promosaurus. poradnik promocji nauki
TRANSCRIPT
-
OKLADKA DRUK
5 lipca 2013 12:20:55
-
Licencja na wykorzystanie:
Promosaurus. Poradnik promocji nauki objty jest licencj Creative Commons Uznanie autorstwa-Uycie niekomercyjne-Bez utworw zalenych 3.0 Unported
Zamieszczajc poradnik naley poda tytu publikacji, wydawc oraz adres strony internetowej: www.cittru.uj.edu.pl/promosaurus
Nakad: 500 egzemplarzy
Strona internetowa: www.cittru.uj.edu.pl/promosaurusNa stronie tej mona rwnie pobra wersj publikacji w formacie PDF i ePub.
Wsppraca redakcyjna: Boena Podgrni
Korekta: Magorzata Gagajek, Marta Maj, Zofia Wierzbicka
Wydawca: Centrum Innowacji, Transferu Technologii i Rozwoju Uniwersytetu (CITTRU)Uniwersytet Jagielloski, Krakw 2013
Skad i druk: Drukarnia GO! Print, www.goprint.pl
CITTRU wspiera rozwj nowoczesnej nauki poprzez:
tworzenie oferty technologicznej UJ oraz kreowanie wsppracy z biznesem, popularyzacj wiedzy i promocj nowych metod komunikacji naukowej, aplikowanie o fundusze na rozwj uczelni (na infrastruktur, badania i dydaktyk).
Najwaniejsze projekty i obszary aktywnoci CITTRU: ochrona prawna innowacji z UJ, koordynacja bada zleconych, edukacja zwizana z promowaniem nauki (Szkoa Promocji Nauki), promocja nowych sposobw pokazywania nauki i mwienia o nauce (czasopismo NIMB, Projektor Jagielloski). Dziaania CITTRU wspierajce nowoczesn nauk realizowane s w ramach programu pod nazw Odkryj Przestrzenie Nowej Nauki.
Kontakt:ul. Czapskich 4, 31-110 Krakwtel. 12 663 38 30e-mail: [email protected]: www.cittru.uj.edu.plFacebook: www.facebook.com/nimb.cittru
ISBN: 978-83-936157-0-4
Publikacja finansowana przez Narodowe Centrum Bada i Rozwoju w ramach programu: Kreator innowacyjnoci
http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/deed.plhttp://www.cittru.uj.edu.pl/promosaurushttp://www.cittru.uj.edu.pl/promosaurushttp://www.goprint.plmailto:nimb%40uj.edu.pl?subject=PROMOSAURUShttp://www.cittru.uj.edu.plhttp://www.facebook.com/nimb.cittru
-
Pod redakcjPiotra abickiego i Edyty Giyckiej
KRAKW 2013
-
Spis treciWstp. Promosaurus wyrusza... Piotr abicki
Nauki (od) zawsze stosowane Boena Podgrni
Dlaczego popularyzacja nauki jest dla mnie tak wana? Lech Mankiewicz
Popkultura w otoczeniu nauki Piotr abicki
Science market. Czy komercyjny marketing moe inspirowa promocj nauki? Edyta Giycka
Wyj z szuflady... czyli rzecz o zwizkach komercjalizacji i promocji nauki Radosaw Rud
Aktywna edukacja: trudna sztuka przycigania? Agata Jurkowska
Gar refleksji o popularyzacji matematyki Krzysztof Ciesielski
Strona internetowa: ktrdy do bada? Ilona Iowiecka-Taska
Blog naukowy oraz inne narzdzia promocji nauki i naukowca w sieci Emanuel Kulczycki
Skomplikowana nauka w prostych sowach Boena Podgrni, Justyna Jaskulska-Schab
711172331394549596773
-
6
-
Piotr abicki Redaktor Promosaurusa
www.muzewol.pan.pl
UWAGA: ten i kolejne linki w publikacji byy aktywne na dzie 15.06.2013.
7
Wstp. Promosaurus wyrusza...
Wiosn 2013 roku miaem okazj goci w warszawskim Muzeum Ewolucji. W kilku nie-
wielkich pomieszczeniach ogromnego Paacu Kultury zgromadzona zostaa unikatowa
paleontologiczna kolekcja, w ktrej najwiksze wraenie wywouje z pewnoci zrekon-
struowany szkielet Tarbosaurusa imponujcego kuzyna synnego T. rexa. Mnie jednak
szczeglnie zaciekawia jedna z bocznych sal, w ktrej swe wdziki prezentoway Ichtio-
stegi uznawane przez niektrych badaczy za pierwsze ldowe krgowce. Obok mode-
li tych zwierzt, na kolorowych planszach, zilustrowane zostay niuanse ewolucji; zoba-
czy na nich mona byo jak rybie koczyny tworz konstrukcje coraz bardziej przydatne
w rodowisku ldowym, co wspgrao z zajmowaniem przez organizmy ywe nowych
biotopw na suchej ziemi.
Dla wielu naukowcw i studen-
tw, gdy do nich adresowany
jest ten poradnik, takim nowym
rodowiskiem, obszarem wartym
podboju s przestrzenie inter-
netu, mediw, imprez popular-
nonaukowych i wiele innych sfer,
w ktrych nauka moe, a wrcz
musi, zaistnie w wikszym stop-
niu. Nic nam nie wiadomo o tym, aby dewoska Ichtiostega miaa jakiekolwiek vademecum,
wspierajce j w trudnych krokach na staym ldzie. W postaci Promosaurusa taki skromny
poradnik oddajemy do rk Czytelnikw.
Artystyczna wizja wygldu Ichtiostegi. Grafika: Nobu Tamura, spinops.blogspot.com [CC-BY-SA-3.0 (creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/)].
Darmowe, uyteczne i dostpne online. Na kolejnych stronach przedstawiamy subiektywny wybr narzdzi wspierajcych komunikacj.
Nie musisz ich instalowa na swym komputerze, s dostpne bezporednio w internecie.
http://www.muzewol.pan.plhttp://spinops.blogspot.comhttp://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/
-
PROMOSAURUSPoradnik Promocji Nauki
8
Po prostu inspirowa
Wyjanienia wymaga uytkowa nazwa poradnik, pojawiajca w podtytule tej publikacji.
Osoby przyzwyczajone do tego, e za tym sowem kryje si drobiazgowy informator, tu-
maczcy, jak kroku po kroku osign sukces, przyrzdzi sushi z kapusty lub objecha glob
z dziesicioma dolarami w kieszeni, mog poczu si rozczarowane. W tej publikacji znale
mona wiele bardzo konkretnych wskazwek, ale wiadomie odeszlimy od formuy instrukcji
uywania, by nie mami Czytelnikw wizj jedynej susznej i zawsze skutecznej metody, a za-
razem wyzwoli w odbiorcach entuzjazm i kreatywno.
Autorzy tekstw zamieszczonych w Promosaurusie uzupeniali praktyczne porady o wa-
sne opinie na temat rnych przejaww upowszechniania nauki. W artykuach mona zna-
le wic wyraziste i osobiste pogldy piszcych. Czasem s one sprzeczne z oglnie panu-
jcymi przekonaniami odnonie do celw, sposobw i innych aspektw mwienia o nauce.
To take pokazuje, e w promocji nauki nie ma jednej, doskonaej drogi, e warto bra pod
uwag zdanie innych (poradzi si std poradnik) i wypracowa wasny styl, wybra dla
siebie optymalne metody i narzdzia.
Dobrze pasujcym okreleniem, opisujcym charakter i zakres tego wydawnictwa, byoby so-
wo wywodzce si z pojcia INSPIRACJA, bowiem to wanie inspirowa i zainspirowa do
podejmowania dziaalnoci promocyjnej pragn autorzy poszczeglnych tekstw. Sami jed-
nak, Szanowni Czytelnicy, musicie przyzna, e neologizm inspiradnik (lub jaki pokrewny),
ktry moglimy wykorzysta, nie brzmi zbyt piknie i zachcajco. Aby wic ju w tytule nie
miesza, postanowilimy pozosta przy sprawdzonej formie poradnik.
Jak i dla kogo?
Teksty zamieszczone w Promosaurusie mona czyta w dowolnym porzdku, co nie ozna-
cza jednak, e ich kolejno jest przypadkowa. Rozpoczynamy od dwch artykuw (Podgr-
ni, Mankiewicz) odpowiadajcych, mniej lub bardziej wprost, na pytanie: Dlaczego promowa
nauk? Nastpnie przechodzimy do tekstw (abicki, Giycka), w ktrych skupiamy si na tle
i kontekcie dziaa upowszechniajcych wiedz. Kolejne akapity powicone s szczego-
wym wtkom dziaa popularyzatorskich: zwizkom promocji nauki i komercjalizacji (Rud),
wydarzeniom popularnonaukowym i edukacji (Jurkowska) oraz popularyzacji matematyki
(Ciesielski). Last but not least docieramy do artykuw, ktre s najbardziej narzdziowe
z tych zamieszczonych w Promosaurusie. Mowa w nich o promocyjnym wykorzystaniu in-
ternetu (Iowiecka-Taska, Kulczycki) oraz o metodach pisania jzykiem popularnonaukowym
(Podgrni i Jaskulska-Schab).
Nasz intencj byo zaadresowanie poradnika przede wszystkim do tych, ktrzy dopiero sta-
Narzdzia wspierajce WYSZUKIWANIE INFORMACJI I KREATYWNO. Google Alert www.google.com/alerts ustaw powiadomienia (np. sowo kluczowe) i led co w internecie dzieje si w danym temacie.
http://www.google.com/alerts
-
Na przykad: Kawiarnia naukowa pod hasem
Jak powsta Wszechwiat?; Ksika popularnonaukowa
Cykle ekonomiczne w historii ludzkoci; Program telewizyjny
Archimedes, Newton, Darwin jak dokonuje si odkry naukowych?
Na przykad: Artyku w dziale naukowym
Zastosowanie helu-3 pomaga diagnozowa choroby puc;
Blog internetowy dotyczcy bada nad komrkami macierzystymi i ich zastosowa-niem w przemyle.
Piotr abicki Wstp. Promosaurus wyrusza...
9
wiaj lub bd stawia pierwsze kroki na fascynujcych terytoriach upowszechniania wie-
dzy. Bdziemy wdziczni, jeli takie wyjanienie zaakceptuj rwnie bardziej zaawansowani
promotorzy nauki. Mamy nadziej, e nie bd si irytowa, kiedy autorzy tekstw tumaczy
bd (pozornie) oczywiste oczywistoci. Obiecuj, e w zamian za przymknicie oka na takie
(dla nich) banalne wyjanienia, jak np.: dlaczego strona internetowa winna by stale aktualizo-
wana lub co to jest infografika, znajd w Promosaurusie wiedz i natchnienie. Do czego? Do
podjcia nowych dziaa, reaktywowania dawnych pomysw, zmodyfikowania dotychczaso-
wej aktywnoci promocyjnej albo choby do uporzdkowania poj i faktw.
Komunikacja i nauka
Wspomniane uporzdkowanie poj dotyczy na poziomie fundamentalnym caej tej
publikacji. Przewijaj si przecie na jej amach takie terminy jak: promocja, popularyzacja,
marketing, upowszechnianie, informacja itd. Jeli dodatkowo poczymy je z rzeczownikami:
nauka, wiedza, edukacja itp. otrzymamy zestaw okrele, ktre nie zawsze s synonimami.
W tym wydawnictwie, majc na uwadze jego poradnikow i nieakademick formu, nie
wprowadzalimy do spisu treci odrbnej analizy terminologicznej. Aby jednak nie pozosta-
wia Czytelnikw w pojciowej prni, pozwol sobie nakreli kontury jednej z moliwych
kategoryzacji. W aden sposb nie pretenduje ona do bycia podwalin nowej teorii. Naley j
traktowa jako element dyskusji o komunikacji naukowej.
Promocja nauki oznacza dziaania zawsze skierowane poza rodowisko akademickie,
a cilej mwic, poza krg specjalistw w danej dziedzinie. Jej adresatem bdzie wic
i widz naukowego programu telewizyjnego, i emeryt uczestnik spotkania z naukowcem,
i ucze zgaszajcy sw prac na konkurs naukowy, ale i profesor biologii molekularnej,
ktry, chcc poszerzy sw wiedz historyczn, wemie do rki ksik powiecon odkry-
ciom archeologicznym.
Istotny segment promocji nauki tworzy popularyzacja wiedzy, w ramach ktrej komuni-
kat skoncentrowany jest na tumaczeniu oglnych i podstawowych prawide naukowych oraz
co rwnie wane racjonalnoci mylenia naukowego. Innym typem oglnie widzianej pro-
mocji nauki jest promocja bada i wynikw prac naukowych, ktra z reguy koncentruje
si na wyjanianiu specyfiki i znaczenia wspczesnych odkry. Oczywicie wskazane w tym
akapicie rozrnienie w czystej postaci wystpuje rzadko, bowiem np. do wytumaczenia tego
czym s badania nad wykorzystaniem nanorurek wglowych, potrzebna jest choby podsta-
wowa wiedza dotyczca atomw, za aby zrozumie czym zajmuje si wspczesna medycy-
na, dobrze jest poda przykady projektw naukowych odwoujcych si choby do terapii
antynowotworowych, opartych na wykorzystaniu zmodyfikowanych szczepw bakterii.
Google Trends www.google.com/trends wietne narzdzie do wyszukiwania statystyk zwizanych
z popularnoci danych sw w wyszukiwarce Google.
http://www.google.com/trends/
-
W 2007 roku, nakadem MNiSW, ukazao si wydawnictwo
Promocja w nauce. Poradnik dobrych praktyk, www.nauka.gov.pl/fileadmin/user_upload/
31/12/31122/Promocja_w_nauce_poradnik.pdf
Kontakt na stronie:www.cittru.uj.edu.pl/promosaurus
PROMOSAURUSPoradnik Promocji Nauki
10
Wymian informacji pomidzy naukowcami-specjalistami mona nazwa komunikacj ba-
dawcz. Jej przejawami s naukowe konferencje i sympozja, publikacje w naukowych perio-
dykach, sesje posterowe, wykorzystanie notesw laboratoryjnych itd.
Gdzie pomidzy sfer promocyjn i komunikacj badawcz lokuje si marketing innowa-
cji. Z jednej strony zespoy badawcze, ktre opracoway wynalazek i chc oferowa go na
rynku ekonomicznym (lub w ich imieniu czyni to wyspecjalizowane jednostki) d do tego,
by informacja o odkryciu trafia do jak najszerszego grona odbiorcw (takie dziaanie moe
budowa pozytywny wizerunek innowacji, moe by szans na znalezienie partnera lub inwe-
stora). Z drugiej strony, rozmowy o ofercie technologicznej czsto dotycz tak drobiazgowych
i skomplikowanych zagadnie, e mog w nich bra udzia tylko specjalici, niezalenie od
tego czy s zatrudnieni na uczelni, czy w firmie.
* * *
I na koniec dwie proby do Czytelnikw. Po pierwsze proba o wyrozumiao. O ile nam wia-
domo to wydawnictwo jest drug polsk publikacj w miar kompleksowo ujmujc zagad-
nienia promocji nauki. Nadal w tym zakresie znajdujemy si na etapie pionierskim.
Po drugie proba o zaangaowanie, nie tylko we wasne dziaania upowszechniajce wiedz
cho inspiracja do nich jest podstawow intencj tej publikacji, ale i w propagowanie same-
go poradnika (jeli oczywicie znajdzie uznanie w oczach Czytelnikw), informowanie o nim,
zamieszczanie jego wersji elektronicznej na wasnych stronach. To wydawnictwo bezpatne
i oznaczone licencj umoliwiajc rozpowszechnianie, tylko dlatego ograniczon pewnymi
restrykcjami, e wymagao tego poszanowanie praw autorskich. Wie si z t prob take
namowa do komentowania poszczeglnych fragmentw, przesyania propozycji tematw
i wtkw wartych uzupenienia.
A teraz ju najwyszy czas, by z Promosaurusem wyruszy na nowe ldy! Zapraszam do lektury.
Long Bets longbets.org czyli arena realnych przewidywa przyszoci. Uczestnicy mog zakada si, e zajdzie taka lub inna zmiana. Inspirujce!
http://www.nauka.gov.pl/fileadmin/user_upload/31/12/31122/Promocja_w_nauce_poradnik.pdfhttp://www.nauka.gov.pl/fileadmin/user_upload/31/12/31122/Promocja_w_nauce_poradnik.pdfhttp://www.cittru.uj.edu.pl/promosaurushttp://longbets.org
-
Boena Podgrni Polonistka. W CITTRU zajmowaa si popularyzacj nauki. Redaktorka i autorka tekstw w Projektorze Jagielloskim; zainteresowana kwesti komunikacji naukowej skierowanej poza uczelnie. [email protected]
Od autorkiRozpoczynajc prac nad tym tekstem, musiaam zada sobie pytanie: dlaczego waciwie obchodzi mnie promocja nauki? Czemu chc wiedzie, co dzieje si w laborato-riach i gabinetach? Skd bierze si moja cieka-wo tego, o czym pisze si w periodykach na-ukowych i tomach publikacji? Czemu waciwie chc przekonywa do tego innych? Nie jestem pracownikiem naukowym, nie znam aparatury pojciowej ani metodologii bada, ale pomimo to moja ciekawo nie jest mniejsza.
Dajcie mi punkt podparcia, a porusz Ziemi. Ilustracja: commons.wikimedia.org/wiki/File:Archimedes_lever.png [Public domain].
11
Nauki (od) zawsze stosowane
Promocja nauki nie jest niczym nowym i wydumanym, nie jest chwilowym hob-
by. Fakt, e postrzegana jest jako nowinka, wynika z niedawnych zmian w re-
lacjach spoecznych. Ale przecie dzielenie si wiedz i sposobami dochodze-
nia do odkry jest oparte na wartociach od zawsze tkwicych w etosie nauki,
takich jak prawda, wolno i mdro. Bez nich nie powstaaby ta wewntrzna
potrzeba, ktra napdza proces naukowy.
Mocno ugruntowany w ostatnim stuleciu wizerunek naukowca jako osoby zamknitej za
murami uniwersytetu sta si niewtpliwie przyczyn zwikszenia dystansu, ktry dzieli go
od zwykych ludzi. Z tego wanie wzgldu z jednej strony zainteresowanie nauk zmalao,
a z drugiej kwestia zaangaowania naukowcw w komunikacj zewntrzn, skierowan do
wszystkich ludzi, spada z listy zada priorytetowych. Trudno si temu dziwi. Uprawianie na-
uki dugo nie czyo si w sposb naturalny z procesem przekazywania wiedzy na zewntrz,
szczeglnie w czasach, gdy rzeczywisto bya zakamywana przez propagand komunistycz-
n. Jednym z gwnych celw nauki jest przecie denie do prawdy.
Prawo do wiedzy
Kiedy zastanawiam si nad tym, co leao u podstaw nauki, to intuicyjnie odpowiadam: weryfi-
kacja ludzkiego dowiadczenia (Kopernik teoria heliocentryczna), pokonywanie naturalnych
ogranicze (Archimedes prawo dwigni), poszukiwanie odpowiedzi na to, co tkwi w ludzkiej
naturze (Freud psychoanaliza), ale przede wszystkim dziaanie na rzecz polepszenia ycia
czowieka. Myl, e jest to bliskie stanowisku, jakie przedstawia Agnieszka Lekka-Kowalik w ar-
Narzdzia wspierajce WYSZUKIWANIE INFORMACJI I KREATYWNO cd. Kickstarter www.kickstarter.com
strona dziki, ktrej mona zdoby finanse na wasne pomysy.
http://www.projektor.cittru.uj.edu.pl/http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Archimedes_lever.pnghttp://commons.wikimedia.org/wiki/File:Archimedes_lever.pnghttp://www.kickstarter.com
-
PROMOSAURUSPoradnik Promocji Nauki
Tekst dostpny na stronie: www.sapientiokracja.pl
Jan ukasiewicz (1912), O twrczoci w nauce, pierwodruk w: Ksiga pamitkowa
ku uczczeniu 250-tej rocznicy zaoenia Uniwersytetu Lwowskiego przez
krla Jana Kazimierza r. 1661, t.1, hint.org.pl/f=DE;hid=A8191;r=3;p=4ec00004.1
W artykule Wolno nauki a etos (www.forumakad.pl/archiwum/2000/06/artykuly/11-granice_nauki.htm) ks. prof.
Stanisaw Kowalczyk (KUL) rozwaa kwesti wolnoci pracy naukowej, wskazujc na
zagroenia, jakie nios za sob z jednej strony nadmierna kontrola, ograniczajca wolno,
czyli niezbdny warunek rozwoju nauki, z drugiej warunek absolutnej wolnoci.
Jak jednak rozwiza ten paradoks? Bez wolnoci nie ma prawdziwej nauki,
ale przecie pena wolno przynosi ryzyko zachowa nieetycznych, nie sucych dobru
czowieka, czyli zaprzeczajcych nauce. Autor przyznaje, e instrumenty
prawne nie s dobrym rozwizaniem, aby ustanawia granice nauki.
W moim przekonaniu dziaalno promocyjna, informacyjna, ktra prowadzona
jest jasnym i klarownym jzykiem, moe sta si narzdziem podejmowania dialogu ze
spoeczestwem. Dziki temu atwiej bdzie okreli, kiedy naley postawi granic.
12
tykule Nauka a dobro czowieka. Idc tym tropem, przekonuj si, e czowiek (czyli kady
z nas) tkwi w centrum nauki od zawsze, take wtedy, gdy nie istniay jeszcze uniwersytety.
Wobec tego wpyw nauki na to, jak wyglda nasze ycie, jest waciwe bezdyskusyjny, a nasze
prawo do wiedzy na ten temat naturalne.
I wanie std wynika potrzeba promocji nauki. Naukowcy powinni rozumie, e skoro to, co
robi w swojej codziennej pracy wpywa na ycie wszystkich ludzi, to ich obowizkiem jest
dziaa tak, by ci, ktrych to dotyczy, mogli si o tym dowiedzie.
Wiedza jest bogactwem i dobrem oglnym, ktre jest warunkiem rozwoju cywilizacji
i do ktrego prawo ma kady.
W historii wiata, w obrbie rnych kultur liczba posiadajcych to bezcenne bogactwo inte-
lektualne zazwyczaj stanowia mniejszo w stosunku do ogu. Jednak zmienia si to wraz
z postpem. Obecnie nie mona ot tak uzna, e w elitarnoci nie ma nic zego, a dzielenie si
wiedz nie jest adnym celem, bo tym samym fundamenty pracy naukowej legyby w gru-
zach. Nauka prowadzi bowiem do postpu, ktry jest z kolei motorem zmian spoecznych,
na bazie ktrych tworz si roszczenia o powszechny dostp do jej owocw. Odbierzmy to
prawo, a zaprzeczymy postpowi, a tym samym sensowi nauki.
Nie do wiary
Nauka uprawiana jest po to, by poprawia jako ludzkiego bytu, i dzieje si tak zarwno
w przypadku dziedzin obejmowanych szerokim pojciem nauk o yciu, jak i tych humani-
stycznych takie stwierdzenia uznawane s za banalne. Skoro jednak wszyscy uwaaj to
za oczywiste, to skd waciwie wzia si przypisana rodowisku akademickiemu symbolika
wiey z koci soniowej?
Praca naukowa jest o ludziach i dla ludzi, a ta uyteczno nie zamyka si tylko w powszech-
nie znanym i uywanym teraz pojciu wdroe. Precyzyjnie uj to ju sto lat temu prof. Jan
ukasiewicz: Celem nauki jest budowanie syntez, zaspokajajcych oglno-ludzkie [sic!] po-
trzeby intelektualne. Oczywicie najatwiej byoby wymieni praktyczne efekty bada wy-
dziaw farmaceutycznych i medycznych, chemikw, fizykw czy biologw. W kocu, w wyni-
ku ich pracy powstaj np. leki, a te w bezporedni sposb wpywaj na ycie pacjentw. Tylko
e poprzestanie na takim uzasadnianiu roli nauki jest ryzykowne. Zaraz znajdzie si przecie
gos, ktry przypomni, jak wiele substancji nioscych nadziej nigdy nie przeszo testw tok-
sykologicznych, ile z nich wykazao miern skuteczno lub zbyt pno przekonano si o po-
wodowanych przez nie efektach ubocznych.
Wyliczanie praktycznych efektw pracy naukowej to jedno. Popularyzacja nauki ma poka-
zywa wicej, bo odnosi si ona do bogactwa, ktre niesie ze sob sam fakt poszuki-
PolakPotrafi www.polakpotrafi.pl polska strona uatwiajca pozyskanie finansowania na realizacj wasnych pomysw, alternatywa dla KickStartera.
http://www.sapientiokracja.plhttp://hint.org.pl/f=DE;hid=A8191;r=3;p=4ec00004.1http://www.forumakad.pl/archiwum/2000/06/artykuly/11-granice_nauki.htmhttp://www.forumakad.pl/archiwum/2000/06/artykuly/11-granice_nauki.htmhttp://www.polakpotrafi.pl/
-
Zobacz take, zamieszczony w tym wydawnictwie, tekst Piotra abickiego o popkulturze w otoczeniu nauki.
www.the-scientist.com//?articles.view/articleNo/34705/title/Snubbed-for-a-Nobel-/
Boena Podgrni Nauki (od)zawsze stosowane
13
wania odpowiedzi na nurtujce
nas pytania i dzielenia si tym, co
odkrylimy. Kady uamek wiedzy
staje si inspiracj do nieustannego
ulepszania wiata. Aby wszyscy mie-
li szans si o tym przekona, nauka
musi sta si czci tego wiata ist-
nie w nim na co dzie, przesta by
tajemnic ukrywan w akademickich
murach. Wiedza naukowa nie musi
czyni nikogo naukowcem, ale moe
wzmocni jego poczucie uczestni-
czenia i odpowiedzialnoci. Czy nie to
samo dzieje si w przypadku sztuki?
Nauka jest wan czci kultury.
Wiedza Niewiedza
Wyjanianie zoonej rzeczywistoci wymaga wytrwaoci. Niewiedza naszych odbiorcw
powinna by powodem, dla ktrego zwikszamy swoje wysiki wyzwaniem, a nie
wymwk. Brak zainteresowania ze strony spoeczestwa wynika z zaniedbania. Wiedza wy-
pywa z uniwersytetw, jej zasig zaley od siy, jak procesowi wydostawania si wiedzy
nadano na starcie.
Poniewa yjemy w czasach, w ktrych wiedz naukow trudno zmierzy i obj jednym
umysem, spoeczestwa, ktre finansuj nauk, opieraj swoje przekonanie o jej jakoci i po-
ytecznoci na czystym zaufaniu. Nie maj innego wyboru. Wyrnienia takie jak Nagroda
Nobla do niedawna daway poczucie, e kto nad tym panuje. Powoli staje si to jednak nie-
wystarczajce (przykad Rongxianga Xu, chiskiego naukowca mieszkajcego w USA, ktry
podwaa werdykt noblowskiej Akademii z 2012 roku). Naley zada sobie w zwizku z tym
pytanie, jak dugo presti nauki i naukowca bdzie trwa niezagroony.
Trudno o inn grup zawodow finansowan z pienidzy publicznych, ktra cieszya-
by si wikszym szacunkiem spoeczestwa i ktra jednoczenie tak mao by si tym
interesowaa. Obecny styl uprawiania nauki nie podkrela bezporedniej zalenoci midzy
naukowcami a mecenasami (obywatelami), o ktrych przychylno naleaoby nieustannie
dba. To oddzielenie nauki od codziennoci sprawdzao si przez duszy okres, dlatego jeste-
my do tego przyzwyczajeni. Teraz czasy si zmieniy. yjemy w dobie informacji, a to grun-
Nauka na chodniku. Za pomoc dziaa zblionych do ulicznego happeningu mona wiedz zainteresowa przechodniw. Na fotografii organizowane w CITTRU warsztaty Science Busking. Foto: Anna Wjcik
Similar Sites www.similarsites.com wyszukaj strony zblione tematycznie.
http://www.the-scientist.com//?articles.view/articleNo/34705/title/Snubbed-for-a-Nobel-/http://www.the-scientist.com//?articles.view/articleNo/34705/title/Snubbed-for-a-Nobel-/http://www.similarsites.com
-
Protest przeciw ACTA przed Parlamentem Europejskim.
Foto: Greensefa Greens/EFA MEPs protest ACTA/ Flickr [CC-BY-SA-2.0
(creativecommons.org/licenses/by-sa/2.0)].
PROMOSAURUSPoradnik Promocji Nauki
14
townie zmienia model komunikacji. Przede wszystkim pozwala przekracza granice i przyblia.
Wiedza nie jest ju zabezpieczona, nie moe zosta schowana przed niepowoanymi oczami
w kolejnej bibliotece aleksandryjskiej. Nie ma powodu zakada, e ta nowa rzeczywisto
nie dotknie akademickiej twierdzy. Synna sprawa ACTA pokazuje, e zaczyna si epoka, w kt-
rej gos spoeczny stanie si narzdziem podejmowania decyzji. Naley zadba, aby w tym
gosie sycha byo podziw dla nauki. By moe to jest waciwy miernik prawdziwy impact
factor. Jak to uczyni? Podpowiedzi udzieli mog ponisze przykady.
Uwaga! Dowody nienaukowe
Historie o tym, e popularyzacja wiedzy jest odwieczna, a nauka zmienia ycie ludzi
miertelnie powanie o nauce
Wspaniay Archimedes tak bardzo dawa si pochon swoim obliczeniom, e zdarzao mu
si zapomina o kpieli. Zreszt problem ten nie dotyczy tylko higieny osobistej. Po zdobyciu
Syrakuz nie zauway, w jakim pooeniu si znajduje i narazi si onierzom, ktrzy przyszli
go pojma. Stanowczo da, aby nie niszczyli jego pracy oblicze wykonanych na piasku.
Skoczyo si to dla niego tragicznie. Rozjuszeni onierze cili mdrca, mimo wyranego
nakazu pojmania go ywcem. Jego gbokie roztargnienie moe by symbolem postawy, jak
zdarza si przyjmowa polskim naukowcom pochonici nauk zapominaj o wiecie ze-
wntrznym.
Szczliwie mdrzec ten nie zapomnia, jakie znaczenie ma wymiana myli dla rozwoju wie-
dzy. Bya dla niego tak samo wana, jak ich powstawanie idea nabiera swej wartoci do-
piero w zderzeniu z innym umysem. Ten wybitny uczony rozumia to doskonale. Wiedzia
jak wane jest cieranie si idei, dlatego w relacjach midzyludzkich nie polega wycznie na
logice. Aby sprawdzi czujno i zaangaowanie uczonych, z ktrymi korespondowa, ucieka
si do podstpw wystawia ich na prby, przedstawiajc faszywe teorie. By moe by
to zwyky podstp, podyktowany chci zdemaskowania mniej powaanych kolegw Ja
stawiam na ogromne poczucie humoru, ktre jest wanym skadnikiem eliksiru mdroci
i wanym elementem procesu promocji nauki.
Wieczny docent
Dla wielu osb najbardziej znanym polskim astronomem by Kazimierz Kordylewski. Ten
wieczny docent, ktrego nazwisko nadano ksiycom pyowym Ziemi, popularyzowa na-
uk z wielkim zapaem i energi. Zapamitany zosta z licznych happeningw, z ktrych naj-
bardziej znanym by pokaz kamienia z Ksiyca, zorganizowany przez niego w roku 1971. Nie
Mind42 mind42.com ciekawe narzdzie do wsplnej pracy nad zaoeniami i realizacj projektu (mind mapping).
http://creativecommons.org/licenses/by-sa/2.0http://mind42.com/
-
Boena Podgrni Nauki (od)zawsze stosowane
Andrzej Stawiarski, Z fantazj barona Mnchhausena o Kazimierzu Kordylewskim, najbardziej znanym krakowskim astronomie, www.kordylewski.pl, zakadka Artykuy prasowe.
15
ukrywa nigdy, e dla po-
pularyzacji swej ukochanej
dziedziny zrobiby wszyst-
ko. Jako e warunkiem
obejrzenia wypoyczonego
z USA kamienia (postawio-
nym przez komunistyczne
wadze) byo czonkostwo
w Polskim Towarzystwie
Astronomicznym, przy wej-
ciu do sali mona byo zo-
y deklaracje czonkowskie
efektem byy tysice no-
wych czonkw.
() Patrzyem przez okno,
to nie bya zwyczajna kolej-
ka, te tumy przypominay
pielgrzymk do relikwii. Wszystko to w atmosferze nadziei, e gdzie tam jest inny wiat.
Pozwala ludziom oderwa si od codziennych problemw. Ponad systemami, ponad
granicami, przenosi ich w inny wymiar tak pamita tamte pokazy syn Kordylewskiego
[Leszek przyp. autorki]. Pamita te, e wydarzenie przysporzyo ojcu wrogw. Nie zmienia
to faktu, e o docencie Kordylewskim mwi wtedy cay Krakw.
() Wierzy w potg mediw. Mia z dziennikarzami dobre ukady. Popularyzacj nauki czy
to w prasie, czy w radiu traktowa jako przemycanie idei. Nie bya to tylko opowie o plane-
tach, mgawicach to byo przekazywanie wartoci. Astronomi podkopywa system... uwa-
a dzisiaj Leszek Kordylewski.
Akademik, ktry pocign za sob tumy
W roku 1995 Bogota (stolica Kolumbii) bya miastem-piekem o ogromnej przestpczo-
ci, wysokich wskanikach przemocy w rodzinie i wypadkw samochodowych, olbrzymich
obszarach slumsw w centrum, bez kanalizacji i z ograniczonym dostpem do biecej
wody. W sferze politycznej panowa klientelizm nikt nie wierzy w czyste intencje poli-
tykw, bo motywem ich dziaa byy zazwyczaj osobiste interesy. I wtedy wrd kandyda-
tw w wyborach na burmistrza pojawi si czowiek niespotykany. Antanas Mockus, rektor
Uniwersytetu w Bogocie, matematyk i filozof. Kontrowersyjny Mockus, w obliczu zamieszek
Kazimierz Kordylewski przy chronokinematografie na tarasie Obserwatorium w Krakowie lata dwudzieste XX wieku. Foto: www.kordylewski.pl
Digg digg.com serwis najpopularniejszych wiadomoci z sieci,
reklamujcy si hasem O czym teraz mwi Internet?
http://www.kordylewski.plhttp://www.kordylewski.plhttp://digg.com/
-
PROMOSAURUSPoradnik Promocji Nauki
Cory Siskind, Mimes, Sunflowers, and Good Governance: An Examination of the Political
Philosophy, Pedagogic Policies, and Campaign Strategy of Antanas Mockus Through the Lens
of Colombian Electoral Politics, www.thedialogue.org/page.
cfm?pageID=32&pubID=2740
Za: Mara Cristina Caballero, Academic turns city into a social
experiment, Mayor Mockus of Bogot and his spectacularly applied theory,
www.news.harvard.edu/gazette/2004/03.11/01-mockus.html
Antanas Mockus. Foto: Sergio Fajardo Valderrama, [CC-BY-2.0
(creativecommons.org/licenses/by/2.0)], via Wikimedia Commons.
16
na uniwersytecie, sign po rodki skrajne, ktre nie zdziwiyby by moe w rodowisku
artystycznym, poszukujcym swojego wyrazu, ale z pewnoci nie przystaway rektorowi.
W efekcie by zmuszony zrezygnowa z funkcji rektora uniwersytetu. To stao si pocztkiem
jego niezwykej drogi politycznej.
Brodaty mczyzna, ktry nie pasuje do wizerunku polityka, postanowi zmieni oblicze swo-
jego miasta, zainspirowany midzy innymi pracami filozofa Jrgena Habermasa i ekonomisty
Douglasa Northa. Korzystajc z wiedzy akademickiej oraz talentu dydaktycznego, pragn
krok po kroku odmieni ycie mieszkacw tego nieszczsnego miasta. Zwyciy wybory,
bo Bogotanie po raz pierwszy mieli do czynienia z kim, kto w tak otwarty sposb komu-
nikuje o swoich celach. Burmistrz uywa nieznanych w polityce metod sign po jzyk
symboli, metafor i gestw uniwersalny i skuteczny zarwno w trakcie kampanii, jak i kaden-
cji. Poza tworzeniem prawa, chcia kreowa kultur, ktra pobudzaa wszystkich obywateli
do kontrolowania wzajemnie swoich zachowa. To miao nie tylko stworzy miasto bardziej
praworzdne, ale take miasto, ktrego obywatele wierz w to, e aktywnie przyczyniaj si
do doskonalenia otoczenia.
Mockus walczy z bezprawiem na ulicach za porednictwem mimw, ktrzy pokazywali
obywatelom stolicy ich zachowania w krzywym zwierciadle. Spacerowa po miecie w stroju
Supermieszkaca, aby pokaza waciwe wzorce zachowa. Zatrudni na najwaniejszych
stanowiskach wybitnych specjalistw z danych dziedzin, nie za, jak dziao si dotychczas
ludzi z politycznego klucza. Pokaza na wasnym przykadzie, jak radzi sobie z agresj. By
inicjatorem Nocy Kobiet, kiedy to tysice matek, on i crek wychodzi na miasto, aby wi-
towa, podczas gdy mczyni opiekuj si dziemi. Wzi publicznie prysznic, aby zachci
do oszczdzania wody. Mockus i Bogota s jak nauczyciel i siedmiomilionowa klasa pisaa
prasa. Wszystko zaczo si od wiary w to, e wiedza moe zmienia ycie ludzi na lepsze. Tym
co pcha mnie do robienia rzeczy, ktre niektrzy uznaj za ekscentryczne, jest moja pasja do
nauczania powiedzia w jednym z wywiadw. Jego motorem do dziaania bya filozofia.
Co najwaniejsze, dziaania te okazay si skuteczne i odmieniy nie tylko materialne otoczenie
mieszkacw tego miasta, ale rwnie ich samych.
WayBack Machine archive.org/web/web.php archiwum Internetu.
http://www.thedialogue.org/page.cfm?pageID=32&pubID=2740 http://www.thedialogue.org/page.cfm?pageID=32&pubID=2740 http://www.news.harvard.edu/gazette/2004/03.11/01-mockus.htmlhttp://www.news.harvard.edu/gazette/2004/03.11/01-mockus.htmlhttp://creativecommons.org/licenses/by/2.0http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Mockus_en_2010.jpghttp://archive.org/web/web.php
-
Lech Mankiewicz Dr hab., fizyk i astrofizyk. Pracuje w Centrum Fizyki Teoretycznej PAN, zajmuje sie budow i wykorzystaniem teleskopw-robotw.Jeden z koordynatorw projektu Hands-On Universe, Polska, wsppracownik Citizen Science Allience (Zooniverse), polski konsul honorowy Khan [email protected]
17
Dlaczego popularyzacja nauki jest dla mnie tak wana?
Dlatego e nauka, a dokadniej fizyka, to (poza rodzin) najlepsze, co przydarzy-
o si w moim yciu. Dostarcza mi ona wielu wspaniaych emocji i daje poczucie
radoci ze zrozumienia czego ciekawego, co jest zdecydowanie przyjemniej-
sze od seksu (zawsze tak byo, nie tylko teraz, kiedy przybyo mi lat).
yjemy w ciekawych czasach. Technologia w dramatyczny sposb zwikszya moliwoci
publikowania i wymiany informacji. Mog pisa, mwi i opowiada o tym, co dla mnie
jest najpikniejsze. Dlaczego miabym tego nie robi? Kiedy w muzeum zobaczymy
pikny, poruszajcy obraz albo rzeb, chcemy podzieli si swoimi wraeniami i nikogo
to specjalnie nie dziwi. Dlaczego wic wraenia i zachwyt ze zwiedzania wiata myli czy
wiata przyrody miayby kogo bulwersowa? A e rozwj technologii informacyjnych to
dzielenie si niesamowicie uatwia, nie pozostaje nic innego, jak z tych dobrodziejstw ko-
rzysta i si nimi dobrze bawi.
Rne oblicza popularyzacji
Gdyby to tylko byo takie proste. Niestety rozwj technologii ma te drug stron. Dzisiaj kady
moe prezentowa swoje pogldy i broni swoich racji, choby to stanowisko nie byo, delikat-
nie mwic, mocno uzasadnione. Ludzie odkryli, e maj prawo mie swoje zdanie i nie musz
oglda si na autorytety. Niestety, przy okazji tej wolnoci goszenia opinii, ucierpia (moim
zdaniem niesprawiedliwie) wizerunek nauki w Polsce i na caym wiecie.
Okazao si take, e wiat postmodernistycznej, neoliberalnej polityki nie poczuwa si do
obrony wartoci reprezentowanych przez nauk. Politycy zajci s swoimi supkami popu-
E-MAIL I MEDIA SPOECZNOCIOWE. Facebook www.facebook.com
portal komunikacji spoecznociowej; czy trzeba go przedstawia?
http://www.pl.euhou.net/http://www.pl.euhou.net/http://www.citizensciencealliance.org/http://www.citizensciencealliance.org/https://www.khanacademy.org/http://www.facebook.com
-
PROMOSAURUSPoradnik Promocji Nauki
Obserwacje zorzy polarnej. Jedna z inicjatyw projektu GLORIA: gloria-project.eu/pl/.
Zdjcie: GLORIA PROJEKT [CC-BY-3.0 (creativecommons.org/licenses/by/3.0/)].
grb.fuw.edu.pl/pi/
18
larnoci i na pewno nam
(nauczycielom, lekarzom,
naukowcom) nie pomo-
g. Do powiedzie, e
od kilkudziesiciu lat nie
kojarz w Polsce polityka,
ktry wiadomy roli nauki
(jest ona przecie jednym
z motorw cywilizacyjnego
postpu) uczyniby z jej pro-
mowania swoje credo i znak
rozpoznawczy. A to, Panie
i Panowie, oznacza, e o na-
sze supki popularnoci
musimy zadba sami!
Jest to zadanie rwnocze-
nie atwe i nieatwe. a-
twe, gdy Polacy kocha-
j nauk i ciekawostki naukowe. W cigu kilkunastu ostatnich miesicy sie teleskopw
GLORIA, do ktrej nale nasze teleskopy Pi of the Sky, przeprowadzia (w ramach dziaa
zwizanych z popularyzacj nauki i zjawisk przyrodniczych), transmisj przejcia Wenus przed
tarcz Soca oraz relacj z cakowitego zamienia Soca. Pokazywalimy i udostpnialimy
mediom strumie wideo rejestrowany przez nasz ekip wysan w tym celu do Australii.
W Polsce transmisj w mediach ogldao ponad 100 tysicy osb i do tego jeszcze kilkanacie
tysicy za porednictwem naszych wasnych serwerw. Szok Hiszpanw i Wochw, ktrzy te
s czonkami GLORIA i ktrzy wypadli od nas sabiej, trwa przez kilka kolejnych spotka zespo-
u, a trzeba byo terapeutycznie przypomina, e lepiej od nas graj w pik non, cho i ten
argument, po wyczynach Roberta Lewandowskiego, w trakcie pfinaowego meczu Borussi
Dortmund z Realem Madryt, straci troch sens.
W tym wietle popularyzowanie nauki wydaje si atwe. Mamy zainteresowan publiczno,
a take do dyspozycji ten cudowny arsena Facebooka, aplikacji mobilnych i nowoczesnych
narzdzi umoliwiajcych komunikowanie si ze spoeczestwem, bez ogldania si na po-
rednikw. Zarazem bywa jednak trudno, bo musimy przebi si ze swoim przesaniem
przez gst chmur innych informacji, czasem sensownych, najczciej bezsensownych.
Warto wic szuka sojusznikw, na przykad wrd dziennikarzy.
Ciekawe wyniki dotyczce spoecznego wizerunku rnych profesji, w tym naukowcw, przynosi opublikowany w kwietniu 2013 roku raport hiszpaskiej fundacji BBVA: www.fbbva.es.
Okazuje si, e Polacy, przeciwnie do Europejczykw z pozostaych badanych 9 krajw, najmniejszym zaufaniem da wanie naukowcw, lekarzy oraz policjantw. Cho rnice w wynikach nie s znaczne,
to jednak mog wskazywa na trend, ktry winien zmusi rodowisko akademickie do zastanowienia.Zdjcie: Lightpoet | Dreamstime.com
Pinterest pinterest.com coraz bardziej popularny portal spoecznociowy, umoliwiajcy dzielenie si informacjami w postaci obrazkw (zdj, grafik, take filmw wideo).
http://gloria-project.eu/pl/http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/http://grb.fuw.edu.pl/pi/http://www.fbbva.eshttp://pinterest.com/
-
Lech Mankiewicz Dlaczego popularyzacja nauki jest dla mnie...
Sztandarowym przykadem tego procesu jest przyczenie dziau naukowego Gazety Wyborczej do dziau gospodarka, ktre dokonao si pod koniec 2012 roku.
Cudzysw wyraa subteln ironi w stosunku do przedstawicieli tego zawodu, bo popularyzacja wiedzy staje si powoli zawodem w tym samym stopniu, co np. manager profilu na Facebooku.
19
Spoeczno promujcych wiedz
W tradycyjnych mediach dziennikarz naukowy to gatunek zdecydowanie zagroony. Wy-
dawcy gazet zwijaj swoje redakcje naukowe albo cakowicie, albo pozostawiaj sobie alibi
(misja!) w postaci mikroskopijnych zespow. W mediach spoecznociowych za to zaroio si
od dziennikarzy in spe, ktrzy widz popularyzacj nauki jako przestrze, ktra moe zapewni
im utrzymanie. Jak zawsze, gdy chodzi o podzia tortu moe to prowadzi do napi i rywa-
lizacji. A przecie obie grupy, dziennikarze-popularyzatorzy oraz naukowcy, mog i powinni
wsppracowa. Jestemy sobie nawzajem potrzebni.
O czym wic warto opowiada i gdzie jako naukowcy jestemy niezastpieni? Niewtpliwie
konkurencja w zakresie pisania prostych tekstw typu: naukowcy odkryli czy naukow-
cy zaobserwowali znacznie wzrosa. Zamiast kopania si z koniem proponuj ucieczk do
przodu. rodowisko popularyzatorw nauki ma bowiem istotn sabo, ktra przejawia
si brakiem wgldu w sedno sprawy. Smak chleba moe oceni kady, kto je chleb, ale o du-
mie z pierwszej partii chleba wypieczonego po caonocnej pracy opowie przekonujco
tylko piekarz. Z wasnego dowiadczenia wiem, e uprawianie nauki ma dla wikszo-
ci z nas bardzo osobisty charakter. Jest to zawd, z ktrym zwizane s wyjtkowe
emocje i jeli kto ma odwag, warto o nich opowiada: mwi o zwtpieniu i lku na
etapie poszukiwania, wyobraania sobie rozwizania i o podnieceniu, adrenalinie, ktra wy-
penia nas w momencie, gdy zrozumiemy co nowego. I o tym, jak ta rado i podniecenie
przechodz w rezygnacj, gdy dociera do nas, e odpowied na to jedno pytanie, ktra
tyle nas kosztowaa, tworzy
kilka(nacie) nowych pyta
i wtpliwoci. Stosunkowo
rzadko syszymy opowieci
o emocjach towarzyszcych
pracy naukowca i o tym, jak
bardzo naukowiec podobny
jest tak sobie wyobraam
do artysty.
Przestrzenie internetu
Moje zainteresowanie po-
pularyzacj nauki ogranicza
si, z koniecznoci, do wy-
korzystania internetu. -
Przekonujco o emocjach w pracy naukowca pisa sawny fizyk Richard Feynman np.: Pan raczy artowa, panie Feynman!, Znak, 1996.W tekcie traktujcego o piknie nauki utworu muzycznego Poetry of reality mona znale te wiele mwice sowa Feynmana: I dont feel frightened by not knowing things / I think its much more interesting.Patrz: Symphony of Science.
Twitter twitter.com wietna platforma spoecznociowa do szybkiej komunikacji,
bardzo popularna w rodowisku naukowym.
http://www.youtube.com/watch?v=9Cd36WJ79z4https://twitter.com/
-
www.pl.euhou.net
www.pil-network.com
PROMOSAURUSPoradnik Promocji Nauki
www.zooniverse.org
20
czc obowizki dyrektora
instytutu PAN i aktywnego,
w miar moliwoci, czonka
zespou, stawiajcego sobie
ambitne zadania naukowe,
nie mam czasu na organizo-
wanie wielkich imprez czy
choby wykadw. Zresz-
t, podoba mi si surowa
oszczdno, celowo
internetu i jego narzdzi
oraz fascynuje moliwo
uczestnictwa w nauce
hands-on wasnymi r-
kami, znacznie bardziej ni
najciekawsze nawet wykady. Mao kto wie, e zesp Zooniverse stara si nie tylko udostp-
ni internautom dane, dziki ktrym mog, tak jak Rafa Herszkowicz, odkry pozasoneczny
ukad planetarny, ale take umoliwia uczestnikom projektu wzicie udziau w tej czci
przeywania nauki, jak jest dyskusja, spr, krytyczna ocena pogldw. Dziki temu nauka
jest tak ciekawa i tak mocno wciga. Czci Zooniverse jest specjalna platforma, ktra na-
zywa si (niespodzianka!) Talk. Jest ona rodzajem forum wyposaonego np. w narzdzia do
publikowania danych. Dziki Zooniverse dotaro do mnie, e nauka bardzo czsto jest wa-
nie projektem spoecznociowym, wprawdzie rozgrywajcym si w wiecie ekspertw,
ale majcym swoj spoeczn dynamik, co tylko dodaje jej smaku i adrenaliny.
Gdy bdziemy chcieli opowiedzie czy zaproponowa co od siebie, z wasnych wyjt-
kowych dowiadcze, rewolucja technologiczna znowu nam pomoe. Oto giganci:
Google, Microsoft i inni rywalizuj zaciekle na rynku aplikacji edukacyjnych, tworzc od-
powiednie platformy, na ktrych mona publikowa swoje propozycje. Kiedy trzeba byo
zbudowa wasny portal, taki jak np. Hands-On Universe, dzisiaj wystarczy zarejestrowa si
np. na Partnership in Learning i umieszcza tam swoje materiay pod wasn mark (nazwi-
skiem), a portal zajmie si ju dystrybucj!
Inna sprawa, e w sieci a roi si od wietnych projektw internetowych. Podkre-
lam, e jest to najtasza i najprostsza, a zarazem chyba najbardziej wydajna, forma po-
pularyzacji wiedzy. Na Zooniverse od dawna znale mona projekty, odnoszce si
do dziedzin nie majcych nic wsplnego z astronomi, na przykad badania dotyczce ar-
Moe tak wyglda odkryty przez Herszkowicza ukad PH-2b. Zobacz: www.odkrywcyplanet.pl | Foto: Luca Oleastri | Dreamstime.com
ResearchGate www.researchgate.net serwis spoecznociowy wycznie dla naukowcw, promujcy si hasem: Uczy swe badania widocznymi.
http://www.pl.euhou.nethttp://www.pil-network.comhttp://www.zooniverse.orghttp://www.odkrywcyplanet.plhttp://www.researchgate.net
-
www.planethunters.org
earthkam.ucsd.edu
www.edukacjaprzyszlosci.pl
Nie naley podcastw myli z publikowaniem w sieci nagra caych wykadw. Podcast ma pomc zrozumie najtrudniejszy fragmenty czy fragmenty wykadu, bez dygresji i rozpraszania uwagi.
Lech Mankiewicz Dlaczego popularyzacja nauki jest dla mnie...
Papirusy: ancientlives.org/?lang=pl Nietoperze: www.batdetective.org Huragany: www.cyclonecenter.org/#/home
21
cheologii (koptyjskie papirusy), ekologii (nietoperze) albo klimatu (huragany). NASA realizuje
fantastyczne, dziaajce na wyobrani projekty, takie jak EarthKAM (fotografowanie Ziemi
z pokadu Midzynarodowej Stacji Kosmicznej). Kady z nich, jak i wiele innych, mona ta-
nim kosztem upowszechni w Polsce. Tumaczenie projektu Zooniverse na jzyk ojczysty
to wydatek rzdu 500 1000 zotych. To znacznie taniej ni koszt utrzymania Centrum Na-
uki Kopernik w Warszawie, nie mwic ju o pienidzach na budow tej, skdind bardzo
potrzebnej, placwki. W takich przedsiwziciach trudno zastpi naukowcw z ich kon-
taktami, a przede wszystkim wizj oraz si przebicia. Rodzi si wic pytanie: czy rodzimej
nauki nie sta na wasne, rwnie dobre projekty? Jeli znajd si rodki finansowe, to jak
najbardziej jestem za. Jeli jednak miabym wybiera pomidzy stworzeniem nowego pro-
jektu a adaptacj istniejcego, to optymalizacja kosztw w stosunku do rezultatw podpo-
wiada mi, e lepiej dostosowa flagowe przedsiwzicie zagraniczne, takie jak na przykad
PlanetHunters, i zrobi z niego OdkrywcwPlanet.pl. W dzisiejszych czasach globalnej wio-
ski takie postpowanie wydaje si szczeglnie sensowne.
Polacy uwaaj, e wyksztacenie odgrywa bardzo wan rol, poniewa moe przynie
lepsz przyszo ich dzieciom. Dlatego jedn z najwdziczniejszych form popularyzacji
nauki jest wspieranie edukacji na wszystkich jej poziomach. Dziki KhanAcademy zrozu-
miaem na przykad, jak atwo jest uzupeni swj wykad dla studentw kilkuminutowymi
podcastami, zawierajcymi kluczowe zagadnienia. Tak samo nauczyciel w szkole moe przy-
gotowa podcasty z powtrzeniem przed klaswk i wrzuci je na YouTube. Koszty? Zakup
tabletu: ktry znakomicie si do tego nadaje. Nagranie takiego materiau jest banalnie pro-
ste (kademu zainteresowanemu opowiem, jak to si robi), a jego upowszechnienie w sieci
z pewnoci bdzie skutecznym sposobem popularyzacji nauki.
Na koniec troch smutna, przynajmniej dla mnie, refleksja dotyczca kopania roww po-
midzy rodowiskiem akademickim a spoeczestwem. Dla wikszoci ludzi dobr okazj do
wyrobienia sobie opinii o naukowcach i nauce s rne publiczne debaty i wystpienia bada-
czy. Kilka razy miaem okazj przysuchiwa si dyskusjom na naprawd wane tematy (GMO,
energetyka jdrowa czy zaufanie do szczepie ochronnych), w ktrych uczestnicy z tytuami
naukowymi demonstrowali daleko idc pogard dla swoich adwersarzy. Nic, nawet (uza-
sadnione) przekonanie o susznoci wasnych pogldw, dalekie od regu konstruktywnego
dialogu reakcje lub sposb argumentacji drugiej strony nie usprawiedliwiaj lekcewacego
zachowania. Tym bardziej, e sprawy te nie dotycz problemw akademickich, wyizolowa-
nych w celu ich atwiejszej analizy, a bardzo czsto obcione s bagaem wanych spoecz-
nych kontekstw. Szanujmy wic zdanie innych, nawet jeli uwaamy je za bdne. Arogancj
strzelamy gola do wasnej bramki.
Tumblr www.tumblr.com serwis bdcy rodzajem bloga zoonego ze zdj.
Umoliwia atwe dodawanie i udostpnianie.
http://www.planethunters.orghttp://earthkam.ucsd.eduhttp://www.edukacjaprzyszlosci.plhttp://ancientlives.org/?lang=plhttp://www.batdetective.orghttp://www.cyclonecenter.org/#/homehttp://www.tumblr.com/
-
PROMOSAURUSPoradnik Promocji Nauki
www.khanacademy.org/exercisedashboard
www.pikniknaukowy.pl
22
Postscriptum kilka tygodni pniej
Czytam ten tekst, przygotowujc jego ostateczn wersj do opublikowania, i mam wraenie,
e napisaem gar frazesw, cho poproszono mnie o wskazwki dla popularyzatorw na-
uki. Moe mam takie wraenie, bo czytam myli, ktre ju gdzie syszaem. W kadym razie
przepraszam rozczarowanych czytelnikw, ale napisaem o tym, co mnie naprawd krci
w popularyzacji wiedzy.
yjemy w czasach szybkich zmian. Od czasu, kiedy wysaem ten manuskrypt do redakcji,
w przecigu miesica, w projekcie GLORIA zaczto podcza kolejne teleskopy do sieci, eby
kady mg z nich skorzysta. W Warszawie na Stadionie Narodowym odby si Piknik Na-
ukowy. Tumy obecnych gosoway nogami za nauk i znowu okazao si jakimi uwanymi
i dociekliwymi partnerami naukowcw s dzieci. Khan Academy uruchomia usugi mobilne
i wszystkie wiczenia mona wykona na smartfonie oraz tablecie, tak jak kiedy robio si to
w zeszycie. Jest tyle pomysw i moliwoci, jak nigdy dotd!
Foursquare foursquare.com serwis geolokalizacyjny, pomagajcy odnale miejsca i ludzi w przestrzeni miasta.
https://www.khanacademy.org/exercisedashboardhttp://www.pikniknaukowy.pl/https://foursquare.com/
-
Piotr abicki Socjolog, doktor nauk humanistycznych, koordynator Zespou ds. Promocji i Edukacji CITTRU. Redaktor naczelny czasopisma NIMB,inicjator i wsporganizator Forum Nowej Nauki (2012), Szkoy Promocji Nauki i innych inicjatyw zwizanych z komunikacj w nauce. Czonek Polskiego Stowarzyszenia Dziennikarzy Naukowych [email protected]
Popkultura (tak jak i caa sfera kultury) docze-kaa si rwnie wzorem nauk biologicz-nych swej teorii doboru. Tak jak w ewolucji biologicznej nonikiem informacji jest GEN, tak w ewolucji kulturowej rol t spenia MEM, std nauka zajmujaca si przekazywaniem informacji kulturowej nazywa si MEMETYK.
Zobacz np.: Richard Brodie (1997) Wirus umysu,
TeTa Publishing; Susan Blackmore (2002) Maszyna memowa,
REBIS.
23
Popkultura w otoczeniu nauki
Celem tego tekstu jest zwrcenie uwagi na fakt do oczywisty, cho czsto nie-
dostrzegalny komunikacja naukowa podlega rozmaitym wpywom. Jeeli kie-
ruje si ona na zewntrz wiata nauki, wwczas czerpie i realizuje si w ramach fe-
nomenu, nazywanego kultur masow, popkultur i/lub kultur konsumpcyjn.
Na wstpie pragn rozstrzygn ewentualne wtpliwoci: to nie jest naukowy tekst kulturoznaw-
czy, ktrego przedmiotem bada s relacje midzy nauk a popkultur. Czytelnik nie znajdzie
w nim krytycznego spojrzenia na rozliczne teorie kultury masowej ani rozbudowanej analizy
danych empirycznych. Nie wdaj si te w terminologiczne rozrnienia midzy popkultur,
konsumpcj i kultur masow. Dla tego artykuu nie maj one zasadniczego znaczenia. Moim
zamierzeniem jest stworzenie tekstu narzdziowego, w ktrym zaznacz rne wtki i moty-
wy przydatne do konstruowania wasnej strategii promocji nauki.
Nauka wspiera si na dwch filarach: badaniach i nauczaniu. Fundamenty te nie istniej
jednak w prni. Rozliczne s relacje midzy sfer nauki a pozostaymi czciami wiata spo-
ecznego. Obszar, na ktrym dochodzi do tych kontaktw, nazywamy otoczeniem nauki. To
metaforycznie widziana przestrze, gdzie m.in. ma miejsce spotkanie naukowca z biznesem
(np. w przypadku sprzeday patentu), wywiad, ktrego badacz udziela dziennikarzowi lub
pokaz popularnonaukowy, w ktrym eksperymentatorzy z uczelni zachcaj widzw do zain-
teresowania piknem wiedzy. Na wiele z tych dziaa przemony wpyw ma popkultura to
istniejce w jej ramach wyobraenia o nauce nakadaj si na sposb prowadzenia wspomnia-
nego wywiadu i przebieg popularnonaukowego spektaklu, s te obecne, cho moe w bar-
dziej subtelnej formie, w relacji naukowiec biznes.
E-MAIL I MEDIA SPOECZNOCIOWE. cd. Linkedin pl.linkedin.com
suy do nawizywania kontaktw przez specjalistw rnych dziedzin.
http://www.cittru.uj.edu.pl/nauka-promocja/nimbhttp://www.nauka2.0.cittru.uj.edu.pl/http://www.nauka2.0.cittru.uj.edu.pl/http://www.cittru.uj.edu.pl/nauka-promocja/szkoleniahttp://naukowi.plhttp://ahttp://pl.linkedin.com/
-
Haso Torus, pl.wikipedia.org/wiki/Torus_%28matematyka%29
PROMOSAURUSPoradnik Promocji Nauki
24
Popkultura: atrybuty
Czym wic jest popkultura, e naley j bra pod uwag, opowiadajc ludziom o apop-
tozie komrki lub dwuwymiarowej powierzchni obrotowej zanurzalnej w przestrzeni trj-
wymiarowej, powstaej przez obrt okrgu wok prostej lecej w tej samej paszczynie
i nieprzecinajcej go?
Popkultura to zestaw tych produktw, ktre adresowane s i uy-
wane przez masowego odbiorc. Przez produkty rozumiemy nie
tylko towary, ktre mona naby w sklepie, ale i ca gam innych
dbr, ktre do nas trafiaj: seriale i programy telewizyjne, utwory
muzyczne, audycje radiowe, gry i strony internetowe, ogoszenia
na tablicach reklamowych itd. Jeli wic ktre z tych dbr cieszy
si znaczn popularnoci (ogldalnoci, suchalnoci, iloci
wej na stron) to, z nielicznymi wyjtkami, mona uzna je za ele-
ment popkultury.
Innym atrybutem popkultury jest standaryzacja produktw to,
na co czsto narzekamy, mwic: w kadym sklepie to samo lub
sto programw, a nie ma czego oglda w telewizji. A jednak lu-
dzie masowo chodz do sklepw i nie mniej licznie ogldaj tele-
wizj ludzie widziani nie w skali pojedynczego odbiorcy, ale mas,
ktre spdzaj dzie w hipermarkecie (niekoniecznie dzie wolny
od pracy zobaczcie, ile osb snuje si po centrach handlowych
okoo poudnia, w jakikolwiek ze zwykych dni tygodnia), a wieczo-
rem pstrykaj pilotem, patrzc w zmieniajce si obrazy telewizyj-
nego spektaklu.
Masowo wykorzystywane i ujednolicone dobra musz si jednak
charakteryzowa czym wicej ni tylko praktyczn uyteczno-
ci. Dostrzegajc je, ludzie powinni zauwaa w kulturowy
dodatek, ktry ze zwykego przedmiotu czyni rzecz godn pre-
zentacji, zazdroci, symbol prestiu. Nie bdzie wic elementem
popkultury zwyka opata, ale jeli do opaty zostanie przypisane
(bo czemu nie?) miano produktu dekoracyjnego, ktry bdziemy
wystawia w salonie swego domu, a jeszcze dodatkowo, jeli owa
opata zostanie pokazana w rkach celebryty, ktry na ekranie popularnego telewizyjnego
show moci dla niej miejsce w bajecznym apartamencie, wwczas moemy by pewni, e
stanie si ona dobrem popkultury.
Dobra kultury popularnej wanie konsumujemy, paaszujc je, jak zestaw niadaniowy w barze lub... wcierajc je w swe ciao, jak balsamiczny
krem o konsystencji spenionych marze. Ilustracja pochodzi z czasopisma NIMB nr 13.
[CC-BY-NC-SA (creativecommons.org/ licenses/by-nc-sa/3.0)].
ScoopIt www.scoop.it jeden z najpopularniejszych serwisw do zarzdzania informacjami (treciami, tzw. Content Curation). Umoliwia katalogowanie, opisywanie i publikowanie zestaww tematycznych stron www.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Torus_%28matematyka%29http://pl.wikipedia.org/wiki/Torus_%28matematyka%29http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0http://www.scoop.it
-
Piotr abicki Popkultura w otoczeniu nauki
Za: kultura20.blog.polityka.pl/2007/02/27/
www.symphonyofscience.com wideo i muzyka dostpne bez opat.
25
Centrum handlowe i zwizane z nim pojcie konsumpcji jest, generalnie rzecz ujmujc, charak-
terystyczne dla definiowania popkultury. Pomaga zrozumie, czym ona jest w rzeczywistoci. To
wanie dobra kultury popularnej konsumujemy, paaszujc je, jak zestaw niadaniowy w barze. Tro-
ch nienachalnej muzyki, jaki komediowy spektakl w teatrze (o ile w ogle teatr wchodzi w gr),
frywolny krymina do poduszki, bogato ilustrowany artyku w sieci (w kulturze popularnej przewa-
ga obrazu nad tekstem jest bardzo wyrana). Z powodu braku czasu, w pdzie ycia codziennego,
ale i czsto w wyniku poddania si trendom wybieramy w sklepie kurtk w jedynym modnym
w tym sezonie kolorze (cho dotd kolor ten absolutnie nie mieci si w palecie naszych ulubio-
nych barw), a zastanawiajc si nad filmem w telewizji, decydujemy si na dwudziestominutowy
odcinek sitcomu kosztem trzygodzinnego filmu o trudnych relacjach ydowsko-palestyskich.
W jednym z numerw magazynu Wired Nancy Miller pisze: Muzyka, telewizja, gry, filmy,
moda: pochaniamy dzi popkultur w ten sam sposb, w jaki czerpalimy przyjemno z cu-
kierkw i chipsw w wygodnie zapakowanych kawakach o wielkoci ksa, wyprodukowa-
nych w celu wygodnego schrupania, z rosnc czstotliwoci i w maksymalnym tempie.
Nauka w PopLabie
Dla wielu badaczy (i rzecz jasna nie tylko dla nich) wizja przedstawiona w ostatnich akapitach
jest traumatyczna i odlega o tysice lat wietlnych od ich postrzegania wiata nauki (czsto
wyidealizowanego przyznajmy to!). Z jednej strony kulturalna pustka, z drugiej krajobraz pe-
en pasji, wyzwa, chci odkrywania i poznawania. Z jednej strony kult przecitnoci i niemy-
lenia, z drugiej apoteoza umysu i wyjtkowoci wielu pokole naukowcw. Czy te galaktyki
mog si spotka?
Oczywicie! Bo popkultura to nie demon o nadludzkich mocach (a ju szczeglnie nie taki,
ktry moe wygra w zetkniciu z racjonalnoci nauki). Wicej, komunikacja naukowa moe
z powodzeniem (i powinna) popkulturowe elementy, trendy i strategie wykorzystywa. Jak?
Przyjrzyjmy si przykadom.
Przykad 1 Symphony of Science
W 2009 roku muzyk i kompozytor John Boswell opublikowa pierwsze nagranie z serii
Symphony of Science. Do 2013 roku ukazao si siedemnacie utworw, ktre s pocze-
niem muzyki elektronicznej ze zmiksowanymi wypowiedziami wiatowej sawy naukowcw.
Z wypowiedziami tak elektronicznie przetworzonymi, e tworz spjn cao. W jego utwo-
rach fragmenty wykadw, prezentacji, komentarzy np. Isaaca Asimova, Richarda Dawkinsa,
Stephena Hawkinga, Davida Attenborougha i wielu innych ludzi wiata nauki dziki zaawan-
sowanej audiotechnologii tworz teksty nowoczesnych utworw. Suchamy w nich o genezie
StumbleUpon www.stumbleupon.com narzdzie do wyszukiwania, katalogowania i rekomendowania interesujcych
stron internetowych, przydatne przy promocji wasnej witryny.
http://kultura20.blog.polityka.pl/2007/02/27/http://www.symphonyofscience.comhttp://www.stumbleupon.com/
-
Inny przykad muzyki naukowej. Pyta Biophilia (2011) islandzkiej artystki Bjrk.
Gwnymi bohaterami tekstw s wirusy, komrki, grawitacja, ciemna materia, DNA.
Okadka: www.bjork.com
PROMOSAURUSPoradnik Promocji Nauki
26
homo sapiens, pocztkach Wszechwiata, piknie biologicznej ewolucji, globalnym ociepleniu
i wielu innych fascynujcych, naukowych zagadnieniach.
Boswell uy nieoczekiwanego poczenia muzyki z nauk, aby trafi z tym przekazem do ge-
neracji mediw cyfrowych, do ludzi Internetu. Jak pokazuje ogldalno naukowej symfonii
na portalu YouTube (kady z utworw jest prezentowany jako wideoklip, a utwr A Glorious
Dawn odtworzono ponad 8 mln razy), udao si to nad wyraz dobrze.
Oprcz talentu muzycznego Boswella, oprcz niewtpliwego czaru nauki, przyczyn po-
wszechnego sukcesu tych brzmie byo odwoanie si do wzorcw i narzdzi popkul-
tury. Nowoczesne dwiki, szybko zmieniajce si kadry wideo, wykorzystanie potencjau
mediw spoecznociowych (YouTube), w ktrych informacja rozchodzi si z efektem nie-
nej kuli, to podstawowe atrybuty, ktre zamieniy,
by moe ciekawy, ale jednak tylko wykad uczonych,
w pulsujce sowa piosenki, wpadajce w ucho, atwe
do zapamitania i nucenia w kadych warunkach. Wraz
z Symphony of Science nauka wysza ze swej wiey,
by pokaza ekscytujcy wiat wiedzy ludziom, sucha-
jcym muzyki w samochodach, w kpieli, w przerwie
na lunch. W ten sposb wykorzystany zosta jeden
z gwnych motyww popkultury witowanie co-
dziennoci. Tak jak wspczesna telewizja zamienia
nudne studio, w ktrym prezenter monotonnie od-
czytywa wiadomoci, na peen kolorw, przewijaj-
cych si ludzi i nieustannych byskotliwych rozmw
niemale domowy salon (zobaczcie np. programy
telewizji niadaniowych), tak Symphony of Science
wcisna si do suchawek osb uprawiajcych jog-
ging, odpoczywajcych i czytajcych. Przy tym, nauka
w takim wydaniu nie stracia nic ze swej rzetelnoci
i estymy. Po prostu zostaa inaczej opakowana.
Przykad 2: Infografika
Co jest jedn z ikon wspczesnej popkultury? Jest ni
infografika, czyli przedstawienie w sposb wizualny
jakiego komunikatu, koncepcji, analogii czy danych
dotyczcych wycinka rzeczywistoci. Infografika za-
Marcia Cooper na swym blogu podaje, e w 2012 roku, kadego dnia powstawao 2,5 tryliona bajtw danych (1 i osiemnacie zer).
Do zapisania tej iloci danych potrzebny byby stos pyt DVD, ktry sigaby z Ziemi do Ksiyca i z powrotem.
Za: marciaconner.com/blog/data-on-big-data. Infografika: www.domo.com/blog/2012/06/how-much-data-is-created-every-minute/
Wykop www.wykop.pl zamieszczaj linki, dziel si informacjami i dyskutuj.
http://www.bjork.comhttp://marciaconner.com/blog/data-on-big-datahttp://www.domo.com/blog/2012/06/how-much-data-is-created-every-minute/http://www.wykop.pl/
-
Bill Bryson (2006), Krtka historia prawie wszystkiego, Zysk i S-ka, s.237.
Na przykad: Visual.ly visual.ly Easel.ly www.easel.ly Visualnews www.visualnews.com
Piotr abicki Popkultura w otoczeniu nauki
27
pewnia szybko i skrtowo przekazu, odwouje
si do porwna znanych odbiorcy, jest atrakcyjna
dla oczu. Infografika to take odpowied na zale-
wajc nas powd informacji.
Infografika lub szkic pogldowy to nie wynalazek
wspczesnoci wspomnijmy choby Czowieka
witruwiaskiego autorstwa Leonarda da Vinci lub
retro grafiki przedstawiajce rodziny rolin czy
zwierzt. Jednake skala promocyjnego i eduka-
cyjnego wykorzystania infografiki nigdy dotd
nie bya tak olbrzymia. W sieci istniej specjalne
strony grupujce oraz pozwalajce online tworzy
i udostpnia wycznie infografiki. Obok ilustra-
cji z historii, geografii, ekonomii czy polityki, mo-
na tam spotka informacyjne obrazki dotyczce
np. tego, jakie warstwy powinien posiada ideal-
ny hamburger lub jakie s najczstsze obraenia
powstae w trakcie uprawiania seksu.
Zerknijcie do jakiejkolwiek gazety, ktra opisuje
co ze wiata nauki. Zwykle artyku uzupenia ju
nie maa ramka z cytatem lub kilkoma liczbami, ale
duy kolorowy rysunek, ktry mona czyta tak,
jakby by artykuem sam w sobie. Nie jest to ilustra-
cja do tekstu, ale samodzielnie funkcjonujca opowie. I wielu odbiorcw zaczyna lektur od
przestudiowania infografiki. Niektrzy nawet na tym poprzestaj.
Proponuj may eksperyment edukacyjny. Przeczytajcie fragment opisu zjawisk geologicz-
nych, o ktrych pisze Bill Bryson w wietnej popularnonaukowej ksice Krtka historia pra-
wie wszystkiego:
(...) Jeli jednak ilo materiau wyrzuconego w powietrze przez Krakatau (wulkan w Indone-
zji przyp. P) porwnamy do piki golfowej, to w tej skali urobek najwikszego z wybuchw
Yellowstone miaby rozmiar kuli o rednicy porwnywalnej ze wzrostem dorosego czowie-
ka. (...) wyrzuci on w powietrze popi w iloci wystarczajcej, aby przykry stan Nowy Jork
warstw o gruboci 20 metrw, a Kaliforni o gruboci 6 metrw.
Innym znanym rodzajem infotekstu s listy: postaci, wydarze, osigni skupionych wok jakiego tematu. Na ilustracji wida jak do przycignicia uwagi internauty/telewidza wykorzystuje je strona popularnonaukowego kanau telewizyjnego History: www.history.com/news/history-lists
Google Groups groups.google.com uyteczne narzdzie do tworzenia wasnej grupy dyskusyjnej,
w ktrej wiadomoci rozsyane s poprzez e-mail.
http://visual.lyhttp://www.easel.lyhttp://www.visualnews.comhttp://www.history.com/news/history-listshttps://groups.google.com
-
PROMOSAURUSPoradnik Promocji Nauki
en.wikipedia.org/wiki/Little_Einsteins
www.filmweb.pl/serial/ CSI%3A+Kryminalne+zagadki+Las+Vegas
-2000-95626
To i inne dziwne zdjcia Einsteina mona zobaczy na stronie: www.crazynauka.pl/
albert-einstein-bardzo-dziwnych-zdjec
28
A teraz wyobracie sobie lub naszkicujcie, jakby moga wyglda infografika wykorzystujca
te dane. Czy w Waszych oczach nie maluje si ju ilustracja z zaznaczonymi skrajnociami?
Pika golfowa i wielka kula, ktra rozpada si na tak ilo materii, e ta (tu dodatkowy rysunek,
co jakby przekrj geologiczny) przykrywa gboko zasypany amerykaski stan: ludzi, lotniska,
domy, drogi? A w tle liczby, wykresy, mapka, krtkie opisy. Nauka w wersji popinformacyjnej.
Einstein nie wystawia jzyka
Przykady relacji nauka - kultura masowa mona mnoy, poczynajc od tych, w ktrych na-
uka jest tylko czym na ksztat esencjonalnej przyprawy do dania gwnego. Mam na myli
np. laboratoryjne i opierajce si na sile naukowej dedukcji wtki ledztw w, bardzo przecie
popkulturowej, kryminalnej serii CSI Las Vegas.
Na marginesie musz te wspomnie o znanym wszystkim, popkulturowym wizerunku na-
ukowca z wielk czupryn, Alberta Einsteina. Jedno z jego zdj, to z wystawionym jzykiem,
wykonane w 1951 roku przez fotografa Arthura Sasse, zrobio zawrotn karier. Popkulturowa
obrbka portretu Einsteina (ten wizerunek jest wszdzie) niemale pozbawia go naukowych
odniesie. Dla wikszoci to szaleniec, kontestator, freak kto, kogo bardziej mona utosa-
mia z buntem jednostki wobec tradycji i mas (kultura masowa ma te swj dzia sprzeday,
wykorzystujcy marketingowo ustandaryzowany bunt przeciw niej samej) ni z poszukiwa-
niem nowej fizyki. Tak samo, w odniesieniu do polityki, przeobraony i zmiksowany zosta
wizerunek Che Guevary.
Napisaem, e Einstein niemal cakowicie zosta odnaukowiony, bowiem w wiecie
popkulturowym mona jednak spotka przykady, gdzie jego nazwisko lub wizerunek s
blisze nauce ni popartowy portret z wystawionym jzykiem, namalowany na rozcignitej
podkoszulce nastolatki. Na przykad stworzony przez koncern Disneya serial dla dzieci Little
Einsteins (pol. Mali Einsteini) opowiada o przygodach maluchw poznajcych kosmos, za-
gadk zorzy polarnej lub wiat gbin morskich. I ani razu nie ma w nim ilustracji z Einsteinem
i jego wzburzon fryzur.
Bliskie nauce, a przecie popukulturowo rozrywkowe, s programy stacji Discovery, Natio-
nal Geographic czy Planete+, a take ekspozycje Centrum Nauki Kopernik, konkursy przebojo-
wych naukowcw, np. FameLab i widowiska podczas festiwali nauki (te wybuchajce wulkany
i re zamroone w ciekym azocie). Spektakularna nauka to te magnes przycigajcy poten-
cjalnych klientw na naukowe pokazy w centrach handlowych lub czytelnikw popnauko-
wych czasopism, jak Focus lub 21 wiek.
Ogrom popkulturowej nauki dostpny jest te w internecie. Wystarczy choby skorzysta
z subskrypcji profili na portalu Facebook, aby codziennie otrzymywa porcj naukowych cie-
MailChimp mailchimp.com narzdzie do promocji poprzez email (mailing), oprcz funkcji patnych posiada take wersj darmow.
http://en.wikipedia.org/wiki/Little_Einsteinshttp://www.filmweb.pl/serial/CSI%3A+Kryminalne+zagadki+Las+Vegas-2000-95626http://www.filmweb.pl/serial/CSI%3A+Kryminalne+zagadki+Las+Vegas-2000-95626http://www.filmweb.pl/serial/CSI%3A+Kryminalne+zagadki+Las+Vegas-2000-95626http://www.crazynauka.pl/albert-einstein-bardzo-dziwnych-zdjechttp://www.crazynauka.pl/albert-einstein-bardzo-dziwnych-zdjechttp://mailchimp.com/
-
Patrz wyniki wyszukiwania Google dla hasa Rafa Herszkowicz odkry, is.gd/RGg3ya
www.planethunters.org/?lang=pl
www.facebook.com/SciencePanorama
www.facebook.com/evolutionarybiology
www.facebook.com/Myscienceacademyorg
www.facebook.com/naturalhistorymuseum
www.facebook.com/fiztaszki
www.zooniverse.org/?lang=pl
fold.it/portal/
Piotr abicki Popkultura w otoczeniu nauki
29
kawostek, rozbudzajcych wyobrani i zachcajcych do wasnych poszukiwa. Kalendarium
naukowych wydarze, cytaty z wypowiedzi uczonych, interesujce dane i opisy niezwykych
eksperymentw prezentuj m.in.: Science Panorama, Evolution lub My Science Academy. Na
wiadomoci upowszechniane przez tego rodzaju media powinnimy patrze uwanie, bo
zdarza si e w gorczce publikacji newsa pomin one lub przekrc znaczenie jakiego faktu.
Jeli jednak podejrzliwie traktujecie takie serwisy czemu samemu nie zaoy popularnonau-
kowego blogu i prezentowa opinii publicznej wiadomoci interesujce a przy tym rzetelne,
choby w taki sposb jak czyni to londyskie Muzeum Historii Naturalnej lub prowadzony
przez modych fizykw blog Fiztaszki.
Osobnej analizy wymaga-
yby inicjatywy naukowe
adresowane do szerokiego,
pozauniwersyteckiego gro-
na odbiorcw. Takie przed-
siwzicia jak Zooniverse
lub Foldit opieraj si na
crowdsourcingu, czyli ma-
sowym udziale osb z ze-
wntrz, ktre wspomagaj
badaczy w analizie danych
(np. opisujc, co widz na
zdjciach lub tworzc kom-
binacje przestrzennego uo-
enia rnych elementw).
Tworz oni wsplnot, po-
druj (poprzez obrazy w sieci) w czasie i przestrzeni, graj, rywalizuj, staraj si dotkn ta-
jemnicy, a nawet mog zosta gwiazdami najpopularniejszych mediw jak Rafa Herszko-
wicz, pracownik orodka pomocy spoecznej ze Zgierza, ktry dziki projektowi owcy planet
odkry odleg planet i przez kilka dni by obecny w kadej stacji radiowej i telewizyjnej. Na-
ukowe projekty spoecznociowe to wietne pomysy na wykorzystanie popkulturowych ele-
mentw w promocji myli naukowej.
* * *
Popkultura jest obiektem bada szerokiej rzeszy humanistw (i pewnie take grupki in-
terdyscyplinarnych przyrodnikw). Popkultura dostarcza te nauce narzdzi do bada.
Snapshot Serengeti projekt spoecznociowy z platformy Zooniverse: www.snapshotserengeti.org. Zadaniem internautw jest klasyfikowanie zwierzt, widocznych na niezbyt wyrazistych zdjciach. Fotki z wakacji zrobione na afrykaskim safari popkulturowe odniesienia dobrze widoczne, a jednak to nauka przez due N!
HootSuite hootsuite.com narzdzia do zarzdzania mediami spoecznociowymi,
midzy innymi do automatycznego publikowania informacji.
http://is.gd/RGg3ya https://www.facebook.com/SciencePanoramahttp://www.zooniverse.org/?lang=plhttp://fold.it/portal/http://www.zooniverse.org/?lang=plhttp://fold.it/portal/http://www.planethunters.org/?lang=plhttp://www.snapshotserengeti.orghttp://hootsuite.com/
-
PROMOSAURUSPoradnik Promocji Nauki
Wicej o nauce i popkulturze czytaj w NIMBie, www.cittru.uj.edu.pl/nauka-promocja/nimb,
szczeglnie w numerze 9 z 2010 roku.
30
Crowdsourcing, technologie informatyczne (np. cyfrowa humanistyka), technologie komunika-
cji naukowej to wszystko najpierw zostao wymylone na potrzeby spoeczestwa masowe-
go, a potem przykrojone do potrzeb bada naukowych.
Popkultura tworzy te (a moe przede wszystkim) spoeczne rodowisko istnienia i postrze-
gania nauki. Tylko od wiadomego wyboru naukowcw zaley czy komunikacja naukowa
bdzie korzysta z popkulturowych wzorcw i popkulturowej energii. Inaczej, w oczach wik-
szoci, naukowcy jawi si bd wycznie jako dziwacy, ktrych wizerunki nadrukowywane
s na koszulkach spoeczestwa ignorantw.
ShareThis sharethis.com zestaw konfigurowalnych przyciskw czcych Twoj stron z mediami spoecznociowymi np. Facebookiem.
http://www.cittru.uj.edu.pl/nauka-promocja/nimbhttp://sharethis.com
-
Edyta Giycka Marketingowiec, specjalista ds. promocji w CITTRU. Wspiera naukowcw pocztkujcych w biznesie i wsplnie z zespoem CITTRU zachca ich do odkrywania przestrzeni nowej nauki, w ramach programu dotyczcego popularyzacji wiedzy, internetowej komunikacji i promocji [email protected]
31
Science marketCzy komercyjny marketing moe inspirowa promocj nauki?
Digital storefront, guerilla, buzz, evangelist marketing, grassroots, mobile tag-
ging wspczesne pojcia, techniki i narzdzia marketingowe mona mno-
y, a ich ilo przyprawia o bl gowy nawet najbardziej zorientowanego
w temacie marketingowca. A c z niewiarygodnie rozbudowanym arsenaem
reklamowym moe pocz laik-naukowiec, obarczony do skomplikowanym
produktem?
Kiedy ju naukowiec podejmie dziaania promocyjne, pojawiaj si wtpliwoci i pytania.
Czy warto? W jaki sposb zaplanowa promocj bada? Czy w ogle moliwe jest zastoso-
wanie marketingu komercyjnego do kampanii promujcej badania naukowe? A co z, wa-
n w nauce, spoeczn, odpowiedzialnoci, ktra rzadko jest clue komercyjnej sprzeday?
I wreszcie, co pomyl o dziaalnoci promocyjnej koledzy badacze, jaka bdzie opinia spo-
ecznoci akademickiej?
A moe nie warto rozpoczyna mylenia o nowoczesnej komunikacji naukowej od mnoe-
nia powodw dlaczego si nie da? Skoro ju mamy sprawdzone metody, palet narzdzi,
to dlaczego ich nie wykorzysta? Naukowcy powinni by i de facto s (moe nie zawsze
wiadomie) rzecznikami wasnych bada, a tym samym rzecznikami nauki. Piszc o wy-
nikach bada, uczestniczc w konferencjach, prowadzc wykady, czy wreszcie, realizujc pro-
jekty naukowo-badawcze, tworz nauk, wpywaj na jej wizerunek w spoeczestwie i kreuj
nowy produkt, ktry przyczynia si do postpu bada, a w wielu przypadkach przyniesie spo-
eczestwu konkretne rozwizanie: terapi lub now technologi.
1. GRAFIKA/PREZENTACJE.Behance www.behance.net
wielkie portfolio ilustracji z caego wiata. Doskonaa inspiracja dla tworzcych ulotki, strony, ksiki, plakaty itp.
http://www.behance.net/
-
PROMOSAURUSPoradnik Promocji Nauki
Jedna z definicji marketingu zwraca uwag na jego rol spoeczn, wedug niej:
Zadaniem marketingu jest zapewnienie wyszego standardu ycia.
Philip Kotler (2005), Marketing, wydanie 11, Rebis Sp. z o.o., str. 8.
32
Naukowiec dyrektorem kreatywnym?
Zwykle na pocztku pojawia si sprzeciw. Naukowiec zajmuje si, i ma si zajmowa, nauk,
a nie marketingiem. Takie stwierdzenie mona uzna za jak najbardziej suszne. Celem tego
artykuu nie jest jednak wskazanie, jak przeksztaci badaczy w profesjonalnych dyrektorw
kreatywnych, czy wrcz
sprzedawcw nauki. Istotne
jest raczej zachcenie ich do
prezentacji swoich bada,
korzystania z istniejcych
narzdzi marketingowych
i poszukiwania najlepszych
metod komunikowania na-
uki poza rodowiskiem aka-
demickim, a moe nawet
kreowania wasnych sposo-
bw promocji. Wystpienie
publiczne, wywiad, udzia
w konferencji czy wykad
podczas pikniku naukowego
s, bez wzgldu na intencje
badacza, kolejnymi elementami tworzcymi wizerunek produktu (wynalazku, bada), dyscy-
pliny badawczej, uczelni czy wreszcie samej nauki.
W powszechnej opinii marketing odnosi si gwnie do handlu i wszystkich dziaa zwizanych
z przygotowaniem i dystrybucj produktu do klientw. Oczywicie fundamentalne znaczenie ma
optymalizacja dochodw ze sprzeday. W rzeczywistoci jednak marketing jest bardziej zoo-
nym, i co najwaniejsze, stale ewoluujcym pojciem. Philip Kotler wybitny ekonomista, guru
marketingu mwi wprost: () najwaniejszym zadaniem marketingu nie jest sprzeda! Sprze-
da jest jedynie czubkiem gry lodowej. Obecnie pojcie marketingu odnosi si nie tylko do han-
dlu, ale rwnie do dystrybucji idei. Gdyby przyjrze si nauce z marketingowej perspektywy,
moe ona by konkretnym produktem np. now technologi, ktr mona finalnie sprzeda,
jednak czciej jest ide, o ktrej warto, a nawet naley mwi wiatu. Od czego wic zacz?
I pojawi si produkt
Czsto mwi si, e nowe technologie same si sprzedaj s innowacyjne i wzbudzaj po-
wszechne zainteresowanie, a ich odbiorcy znajduj je bez trudu. A co z mniej medialnymi
Nie chodzi o to, aby z naukowcw zrobi sprzedawcw. Istotne jest jednak, aby badacze chcieli prezentowa swoje badania i robili to w sposb pomysowy. Kreatywne mylenie naukowe
ma wiele wsplnego z kreatywnoci w popularyzacji wiedzy. Foto: Monika Wisniewska | Dreamstime.com
Flickr www.flickr.com galeria milionw zdj, take dostpnych na otwartych licencjach, umoliwiajcych wykorzystanie do celw promocyjnych.
http://www.flickr.com/
-
Edyta Giycka Science market. Czy komercyjny marketing moe...
CERN - Europejska Organizacja Bada Jdrowych. Akronim CERN pochodzi od pierwotnej nazwy Europejska Rada Bada Jdrowych (fr. Conseil Europen pour la Recherche Nuclaire) i zosta zachowany, mimo jej zmiany w 1953 roku.Zobacz: cern.ch
www.naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,395054,nowe-zasady-konkursu-popula-ryzator-nauki.html
Billboard z kampanii promujcej nauk, organizowanej przez Science World Museum we wsppracy z agencj reklamow Rethink Canada. Ilustracja: www.123inspiration.com/clever-ads-billboard/
33
produktami nauki? Wydarzenia ostatnich lat pokazuj, e nawet badania podstawowe mo-
na skutecznie przedstawia opinii publicznej. CERN i prowadzone przez t jednostk badania
s dobrym przykadem przemylanych dziaa promocyjnych: sprawnej komunikacji, doty-
czcej przebiegu pracy badawczej i promocji jej wynikw. Efekt: przecitny Kowalski sysza
o czstce Higgsa, nie bdc jednoczenie pasjonatem fizyki, a to ju wymierny skutek i szansa,
e moe bardziej zainteresowa si nauk.
Patrzc na aktywno laureatw konkursu Popularyzator nauki, mona znale wiele in-
spiracji i przykadw dziaa promujcych rodzim nauk. Konieczna jest jednak wiado-
mo potrzeby takich dziaa, nie tylko postrzeganych jako przykry obowizek, ale, przede
wszystkim, jako wana cz dziaalnoci naukowej. Naukowiec, przystpujc do bada,
niejako rozpoczyna prac nad wdroeniem nowej marki: wynalazku, analizy, ekspe-
rymentw czy projektu. W badaniach powinien przewidzie wany, cho czsto pomijany,
pierwiastek promocj wynikw!
Gdyby przyj, e konkretny projekt naukowy, wynik bada czy innowacje s produktami,
ktre warto sprzeda, przedstawi w najlepszy sposb, to kolejnym zadaniem jest wybranie
narzdzi, ktre pozwol osign cel. A tu ju zaczyna si planowanie nieobce przecie
i marketingowi i nauce. Warto przemyle sposoby prezentacji naukowego produktu, za-
stanowi si, co i komu chcemy przedstawi. Jeeli istot bada zrozumie laik bdzie to
ogromny sukces, dowd na to, e potrafimy komunikowa si i najwaniejszy cel promocyj-
ny zosta osignity. Trzeba rwnie pamita, e wybr jzyka i narzdzi jest bardzo istotny
w dzisiejszych, przeadowanych informacjami, czasach.
Jak zaaranowa dobre okno wystawowe?
Wyobramy sobie nauk jako wielki sklep, Science market, gdzie na kolejnych pitrach, na
dziesitkach regaw, znale mona wszelkie moliwe produkty naukowe: wyniki bada,
nowe technologie, ale te wiele praw, zasad, zaoe i rozpraw naukowych. Problem w tym, e
niewielu klientw ten sklep odwiedza, a jeeli ju, s to gwnie specjalici, naukowcy. Chcie-
libymy, by przecitny Kowalski zajrza tu nie raz i kupi choby drobnostk. Niestety tak si
nie dzieje. A przecie misj tego sklepu jest dziaanie na rzecz caej ludzkoci, polepszanie jej
bytu, postp cywilizacyjny. Jak wic to zmieni i zachci klientw do liczniejszych odwie-
dzin i poznawania niezwykych produktw nauki?
Na pocztek warto zatroszczy si o tych, ktrzy ju odwiedzali Science market, czy te cho-
by zatrzymali si przed jego witryn i chc przyjrze si lepiej asortymentowi. Jak zatrzyma
ich uwag? Sposobw jest wiele, jednak najczciej stosowan przez naukowcw witryn
sklepow jest jej wirtualny odpowiednik strona www, tworzona na potrzeby projektu ba-
PublicDomainImage.com www.public-domain-image.com katalog i wyszukiwarka zdj oraz grafik dostpnych bezpatnie.
http://cern.chhttp://www.naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,395054,nowe-zasady-konkursu-popularyzator-nauki.htmlhttp://www.naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,395054,nowe-zasady-konkursu-popularyzator-nauki.htmlhttp://www.naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,395054,nowe-zasady-konkursu-popularyzator-nauki.htmlhttp://www.123inspiration.com/clever-ads-billboardhttp://www.123inspiration.com/clever-ads-billboardhttp://www.public-domain-image.com
-
PROMOSAURUSPoradnik Promocji Nauki
O architekturze informacji czytaj np.: Steve Krug (2006),
Nie ka mi myle! O yciowym podejciu do funkcjonalnoci stron internetowych, Helion,
www.etworzenie.pl/architektura-informacji-stron-internetowych/
www.zooniverse.org/?lang=pl
Sowa Wernera Niefera (1926-93), menedera niemieckiego,
prezesa zarzdu Mercedes Benz AG.Za: http://prezi.com/nnbr2b7co4da/
prezentacje-biznesowe/
www.projektor.cittru.uj.edu.pl
34
dawczego, jednostki naukowej czy wydarzenia. Niesusznie traktowana jest ona jako drugo-
rzdny kana komunikacji. Tymczasem to przestrze o ogromnym potencjale, ktra waciwie
zarzdzana moe przynie wiele korzyci. Musi by jednak zaaranowana w przemylany spo-
sb (waciwa architektura informacji), dostosowana przede wszystkim do potrzeb zewntrz-
nego odbiorcy, a nie tylko naukowcw. Uytkownik, ale co podkrelam niekoniecznie
naukowiec, powinien znale tutaj poszukiwane informacje. To istota e-marketingu, niestety
czsto pomijana w naukowych portalach optyka patrzenia na komunikacj. Cel jest jeden,
chcemy, by nasz go zatrzyma si na duej i zainteresowa si naszymi dziaaniami. Kiedy
zachcony, wykona kolejny ruch i wejdzie do rodka wirtualnego Science market, zyskamy
moliwo peniejszego przedstawienia naukowych produktw. Co wicej, moemy zach-
ci go do ledzenia kolejnych etapw pracy naukowej i najnowszych wynikw (newsletter,
Facebook, blog) kreujc tym samym grup staych, lojalnych klientw.
W przypadku duej jednostki naukowo-dydaktycznej warto opracowa peen katalog pro-
duktw, czyli zwizy i intrygujcy zarazem opis kluczowych projektw realizowanych przez
naukowcw, najlepiej w wersji on-line i drukowanej. Zawarte w katalogu informacje musz
by czytelne, koniecznie przedstawione jzykiem zrozumiaym dla laika (przykad: Projektor
Jagielloski). Pracujc nad katalogiem produktw naszego Science market, koniecznie pa-
mitajmy o marketingowym credo: obraz wart tysic sw. Unikajmy przeadowanych facho-
w terminologi opisw, ktre lepiej zastpi metafor, przykadem, infografik.
Wychodzc naprzeciw poszukujcym gbszego poznania, warto skorzysta z marketingu
dowiadcze (zwanego rwnie: tryvertising, experimential marketing, sampling) i udostpni
naukowe prbki. Ciekawym przykadem tego zjawiska jest portal Zooniverse, gdzie kady
moe na przykad polowa na planety, analizujc dane naukowe pochodzce z teleskopu Ke-
plera, odczytywa dane pogodowe zarejestrowane przez statki Krlewskiej Marynarki Wojen-
nej, czy wreszcie odkrywa tajniki morskich gbin. Tysice zarejestrowanych amatorw dziki
prbkom moe aktywnie uczestniczy w badaniach, a niekiedy odkrywa dotychczas nie-
znane tajemnice nauki. Trudno wyobrazi sobie skuteczniejsz promocj i bardziej efektywne
pozyskiwanie nowych klientw, czy raczej zwolennikw Science market.
We wszystkich dziaaniach promocyjnych, dotyczcych wirtualnej czy realnej witryny nauki, wa-
na jest konsekwentna i spjna identyfikacja wizualna (corporate identity). Jednostki naukowe,
a rwnie poszczeglne projekty badawcze winny posiada wasne logotypy, charakterystyczny
wygld (layout) strony internetowej, materiaw reklamowych, posterw itp. Niekiedy spjna iden-
tyfikacja traktowana jest jako co bahego, a tymczasem moe ona zawiera cenny zestaw znakw
rozpoznawczych. Warto o nich pamita i konsekwentnie je stosowa. Dbao o wizerunek nie
jest lakierowaniem ani polerowaniem zewntrznego bysku, ale spraw jakoci caej konstrukcji.
Stock.xchng www.sxc.hu bogaty wybr darmowych zdj i ilustracji.
http://www.zooniverse.org/?lang=plhttp://prezi.com/nnbr2b7co4da/prezentacje-biznesowe/http://prezi.com/nnbr2b7co4da/prezentacje-biznesowe/http://www.projektor.cittru.uj.edu.plhttp://www.sxc.hu/
-
Edyta Giycka Science market. Czy komercyjny marketing moe...
Komary kochaj kolor niebieski citylight z kampanii promujcej nauk organizowanej przez Science World Museum we wsppracy z agencj reklamow Rethink Canada. Ilustracja: www.123inspiration.com/clever-ads-billboard/
Dobra prezentacja Zacznij od ustalenia co (idea)? do kogo (odbiorca)? i po co (efekt)? chcesz co powiedzie. Dalej wybierz narzdzia: moesz skorzysta z PowerPointa i slajd po slajdzie przedstawi temat lub wybra Prezi (www.prezi.com), ktry pozwoli ci na improwizacj Najnowsze trendy odrzucaj wizualne uzupenienia wystpie i zachcaj do show prelegenta bez uywania slajdw. Bez wzgldu na form pamitaj: nadmiar kolorw, stylw, efektw nie jest wskazany - prezentacja to uzupenienie, to dla Twoich wypowiedzi.
www.cittru.uj.edu.pl/cafe-nauka
Patrz link do jednego z wydarze TEDxKrakw: tedxkrakow.com/pl/events/24-TEDxKrakow2012
35
Krok dalej
Nauka musi pamita o swoich powinnociach wzgldem caego spoeczestwa, zarwno
wobec osb zainteresowanych, jak i tych jeszcze nie zdecydowanych na odwiedzenie i po-
znanie zasobw Science market. Jak ich pozyska? Konieczne s dziaania wykraczajce
poza laboratorium, instytut badawczy czy uczelni. Skoro wychodzimy z promocj poza
uniwersyteckie mury, moemy uwzgldni w niej tradycyjne formy reklamy outdoor takie
jak: plakat, bilboard, citylight, supy i tablice ogoszeniowe. To jednak rozwizanie dla pro-
jektw naukowych ze sporym budetem, co nie-
stety jest rzadkoci, bd wymaga pozyskiwania
dodatkowych rodkw finansowych. Istniej jed-
nak inne narzdzia promocyjne, nie wymagajce
pokanych finansw.
Idealn szans na promocj prowadzonych bada
i ich wynikw s wszelkiego rodzaju wystpienia
publiczne, konferencje, spotkania popularnonau-
kowe, targi branowe. Coraz liczniej organizowane
s rwnie nieco bardziej innowacyjne wydarzenia
np.: kawiarnie naukowe nieformalne spotkania
z nauk przedstawian poprzez ciekawe tematy,
ujte w proste sowa, zrozumiae dla kadego su-
chacza (Cafe Nauka) czy barcampy zwykle koja-
rzone z bran IT spotkania o lunej formule, bez
zbdnej administracji (rejestracji czy oficjalnych za-
prosze), umoliwiajce pasjonatom jednej brany
wymian pogldw i dyskusj.
Uczestniczc bd organizujc imprez warto pa-
mita o dostosowaniu wystpienia do odbior-
cy inne sprawdzi si na konferencji naukowej,
a inne podczas popularnonaukowego pikniku czy
prezentacji w ramach TEDx. Wane jest rwnie to,
e kade wystpienie publiczne jest nie tylko okazj do pokazania swoich bada, ale rwnie
moliwoci promocji nauki i tworzenia jej wizerunku.
Ogromne moliwoci, czsto darmowej promocji nauki, daje internet, a w szczeglnoci
media spoecznociowe i blogi. Coraz wicej jednostek naukowych decyduje si na uru-
chomienie profilu na Facebooku czy Twitterze, zespoy badawcze poszukuj partnerw do
Warsztat badacza: ekulczycki.pl/design/czytanie-referatu-na- konferencji-de-%E2%80%8Bkomentarz-2/ [CC-BY-3.0 (creativecommons.org/licenses/by/3.0/pl/)].
Lets CC eng.letscc.net wyszukiwarka plikw (np. zdj)
udostpnionych na licencji Creative Commons.
http://www.123inspiration.com/clever-ads-billboard/http://www.123inspiration.com/clever-ads-billboard/http://www.prezi.comhttp://www.cittru.uj.edu.pl/cafe-naukahttp://tedxkrakow.com/pl/events/24-TEDxKrakow2012http://tedxkrakow.com/pl/events/24-TEDxKrakow2012http://ekulczycki.pl/design/czytanie-referatu-na-konferencji-de-%E2%80%8Bkomentarz-2/http://ekulczycki.pl/design/czytanie-referatu-na-konferencji-de-%E2%80%8Bkomentarz-2/http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/pl/http://eng.letscc.net/
-
PROMOSAURUSPoradnik Promocji Nauki