provimi fizik
TRANSCRIPT
1) Kuptimi I pare I termodinamikes
2) Ckuptojme me rezonanc
3) Ligji I pare I termodinamikes
4) Impulse I forces
5) Ceshte elektronegativiteti
6) Cilet jane elementet e lageshtise
7) Cilet jene faktoret e klimes
8) Cili eshte roli kryesor I evapotranspirimit
9) Ceshte atmosfera si eshte e ndertuar dhe cilat jane shtresat e saj?
10) Rrezatimi diellor
11) Ererat locale
12) Moti dhe klima
13) Cili eshte ndryshimi I levizjes tejbartese dhe asaj rrotulluese
14) Ligji I bernulit
15) Ligji I ruajtjes se impulsit
16) Rete, familja, lloji I tyre
17) Ligji I laplasit
18) Perkufizo proceset: izobarik, izotermik, izohorik
19) Perkufizo ligjet e: raulit, njutonit, paskal, ligji themelor I hidrostatikes, arkimedit,
bernulit, parimi I pare I termodinamikes, entalpia, entropia,radioaktiviteti
20) Ceshte atmosfera
21) Ndertimi I ajrit, shtresat
22) Ceshte moti, klima
23) Ceshte rezatimi, evapotraspirimi
24) Ceshte thatesira
25) Cjane rete, familjet
26) Si formohet era, ererat locale
27) Cikloni, anticikloni
28) Brezat dhe nenbrezat klimatik
29) Perkufizoni evapotraspirimin e bimes ne kushte standarte
30) Si formohen produktet e para dhe te dyta te kondesimi
31) Nenzonat klimatike ne shqiperi
ZGJIDHJET
1. Sipas kuptimit te pare te termodinamikes, ne do te kuptojme qe energjia
shnderrohet por nuk humbet, pra ajo kalon ne sh gendeje por si mas
energjie ngelet e njejte.
2. Rezonanc do te kuptojme dukurine e zmadhimit te thekesuar te amplitudes
te lekundejeve te detyryara. Rezonanca ndodh kur fredkuenca e forces
detyruese “w” perputhet me frekuencen vetiake (w0) te sistemit lekundes.
Pra W=Wo.
3. Ligji i parë i termodinamikës:
"Enegjia e një sistemi të mbyllur mbet e pandryshuar. Forma të ndryshe të
energjisë mund të kalojnë në njëra tjetren, por energjia as nuk mund të
shkaktohet (apo krijohet) NGA HICI e as nuk mund të zhduket. Përketë arsy
ndërtimi i "Perpetum Mobile" të klasit të parë eshte e pamundur."
4. Kur moment resultant I forcave te jashtme qe veprojmne mbi nje trup te
ngure, I cili rrotullohet ne lidhje me nje bosht, eshte zero, atehere
moment I impulsit te ketij trupi , ne lidhje me kete bosht, nuk do te te
ndryshoje me kohen.
5. Elektronegativiteti eshte aftesia e atomit per te terheq elektrone
6. Lageshtia ne vetvete eshte perzierja e ajrit me grimca te vogla ujo, pre dy
elementet kryesore te lageshtise jane ajri dhe uji.
7. Faktorët klimatik janë modifikatorë të klimës, forcojnë ose dobsojnë
intenzitetin ose madhësinë elementëve klimatik.
1. Rrotacioni i Tokës ,2. Revulucioni ,3. Gjërsia gjeografike ,4. Lartësia mbidetare ,5. Përhapja e masave ujore dhe toksore,6. Largësia nga detrat dhe oqeanet,7. Rrymat detare ,8. Relievi ,
9. Liqenet ,10.Atmosfera ,11.Trolli (dheu) dhe vegjetacioni,12.Njeriu.
8. Roli kryesor I evapotraspirimit eshte qarkullimi I ujit dhe lendve qe ai
permban me vete ne atmosphere dhe ne gjith rruzullin gjithashtu ai bent
e mundur dhe fresikimin e bimes duke formuar dhe mikroklima.
9. Atmosfera (nga qreq. ατμός, atmós - "avull" dhe σφαίρα, sfera - "lëmsh") është një shtresë
gazesh që mbulon një trup qiellor. Ajo përbëhet shpesh nga një përzierje gazrash të ndryshëm,
dhe mbahet e mbërthyer nga fuqia e rëndesës në trupat qiellorë. Atmosfera është në sipërfaqe
më e dendur dhe me rritjen e lartësisë shkon duke u rrallualluar
Shteresat e saj:
1) Troposfera , Është shtresa më e poshtme roposfera, në ekuator arrin lartësinde 18-20 km,
troposferë tempratura zbret me rritjen e lartësisë mesatarisht 0,56C në çdo 100 metra.
2) Stratosfera, ka një trashësi 500-3000 metra, arrin lartësinë deri nde 40 km, dhe ka gati
përbërje të njejtë të ajrit sikurse troposfera.
3) Mezosfera, Shtrihet në lartësi prej 40-80 km, nde pjesën e poshtme karakterizohet me rritjen
e temperatures.
4) Egzosfrea, Shtrihet në lartesi 800-3000 km.
10.Energjinë e vet Dielli e liron nëpërmjet valëve elektromagnetike dhe gjatë kalimit nëpër
atmosferën e tokës ajo shndrrohet në energji të nxehtsisë, e cila shndërrohet në energji të
nxehtësisë e shpenzohet në nxehjen e sipërfaqes tokësore dhe uujore dhe të ajrit mbi të. E tërë
energjia që atmosfera dhe sipërfaqja e tokës merr prej Diellit quhet rrezatim diellor ose isolacion.
Rrezatimi diellor njehsohet në cal/cm²/min
11. Erërat lokale, si element me rëndësi klimatike kushtëzohen nga qarkullimi ajror dhe topografia .
Specifikat gjeo – morfologjike dhe karakteristikat e përgjithshme klimatike, janë dukuri të
shpeshta si rezultat i ndryshimeve të temperaturës midis hapësirave të caktuara. Lëvizjet e
masave ajrore – erërat janë të determinuara prej konfiguracionit të terrenit..
12. Moti - paraqet gjendjen fizike të atmosferës në një territor të caktuar, në kohën e dhënë e
karakterizuar nga një kombinacion i caktuar i elementeve meteorologjike.[1]
Elementet e motit janë: temperature e ajrit, shtypja atmosferike, era- shpejtësia dhe deretimi i saj,
vranësirat, reshjet atmosferike etj.
Klima (nga grq : pjerrtësi, klima) eshtë tërësia e kushteve meteorologjike mesatare dhe dukurive
atmosferike gjatë një periudhe kohe të caktuar (javë, muaj, vite, dekada, njëqind ose
njemijëvjeçare) në një zonë të caktuar
13. Ne levizejen tejbartse te gjitha pikat e trupit te ngurte, gjate nje intervali
te njejte kohe kryejn zhvendosje te njejte, ndersa ne levizjen rrotulluese
pikat e trupit te ngurte nuk kryejn zhvendosje te njejte.
14.Teorema e bernulit:
P+dgh+(dv^2)/2 = Cte
Ne rrjedhesit e qendrueshem ten je lengu, shuma P, dgh, dv^2/2 eshte nje
madhesi kostnite.
Nga kjo del se trysnia ne nje pjese te ngushte te gypit eshte me e vogel
ndersa shpejtesia e tij me e madhe.
15. Ligji I impulsit: impulse I nje sistemi te mbyllur te trupave mbetet I
pandryshuar pavarsisht nga bashkveprimet e brendshme te tij.
Pra: m1v1+m2v2=m1v1’+m2v2’
16. Retë për nga përbërja e tyre fizike janë të ngjashme me mjegullën. Dallimi qëndron vetëm për sa
i përket vendit të formimit dhe dhe madhësisë së pikave. Pikat e mjegullës janë më të vogla se
pikat e reve, sepse pikat e mjegullës gjenden në stadin e parë të formimit. Përveç pikave të ujit,
retë mund të jenë të përbëra edhe prej kristaleve të imtë të akullit.
Klasifikimi I reve :
1. Klasifikimi i reve për kah pamja e jashtme.
2. Ndarja e reve sipas lartësisë.
ret ndahen ne re puplore shtresore shtellungore apo shiu ret puplore jan si puplat prej asaj e kan marr
emri paraqesin mot te mir ret shtellungore jan te errta te medha kan ngjyr plumbi notojn ne 800 deri ne
1000metra lartesi sjellin fortun dhe shi.
Pershkrimi I reve te ndryshme:
1. Cirusi (Cirrus, shkurtisa Ci)
2. Cirokumulusi (Cirrokumulus, shkurtesa Cc)
3. Cirostratus (cirrostratus, shkurtesa Cs)
4. Altokumulusi (altocumulus , shkurtesa Ac)
5. Altrostratusi (altostratusi, shkurtesa As)
6. Nimbostratusi ( nimbostratus Ns)
7. Stratokumulusi (stratocumulus, Shkurtesa Sc)
8. Stratusi (stratus, shkurtesa St)
9. Kumulusi (cumuilus, shkurtesa Cu)
10. Kumullanimbusi (cumulonimbus, shkurtesa Cb).
17. Ligji I laplasit: intesiteti I fushes mgnetike krijhet nga nje lelemente me rryme Idl ne nje pike pe
ndodhet ne largesine r nga elementi. Nese duam te gjejme induksionin e fuashes magnetike
duhet te mbledhim shumen vektoriale te induksioneve
18. Proceset izobarik, izotermik, izohorik. Procesi izobarik eshte ai process kr trysnia mbahet
kostante, procesi izotermik kur temperatuara mbahet kostante dhe izohorik, kur vellimi
mbahet kostant.
19. Ligji i Raulit pohon se trysnia e pjesshme pi e një përbërësi të një tretësire me n përbërës, në një
temperaturë të caktuar T është funksion linear i presionit të saj dhe i fraksionit molarxi të
përbërësit të lëngshëm sipas ligjit
Ligji I pare I njutonit: Çdo trup ruan gjendjen e të qenit në prehje ose të lëvizjes drejtvizore të
njetrajtshme, persa kohe mbi te nuk veprojnë forca të jashme.
Ligji I dyt: Ndryshimi i vrullit (impulsit linear) të një trupi është proporcional me impulsin që vepron
mbi trupin, kjo ndodh përgjatë një vije të drejtë përgjate të cilës impulsi vepron.
Ligji I trete: Për çdo forcë ekziston gjithmonë një kundërvepim i barabartë me kah të
kundërt: ose për forcat e dy trupave mbi njëri tjetrin janë gjithmonë të njëjta dhe në
drejtime të kundërta.
Ligji I paskalit: ne nje leng te pangjesheshem cdo ndryshim I trysnis. Shperndahet
nemenyre te njetrajteshme ne te gjithe masen e tij.
Ekuscionio themelor I hidrostatikes:
P1-P2=dgh
Parimi I arkimedit: mbi cdo trup te zhytur ne nje leng, ushtrohet nga ushtrohet nga ana
e lengut, ne drejtim vertikalisht lart, nje forc e barabart me barabart me peshen e
lengut qe eshte zhvendosur prej trupit.
Fa= dgv d dendesia e trupit te zhytur
Ligji I bernulit: P+dgh+dv^2/2=cte
Trysni stattike (df/dS)+hidrostatike+dinamike = Cte
-Ligji i parë i termodinamikës, energjia shnderrohet por nuk humbet.
Entalpia quhet ndryshe nxehtesia e formimit. Me entalpi do te kuptojme ndryshimin e energjise se
brendeshme te sistemit kura ai kalon nga gjendja 12.
Me entropi do te kuptojme kalimin nga gjendja e rregullt ne nje gjendje me te crregullt te sistemit.
Cdo process I vetvetishem shoqerohet me rritejen e entropies.
DSp=DSsistemit + DSmjedisit
Radioaktiviteti (nga lat. radius - rrezatim) apo shpërbërja radioaktive ose shpërbërja bërthamore
nënkupton vetinë e bërthamës jostabile atomike që nën dhënje te energjisë të ndryshoj vetvetiu.