1

indekiler

1. PROTEUS DESIGN SUTE 8 PROGRAMI HAKKINDA GENEL BLG ........................................................... 4

1.1. PROGRAMIN ALIABLMES N GEREKL DONANIM VE YAZILIMLAR .................................... 4

1.2. PROTEUS DESIGN SUTE 8 LE GELEN YENLKLER ............................................................................ 4

1.3. PROTEUS DESGN SUTE 8N TANITILMASI .......................................................................................... 4

1.4. PROTEUS DESGN SUTE 8 ANA MENS ............................................................................................. 5

1.4.1. File Mens ........................................................................................................................................... 5

1.4.2. System Mens ..................................................................................................................................... 6

1.4.3. Help Mens ......................................................................................................................................... 7

1.5. PROTEUS DESGN SUTE 8 ARA DMELER ................................................................................... 7

1.5.1. File l/O Toolbar (Dosya Ara ubuu) .................................................................................................... 8

1.5.2. Application Modle Toolbar (Uygulama Modl Ara ubuu)............................................................. 8

1.6. YEN BR PROJE DOSYASI OLUTURMA ................................................................................................. 8

1.7. PROTEUS DESGN SUTE 8 NCES ISIS VE ARES DOSYALARININ PROJE DOSYASINA DNTRLMES ................................................................................................................................................ 10

2. SCHEMATIC CAPTURE (ISIS) ORTAMININ TANITILMASI ........................................................................ 10

2.1. SCHEMATIC CAPTURE (ISIS) ORTAMININ ALITIRILMASI VE TANITILMASI .......................... 10

2.2. SCHEMATC CAPTURE (ISIS) ORTAMI LE NELER YAPABLRZ? .................................................. 11

2.3. SCHEMATIC CAPTURE (ISIS) ORTAMI ANA MENS ....................................................................... 12

2.3.1. File Mens ......................................................................................................................................... 12

2.3.2. Edit Mens ........................................................................................................................................ 14

2.3.3. View Mens ....................................................................................................................................... 15

2.3.4. Tools Mens ...................................................................................................................................... 16

2.3.5. Design Mens ................................................................................................................................... 18

2.3.6. Graph Mens ..................................................................................................................................... 20

2.3.7. Debug Mens ..................................................................................................................................... 20

2.3.8. Library Mens ................................................................................................................................... 22

2.3.9. Template Mens ................................................................................................................................ 23

2.3.10. System Mens ................................................................................................................................... 26

2.3.11. Help Mens ....................................................................................................................................... 29

2.4. SCHEMATC CAPTURE (ISIS) ORTAMI ARA UBUKLARI ......................................................... 29

2.4.1. Command Toolbars (Komut Ara ubuu) ............................................................................................ 29

2.4.2. Display Commands (Ekran ara ubuu) ............................................................................................... 29

2.4.3. Editing Commands (Dzen Ara ubuu) ............................................................................................. 30

2.4.4. Design Tools (Dizayn Aralar) .............................................................................................................. 30

2.5. Mode Selector Toolbar (Tasarm Ara ubuu)............................................................................................. 30

2.5.1. Main Modes (Ana Modlar) ..................................................................................................................... 31

2.5.2. Gadgets (Aygtlar) ................................................................................................................................... 31

2.5.3. 2D Graphics (iki Boyutlu Grafikler) ...................................................................................................... 31

2.6. Orientation Toolbar (Yn ve Dndrme Ara ubuu) ................................................................................. 31

2.6.1. Rotation (Dndrme Ara ubuu) ........................................................................................................ 32

2.6.2. Reflection (Yansma - Ayna Ara ubuu) ............................................................................................ 32

2.7. The Animation Control Panel (Animasyon Kontrol Paneli) ........................................................................... 32

2.8. TASARIM ALANI MEN SEENEKLER ................................................................................................. 32

2

3. SCHEMATIC CAPTURE (ISIS) le GENEL LEMLER ........................................................................................ 33

3.1. PROJE DOSYASINDA TASARIM ALANI OLUTURMA ............................................................................ 33

3.2. TASARIM ALANINA SEMBOL (ELEMAN) YERLETRMEK ............................................................... 33

3.3. GROUND (GND) VE POWER (BESLEME) SEMBOL YERLETRMEK ............................................. 35

3.4. TASARIM ALANINDAK BR ELEMANI SEMEK ................................................................................. 35

3.5. TASARIM ALANINDAK BR ELEMAN ZERNDE LEM YAPMA .................................................. 35

3.6. ELEMAN ZELLKLERN DETRMEK ............................................................................................. 35

3.7. TASARIM ALANINDAK BR ELEMANI TAIMAK ............................................................................... 37

3.8. BR ELEMANI DNDRMEK / MIRROR YAPMAK ............................................................................... 38

3.9. TASARIM ALANINDAK BR ELEMANI SLMEK .................................................................................. 39

3.10. LETKEN BALANTILARINI YAPMAK ............................................................................................... 39

3.11. LETKEN (BALANTI HATTI) ZELLKLERN DETRMEK .................................................... 39

3.12. BALANTI NOKTASI (JUNCTION) YERLETRMEK ....................................................................... 41

3.13. TASARIM ALANINDA BAST BR DEVRE OLUTURMAK VE ALITIRMAK ........................... 41

3.14. BUS (OKLU YOL) KULLANMAK ........................................................................................................ 43

3.15. BALANTI TERMNAL KULLANMAK ............................................................................................... 44

3.16. TASARIM ALANINA TEXT (METN) EKLEMEK ................................................................................ 45

3.17. LOJK DEVRELERDE PN DURUMLARINI GRNTLEMEK ....................................................... 45

3.18. DEVREDE AKIM YNLERN GRNTLEMEK ............................................................................. 46

3.19. DEVREDE GERLMLER RENKL GRNTLEMEK ...................................................................... 46

3.20. ELEKTRKSEL HATALARI KONTROL ETMEK (RULE CHECK) ..................................................... 47

3.21. DEVRENN MALZEME LSTESN IKARTMAK (BOM) .................................................................. 47

3.22. EMANIN ETL FORMATLARA DNTRLMES ................................................................. 47

3.23. SMLASYON SIRASINDA ELEMANIN DURUMUNU RENMEK .............................................. 47

4. SCHEMATC CAPTURE (ISIS) ORTAMINDA BULUNAN L ALETLER ve NEML KOMPONENTLER ........................................................................................................................................................ 48

4.1. OSLASKOP (OSCILLOSCOPE) .................................................................................................................. 48

4.1.1 UYGULAMA: Osilaskobu Devrede Kullanmak (555 le Kare Dalga Osilatr Devresi) ....................... 49

4.2. DJTAL ZAMAN SAYICI (COUNTER TIMER) ........................................................................................ 50

4.2.1. UYGULAMA: Counter Timer Frekansmetre Modunda altrmak ................................................... 51

4.3. VOLTMETRE (VOLTMETER) ..................................................................................................................... 51

4.3.1. UYGULAMA: Voltmetreyi Devrede Kullanmak ................................................................................... 51

4.4. AMPERMETRE (AMMETER) ...................................................................................................................... 52

4.4.1. UYGULAMA: Ampermetreyi Devrede Kullanmak ............................................................................... 52

4.5. SAAT RETEC (CLOCK) ........................................................................................................................... 53

4.5.1. UYGULAMA: Saat retecini Devrede Kullanmak ............................................................................... 53

4.6. LOJK PROB & BYK LOJK PROB (LOGICPROBE) ........................................................................... 53

4.6.1. UYGULAMA: Lojik Probu Devrede Kullanmak .................................................................................. 54

4.7. LOJK DURUM (LOGICSTATE) ................................................................................................................. 54

4.7.1. 7UYGULAMA: Logicstatei Devrede Kullanmak ................................................................................. 54

4.8. LOJK DME (LOGICTOGGLE) .............................................................................................................. 54

4.8.1. UYGULAMA: Logictoggle Devrede Kullanmak ................................................................................ 55

5. GRAFK TABANLI SMLASYON ................................................................................................................... 55

5.1. PROP VE RETELER ................................................................................................................................ 56

3

Proplar .................................................................................................................................................................... 56

reteler ................................................................................................................................................................. 56

5.2. GRAFK PENCERES ................................................................................................................................... 56

File Mens ........................................................................................................................................................ 57

View Mens ...................................................................................................................................................... 57

Graph Mens .................................................................................................................................................... 57

Options Mens .................................................................................................................................................. 57

Help Mens ....................................................................................................................................................... 57

5.3. ARA DMELERNN GREVLER ...................................................................................................... 57

UYGULAMA: Opampn Tersleyen Ykselte Olarak Kullanlmas ................................................................... 58

6. MKRODENETLEYC TABANLI SMLASYON ........................................................................................... 60

6.1. UYGULAMA: PIC16F628A LE KARAMEK DEVRES YAPMAK .................................................... 60

7. PCB LAYOUT (ARES) ......................................................................................................................................... 61

7.1. ARES ORTAMININ TANITILMASI VE ALITIRILMASI ..................................................................... 61

7.2. PCB LAYOUT (ARES) LE NELER YAPABLRZ? ................................................................................. 63

7.3. ARES PROGRAMI ARA UBUKLARI .................................................................................................... 63

7.4. ZM ALANI POPUP MENLER ............................................................................................................. 67

7.5. PCB LAYOUT (ARES) TASARIM AYARLARI ......................................................................................... 67

7.5.1. TASARIM AYARLARININ NEM .................................................................................................... 67

7.5.2. BASKI DEVRE TASARIMINDA DKKAT EDLECEK NOKTALAR .............................................. 67

7.5.3. PLAKET ALANI TANIMLAMAK ....................................................................................................... 68

7.5.4. L BRM OLARAK MLMETRE KULLANMAK .................................................................... 68

7.5.5. BOYUT - MESAFE (DIMENSION) BELRLEMEK ............................................................................ 68

7.5.6. IZGARAYI (GRID) AYARLAMAK ..................................................................................................... 68

7.5.7. GRNTNN BOYUTUNU DETRMEK ................................................................................. 69

7.6. EMANIN OTOMATK PCB ZM N PCB LAYOUT (ARES) ORTAMINA AKTARILMASI ...... 69

7.6.1. UYGULAMA: EMANIN PCB LAYOUT (ARES) ORTAMINA AKTARILMASI .......................... 69

7.6.2. EMANIN YAZICIYA GNDERLMES................................................................................................. 71

UYGULAMA: EMAYI YAZICIYA GNDERMEK ........................................................................................ 71

4

1. PROTEUS DESIGN SUTE 8 PROGRAMI HAKKINDA GENEL BLG

Proteus Design Suite 8 program; elektronik alannda en yetenekli, devre izimi, simlasyon (taklit), animasyon (canlandrma), manuel veya otomatik baskl devre izimi (PCB) ve 3D grsel modelleme yapabilen programlarndan biridir.

Proteus programn kullanarak; hazrladmz bir elektronik devrenin alp almadn bilgisayarda deneyebiliriz. Devreyi gerek bir elektronik laboratuvarnda monte etmediimiz iin, zaman ve paradan tasarruf salarz. Ayrca gerekte ulaamayacamz birok elektronik cihaza (pattern jeneratr, lojik analizr, frekans sayc, vb. gibi) birka fare tklamasyla sahip olabiliriz. Proteus program aracl ile kurduumuz devredeki elemanlarn deerlerini deitirebilir, yeniden altrabilir ve sonucu tekrar tekrar gzleyebiliriz. Temel elektrik kanunlarn (ohm ve kirof gibi), ok eitli eleman deerleri ile deneyebiliriz. Proteus program ile grafik tabanl simlasyon yapabilir, interaktif (etkileimli) devreler kurabilir, mikrodenetleyici tabanl her trl sistemi kurup test edebiliriz. Bu programla elektrik elektronik devre emalar izip, bu izimleri dokmanlarda kullanabiliriz. Bu program; bizleri laboratuvardaki kablo karmaasndan kurtard gibi, oluturduumuz devreyi adeta gerekmi gibi simle ederek, gerek devreye ok yakn sonular almamza yardmc olmaktadr. Btn bu anlattklarmzn yannda bizlere kullanm kolayl sunmas stn zelliklerinden birisi olarak karmza kyor.

1.1. PROGRAMIN ALIABLMES N GEREKL DONANIM VE YAZILIMLAR Proteus Design Suite 8 program, Windows iletim Sistemi altnda alan bir programdr. Bu nedenle bilgisayarnz da Windows Xp ya da st bir iletim sisteminin ykl olmas gerekmektedir. Bilgisayarnzn donanm da Windows uygulamalarn altrabilmesi iin yeterli teknik zellii tamaldr. Proteus programnn bilgisayarnzda verimli alabilmesi iin; ilemcinizin 1 GHz veya daha yksek bir hzda olmas, RAM belleinizin de an az 512 MB olmas tavsiye edilmektedir. Proteus Design Suite 8 programn bilgisayarnza kurabilmeniz iin; sabit diskinizde en az 165 MB kadar bo alan bulunmaldr.

1.2. PROTEUS DESIGN SUTE 8 LE GELEN YENLKLER

Proteus Design Suite 8, eski versiyonlara gre batan aa yenilenerek karmza kmtr. Eski versiyonlarda ISIS ve ARES dosyalar farkl dosya trlerinden oluurken, yeni versiyonda ortak bir dosya yaps kullanmaya balamtr. Eskiden olduu gibi ISIS simlasyon dosyas (DSN) ayr, ARES PCB dosyas (LYT) ayr olarak deil de, tek bir dosya trnde (.pdsprj) proje dosyas olarak kullanlmas biz kullanclara her alanda kolaylk salayaca dnlmtr (ISIS, ARES, BOM, 3D Viewer dosyalar proje dosyas altnda birletirilmitir).

Proteus 8 ierisine entegre edilmi mikrodenetleyici simlasyonu ve hata ayklama zellii ile en popler derleyicilerin desteklenmesi. Ayca hata ayklama srasnda devre emasn izleyebilme zellii de eklenmitir.

Simlasyon ekrannda yaplan herhangi bir deiiklik, gerek zamanl olarak PCB dosyasna da yanstlr. ARES de bu deiiklii hemen 3D Viewere aktarr.

3D Viewer bir sekme olarak Proteus 8 ierisine entegre edilmi ve zellikleri artrlmtr. 3D Viewer kodu oluturma imkan ile, DirectX ve OpenGL destei salanmtr.

Ortak bir veri taban ve canl netlist zellii kullanlarak, yaplan btn deiiklikler otomatik olarak birbirini etkilemektedir.

Tamamen yenilenen BOM modl ile PDF, HTML ve Excel formatnda k alabilme (nceki versiyonlarda zellikle ARESde izilen PCB emann istenildii ekliyle PDF formatna dntrlememesi bir eksiklikti).

1.3. PROTEUS DESGN SUTE 8N TANITILMASI Proteus programn altrdnzda karnza aadaki ekilde verilen ekran grnts gelecektir. Bu ekran grnts Proteus programnn bu versiyondaki bir yenilii olup; allacak olan ortam (ISIS, ARES ya da 3D modelleme gibi) bu ekrandan seilecektir. Ayrca yeni bir ISIS ya da ARES alma alan oluturulmas gibi ilemler de yine bu ekran aracl ile yaplabilecektir.

ekil 1.1: Proteus Design Suite 8 Balang Ekran Balang sayfas ekranndan ISIS, ARES, 3D grsel modelleme ya da baka bir alma ortam arldnda (ya da yeni bir proje dosyas oluturulduunda) ekil 1.1de gsterildii gibi; arlan uygulama yeni bir sekme altnda yerini

5

alacaktr. Hangi ortamda allacak ise o sekmeye tklanr ve istenilen programa gei salanr. allan platforma gre, men seenekleri ve ara dmeleri deiiklik gsterecektir (Yani Schematic Capture [ISIS] sekmesine tkland ise, ISIS program men ve ara dmeleri; PCB Layout [ARES] sekmesine tkland ise ARES program men ve ara dmeleri ekranda yerini alacaktr). Proteus 8 programnn dier Windows programlarndan grnt olarak pek bir fark bulunmamaktadr. zerinde allan proje dosyasn gsteren balk ubuu, men ubuu, ara dmelerinin bulunduu ara ubuklar ve Proteus Design Suite 8'in arayz ekranndan olumaktadr. Arayz ekran 5 blmden olumaktadr. Bu blmler srasyla:

Getting Started (Balarken): Proteus 8 ile ilgili gncel bilgilerin bulunduu yardm dosyasdr. lgili seenee tklanarak yardm alnabilir.

Help (Yardm): Benzer ekilde, Proteus 8 (tamam) ile ilgili yardm alnabilecek dosyadr, ilgili seenee tklanarak yardm alnabilir.

About (Hakknda): Proteus programnn versiyonu, lisans, bo hafza ve iletim sisteminiz hakknda ksaca bilgi verir.

Start (Bala): Yeni bir proje dosyas oluturma, daha nceden zerinde allan bir proje dosyasn tekrar arma gibi ilemleri kolayca yapabilmemize imkan salayan ksmdr.

News (Yenilikler): Proteus 8 program yeniliklerini anlatan video grntlerine ulaabileceimiz linklerin bulunduu ksmdr.

Proteus Design Suite 8 versiyonunda sekmeler eklinde alacak olan alma ortamlar aada verilmitir: Proteus Home Page (Balang Sayfas)

ISIS Schematic Capture (ISIS Ortam)

ARES PCB Layout (ARES Ortam)

3D PCB Vievver (3D PCB Grsel Modelleme Ortam)

Bili of Materials (Kullanlan Malzeme Listesi Ortam)

Design Explorer (Proje Dosyalar Gsterimi Ortam)

Gerber Vievver (Gerber Formatnda Gsterim Ortam)

VSM Studio IDE (VSM alma Ortam)

1.4. PROTEUS DESGN SUTE 8 ANA MENS Proteus Design Suite 8 balang ekrannda bulunan men ubuunda 3 adet seenek bulunmaktadr. ekil 1.15de bu men ubuu grlmektedir.

ekil 1.2: Proteus Design Suite 8 ana mens

Bu men seeneklerinden her birinin zerine fare gstergesi ile gelip, sol butona tkladnzda o mennn alt seenekleri alacaktr. Ayrca fare kullanmadan da men alt seeneklerine ulalabilmektedir. Klavyeden Alt tuuna basl tutulduunda, men de bulunan seeneklerden alt izili olan harfe basnca o mennn alt seenekleri alacaktr.

1.4.1. File Mens

Yeni bir proje dosyas oluturma, daha nceden oluturulan bir proje dosyasn arma, projeyi kaydetme, vb. gibi ilemler bu men altnda bulunan seenekler aracl ile yaplr. Bu men altndaki seenekler ekil 1.16da grlmektedir.

New Project: Yeni bir proje dosyas oluturmak iin bu seenek kullanlr. Bu seenek ile yeni bir proje dosyas oluturma ilemi birka aamada gerekletirilir. Bu aamalar bir sonraki konu olan Yeni Bir Proje Dosyas Oluturma ksmnda ayrntl olarak anlatlmtr.

Open Project: Daha nce oluturmu olduunuz proje dosyasn armak iin bu seenek kullanlr. Bu seenek altrldnda, karmza bir iletiim penceresi gelecektir. Load Proteus Project File ad verilen bu iletiim penceresinden, arlacak olan dosyann nce konumu, sonra da dosya ad seilerek A butonuna tklamak, o proje dosyasnn (uygun olan) alma alanna yklenmesi iin yeterli olacaktr. alma alannda iken, klavyeden Ctrl + O tularna birlikte basmamz bu iletiim penceresini amak iin yeterlidir.

ekil 1.3 : File mens Open Sample Project: Proteus Design Suite 8 ile birlikte gelen rnekler hakknda bilgi alabileceimiz ve bu rnekleri arabileceimiz, ekil 1.17de gsterilen iletiim penceresini arr. Bu rnek uygulamalar incelenerek hem Proteus program renilebilmekte, hem de kullancnn elektronik bilgisi artmaktadr. Bu iletiim penceresinde,

6

Keywords ksmndan rnek uygulamann konusu, dier kutulardan ise alt kategorileri veya alternatif dier rnekler seilebilmektedir.

ekil 1.4: "Open Sample Project iletiim penceresi

Import Legacy Project: Proteus 7 veya nceki versiyonlardan ISIS, ARES ya da VSM dosyasn projemize dahil etmek iin bu seenek kullanlr.

Save Project: zerinde allan Proteus projesini kaydetmek iin bu seenek kullanlr, ilk defa oluturduunuz bir projeyi kaydetmek istediinizde bu seenei kullanrsanz, karnza Save Proteus Project File iletiim penceresi gelecektir. Bu iletiim penceresini kullanarak, projeyi bilgisayarnzda kaydedeceiniz konumu belirler ve projeye bir isim vererek kaydedebilirsiniz. Eer projeyi daha nce bir isimle kaydetmi iseniz, bu seenei altrdnzda, yaptnz deiiklerle birlikte ayn isimle tekrar zerine kaydetmi olursunuz. Klavyeden Ctrl + S tularna birlikte basmamz dosyay kaydetmek iin yeterlidir. Save Project As: Projenize bir isim vererek kaydetmenizi salar. zerinde alma yaptnz projeyi baka bir isimle kaydetmek iin de yine bu seenek kullanlr. Yukardaki seenekten fark, bu seenek her defa altrldnda Save Proteus Project File iletiim penceresi karnza gelir.

Explore Project Folder: Proje dosyalarnn kaydedildii klasrn ieriini grntleyerek karmza getirir. Sistem ayarlarnda deiiklik yaplarak, ierii grntlenecek olan klasr deitirilebilir.

Close Project: Ak olan, yani zerinde allan projeyi kapatmak iin bu seenek kullanlr.

Edit Project Description: zerinde allan proje ile ilgili unutulmamas gereken (kaydedilecek) notlar veya aklamalar varsa bu seenek aracl ile not edilir. Bu kaydedilen aklamalar daha sonra yine ayn seenek kullanlarak grlebilir.

Exit Application: Proteus Design Suite 8 programndan kmak iin bu seenek kullanlr. Bu seenek altrldnda, proje dosyas zerinde deiiklik yaplm ve kaydedilmemi ise ekrana bir iletiim penceresi gelir ve deiiklikleri kaydedip kaydetmeyeceimiz sorulur. Bu seenein ksayol tular Alt+F4 tulardr.

Program ilk kez altrldnda, file mensnde baka seenek yoktur. Ancak Proteus program ile alldka en son kaydedilen projelerin isimleri, Exit Application seeneinin altnda listelenir, (genellikle son 8 proje) ve bu projelerden birini tekrar armak istediimizde bize kolaylk salar.

1.4.2. System Mens

Proteus Design Suite 8 programnn sistem ayarlarn yapmak iin kullanlr. Bu mennn bir tane alt seenei vardr, bu seenek ekil 1.5te gsterilmitir.

ekil 1.5: System mens.

System Settings: Bu seenek altrldnda karmza ekil 1.6da verilen pencere gelir. Bu pencere zerinde bulunan sekmelerle, aada ayrntl olarak aklanan, Proteus program sistem ayarlar yaplmaktadr. Bu seenek altnda yaplacak olan deiiklikler; Proteus Design Suite altnda alan btn programlar iin geerli olacaktr.

7

ekil 1.6 : Global Settings sekmesi ekil 1.7: Simulator Settings sekmesi

Global Settings sekmesi altnda Proteus program ierisinde kullanlan yol (path) tanmlamalar yaplr. Kullanc isterse, proje dosyalarnn kendi belirledii bir klasr ierisine kaydedilmesini salayabilir. Yine bu pencere aracl ile; geici, ktphane ve datasheets klasrleri deitirilebilecei gibi, yeni klasrlerde eklenebilir. Ayrca; bu pencerenin en altnda bulunan Maximum Undo Level seenei ile en son yaplan ka ilemin geri alnabilecei, Autosave Interval seenei ile de proje dosyasnn ka dakikada bir otomatik olarak kaydedilecei belirlenir.

Simulator Settings altnda ise, ISIS ierisinde simlasyon srasnda kullanlan model dosyalarnn ve simlasyon sonularnn tutulaca klasr tanmlamalar yaplr. Ayrca Limit maximum disk space used for simulation results to seenei ile de simlasyon sonulan iin sabit diskte kullanlacak maksimum boyut (KB cinsinden) belirlenir.

ekil 1.8 : PCB Design Settings sekmesi ekil 1.9 : Crash Reporting" sekmesi

PCB Design Settings altnda ARES ortam iin kullanlacak olan proje klasr belirlenir. Ayrca kullanc isterse CADCAM k iin de klasr tanmlayabilir.

Crash Reporting penceresi ile Proteus 8 programnn reticisi olan Labcenter irketine, programla ilgili gnderilecek olan hata raporu ayarlar yaplr.

1.4.3. Help Mens

Proteus Design Suite 8 hakknda renmek istediiniz her eyi bu men altnda bulabilirsiniz. Ksayol tuu F1dir. ekil 1.26da Help mens seenekleri grlmektedir.

Overview: Help menssnde en stteki seenek olan Overvievv altrldnda, ekil 1.27de grlen iletiim penceresi ekrana gelir.

Bu Genel Bak penceresi standart Windows yardm penceresidir. Proteus 8 ile ilgili yardm istenen konu sol taraftaki blmeden seilerek, sa taraftaki blmeden aklama okunur.

ekil 1.10: Help mens

About Proteus 8: Proteus programnn versiyonu, lisans, bo hafza ve iletim sisteminiz hakknda ksaca bilgi veren bir pencere karnza gelir.

About Qt: Proteus 8 programnn gelitirilme srecinde kullanlan C++ aralar ile ilgili bilgiler veren pencereyi arr.

1.5. PROTEUS DESGN SUTE 8 ARA DMELER Proteus Design Suite 8 program altrldnda karmza Home Page ad verilen balang sayfas (ekil 1.1) gelmektedir. Bu sayfa zerinde, dier programlarda (ya da sekmeler) da (ISIS, ARES gibi) kullanlacak olan iki adet ara ubuu bulunmaktadr. Bu ara ubuklar ve zerlerinde bulunan dmelerin aklamalar aada verilmitir.

8

1.5.1. File l/O Toolbar (Dosya Ara ubuu)

ekil 1.11: File I/O (Dosya) ara ubuu

New Project: Yeni bir proje (*.PDSPRJ) dosyas oluturur. Bu seenekle ilgili ayrntl bilgi bir sonraki Yeni Bir Proje Dosyas Oluturma konusunda verilmitir.

Open Project: Daha nceden var olan bir proje dosyasn arr.

Save Project: zerinde allan proje dosyasn kaydeder.

Close Project: zerinde allan proje dosyasn kapatr, Proteus Design Suite 8 program balang sayfas ekranda olmak zere almaya devam eder.

1.5.2. Application Modle Toolbar (Uygulama Modl Ara ubuu)

ekil 1.12: Application Modle (Uygulama Modl) ara ubuu

Home Page: Balang sayfasna dnmek iin kullanlr.

Schematic Capture: ISIS programn altrmak iin kullanlr. ISIS program ekil 1.13de grld gibi bir sekme altnda almaya balar.

PCB Layout: ARES programn altrmak iin kullanlr. ARES program ekil 1,14de grld gibi bir sekme altnda almaya balar.

3D Visualizer: 3D grsel modelleme programn altrmak iin kullanlr.

Gerber Viewer: Gerber Viewer program bir sekme altnda almaya balar. Gerber formatnda olan dosyalar grntledii gibi, ARES programnda CADCAM komutu ile retilen dosyalarn da grntlenmesi iin kullanlr.

Design Explorer: Hiyerarik tasarmlarda, yani birden ok tasarm alan ile allyorsa bu seenek kullanlarak alt katmanlar grntlenebilecei gibi, hangi katmanda hangi elemanlar kullanlm ve bu elemanlarn tipi, deeri, paket tipleri ve net balantlar listelenir.

Bill of Materials: Projede kullanlan elemanlarn listesini HTML, PDF ya da Excel formatnda hazrlar, ilerleyen konularda ayrntl bilgi verilmitir.

Source Code: Projede herhangi bir mikrodenetleyici kullanlm ise, bu mikrodenetleyiciye yklenen kaynak dosyay grntler, ilerleyen konularda ayrntl bilgi verilmitir.

Overview: Genel Bak olarak adlandrlabilecek olan bu dme Proteus 8 programnn standart Windows yardm penceresini arr. Karnza gelen pencereden; yardm istenen konu sol taraftaki blmeden seilerek, sa taraftaki blmeden aklama okunur.

ekil 1.13: Schematic Capture (ISIS program) ekran ekil 1.14: PCB Layout: ARES programn

1.6. YEN BR PROJE DOSYASI OLUTURMA

Proteus Design Suite 8 programnn yeniliklerinden en nemlisi aslnda yaplacak olan almalarn tek bir proje dosyas altnda toplanmas. Eski versiyonlarda ISIS dosyas ayr, ARES dosyas ayr tutulmakta idi. imdi ise yaplan btn almalar tek bir proje dosyas altnda birletirilmi durumda. Bu nedenle kullancnn Proteus proje dosyas nasl oluturulur renmesi gerekmektedir. Proteus Design Suite 8 programnda bir proje dosyas oluturmak iin: 1. File mensnden New Project seenei altrlr ya da ara ubuu zerinden New Project dmesine

baslr. 2. Karnza gelen ekil 1.15deki pencerede projenize bir isim vererek, projenizin kaydedilmesini istediiniz yolu

ve klasr belirleyip Next butonuna tklaynz. 3. Bu sefer karnza ekil 1,16'da gsterilen New Project Wizard: Schematic Design penceresi gelecektir. Bu

pencere zerinde bulunan Do not create a schematic seenei tercih edilirse, proje dosyamzda ema izimi (eski adyla *.DSN, yani ISIS dosyas) olmayacaktr. Create a schematic from the selected template seenei tercih edilir ve alttaki Design Templates ksmndan, projenin ema dosyas (ISIS) iin istenilen stil ve lde

9

alma alan (rnein; Landscape A4: Yatay A4) seerek Next butonuna basnz.

ekil 1.15: New Project Wizard: Start penceresi ekil 1.16: New Project Wizard: Schematic Design penceresi

4. Devre izim ve simlasyon alann belirledikten sonra karnza ekil 1.17de verilen New Project Wizard: PCB Layout penceresi gelecektir. Bu pencere ile projenin PCB dosyas (ARES) iin alma alan oluturabilirsiniz. Kullanc istedii takdirde Do not create a PCB Layout seeneini tercih ederek proje dosyas altnda PCB dosya oluturulmamasn isteyebilir. Create a PCB Layout from the selected template seenei onaylanrsa, PCB alma alannn hangi zelliklerde olaca Layout Templates ksmndan seilerek Next butonuna baslmaldr.

ekil 1.17: New Project Wizard: PCB Layout penceresi ekil 1.18: New Project Wizard: Firmware penceresi

5. Karnza ekil 1.18de verilen New Project Wizard: Firmware penceresi gelecek ve bu pencere aracl ile projenizde mikrodenetleyici kullanacaksanz, simlasyon iin mikrodenetleyicinin hangi aile grubuna dahil olduu ve hangi derleyiciyi tercih ettiiniz seilmelidir. ayet projenizde mikrodenetleyici yoksa No Firmware Project seenei tercih edilerek Next butonuna tklanmaldr.

ekil 1.19: New Project Wizard: Summary penceresi

6. En son olarak karnza ekil 1.19da gsterilen New Project Wizard: Summary ad verilen ve oluturulan proje dosyas ile ilgili ksaca zet bilgi veren pencere gelecektir. Bu pencerede Finish butonuna tkladnz anda Proteus 8 proje (LedYak.pdsprj isimli) dosyanz oluturulmu olacaktr.

7. ekil 1.20de ise oluturulan proje dosyasnn hangi sekmelerle (ISIS ve ARES ortamlarnn) almaya balad gsterilmitir. Yukarda anlatlan ilemlerde ema izimini ve PCB ema oluturulmasn istediimiz iin ISIS ve ARES almaya balam, fakat Firmware tercih edilmedii iin Source Code sekmesi almamtr.

10

ekil 1.20: LedYak isimli proje dosyas

1.7. PROTEUS DESGN SUTE 8 NCES ISIS VE ARES DOSYALARININ PROJE DOSYASINA DNTRLMES

Bu ilem olduka kolay bir ilemdir, iki yolu vardr: Bunlardan birincisi; nceki versiyonlarda oluturulmu ISIS ya da ARES dosyasn Proteus Design Suite 8 programnda amak ve farkl bir isimle kaydetmek. Dier bir yntem ise, File mens altndaki Import Legacy Project seenei ile karmza gelen pencerede, eski dosyalarn yolunu ve ismini gstererek, yeni oluturulacak projeye bir isim vererek Import dmesine basmaktr.

Ancak eski versiyonlarda oluturulmu bir ISIS dosyasn, yeni versiyonda alarak otomatik PCB izimi tavsiye edilmemektedir. Bunun yerine bu ISIS dosyasn PDS 8 versiyonunda batan tekrar izilmesi nerilmektedir. Sebebine gelince; PDS 8in yeniliklerinden birisi olan ISIS ve ARESin interaktif alma zelliinin eski versiyon dosyalarla uyumamasdr.

2. SCHEMATIC CAPTURE (ISIS) ORTAMININ TANITILMASI

2.1. SCHEMATIC CAPTURE (ISIS) ORTAMININ ALITIRILMASI VE TANITILMASI Schematic Capture (ISIS) ortam Proteusun, devre izim, simlasyon ve analiz ksmdr. Yani ISIS ortam Proteusun temelini oluturan devre emas izim ve simlasyonunu gerekletiren en nemli blmlerinden birisidir. ISISte almak iin nceki blmde anlatlan proje oluturma admlar sonras alan pencerede (ekil 1.20) ISIS Schematic Capture sekmesine geilecei gibi (tavsiye edilen de budur), Proteus program altrldktan sonra ekrana gelen pencerede (ekil 1.1) bulunan Application Modle Toolbar (Uygulama Modl Ara ubuu: (ekil 1.12)) zerindeki ISIS butonuna da tklanabilir. Schematic Capture (ISIS) ortam bir sekme altnda almaya balar.

ekil 2.1: Schematic Capture (ISIS) Ortam ekran grnts

Proteus Design Suite 8 program men ubuunda bulunan File - New Project seenei altrlarak oluturulan proje dosyasnda, ekil 1.33de gsterildii gibi Schematic Capture (ISIS) dosyas da proje ierisine dahil edilirse; ISIS ortam alacaktr. Aslnda ISIS ortamnda alma yapmak iin de doru olan seenek bu yntemle yaplandr, yani bir proje dosyas altnda ISIS ortamn altrmaktr.

ekil 2.1'de grlecei zere Schematic Capture (ISIS) ortam Proteus Design Suite 8 programnn bir sekmesi (Home Page sekmesinin yannda) olarak alacaktr. ISIS ortamnda; dier Windows programlarnda olduu gibi, en stte Balk ubuu yer almaktadr. Balk ubuunun hemen altnda ise Men ubuu vardr. Men ubuunda 11 tane men yer almaktadr. File , Edit , View, Tool, Design, Graph, Debug, Library, Template, System ve Help. Bu menler ilerleyen blmlerde ayrntl olarak aklanmtr. Men ubuunun hemen altnda Ara ubuklar yer almaktadr. Schematic Capture (ISIS) ortamn da toplam 6 adet ara ubuu bulunmaktadr. Bu ara ubuklarnn hangileri olduunu ve zerine bulunan ara dmelerini men ubuunda bulunan: View - Toolbar Configuration seeneklerine tklayarak renebiliriz.

11

ekil 2.2'de bu ilemin yaplmas sonucu karmza gelen Show/Hide Toolbars penceresi grlmektedir. Programn sol tarafnda bulunan ara ubuunun ad ise, Tasarm Ara ubuudur. Bu ubuk Toolbarsda yer almamaktadr, ilerleyen konularmzda bu ara ubuklar ve dmelerini detayl olarak incelenmitir. ekil 2.2: Ara ubuklarnn ekranda grntlenmesi

Tasarm Alan n Grn penceresinde, tasarm alan ierisine yaptmz almann kltlm yer almaktadr (Mavi renkli dikdrtgen, tasarm alann; yeil renkli dikdrtgen ise ekranda grntlenen ksmn ifade eder). Fare gstergesini bu pencere ierisine gtrp, bir kere sol tklama ile tasarm alann ierisindeki istediimiz blgeyi ekranda grntleyebiliriz. Dnn ki; ok byk veya kark bir elektronik devre ile urayoruz. Bu sebeple View - Zoom n (F6) ile tasarm alann byk grntleriz. Tasarm alann byttmz oranda, tasarm alan n grn penceresindeki yeil renkli dikdrtgen klmektedir, ite bu yeil renkli dikdrtgeni, bu pencere ierisinde tek sol tklama ile saa - sola veya yukarya - aaya hareket ettirerek tasarm alan zerinde gezebiliriz.

Eleman kutusu penceresinin st ksmnda yer alan;

ekil 2.3: Eleman arma

P ve L dmeleri eleman armak ve ktphane ynetimi (ktphane silmek, yeni ktphane oluturmak, vb. gibi) amacyla kullanlr. P dmesine bir kere sol tkladnzda karnza ISIS ortamnda bulunan btn ktphaneler ve devre elemanlar gelecektir.

Eleman Dndrme ara dmeleri; seilen bir elemann ynn deitirmek, eleman yatay ve dikeyde dndrmek amacyla kullanlmaktadr.

Animasyon Kontrol Paneli yazan ara ubuu, tasarm alannda zerinde altmz devreyi; altrmak, adm adm altrmak, almay duraklatmak ve almay durdurmak amacyla kullanlr. Yani devremize bu ara ubuunu kullanarak enerji veririz. Mesaj Bilgi Satr o anda yaplan animasyon veya simlasyon da iletilmesi gereken bir uyar ya da hata mesaj varsa onu Simulation Errors sekmesi altnda listeler.

Durum ubuu , dier Windows programlarnda olduu gibi, o anda yaplan ile ilgili kullancy bilgilendirmek iin kullanlr. Ayrca menler ierisinde dolarken ve ara dmelerinin zerine fare gstergesi ile gelince, men seeneinin ve ara dmesinin grevine dair ksaca bilgi vermektedir.

Koordinatlar yazan ksm, fare gstergesi tasarm alannda iken pozisyonu hakknda bilgi verir. Tasarm alannn tam ortas koordinatlarn orijin noktasn oluturmaktadr. ISIS dosyalar ve bu dosyalarn ne anlam ifade ettikleri aada verilmitir:

Project Files (.PDSPRJ): Oluturulan btn ema izimleri uzants PDSPRJ olan bir proje dosyas altnda kaydedilir.

Workspace Files (.WORKSPACE): alma alan ile ilgili bilgilerin sakland dosyadr. Section Files (.SEC): zerinde allan bir emada bir ksmnn, baka bir izimde kullanlmak zere

kaydedildii (export edildii) dosyadr. Modle Files (.MOD): Hiyerarik tasarmlar da zelliklerin tutulduu dosyadr. Library Files (.LIB): Sembol ve cihaz ktphane dosyalardr.

2.2. SCHEMATC CAPTURE (ISIS) ORTAMI LE NELER YAPABLRZ? ISIS ortamn kullanarak; her trl elektronik devre izimi, simlasyonu ve analizini yapabiliriz.

ekil 2.4de rnek bir elektronik devre verilmitir. Bu devre ISISda izilmitir. Grdnz gibi devrede eitli elektronik devre elemanlar bulunmaktadr. Tm bu elektronik devre elemanlar ve ok daha fazlas ISIS ortam ktphanelerinde mevcuttur. Olmayann oluturmak ve ktphaneye eklemek de sizin yeteneinize kalmaktadr. Birok web sayfasndan ya da haber gruplarndan faydalanarak yeni ktphanelere (library) ulamak da yine sizlerin elinde! Ayrca ekil 2.4de verilen elektronik devreden de greceiniz gibi elemanlarn isimlerini ve deerlerini deitirmek de mmkndr.

ekil 2.4: Bir ISIS uygulamas.

Tasarm alannda oluturduunuz devreleri altrmak da ok kolaydr. Bu ilem bilgisayar ortamnda simlasyon olarak adlandrlmaktadr. Simlasyonu balatmak iin, On/Off dmelerinin yer ald Simlasyon kontrol paneli ara ubuu zerindeki:

ekil 2.5: Simlasyon kontrol paneli ekil 2.6: Run the simulation (Devreyi altr) ekil 2.7: Stop the simulation (Devrenin almasn durdur)

ekil 2.6da gsterilen dme kullanlr. Devrenin doru alabilmesi iin, devrede herhangi bir eksiin bulunmamas ve hatal balant yaplmam olmas gerekmektedir. Aksi takdirde, ISIS hata mesaj vermeden, devreyi o haliyle

12

altrrsa yanl sonular alnabilir.

Devrenin almasn durdurmak iin ise ekil 2.7de gsterilen dme kullanlr.

Tasarm (alma) alannda oluturduumuz devreyi simle etmek istediimizde Run the simulation dmesine tklandnda Simulation Errors sekmesi karmza gelir ise, devremizde bir hata vardr. (Hatann ne olduu, bu pencere ierisinde, krmz renkli satrlarla bildirilir). Bu pencere bize hatann nerede ve nasl bir hata olduunu bildirir. ISIS sekmesine tklayarak, hatamz dzeltip; devremizi tekrar altrmalyz.

Tasarm alannda oluturduumuz devrelere l ve test cihazlar balayarak her trl devre analizi yapabiliriz. Bu analizler ilerleyen konularda ele alnacaktr.

2.3. SCHEMATIC CAPTURE (ISIS) ORTAMI ANA MENS ISIS ortam ana mensnde 11 tane seenek bulunmaktadr. ekil 2.'de men ubuu grlmektedir.

ekil 2.8: ISIS ortam ana mens

Bu men seeneklerinden her birinin zerine farenin gstergesi ile gelip sol tkladnzda, o men alacak ve eitli seenekler ieren aa alr bir men karnza gelecektir.

2.3.1. File Mens

Windows altnda alan programlarn hemen hemen tamamnda File mens olmakta ve en bata yer almaktadr. ISIS ortam File mens altndaki seenekler ekil 2.9 'da grlmektedir.

File" mensnn altndaki seeneklerden, bazlar setiiniz zaman dorudan alr, bazlar ise seildiinde karnza bir iletiim penceresi getirecek ve sizin ynlendirmenizi bekleyecektir. Bu iki grubu, seeneklerin yanlarnda bulunan nokta ile ayrabiliriz. Yannda nokta bulunmayan seenekler dorudan almaktadr.

File mensndeki herhangi bir seenei altrmak iin iki yntem vardr. Bunlardan birincisi fare kullanmaktr. Fare gstergesini, altrmak istediiniz seenein zerine getirip, sol tklamanz yeterli olacaktr, ikinci yol ise klavyeyi kullanarak yapmaktr. Klavye zerinde bulunan yn tularn kullanarak mavi renkli bar ubuu altrmak istediiniz seenein zerine getirip Enter tuuna basmanz yeterli olacaktr.

New Project: Yeni bir proje dosyas oluturmak iin bu seenek kullanlr. lk blmde Yeni Bir Proje Dosyas Oluturma isimli konu altnda bu seenek ayrntl olarak aklanmtr.

Proteus Design Suite 8 programnda bir projede, ema izim ve simlasyon (yani ISIS) dosyas, PCB (yani ARES) dosyas ve Firmware ad verilen mikrodenetleyici yazlm dosyas bulunabilir. Bu dosyadan hangisinin ya da hangilerinin proje ierisinde olaca kullanc tarafndan belirlenir.

Tasarm alan zerinde bir devre varsa ve bu devrede deiiklikler yapldktan sonra New Project seenei altrlrsa, yeni bir proje dosyas oluturulmadan nce bu devredeki deiiklikleri kaydedip kaydetmeyeceimiz sorulur.

Open Project: Daha nce oluturmu olduunuz proje dosyasn armak iin bu seenek kullanlr. Bu seenek altrldnda, karmza bir iletiim penceresi gelecektir. Load Proteus Project File ad verilen bu iletiim penceresinden, arlacak olan proje dosyasnn nce konumu, sonra da dosya ad seilerek A butonuna tklamak, o proje dosyasnn arlmas iin yeterli olacaktr. Ayrca, klavyeden Ctrl + O tularna birlikte basmamz bu iletiim penceresini amak iin yeterlidir.

Open Sample Project: Proteus program ile birlikte yklenen, yani programn ierisinde gelen rnek proje dosyalarn amak iin bu seenek kullanlr. Bu rnek uygulamalar incelenerek hem Proteus program renilebilmekte, hem de kullancnn elektronik bilgisi artmaktadr. Bu seenek altrldnda karmza ekil 2.10da verilen pencere gelir. Bu iletiim penceresinde, Keywords ksmndan rnek uygulamann konusu, dier kutulardan ise alt kategorileri veya alternatif dier rnekler seilebilmektedir.

Import Legacy Project: Proteus 7 veya nceki versiyonlardan ISIS, ARES ya da VSM dosyasn projemize dahil etmek iin bu seenek kullanlr.

Save Project: zerinde allan Proteus projesini kaydetmek iin bu seenek kullanlr. lk defa oluturduunuz bir projeyi kaydetmek istediinizde bu seenei kullanrsanz, karnza Save Proteus Project File iletiim penceresi gelecektir. Bu iletiim penceresini kullanarak, projeyi bilgisayarnzda kaydedeceiniz konumu belirler ve projeye bir isim vererek kaydedebilirsiniz. Eer projeyi daha nce bir isimle kaydetmi iseniz, bu seenei altrdnzda, yaptnz deiiklerle birlikte ayn isimle tekrar zerine kaydetmi olursunuz. Klavyeden Ctrl + S tularna birlikte basmamz dosyay kaydetmek iin yeterlidir.

13

ekil 2.9 : File mens ekil 2.10 : Open Sample Project mens

Save Project As: Projenize bir isim vererek kaydetmenizi salar. zerinde alma yaptnz projeyi baka bir isimle kaydetmek iin de yine bu seenek kullanlr. Yukardaki seenekten fark, bu seenek her defa altrldnda Save Proteus Project File iletiim penceresi karnza gelir.

Explore Project Folder: Proje dosyalarnn kaydedildii klasrn ieriini grntleyerek karmza getirir. Sistem ayarlarnda deiiklik yaplarak, ierii grntlenecek olan klasr deitirilebilir.

Close Project: Ak olan, yani zerinde allan projeyi kapatmak iin bu seenek kullanlr.

Import Bitmap: Schematic Capture, yani ISIS ortam alma alanna PNG", BMP, JPEG veya GIF formatnda bir resim eklemek iin kullanlr. Bu seenek altrldnda karmza gelen iletiim penceresinden resim dosyas seilerek, A butonuna tklanr ve resim, alma alanna getirilir.

Import Section: Bu seenek ile daha nce yaplm bir almann, bir blm ya da tamam ( Export section seenei ile kaydedilmi olmas artyla) tasarm alanna arlarak dosyamza eklenebilir. Bu seenein kullanlmasndaki ama; yapm olduumuz almalarda, devrenin bir blm ya da tamam tekrar tekrar baka almalarda da kullanlyor ise yeniden oluturmak yerine hazr izimi kullanmak ve bylece zamandan tasarruf salamaktr.

Export Section: alma alanndaki almann bir blmnn ya da bir ksmnn daha sonra baka almalarda kullanlmak zere kaydedilmesini salar. Devremizin bir blmn kaydetmek iin; fare gstergesi blmn balang noktasna getirilir, sa tua basl tutar, fare gstergesini hareket ettirerek blok ierisine alrz ve daha sonra bu seenek aracl ile bir isim veririz. Bu blm tekrar baka bir almada kullanmak istediimizde ise Import Section seeneini kullanrz.

Export Graphics: alma alanndaki dosyamz grafik dosyas olarak kaydetmek iin kullanlr. Bu seenein alt seenekleri vardr ve resim dosyas formatn semek kullancnn elindedir (Proteus 8 ile gelen nemli bir yenilik de, bu seenek altnda bulunan ve alma alannda bulunan devre emasnn PDF dosya olarak alnabilmesidir).

ekil 2.13 : Export Graphics seenei ekil 2.14 : Export Bitmap iletiim penceresi

ekil 2.13den de grlecei gibi devremizi deiik grafik formatlarnda kaydetme imkanmz vardr. Bu seeneklerden en ok tercih edileni Export Adobe PDF File (yani PDF dosya) ve Export Bitmap dir. Export Bitmap seenei tercih edildiinde karmza ekil 2.14de gsterilen iletiim penceresi gelecektir.

Bu pencerede, tasarm alanndaki almamz resim dosyas olarak kaydedilmeden nce kullancnn yapmas gereken ayarlar mevcuttur. Scope blmnde; tasarm alannda bulunan cihazlarn, grafiklerin, aktif alann (yani sadece devrenin) ya da tasarm alannn tamamnn resim dosyas olarak kaydedilecei belirlenir. Resolution blmnde; almann hangi DPI (resim kalitesini ve boyutunu belirler) deerinde olaca belirlenir. Colours blmnde; resmin tek renk, 16 renk, 256 renk ya da ekranda grnd gibi kmas belirlenir. Rotation blmnde; resmin yatay m, dikey mi olaca belirlenir. Output To file blmnde ise resim dosyasnn kaydedilecei konum belirlenir ve pencerenin alt ksmnda bulunan OK butonuna tklanrsa ilem tamamlanm olur.

14

ekil 2.15: Export Adobe PDF File iletiim penceresi

Export Adobe PDF File seenei altrlrsa, karmza ekil 2.15de verilen pencere gelecektir. Bu pencere de; Scope blmnde; tasarm alannda bulunan cihazlarn, grafiklerin, aktif alann (yani sadece devrenin) ya da tasarm alannn tamamnn PDF dosyas olarak kaydedilecei belirlenir. Options blmnde; PDF olarak kaydedilecek olan dosyann renkli mi olaca (Color Output) ve PDF dntrme ilemi bittikten sonra Acrobatn altrlmas (Launch Acrobat) gibi tercihler belirlenir.

Rotation blmnde; almann yatay m, dikey mi olaca belirlenir. Output To file blmnde ise PDF dosyann kaydedilecei konum belirlenir OK butonuna tklanrsa ilem tamamlanm olur.

Tm bu anlatlanlar, kendiniz tasarm alannda bir devre oluturarak ya da Open Sample Project seenei ile hazr bir alma (dizayn/tasarm dosyas olan) ararak, tek tek deneyiniz ve sonular gzleyiniz, anlamanz ok daha kolay olacaktr!

Print Design: Tasarm alanndaki almay kda aktarmak iin kullanlr. Bu seenek altrldnda karmza ekil 2.16da gsterilen iletiim penceresi gelir.

ekil 2.16 : Print Design" iletiim penceresi

almamz kda aktarlmadan nce yaplmas gereken ayarlar vardr. Bu pencerede nemli olan hususlar; What To Print blmnde, kda tasarm alannda bulunan nelerin aktarlaca; Scale blmnde almann kda aktarlma boyutu (En uygun seenek Fit to pagedir, almay kdn tamamna yayar); Page Orientation blmnde, almann kda dikey mi yatay m aktarlaca belirlenmektedir. Print To File blmnde ise alma kda deil de PRN uzantl bir dosyaya aktarlr. Bu seenekler istenildii ekilde ayarlandktan sonra OK butonuna tklandnda almamz kda aktarlmaya balayacaktr.

Printer Setup: ISIS ortam Windows iletim Sistemi tarafndan tanmlanp yklenmi olan yazcy kullanmaktadr. ayet siz aktif olan yazcy deitirmek, yazc ayarlarn yapmak, kt boyutunu semek istiyorsanz bu seenei kullanabilirsiniz.

Printer Information: Bilgisayarnza bal bulunan yazcnn, her trl teknik ve grafik zellikleri detayl olarak listelenir.

Mark Output Area: Bu seenek tasarm alanndaki almann istenen blmnn kda aktarlmas iin kullanlr.

Mark Output Area seenei altrldktan sonra, tasarm alanndaki almamzn, print edilecek (kda aktarlacak) blm; fare gstergesi balang noktasna getirilip, sol tua basl tutularak, biti noktasna doru srklenerek seim ilemi yaplr. Yani print edilecek blm blok ierisine alnr. Daha sonra File mensnden Print Design seenei altrlarak karmza gelen pencereden Marked Area seenei iaretlenerek (blok ilemi doru yapld ise zaten iaretli gelecektir) ve dier ayarlar yaplarak OK butonuna baslr ve ilem tamamlanr.

Edit Project Descpriction: zerinde allan proje ile ilgili unutulmamas gereken (kaydedilecek) notlar veya aklamalar varsa bu seenek aracl ile not edilir. Bu seenek altrldnda karmza gelen pencerede nemli notlar veya aklamalar ve Save dmesine baslr (Bu kaydedilen aklamalar daha sonra yine ayn seenek kullanlarak grlebilir).

Exit Application: Proteus Design Suite 8 programndan kmak iin bu seenek kullanlr. Bu seenek altrldnda, proje dosyas zerinde deiiklik yaplm ve kaydedilmemi ise ekrana bir iletiim penceresi gelir ve deiiklikleri kaydedip kaydetmeyeceimiz sorulur. Bu seenein ksayol tular Alt+F4 tulardr.

Exit Application seeneinin altndaki seenekler ise zerinde allan projelerin (genellikle son 8 projenin) konumu ile ismini bize gstermekte ve bu projelerden birini tekrar armak istediimizde bize kolaylk salamaktadr.

2.3.2. Edit Mens

Edit, kelime anlam olarak dzenleme, deiiklik yapma gibi anlamlara gelmektedir. Bilgisayar literatrnde ise bu kelime; geri alma, yineleme, kopyalama, kesme, yaptrma vb. gibi ilemleri ifade etmektedir. Bu men tasarm alanndaki almamz ile ilgili kopyalama, kesme ve yaptrma gibi ilemleri yapmamz salar. ekil 2.17de bu mennn alt seenekleri grlmektedir.

15

ekil 2.17 : Edit mens

Undo Changes: Bu seenee her tklamada, srasyla son yaplan ilemleri geriye doru birer birer geri alr. Ksayol tuu Ctrl + Z tuudur. Bu seenein geri alabilecei maksimum ilem says; System - System Settings seeneklerinin altrlmas ile karmza gelen pencereden, Maximum Undo Level seeneinin karsnda bulunan deer ile belirlenir. (Default deeri 20dir.) Redo Changes: Son geri alnan ilemi tekrarlar, yani ilemi yeniden yapar. Ksayol tuu Ctrl + Y tuudur. Find and Edit Component: Tasarm alannda bulunan devredeki elemanlar dzenlemek iin bu seenek kullanlr. Bu seenee tklanr ve karmza gelen pencere ierisindeki kutuya elemann sembol (U1, R1, vb. gibi) ismi girilir ve OK butonuna tklanrsa, Edit Component yani eleman dzenleme penceresi karmza gelir. Ksayol tuu E harfidir. Select Ali Objects: Tasarm alannda bulunan devredeki elemanlarn tamam seili hale getirilir. Clear Selection: Tasarm alannda bulunan almada, elemanlarn biri, birka ya da tamam seili halde ise; bu seenek ile seim ilemi iptal edilir.

Cut To Clipboard: Seilen eleman ya da belirlenen alan bulunduu yerden kesip alr (kesilip alnan eleman ya da blok silinmez, Windows letim Sistemi panosuna alnr). Bir eleman semek iin ise fare gstergesi ile zerine gelinir ve sa tua baslr. Bir blok semek iin ise fare gstergesi, oluturulmak istenen bloun balang noktasna getirilir ve sa tua baslarak, bloun biti noktasna doru srklenir, bloun biti noktasna varldnda sa tu braklr. Eer bu ilemler doru yapld ise, seilen eleman ya da blok ierisinde kalan elemanlar krmz rengi almaldr.

Copy To Clipboard: Seilen elemann ya da belirlenen alann bir kopyasn alr (kopyalanan eleman ya da alan, Windows letim Sistemi panosuna alnr ve Paste from clipboard, yani yaptr seenei kullanlmadan grlemez).

Paste From Clipboard: Bu seenek Cut To Clipboard veya Copy To Clipboard seenekleri ile panoya alnan eleman ya da blou istenilen yere yaptrr. Bu seenek altrldnda panodaki eleman ya da blok, krmz renkli ve fare gstergesinin ucunda ekrana gelir ve onunla birlikte hareket eder. Bunun nedeni ise yaptrlacak alana gtrlmesi gerektiindendir. Gtrldkten sonra farenin sol tuuna baslr ve ilem tamamlanr.

ekil 2.18 : "Align Objects" penceresi

Align Objects: Tasarm alanndaki devre zerinde bulunan elemanlarn hizalanmas iin bu seenek kullanlr. Ksayol tuu Ctrl + A tulardr. Bu seenein aktif hale gelmesi iin, devre zerinde hizalanmas istenen eleman ya da elemanlarn seili olmas gerekir. Daha sonra bu seenek altrldnda karmza ekil 2.18de verilen pencere gelir ve bu pencereden hizalama tercihi seilerek OK butonuna baslr.

Send To Back: Birbirinin zerine istenilmeden veya istenilerek konmu olan elemanlardan seileni tekinin altna gnderir. Bir eleman yerine konmadan (yani st ste gelmeden) nce seilerek bu seenek altrldnda, o eleman hep altta kalr. Bu seenein ksayol tuu Ctrl + B tulardr.

Bring To Front: Birbirinin zerine istenilmeden veya istenilerek konmu olan elemanlardan seileni tekinin stne alr. Bir eleman yerine konmadan (yani st ste gelmeden) nce seilerek bu seenek altrldnda, o eleman hep stte kalr. Bu seenein ksayol tuu Ctrl + F tulardr.

Tidy Design: Bu seenek altrldnda, Eleman Kutusunda bulunan ve tasarm (alma) alannda hi kullanlmayan elemanlar silinir. Dolaysyla daha temiz ve derli toplu bir Eleman Kutumuz olur.

2.3.3. View Mens

Bu seenek adndan da anlalaca zere ISIS ortam ekran grnmn ayarlamak iin kullanlr. ekil 2.19da bu mennn alt seenekleri grlmektedir:

16

ekil 2.19 : View" mens

Redraw Display: Tasarm alannda bulunan almann ekran grntsn refresh (tazeleme) yapmak iin kullanlr. Bu seenei kullanmamzn, yani ekran grntsn tazelememizin sebebi ise; tasarm alannda bir devre olutururken yeni bir balant yaptmzda veya varolan bir balanty sildiimizde o an iin ekran grntmz olmas gerektii gibi grnmeyebilir, bu durumdan kurtulmak iin Redravv Display seenei kullanlmaktadr. Tasarm alannda alyor iken klavyeden R tuuna basmamz ekran tazelemek iin yeterli olacaktr. Toogle Grid: Tasarm alannda bulunan zgarann grnp/grnmemesini (ve eklini) bu seenek salar. Eer tasarm alannda noktal zgara grnyor iken bu seenek altrlrsa kare zgara, tekrar bu seenek altrlrsa zgara grnmez olur. Tasarm alannda alyor iken klavyeden G tuuna basmamz zgarann grnp/grnmemesi veya eklini belirlemek iin yeterli olacaktr.

Toogle False Origin: Tasarm alannda yeni bir orijin noktas tanmlamak iin kullanlr. ISIS ortam tasarm alan default orijin noktas, tasarm alannn tam orta noktasdr. Fakat kullanc isterse kendisi bu seenei kullanarak farkl bir orijin noktas tanmlayabilir. Bu ilemi yaparken; fare gstergesini tasarm alannda orijin noktas olarak tanmlayacamz yere getirir ve bu seenei altrrsak yeni orijin noktamz artk buras olur. Koordinatlar gsteren ve durum ubuunun sa tarafnda yer alan rakamlar ise krmz rengi alr, bu da bize orijin noktasnn kullanc tarafndan tanmlandn bildirir.

Ayrca bu seenek ktphaneye yeni bir eleman oluturup eklemek iin, kullanc tarafndan oluturulan elemann orijin noktasn belirlemek iin de kullanlmaktadr.

Toogle X-Cursor: Tasarm alan ierisindeki fare gstergesi eklinin belirlenmesinde bu seenek kullanlmaktadr.

Snap 10th - 50th - 0.1in - 0.5in: Fare gstergesinin, tasarm alan ierisinde, hareket admlarn belirler. Bu admlar grebilmek iin bu seenekleri kullandnzda koordinatlara bakmanz yerinde olur. Bu seeneklerin ksayol tular

srasyla Ctrl+F1, F2, F3 ve F4 tulardr.

Center At Cursor: Bu seenek altrldktan sonra tasarm alannda iken fare gstergesinin grnts deitikten sonra tasarm alannda farenin sol tuu ile herhangi bir yere tklandnda oras merkez seilir ve ekran o noktadan merkezlenir. Bu seenein amac tasarm alannda bulunan devrenin istediimiz blgesini ekranda merkezlemektir. Bu seenein ksayol tuu klavyede fonksiyon tular arasnda yer alan F5 tuudur.

Zoom In: Tasarm alannda bulunan almann ekran grntsn bytr (yani zoomlar). Bu seenein ksayol tuu F6 tuudur.

Zoom Out: Tasarm alannda bulunan almann ekran grntsn kltr. Bu seenein ksayol tuu F7 tuudur.

Zoom To View Entire Sheet: Tasarm alan lleri ne olursa olsun, ekranda tasarm alannn tamam gsterilir. Ksayol tuu F8 tuudur.

Zoom to Area: Tasarm alannda bulunan alma zerinde, seilen bir blmn bytlmesi (zoom'lama) iin kullanlr. Bu seenek altrldktan sonra tasarm alannda fare gstergesi ekil 2.17deki grntsn alr ve alma zerinde bir alan belirlenir. Alan belirleme ilemi bittikten sonra o ksm grnt olarak bytlr.

Toolbar Configuration: ISIS ortam ara ubuklarnn istenilenin ekranda gizlenip, grnmesini salar. Bu seenek altrldnda karmza ekil 2.2de verilen iletiim penceresi gelmektedir. Bu pencere ierisindeki onaylardan istediimizi kaldrp, OK" tuuna basarak ara ubuklarndan istenileni ekran zerinden kaldrabiliriz.

2.3.4. Tools Mens

Tools, kelime anlam olarak aralar demektir. ekil 2.20de bu mennn alt seenekleri grlmektedir.

ekil 2.20 : Tool mens ekil 2.21 : Search and Tag penceresi

Wire Autorouter: Otomatik balant aktif ya da pasif etme seeneidir. Aktif ise, ISIS ortam balant yollarn kendisi belirler; pasif ise kullancnn kendisi belirler (serbest izim). Ksayol tuu W harfidir.

17

Search & Tag: alma alannda bulunan ema da, verilen kriterlere gre arama yapar ve arama sonularna gre bulunan komponenti ya da komponentleri etiketler. Ayrca durum ubuunda ka adet komponent bulunduu ve etiketlendii hakknda bilgi verir. Ksayol tuu T" harfidir.

Bu seenek altrldnda karmza ekil 2.21de verilen pencere gelir. Bu pencerede arama yaplabilmesi iin iki kriter girmeniz gerekir. Bu kriterler:

Property (zellik): Bu kutuya arama yaplacak komponentin (elemann) zelliklerinden herhangi birisi girilir. Fakat bu kutuya girilen zellik, string (text) kutusuna yazlacak olan kriteri de belirler (aada verilen rnek bu durumu aklamaktadr).

String (Text): Bu kutuya girilecek olan kriter Property kutusuna yazlacak olan kritere gre belirlenir.

alma alanna birok komponentin bulunduu bir ema arn, Open Sample Project-VSM for 8051-CALC projesini arabilir veya yeni bir proje dosyas oluturabilirsiniz (zellikle ema da 7407 komponenti bulunmaldr). Bu ilemden sonra ise:

Tools - Search and Tag seeneklerini altrnz.

Property kutusuna DEVICE zelliini giriniz.

String kutusuna 7407 rakamlarn giriniz.

Matching Mode blmnden Equals i seiniz.

Search dmesine basnz.

Yukardaki ilemleri yapldktan sonra alt ksmda; alma alannda varsa eer, bulunan 7407ler sembol numaralar ile birlikte listelenir. Done" dmesine bastmzda tasarm alanna dnlr ve biraz nce listelenen elemanlar klandrlm bir grnmle bize gsterilir. Bu yaplan rnek ile daha iyi anlalaca zere bu seenek, belirlediimiz kriterlere gre arama yapar ve bulunan komponentleri vurgulayarak sonucu bize bildirir.

Search Mode blmnde (arama modu) bulunan seeneklere ksaca deinecek olursak;

New Search: Yeni arama yapmak iin kullanlr.

Add to List (OR Search): nceden yaplm bir arama sonular listesine, yeni yaplan arama sonular listesini de ekler.

Refine List (AND Search): nceden yaplm arama sonular listesi ile yeni yaplan arama sonularn AND (lojik VE) ilemine tabi tutar, bu ilem sonucunda kalanlar listeler.

Property Assigment Tool: zellik tanmlama seeneidir. Librarye eklemek iin tasarm alannda oluturulan elemana zellik tanmlamak iin kullanlr. Bu seenek altrldnda karmza ekil 2.22de gsterilen pencere gelir ve bu pencere aracl ile tanmlamalar yaplr. Ksayol tuu A harfidir.

Global Annotator: Tasarm alannda bulunan almada, seilen veya btn elemanlarn sembol numaralarn istenilen ekilde dzenlememizi salar. Bu seenek altrldnda karmza ekil 2.23'de verilen pencere gelmektedir:

Bu pencere de; Scope (faaliyet alan) ksmnda, btn dizaynlarda m yoksa sadece aktif alanda m numaralandraca belirlenerek OK butonuna tklanr.

ekil 2.22: Property Assigment Tool penceresi ekil 2.23: Annotator penceresi

ASCII Data Import Tool: Tasarm alannda bulunan almaya ASCII data dosyas eklemek iin kullanlr. Bu seenek ile mevcut eleman (ASCII) zelliklerinin ISIS dosyasna ya da sonradan oluturulan ktphane dosyasna aktarr.

18

ekil 2.24: "Electrical Rules Check penceresi

Electrical Rules Check: Tasarm alannda bulunan devrede elektriksel hata olup olmadna dair rapor verir. Karnza gelen ekil 2.24de gsterildii gibi, rapor penceresinin son satrnda No ERC errors found. mesaj varsa, devrenizde elektriksel hata yoktur demektir. ayet ERC errors found. mesaj gryorsanz, bu pencereyi kapatarak devrenizde elektriksel hata aramanz yerinde olacaktr!

ekil 2.25: Netlist Compiler penceresi

Netlist Compiler: Tasarm (alma) alannda bulunan devrenin balant listelerinin kt biimi, balant modu, kapsam, derinlii ve retilecek olan Netlist formatnn belirlenmesini salar. Bu amala karmza ekil 2.25de verilen Netlist Compiler diyalog penceresi gelir. Bu pencerede;

"Output blm; hat bilgilerinin nasl grntleneceini belirler. Bu blmde yer alan Viewer seenei netlist sonucunun bir metin editrnde grntlenmesini salarken, File(s) seenei netlistin bir dosyaya kaydedilmesini salar.

Mode blm; oluturulacak olan hat bilgilerinin eidinin seilmesini salar. Physical seenei hatlarn simlasyon amal kullanlacan; Logical seenei ise, hatlarn bask devre amal kullanlacan belirler.

Scope blm; hiyerarik bir tasarm szkonusu ise, hangi tasarm iin netlist oluturulacan belirler. Current Sheet seenei aktif olan tasarm alanndaki devrenin netlistini hazrlamada; Whole Design seenei ise tm tasarm iin netlist hazrlamada kullanlr.

Depth blm ise derinlik seviyesi semek amacyla kullanlr.

Format blm; oluturulacak Netlist dosyasnn formatn belirlemek amacyla kullanlr. Netlist dosyasnn default olarak format SDF" dir. ayet ARESden farkl bir programda bask devre izdirilmek isteniyorsa uygun olan format seilmelidir.

Tasarm alannda bulunan devrenin otomatik olarak baskl devresini karabilmek iin Netlist ayarlarnn ok iyi yaplmas gerekir. Bu ayarlar yaplan almaya gre deiiklik arz eder. Model Compiler: Simlasyon iin, yeni model dosyalarnn derlenmesini salar.

2.3.5. Design Mens

ekil 2.26: "Design" mens

Bu men alma (tasarm) alannn dzenlenmesi ile (balk, dokman no, revizyon, yeni tasarm alan oluturma, var olan tasarm alann silme, tasarm alanlar aras gei, vb. gibi) ilgili ilemleri yapmak iin kullanlr. Bu men altrldnda ekil 2.26'da gsterilen alt seeneklere sahip olduu grlr.

ekil 2.27: Edit Design Properties penceresi

Edit Design Properties: Bu seenek proje ierisinde bulunan ISIS (ema) dosyamza; isim, dokman numaras, revizyon numaras ve aklamalar eklemek iin kullanlr. Bu seenek altrldnda ekil 2.27'de gsterilen pencere karmza gelmektedir. Bu pencerede;

Filename: ISIS ortamnda zerinde altmz proje dosyasnn yolu (path) ve ismi gsterilir.

Title: emann bal girilir. Bu balk dosya raporlarnda, netlist karmada, vb. gibi ilemlerde kullanlr.

Doc. No: Dokman numaras girilir.

Revision: Revizyon numaras girilir.

Author: almay yapan kiinin ismi girilir.

Netlisting Options ksmndaki Global Power Nets seenei g (besleme) pinlerinin yerel olarak m, yoksa tm

19

tasarm iin mi atanacan belirler. Cache Model Files seenei onayl iken model dosyalar da tasarmla birlikte kaydedilir.

Edit Sheet Properties: Bu seenek aktif olan (zerinde alma yaplan) tasarm (alma) alanmza balk ve isim vermek iin kullanlr. Bu seenek altrldnda karmza ekil 2.28de gsterilen pencere gelir. Bu pencerede;

Sheet Title : Tasarm alan bal girilir.

Sheet Ordinal : Tasarm alan sralamas.

Annotator Init : Automatic annotation" iin, yani otomatik sembol numaralar iin balang deeri girilir.

Non-physical sheet" seenei simlasyon iin model oluturulurken onaylanmaldr. Bu durumda hiyerarik tasarmlarda katman zerindeki elemanlar hat listesine dhil edilmi olacaktr. Bask devre izimi iin tasarlanan devrelerde bu seenek onaylanmamaldr.

External .MOD file seenei onaylanarak tasarmn harici bir mod dosyasna aktarlmasn salar. Bu zellik sayesinde alt katman tasarmlar birden fazla tasarmda da kullanlabilirler.

ekil 2.28: Edit Sheet Properties penceresi ekil 2.29: Edit Design Notes penceresi

Edit Design Notes: Tasarm alannda yaplan alma ile ilgili unutulmamas gereken (kaydedilecek) notlar veya aklamalar varsa bu seenek aracl ile not edilir. Bu seenek altrldnda karmza ekil 2.29da gsterilen ve Windows Not Defteri ne benzeyen bir pencere gelir. nemli notlar veya aklamalar bu pencere ierisine yazlr ve OK dmesine baslr. (Bu kaydedilen aklamalar daha sonra yine ayn seenek kullanlarak grlebilir.)

Configure Power Rails: alma alannda oluturulan devre emasnda; NETLIST ileminin tam olarak yaplabilmesi iin, besleme (VCC, GND, VDD, VSS, VEE, vb. gibi) ayarlarnn yaplmasn salar.

New (Root) Sheet: Proje dosyas ierisinde, yeni bir tasarm alan (katman) aar (ekil 2.30). Design mensnden dorudan ya da Goto Sheet penceresi (ekil 2.32) aracl ile istenilen tasarm alanna geilir.

ekil 2.30: Tasarm alanlar aras gei ekil 2.31: Tasarm alannn silinmesi

Remove/Selete Sheet: Bir proje dosyasnda ISIS ortamnda birden ok tasarm alan ile allyor ise, bu seenek kullanlarak allan (aktif olan) tasarm alan (dizayn dosyasndan) kaldrlr (yok edilir). Bu seenek kullanldnda, ekil 2.31de gsterilen uyar mesaj kullancya bildirilir ve aktif alma alannn silinecei hatrlatlr. Bu mesaja Yes cevab verilirse ilem tamamlanm olur.

Goto Previous Root or Sub-sheet: Bir proje dosyasnda, ISIS ortamnda birden ok tasarm alan (katman) ile allyor ise, bu seenek kullanlarak, bir nceki numaral tasarm alanna geilir. (Burada kasdedilen bir nceki tasarm alan, bir nceki allan tasarm alan deildir.) Bu seenein ksayol tuu Page Up tuudur.

Goto Next Root or Sub-sheet: Bir proje dosyasnda, ISIS ortamnda birden ok tasarm alan (katman) ile allyor ise, bu seenek kullanlarak bir sonraki numaral tasarm alanna geilir. Bu seenein ksayol tuu Page Down tuudur.

Exit to Parent Sheet: Bir proje dosyasnda, ISIS ortamnda birden ok tasarm alan (katman) ile allyor ise, bu seenek kullanlarak allan katmandan ana tasarm alanna dnlr. Bu seenein ksayol tuu Ctrl + X tulardr.

ekil 2.32: Goto Sheet penceresi

Goto Sheet: Bir proje dosyasnda, ISIS ortamnda birden ok tasarm alan ile allyor ise, istenilen tasarm alanna (katmana) gemek iin bu seenek kullanlr. Bu seenek altrldnda karmza gelen pencereden (ekil 2.32) istenilen tasarm alan seilir ve OK dmesine baslr.

20

2.3.6. Graph Mens

Tasarm alannda bulunan almamza grafik eklemek, var olan grafii dzenlemek, vb. gibi ilemleri bu men aracl ile gerekletirebiliriz. Bu mennn alt seenekleri ekil 2.33de gsterilmektedir.

Edit Graph: Tasarm alannda oluturulmu olan grafii dzenlemek iin kullanlr. Bu seenek altrldnda karmza ekil 6.14deki gibi bir pencere gelir. Bu grafik dzenleme penceresindeki bilgiler, grafiin zelliine gre deiir.

Add Traces: Tasarm alannda bulunan grafie izleme noktas veya noktalar eklemek iin kullanlr. Ksayol tuu Ctrl+T dir. Bu seenein altrlabilmesi iin, tasarm alannda bir grafik komponentinin (elemannn) olmas gerekmektedir. Bu seenek altrldnda karmza ekil 6.15de verilen Add Transient Trace penceresi gelir ve bu pencere kullanlarak, grafiimiz iin izleme noktalar seilir.

ekil 2.33: "Graph mens

Simulate Graph: Tasarm alannda bulunan devrede deiiklik yaplm, bu deiiklik grafii etkiliyorsa bu seenek kullanlarak grafik tekrar oluturulur. Yani bu seenek ile grafiin simle ilemini tasarm alanndaki devrenin en son haline gre tekrar yapmas istenir. Ksayol tuu Space tuudur.

View Simulation Log: Tasarm alannda oluturulan grafik Simulate Graph seenei ile simle ilemini yaptktan sonra bu seenek altrldnda, simlasyon ile ilgili bilgiler veren bir pencere (SMULATON LOG penceresi) karmza gelmektedir. Bu seenein ksayol tuu Ctrl + V dir.

Export Graph Data: Bu seenek tasarm alannda bulunan grafiin zamana bal olarak matematiksel verilerini bir dosya olarak kaydetmek iin kullanlr.

Clear Graph Data: Grafikte oluan verileri silmek ve grafik simlasyonunu en batan yaptrmak iin kullanlr.

Verify Graphs: Tasarm alannda oluturulan grafiklerin uygunluk analizini yapar. Bu seenek ncelikle, kodunda yaplan deiiklikler sonras uygulamann btnnn yeniden testine ihtiya duyulan mikrodenetleyici tabanl uygulamalarda kullanlr.

Verify File: Bu seenek, ayn grafik ile ilgili daha nce alnm birok sonucu karlatrr ve doruluunu kantlar. Ancak daha nce alnan sonular ile sonradan alnan grafik sonular (ya da grafik bulunan dosyalar farkl isimlerle ayn klasre kaydedilmek art ile) karlatrlr. Bu karlatrma sonucunda bir rapor hazrlanr ve kullanc bilgilendirilir.

NOT: ekil 2.33'de grlecei zere; tasarm alannda herhangi bir grafik oluturuldu ise bu grafiin ad Graph" mensnn en altna yerleecektir. Bu seenein zerine tklandnda grafik daha iyi grntlenmek ve incelenmek iin bir pencere ierisinde bytlecek ve bu pencere aracl ile grafik zerinde ilemler (dzenleme, x ve y ekseni adm belirleme, grafii eksenler zerinden kltme - bytme, kaydetme, renklerini ayarlama, vb. gibi) yaplabilecektir.

2.3.7. Debug Mens

Bu men; tasarm alannda bulunan devrenin almas, durdurulmas, adm adm altrlmas, vb. gibi ilemlerin yaplabilmesi iin kullanlmaktadr. Bu men genellikle mikrodenetleyici tabanl devre simlasyonlarnda kullanlmaktadr. Bu mennn iyi anlalabilmesi iin iki durumda incelenmesi gerekir. Bu iki durumdan birincisi: ekil 2.34de grld zere, tasarm alannda bulunan devrenin altrlmadan nceki durumu; ikinci durum ise: ekil 2.35'de grld gibi, tasarm alannda bulunan devrenin altrldktan sonra ki durumu. Devre alyor iken menmzn altna devremizle ilgili olan bir takm seenekler daha eklenecek ve bu seenekler tasarm alannda bulunan devrenin zelliine gre deiiklikler gsterecektir.

ekil 2.35de gsterilen Debug mens tasarm alannda Microchip irketinin retmi olduu PIC16F877 eleman kullanlyor iken elde edilmitir.

21

ekil 2.34: Tasarm alannda bulunan devre altrlmadan nceki Debug" mens

ekil 2.35: Tasarm alanndaki devre altrldktan sonraki Debug mens

Start VSM Debugging: Tasarm alannda bulunan devreyi adm adm incelemek zere altrr ve hemen pause yapar. Hata ayklama maksadyla kullanlr. Bu seenein ksayol tuu Ctrl + F12 dir.

Pause VSM Debugging: Tasarm alannda bulunan devrenin almasna ara verir (Devrenin almas o anda durur ve devre Start VSM Debugging yapld anda devrenin almas kald yerden devam eder). Ksayol tuu klavyede bulunan Pause tuudur.

Stop VSM Debugging: Tasarm alannda bulunan devrenin almasn durdurur. Devrenin almas tekrar Start VSM Debugging yapldnda simlasyon ilemi batan balar. Ksayol tuu Shift + Pause tulardr.

Run Simulation: Simlasyonun balatlmasn salar. Ksayol tuu F12 tuudur.

Run Simulation (no breakpoints): Devrenin almas istenirken, baz noktalarda Breakpoints , yani kontrol noktalar kondu ise; bu kontrol noktalarn grmezden gelerek devreyi altrr. (Run Simulation seenei ile simlasyon ilemi balatld ise, devrenin almas bu alma noktalarnn her birinde durur.) Bu seenein ksayol tuu Alt + F12 tulardr.

Run Simulation (timed breakpoint): Bu seenek altrldnda karmza aadaki pencere gelir ve bu pencerede "Time to execute in seconds yazan blme bir zaman dilimi (saniye olarak) girilir, OK butonuna tklanr ve devre altrlrsa, devrenin almas o girilen sre sonunda durdurulur. Yani bu seenek, devrenin ne kadar sre alacan belirlemektedir.

ekil 2.36: Devrenin zamana bal olarak durdurulmas

ekil 2.36da grlen pencerede, tasarm alannda bulunan devrenin almasna 1 saniye sonra ara verilir (o anda durdurulur).

Step Over Source Line: Tasarm alannda bulunan devre, hata ayklama ilemi iin, adm adm ileri doru altrlr. Bu seenein ksayol tuu F10 tuudur.

Step Into Source Line: Aktif olan fonksiyonu (veya altprogram [subroutine]) ileri altrr. Ayrca bu seenek, kaynak popup penceresi ak (aktif) iken kullanlabilir. Ksayol tuu F11" tuudur.

Step Out from Source Line: Hata ayklama modundan karak animasyonun devamn salar. Bu seenein ksayol tuu Ctrl + F11 tulardr.

Run To Source Line: Bu seenek simlasyonu, krsrn o anki pozisyonuna ulaana dek altrr. Ayrca bu seenek, kaynak popup penceresi ak (aktif) iken kullanlabilir. Bu seenein ksayol tuu Ctrl + F10 tulardr.

Animated Single Step: Bu seenek srekli tek admlk animasyon yaplmasn salar.

Reset Debug Popup Windows: Bu seenek altrldnda, VSM simlasyon pencereleri orijinal (default) ayarlarna dner.

22

Reset Persistent Model Data: Eprom ve eeprom serisi komponentlerde veriyi resetler. Yani simlasyon ilemi baladktan sonra epromlarn ierii deiti ise, bu seenek altrldktan sonra epromlarn ierii simlasyonun balad andaki deerini alr.

Configure Diagnostics: Tasarm alannda bulunan devre ile ilgili olmak zere, ISIS ortamnn yapaca simlasyon ve tasarm alannda bulunan programlanabilir entegrelerin simlasyonu ile ilgili ayarlar yaplr. Bu seenek altrldnda karmza ekil 2.37'de verilen pencere gelir. Bu pencereden de grlecei zere, tasarm alannda bir PIC16F877 mikrodenetleyicisi bulunmakta ve istenirse bu mikrodenetleyicinin TIMER0 donanm modl disable (pasif) edilebilmektedir.

ekil 2.37: Configure Diagnostics penceresi

Enable Remote Debug Monitor: VSM simlasyonu iin Virtual Debug Monitor aktif eder. Yani, hata ayklama ileminde kullanlmak zere harici bir grntleme aygt kullanlmasna imkn salar.

Horz. Tile Popup Windows: ISIS ortam ierisinde ak bulunan pencereleri, ekran yatay kaplayacak ekilde yerletirir.

Vertical Tile Popup Windows: ISIS ortam ierisinde ak bulunan pencereleri, ekran dikey kaplayacak ekilde yerletirir.

Tasarm alanndaki devre alyor iken Debug mens altnda oluan seenekler;

Simulation Log: Bu seenek devre altrldktan sonra seilebilir. Bu seenek bize, devre simlasyonunun almas ile ilgili (netlist, spice models, devrenin derlenmesi, besleme hatalar, vb. gibi) bilgiler verir.

Watch Window: Bu seenek altrldnda izleme penceresi adn verebileceimiz pencere karmza gelir. Bu pencere aracl ile devremiz ile ilgili izleme noktalar ve breakpoints ad verilen kontrol noktalar oluturabiliriz.

2.3.8. Library Mens

Library, kelime anlam olarak ktphane demektir. Adndan da anlalaca gibi bu men, ktphane ile ilgili ilemleri yapmamz salar. Eleman arma, eleman oluturma, ktphaneyi dzenleme, vb. gibi ilemleri kapsar. ekil 2.38de bu mennn alt seenekleri grlmektedir.

ekil 2.38: Library mens ekil 2.39: Ktphaneden eleman arma

Pick parts from libraries: Ktphanede bulunan mevcut eleman klflarn seilen zellikler erevesinde ismi ile ararak, seilen klfn malzeme kutusuna alnmasn veya malzeme kutusunda ayn isme sahip bir klf mevcutsa seilen eleman klfnn bununla yer deitirmesini salar. (Ksaca; ktphaneden malzeme arr.) Ksayol tuu P harfidir. Bu seenek altrldnda karmza ekil 2.39de gsterilen iletiim penceresi gelmektedir.

ekil 2.39da verilen pencerede, Keywords yazan kutu ierisine, eleman kutusuna arlacak olan elemann ismi yazlr (elemann ismi yazlmaya balar balamaz); sa taraftaki Results penceresi ierisinde ka adet o isimli eleman varsa listelenir. Match Whole Words seenei onaylanrsa; yalnzca Keywords kutusuna yazlan ifade, yani eleman tam ismi ile aranr ve listelenir. Arama sonularnn listelendii Results blmnden, istenilen elemann zerine ift tklanarak veya OK dmesine baslarak Eleman Kutusu na alnr.

Bu pencereyi daha ayrntl inceleyecek olursak:

Keywords: arlacak elemann ismi yazlr.

Match Whole Words: Keywords kutusuna yazlan yaz, elemann tam ismi mi, yoksa bu harflerle mi balyor tercihi yaplr. Onaylandnda, eleman tam ismi ile aranr ve varsa listelenir.

Category: Aranan elemann varsa kategorileri listelenir.

Sub-category: Aranan elemann varsa alt kategorileri listelenir.

Manufacturer: retici irket veya irketler listelenir.

23

Results: Bulunan eleman veya elemanlar bu blmde listelenir. o Device: Bulunan elemann ismi, o Library: Bulunan elemann hangi ktphanede olduu, o Description: Bulunan elemann ksa aklamas verilir.

Schematic Preview: Results blmnde listelenen elemanlardan birisi seildiinde, ematik sembol grntlenir.

PCB Preview: Results blmnde listelenen elemanlardan birisi seildiinde, (varsa) PCB sembol grntlenir.

Make Device: Ktphaneye yeni eleman oluturup eklemek iin kullanlr.

Make Symbol: Yeni sembol oluturulmasn salar.

Packaging Tool: Ktphaneye eklemek iin oluturulan yeni eleman, paketlenerek ktphaneye alnr.

Decompose: Ktphanede varolan bir eleman tasarm alanna ardktan sonra, ayrtrmak (text, box, pin, pin number, vb. gibi) iin kullanlr (yani, seilen elemann bileenlerine ayrlmasn salar). Eleman bileenlerine ayrmann nedeni; bu elemandan faydalanarak yeni bir eleman yapmay ya da bu elemana yeni zellikler kazandrmay salamaktr. Bu seenei kullanabilmek iin; nce tasarm alanna eleman arlr. Daha sonra fare gstergesi zerine getirilip sa tklanarak eleman seilir ve krmz renk almas salanr. Bu ilemlerden sonra Decompose seenei altrlrsa eleman ayrtrlm olur.

Compile To Library: Oluturulan yeni eleman ktphaneye derlenir.

Place Library: Herhangi bir ktphane dosyas seilerek, bu ktphane ierisinde bulunan elemanlar DEVICES elemanlar kutusuna alnr. Tasarm alannda ise seilen bu ktphanedeki tm elemanlar grntlenir.

Verify Packagings: Ktphaneye paket olarak yerletirilen elemanlarn doru olarak yerletirildii test edilir. Yani, seilen elemanlarla ilgili klf bilgilerini dorular. Eer eleman klf ile ilgili bir hata yoksa bunu belirten bir mesaj ekrana gelecektir.

ekil 2.40 : Library Manager" sekmesi

Library Manager: Ktphane ile ilgili her trl ilem (yeni ktphane oluturma, dzenleme, silme, ktphaneler aras eleman aktarm, vb. gibi) bu seenek araclyla yaplr. Bu seenek altrldnda karmza ekil 2.40da gsterilen sekme gelmektedir.

2.3.9. Template Mens

Bu men, tasarm alannn ve tasarm alannda bulunan her eyin (zgarann, yollarn, grafiklerin, asenin, kutularn, textlerin, vb. gibi) rengini, yazlarn yaz tipi ile bykln, yollarn kalnln vb. gibi ilemleri yapar. Bu mennn alt seenekleri ekil 2.41de gsterilmektedir.

Goto Master Sheet : Master , ana tasarm alanna gemek ve dzenleme yapmak iin kullanlr.

ekil 2.41 : Template mens

24

ekil 2.42 : Edit Design Defaults penceresi

Set Design Colours: Tasarma ilikin renk ve font ablonlarnn ayarlarnn yaplmasn salar. Yani bu seenek, dizayn (tasarm) alannn rengini ve animasyon (simlasyon) srasnda oluan sinyal renklerini ayarlamak iin kullanlr. Bu seenek altrldnda ekil 2.42de gsterilen pencere karmza gelir: Bu pencere ayrntl olarak incelenecek olursa;

Colours grubunda;

Paper Colour: Tasarm alan rengi ayarlanr.

Grid Colour: Izgara rengi ayarlanr.

Work Area Box Colour: Tasarm alan n grn ksmnda, alma alan kutusunun rengi ayarlanr.

World Box Colour: Tasarm alann evreleyen izginin rengi ayarlanr.

Highlight Colour: Tasarm alannda bulunan devrede seilen (fare sa tuu ile) komponentin alaca rengi ayarlar.

Drag Colour: Tasarm alannda bulunan devrede bir komponent srklenirken alaca rengi ayarlar.

Animation grubunda (Bu ayarlar devrenin simlasyonu esnasnda grlebilir);

Positive Colour: Pozitif potansiyele sahip olan yollarn rengi ayarlanr.

Ground Colour: GND (ase) potansiyeline sahip yollarn rengi ayarlanr.

Negative Colour: Negatif potansiyele sahip olan yollarn rengi ayarlanr.

Logic 1 Colour: Logic 1 seviyesi rengi ayarlanr.

Logic 0 Colour: Logic 0 seviyesi rengi ayarlanr.

Logic? Colour: Devaml deien logic seviye rengi ayarlanr.

Hidden Objects grubunda;

Show hidden text: Onaylanrsa, gsterilemeyen (gizli) yazlar gsterir.

Show hidden pins: Onaylanrsa, gsterilemeyen (gizli) pinleri gsterir.

Hidden Colour: Gsterilmeyen yaz ve pin rengi ayarlanr.

Font Face for Default Font grubunda; tasarm alannda bulunan yazlarn (sembol, deer, vb. gibi) yaz tipi seilir.

Set Graph & Trace Colours: Bu seenek grafik ile ilgili renk ayarlarn yapmak iin kullanlr. Bu seenek altrldnda ekil 2.43deki pencere karmza gelir.

ekil 2.43: Graph Colour Configuration penceresi

General Appearance grubunda;

Graph Outline: Grafik kenar izgi ve blme izgisi renkleri ayarlanr.

Background: Grafik arka plan rengi ayarlanr.

Graph Title: Grafik balk rengi ayarlanr.

Graph Text: Grafik yaz renkleri ayarlanr. Analogue Traces grubunda; analog sinyal renkleri ayarlanr.

Digital Traces grubunda; dijital sinyal renkleri ayarlanr.

Set Graphics Styles: 2D grafiklere ilikin biim ve renk ayarlarnn yaplmasn salar. Yani, global (analiz grafikleri haricindeki dier grafikler; yeni oluturulacak eleman, pin, port, sub-circuit kutusu, vb. gibi) grafik stillerini ayarlamak iin kullanlr. Bu seenek altrldnda, ekil 2.44deki pencere karmza gelir.

25

ekil 2.44 : Edit Global Graphics Styles penceresi

Bu pencereyi ayrntl olarak inceleyecek olursak;

Style ksmnda; grafiin stili, yani hangi grafik ayarnn yaplaca belirlenir ve u grafik stilleri mevcuttur: Component, Pin, Port, Marker, Actuator, Indicator, Vprobe, Iprobe, Tape, Generator,

Terminal, Subcircuit, 2D Graphic, Wire Dot, Wire, Bus Wire ve

kullanc tarafndan oluturulan stiller.

Line Attributes grubunda;

Line style: izgi (grafii evreleyen) stili seilir.

Width: izgi kalnl ayarlanr.

Colour: izgi rengi ayarlanr. Fiil Attributes grubunda;

Fiil style: Grafiin iini belirlenen stille doldurur.

Fg. Colour: Grafiin iini dolduran stilin rengi ayarlanr.

Use Bk. Colour: Arka plan rengi kullanlaca onaylanr.

Bk. Colour: Arka plan rengi ayarlanr.

Sample ksmnda; yukarda yaplan ayarlara gre oluan grafiin n izlemesi gsterilir.

New butonu ile kullanc kendisi yeni bir grafik stili oluturabilir.

Set Text Styles: Yaz font, ebat ve renklerine ilikin ayarlarn yaplmasn salar. Yani, tasarm alannda oluturulan devrede bulunan elemanlarn sahip olduu text (yazlarn)lerin yaz tipini, yksekliini, rengini ve efektifini ayarlamak iin kullanlr. Bu men altrldnda karmza ekil 2.45de gsterilen Edit Global Text Styles penceresi gelmektedir.

ekil 2.45: Set Text Styles penceresi ekil 2.46:Set Graphics Text" penceresi

Style ksmnda; ayar yaplacak (dzenlenecek) olan biim seilir.

Font face ksmnda, yaz tipi seilir.

Height ksmnda yaznn ykseklii seilir.

Colour ksmnda yaznn rengi seilir.

Effects ksmnda yazya eitli efektler verilebilir. Set 2D Graphics Defaults: 2D grafiklere ilikin yazlarn font, konum ve ebat ayarlarnn yaplmasn salar. Bu seenek altrldnda karmza ekil 2.46'de verilen dzenleme penceresi gelir ve bu pencere kullanlarak ayarlar yaplr. Bu pencerede;

Font face ksmnda, yaz tipi seilir.

Text Justification ksmnda, grafik zerinde yatay ve dikeyde bulunan yazlarn hizalamas yaplr.

Effects ksmnda yazya eitli efektler verilebilir.

Character Sizes ksmnda yaznn ykseklik ve genilii ayarlanr. Set Junction Dot Style: Bu seenek, tasarm alannda oluturduumuz devrede kullanlan balant noktalarnn ayarlarn yapmak iin kullanlr. Bu seenek altrldnda ekil 2.47de gsterilen pencere karmza gelmektedir.

ekil 2.47 : Configure Junction Dots penceresi

26

Bu pencerede;

Size; Balant noktalarnn bykl ayarlanr. Shape grubunda;

Square: Balant noktalarnn eklini kare olarak ayarlar.

Round: Balant noktalarnn eklini yuvarlak olarak ayarlar.

Diamond: Balant noktalarnn eklini baklava dilimi olarak ayarlar. Apply Styles From Template:

ekil 2.48: Apply Styles From Template" penceresi

Bu seenek, Proteus program ile birlikte yklenen ISIS ortam tasarm alan ablonlarndan seileni altmz tasarm alanna uygular. Bu seenek altrldnda karmza gelen (ekil 2.48) pencereden ablon dosyas seilir ve A butonuna tklanrsa, bu ablon ayarlar o anda allan dosyaya uygulanr.

Kendimize zel bir ablon hazrladk ise; bu ablon Template - Save Design as Template seenekleri kullanlarak bir isim altnda kaydedilir ve dier btn almalarda Apply Styles From Template seenei ile arlarak kullanlabilir.

Save Design as Template: Schematic Capture (ISIS) ortamnda tasarm alan zerinde yapm olduumuz her trl dzenleme; grafik stilleri, yaz stilleri, renkler, balant noktalar genilii, zgara ayarlar, alma sayfas genilii ayar, vb. gibi ayarlar bu seenek kullanlarak bir dosyada saklanabilir. Bu seenek altrldnda karmza (ekil 2.48deki gibi) Windows dosya kaydetme penceresi gelir ve kaydedilen konum olarak;

C:\Program Files\Labcenter Electronics\Proteus 8 Demonstration\Templates

klasr ierisine bir isim verilerek DTF uzantl olarak kaydedilir. Daha sonra bu kaydedilen ayarlar, Template - Apply Styles From Template seenekleri altrldnda yeni bir tasarm alan oluturulurken kullanlabilir.

2.3.10. System Mens

Bu men ISIS ortamnn sistem (animasyon, simlasyon, editr, sayfa, ksayol tuu, vb. gibi) ayarlarn yapmak iin kullanlr. Bu mennn alt seenekleri ekil 2.49da gsterilmektedir.

System Settings: Bu seenek altrldnda karmza ekil 1.6'da verilen pencere gelir. Bu pencere zerinde bulunan sekmelerle, Proteus program sistem ayarlar yaplmaktadr.

ekil 2.49 : System" mens ekil 2.50:Set Display Options penceresi

Text Viewer: Hata, simlasyon log, vb. gibi mesajlar gsterir.

Set Display Options: Bu seenek altrldnda karmza ekil 2.50deki pencere gelir ve bu pencere aracl ile ISIS ortam ekran zellikleri ile ilgili ayarlar yaplr. Bu pencere aracl ile yaplabilecek olan ayarlar aada verilmitir:

Graphics Mode: allan bilgisayarn garfik modu tercihi yaplr. rnein OpenGL desteine sahip ekran kartl bir bilgisayarda bu seenek onaylanr.

Auto-Pan Animation: Problemsiz bir animasyon iin imkn salar.

Highlight Animation: Animasyon hz ayarlar yaplr. Set Keyboard Mapping: Bu seenek, ISIS ortam ana men alt seeneklerine ksayol tular tanmlamak iin kullanlr. Bu tanmlama ilemi, ekil 2.51de gsterilen pencere aracl ile yaplmaktadr.

27

Bu pencerede;

Command Groups : Alt seeneklerine ksayol tuu atanacak ana men seilir.

Available Commands : Ksayol tuu atanacak seenek belirlenir.

Key sequence for selected command : Atanacak ksayol tuu ya da tular girilir,

ekil 2.51: Edit Keyboard Map" penceresi ekil 2.52 : Edit Keyboard Map penceresi

Set Property Definitions: Bask devre iin klf yaplarn, simlasyon modelleri iin ise parametreleri zelletirmek amacyla kullanlr (ekil 2.52). ISIS ortam ktphanesine yeni elemanlar olutururken, oluturulacak olan elemanlarn genel tanmlama ayarlar yaplr.

Set Sheet Sizes: Schematic Capture (ISIS) ortamnda, tasarm alan boyutlar ayarlanr. Hiyerarik tasarmlarda, yani birden ok alma sayfas ile yaplan projelerde, bu seenek aktif olan alma sayfasnn boyutlarn ayarlar. Bu seenek altrldnda karmza ekil 2.53daki pencere gelir ve bu pencere aracl ile istenilen boyut seilir.

ekil 2.53: Sheet Size Configuration" penceres