promieniotwÓrczoŚĆ naturalna
DESCRIPTION
PROMIENIOTWÓRCZOŚĆ NATURALNA. Definicja. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
![Page 1: PROMIENIOTWÓRCZOŚĆ NATURALNA](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051421/5681654b550346895dd7c369/html5/thumbnails/1.jpg)
PROMIENIOTWÓRCZOŚĆ NATURALNA
![Page 2: PROMIENIOTWÓRCZOŚĆ NATURALNA](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051421/5681654b550346895dd7c369/html5/thumbnails/2.jpg)
Definicja
Zjawisko to możemy zdefiniować jako obecność w środowisku naturalnym substancji
promieniotwórczych niezależnie od działalności człowieka (w odróżnieniu od skażeń
promieniotwórczych). Innymi słowy jest to promieniowanie jonizujące pochodzące wyłącznie ze
źródeł naturalnych, stanowiące źródło dawki naturalnej.
![Page 3: PROMIENIOTWÓRCZOŚĆ NATURALNA](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051421/5681654b550346895dd7c369/html5/thumbnails/3.jpg)
PochodzeniePromieniotwórczość naturalna pochodzi z naturalnych pierwiastków radioaktywnych obecnych w glebie, skałach, powietrzu i wodzie:
Obecnych w minerałach, przyswajanych przez rośliny i zwierzęta, a także używanych jako materiały konstrukcyjne,
Syntezowanych w atmosferze (i przenikających do hydrosfery) wskutek reakcji składników atmosfery z promieniowaniem kosmicznym,
Promieniowanie przenikłe do środowiska wskutek działalności przemysłowej człowieka (wydobycie rud uranu, spalanie węgla zawierającego pierwiastki promieniotwórcze).
![Page 4: PROMIENIOTWÓRCZOŚĆ NATURALNA](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051421/5681654b550346895dd7c369/html5/thumbnails/4.jpg)
Przykłady naturalnych źródeł promieniowania (w bekerelach)
![Page 5: PROMIENIOTWÓRCZOŚĆ NATURALNA](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051421/5681654b550346895dd7c369/html5/thumbnails/5.jpg)
Podział
Ze względu na pochodzenie izotopy te dzieli się na trzy kategorie:
► Pierwotne izotopy promieniotwórcze, posiadające czasy połowicznego zaniku.
► Wtórne izotopy promieniotwórcze, które pochodzą z sekwencyjnych rozpadów niektórych izotopów należących do kategorii pierwszej
► Kosmogenne pierwiastki promieniotwórcze, czyli grupa ponad dziesięciu izotopów promieniotwórczych lekkich pierwiastków, powstających ciągle, głównie w górnych warstwach atmosfery ziemskiej, w reakcjach jądrowych (tzw. reakcje spalacji) wywołanych przez protony promieniowania kosmicznego
![Page 6: PROMIENIOTWÓRCZOŚĆ NATURALNA](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051421/5681654b550346895dd7c369/html5/thumbnails/6.jpg)
Źródło
Przez całe życie nasze organizmy ludzkie są narażone na systematyczne aczkolwiek niezbyt duże promieniowanie naturalne. Źródeł tego promieniowania nie da się uniknąć, są obecne m.in. w ścianach
domów, w pokarmie, wodzie, czy w powietrzu. Promieniowanie może
stwarzać zagrożenia dla zdrowia, lecz może stwarzać też korzyści – dzięki zjawisku
hormezy radiacyjnej, o istnienie której toczą się spory w świecie naukowym.
![Page 7: PROMIENIOTWÓRCZOŚĆ NATURALNA](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051421/5681654b550346895dd7c369/html5/thumbnails/7.jpg)
Naturalne tło promieniowania
![Page 8: PROMIENIOTWÓRCZOŚĆ NATURALNA](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051421/5681654b550346895dd7c369/html5/thumbnails/8.jpg)
Źródła naturalne
Źródła sztuczne
![Page 9: PROMIENIOTWÓRCZOŚĆ NATURALNA](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051421/5681654b550346895dd7c369/html5/thumbnails/9.jpg)
Na naturalne źródła promieniowania składają się:
► Ziemia, jest naturalnym źródłem promieniowania, które jest związane z występowaniem w skorupie ziemskiej i glebie naturalnych izotopów promieniotwórczych
► Nieodpowiednie materiały budowlane użyte przy budowie domów, budynków. Takim materiałem jest na przykład granit. Nieodpowiednie jest także dodawanie do tych materiałów popiołów i żużlów hutniczych zawierających zagęszczone ilości radioaktywnego węgla.
► Radon (gaz szlachetny, Rn) w powietrzu, emitowany z niektórych rodzajów wód na przykład mineralnych.
► Radon w budynkach, wydzielany z gleby i gromadzący się w niewietrzonych pomieszczeniach. Ze wszystkich
źródeł naturalnych daje największą dawkę promieniowania. Dlatego mieszkania bezwzględnie należy wietrzyć.
► Promieniotwórcze jądra atomów zawartych w organizmie człowieka: 40K, 226Ra, 218Po.
![Page 10: PROMIENIOTWÓRCZOŚĆ NATURALNA](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051421/5681654b550346895dd7c369/html5/thumbnails/10.jpg)
Izotop uranu, używany między innymi w reaktorach atomowych.
Izotop węgla, który pomaga w określeniu wieku skamieniałości.
Izotop kryptonu, który jest wysoce promieniotwórczy i szkodliwy. (dotychczas nie znalazł zastosowania)
![Page 11: PROMIENIOTWÓRCZOŚĆ NATURALNA](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051421/5681654b550346895dd7c369/html5/thumbnails/11.jpg)
Właściwości promieniowania
Pierwiastki radioaktywne (w tym uran) mają następujące właściwości:
► zaczerniają klisze fotograficzne► Pierwiastki promieniotwórcze wysyłają ciepło,
a w stanie czystym świecą w ciemności.► Wywołują luminescencję niektórych substancji na
przykład siarczku cyjanku.► Wywołują działanie chemiczne, pod wpływem
promieniowania na przykład tlen zamienia się w ozon, woda czy chlorowodór ulegają rozkładowi.
![Page 12: PROMIENIOTWÓRCZOŚĆ NATURALNA](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051421/5681654b550346895dd7c369/html5/thumbnails/12.jpg)
Zależność dawki promieniowania kosmicznego od wysokości nad poziomem
morza
![Page 13: PROMIENIOTWÓRCZOŚĆ NATURALNA](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051421/5681654b550346895dd7c369/html5/thumbnails/13.jpg)
RadonPierwiastkiem powodującym największą naturalną
promieniotwórczość jest radon. Uwalnia się on wskutek rozpadu promieniotwórczego radu
znajdującego się w minerałach skalnych, glebie oraz w materiałach konstrukcyjnych budynków.
Przenikając do pomieszczeń mieszkalnych powoduje do 8-krotnego zwiększenia jego stężenia w zamkniętych pomieszczeniach niż na
wolnym powietrzu. Dodając do tego fakt, iż przeciętny człowiek spędza 80% czasu w
zamkniętych pomieszczeniach, a 20% na wolnym powietrzu, jego promieniotwórcze oddziaływanie
na organizm jest większe.
![Page 14: PROMIENIOTWÓRCZOŚĆ NATURALNA](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051421/5681654b550346895dd7c369/html5/thumbnails/14.jpg)
Zagrożenia
Na podstawie badań przeprowadzonych w różnych krajach, nie wykryto większej
zachorowalności na raka płuc u osób pochodzących z regionów o znacznej
aktywności radonowej (przekraczających nawet 100-krotnie wartość średnią), a innymi
regionami, co zdaje się potwierdzać teorię hormezy radiacyjnej. Skażenie wewnętrzne jest znacznie groźniejsze od skażenie zewnętrznego.
![Page 15: PROMIENIOTWÓRCZOŚĆ NATURALNA](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051421/5681654b550346895dd7c369/html5/thumbnails/15.jpg)
Konsekwencje promieniowania możemy podzielić na:
Konsekwencje bezpośrednie, które mają miejsce wówczas, gdy promieniowanie niszczy wiązania cząsteczkowe (kwasy nukleinowe).
Konsekwencje pośrednie, które mogą spowodować radiolizę wody (rozbijanie cząsteczek wody). W wyniku tek reakcji powstają wolne rodniki oraz aktywne jony.
![Page 16: PROMIENIOTWÓRCZOŚĆ NATURALNA](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051421/5681654b550346895dd7c369/html5/thumbnails/16.jpg)
Biologiczne szkodliwe konsekwencje promieniowania możemy podzielić na:
Somatyczne, które są widoczne bezpośrednio u osoby, która uległa napromieniowaniu (choroba popromienna).
Genetyczne, które są dziedziczone w kolejnym pokoleniu.
![Page 17: PROMIENIOTWÓRCZOŚĆ NATURALNA](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051421/5681654b550346895dd7c369/html5/thumbnails/17.jpg)
Biologiczne szkodliwe konsekwencje somatyczne dzielimy na: wczesne oraz późne, stochastyczne oraz niestochastyczne.
Konsekwencje stochastyczne uzależnione są od ilości dawki, lecz stopień ich nasilenia ma inną przyczynę, i nie jest uzależniony od ilości promieniowania (białaczka oraz nowotwory).
Konsekwencje niestochastyczne charakteryzują się tym, że wraz z e wzrostem dawki pochłoniętej rośnie stopień nasilenia.
![Page 18: PROMIENIOTWÓRCZOŚĆ NATURALNA](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051421/5681654b550346895dd7c369/html5/thumbnails/18.jpg)
Bibliografia
► www.wikipedia.pl► www.bryk.pl► www.womkat.edu.pl