przeciwdziaŁanie szarej strefie -...

PRZECIWDZIAŁANIE SZAREJ STREFIE

C z t e r o l e t n i e k i e r u n k i d z i a ł a n i a i r o z w o j u KASKRAJOWA ADMINISTRACJA SKARBOWA implementacja reformy

Discussion Paper |6–2017

Minister Marian Banaś: Czteroletnie kierunki działania i rozwoju KAS — Strona 1

Wdrażanie reformy Krajowej Administracji Skarbowej – misja, zadania, pierwsze wnioski z implementacji — Strona 3

Komentarze eksperckie i branżowe – sektor paliwowy, spirytusowy, gastronomiczny — Strona 9


1 Discussion Paper | 06 - 2017

W DRAŻANIE REFORMY KRAJOWEJ ADMINISTRACJI SKARBOWEJ

Ministerst wo Finansów – Marian Banaś, Sekretarz Stanu

POWOŁUJĄC do życia 1 marca 2017 roku Krajową Administrację Skarbową podjęliśmy ogromne wyzwanie. Jesteśmy zdeterminowani, aby stosować podejście strategiczne w

budowaniu administracji skarbowej, która będzie wykorzystywała nowoczesne i innowacyjne rozwiązania informatyczne. Koncentrujemy się także na wzmocnieniu zaufania i dobrych relacji między administracją skarbową a podatnikami i przedsiębiorcami. Temu właśnie służy wyznaczenie czteroletnich kierunków działania i rozwoju. Realizacja tych założeń pozwoli skutecznie i efektywnie reali-zować zadania KAS oraz gwarantuje wysoką jakość jej działania.

Czteroletn ie k ierunk i dz i a ł a n i a i roz woju K AS określa minister właściwy do spraw finansów publicznych. Ta swoista „strategia” jest odpowiedzią na aktualną

sytuację dotyczącą poboru danin publicznych, wychodzi również naprzeciw potrzebom państwa względem administracji skarbowej oraz oczekiwaniom społeczeństwa. Strategia ma skoncentrować działania KAS na wzmocnieniu zaufania i budowaniu dobrych relacji między administracją skarbową a podatnikami i przedsiębiorcami.

Discussion Paper | 06 - 2017 | 2


Najważniejszymi spodziewanymi korzyściami przyjęcia Czteroletnich k ierunków działania i rozwoju KAS są:

☞ wzrost satysfakcji klientów KAS oraz wzmocnienie zaufania do państwa i jego instytucji,

☞ skrócenie czasu, jaki przedsiębiorca przeznacza na wypełnianie obowiązków podatkowych,

☞ ograniczenie przestępczości gospodarczej,

☞ zmniejszenie luki VAT,

☞ zmniejszenie kosztów poboru podatków.

Skuteczna realizacja głównych kierunków działania i rozwoju pozwoli zbudować sta-bilną i efektywną administrację skarbową, otwartą na potrzeby obywateli. Jednocześnie prezentowane podejście będzie miało wpływ na realizację głównej wizji KAS, czyli organi-zacji nowoczesnej, skutecznej w egzekwowaniu podatków, cieszącej się zaufaniem społecznym, która wspiera uczciwych podatników i przed-siębiorców oraz zwalcza oszustwa podatkowe i celne, chroniąc jednocześnie rynek i społe-czeństwo.

Określone kierunki są spójne z założeniami Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwo-ju, która jest głównym dokumentem strate-gicznym kraju.

Od początku istnienia KAS intensywnie pracujemy nad poprawą efektywności w zwalczaniu oszustw podatkowych oraz odzyskiwaniu zaległości podatkowych i celnych. Już dziś widoczne są pierwsze efekty wprowadzanych zmian. Rośnie efektywność ściągalności wszystkich podatków, przede wszystkim VAT-u.

Kontroli jest mniej, ale są one bardziej skuteczne. Unikamy przypadkowych postępowań kontrolnych i kierujemy nasze działania przede wszystkim wobec podmiotów, które wyłudzają pieniądze działając na szkodę intere-su publicznego, a także ze szkodą dla uczciwych firm.

Działania nakierowane są na obszary nara-żane na największe ryzyko występowania nieprawidłowości, takie jak handel paliwami czy tytoniem. Obecnie, po wejściu w życie 1 kwietnia 2017 r. przepisów znowelizowanej ustawy hazardowej, nasze kontrole koncen-trują się w środowisku nielegalnych gier hazardowych urządzanych w sieci Internet, nielegalnego urządzania gier na automatach oraz nieuprawnionego ich posiadania.

Monitorując Internet identyfikujemy przy-padki związane z nielegalnym urządzaniem gier hazardowych i zabezpieczają w tym zakresie materiały. W wyniku tych dzia-łań 233 nazwy domen zostały wpisane do Rejestru Domen Służących do Oferowania Gier Hazardowych Niezgodnie z Ustawą. W zakresie tzw. „jednorękich bandytów” orga-ny KAS poddały weryfikacji 16 588 miejsc. W wyniku podjętych czynności zajęto 3204 automaty. Zidentyfikowaliśmy również dwa magazyny z automatami, w których zabez-pieczono łącznie 10 958 automatów.

Jestem przekonany, że KAS stwarza warunki do trafnego (z mniejszym ryzykiem błędu) i szybkiego podejmowania decyzji z korzyścią dla interesu publicznego.

Sama reorganizacja struktur to dopiero po-czątek zmian. Następnym etapem będzie wprowadzenie spójnego podejścia do po-datników i zasad działania w KAS. Etap ten wpisuje się również w zasady partnerstwa między administracją publiczną a przedsię-biorcami, których podstawą jest Konstytucja Biznesu ■



K RAJOWA ADMINISTRACJA SKARBOWA

DEFINICJA, MISJA, Z ADANIA



deFiniCjaKrajowa Administracja Skarbowastanowi wyspecjalizowaną administrację rzą-dową wykonującą przede wszystkim zadania z zakresu realizacji dochodów z tytułu po-datków, należności celnych, opłat oraz niepo-datkowych należności budżetowych. Krajową Administrację Skarbową („KAS”) powołano w miejsce obecnie funkcjonujących: administra-cji podatkowej, kontroli skarbowej, i Służby Celnej w celu skonsolidowania administracji. Funkcjonującą do 28 lutego 2017 r. strukturę terenową tworzyły trzy niezależne od siebie piony:administracja podatkowa (16 izb skarbowych oraz 400 urzędów skarbowych),Służba Celna (16 izb celnych, 45 urzędów cel-nych wraz ze 143 oddziałami celnymi),kontrola skarbowa (16 urzędów kontroli skarbo-wej (UKS), 8 zamiejscowych ośrodków UKS).

MiSjaKrajowa Administracja Skarbowa przyczyni się to do skuteczniejszej walki z szarą stre-fą oraz uszczelnienia systemu podatkowego. Reforma ma również na celu uproszczenie obsługi podatników.

„Misja Krajowej Administracji Skarbowej to zabezpieczenie finansów Polski poprzez sku-teczne ściąganie należności oraz ochrona ob-szaru celnego Unii Europejskiej” – powiedział szef KAS Marian Banaś podczas spotkania prasowego na temat reformy skarbowości, które odbyło się 12 stycznia 2017 r. w Mini-sterstwie Finansów z udziałem dyrektorów: Departamentu Reformy Administracji Po-datkowej Jerzego Grygierca i Departamentu Analiz Podatkowych Przemysława Krawczy-ka oraz zastępcy szefa Służby Celnej Piotra Walczaka.

zadania:

☞ realizacja dochodów z podatków, opłat oraz niepodatkowych należności budżetowych, jak również innych należ-ności,na podstawie odrębnych przepisów, z wyjątkiem podatków i należności bu-dżetowych, w zakresie których właściwe są inne organy;

☞ realizacja dochodów z należności celnych oraz innych opłat związanych z przywozem i wywozem towarów;

☞ realizacja polityki celnej wyni-kającej z członkostwa w unii celnej Unii Europejskiej;

☞ obejmowanie towarów proce-durami celnymi i regulowanie sytuacji towarów związanych z przywozem i wy-wozem towarów;

☞ zapewnienie obsługi i wsparcia podatnika i płatnika w prawidłowym wykonywaniu obowiązków podatkowych oraz obsługi i wsparcia przedsiębiorcy w prawidłowym wykonywaniu obowiązków celnych;

☞ wykonywanie egzekucji admini-stracyjnej należności pieniężnych oraz wykonywanie zabezpieczenia należności pieniężnych;

☞ prowadzenie działalności infor-macyjnej i edukacyjnej w zakresie prze-pisów prawa podatkowego i celnego;

☞ wykonywanie audytu, czynności audytowych i urzędowego sprawdzenia;

☞ kształcenie i doskonalenie zawo-dowe kadr KAS w zakresie zadań KAS;

☞ prowadzenie działalności anali-tycznej, prognostycznej i badawczej do-tyczącej zjawisk występujących we wła-ściwości KAS oraz analizy ryzyka;



☞ przeciwdziałanie praniu pienię-dzy oraz f inansowaniu terroryzmu;

☞ badanie przestrzegania przez rezydentów i nierezydentów ograniczeń i obowiązków określonych w przepisach prawa

☞ dewizowego oraz warunków udzielonych na ich podstawie zezwoleń dewizowych, a także warunków wyko-nywania działalności kantorowej ;

☞ rozpoznawanie , wykrywanie i zwalczanie przestępstw skarbowych i wykroczeń skarbowych, zapobieganie tym przestępstwom i wykroczeniom oraz ściganie ich sprawców;

☞ rozpoznawanie , wykrywanie i zwalczanie przestępstw i wykroczeń związanych z naruszeniem przepisów dotyczących towarów, którymi obrót podlega zakazom lub ograniczeniom na mocy przepisów prawa polskiego, przepisów prawa Unii Europejskiej lub umów międzynarodowych, zapobiega-nie tym przestępstwom i wykroczeniom oraz ściganie ich sprawców, jeżel i zo-stały ujawnione przez Służbę Celno--Skarbową;

☞ rozpoznawanie , wykrywanie i zwalczanie przestępstw określonych w art . 258, art . 270, art . 271 , art . 273 oraz w art . 286 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. z 2016 r. poz . 1 137) , zwanej dalej „Kodeksem karnym”, w związku z którymi nastąpi ło uszczuplenie lub narażenie na uszczu-plenie należności publicznoprawnej , zapobieganie tym przestępstwom oraz ściganie ich sprawców, jeżel i zostały ujawnione przez KAS; rozpoznawanie , wykrywanie i zwalczanie przestępstw określonych w:

a) art . 228–231 Kodeksu karnego, po-pełnionych przez osoby zatrudnione

w jednostkach organizacyjnych KAS albo funkcjonariuszy, w związku z wykonywaniem czynności s łużbo-wych,

b) art . 229 Kodeksu karnego, popeł-nionych przez osoby niezatrudnione w jednostkach organizacyjnych KAS albo niebędące funkcjonariuszami, w związku z wykonywaniem czynności s łużbowych przez osoby zatrudnione w jednostkach organizacyjnych KAS albo funkcjonariuszy,

c) art . 190, art . 222 , art . 223 i art . 226 Kodeksu karnego, skierowanych przeciwko osobom zatrudnionym w jednostkach organizacyjnych KAS albo funkcjonariuszom podczas peł-nienia obowiązków służbowych lub w związku z ich pełnieniem – oraz zapobieganie tym przestępstwom i ściganie ich sprawców;

☞ wykonywanie zadań wynika-jących z przepisów prawa Uni i Euro-pejsk ie j regulu jących statystykę doty-czącą obrotu towarowego pomiędzy państwami cz łonkowskimi Uni i Euro-pejsk ie j ( INTRASTAT) oraz obrotu to-warowego państw cz łonkowskich Uni i Europejsk ie j z pozosta łymi państwami (EXTRASTAT) oraz prowadzenie po-stępowań w zakres ie INTRASTAT;

☞ wykonywanie zadań wynika ją-cych z zakazów i ograniczeń w obrocie towarowym z zagranicą ustanowionych w szczególnośc i ze względu na ochro-nę życia i zdrowia ludzi i zwierząt , roś l in , ś rodowiska , zdrowia i bezpie-czeństwa publ icznego, ochronę kon-sumentów, bezpieczeństwa międzyna-rodowego, dz iedz ictwa narodowego i



środków pol i tyki handlowej ;

☞ współdziałanie przy real izacj i Wspólnej Pol ityki Rolnej ;

☞ współpraca z właściwymi orga-nami innych państw oraz organizacjami międzynarodowymi i instytucjami mię-dzynarodowymi;

☞ wykonywanie innych zadań określonych w odrębnych przepisach.

☞ Kontrolę celno-skarbową w zakre-sie, o którym mowa w art. 54 ust. 1 pkt 2, wykonywaną w oddziałach celnych urzędów celno-skarbowych, art. 54 ust. 2 pkt 1 i 6–8, art. 62 ust. 5 pkt 1 lit. a–c, e i f oraz w art. 64 ust. 2, czynności, o których mowa w art. 113–117, art. 118 ust. 1–17, art. 119 ust. 1–10, art. 120 ust. 1–6, art. 122–126, art. 127 ust. 1–5, art. 128 ust. 1, art. 131 ust. 1, 2 i 5 i art. 133, oraz:

☞ wymiar należności celnych i podatkowych oraz innych opłat związanych z przywozem i wywo-zem towarów w oddziałach celnych urzędów celno-skarbowych,

☞ obejmowanie towarów procedu-rami celnymi i regulowanie sytuacj i towarów związanych z przywozem i wywozem towarów w oddziałach celnych urzędów celno-skarbowych,

☞ zadania wynikające z zakazu obejmowania procedurą celną do-puszczenia do obrotu pal iw stałych niespełniających wymagań określo-nych w ustawie z dnia 25 s ierpnia 2006 r. o systemie monitorowania i kontrolowania jakości pal iw (Dz. U. z 2016 r. poz . 1928) ,

☞ zadania określone w ust . 1 pkt 14–16 oraz w art . 14 ust . 1 pkt 19 i art . 33 ust . 1 pkt 15 – wykonują wy-łącznie funkcjonariusze .

organy

1) minister właściwy do spraw finansów pu-blicznych;2) Szef Krajowej Administracji Skarbowej;3) dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej;4) dyrektor izby administracji skarbowej;5) naczelnik urzędu skarbowego;6) naczelnik urzędu celno-skarbowego.

jednoStki organizaCyjne

1) komórki organizacyjne urzędu obsługują-cego ministra;2) Krajowa Informacja Skarbowa;3) izby administracji skarbowej;4) urzędy skarbowe;5) urzędy celno-skarbowe wraz z podległymi oddziałami celnymi;6) Szkoła;7) Centrum ■



Źródło: opracowanie własne na podstawie www.mf.gov.pl

16 izb

45 delegatur



WSKUTEK wprowadzenia KAS zli-kwidowane zostały urzędy kontroli

skarbowej oraz urzędy i izby celne. Zniesione zostały ponadto urzędy Generalnego Inspek-tora Kontroli Skarbowej oraz Szefa Służby Celnej. Izba skarbowa kontynuuje działal-ność jako izba administracji skarbowej.

nowe organy utworzone w raMaCh kaS: - Szef Krajowej Administracji Skarbowej, do któ-rego należeć będzie m.in. nadzór nad pozostałymi organami funkcjonującymi w ramach KAS; - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, do którego należeć będzie między innymi prowa-dzenie spraw dotyczących interpretacji indywi-dualnych; - dyrektorzy izb administracji skarbowej, którzy kierować będą przekształconymi izbami admini-stracji skarbowej, oraz - naczelnicy urzędów celnoskarbowych, którzy zastąpią dyrektorów urzędów kontroli skarbowej oraz naczelników urzędów celnych.

kluCzowe zMiany

Ustawa o KAS wprowadza nowy rodzaj po-stępowania w postaci kontroli celnoskarbowej, którą prowadzić będą naczelnicy urzędów celno-skarbowych. Kontrola celno-skarbowa będzie zastępować postępowanie kontrolne, prowadzone obecnie przez dyrektorów UKS. Główne, nowe rozwiązania w ramach tej kon-troli w stosunku do postępowania kontrolnego dyrektora UKS to: - brak zawiadomienia o pla-nowanym wszczęciu kontroli; - dwa 14 dniowe okresy (po wszczęciu kontroli oraz po wydaniu wyniku kontroli), w których podatnik będzie mógł skorygować swoje deklaracje w zakresie objętym kontrolą; - podstawowy czas trwania kontroli celno-skarbowej będzie wynosił 3 miesiące ( jednakże będzie mógł on ulec wy-dłużeniu, a do omawianej procedury nie będę stosowane przepisy dotyczące trwania kontroli określone w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej; - sama kontrola będzie kończyła się wynikiem kontroli, który nie będzie podlegał zaskarżeniu ale w przypadku gdy podatnik nie dokonana korekty albo gdy organ nie uwzględ-ni złożonej przez podatnika skorygowanej de-

klaracji dojdzie do przekształcenia się kontroli w postępowanie podatkowe prowadzone dalej przez ten sam organ; - postępowanie podatkowe będzie kończyło się wydaniem przez naczelnika urzędu celnoskarbowego decyzji; - odwołanie od wspomnianej decyzji będzie przysługiwało do naczelnika urzędu celnoskarbowego, które ponownie będzie zajmować się sprawą w trybie odwoławczym. Nie będzie zatem w przypadku takiej kontroli i następującego po niej postę-powania, odwołania do innego organu, tak jak obecnie (teraz: do dyrektora izby skarbowej). Źródło: PWC (www.pwc.pl)

PolSkie rozwiązania na tle innyCh PańStw euroPejSkiCh

W większości państw europejskich powszech-nie przyjętą praktyką jest dwuinstancyjne postępowanie administracyjne z aktywnym udziałem organu drugiej instancji. W niektó-rych krajach (Cypr i Hiszpania) dwuinstan-cyjny model wręcz wpisano do konstytucji. Jednak przepisy, które zostaną wprowadzone w Polsce wraz z wejściem w życie ustawy o KAS, nie różnią się zasadniczo od zasad panu-jących w innych krajach. Każde państwo ma własne regulacje, które obowiązują podczas postępowań podatkowych i administracyj-nych. Tam, gdzie procedura podatkowa prze-widuje tylko jedną instancję (np. Holandia) – decyzja podatkowa w pierwszej instancji uznawana jest jako wyjątkowy akt o cha-rakterze władczym. Istotną rolę pełnią tam negocjacje pomiędzy podatnikiem i władzą podatkową jeszcze przed wydaniem decyzji. Niemcy, Austria i Grecja to kraje, w których rozwiązania w zakresie odwołań od decyzji podatkowych podobne są do nowych rozwią-zań KAS – odwołanie rozpatrywane będzie przez ten sam organ. Rozwiązania zbliżone do KAS (lub nawet dalej idące – tylko jedna instancja podatkowa) planowane są obecnie na Węgrzech ■Źródło: EY, (http://www.ey.com/pl)



wyposażona w szersze kompetencje i narzę-dzia, które w założeniach miały pozwolić na eliminowanie dotychczasowych słabo-ści i poprawę bezpieczeństwa finansowego Państwa.Po blisko trzech miesiącach funkcjonowania KAS, jest jeszcze zbyt wcześnie, by podej-mować próbę jednoznacznej oceny czy nowa administracja spełnia oczekiwania twórców re-formy oraz co podatników, czyli głównych in-teresariuszy, do których zmiany są adresowane.

Z DNIEM 1 marca 2017 r. weszła w życie reforma aparatu celno-skarbowego,

oparta o instytucję Krajowej Administra-cji Skarbowej („KAS). Jednym z głównych zamierzeń reformy było scalenie w jeden organizm pionów administracji skarbowej i celnej, których wcześniejsza rozdzielność ograniczała efektywność obsługi przedsię-biorców i poboru podatku oraz utrudniała przeciwdziałanie szarej i czarnej strefie. Z tej przyczyny, zreformowana KAS została

P IERWSZE DOŚWIADCZENIA Z WDRAŻANIA REFORMY

P w C Pol ska



kontroli może mieć istotny wpływ na swobodę prowadze-nia biznesu.

☞ Pewien dyskomfort stwarza regu-lacja znosząca na potrzeby wykonywania kontroli celno-skarbowej właściwości miej-scowej naczelników urzędów celno-skarbo-wych. W tym zakresie, brak bezpośrednio kontaktu z kontrolującymi albo też brak bieżącej wiedzy kontrolujących o danym biznesie, może być czynnikiem utrudniają-cym efektywną kontrolę i sprawne ustalenie kluczowych dla sprawy informacji.

☞ Reforma KAS była m.in. ukierun-kowana na walkę z szarą i czarną strefą, stąd rozszerzono kompetencje kontrolne organów KAS. W pewnym zakresie, efekty tych zmian można zaobserwować w związ-ku z większymi wpływami budżetowymi z podatków. Nie są to efekty bezpośrednie, ale rzutują na działania niektórych podat-ników, stąd skłonności do przestępstw czy wykroczeń skarbowych mogą być niższe.

Na tę chwilę, brak jest możliwości rzetelnej oceny przeprowadzonej reformy. W krótkim okresie, mając na względzie wzrost wpływów do budżetu Państwa, reforma może budzić zadowolenie z perspektywy ich autorów. Dla podatników, wciąż nie jest jasne, czy przepro-wadzona zmiana istotnie wpłynie na jakość i efektywność współpracy pomiędzy biznesem i administracją.

Być może, kolejnym krokiem zwiększa-jącym wiarygodność skarbówki, który będzie jeszcze dalej podnosił poziom jej efektywności, byłoby wprowadzenie regulacji umożliwiających alterna-tywne metody rozwiązywania sporów podatkowych.

Rozwiązanie stosowane w rozwiniętych gospo-darkach, dające podatnikowi i administracji pe-wien margines dyskusji, może zwiększyć zaufa-nie podatników względem aparatu skarbowego, przy okazji dając wymierne efekty pod kątem poprawy ściągalności danin publicznych ■

Można pokusić się o pierwsze obserwacje wy-nikające z procesu funkcjonowania nowej po-łączonej administracji celno-skarbowej oraz wskazanie obaw, które stale są podnoszone przez podatników w związku z tą zmianą.

☞ W pierwszych tygodniach funk-cjonowania KAS zauważalne były pewne trudności organizacyjne związane z samym procesem tworzenia się nowej administracji spowodowane m.in. poprzez zmiany kadro-we oraz brak pełnej wiedzy o reformie po stronie podatników. Okazuje się, iż rzeczy praktyczne i przyziemne, jak pieczątki czy wydruki są również istotne, przy planowa-niu zmian administracyjnych na szeroką skalę. Niemniej jednak, trudności te nie miały większego wpływu na destabilizację prowadzonych postępowań. W wielu przy-padkach natomiast, sama reforma przyspie-szyła działania skarbowców ukierunkowane na zakończenie wciąż otwartych postępo-wań przed dniem wprowadzenia KAS.

☞ Wśród podatników posiadających wiedzę o reformie KAS, pewne obawy budzi rozwiązanie w myśl, którego w określonych przypadkach organem odwoławczym od decyzji wydanych przez naczelnika urzędu celno-skarbowego jest ten sam organ (tzw. spłaszczona dwuinstancyjność). Podatnicy wyrażają wątpliwość, iż pozostawienie spra-wy w tym samym organie, może niekorzyst-nie wpłynąć na transparentność procesu odwoławczego.

☞ Analogiczne obawy dotyczą moż-liwości wszczynania kontroli bez zawia-domienia. Pomimo zapewnień, iż kontrole takie będą ukierunkowane na podmioty, w stosunku, do których istnieje podejrzenie prowadzenia działalności z naruszeniem przepisów prawa, ryzyko błędu – szczegól-nie w początkowym okresie funkcjonowania KAS – istnieje.

☞ Podatnicy nie są w pełni przeko-nani, iż pozostawienie organom możliwości nienormowanego przedłużenia kontroli (po upływie 3-miesięcznego okresu) jest efek-tywne i bezpieczne. Podatnicy zdecydowa-nie preferują pewność prawa i możliwą do przewidzenia cezurę czasową, w której są poddawani czynnościom weryfikacyjnym. Z ich perspektywy, ryzyko nienormowanej

Na tę chwilę, brak jest możli-wości rzetelnej oceny przepro-wadzonej reformy. W krótkim okresie, mając na względzie wzrost wpływów do budżetu Państwa, reforma może budzić zadowolenie z perspektywy ich autorów. Dla podatników, wciąż nie jest jasne, czy prze-prowadzona zmiana istotnie wpłynie na jakość i efektyw-ność współpracy pomiędzy biznesem i administracją



K OMENTARZE BRANŻOWE: SEKTOR PALIWOWY

Pol ska Organizacja Przemys łu i Handlu Naf towego



OD powołania Krajowej Administracji Skarbowej, która rozpoczęła działal-

ność 1 marca 2017 r., upłynęło zbyt mało czasu, by móc rzetelnie podsumować zalety i wady nowego rozwiązania.

Stworzenie KAS postawiło nowe zadania przed kierownictwem i pracownikami no-wej struktury, polegające między innymi na umiejętnym interpretowaniu nowych prze-pisów. Nie zawsze miało to miejsce. W pierwszych miesiącach funkcjonowania KAS naszą uwagę zwrócił brak jednolitego stanowiska organów podatkowych odnośnie do interpretacji niektórych przepisów wpro-wadzających KAS.Jako przykład możemy podać żądanie jedne-go z urzędów skarbowych zmiany ważnego zabezpieczenia akcyzowego (gwarancji ban-kowej) z uwagi na fakt, że podmiotem, na rzecz którego została wystawiona gwarancja bankowa, jest nieistniejący już urząd celny.

Co za tym idzie powołanie KAS stanowi pewnego rodzaju ryzyko również dla przedsiębiorców, muszących dostosować swoje procesy do zmienionej rzeczywi-stości.

Z punktu widzenia przedsiębiorcy kluczowe jest wyeliminowanie wątpliwości dotyczą-cych zapewnienia ciągłości, zarówno upraw-nień przyznanych firmom (wszelkie zezwo-lenia, zwolnienia, przyznane normy, decyzje itp.), jak i wszystkich innych uregulowań urzędów celnych wydanych w poprzedniej strukturze administracji celnej (ciągłość zapewniają zwykle przepisy przejściowe, jednakże w przypadku pakietu KAS nie ma odpowiedzi na wszystkie wątpliwości). Ma to zasadnicze znaczenie dla bezpiecznego prowadzenia działalności gospodarczej.

☞ Uważamy też za konieczne doprecyzowanie przepisów w zakresie urzędowego sprawdzenia i akt weryfikacyjnych.

☞ Widzimy potrzebę przyjęcia regu-lacji w zakresie elektronicznego dokumentu dostawy, o które wnioskowaliśmy przy oka-zji konsultacji społecznych tzw. „Konstytucji biznesu”.

☞ W celu ułatwienia funkcjonowania podmiotów, które rzetelnie wywiązują się ze swoich zobowiązań wobec fiskusa, a także odciążenia KAS w celu większej koncentracji działań kontrolnych na podmiotach, których rzetelność może budzić wątpliwości, propo-nujemy wprowadzenie instytucji zaufanego podatnika – na wzór statusu upoważnionego przedsiębiorcy (Authorised Economic Opera-tor).

Jedną z przyczyn powołania Krajowej Ad-ministracji Skarbowej było zwiększenie efektywności zwalczania przestępczości gospodarczej – w tym, w segmencie paliw płynnych. Z punktu widzenia branży nowa struktura efektywnie działa na rzecz elimi-nacji szarej i czarnej strefy.

Wątpliwości budzi jednak nadmierna koncentracja działań kontrolnych na rzetelnych podatnikach – od lat współ-pracujących z Ministerstwem Finansów na rzecz eliminacji przestępczości w obrocie paliwami.

W szczególności chodzi o zintensyfikowanie kontroli w punktach Zarejestrowanych Od-biorców, które nastąpiło w kwietniu i maju, a także wzrost wskaźnika typowania kontroli z kilku do ponad dwudziestu procent ■Leszek Wieciech, Prezes - Dyrektor Generalny, Polska Organizacja

Przemysłu i Handlu Naftowego (POPiHN)

W pierwszych miesiącach funkcjonowania KAS naszą uwagę zwrócił brak jednolitego stanowiska organów podat-kowych odnośnie do inter-pretacji niektórych przepisów wprowadzających KAS.



K OMENTARZE BRANŻOWE: SEKTOR SPIRYTUSOWY

Związek Pracodawców Polski Przemysł Spirytusowy



Straty budżetu państwa z tego tytułu sięgają od 1,6 mld zł do ponad 3 mld zł. Od wielu lat tani spirytus, bim-ber czy nalewki można znaleźć bez większego trudu na ponad połowie polskich bazarów, na targach gastronomicznych, zamówić telefonicznie lub za pośrednictwem Internetu. W nielegalnej produkcji i sprzeda-ży wyspecjalizowały się zorga-nizowane grupy przestępcze.

SPRAWNE dzia łanie insty tucji kontrolnych , organów ścigania

oraz wymiaru sprawiedl iwości leży w żywotnym interesie producentów napo-jów spiry tusowych . Skala nielegalnego alkoholu w Polsce jest bardzo duża a jej precyzy jne określenie jest trudne ze względu na złożoność zjawiska kon-sumpcji nierejestrowanego alkoholu .

Straty budżetu państwa z tego tytu-łu sięgają od 1,6 mld zł do ponad 3 mld zł .

Od wielu lat tani spirytus, bimber czy nalewki można znaleźć bez większego trudu na ponad połowie polskich baza-rów, na targach gastronomicznych, zamó-wić telefonicznie lub za pośrednictwem Internetu.

W nielegalnej produkcji i sprzedaży wyspecjalizowały się zorganizowane grupy przestępcze. Ich model działania jest bardzo elastycz-ny, w efekcie organom państwowym trudno skutecznie zwalczać ten proceder o czym mówią statystyki celne. W latach 2013-2016 liczba ujawnionych przez Służ-bę Celną nieprawidłowości w tym zakre-sie wzrosła z 2 857 do 4 051. Przy czym w latach 2013-2015 spadała ilość alkoholu zajętego przez celników. Dopiero w 2016 r. zwiększenie liczby działań kontrolnych przez Służbę Celną w tym zakresie do-prowadziło do kilkunastoprocentowego wzrostu ilości zajętego alkoholu.

Mimo że od lat zwalczanie nielegalnego alkoholu teoretycznie mieści się w prio-rytetach instytucji kontrolnych i organów ścigania to w praktyce okazywało się, że

inne cele są ważniejsze. Ciężar zwalczania niele-galnego alkoholu w dużej mierze spoczął na Służbie Celnej.

Niestety ta formacja nie miała pełnych uprawnień do samodzielnego wyjaśniania spraw a część kompetencji nakładała się z Policją i Strażą Graniczną. Szczegól-nie trudna sytuacja była na styku urzę-dów kontroli skarbowej i Służby Celnej. Obie te instytucje podlegały Ministrowi Finansów i zamiast współpracować kon-kurowały ze sobą. Ponadto przyjęto za-łożenie, że kontrola i wywiad skarbowy mają się koncentrować na VAT, a Służba Celna na akcyzie.

Państwo nie było w stanie efektywnie działać w zakresie zwalczania nielegal-nego alkoholu co było widać zwłaszcza na przykładzie ochrony znaków towa-rowych. W latach 2010-2015 ujawniono kilkaset przypadków posiadania podró-bek mocnych alkoholi. Większość z tych spraw została umorzona na poziomie postępowania wyjaśniającego z różnych powodów, które mogą budzić zastrzeże-nia. Część z nich była ujawniona podczas rutynowych kontroli drogowych prowa-dzonych przez Policję, a następnie spra-wę przekazywano Służbie Celnej.

Problem w tym, że celnicy mogli pro-wadzić postępowanie o podróbki tylko wówczas, gdy sami dokonali ujawnienia. W efekcie wiele takich przypadków nie było procedowanych, a po latach z byle przyczyny trzeba było je umarzać. ⊲



⊲ W zwalczaniu przestępczości podat-kowej, poza konkurencją między SC a UKS, było wiele innych nieprawidłowo-ści. Ocena funkcjonariuszy była uzależ-niona od wielkości wirtualnych strat po-datkowych, które wykryli, a nie od tego, ile z tej kwoty udało się odzyskać dla budżetu. Organy podatkowe marnowały czas na drobne niedociągnięcia formalne, a nie-prawidłowości na dużą skalę nie były ści-gane, gdyż w księgach rachunkowych tzw. „słupów” wszystko się na papierze zgadzało.

Reforma aparatu skarbowego była potrzebna. Wybrano model rewolucyjny. Likwidacja starych struktur i powołanie nowej instytucji.

Od marca br. celnicy, urzędnicy skarbów-ki i kontroli skarbowej działają w ramach Krajowej Administracji Skarbowej. W praktyce zmiany w urzędach skarbo-wych sprowadziły się do zmiany tabliczki z nazwą urzędu i zmian kadrowych na kierowniczych stanowiskach. Jeśli chodzi o zwalczanie przestępstw podatkowych to zmiany są daleko idące. Włączenie wszystkich funkcjonariuszy do jednej struktury zniosło konkurencję między Służbą Celną a urzędami kontroli skarbowej i wywiadem skarbowym. Jed-nocześnie przyznano funkcjonariuszom większe uprawnienia, co w dłuższej per-spektywie może poprawić skuteczność ściągania podatków.

Ambitne plany rządowe, zwłaszcza zwią-zane z wydatkami społecznymi i demo-graficznymi, już w tym roku są dużym wyzwaniem dla budżetu państwa. Część ma być pokryta ze środków uzyskanych

z ograniczenia szarej strefy, co może okazać się bardzo trudne. Podczas otwarcia Europejskiego Kongresu Gospodarczego Premier Mateusz Morawiec-ki zapowiedział, że ograniczenie nieprawi-dłowości podatkowych może przynieść jesz-cze w tym roku budżetowi ok. 20 mld zł. Z tych słów można wnioskować, że sytuacja finansów publicznych jest dobra, a powołana formacja działa znacznie lepiej, niż można byłoby przypuszczać.

Realizacja przychodów budżetowych fak-tycznie się poprawiła, ale może być to wynik wielu czynników. Wzrost gospodarczy oraz program 500+ mają przełożenie na zwięk-szenie ogólnych wydatków, co przekłada się bezpośrednio na poziom wpływów z podat-ków pośrednich. Dziś za wcześnie by stwier-dzić, jak trwała będzie poprawa finansów publicznych i w jakiej części zależy ona od poprawy ściągalności podatków.

W ocenie reformy aparatu skarbowego nale-ży pamiętać, że nie same przepisy są ważne, lecz to jak będą stosowane co zależy od kompetencji pracowników. Na mocy usta-wy pracownicy aparatu skarbowego przeszli automatycznie do nowej struktury, jednak pozostaną w niej tylko ci, którzy do końca maja br. dostaną nowe propozycje pracy.

Zwalczanie przestępstw podatkowych wy-maga znajomości bardzo złożonych przepi-sów a o skutkach podatkowych i karnych rozstrzygają często skomplikowane decyzje klasyfikacyjne i analizy chemiczne. Nie wiadomo, ilu doświadczonych funkcjona-riuszy, którzy do tej pory wiernie służyli państwu, zostanie w KAS. Tej specjalistycz-nej wiedzy nie będą miały nowo zatrudnione



osoby spoza Służby Celnej.Nie można się dziwić, że pierwsze mie-siące tego roku to delikatnie mówiąc przestój w ściganiu nielegalnego alko-holu. Widać duże wysiłki w zwalczaniu nieprawidłowości paliwowych. Niezależ-ni eksperci podnoszą, że intensyfikacja działań kontrolnych tylko w jednym obszarze bardziej przekłada się na zyski państwowych koncernów paliwowych, niż na kondycję finansów publicznych. Zda-nia w tej kwestii są podzielone.

Pozytywnie należy ocenić deklaracje o zwiększeniu liczby funkcjonariuszy od-powiedzialnych za kontrole i zwalcza-nie przestępstw podatkowych. Ważne jest, by ich działania były odpowiednio ukierunkowane na walkę z prawdziwymi przestępcami. Do tej pory ciężar działań kontrolnych był skierowany na legalnych przedsiębiorców, chociaż nie przynosiło to znaczących dodatkowych wpływów do budżetu. Poza tym wszystkie czynności podatkowe u producentów napojów spi-rytusowych były weryfikowane przez ze-wnętrzne kontrole. Absorbowało to czas przedsiębiorców oraz funkcjonariuszy państwowych i nie było źródłem nowych środków dla budżetu.

W tym kontekście ważne jest, by dzia-łania KAS były oparte na rzeczowej analizie ryzyka. Może w tym pomóc zapowiadane ujednolicenie baz danych. Niestety w tym zakresie nie wystarczy tylko zakupić licencje do analizy dużych zbiorów liczbowych.

Najważniejsze jest, by odpowiednio gro-madzić dane i wprowadzać je do baz. W

tym przypad-ku wskazane jest wprowa-dzenie akcyzo-wego systemu meldunkowe-go dla wszystkich organów ścigania i instytucji kontrolnych. Chodzi o to, by każde ujawnienie nieprawidłowości w obrocie towarami akcyzowymi było wi-doczne dla funkcjonariusza KAS. Dzięki temu będą oni mogli szukać powiązań pomiędzy różnymi sprawami. Dziś nie ma jednolitego sposobu wprowadzania da-nych o ujawnieniach, więc nie można w pełni korzystać z możliwości, jakie dają narzędzia informatyczne.

Trudno przewidzieć, ile czasu będzie po-trzebować nowa formacja, by osiągnąć pełną wydajność. Doświadczenia innych krajów wskazują, że taki czas liczy się w latach. Rząd chce to osiągnąć w kilka miesięcy. To bardzo ambitne plany, ale przykłady z rynku paliw pokazują, że sukces jest możliwy.

Z uwagi na ochronę życia i zdrowia ludzkiego oraz troskę o interes ekono-miczny państwa, producenci mocnych al-koholi liczą, że zwalczanie nielegalnego alkoholu będzie priorytetem dla KAS ■Leszek Wiwała, Prezes, Związek Pracodawców Polski Przemysł Spi-rytusowy

Podczas otwarcia Europej-skiego Kongresu Gospo-darczego Premier Mateusz Morawiecki zapowiedział, że ograniczenie niepra-widłowości podatkowych może przynieść jeszcze w tym roku budżetowi ok. 20 mld zł. Z tych słów można wnioskować, że sytuacja finansów publicznych jest dobra, a powołana formacja działa znacznie lepiej, niż można byłoby przypuszczać.



K OMENTARZE BRANŻOWE: SEKTOR GASTRONOMICZNY

Krajowa Rada Gastronomi i Cateringu



DLA Krajowej Rady Gastronomii i Cate-ringu, sprawny system kontroli skarbo-

wej jest jednym z kluczowych parametrów dla zapewnienia uczciwej konkurencji na rynku. Przeprowadzone zmiany w strukturze aparatu celno-skarbowego, chociaż nie miały większego wpływu na sytuację na branży, to jednak pozwalają z nadzieją oczekiwać, że fiskus nie będzie destabilizował pracy restau-ratorów. Problemem polskiej gastronomii jest m.in. brak uczciwej konkurencji prze-jawiający się w niepełnej fiskalizacji obrotu czy braku transparentności w zatrudnianiu i wynagradzaniu personelu.

Przeciwdziałanie temu zjawisku wymaga jednak doboru adekwatnych narzędzi i wyposażenia w nie służby, które praktycznie (a nie teoretycz-nie) będą mogły skontrolować rynek. Służby te powinny albo posiadać odpowiednie systemy i analizatory informatyczne celem bieżącej wery-fikacji rozliczeń i typowania przedsiębiorców do kontroli albo też powinny mieć dostęp, w godzi-nach w których działalność gastronomiczna jest prowadzona, do przedsiębiorców celem spraw-dzenia prawidłowości ich działania w praktyce.

Sama reforma Krajowej Administracji Skarbowej niewiele w tej kwestii zmienia. Wciąż brak jest sprofilowanych działań kontrolnych, które w rzetelny i wiarygodny sposób potrafiłyby ujawnić przestępstwa i wykroczenia skarbowe w branży.

Aby walczyć z problemami, działania kontro-lne powinny być prowadzone w sposób do-strzegalny przez rynek i konsumentów. W tym zakresie, efektywność powinna spoczywać na osobach, które są obecne „w terenie” (na ryn-ku) i w sposób bezpośredni stykają się z prze-jawami nieuczciwej konkurencji. Dlatego też, w ocenie Krajowej Rada Gastronomii i Cate-ringu, dla poprawy sytuacji branży, należałoby się zastanowić nad m.in. nadaniem uprawnień w zakresie kontroli fiskalizacji i nakładania kar np. strażnikom miejskim, czy innym służbom, które mają dostęp do placówek gastronomicz-nych w godzinach ich pracy.

Reorganizacja administracji celno-skarbo-wej stwarza warunki do ujednolicenia sto-sowania prawa podatkowego przez organy. Z uwagi na duże rozdrobnienie biznesu ga-

stronomicznego i dominację mi-kroprzedsiębior-ców, dla których korzystanie z usług doradztwa p o d a t kowe g o czy księgowego często jest nie-dostępne, spójna praktyka fiskusa jest niezbędna dla równej i uczciwej konkurencji na ryn-ku. Krajowa Rada Gastronomii i Cateringu podkreśla, że przedsiębiorcy powinni kon-kurować jakością produktu oraz podejściem do klienta, a nie interpretacjami podatko-wymi. Te powinny być jednolite i pozwalać w sposób równy opodatkowywać podobne zdarzenia gospodarcze.

Zmiany w strukturze aparatu skarbowego powinny również prowadzić do eliminowania patologicznych przypadków zmian w obszarze stosowania prawa „wstecz” i prób odmiennej oceny podatkowej zdarzeń gospodarczych, które miały miejsce w przeszłości i zostały zaaprobo-wane przez fiskusa. Polski system podatkowy nie jest ani prosty ani przejrzysty i stwarza obiektywne trudności w jego stosowaniu. Zmiany w obrębie interpreta-cji prawa są zrozumiałe, o ile dotyczą zdarzeń przyszłych. W innych przypadkach świadczą o słabości aparatu skarbowego, która powinna być eliminowana m.in. dzięki reformie Krajowej Administracji Skarbowej.

Podsumowując, Krajowa Rada Gastronomii i Cateringu nie odczuwa silnych i bezpo-średnich skutków reorganizacji aparatu celno-skarbowego. Poprawa warunków dla uczciwej konkurencji na rynku gastrono-micznym wymaga udziału aparatu skarbo-wego, lecz udział ten powinien mieć cha-rakter praktyczny oraz zauważalny przez rynek i konsumentów. W długim okresie, polska gastronomia oczekiwałaby poprawy spójności i pewności stosowania prawa przez administrację skarbową, w związku z prze-prowadzoną reformą ■Sylwester Cacek, Krajowa Rada Gastronomi i Cateringu, Prezes Za-rządu Sfinks Polska S.A.

Zmiany w strukturze aparatu skarbowego powinny również prowadzić do eliminowania patologicznych przypadków zmian w obszarze stosowania prawa „wstecz” i prób odmiennej oceny podatkowej zdarzeń gospodarczych, które miały miejsce w przeszłości i zostały zaaprobowane przez fiskusa.



NOTATKI



United Nations Global Compact Została założona w lipcu 2000 roku z inicjatywy Sekretarza Generalnego ONZ Kofiego Annana.

UN Global Compact wzywa sektor prywatny na całym świecie do powiązania swoich strategii

biznesowych z uniwersalnymi zasadami z zakresu praw człowieka, standardów pracy, ochrony

środowiska i przeciwdziałania korupcji oraz wspierania celów Organizacji Narodów Zjednoczonych.

Dzięki temu biznes może stawać się katalizatorem pozytywnych zmian rynkowych korzystnie

wpływających na życie ludzi i środowiska. United Nations Global Compact jest największą na

świecie biznesową inicjatywą posiadającą ponad 13 500 członków w 170 krajach. UN Global

Compact koordynuje działania w ramach UN Business Action Hub, gdzie Organizacja Narodów

Zjednoczonych współpracuje z biznesem, aby implementować Cele Zrównoważonego Rozwoju.

Global Compact Network PolandSieć krajowa działająca na mocy oficjalnej autoryzacji United Nations Global Compact . Polska

sieć została uruchomiona w lipcu 2001 roku wraz z United Nations Development Programme,

a od 2013 roku prowadzona i zarządzana Jest ze wsparciem Fundacji Global Compact Poland.

Stanowi ona sekretariat polskich członków UN Global Compact, biuro projektowe oraz lokalny

punkt kontaktowy i informacyjny UN Global Compact. Jej zadaniem jest promowanie i wdrażanie

globalnych inicjatyw UN Global Compact na polskim gruncie oraz odpowiedź na unikalne wyzwania ,

które na drodze do zrównoważonego rozwoju napotyka sektor prywatny. Wszystkie inicjatywy

Global Compact Poland są prowadzone w formule partnerstwa pomiędzy światem biznesu.

Know-How HubThink-Tank i fundacja naukowa. Stworzony przez UNDP w Polsce w 2011 roku,

gromadzi ekspertów tworzących i wdrażających projekty rozwojowe. Obecnie KHH

pełni również funkcję Rady Naukowej dla Global Compact Network Poland.

Global CompactNetwork Poland



WYDAWCA:Global Compact Network Polandul. Emilii Plater 25/6400-688 Warszawa

nadzÓr MerytoryCznyKamil Wyszkowski, Global Compact Network PolandŁukasz Kolano, Know-How Hub

KOORDYNATOR WYDANIAOlga Siedlanowska-Chałuda

TŁUMACZENIAGlobal Compact Network Poland

PROJEKT GRAFICZNY, SKŁAD i KOREKTAIPSUS; BlackChevron

ZDJĘCIAStock photographs under the Creative Commons/ Creative Commons Zero (CC0) license

DRUK Mazowieckie Centrum PoligrafiiWarszawa 2017

Opinie i poglądy zaprezentowane w raporcie przez poszczególne firmy nie odzwierciedlają opinii i poglądów wydawcy.Materiały graficzne wykorzystane w publikacji pochodzą z zasobów UN Global Compact, zasobów autorów oraz ogólnodostępnych źródeł.

Network PolandWE SUPPORT

PODZIĘKOWANIA DLA PARTNERÓW WSPIERAJĄCYCH PROGRAM

GŁÓWNYCH PARTERÓW INSTYTUCJONALNYCH:Ministerstwa FinansówMinisterstwa Rozwoju

PartnerÓw inStytuCjonalnyCh oraz inStytuCji zaangaŻowanyCh w PrograM w uBiegłyM roku:

Ministerstwa SprawiedliwościMinisterstwa ZdrowiaMinisterstwa RolnictwaAgencji Rynku RolnegoCentralnego Biura Śledczego Policji

Prokuratury KrajowejCentralnego Biura Antykorupcyjnego Instytutu Wymiaru SprawiedliwościNajwyższej Izby KontroliBusiness Centre Club

ORGANIZACJI MIĘDZYNARODOWYCH UDOSTĘPNIAJĄCYCH ZASOBY:

United Nations Office on Drugs and Crimes (UNODC)United Nations Global Compact (HQ)Organization for Economic Co-operation and Development (OECD)

Transparency InternationalGlobal Compact Network BrasilGlobal Compact Network CanadaGlobal Compact Network Germany

CZŁONKÓW KOMITETU STERUJĄCEGO PROGRAMU:

Leszek Wieciech, Prezes, Dyrektor Generalny, Polska Organizacja Przemysłu i Handlu NaftowegoLeszek Wiwała, Prezes, Związek Pracodawców Polski Przemysł SpirytusowyOlgierd Cieślik, Prezes Zarządu, Totalizator Sportowy Sp. z o.o.Michał Kanownik, Prezes ZIPSEE „Cyfrowa Polska”Sylwester Cacek, członek Krajowej Rady Gastronomi

i Cateringu, Prezes Zarządu Sfinks Polska S.A.Przemysław Dolski, Manager ITS&P Poland, Philip Morris Polska Distribution Sp. z o.o. Andrzej Kornatowski, Dyrektor ds. prawnych, British American Tobacco Polska Trading Sp. z o.o.Andrzej Lewandowski, Dyrektor ds. Korporacyjnych i Komunikacji, Członek Zarządu, JTI Polska Sp. z o.o.

PartnerÓw PrograMu PrzeCiwdziałanie Szarej StreFie w PolSCe w lataCh 2014 -2017:

Totalizatora Sportowego Sp. z o.o.Polskiej Organizacji Przemysłu i Handlu NaftowegoZwiązku Przedsiębiorców Polski Przemysł SpirytusowyPhilip Morris Polska Distribution Sp. z o.o.

British American Tobacco Polska Trading Sp. z o.o.Japan Tobacco International Polska Sp. z o.o.Krajowej Rady Gastronomii i CateringuZIPSEE Cyfrowa Polska

PARTNERÓW MERYTORYCZNYCH DOTYCHCZASOWYCH EDYCJI PROGRAMU:

EY Polska PwCPolska

U N I T E D N A T I O N S G L O B A L C O M P A C TBusiness Contributes to the SDGs by acting responsibly

GLOBA L COMPACT NET WORK P OL A ND

ul . Emil i i Plater 25/64 | 00-688 Warszawa

w w w . u n g c . o r g . p l

przeciwdziaŁanie szarej strefie -...

Documents