etquae cruciappensaest.3.Quodindividuaeillius unitatis ratio carnis Christi ipsa est divini Verbi unitas,cumuniusdiviniVerbinonnisiunum corpus seu una caro sit. Insecundopariter,tertioetquartoloco Rupertusnihilaliudintellexissedemonstratur, quam divini Verbi unitatem efficere ut unum sit sacrificium.EthuicTuitiensisinterpretationi verbahaec,conjungitur,jungitur,unitur,quae decorporequodestinaltarinonnunquama Rupertodicuntur,nullatenusofficereexaliis Patribus manifestum fit. IbietiamquodhaecRupertietaliorumSS.PP. verba,panisfitetestcorpusChristi,panisin Christicarnemtransmutatur,etaliahujusmodi ferrenonpossinthypostaticaeunionissensum, et dialecticae regulis vel pertinacem convinco. DeindequintumRupertilocumsicexplico,ut nemononvideateolociTuitiensemcorporis ChristiinEucharistiaveritatempropugnare,et modum explicare quo Christi corpus in altari sic frangitur, ut nihil tamen patiatur, nec moriatur. Quodduplicisensu,utroquetamencatholico,a Tuitiensi dictum posse intelligi agnosco. Ibietiamvocesistas,Christicorpusinaltari frangitur,exChrysostomidoctrinaetex ipsiusmetBerengariicatholicaconfessione, nihil a fide alienum proferre sustineo. Tandemquodinsextolocopanisetvini substantiamnonsecundumse,sedsecundum exteriorem speciem quinque sensibus subactam insacramentomanereimmutatamRupertus senserit,hiciterumdeclaramus:etquod mutationemduntaxatdestructivam,nonvero perfectivamSpiritussanctioperationi denegaverit noster Tuiti