prova d'aranès. avaluació d'educació primàr

avaluació educació primària curs 2009-2010

aranèscompetència lingüística:

instruccions

Entà hèr aguesta pròva eth materiau qu’as de besonh ei un boligraf.

Prumèr escotaràs un dictat e auràs de completar es espacis en blanc.

Ara seguida auràs de liéger atentamente uns tèxtes e respóner a ues qüestions sus çò qu’as liejut.

Fin fianu auràs d’escríuer un tèxte sus eth tèma que se te demane.

Traparàs diferenti tipes de qüestions entà respóner. Era màger part les responerás en tot mercar tamb ua X eth quadre que penses qu’ei corrècte. En d’autes, auràs de marcar tanben tamb ua X s’era frasa ei vertadèra o faussa e en bèra ua aurás d’escríuer ua paraula.

Respon tan ben coma sapigues cada qüestion. S’ac as de besonh, pòs tornar a liéger es tèxtes e es qüestions.

EXEmPlE 1

Eth solei ei:

a. Ua planeta

b. Un satélite

c. Ua estela

d. Ua asteroide planeta

EXEmPlE 2

Segon eth tèxte: ¿en quin orde corrècte se succedissen es hèts?

A. Se desvelhèc tard e se lheuèc rapidament.

B. Arribèc a tiemps entà cuélher eth bús.

C. Encara non auien daurit era pòrta dera escòla.

D. En casa, non prenec arren entà esdejoar.

a. D C B A

b. A B C D

c. A D B C

d. D A B C

Sonque i a ua responsa corrècta entà cada qüestion. Se t’enganhes pòs tachar-la e mercar tamb claretat era naua responsa.

As 45 menutes entà hèr era pròva. lieg atentiuament es tèxtes e es qüestions entà respóner çò de mielhor possible.

avaluació educació primària 3


DICTAT I FELIÇA

Ara escotaratz un tèxte dus còps. Eth prumèr ei entà entener-lo ben e eth segon ei entà completar es espacis en blanc.

Dempús de tres dies de mau , entath torn de

eth cèu comencèc a .

Feliça seiguda ath deth tamb eth cap

baish e era perduda, trinchaue entàs

. Tot d’un còp ua claror que trauessèc

pera dera codina, es cornèrs

dera .

0-1

a

0-1

l

0-1

b

0-1

c

0-1

f

0-1

g

0-1

d

0-1

e

0-1

i

0-1

h0-1

j

0-1

k

4 avaluació educació primària

TÈXTE 1

lieg aguest tèxte tamb atencion:

ETH PETIT PRINCE

Pensi que, entà evadir-se, profitèc d’ua migracion d’audèths sauvatges. Ath maitin dera partida metec era sua pla-neta ben en orde.

Escampèc ben era soja des volcans en activitat. N’auie dus de volcans en acti-vitat. E li hègen un bon servici ath mai-tin entà hèr cauhar er esdejoar. Tanben auie un volcan escandit. Mès, com eth didie: «Jamès se sap!» Essogèc tanben igualment eth volcan escandit. Se son ben essojadi, es volcans cremen doça-ment e regularament, sense erupcions. Es erupcions volcaquines son com es huecs dera humenèja. Ja se sap qu’ena nòsta tèrra èm massa massa petits entà poder escampar es volcans. Per aquerò mos pòrten tanti desgusti.

Eth petit prince arrinquèc tanben, damb un shinhau de tristor, es darrèri brots de baobabs. Pensaue non auer-i de tornar jamès. Mès toti aqueri trabalhs familiars aqueth maitin li semblèren, ben leugèri. E quan arrosèc per darrèr còp era flor e se premanie entà meter-la dejós deth glòbe arrecès, sentec qu’auie ganes de plorar.

–Adiu, —li diguec ara flor.

Mès era non li responec pas.

–Adiu, —tornèc a díder.

Era flor tossic. Mès non ère pas peth costipat.

–È estat pèga, —li diguec era finaument—. Te demani perdon. Saja d’èster erós.

L’estonèc era abséncia de repròches. Ère aquiu tot desconcertat, damb eth glòbe ena man. Non comprenie aquera doçor.

–Òc que t’estimi, li diguec era flor. Non n’as sabut arren per culpa mia. Aquerò non a cap d’importància. Mès tu as estat tan pèc com jo. Saja d’èster erós… Dèis-ha estar aqueth glòbe. Non le voi mès.

–E eth vent…

–Non sò pas tan costipada qu’aquerò. Er aire fresc dera net me harà ben. Sò ua flor.

–E es bèsties…

–Be me cau suportar dues o tres auru-gues se voi conéisher es parpalhòles. Diden qu’ei tan polit. Se non qui me vierà a veir? Tu seràs luenh. E pes bèsti-es gròsses non è bric de pòur. È es mies urpes.

E hège a veir ingenuament es sues quate espies. Dempús diguec:

–Non romes mès, ei agaçant. S’as decidit d’anar-te’n . Vè-te’n.

Non volie qu’eth la vedesse plorar. Ère ua flor tant orgulhosa.

Antoine de Saint-Exupéry, Eth petit prince.

Revirat ar aranés: Verònica Barès



TÈXTE 1

1. ¿Qué signifique “evadir-se”?

a. Esvitar es obligacions

b. Húger d’un lòc

c. Hèr eth trabalh

d. Marchar d’un endret

2. ¿Qué son es planetes?

a. Lòc abitat per personatges petiti

b. Destin des persones

c. Còs celeste que non a lum pròpia

d. Un glòbe petit

3. ¿Quines dimensions penses qu’auie era planeta?

a. Grana

b. Petita

c. Mejana

d. Plan grana

4. “Es trabalhs d’aqueth maitin li semblauen lajuèri”, ¿qué vòu díder?

a. Que non li cansauen

b. Que òc li cansauen

c. Que non les volie hèr

d. Que les hège malament

5. Segon eth tèxte, ¿qué signifique “escandir”?

a. Alugats es volcans

b. Amortats es volcans

c. Actius ed volcans

d. Treir huec es volcans

0-1

p

0-1

m

0-1

n

0-1

o

0-1

q


TÈXTE 1

6. ¿I auie fòrça parpalhòles en aquera planeta?

a. Ua o dues

b. Dues o tres

c. Tres o quate

d. Quate o cinc

7. Eth tèxte parle d’un “bon servici ath maitin”, ¿qué vòu díder?

a. Qu’es volcans èren essojats

b. Qu’es volcans èren escandits

c. Qu’es volcans èren en actiu

d. Qu’es volcans èren amortats

8. Segon eth tèxte, ¿en quin orde son corrècti es hèts?

A. Descripcion de petiti trabalhs familhars.

B. Metec era planeta en orde.

C. Descripcion de coma se despedís dera flor.

D. Descripcion de coma escampèc es volcans.

a. B D C A

b. B C D A

c. D C A B

d. B D A C

9. Era flor parle des sues urpes, ¿que vòu didèr?

a. Qu’auie quate espies

b. Qu’auie es ungles longues

c. Qu’auie un pè corbat

d. Qu’auie un animau laguens

0-1

r

0-1

s

0-1

t

0-1

u



TÈXTE 1

10. ¿Quina des següentes paraules NON signifique ‘banhar’?

a. Arrosar

b. Adaiguar

c. Ashugar

d. Anegar

11. Es següentes paraules vien dera paraula “audèth” mens ua. ¿Quina?

a. Auderonh

b. Audible

c. Auderàs

d. Auderet

12. Era expresion “meter-la a arrecès”, ¿vòu díder çò madeish qué?

a. Lòc protegit

b. Lòc proïbit

c. Lòc escur

d. Lòc subergessen

13. met ena frasa següenta en tot emplegar DUS des signes de puntuacion. Escríuer-les.

¡

!

¿

?

Tanben auie un volcan escandit. Mès, com eth didec: Jamès se sap

14. ¿Quina des següentes frases penses qu’ei ben puntuada?

a. Eth petit prince, arrinquèc tanben, es darrèri baobabs.

b. Eth petit prince arrinquèc tanben, es darrèri baobabs.

c. Eth petit prince, arrinquèc tanben es darrèri baobabs.

d. Eth petit prince arrinquèc, tanben es darrèri baobabs.

0-1

v

0-1

w

0-1

x

0-1

z

0-1

y


TÈXTE 2

lieg aguest tèxte tamb atencion:

JoENESSA. EN ToT REIVINDICAR ETH FUTUR D’ARAN

Eth concèpte de joenessa non a existit tos-temp a despiet que tostemp i a auut joeni. Era modificacion enes estructures econo-miques, politiques, sociaus e culturaus des societats an anat en tot modificar e crear concèptes naui e cambis enes costums des persones. Era definicion des joeni que i a mès propèra ara sua classificacion, entre d’autes, ei era que se caracterize peth hèt d’apertier a ua edat determinada, ua edat qu’a anat en tot variar ath long deth temps. Atau, aué se considère joena ara poblacion qu’oscille entre es 15 e es 29 ans, mès era carta des Nacions Unides deth 1985 defi-nís as joeni coma eth grop poblacionau que va des 14 enquiàs 24 ans.

Ua edat que quedarà ath sòn torn sosdespar-tida entre es adolescants (des 13 as 19 ans) e es nomentadi adults joeni (des 20 as 24 ans).

D’un aute costat, era definición que mos bal-he eth diccionari dera Reau Academia dera Lengua española descriu era joenessa com aquera “edat que se trape entre era enfantesa

e era edat adulta” mès en cap moment i apareish eth numerò. Totun, es definici-ons restacades damb era joenessa pòden èster d’un aute tipe, Oscar Wilde citaue per exemple, qu’”era tragedia dera vielhessa non ère cap èster vielh, senon èster joen” e era dita populara ditz qu’ “un ei joen s’eth sòn esperit tanben n’ei”.

Eth concèpte de joenessa serie dificil deli-mitar-lo en ua edat e donc serie basicament ua construccion sociau subjècte as diuerses societats.

Eth joen d’aué en dia dera Val, possedís diuèrses aufèrtes formatives, laboraus, cul-turaus e de léser, que s’encarten en un cor-rop non guaire extens de papèrs mès, plan mès variada qu’era aufèrta qu’a auut ath long de toti es tempsi, donc es possibilitats qu’auie enquia hè ben pòc temps se basaue ena economia agrària familhara que deter-minau eth sòn futur laborau e sociau.

Article d’Anna Geli ena revista Aran ath Dia

1. mèrca tamb ua X s’es frases següentes son verdadères (V) o fausses (F).

V F

a. Se considère joena era poblacion compresa entre es 15 e es 29 ans

b. Se considère joena era poblacion que se trape ena edat entre era enfantesa e era edat adulta

c. Se nomenten adults joeni es que se trapen entre es 19 e es 29 ans

2. Era definición de joenessa, ¿a on l’auríem de cercar?

a. Ena carta des Nacions Unides

b. Enes citacions d’Oscar Wilde

c. En diccionari dera Reau Academia

d. Ei era autora der article qui la definís

0-1

aa0-1

ab0-1

ac

0-1

ad



TÈXTE 2

3. Segon eth tèxte podem dedusir qu’un ei joen a compdar dera edat de…

a. abantes des 13 ans

b. entàs 12 ans

c. a compdar des 15 ans

d. a compdar des 13 ans

4. Segon er article, a existit tostemp eth concèpte de joenessa?

a. Òc, pr’amor que s’an creat concèptes naui

b. Non, pr’amor que i a auut concèptes qu’an cambiat

c. Non, pr’amor que non existie eth concèpte de joenessa

d. Òc, pr’amor que tostemp i a auut joeni

5. ¿Perqué penses qu’es possibilitats laboraus enquia non hè pas guaire temps èren limitades?

a. Pr’amor que se basauen ena economia agrària familhar

b. Pr’amor qu’es joeni partien dera Val

c. Pr’amor qu’es aufèrtes èren plan extenses

d. Pr’amor que de tostemp era aufèrta a estat variada

6. mèrca tamb ua X s’es frases següentes son un avantatge (A) o un inconvenent (I).

A I

a. Aué era aufèrta laborau ena Val ei diuèrsa

b. Era aufèrta culturau e de léser encara ei limitada

c. Es joeni sonque an va aufèrta laborau basada ena economia agrària familhar

7. S’auesses de hèr un resumit deth tèxte, ¿quina frasa escuelheries?

a. Es joeni d’Aran entren a diferenta edat ena joenessa

b. Es joeni d’Aran pòden escuélher eth sòn futur

c. Es joeni d’Aran son trabalhadors

d. Es joeni d’Aran vòlen trabalhar ena pagesia

0-1

ae

0-1

af

0-1

ag

0-1

ai

0-1

aj

0-1

ah

0-1

ak


TÈXTE 2

8. Eth hèt d’auer aufèrtes de léser en Aran, signifique…

a. auer un espaci ara nòsta disposicion tostemp

b. auer eth temps limitat

c. auer mens activitats ena escòla

d. auer lòcs entà trapar-mos tamb es companhs/es

9. Eth tèxte mos definís era joenessa com “aquera edat que se trape entre era enfantesa e era edat adulta”. Açò signifique que…

a. cadun ac decidís, depen d’eth

b. cadun escuelh quan vòu

c. cadun campe quan ei mielhor

d. cadun pòt arribar-i a diferenta edat

10. mèrca un SINONIm dera paraula “víuer”:

a. Estar

b. èster

c. Demorar

d. Compartir

11. mèrca era forma verbau corrècta entà completar era frasa. Es gojates e gojats de 12 ans es futurs joeni d’Aran.

a. son

b. siguen

c. seràn

d. an estat

12. mèrca era paraula que complète era frasa que siguís: Era joenessa realize es sòns estudis 18 ans en Aran.

a. enquiàs

b. pr’amor des

c. lèu

d. donc

0-1

al

0-1

am

0-1

an

0-1

ap

0-1

ao



rEDACCION

Escriu un mínim de 10 linhes. S’escriues mens linhes non se te corregirà era redaccion e repercutirà ena tua puntuacion. Fíxa-te ben en çò qu’escriues. Un còp ages acabat, tornar-lo a liéger e corregís çò que sigue de besonh. S’ac as de besonh, pòs tier era huelha de darrèr entà hèr un esquèma.

ETH mÈN mIElHOR AmIC O ERA mIA mIElHOR AmIGAExplica qui ei, coma se ditz, coma ei, qué hè, qué hètz amassa, etc.

0-1-2

CA

0-1-2

L

0-1-2

O

0-1-2

M

0-1-2

AF

prova d'aranès. avaluació d'educació primàr

Documents