prospettive...con l’occasione siamo andati nella mackinac island, situata nel lake huron, nello...
TRANSCRIPT
PROSPETTIVE
settembre22,2017
Poichéilmiolavoroèconcentratosuimercatiemergenti,nontrascorropiùmoltotemponegliStatiUniti,anchesecisonocresciuto.Macomemoltepersone,quest’annohoimpiegatopartedellemieferieestiveperandareafarevisitaallamiafamiglia.Conl’occasionesiamoandatinellaMackinacIsland,situatanelLakeHuron,nellostatodelMichigan.Èstataun’esperienzaunicaperme,perchéèl’unicaisolacheioabbiamaivistoincuinoncisonoautomobili,leunichepossibilitàditrasportosonocalesseebicicletta.Èstatocometornareindietroneltempo!MentreeroinNordAmerica,hofattotappainCanadaeinsiemeaunmiocollegaabbiamoregistratounpodcast.Abbiamoparlatoalungodivariargomenti,comeadesempiolamiainfanzia,lamiacarriera,cosamientusiasmaoggieperchélapensionenonèmaineimieipiani!
Oops,wecouldn’tfindthattrack.
Cookiepolicy
Poteteascoltarel’interopodcasteleggerequisottolatrascrizione.Viinvitoadascoltarlooaleggerlofinoallafine,poichévisonolemierisposteadalcunedomandechemisonostatepostetramiteTwittereLinkedIn,magaripotreiaverrispostoallavostra!
Quidiseguitoalcunipuntisalienti:
Ungiorno,quandoerounostudentedellaSyracuseUniversity,hovistounannuncioinbachecaperunaborsadistudioinGiappone.Hosubitopensatochefosseun’esperienzainteressante.Hovintolaborsadistudioehostudiatolinguaeciviltàgiapponese.Doposeimesihodecisochequellosarebbestatoilmiofuturo,cheavreitrascorsolamiacarrieralavorativainAsia.SirJohnTempletoneraunveroepropriopersonaggio.Ciòchepiùmihaimpressionatodiluièstatainnanzituttolasuamodestia,maanchelasuaestremapazienzaeilsuoequilibrio.Nonl’homaivistoarrabbiarsinéperdereilcontrollo.Ritengocheperaveresuccessonelpropriolavorosiafondamentaleamareciòchesifa.Senontipiacequellochefai,nonfarlo,smettiefaiqualcos’altro.Glialtriaspettiimportantisono:averesempreunamentalitàaperta,nongiungereadalcunaconclusioneprimadiconosceretuttiifatti,cercarediimparareilpiùpossibileerestareumili.Noncercareditrarreconclusionisullabasedelleproprieopinioniodeipropriorientamentiedesseredispostiadaccettarenuoveidee.AmioavvisotracinqueodiecianniimercatidelconsumonelleeconomieemergentisarannopiùgrandidiquelliattualmentepresentiinEuropaonegliStatiUniti.Credochel’aspettopiùimportantesialagioventù:neimercatiemergentilepopolazionisonogeneralmentepiùgiovani,quindisisposanoeacquistanocaseemobili.Infuturodiventerannograndiconsumatori.Seunpaeseèdestinatoacrescere,lerisorseinquell’economiadevonoessereallocatedalmercato,nondalgoverno.Questoèstatol’enormecambiamentochehacreatoun’impennatadellacrescitainmoltipaesiemergenti.
Seguelatrascrizionecompletadelpodcast.
KeithDamsell:Forsepotremmoparlareunpo’dellatuavitafamiliareedelleoriginideituoigenitori,unastoriaveramenteinteressante.
MarkMobius:Vengodaunafamigliamoltointernazionale,nelsensochemiopadreètedescoemiamadreèportoricana.Incasasentivoquindiparlaretedescoespagnolo,mahofinitoconl’impararesoltantol’ingleseperchéimieigenitoricomunicavanotradilorosostanzialmenteininglese.Laloroèstataunastoriad’amorepiuttostointeressante,perchésisonoconosciutiaNewYork.Pensochestesseroentrambiperottenerelacittadinanzaedovevanoandareascuola,probabilmenteècosìchesisonoincontrati.
SononatoaBellmore,LongIsland.Dopolesuperiori,hovintounaborsadistudioperlaBostonUniversityaBostonehoiniziatoastudiarelebellearti.
KeithDamsell:Belleartinelsensochescriveviodipingevio…
MarkMobius:Unpo’ditutto:arte,musica,artedrammatica…unpianodistudicompleto.Mipiacevainparticolarel’artedrammaticaeinfatti,perunpo’ditempoholavoratopressolaWGBH,lastazionetelevisivadidatticadiBoston.
KeithDamsell:CosafacevinellaWGBH?
MarkMobius:Erosoltantoallatelecamera…mettevoapostoefacevounpo’ditutto.Quelperiodoèstatoveramentedivertente,facevamodeglischerzialtizioaddettoalnotiziarioperviadell’inquadratura,disolitoamezzobusto.Ungiornosiamoandatidietrodiluiegliabbiamotiratogiùipantalonimentrestavaleggendoilnotiziarioequindinonpotevainterrompersi.Abbiamofattomoltischerzicomequesto.Manmanocheandavoavanticonlamiaformazionescolastica,misonoappassionatoallapsicologiaeallasociologiaemisonoiscrittoaunascuolaperglistudisullecomunicazionidimassa,dovehostudiatosociologiaehoconseguitolalaurea.
Poiungiornoholettounannuncioinbacheca:laSyracuseUniversityoffrivaborsedistudioinGiappone.Hosubitopensatochefosseun’esperienzainteressante.InprimoluogosonodovutoandareavederesullacartinageograficadovefosseilGiappone,perchécomesailageografianonèunodeipuntidiforzadelsistemascolasticostatunitense.
Hovintolaborsadistudioehostudiatolinguaeciviltàgiapponese.Successivamentesonoentratoafarpartediungruppodipersonedioriginidiverse.Risiedevamopressofamiglielocali,lamiavivevaaKyotoeluieraundirigentediunasocietàdiassicurazioni.Èstataun’esperienzagrandiosa:vivereinunacasagiapponeseedormiresultatami.Doposeimesihodecisochequellosarebbestatoilmiofuturo,cheavreitrascorsolamiacarrieralavorativainAsia.
TuttavianelfrattempohostudiatoperunperiodopressolaUniversityofNewMexico,dovemisonoiscrittoallafacoltàdipsicologiasperimentale.Facevamocorrereitopineilabirintieacausadituttiquestiesperimenticichiamavano“gliuomini-topo”.
MisonopoiiscrittoalMIT[MassachusettsInstituteofTechnology],dovehostudiatosviluppoeconomico,scienzepoliticheedeconomia.Laspecializzazioneèstatatuttaviasullosviluppoeconomicoecolsennodelpoivadettochequestostudioèstatoveramentetempestivo,sesiconsiderailmiolavoro.Losviluppoeconomicoriguardainfattiimercatiemergentieaqueltempolosforzoprincipaledeiprofessorieracercadicapireperchéipaesicrescono.Successivamente,laBancaMondiale,laIFC[InternationalFinanceCorporation]elaUSAID[UnitedStatesAgencyforInternationalDevelopment]hannoconclusochel’unicomodoperfarcrescereunpaeseèriuscireafargli“catturare”unmercato.Inaltreparole,deveavereun’economiadimercato,piuttostocheun’economiasocialistaincuièlostatochedeterminacomedistribuirecapitaleerisorse.
PoisonostatomandatoinCorea(delSud),dovehovissutopercircaunanno.QuindiinTailandiaunaltroannoepoiHongKong,dovesonorimastoehoavviatounamiasocietà.
KeithDamsell:Eraunasocietàdimarketingoppure…
MarkMobius:Ricercadimercatoeindustriale.
KeithDamsell:Ok.
KeithDamsell:Quindi,inuncertosenso,moltosimileadalcunericerchediinvestimentosulpostochestaisvolgendoora?Inchemodoseipassatodaqueltipodiricercasulconsumoalmondodell’investimento?Comeèsuccesso?
MarkMobius:Behpervivere,anzi,persopravvivere.
Eralamiaprimasocietàenonsapevonulladiaffari.Sai,sistudiaeconomia,manonsihaalcunaesperienzaalriguardo.Hoveramenteimparatoamiespesee,naturalmente,persopravviveredovevofaretuttoquellochevolevailcliente.
Quindihoiniziatoadaccettarequestiincarichi,mailproblemaeracheconun’organizzazionecosìpiccolaovendioppuresvolgieffettivamentericerca;erapertantomoltodifficilesviluppareunaveraepropriaattivitàcontinuativa.PoiungiornoèvenutadameunadonnadallaCaliforniaemihadetto“Vogliotrovaredeiproduttoridigiocattoli”.AvevaidirittiperipersonaggideiPeanuts,cioèSnoopyetuttiglialtri.ErastatamoltofortunataperchéCharlesSchulzleavevaconcessoidirittisupraticamentetuttoperchéaquell’epocaiPeanutsnoneranoancorafamosi.LadonnavolevaquindiiniziareaprodurreinAsiaemidisseditrovarledeiproduttori.AbbiamopertantoiniziatoacercareproduttoriinCoreaeinaltrepartidell’Asiaeungiornolehochiestoseavessemaipensatodivenderliinqueipaesi.
Mirisposedino,nonsapevaselepersonepotevanopermetterseli,seavrebberocompratoquelgeneredioggetti.
Lehorisposto“Perchéno?Sonoconsumatori.”AlloraabbiamoiniziatoavenderegiocattolidiSnoopyedèsubitodiventatounbusinesspiùgrandediquellodellaricerca.
Abbiamosviluppatoquell’attivitàfinoafarladiventarepiuttostograndeelasuagestioneeraatuttiglieffettinellemanidelmiopersonaleedeimieipartnercinesi.Hochiestolorosevolesseroacquisirla,ioeropiùinteressatoallaricerca.Fuproprioalloracheunodeimieiclientimichiesedicondurreunostudiosulmercatoazionario.
Nonavevoideadicosafacesseilmercatoazionario.Cioè,avevosvoltolaricercaperlamiatesisuCOMSAT,CommunicationsSatelliteCorporation,maapartequellononavevounagrandeconoscenzadelfunzionamentodelmercatoazionario.Tuttaviahoiniziatoasvolgerelaricerca,l’analisitecnicaecosìviaesonostatopiuttostofortunatoperchéhoprevistoilcalodelmercatodiHongKong.
Aquelpuntohopensatocheforseavreidovutocontinuaresuquellastrada.Pocodopoholettounannunciosulgiornalediunasocietàdiintermediazionechecercavadelpersonaleaddettoallaricerca.Hopresentatoladomandaperquellavoroperchémisonodetto“Deviiniziaredazero”.Daròlamiasocietàaimieicolleghicinesieinizieròquestanuovaattività.HoiniziatoquindiconVickersdaCosta,aqueltempounadellegrandisocietàdiintermediazionenelRegnoUnito,cheeramoltograndeinAsiaeinGiapponeinparticolare.
AllafinesonostatomandatoaTaiwanperaprireunasededellasocietà.MentrelavoravopressoVickersdaCosta,facevopresentazioniaiclientieunodiessieraSirJohnTempleton.SonoandatoalcunevoltealleBahamaseluimihaespostolasuaidearelativaaimercatiemergenti,ossiacreareunfondoorientatoaimercatiemergenti,chiedendomidigestirlo.Glihorisposto:“Sevuoioperareconimercatiemergenti,deviessereneimercatiemergenti.DeviaprireunasedeaHongKong”.Ecosìabbiamofatto.
KeithDamsell:Eaqueltempol’universodeimercatiemergentieramolto,moltopiccolo.
MarkMobius:Abbiamoiniziatonel1987con100milionididollari[statunitensi]eseimercatiincuipotevamoinvestire.Ricorderaichealloratuttiipaesilatino-americanieranosocialistioppuresottodittatura,chiusiainvestitoriesteri.Nonc’eral’Europaorientale,laCortinadiferro.AncheinAsiamoltipaesieranochiusi,laCinaeracompletamentechiusa,cosìcomel’UnioneSovietica.Eranopochiipaesiincuisipotevainvestire.Abbiamopertantoiniziatoainvestireinquestiseipaesi,cinquedeiqualiinAsia,mentreunoerailMessico.
KeithDamsell:Puoiparlarciunpo’dicomeèstatolavorareconSirJohnedellatuaesperienzaalriguardo?
MarkMobius:SirJohnTempletoneraunveroepropriopersonaggio.Ciòchepiùmihaimpressionatodiluièstatainnanzituttolasuamodestia,maanchelasuaestremapazienzaeilsuoequilibrio.Nonl’homaivistoarrabbiarsinéperdereilcontrollo.Eraanchemoltoperspicace,dicevasemprediguardarecinqueannialmenonelfuturo.Ricordocheunavolta,quandoavevacirca70anni,acquistòuninteromagazzinodiametiste,cheall’epocanonavevanomoltovalore.
Qualcunoglichieseinquantotempopensavacheavrebberoaumentatoillorovaloreeluirisposetracirca20anni.Questoaccadevaquandoluiaveva70anni!
Facevalastessacosaconleproprietàimmobiliari:acquistavaimmobiliedicevachesisarebberoapprezzatidopo30anni,cosedelgenere.
Erapertantoassolutamenteconvintochesidovesseadottareun’otticadilungotermine.Bisognavaesserepazientie,naturalmente,fiutarel’affare.Dicevasemprechebisognaacquistarequandoglialtrivendonoevenderequandoglialtriacquistano.
KeithDamsell:Perte,comeinvestitore,lafilosofiadiTempletonhaplasmatoiltuomododipensareoppurehacreatounasortadimodello,perchéinquelmomentoerigiàunselezionatoredititoliglobali?
MarkMobius:Ricordochequandohoiniziato,lamiaattivitàeralimitataaTaiwaneHongKong.Operavamoancheinqualchealtraareaasiatica,mal’attivitàerapiuttostoridotta.QuandomihannocontattatoaTaiwan,permeèstatodifficilelasciarequelposto.Erocomeunrelì,eroacapodiununicofondo,nessunaconcorrenza.Sai,arrivavoinufficio,prendevoilmiotimbrocinese,timbravoidocumenti,lifirmavoeandavoapranzo.Avevoun’automobileeunautista,eranobeitempi,propriounabellavita.Èstatodifficileprenderequelladecisione.
Tuttavia,miaffascinavamoltol’ideadifarequalcosaalivelloglobale.Allorahodecisodiprovare.
Lacosainteressanteèche,comesaprai,alcunipensanocheSirJohnsiconcentrassesoltantosulvalore,ossiatitoliabassocosto,bassoP/E,bassoprezzo/valorecontabileecosìvia,manonèaffattocosì.Unodegliaspettichesottolineava–echeemergeleggendoqualsiasicosasudilui–èlaflessibilità.Dicevachenonesisteunmododiinvestirechefunzioneràsempre;bisognadunqueesseredispostiacambiareeadadeguarsi.Purtroppomoltevoltenonabbiamoseguitoquestoconsiglio,cisiamoattenutisemplicementeaunsistemaorientatoalvalore,perlomenocomeloconcepiamonoi,tipobassoP/E,bassoprezzo/valorecontabile,ecosìvia,enonsemprehafunzionato.Unbuonesempioèdatodall’eradiInternet,chehacreatosocietàconP/Eimmensi,maconottimeperformance.Unacosamoltoimportantedaricordareèdunquecheeramoltoflessibileediampievedute.
KeithDamsell:Passiamoadessounattimovelocementeallatuacarriera.Gliultimiannisonostatidifficiliperimercatiemergenti,maneimesiscorsiabbiamoosservatounradicalecambiamento,inseguitoalqualeirendimentisonotornatiaesseremoltorobusti.Puoiparlarcidicosahaalimentatoquestirialzinegliultimimesi?
MarkMobius:Beh,questoèunpuntomoltointeressanteesottolineal’importanzadiesserepazienti,perchéneitreannifinoagennaiodelloscorsoanno,imercatiemergentihannosottoperformatoimercatisviluppati,inparticolaregliStatiUniti.Moltepersonehannopertantoabbandonatoimercatiemergenti,maseavesseroattesounaltroanno,avrebberoosservatounincrementoconsistente.Seavesseroacquistatoquandolecoseandavanomale,orasistarebberogodendoottimifrutti.Nelnostrocaso,abbiamoiniziatoarivolgerelanostraattenzioneversonuoveindustrie,inparticolareversolesocietàlegateaInternet.
Inpassatononcieranopiaciutemoltediquellesocietàperchénonguadagnavano,nongeneravanoutili.Mainquelmomentostavanoguadagnando.Ilororapportiprezzo/utilieranoalti,anchesenoneccessivamenteelevati,considerandoitassidicrescita.Abbiamoquindiiniziatoainvestireinquellesocietàequestocihamoltofavoriti.Abbiamoinoltrepuntatosuiconsumatori,perchésappiamocheinmoltidiquestipaesiilredditopro-capitestacrescendoauntassoelevato.Volevamodunqueacquisireesposizionealmercatodeiprodottialconsumo.Oltreaquesto,anchelesocietàabassa-mediacapitalizzazioneeranoun’areasucuivolevamopuntare,perchéeralìcheeranoititolilegatialconsumo.Moltititoli,comeadesempiobancheesocietàlegateallematerieprime,sonosocietàadaltacapitalizzazione,maciòchevolevamoeraesporciasocietàlegatealconsumodidimensionitendenzialmentemedio-piccole.
KeithDamsell:Traimercatiemergentiincuistaiinvestendoadesso,qualèlatuaprevisioneacinqueedieciannisesiconsideralacrescitadellaclassemedia?
MarkMobius:Tracinqueodiecianni,questimercatidelconsumodiventerannopiùgrandidiquellicheosserviamoattualmenteinEuropaenegliStatiUniti,perchélaCinael’Indiahannociascunaunapopolazionediunmiliardodiabitantieilororedditisonoinaumento.Credoinoltrechel’aspettopiùimportantesialagioventù:neimercatiemergentilepopolazionisonopiùgiovani,l’etàmediaperipaesideimercatiemergenticredosiadai20ai30anni,peripaesisviluppatidai40ai50.Èveroche,inquestafase,questiquarantenniecinquantennisonoricchiequindispendonodipiù.Maneipaesiemergentiigiovanistannoavanzando,sisposano,hannocaseeacquistanomobili,insomma,infuturodiventerannograndiconsumatori.
Pensocheimercatiemergentipossanoessereridenominati“paesiadaltacrescita”perchéquestoèpropriociòchelicaratterizza.
KeithDamsell:Rimanendosempresultemadeimercatiemergenti,negliultimi30-40annivisonostatimoltieventiimportanti,moltissimetendenze,adesempioilmurodiBerlino,laCrisifinanziariaasiatica,l’11settembreeilpersistenteconflittoinMedioOriente.Atuoavvisoqualisonoleprincipalitendenzechehannodelineatoquellacrescitaneimercatiemergentidicuihaibeneficiatoochehannofavoritolesocietàincuihaiinvestito?
MarkMobius:Unagrandetendenzaèstatolospostamentoversol’economiadimercato.Perché,comehogiàdetto,glieconomistihannoiniziatorendersicontocheseunpaeseèdestinatoacrescere,lerisorseinquell’economiadevonoessereallocatedalmercato,nondalgoverno.Diquil’enormecambiamentochehacreatoun’impennatadellacrescitainquestipaesi.Cosasignificaquesto?Peravereun’economiadimercato,deviaveremercati,ossiamercatiazionari,mercatiobbligazionari.Eperaveremercatiazionarieobbligazionari,deviaveresocietàcheassumonoprestitiechequotanoevendonoleproprieazioni.Sièverificatadunqueun’incredibiletendenzaversolaprivatizzazionediimpresestatali,uncambiamentoimmenso.Seguardiallegrandisocietàneimercatiemergenti,eximpresestatali,sonoquotatepersinoquelleincuilostatodetieneancoralamaggioranzadicontrollo.
InCina,legrandisocietàdiproprietàstataleocontrollatedallostatosonostateprivatizzate.Questaèstatalagrande,grandissimatransizione.
KeithDamsell:HaimenzionatolaCina,dovelostatohaunruolonaturalmentemoltoattivonell’economia.Pensichecontinueremoaosservareunaminoreinterferenzagovernativaeunacrescitainvecedeifattoriedelleinfluenzedimercatoinquelleareedelmondo?Ciòchevorreisapereè:qualesaràilruolodellostatoinfuturo,secondote?
MarkMobius:Èunabuonadomanda,perchéc’èunadurabattagliainatto,ancheadesso.Negliannivièstataunaforteopposizionealprincipiodell’economiadimercato.Edèancoraradicatalaconvinzione,persinonegliStatiUnitieinCanada,cheilgoverno,labancacentrale,possanorisolvereproblemi,chepossanofarcrescerel’economiaabbassandoitassid’interesse,aumentandoli,manipolandolavalutaecosìvia.Mailfattoèchenonpossonofarlo,perchélacrescitaèpossibilesoltantoaumentandolaproduttività.Eilmodoperaumentarelaproduttivitàèavereun’economiadimercato.Questaèlarealtà.Maquestoprincipioincontraancoraunaforteresistenza,ancheneimercatiemergenti.Moltipaesisioppongonoallaprivatizzazionedelleimpresediproprietàstataleperchévisonomigliaiadilavoratorichepotrebberoesserelicenziati,poichénellaprivatizzazioneentranoleefficienzeedesconoidipendenti,ecc.Buonapartedell’élitepoliticahacostruitolapropriacarrieradispensandopostidilavoroinimpresediproprietàstatale.
Dunqueèquestalabattagliaancorainattointuttoilmondo.Èunagrandequestioneenonèancoradeltuttochiaroqualesaràl’esitoinfuturo.
KeithDamsell:QualeinvestitoreinCinainparticolare,però,èpiuttostoantipaticosehaiunazionistadimaggioranzaaPechinoedevifaretuttociòchevuole.Comevalutiquestotipodirischio?
MarkMobius:Nonc’èdubbio.Vogliodire,dobbiamostarebeneall’ertanonsoltantoinCina,maancheinaltripaesiperchéseèlostatoadavereilcontrollodimaggioranza,faràquellochedecideilpartito.LabuonanotiziaèchelaCinahacercatosempredipiùdiallontanarequestesocietàdallostatoedifarlefunzionaredasole.Eaquestesocietàlostatodice:“Vogliamochecipaghiateidividendi,vidaremoalcunibenefici,vichiederemodiadottarealcunemisurepolitiche,maallafinedellagiornata,dovreteaverrealizzatodeiprofitti.”
Attualmentestannointroducendodeglistandarddicorporategovernanceinquestesocietà,unacosapiuttostosoddisfacenteperchécredocheinfinesirendanocontochesedeviavereun’economiadimercato,deviscorporarequestesocietà.
KeithDamsell:Quisiconcludel’intervistainstudioconMark.Dovevausciredicorsaperpartecipareaunariunionediinvestitori,maloraggiungeremotelefonicamenteperascoltarelesuerisposteadalcunedomandecheabbiamoricevutotramitesocialmediadagliinvestitoridituttoilmondo.
Dunque,comepromesso,oraabbiamoMarkaltelefonocherisponderàadalcunedomandechesonogiunteaFranklinTempletondatuttoilmondotramiteisocialmedia.Benvenuto,Mark.Dadovechiami?
MarkMobius:AlmomentomitrovonellaMackinacIsland,nellostatodelMichigan[StatiUniti].Èun’isolanoncollegatadaalcunponte,percuiabbiamodovutoprendereunabarca.Èunasituazionemoltoinsolita,perchéèl’unicaisolasucuisonostatoincuinonvisonoautomobili,nessunmezzoditrasportomotorizzatoinalcunadirezione.Cisispostasoltantoincalesseeinbicicletta.Resteròquiancoraqualchegiorno,poitorneròaHongKong,èun’esperienzamoltointeressante.
KeithDamsell:Mark,cominciamoconunadomandadiAlexanderM.diOttawa,quiinCanada,chehachiestosuLinkedIn:
Mark,vorreisaperecomecisisenteaviveresenzaconfinieaspostarsidicontinuo.Ilpassaredeltemponontifadesiderareunamaggiorestabilitàeunostiledivitapiùsemplice?Oppuretipiaceancoraviverecosì?
MarkMobius:Primaditutto,grazieperquestabelladomanda.Sai,passaredaunconfineall’altro,daunpaeseaunaltro,nonèfacile.Deviavereilpassaportoinregolaemoltospessodeviavereunvisto.Iodevoavereduepassaportiperchésonopienidivistiemoltospessoquandovadodaunpaeseadunaltrohobisognodiunnuovovistoeperottenerloinviounpassaportoall’ambasciataoalconsolatosuccessivo.Quindinelpassaredaunluogoadunaltrohaiachefareconunbelpo’discartoffieequalchegrattacapo,manonmistancomaidiandareinpostinuovi,conoscerecosenuove,maanchedigirareinluoghiincuisonogiàstato.SonostatoaRiodeJaneiromoltevolte,cosìcomeaBuenosAiresinArgentina,SantiagoinPerùeCittàdelMessicoinMessico,naturalmente.DirecentesonostatoaPanama,poiinSudafricaeintuttiipaesiafricani,comelaCostaD’Avorioe,puoiimmaginare,giàdainomiriesciapercepirel’incredibilevarietàedilcambiamentochestaavendoluogoinquestipaesi.Quellochemihaimpressionatodipiùècomelecosestannocambiando,perlopiùinmeglio,conl’eradiInterneteglismartphone.Lepersonesonosemprepiùconsapevolidiciòcheaccadeesonoingradodiprenderedecisionipiùrapidamenteedefficacemente.Interminigenerali,èmolto,moltoentusiasmante.Nonmistancomaidiviaggiare.
KeithDamsell:Laprossimadomandal’abbiamoricevutatramiteLinkedIndaCipro,nelMediterraneo:Qualèlasituazionepiùdifficileincuitiseitrovatoinviaggio?
MarkMobius:ProbabilmentelasituazionepiùdifficileincuimisonoimbattutoduranteimieiviaggièstataquandoeravamoinSiberia,Russia.Stavamovisitandoalcunesocietàesiamorimastibloccatiinunatempestadineve,nonpotevamodecollare.EravamodirettidallaSiberiacentraleaMosca,maeravamobloccatiinquellacittàeavevamodegliappuntamentiaMosca.Potreiraccontartimoltianeddoti,alcunedifficoltàcheabbiamoincontratonelviaggiareintuttoilmondo,maquellaèstatasicuramentelasituazionepiùdifficileperché,comesaprai,gliinvernirussiinSiberiapossonoessereveramenteestremi.
Ricordocheunavolta,mentreeravamodirettiinRussiaestavamoperatterrare,sièrottoilparabrezzadell’aereo.Naturalmentenonsièrottodeltutto,masieranoformatedellecrepe.Oraiparabrezzapossonoaveredellecrepemacontinuareatenere.All’inizioèstatoterrificante,mapoiabbiamorisoltoilproblemaecel’abbiamofatta.Direiquindichequellesonostatelesituazionipiùdifficili.Allostessotempo,nonpossoparlaremaledellaRussia,perchéalcunedellemiepiùmeraviglioseesperienzelehovissuteinRussia,inluoghicomeSanPietroburgo,Mosca,eccetera.
KeithDamsell:Aquestopuntoproseguoladomanda:inchemodoseiriuscitoasuperarelatempestadineveinSiberia?Cosaèsuccesso?
MarkMobius:Abbiamosemplicementeaspettatochepassasse.Abbiamoattesofinoaquandolatempestasiècalmataeabbiamopotutodecollare,ancheseildecolloèavvenutomentreancoranevicava.Tral’altro,quandoseiinunasituazionedelgenere,devifaremoltaattenzioneperchésullealipotrebbeformarsidelghiaccio.Quindiprimadidecollarehannodovutospruzzaredelliquidosull’aero,inparticolaresulleali,perprevenirelaformazionedighiaccio.Laprimavoltacheèsuccessocisiamospaventatiunbelpo’.
KeithDamsell:AbbiamoricevutounadomandadaWaldemaheraWashington,D.C.,chechiede:“Cosatihannoinsegnatoletueesperienzediviaggiodiunicoomemorabile?”
MarkMobius:Gliinsegnamentipiùimportantilihoappresinelparlareconlepersoneenell’osservareilloromododicondurregliaffari,perchépernoisonomoltoimportantilepersonechesonodietroalleimprese,saperecosafannoecomelavorano.Unacosamoltoimportantel’hoimparataquandoeroinVietnam.StavamopensandodiinvestireinunproduttoreditubiinPVC.Siamoandatiavisitarelafabbricaconl’amministratoredelegatoeunodeiproprietaridellasocietà,sonorimastomoltiimpressionatodacomeparlavaailavoratoriedicomeperluiprovasserounsinceroaffetto.Avevanounrapportoquasidiamicizia.Questomihacolpitomoltoehocapitochequestasocietàsarebbestataunbuonpostoincuiinvestireproprioperchéilavoratorieranofelici.Avevanounbuonrapportoconilproprietarioeconl’amministratoredelegatoequestaèunaricettaperilsuccesso,amioavviso.
KeithDamsell:Abbiamoun’altradomandadaLinkedIn,questavoltaprovenientedaBoston:
Qualèstatalasorpresapiùgrande,positivaonegativa,chehaiavutoduranteituoiviaggi?
MarkMobius:InBrasilemoltiannifaavevamoinvestitoinungrandemagazzino.Daciòchepotevamovedere,eratuttoaposto.Visitavamolasocietàognianno.Parlavamoconilcapocontabile–l’uomochegestivatuttelefinanzedellasocietà–eimprovvisamenteunannolasocietàebbedeiproblemiperchésiscoprìchegliazionistidimaggioranzaavevanorubatopartedelleattivitàederanofuggiti.AndammodallaCommissioneperlaborsaeivalorimobiliari[SEC,SecuritiesandExchangeCommission]delBrasilepercapirecostastessesuccedendoecosastesserofacendoalriguardo.
Eragiàpassatoquasiunanno,facevamoindagini,scrivevamolettere,prendevamocontatti,ecc.ecc.Allafine,cisiamorecatipressolaCommissioneaRioeabbiamochiestodeldirettore.Ilsegretariocihadettodiaspettareedèandatoachiamareildirettore:indovinatechiera?Eralostessocapocontabiledelgrandemagazzino.NelfrattempoeradiventatounmembrodellaCommissioneperivalorimobiliarichestavasvolgendoleindagini.Questoèstatounodeipiùgrandishockcheabbiamoavuto.
PerfortunaorainBrasileèinattounagranderivoluzioneinterminidiindaginisullacorruzione,stannomettendolecoseinordinepercercaredifermarelacorruzionediffusanelpaese.Visonostatideimiglioramenti,maquellofuunodeigrandishockdellanostravita.
KeithDamsell:Proseguoconquestadomanda:quelloèstatoforseunodegliinvestimentimenofaustidell’azienda,mapuoiparlarciinvecediungrandesuccessoraggiuntodaunasingolasocietàconcuihailavorato,magarichehaivistocrescereneltempoecheèdiventatadamoltopiccolaaunagrandeorganizzazione?
MarkMobius:Stavamoprendendoinconsiderazioneunasocietàcheproducevaingranaggipertuttiigeneridiattrezzature.HovisitatolafabbricainCinaehonotatocheavevanounagrandequantitàdiattrezzatureautomatichedibuonaqualitàemoltirobot.EravicinoaShanghai.Stavanorealizzandoingranaggiperl’energiaeolica,hopensatochequellofosseunsettoreincrescitaequindiabbiamoinvestito.Èstatounodeinostriinvestimentidiprivateequity;successivamenteabbiamodecisodiportarelasocietàsulmercatoel’abbiamoquotataaHongKongrealizzandocredocircacinquevolteildenaroinvestito,unincredibilerendimentodell’investimento,semplicementeperchélepersoneiniziavanoacapirechequestasocietàstavasvolgendodellavorodiqualitàechevisarebbestataunadomandamondialeperisuoiprodotti.Forseèstatounodeimiglioriinvestimenticheabbiamofatto.
KeithDamsell:SonocuriosodisaperecomerisponderaiaquestadomandacheabbiamoricevutodaSureshinIndiatramiteTwitter:“Mark,guardandoindietroallatuavita,qualisonoituoimaggioririmpianti?”
MarkMobius:Nonhorimpianti,marisponderei“nonaveriniziatoprima”.Vorreiaveriniziatoalavorareprimanelsettoredegliinvestimentiperchéhotrascorsomoltianniastudiare.Naturalmentequegliannimisonostatiutili,madireichequestoèilmaggiorrimpianto.Mipiacerebbeavereiniziatoprimaquestamiaincredibilecarrieralavorativa.
KeithDamsell:Mark,questaèunadomandacomunechetivienerivolta,amoltepersoneinteressasaperedellibrodifumettisuditecheèstatopubblicato.Puoiparlarciunpo’diquestolibroedicomeèandatalavicenda?
MarkMobius:Certo.Fuicontattatotelefonicamentedaunproduttoregiapponesedilibridifumettichemiavevaparlatodiquestoprogettodiversevolte.All’iniziopensavochestessescherzando,maquandomiinviòunodeilibridifumetticheavevarealizzatosuGeorgeSoros[investitore],capiichefacevasulserio.
Cosìquandomichiesesevolevocollaborareraccontandolastoriadellamiavitaperlacollanadifumetti,risposidisì.Ilfumettistainiziòasvolgerericercheapprofonditeefuisorpresonelvederequanteinformazionidettagliateavesseraccolto,forsepiùdiquantenesapessiiosumestessoedallafinerealizzòquestolibrodifumettiingiapponese.Comesapete,inGiapponequestifumettisonochiamati“Manga”,venesonosiaperadulticheperbambini.PensocheinGiapponel’industriadeifumettiperadultisiapiùgrandediquelladeifumettiperbambini.Illibro,unavoltapubblicato,funaturalmentetradottoininglese,tedesco,araboeindiversealtrelingue.Èandatacosì,unastoriamoltoentusiasmante.
KeithDamsell:Sochetueungruppodipersonestatelavorandoaunaltrolibrodifumettisuunargomentodiverso,l’interessecomposto.Puoiparlarciunpo’diquestoprogetto?
MarkMobius:HocapitochenegliStatiUnitieinaltreareedelmondovièunafortecarenzadieducazionefinanziaria.Lamaggiorpartedellepersonenonèassolutamenteinteressataalmondofinanziario,lotrovanoioso.Quindihopensato,perchénonfacciamoqualcosadiinteressanteededucativoallostessotempo?Allorahodecisodicollaborareconungruppodipersoneperrealizzareunfumetto,soloperdivertimento.Parladell’interessecomposto,mahal’impostazionediunracconto.Èinteressanteperchéunodeimieigiovaninipotilostaleggendoesochelohatrovatomoltointeressante.Mipiacerebbeavereunsuoparerequandoavràfinitodileggerlo.
KeithDamsell:Mark,grazieveramenteperavercidedicatodeltempo.Èsempreunpiacereparlareconteesperodirifarlopresto.
MarkMobius:Grazie,èstatounpiacere.
Conduttore/RichardBanks:Purtropposiamogiuntialterminediquestoepisodio.Primadiandare,vorremolasciarviconqualcosadistimolante.
PrimahochiestoaMarkseavessequalcheperladisaggezza,qualcheconsigliodadareachistacercandodifarecarriera.
©2018.FranklinTempletonInvestments.Allrightsreserved.
MarkMobius:Ritengocheperaveresuccessonelpropriolavorosiafondamentaleamareciòchesifa.Intendodirechesenonsièfelici,senonsièinteressatiaciòchesifa,èmegliononfarlo,smettiefaiqualcos’altro.Pertantoènecessarioamareilpropriolavoro.Questoèilconsiglionumerouno.Dimenticatevideisoldi,quelliarriveranno.Lacosaprincipaleèfarequellochevipiaceveramente.
Ilsecondoconsiglioèquellodiavereunamentalitàaperta,nongiungereadalcunaconclusioneprimadiconosceretuttiifatti,cercarediimparareilpiùpossibileerestareumili.Noncercareditrarreconclusionisullabasedelleproprieopinioniodeipropriorientamentiedesseredispostiadaccettarenuoveidee.Questoèimportantissimo.Nondimenticheròmaiunacosa:eroamicodiunexstudentedelMITcheavevaavviatounasocietàdiconsulenzaperimballaggiesullasuascrivaniaavevaunapiccolatargadimetallo.C’erascrittochenonc’èalcunlimiteaquantopuòandareavantiunuomofinoaquandononsipreoccupadichisiprenderàilmerito.Hopensatochefosseunafrasegrandiosaperchésintetizzavaveramenteilsuopercorsoversoilsuccesso,luieraunconsulentemoltostimato.
Conduttore/RichardBanks:Peroraètutto.Seavetetrovatointeressantequestaedizionedi“TalkingMarkets”diFranklinTempleton,poteteascoltarealtresessioniiscrivendoviadiTunes,GooglePlayosemplicementeaqualsiasialtrograndepodcastprovider.
Vidiamoappuntamentoallaprossimaedizione,doveimparereteaconosceremeglioinostriprofessionistidell’investimentosulposto.Apresto,quindi!
NoteInformativeeLegali
Icommenti,leopinionieleanalisidiMarkMobiushannofinalitàesclusivamenteinformativeenondevonoessereconsideraticomeconsulenzasusingoliinvestimentioraccomandazionid’investimentointitolispecificioperadottarestrategied’investimentospecifiche.Poichélecondizionieconomicheedimercatosonosoggettearapidicambiamenti,icommenti,leopinionieleanalisiriportatisonoquellialladatadellaloropubblicazioneepotrebberocambiaresenzapreavviso.Ilmaterialenonintendecostituireun’analisicompletadiognifattosostanzialeconcernentequalsiasipaese,regione,mercato,industria,investimentoostrategia.
Nellaredazionediquestomaterialepotrebberoesserestatiutilizzatidatiprovenientidafontiesternechenonsonostaticontrollati,validatioverificatiinmodoindipendentedaFranklinTempletonInvestments(“FTI”).FTInonsiassumealcunaresponsabilitàinordineaperditederivantidall’usodiquesteinformazionielaconsiderazionedeicommenti,delleopinioniedelleanalisiinquestomaterialeèasoladiscrezionedell’utente.Prodotti,serviziedinformazionipotrebberononesseredisponibiliintuttelegiurisdizioniesonooffertidasocietàaffiliatediFTIe/odairispettividistributoricomeconsentitodalleleggienormativelocali.Siinvitaarivolgersialproprioconsulenteprofessionaleperulterioriinformazionisulladisponibilitàdiprodottieservizinellapropriagiurisdizione.
Qualisonoirischi?
Tuttigliinvestimenticomportanorischi,inclusalapossibileperditadelcapitale.Ilvaloredegliinvestimentipuòsubirerialzieribassi;diconseguenza,gliinvestitoripotrebberononrecuperarel’interoammontaredelproprioinvestimento.Gliinvestimentiestericomportanorischiparticolariqualifluttuazionideicambi,instabilitàeconomicaesviluppipolitici.Gliinvestimentineimercatiemergenti,unsegmentodeiqualiècostituitodaimercatidifrontiera,implicanorischipiùaccentuaticonnessiconglistessifattori,oltreaquelliassociatialledimensioniminorideimercatiinquestione,aivolumiinferioridiliquiditàedallamancanzadistrutturelegali,politiche,economicheesocialiconsolidateasupportodeimercatimobiliari.Irischiassociatiaimercatiemergentisonogeneralmenteamplificatineimercatidifrontierapoichéglielementisummenzionati(oltreavarifattoriqualilamaggioreprobabilitàdiestremavolatilitàdeiprezzi,illiquidità,barrierecommercialiecontrollideicambi)sonodinormamenosviluppatineimercatidifrontiera.Iprezzidelleazionisubisconorialzieribassi,talvoltaestremamenterapidiemarcati,acausadifattoricheriguardanosingolesocietà,particolariindustrieosettoriocondizionidimercatogenerali.Iprezzidelleobbligazionisimuovonodinormaindirezioneoppostaaquelladeitassid’interesse.Diconseguenza,amanoamanocheiprezzidelleobbligazionidetenuteinunportafogliod’investimentosiadeguanoadunaumentodeitassid’interesse,ilvaloredelportafogliopuòdiminuire.