proxectos de alimentación na comunidade ias xornadas ......proxectos de alimentación na comunidade...
TRANSCRIPT
Proxectos de Alimentación na ComunidadeIas Xornadas Concellos Saudables
Novembro 2007
Ana Mª Martínez Lorente Servizo de Estilos de Vida Saudables e Educación para a Saúde
A enfermidade é do médicopero a saúde é de todos
I. FaseDeseño e presentación do proxecto á DXSP
Técnicos/as do concello
Proxectos “Concellos Saudables”Área de Alimentación
II. FaseDesenvolvemento do proxecto
Dietista-DXSP
III. FaseAvaliación do proxecto
Dietista-DXSP
Análise da situación local
Proxectos “Concellos saudables” Alimentación
Formulación de obxectivos
Elaboración do plan do traballo
Execución do plan de traballo
Avaliación
1
2
3
4
II. FaseDesenvolvemento do proxecto
III. FaseAvaliación do proxecto
I. FaseDeseño e
presentación do proxecto
I. FasePresentación do proxecto á DXSP
Técnicos/as do concello
Proxectos “Concellos Saudables” Alimentación
Recolección e interpretación da
información
Características da poboación
1. Análise da situación local
Urbano/rural
Recursos locais
Emprego e principal
ocupación
Mercadode alimentos
Problemas de saúde
Exemplo 1O noso concello está no interior
nunha zona rural
Na nosa poboación, o 28% ten 65 anos ou máis
Máis do 40% dos maiores presentan certa dificultade para desprazarse
A maioría dos habitantes son pensionistas
Os principais problemas de saúde son a hipertensión e certas enfermidades crónicas
As eleccións de alimentos e a forma de cociñar son as tradicionais da nosa cultura.
Problemas nutricionais esperados
• Malnutrición nos anciáns
– Viven sós e con recursos económicos escasos
– A inxesta de determinados alimentos non é constante ao longo
do ano
– Preservan hábitos alimentarios tradicionais, pero con algunha
característica que pode mellorarse (alimentos salgados, graxos,
dieta monótona)
– Pode haber grupos poboacionais a risco nutricional (p.ex viúvas)
Exemplo 2
Concello nunha zona industrial
Na nosa poboación, o 18% ten 64 anos ou máis
A maioría dos habitantes son traballadores activos
As eleccións de alimentos e a forma de cociñar están
condicionadas pola falta de tempo.
Cada vez é máis frecuente que a comida do mediodía se faga fóra
do fogar (comedor escolar, restauración colectiva)
En aumento a poboación de anciáns institucionalizados
Problemas nutricionais esperados
Pouca adherencia á dieta tradicional
Máis eleccións de alimentos preparados e precociñados
Problemas derivados da restauración colectiva (no comedor escolar, no restaurante…)
Mala planificación do menú familiar
2. Formulación de obxectivos
(resultados esperados)
Claros e precisos Realistas Determinados no tempo Medibles
Adecuados á nosa comunidade
Exemplo 1
Os obxectivos:
• Aumentar o coñecemento dos efectos da dieta na saúde entre a poboación máis vella.
• Adquirir habilidades para modificar a dieta.
• Mellorar o acceso a alimentos implicando ao entorno social
A nosa meta Mellorar a alimentación na poboación de idade
avanzada
Exemplo 2
Os obxectivos:
• Aumentar o coñecemento dos efectos da dieta na saúde (nos adultos activos e nos centros educativos)
• Adquirir habilidades para modificar a dieta (obradoiros)
• Aumentar as eleccións saudables de alimentos
A nosa meta Mellorar a alimentación das familias
3. Elaboración do plan de traballo
Definir as actividades segundo os grupos
de poboaciónPlanexar
actividades nun tempo
determinado
Estimar os recursos humáns e materiais
Baseado nos obxectivos
Os obxectivos:
• Aumentar o coñecemento dos efectos da dieta na saúde entre a poboación máis vella.
• Adquirir habilidades para modificar a dieta.
• Mellorar o acceso a alimentos implicando ao entorno social
As actividades:• Actividades informativas
– Patoloxías mais frecuentes na poboación maior e a súa relación coa dieta (informar interacciones fármacos e alimentos…,)
• Obradoiros prácticos– Manipulación, cociñado e conservación
de alimentos – Grupos con patoloxías específicas
• Eliminar barreiras arquitectónicas• Programas de axuda social (asistente
social, voluntariado)• Melloras (hixiene, oferta alimentaria)
nos centros de venta de alimentos• Programación de compras colectivas
A nosa meta Mellorar a alimentación
na poboación de idade avanzada
Os obxectivos:
• Aumentar o coñecemento dos efectos da dieta na saúde (nos adultos activos e nos centros educativos)
• Adquirir habilidades para modificar e mellorar a dieta (obradoiros)
• Aumentar as eleccións saudables de alimentos
As actividades:• Nos centros educativos (Catas de
alimentos, almorzos saudables) • Sesiones informativas aos adultos
(promoción da lactación materna, efectos da dieta na saúde)
• Obradoiros para as persoas encargadas da planificación do menú familiar (deseño dos menús, adquisición, cociñado e conservación de alimentos)
• Información nos puntos de decisión da compra de alimentos
• Campañas no mercado de abastos
A nosa meta Mellorar a alimentación das familias
Os recursos necesarios
Contratación de dietista
Material para actividades concretas e desprazamentos
Contratación ocasional de profesionais específicos.
II. FaseDesenvolvemento do proxecto
Dietista-DXSP
Proxectos “Concellos Saudables” Alimentación
Formación técnica por parte da DXSP ao Dietista (DXSP)
II. Fase. Desenvolvemento do proxecto
Análise do patrón alimentario característico no concello (Dietista)
Desenvolvemento das actividades (Dietista)
Actividades a desenvolver polo dietista Análise do patrón alimentario do seu contorno
Formulación dos obxectivos alimentarios
específicos
Coordinación e supervisión das actividades da
Unidade relacionadas coa alimentación
Sesións informativas
Obradoiros
Atención grupos poboacionais “a risco”
Obxectivos prioritarios en alimentación – Consuma gran variedade de alimentos
en todas as comidas do día
– Tome porcións moderadas de alimentos
– Elixa alimentos con baixo contido en graxa. Limite as graxas de orixe animal e prefira os aceites vexetais
– Consuma a diario froitas e verduras de todo tipo e cor
– Consuma variedade de cereais, pan, pastas e legumes
Obxectivos prioritarios en alimentación – O consumo de peixe é
importante para manter unha alimentación saudable.
– Consuma lácteos en cantidade adecuada
– Elixa alimentos ricos en fibra
– Tome abundante cantidade de auga durante todo o día
– Reduza o consumo de sal e azucre
Espazos para desenvolver as actividades
No local da Unidade
Nos puntos de decisión de eleccións de alimentos
(mercado municipal, supermercados…)
Outros: No centro de saúde, nos centros
educativos, nos locais das asociacións veciñais…
Colaboracións necesarias (non imprescindibles)
Centro de Saúde (exemplos)O dietista pode:
Deseñar actuacións para grupos específicos
(hipertensos, diabéticos…)
Obradoiros
Sesións informativas
Colaborar cos/as profesionais sanitarios
Colaboracións necesarias (non imprescindibles)
Centros educativos (exemplos)
O dietista pode:
Deseñar actuacións para escolares
Planificar sesións informativas para pais e nais no centro educativo
Colaboracións necesarias (non imprescindibles)
Outros técnicos do concello, asociacións locaise voluntariado poden:
Dirixir a súas actividades a mellorar e favorecer as iniciativas das asociacións veciñais
Dirixir a súas actividades a mellorar o acceso aos alimentos dos anciáns
Prestar asistencia aos anciáns que viven sós o en aquéles a risco nutricional (discapacidades)
Contactar cos mercados locais e os puntos de venta de alimentos
Exemplos de actividades no Centro de Saúde
Dirixidos a grupos poboacionais específicosAlimentación saudable no embarazoFomento da lactación materna (colaboración
coa matrona)Obradoiros
Alimentación para grupos con patoloxías específicas:
HipertensiónDiabeteObesidade
Exemplos de actividadesna Comunidade Educativa
Dirixidos a escolares, nais e paisObradoiros Cata de alimentosAlmorzos e merendas saudablesConsumo de alimentos
Sesións informativasPlanificación de menús familiares
Exemplos de actividadesna Comunidade Educativa
Dirixidos ao profesorado e persoal do servizode comedor
Obradoiros Planificación dos menús escolaresAlmorzos e merendas saudables
Sesións informativasHábitos alimentarios saudablesO tempo adicado á comida no centro como
posibilidade educativa
Exemplos de actividadesnas Asociacións Locais
Dirixidos ao toda a comunidadeObradoiros
Planificación dos menús familiares (asociacións veciñais, de consumidores…)
Sesións informativasNos mercadosNos locais sociais
III. FaseAvaliación do proxecto
Dietista-DXSP
Proxectos “Concellos Saudables” Alimentación
Avaliación dos proxectos de alimentación
Avaliación: medición obxectiva dos logros dunproxecto
A avaliación permite: • Medir o realizado e apreciar se os esforzos
foron efectivos• Acadar información e orientar a toma de
decisións futuras• Establecer a continuidade dun proxecto ou
reorientar os planes para o futuro
Avaliación dos proxectos de alimentación
En relación con
– Os obxectivos do proxecto
– As estratexias utilizadas
– As actividades realizadas
– Os recursos asignados
Avaliación dos proxectos de alimentación
A base da avaliación está no patrón alimentario municipal a mellorar como ferramenta de
futuro
Avaliación dos proxectos de alimentación
¿Que se evalúa?O logro dos obxectivos
O desenvolvemento das actividades programadas
O custo-efectivide do proxecto
Se expresa en indicadores (nº ou %), p. ex:Nº participantes no obradoiro do centro de saúde que
modificaron a súa dieta
Nº de familias que aprenderon a planificar o menú
familiar
Begoña Alonso de la IglesiaOrlando Blanco IglesiasJesús A. Abel Fernández LópezMaría Jesús García BlancoIsabel García Dopico
Bernardo Seoane Díaz
Ana Mª Martínez [email protected]
Jesús Liñares MallónAna María Martínez LorenteMiriam Otero RequeijoJosé J. Pérez BoutureiraSergio Veiga Rodeiro
Moitas grazas pola súaatención