przewodnik-duchowy-2

przewodnikduchowy

cia o - umys - duch

Numer 2 Marzec-Kwiecie 2013

ISSN 2299-9841

Zasady ycia wedug Dalajlamy

Samoocena, czyli poczucie wasnej wartoci

10 zasadnauczaniaduchowego

24 sposobyna stres

Joga?wietny pomys

Religia w szkole

Dlaczego ludzie odchodz z Kocioa?

przewodnikduchowy.pl

Od premiery Przewodnika duchowego upyny ju dwa miesice i nie zmarnowalimy tego czasu. Z przyjemnoci oddajemy w Twoje rce

kolejny numer. Mamy nadziej, e okae si rwnie ciekawy, jak poprzedni.

Tym razem zastanowimy si nad kwesti nauczania duchowego oraz miejscem religii w szkole. Temat jest cigle na czasie, a walka episkopatu

z rzdem zdaje si daleka od zakoczenia. Nie udzimy si, e nasz artyku wniesie co do dyskusji monych naszego kraju, ale chcielibymy

przedstawi pomys bdcy naszym zdaniem najlepszym rozwizaniem. Chtnie poznamy rwnie Twoj opini w tej kwestii.

W tym numerze rozpoczynamy cykl artykuw na temat jogi. Na pocztek troch podstawowych informacji, a od nastpnego numeru zajmiemy si

konkretami.

Powicimy te kilka stron samoocenie, ktra jest bardzo wanym elementem rozwoju duchowego. O poczuciu wasnej wartoci mona pisa

bardzo dugo, wic ten temat rwnie bdziemy rozwija.

Opowiemy o intuicji czym jest i jak dziaa. Zasady jej funkcjonowania s proste i warto je pozna. Tym bardziej, e wiele osb robi z intuicji jak

pseudo-magiczn sztuczk, dziki ktrej prbuje zyska podziw i szacunek. Intuicja nie jest tajemnicz moc o nieznanej naturze jest cakowicie natu-

ralnym elementem ludzkiego ycia. To system dziaania podwiadomoci i sposb na jej kontakt ze wiadomoci.

O tym i jeszcze kilku ciekawych rzeczach przeczytasz w tym numerze.

ycz przyjemnej lektury,Wojciech P. P. Zieliski

OD REDAKCJI

ZAREKLAMUJ SIJeli chcesz, by Twoja reklama ukazaa si na amach Przewod-nika duchowego, skontaktuj si z nami.

www.przewodnikduchowy.pl

ISSN 2299-9841Copywright by Wojciech P. P. Zieliski

Niniejsza publikacja jest darmowa i moe by dowolnie kopiowana oraz rozprowadzana tylko i

wycznie w niezmienionej formie.

przewodnikduchowy

Wydawca:Wojciech P. P. Zieliskiul. Sielawy 6/1161-619 Pozna

Redakcja:Wojciech P. P. ZieliskiAlicja ZieliskaMonika SrebrzyskaPatrycja OstrowskaJoanna Kacperska


3

4Od redakcji

Religia w szkole10 zasad nauczania duchowego Joga? wietny pomysKorzyci pynce z uprawiania jogi

Samoocena, czyli poczucie wasnej wartociZasady ycia wedug Dalajlamy

57

1317

2

20

247 przydatnych wskazwek15 pyta, dziki ktrym odkryjesz sens ycia

2829

Jak dziaa intuicja?Dlaczego ludzie odchodz z Kocioa?

3136

24 sposoby na stresSok jest dobry!

3942

Dezyderata45List umierajcego mistrzaJahwe, Jehowa, Kriszna

4647

Tao Te Ching48

Nie poddawaj si18

Cztery umowy Toltekw49

Zrb pierwszy krok

SPIS TRECI

24

7

20


Kliknij w numer strony, eby wrci do spisu treci 4

Zrb pierwszy krokWojciech P. P. Zieliski

Wykonanie pierwszego kroku jest najprostszym sposobem osignicia sukcesu. Jest to rwnie najtrudniejsze zadanie w kadym przedsiwziciu. Wielu ciekawych pomysw nie realizujemy w swoim yciu nie dlatego, e brakuje nam umiejtnoci czy moliwoci. Powodem niezrealizowanych marze bardzo czsto jest to, e nie umiemy zrobi tego pierwszego kroku.

Stare chiskie przysowie brzmi: nawet najdusza podr zaczyna si od pierwszego kroku. To oczywiste stwierdzenie zdradza nam jedn z najwaniejszych tajemnic sukcesu: musimy odway si zacz dziaa. Niewane, co chcemy osign najpierw konieczne jest pokonanie wewntrznych oporw.

Oto kilka rzeczy, ktre mona zrobi, aby skutecznie postawi pierwszy krok.

1. Uwierz w siebie wiara czyni cuda. To wita i niepodwaalna prawda. Dziki niej zyskujesz si i motywacj do dziaania.

2. Wizualizuj swj cel wyobra sobie wiat, w ktrym twoje marzenia zostay zrealizowane. Jak bdzie wyglda? Zapewne czujesz podekscytowanie i przypyw

wieej energii. 3. Nie id na atwizn jeli spodziewasz si, e droga do sukcesu bdzie usana rami,

moesz sobie darowa ca podr. Zaakceptuj to, e realizacja marze nie jest

atwym zadaniem. 4. Rb wszystko krok po kroku tak, jak nie zjesz jednym ksem caego tortu, tak nie

osigniesz sukcesu za jednym zamachem. Zaplanuj swoje dziaania i wykonuj jego etapy po kolei.

Praktyka duchowa jest jedn z najtrudniejszych i zarazem

najwspanialszych rzeczy, jakie czowiek moe robi w

yciu. Tak naprawd kady jego krok jest elementem

duchowego dziaania. Wielu ludzi nawet nie prbuje si przymierza do pracy nad sob. Nie chc powica czasu na zadanie, ktre wydaje im si zbyt trudne; s

przygnieceni ogromem wiedzy i iloci cieek wiodcych ku temu samemu celowi. Duchowo prowadzi bowiem

zawsze do jednej i tej samej rzeczy cho jest ona nazywana rnie w zalenoci od tradycji duchowej.

Wielu z nas nie wie, co wybra. Kto mwi prawd, a kto

si myli? Czy nauczyciele duchowi s szczerzy, czy moe

chc tylko wycign od nas troch pienidzy? Pytania

mona mnoy i mnoy, ale to nie przybliy nas ani troch

do odniesienia sukcesu. Zamiast zastanawia si, zrbmy

pierwszy krok.

Nie czekaj...1. Nie czekaj, a okolicznoci bd doskonae bez wzgldu na to, jak dugo czekasz, zawsze wydarzy si co, co sprawi, e okazja nie bdzie idealna.2. Nie czekaj, a wszyscy si z tob zgodz zawsze znajdzie si kto, kto bdzie mia inne zdanie ni ty. To jest zupenie normalne.3. Nie czekaj, a twoje moliwoci bd wiksze moesz myle, e musisz podnie swoje umiejtno-ci bd zasobno portfela, zanim podejmiesz si realizacji marzenia. Ale prawda jest taka, e to wanie dziaanie przyczynia si do szlifo-wania umiejtnoci i zdobywania pienidzy.

5przewodnikduchowy.pl

Kliknij w numer strony, eby wrci do spisu treci

Od jakiego czasu trwa spr o nauczanie religii w szkole. Wielu mdrych ludzi przedstawia argumenty za pozostawieniem albo

usuniciem religii z programu nauczania. Prawdziwy problem

nie ley jednak w obecnoci religii w szkole, lecz w tym, czego si

naucza.

Uczniowie nie lubi lekcji religii. Dlaczego? Powodw jest kilka, ale najwaniejszy z nich to taki, e nie odpowiada ich

oczekiwaniom i nie udziela odpowiedzi na nurtujce ich pytania.

Nie pomaga te rozwizywa problemw, zamiast tego tworzy ich jeszcze wicej. Przedstawiciele Kocioa zazwyczaj nie

pozostawiaj intelektualnego pola manewru swoim suchaczom. Narzucaj z gry ustalone pogldy, nie dopuszczajc sprzeciwu czy polemiki, a swoj wiar traktuj jak prawd ostateczn. Takie podejcie nie jest waciwe z punktu widzenia rozwoju

duchowego. Kady czowiek ma prawo do wybrania takiej praktyki, jaka mu odpowiada. Gwarantuje nam to konstytucja. Jeli zapomnimy, e przepisy prawne obejmuj rwnie dzieci, z

atwoci przekroczymy granic ich wolnoci osobistej.

Nauka w szkole Czego powinny uczy si nasze dzieci na lekcjach religii? Przede wszystkim nie wolno ogranicza zaj do jednej tylko religii.

Obecnie w szkoach przekazuje si tylko nauki Kocioa

Katolickiego, a pomija wszystkie inne wyznania i filozofie. Taki stan rzeczy mona zrozumie, skoro

yjemy w kraju katolickim. Czy jednak jest to waciwa droga edukacyjna? Dzieci powinny mie szans zapoznania si nie tylko z chrzecijastwem, ale te z buddyzmem, hinduizmem, islamem,

taoizmem i innymi nurtami filozoficznymi. Na caym wiecie istniej wspaniae wite teksty, nauki wielu mdrcw i ogromna ilo praktyk duchowych nie s one ani troch gorsze od tego, co ma do przekazania nauka katolicka. Wystpujce midzy nimi rnice wyrastaj najczciej z odmiennoci krgw kulturowych. Jednake etyka i moralno zazwyczaj s bardzo do siebie podobne. W rzeczywistoci poszczeglne religie maj ze sob wicej wsplnego, ni mogoby si wydawa. Nasza niewiedza na ten temat wynika z braku teologicznej i filozoficznej edukacji.

Szkoa z zaoenia powinna przekazywa wiedz w sposb obiektywny. W przypadku religii jest to trudne do osignicia, poniewa wikszo z nas stawia swoje wyznanie w opozycji do wszystkich

innych. Gdyby zapyta przechodniw na ulicy, prawdopodobnie wikszo nie byaby zadowolona z

nauczania w szkole jakiejkolwiek religii poza ich wasn. Czowiek zazwyczaj obawia si rzeczy, ktrych nie zna i nie rozumie. Jeli syszy ostrzeenia przed innymi wyznaniami, niejako automatycznie nastawia si do nich negatywnie.

We wspczesnych szkoach brakuje zaj powiconych tolerancji, szacunkowi i innym uniwersalnym wartociom ludzkiego ycia. Wanie takie rzeczy powinnimy przekazywa modym ludziom na lekcjach religii. Promujmy mdro i zrozumienie, zamiast zniewolenia i uprzedzenia.

Religia w szkoleWojciech P. P. Zieliski



4 razy za Na myl przychodz mi cztery powody, dla ktrych powinnimy uczy nasze dzieci religii w szkole:

1. Czowiek jest istot duchow religijno i wiara s wic rzecz jak najbardziej naturaln. Wtpi, czy znajdziemy na Ziemi czowieka, ktry jest cakowicie pozbawiony wiary. Nawet ateici wierz w wiele rzeczy, np. w swoje umiejtnoci czy w to, e Bg nie istnieje (nie mona tego udowodni, wic pozostaje wierzy). Nasza duchowa natura roznieca pragnienie

poszukiwania sensu ycia i wanie dlatego powinnimy naucza dzieci, jak zadawa

waciwe pytania oraz jak znajdowa na nie odpowiedzi. 2. Religia bywa rdem przemocy, strachu i nienawici. Wiele wojen toczono w imi takiego

czy innego Boga. Ludzie czsto nie potrafi trzyma nerww na wodzy, kiedy w gr wchodzi

ich wyznanie. Jeli bdziemy uczy dzieci o pochodzeniu religii, o jej formach i rodzajach

oraz o tolerancji wobec osb o odmiennych wierzeniach tym samym nauczymy nastpne pokolenia pokojowej koegzystencji. Zniszczymy jedno ze rde przemocy. Czowiek

nauczony szacunku dla innych (choby wierzyli w innego Boga), nie bdzie atakowa, o ile sam nie zostanie zaatakowany.

3. Obecnie yjemy w spoeczestwie globalnym. Kadego dnia spotykamy si z przedstawicielami innych kultur. Kluczem do szczliwej przyszoci jest wsppraca midzy wszystkimi narodami Ziemi. Jeli bdziemy ze sob walczy, nie osigniemy niczego

trwaego. Nauka religii moe pomc dzieciom zrozumie ludzi mieszkajcych w innych

krajach. Dziki temu nie bd si bay obcych, lecz naucz si czerpa pozytywn inspiracj zarwno z rnic, jak i podobiestw.

4. Religia jest dziedzictwem kulturowym ludzkoci i jedn z gwnych si napdowych cywilizacji. Kady czowiek powinien zna przynajmniej w zarysie histori wiatowych religii. Nios one ze sob wiele wspaniaych wartoci i nie mniej niebezpieczestw, przed

ktrymi trzeba umie si obroni. Bez religii w szkoach dziecko bdzie podatne na manipulacj ze strony dorosych.

Prawdopodobnie wiele osb si ze mn nie zgodzi, a

dyskusja o religii w szkole nie zakoczy si ani w tym pokoleniu, ani w nastpnym. By moe nigdy nie

dojdziemy w tej kwestii do porozumienia. Chciabym

jednak pewnego dnia zobaczy, jak moje dzieci ucz si w szkole, ktra przynosi prawdziwy poytek, a nie jest tylko

miejscem do wykucia na pami kilku definicji i faktw naukowych. Szkoa powinna promowa uyteczn

wiedz, umiejtno rozumienia i zachca do tolerancji.

Uczenie o jednej religii nie przyczyni si do osignicia

takich ideaw; usunicie religii ze szkoy rwnie nie jest dobrym rozwizaniem. Ukrywanie przed uczniami rzeczy, ktre jawi si jako jedne z najwaniejszych w yciu, nie

przyczyni si do ich rozwoju. Jeli pozwolimy naszym

dzieciom poznawa prawd o wiecie (a religia jest jego nieodczn czci), z pewnoci wyrosn na

wspaniaych ludzi. Niezalenie od wyznania, ktre wybior dla siebie.

Guido Reni: Wniebowzicie Najwitszej Marii Panny



Studiujc duchowo, prdzej czy pniej bdziemy korzysta z pomocy nauczyciela duchowego czy innego przewodnika. Od tego raczej nie ma ucieczki. Zdarzaj si, rzecz

jasna, ludzie od samego pocztku kroczcy wasn ciek, ale nawet oni pobieraj nauki;

cho w nieco innej formie. Ilekro staj w obliczu kogo tytuujcego si mianem nauczyciela duchowego, gboko zastanawiam si, czy rzeczywicie jest to odpowiedni czowiek do goszenia nauk. Przede wszystkim staram si jak najwicej dowiedzie o jego przekazie. To podstawa nigdy nie krytykuj czy odrzucam czego, czego samodzielnie nie poznaem. W ten sposb zachowaby si tylko gupiec. Poznanie nauk mistrza jest wic absolutn koniecznoci. Na przestrzeni ostatnich 20 lat miaem okazj spotka wielu mdrcw i nauczycieli. Z przykroci musz przyzna, e wikszo z nich to oszuci albo osoby zalepione wiar w pewne idee (np. religijne). Ci ludzie najczciej nie maj wikszego pojcia o naturze wiata; s przekonani o wasnej wyjtkowoci i wyszoci. W rzeczywistoci jednak brakuje im

prawdziwej duchowej mdroci. Kilka punktw krytycznych Jak rozpozna nauczyciela-uzurpatora? Czasami to do trudne; trzeba przyzna, e ludzie ci doskonale si maskuj. Robi to tym lepiej, e zazwyczaj sami nie zdaj sobie z tego sprawy.

Oni naprawd uwaaj si za wspaniaych

mdrcw, a ich sowa zdaj si to potwierdza. Wikszo nauczycieli duchowych prawi cakiem

zgrabne kazania; pozornie nie ma si do czego

doczepi i suchacz z atwoci moe pa ofiar

magii sw. Na szczcie jest kilka rzeczy, ktre mog uatwi

rozpoznanie faszywych nauczycieli. Ju jaki czas temu zauwayem, e nauczanie duchowe opiera si na kilku zasadach, ktrych realizowanie

w praktyce (przez mistrza) jest gwarantem prawidowego przekazu. Jeli ich brakuje, twj nauczyciel prawdopodobnie nie jest odpowiednim czowiekiem do przekazywania mdroci. Przyjrzyjmy si wic dziesiciu zasadom dobrego

nauczania duchowego.

10Wojciech P. P. Zieliski

zasad nauczaniaduchowego



1. Uczniowie nie s terytorium do podboju Zbieranie uczniw nie jest ani konkursem, ani wycigiem; nie ma znaczenia, jak wielu suchaczy si posiada i jak wiele ksiek sprzedamy. Powstrzymanie si od nachalnego

(siowego) rozprzestrzeniania wpyww swoich nauk to pierwsza zasada nauczania. Prawdziwy mdrzec nigdy si nie narzuca; nie przekonuje nikogo na si do suchania i

przyjmowania nauki. Mdrzec odpowiada, gdy zostanie o co zapytany; milczy, gdy go nie pytaj. Zajmuje si swoim yciem i koncentruje si na swojej pracy. Nie goni za saw i

szacunkiem. Nie prbuje rwnie zmienia wiata. Wie, e lepiej jest pracowa nad wasn przemian, poniewa wiat zawsze dostosowuje si do yjcych w nim istot.

2. Prawdziwe nauczanie ma swoj struktur Kady nauczyciel dziaa wedug jasno okrelonego wzorca. Jest on ksztatowany przede

wszystkim przez osobist mdro mistrza, ale rwnie przez kultur, w jakiej wyrs,

filozofi, jakiej by nauczany w modoci oraz dowiadcze ksztatujcych jego ycie. Jeli koncentruje si na walce przeciwko spoeczestwu i dziedzictwu kulturowemu swojego regionu, by moe jest zwyczajnym rewolucjonist. Nie twierdz, e jest to co zego. Wrcz przeciwnie. Jeeli tradycja jest zwichrowana i prowadzi do cierpienia, jak najbardziej naley z ni walczy. Jednake nie jest to cieka nauk duchowych. Prawdziwy mdrzec nie walczy z

nikim i niczym. Jego donie s zawsze otwarte i zapraszajce; nawet swoich wrogw nie

potpia i nie odrzuca. Poprzez osobist praktyk duchow wzorzec postpowania mistrza zmienia si z czasem, lecz

nie s to nage zrywy. Dziaa to bardziej na zasadzie ewolucyjnej przemiany, swego rodzaju dorastania. Proces ten jest cigy i nie sposb go zatrzyma. Jeli wic kto twierdzi, e

osign owiecenie i jest na najwyszym poziomie duchowego rozwoju, od razu

powinnimy mu podzikowa za wspprac. Nie ma na Ziemi czowieka, ktry zakoczyby

duchowy wzrost. Nawet najwiksi mdrcy cay czas si ucz.

Nic naprawd cennego nie bierze si z ambicji czy te z samego poczucia obowizku; to, co cenne, rodzi si z mioci i powicenia dla innych ludzi i dla sfery ducha obiektywnego.

- Albert Einstein



3. Jeli jeden czowiek co osign, kady moe si tego nauczy. Dobry nauczyciel duchowy nie wmawia ludziom, e czego nie mog zrobi. Stara si zachca i pozytywnie motywowa do podejmowania wysiku. Nie umniejsza wartoci

swoich uczniw twierdzeniami typu: to ja jestem mdrzejszy, wic wiem lepiej suchaj mnie i nie dyskutuj. Wie, e nie jest od nikogo lepszy i nie wywysza si ponad innych ludzi. Mdrzec nikomu nie broni wspinania si na ten sam poziom rozwoju, na ktrym sam si znajduje. Nie bdzie mia nic przeciwko temu, by ktry z jego uczniw go przers. Cieszy si osigniciami przyjaci to wszystko. Podstaw nauk dobrego nauczyciela duchowego jest wiadomo, e wszyscy ludzie s zdolni osign rzeczy pozornie niemoliwe; potrafi przezwyciy wszelkie ograniczenia.

4. Jedno ludzkiej istoty i harmonia istnienia Bardzo czsto zdarza si, e koncentrujemy swoj

uwag na niewielkim wycinku rzeczywistoci. To

dosy powszechne i cakowicie normalne. Ale tylko do pewnego poziomu wiadomoci. Nauczyciel duchowy nie moe pozwoli sobie na

takie podejcie. Jest wiadomy peni czowieka i z

rwnym zaangaowaniem dba o ducha, jak i ciao.

Nie odrzuca adnego elementu swojej istoty, poniewa to prowadzi do ycia pozbawionego

rwnowagi. W wielu religiach pitnuje si ciao, traktujc je jako rdo grzechu i potpienia. Takie nauki stoj

w sprzecznoci z natur i powinny by odrzucane

przez suchaczy. Ciao nie jest siedliskiem za,

lecz integraln czci istoty ludzkiej. Nauczyciel goszcy inne pogldy na ten temat jest gupcem i nie powinien w ogle si odzywa na forum

publicznym, a tym bardziej nazywa siebie

nauczycielem duchowym. Taki czowiek

ewidentnie nie ma pojcia o rzeczywistoci. Mdrzec wie, e duch i ciao s skadnikami tego

samego systemu, zwanego yciem. Nasze emocje i

myli wpywaj na stan ciaa, na jego minie,

oddech czy zdrowie. Ta zasada dziaa rwnie w

przeciwnym kierunku: ciao wpywa na nasze myli i uczucia. Odrzucenie choby najmniejszego

trybiku w maszynie istnienia spowoduje jej uszkodzenie, a w konsekwencji zniszczenie. Prawidowa nauka duchowa troszczy si o

wszystkie elementy rzeczywistoci z rwn

pieczoowitoci.



5. Czowiek ma w sobie wszystko Wntrze ludzkiej istoty jest tak bogate i wspaniae, e nie potrzebuje niczego innego do

osignicia zbawienia czy owiecenia. Nie trzeba szuka na zewntrz, gdzie w wiecie lub

wyszych wymiarach czy niebiosach. Kady mdrzec o tym wie. Jeli naucza inaczej, zapewne jest przedstawicielem jakiej religii szukajcej wyznawcw lub showmanem

zabiegajcym o publik. Rozwj duchowy nie polega na poszukiwaniu Boga ani proroka, ktry wszystko za nas zrobi. To my, bdcy uczniami, mamy osign punkt, w ktrym wszystko ulegnie przemianie. Nie chodzi tutaj o poszerzanie wiadomoci jako wtajemniczenia w wysze stany umysu czy bardziej wraliw moralno. To nie jest poszukiwanie nadprzyrodzonej mocy, ani

magicznych wiatw wiecznej szczliwoci. W nauce duchowej chodzi przede wszystkim o kreowanie siebie i korzystanie ze swoich talentw. Zanim jednak do tego dojdzie, musimy nauczy si dostrzega to, co jest w nas. To jest rola nauczyciela duchowego pokazanie nam drg do poznania siebie.

6. Sprawna komunikacja Ludzie cay czas si ze sob komunikuj. Nie inaczej jest z nauczycielem i uczniem. Rozmowa jest niezbdna podczas nauki. Jeli jej brakuje, to ju nie jest nauka, lecz zwizek

typu prorok-wyznawca. Kiedy informacja przechodzi tylko w jedn stron (od nauczyciela do ucznia), nie mamy do czynienia ani z rozwojem duchowym, ani z prawidowym nauczaniem. Nauczyciel to nie

tylko ten, ktry mwi. To rwnie ten, ktry sucha swoich uczniw i reaguje na ich potrzeby. Ignorowanie bd odrzucanie wypowiedzi uczniw moe wiadczy o egocentryzmie

nauczyciela. To czyni go niezdolnym do niesienia pomocy na drodze rozwoju swoich uczniw.

7. Istot nauczania s osignicia uczniw, a nie nauczyciela Kiedy mdrzec naucza, ludzie go suchaj i zaczynaj si zastanawia nad poruszonym podczas wykadu tematem. Ich zadaniem nie jest bezkrytyczne przyjmowanie nauki, lecz

dokadne jej przeanalizowanie i wycignicie wnioskw. Dziki temu bd mogli wzrasta. Z czasem stan si mdrymi ludmi. Pod warunkiem, e nie przestan pracowa nad sob

korzystajc z otrzymanych nauk. Z kolei zadaniem nauczyciela duchowego jest przekazywanie swoich dowiadcze w taki sposb, by jego uczniowie rozwijali si

bez przeszkd. To, jakie bd mieli wyniki, wiadczy o poziomie samego mistrza. Jeli uczniowie przeksztac si w bezmyln mas, ich nauczyciel powinien paka nad wasn nieudolnoci. Jeli natomiast uczniowie, jeden po drugim, bd stawa si

ludmi mdrymi i godnymi szacunku ich nauczyciel bdzie mg szczerze si umiecha. To jest podstawowy

warunek powodzenia nauczyciela sukcesy jego uczniw.

10

Jean-Baptiste-Simeon Chardin: Baki mydlane



8. Dobre intencje nauczania To moe wyda si zaskakujce, ale wielu nauczycieli duchowych nie ma czystych intencji. Oczywicie, kady z nich stanowczo zaprzeczy takiemu twierdzeniu. Nigdy si nie przyznaj, e w ich sercach znajduje si cokolwiek poza mioci i pragnieniem pomocy. Jeli nauczanie wypywa z czystej intencji, a jego cel jest szlachetny, wwczas warto jest korzysta z rad mistrza. Rzecz jasna, nie jest atwo pozna intencje drugiego czowieka. Zwykle jest to wrcz niemoliwe; szczeglnie w przypadku osb obdarzonych wysok inteligencj. W takim wypadku naley obserwowa, do czego prowadzi nauczanie mistrza. wiat jest tak zorganizowany, e dobro przyczynia si do powstawania dobra, a zo do powstawania za. Jeli wic przekazywane przez mistrza nauki nie prowadz do pozytywnych rzeczy w yciu jego uczniw, mona wysnu wniosek, e z jego intencjami co jest nie do koca w porzdku. Nie bdzie to niepodwaalny dowd, ale argument przekonywujcy do bardziej sceptycznego przygldania si osobie nauczyciela.

9. Jedynie suszna droga Kady ma swoj osobist drog; jest to cakowicie niepowtarzalna cieka decyzji i

postanowie, ktra pozwala pozna siebie. Nasze dowiadczenie podpowiada, co i jak powinnimy robi; jak dokona najlepszego wyboru spord dostpnych opcji. Zanim jednak nabierzemy owego dowiadczenia, potrzebujemy kogo, kto bdzie mg podzieli si swoim. Nic na to nie poradzimy. Na pocztku swojej drogi jestemy malekimi i

bezbronnymi dziemi. Pierwszymi nauczycielami s nasi rodzice, a do momentu, kiedy

potrzebujemy kogo bardziej dowiadczonego w konkretnej dziedzinie. Nauczyciel duchowy odgrywa rol specjalisty z pewnej dziedziny. W tym jednak przypadku jest to dziedzina tak szeroka (w kocu obejmuje wszelkie istnienie), e trudno znale jedn, uniwersaln prawd. Ona, rzecz jasna, istnieje. Problem w tym, e jest zazwyczaj przysonita

11

Jak postpujesz, takim si stajesz. Innymi sowy: Graj, a gra stanie si prawd. Co w tym rodzaju. Tylko e nie mona gra. Twoje czyny musz by szczere. We wszystkim, co robisz, miej szczere intencje.

- Neale Donald Walsch

12



przez osobiste wyobraenia (iluzje) innych ludzi. Nie inaczej jest z nauczycielem duchowym;

on te nie zna caej prawdy. Nikt z yjcych na Ziemi jej nie zna. Pewne elementy s przed

nami ukryte i nawet mdrcy nie maj do nich dostpu (przynajmniej dopty, dopki yj). Do uniwersalnej, ostatecznej prawdy wiedzie tylko jedna droga. Jest to bardzo wska i zdradliwa grska cieyna, na ktrej atwo moe nam si powin noga. Nauczyciel duchowy przekazuje swoj wiedz o tej ciece najlepiej, jak potrafi. Wie jednak, e nigdy nie bdzie w stanie w peni jej przedstawi. Dlatego te kady ucze powinien

koncentrowa si na wasnym dowiadczaniu drogi. Mistrz moe mu jedynie wskaza

pocztek szlaku; ostrzec przed kilkoma wybojami i wystajcymi z ziemi korzeniami. Jeli bdzie szczery w tym dziaaniu, jego przekaz bdzie bezcenny. W przeciwnym razie sam

stanie si kolejnym wybojem, o ktry ucze moe si potkn.

10. Jeli co nie dziaa, naley szuka innej drogi Pozornie ta zasada jest sprzeczna w poprzedni. Tylko pozornie. Duchowa cieka jest tylko jedna, ale nie zawsze tak samo wyglda. Dla kadego czowieka jest nieco inna. Stawia przed

nim inne wyzwania i pobudza do podejmowania odmiennych decyzji (nawet w obliczu takich samych zjawisk dwoje ludzi moe podj sprzeczne ze sob decyzje i obie bd prawidowe). Jeli nauczyciel duchowy naucza czego, co nie spenia swej roli, naley to odrzuci natychmiast. To niebezpieczne poda za czym, co nie prowadzi we waciwym

kierunku. Prawdziwy mdrzec pomaga swoim uczniom, kiedy szukaj innej drogi. Nawet jeli

postanowi odrzuci cakowicie wszystkie nauki swojego nauczyciela, ten bdzie ich wspiera

rad i dodawa otuchy. Nie bdzie zazdronie strzeg swych suchaczy i zabrania im sucha

innych mdrcw. Jedyn trosk nauczyciela s osignicia jego uczniw. Jeli maj one prowadzi przez nauki kogo innego niech i tak bdzie.

13



Joga? wietny pomys.Wojciech P. P. Zieliski

Siedzisz cay wieczr przed telewizorem albo komputerem? Zastanawiasz si, jaki sport zacz uprawia, eby poprawi

kondycj? A moe szukasz sposobu na rozwinicie swojej praktyki duchowej? Najlepszym rozwizaniem bdzie joga. Technika,

ktra jest atwa do nauczenia si, nie wymaga stosowania

wyrafinowanego sprztu i ma zbawienny wpyw nie tylko na ciao,

ale rwnie na dusz.

14



Czym jest joga? Sowo joga pochodzi z sanskrytu (staroytnego jzyka Indii) i mona je przetumaczy jako jarzmo. Prawdziwa definicja jogi: Yoga chitta vrtti nirodha, znaczy joga jest powcigniciem zjawisk wiadomoci. Jest to system wicze fizycznych i duchowych,

ktrych podstawowym celem jest zjednoczenie ciaa, umysu i ducha. Kontrola oddechu i

utrzymanie ciaa w nieruchomej pozycji (asanie) pozwala osign harmoni.

Myliby si jednak kto, kto uwaa jog tylko za seri wicze fizycznych. To co o wiele wicej; to styl ycia, ktrego wiczenia s zaledwie jednym z elementw. Na praktyk jogi skadaj si rwnie: oddychanie, odprenie, odpowiednia dieta oraz medytacja i praca nad umysem. Prawidowo uprawiana joga niesie ze sob wiele korzyci. Moe poprawi

ogln kondycj ciaa zwiksza si, wytrzymao, elastyczno i umiejtno utrzymania rwnowagi; wielu osobom pomaga obniy stres i radzi sobie z lkami; poprawia jasno

umysu, a nawet dziaa pozytywnie na sen.

Jak zacz? Jog mog praktykowa wszyscy ludzie,

niezalenie od wieku, pci czy stanu zdrowia. W

zasadzie nie ma osb, dla ktrych joga byaby niewskazana. Jedynie w przypadku cikich dolegliwoci zdrowotnych zaleca si zasign porady lekarza przed rozpoczciem praktyki. Dobrze jest te pozna moliwoci swojego

ciaa. Asan nie wolno wykonywa na si.

Obcianie organizmu jest charakterystyczne

dla sportw wyczynowych, ale w przypadku

jogi do niczego nie prowadzi. Postpy bd

pojawia si powoli i nie ma sensu ich

przyspiesza. Umiejtno przyjmowania zaawansowanych pozycji nie jest celem jogi.

Chcc rozpocz swoj przygod z jog, moesz skorzysta z profesjonalnych

warsztatw i kursw, oferowanych przez liczne

orodki i szkoy. W twoim miecie

najprawdopodobniej jest co najmniej jedno miejsce, w ktrym mona znale instruktora. Jeli mieszkasz na wsi bd w maej

miejscowoci, poszukaj w najbliszym duym

miecie. Z pewnoci znajdziesz bez problemu.

Niektrzy instruktorzy oferuj prywatne sesje,

inni wol pracowa w grupach masz wic do wyboru rne formy nauki. Nauczyciel pokae ci, jak prawidowo oddycha i wykonywa

15



wiczenia; zwrci te uwag na popeniane bdy w asanach.

Oczywicie nie ma obowizku korzystania z usug instruktora. Podstaw praktyki jogi jest

wiedza o tym, jak wykonywa poszczeglne wiczenia. Moesz dowiedzie si tego z ksiek i podrcznikw, stron internetowych lub DVD. Ksiki s bardzo dobrym rdem wiedzy jeli chcesz lepiej pozna jog, korzystaj z nich bez obaw (niektrzy sdz, e uprawianie jogi bez nadzoru moe by powodem kontuzji). wiczenia wykonywane samodzielnie w domu nie przynios ci szkody, pod warunkiem, e zachowasz zdrowy rozsdek. Osoby zaczynajce praktyk powinny nauczy si podstawowych pozycji, a dopiero potem

prbowa swoich si w bardziej zaawansowanych technikach. Nie spiesz si i postpuj krok po kroku, a nawet przez chwil nie bdziesz w niebezpieczestwie.

Cztery podstawowe kwestie

Prawidowe oddychanie W codziennym yciu wykorzystujemy niewielk cz swoich moliwoci oddechowych. Podczas uprawiania jogi trzeba zmieni ze nawyki nauka prawidowych technik oddychania pozwala poprawi wydolno organizmu i uspokoi umys.

Prawidowe odprenie Jednym z zada asanw jest uwolnienie si od napicia i stresu. Relaksacja jest przez wielu nauczycieli uwaana za fundament zdrowego ciaa. Kade wiczenie w jodze powinno by

rozpoczynane i koczone relaksem. Dziki temu energia bdzie moga swobodnie kry.

Zdrowa dieta Osobom praktykujcym jog zaleca si stosowanie diety wegeteriaskiej. Jest ona zoona z

naturalnych, lekkostrawnych produktw. Taki sposb odywiania jest nie tylko zdrowy, ale

przyczynia si do uspokojenia umysu. Zasada jest prosta: im bardziej przetworzony produkt,

tym bardziej szkodliwy.

Medytacja i prawidowe mylenie Medytacja to szczeglny stan wiadomoci, osigany poprzez wyciszenie umysu i

oprnienie go z natoku myli. Podczas medytacji kierujemy swoj energi do wewntrz,

dziki czemu oddzielamy si od chaosu ycia codziennego. Prawidowa medytacja zapewnia osignicie wewntrznego spokoju i harmonii.

Kiedy nauczysz si pyn zupenie bez adnego oporu, zgodnie z wewntrznym twrczym ruchem, to znaczy, e trafie do domu.

- B. A. Brennan

16



Co jest potrzebne? Uprawianie jogi nie wymaga stosowania specjalistycznego sprztu czy wyposaenia. Jedyne,

co bdzie potrzebne, to odrobina wolnej przestrzeni; najlepiej w spokojnym miejscu. Podczas

wykonywania wicze mona stosowa mat, ale nie jest to konieczne. Wystarczy zwyky

koc, albo dywan lecy na pododze w mieszkaniu. Przed rozpoczciem sesji ubierz si w

wygodne ubranie, ktre zapewni ci swobod ruchw. Zdejmij wszystkie dodatki takie jak zegarek, biuteri czy okulary. Kady zbdny detal moe powodowa dyskomfort i rozprasza uwag. Zadbaj rwnie o odpowiedni temperatur. Joga spowalnia metabolizm, wic organizm jest bardziej podatny na chd.

Kiedy i ile wiczy? Najwikszy poytek z jogi odniesiesz, jeli bdziesz j uprawia regularnie, najlepiej codziennie. Dobrze jest wybra sobie jak konkretn por dnia, kiedy bdziesz praktykowa.

Idealny czas to taki, kiedy nikt ci nie przeszkadza i nie musisz si spieszy. Od ciebie zaley, jaki czas bdzie najbardziej odpowiedni. Jedyna zasada, o ktrej naley pamita, to eby zaczyna sesj nie wczeniej ni 1,5-2 godzin po posiku.

Czas wykonywania wicze jest uzaleniony od osoby. Pierwsze sesje trwaj zazwyczaj

okoo 15 minut i wyduaj si wraz z zaawansowaniem praktykujcego. Najwicej korzyci

przynosi okoo 60-90 minut wicze. Przy czym naley pamita, eby nie przykada zbyt duej wagi do czasu. Jog powinno si uprawia z radoci. Jeli bdziesz j uprawia na si, efekty bd mizerne.

Kiedy zrozumiesz, e nazwy i ksztaty s pustymi skorupami bez adnej zawartoci, a to, co rzeczywiste nie ma nazwy ani ksztatu, bo jest czyst energi ycia i wiatem wiadomoci, bdziesz odczuwa spokj, pogrony w gbokiej ciszy rzeczywistoci.

- ri Nisargadatta Maharaj

17



Korzyci pyncez uprawiania jogi

Wojciech P. P. Zieliski

Joga to wymienity sposb na popraw zdrowia i ulepszenie caego ycia. Wpywa pozytywnie nie tylko na ciao, ale niesie ogromne korzyci duchowe. Sprawne i oczyszczone ciao przyczy-nia si do szczliwszego i co wane duszego ycia. Korzyci mona wymienia bardzo dugo, ale chciabym skoncentrowa si na kilku podstawowych.

Wpyw jogi na ciao- Wiksza wydajno ukadu oddechowego (lepsze dotlenienie organizmu) oraz ukadu krenia (utrzymanie waciwego cinienia krwi);- Wzrost odpornoci na choroby (w tym przewleke);- Wiksza stabilno ukadu nerwowego;- Wiksze spalanie tuszczu i obnienie cholesterolu;- Wzrost siy oraz wydajnoci mini i cigien;- Lepsza praca ukadu pokarmowego;- Mniejsze stenie glukozy we krwi (wskazane dla diabetykw);- Mniejsza podatno na bl;- Zmniejszenie apetytu (przydatne przy odchudzaniu);- Wiksza elastyczno staww i mini;- Poprawiony czas reakcji na bodce zewntrzne;- Wyszy poziom witaminy C, hemoglobiny i limfocytw we krwi;- Poprawa sprawnoci seksualnej oraz zwikszenie potencji;- Detoksykacja organizmu, ktra m. in. opnia procesy starzenia.

Wpyw jogi na umys- Wiksza sprawno umysu (np. oddychanie za pomoc jednego nozdrza powoduje wzrost aktywnoci przeciwnej pkuli mzgu);- Zmniejszenie stresu;- Poprawa koncentracji i skupienia si;- Szybsze podejmowanie decyzji;- Poprawa nastroju i samopoczucia;- Nauka relaksacji;- Wzrost umiejtnoci spoecznych;- Poprawa komunikacji z innymi ludmi;- Zmniejszenie uczucia niepokoju;- Wiksza odporno na depresj;- Wiksza efektywno uczenia si;- Redukcja i lepsza kontrola nad gniewem;- Podniesienie motywacji do dziaania;- Lepsza pami.

Wpyw jogi na ducha- wiadomo jednoci wszystkich rzeczy;- Poczucie rwnowagi;- Odkrywanie samego siebie i umiejtno radowania si samym sob;- Wzrost szacunku do samego siebie oraz pewnoci siebie;- Harmonia pomidzy ciaem, umysem i duchem;- Wewntrzny spokj;- Gbsze zrozumienie swojej natury;- Wzrost samowiadomoci;- Wiksza cierpliwo i zdolno do wybaczania;- Bardziej szczliwe ycie.

18



Ju wiesz, e joga przynosi wiele korzyci. Czy jednak jeste na to gotowy? Masz przygotowany harmonogram wicze, jeste zmotywowany i chtny do wytrwaej pracy a

jednak nie zawsze udaje ci si wywiza ze swojego planu. Czasami brakuje czasu, innym

razem jeste zbyt zmczony po pracy. S dni, kiedy znajdujesz jedn wymwk za drug. Plan treningu pozostaje tylko planem.

Jeli nie chcesz utkn w martwym punkcie, musisz dziaa. To odwieczna zasada ludzi

sukcesu. Bez wytrwaego dziaania jestemy skazani na porak w kadej dziedzinie ycia.

Joga jest wspaniaym sposobem na ycie, ale pod warunkiem, e jej nie zaniedbamy.

Poniej podaj pi niezawodnych sposobw, by nie zrezygnowa z uprawiania jogi. S one

przydatne szczeglnie osobom pocztkujcym.

Rb to na raty Jeli brakuje ci czasu na pen sesj jogi, moesz wiczy na raty. Zamiast 30 minutowego treningu, zrb dwie sesje po 15 minut. Moesz wykona kilka wicze rano, zaraz

po przebudzeniu. Kolejne 15 minut powi przed

pooeniem si spa. Moesz podzieli swoj dzienn

sesj na inne odcinki czasu, np. 10-cio minutowe. Masz w tej kwestii szerokie pole do popisu. Joga nie musi by

uprawiana w mudnych, dugich sesjach.

Wybieraj czas, ktry ci odpowiada Wielu moich znajomych uprawia jog rano. Zanim zaczn

szykowa si do pracy, znajduj czas na spokojne wykonywanie wicze. Nie spiesz si nigdzie i mog bez

stresu powici ca swoj uwag wykonywanym

asanom. Ja z kolei wol wiczy wieczorem. Dziki temu

mog wyciszy si po penym haasu i popiechu dniu.

Znajd czas, ktry najlepiej bdzie odpowiada twojemu

harmonogramowi.

Naucz si by konsekwentnym Jeli powiesz A, mw rwnie B; jeli zaczynasz

trenowa jog, nie przestawaj po kilku sesjach.

Najwiksze korzyci z jogi odnosz osoby wytrwae i

Nie poddawaj siWojciech P. P. Zieliski

Poraka nie czyni Ci przegranym. Czyni za to poddawanie si, godzenie si z ni i odmowa ponownego prbowania.

- Richard Exely

19



systematyczne. Uprawiajc jog raz w miesicu, rozadujesz odrobin stresu i tyle. eby odczu

prawdziwy poytek z asanw, musisz robi to o wiele

czciej. Zarezerwuj sobie czas cztery razy w tygodniu

to w zupenoci wystarczy.

Dobre towarzystwo Dobrym sposobem na zaangaowanie w trening jest towarzystwo. Uprawianie jogi z przyjacielem lub maonkiem pomoe ci w kryzysie. atwiej bdzie

utrzyma regularno, a poza tym ty i twj partner

moecie nawzajem ocenia swoje postpy.

Wyznaczaj cele Wykonywanie tych samych czynnoci kadego dnia

moe wydawa si monotonne. Wiele osb szybko si nudzi. Sam na pocztku apaem si na myleniu, e

wiczenia s nudne i do niczego nie prowadz (efekty

jogi objawiaj si zazwyczaj po jakim czasie).

Codzienn rutyn zaczem urozmaica wyznaczaniem

dodatkowych celw.

Czytasz za darmoNasz magazyn udostpniamy cakowicie za darmo. Jestemy zwolennikami wolnej kultury i nie chcemy pobiera opat za dostp do naszych treci. Nie zmienia to faktu, e utrzymanie kadego projektu kosztuje.Skoro doszede a do tej strony, to znaczy, e publikowane w Przewodniku duchowym artykuy wzbudziy Twoje zainteresowanie. Jeli uwaasz, e s wartociowe wesprzyj nasz dziaalno. Bdziemy wdziczni za kad kwot, jak uznasz za odpowiedni. Chcemy si rozwija i dostarcza Ci coraz wicej treci z zakresu rozwoju duchowego.

Dziki Tobie bdzie to moliwe!Konto bankowe:

mBank 62 1140 2004 0000 3902 5381 5893Dzikujemy za Twoj obecno

20Kliknij w numer strony, eby wrci do spisu treci

czyli poczucie wasnej wartoci

SAMOOCENAWojciech P. P. Zieliski

Czym jest samoocena? W psycho-logii termin ten jest uywany w odniesieniu do oglnego poczucia wasnej wartoci, czy te postawy wobec samego siebie. Jest ona cz-sto postrzegana jako opinia czyja na swj temat, mogca obejmowa rne przekonania (takie jak oce-na wygldu, przekona, uczu i zachowa). Poczucie wasnej war-toci jest jednym z najwaniejszych wyznacznikw jakoci ycia.


21Kliknij w numer strony, eby wrci do spisu treci

Przyczyny niskiej samooceny Wielu ludzi zastanawia si, co zrobi, eby podnie poczucie wasnej wartoci. Czsto spotykam

osoby majce niskie mniemanie o sobie. Dlaczego nie potrafi siebie doceni? Przyczyn moe by wiele, ale jest kilka czynnikw, ktre wystpuj zdecydowanie czciej ni inne. Zwykle wszystko zaley od rodowiska, w jakim dana osoba zostaa wychowana, jej statusu spoecznego czy wieku. Przygldajc si bliej zagadnieniu niskiego poczucia wasnej wartoci, dostrzegamy takie czynniki

jak:

1. Wygld fizyczny jest bardzo czst przyczyn niskiego mniemania o sobie. Szczeglnie w dzisiejszych czasach, kiedy to popkultura lansuje pikno. Osoby o mniej atrakcyjnej aparycji mog czu si gorsze szczeglnie, gdy porwnaj si ze znanymi ludmi wiata mody, kultury czy sportu.

2. Porwnywanie si z innymi moe mie destrukcyjny wpyw na samoocen. Zwaszcza rodzice nie powinni porwnywa midzy sob rodzestwa i faworyzowa jednego z dzieci. Taka sytuacja moe doprowadzi do utraty zaufania do samego siebie.

3. Negatywne dowiadczenia niektrzy ludzie traktuj ze dowiadczenia jako powd do umniejszania swojej wartoci. Ilekro przytrafi si im co nieprzyjemnego, odbieraj to jako sygna, e co z nimi nie tak.

4. Krytyka kiedy cigle komu przypominamy, e jest w czym kiepski, albo krytykujemy go z byle powodu, wwczas taka osoba traci pewno siebie. Zaczyna postrzega siebie jako

bezwartociowego czowieka, co nieodmiennie prowadzi do pesymizmu. 5. Nadmierne oczekiwania ludzie czsto maj wobec siebie (lub innych) zbyt due

oczekiwania. Jeli czowiek nie jest w stanie ich wszystkich zrealizowa, ma poczucie zawodu. Nie kade marzenie si spenia. Zapominajc o tym, mona atwo zacz ocenia

siebie jako osob nieudoln. 6. Sukces jest zazwyczaj rdem satysfakcji. Ludzie ciko pracuj, by go odnie. Zdarza si

jednak, e ponosz porak. Niepowodzenie czasami jest traktowane jak dowd maej

wartoci czowieka. 7. Bezrobocie w dobie kryzysu gospodarczego wiele osb pozostaje

bez pracy. Poszukiwanie zatrudnienia przez duszy czas czsto

prowadzi do poczucia bezradnoci, a co za tym idzie do

negatywnego mylenia na swj temat. Niewydolno finansowa oraz niska pozycja spoeczna powoduje, e czowiek tworzy w

swoim umyle nieprawdziwy obraz siebie. 8. Presja otoczenia moe prowadzi do wewntrznego konfliktu.

Czowiek nie zawsze jest taki sam, jak jego otoczenie. Zdarza si,

e ma zupenie inny pomys na ycie ni jego rodzice czy rwienicy. Odstawanie od grupy wywouje stres i strach przed

niezrozumieniem. W skrajnych przypadkach prowadzi do uznania siebie za gorszego tylko dlatego, e nie jest si takim samym, jak inni.

9. Zdrada w mioci jest szczeglnie dotkliwym dowiadczeniem. Osoba zdradzona czsto zaczyna wtpi w siebie i swoj warto.

10. Zy stan zdrowia rwnie wpywa na samoocen. Jeli jako ycia jest zagroona, np. przez chorob przewlek, czowiek odczuwa

przygnbienie, w konsekwencji ktrego jego poczucie wasnej

wartoci znacznie si obnia.


To nasza wiara w siebie wpywa na to, jak oceniaj nas inni.

- Beth Hoffman

22



Objawy niskiej samooceny W zalenoci od danej osoby, niski poziom poczucia wasnej wartoci objawia si moe na rne sposoby. Do najczstszych nale:

niepokj; potrzeba cigego potwierdzania tego, e prawidowo

si postpuje; tzw. gd mioci; niech do podejmowania wyzwa, a co za tym idzie

unikanie bardziej ambitnych celw; brak zdecydowania w dziaaniu i podejmowaniu

decyzji; poddawanie si w obliczu pierwszych trudnoci; zaburzenia odywiania, ktre moe te doprowadzi

do pojawienia si problemw ze zdrowiem; Wysoki poziom samokrytyki i przykadanie zbytniej

wagi do tego, jak jest si ocenianym przez innych

ludzi; ignorowanie wasnych potrzeb; depresja i powtarzajce si napady smutku; perfekcjonizm w znaczeniu denia do absolutnej

doskonaoci, jako sposobu na uniknicie krytyki; odrzucanie komplementw i niedocenianie wasnych

zalet oraz umiejtnoci; zamartwianie si przyszoci; brak asertywnoci, czyli umiejtnoci odmawiania; poczucie winy i nieustanne potpianie siebie, z czym

wie si nadmierna koncentracja na popenianych

bdach; wycofanie si z ycia spoecznego, przez unikanie

kontaktw towarzyskich (zamykanie si w sobie); negatywne nastawienie do kadej dziedziny ycia.

Napraw swoj wizj siebie Poczucie wasnej wartoci ma niezwykle istotny wpyw na ycie czowieka. Od niej zaley to, czy

czerpiemy satysfakcj ze swoich osigni oraz czy potrafimy radzi sobie z ponoszonymi porakami. Dlatego te tak wane jest, eby mia wysokie poczucie wasnej wartoci. Jeli go brakuje zmie to. Nie bj si pracowa nad sob. Moesz sta si lepsz wersj siebie. To naprawd nie jest takie trudne, jak si wydaje.

Objawy niskiej samooceny

W zalenoci od danej osoby, niski poziom poczucia wasnej wartoci objawia si moe na rne sposoby. Do najczstszych nale:- niepokj;- potrzeba cigego potwierdzania tego, e prawidowo si postpuje;- tzw. gd mioci;- niech do podejmowania wyzwa, a co za tym idzie unikanie bardziej ambitnych celw;- brak zdecydowania w dziaaniu i podejmowaniu decyzji;- poddawanie si w obliczu pierwszych trudnoci;- zaburzenia odywiania, ktre mog doprowadzi do pojawienia si problemw ze zdrowiem;- wysoki poziom samokrytyki i przykadanie zbytniej wagi do tego, jak jest si ocenianym przez innych ludzi;- ignorowanie wasnych potrzeb;- depresja i powtarzajce si napady smutku;- perfekcjonizm w znaczeniu denia do absolutnej doskonaoci, jako sposobu na uniknicie krytyki;- odrzucanie komplementw i niedocenianie wasnych zalet oraz umiejtnoci;- zamartwianie si przyszoci;- brak asertywnoci, czyli umiejtnoci odmawiania;- poczucie winy i nieustanne potpianie siebie, z czym wie si nadmierna koncentracja na popenianych bdach;- wycofanie si z ycia spoecznego, przez unikanie kontaktw towarzyskich (zamykanie si w sobie);- negatywne nastawienie do kadej dziedziny ycia.

23



Zacznij od tych kilku punktw, ktre zamieciem poniej.

1. Praktyka zdrowych nawykw. Nie ma chyba skuteczniejszego sposobu na dobr samoocen, ni nauczenie siebie dbania o zdrowie i dobry wygld (np. ubir). Pamitaj, eby prawidowo odywia si; bd aktywny fizycznie, zadbaj o odpowiedni ilo snu i higien osobist. To moe wydawa si oczywiste,

ale zdrowy i schludny wygld jest fundamentem wysokiego poczucia wasnej wartoci. 2. Doce swoje ciao.

Nawet jeli nie jeste najpikniejsz osob na Ziemi, nie znaczy to, e nie moesz czu si

dobrze we wasnym ciele. To, w jaki sposb oceniamy swoje ciao, bardzo czsto przekada

si na ocen caej naszej osoby. Zaakceptuj swoje ciao ze wszystkimi jego niedoskonaociami. One nie czyni ci gorszym.

3. Dowiedz si, kim jeste. Dobra samoocena oznacza rwnie czerpanie radoci z tego, kim si jest. Wielu ludzi nie stara si pozna siebie, jakby bali si

tego, co mog znale w gbi swojej istoty. Nie maj jasno

sprecyzowanych wartoci i norm moralnych; a nawet, jeli je maj nie yj wedug nich. Zastanw si, co cenisz w yciu najbardziej, jakie wartoci s dla ciebie wane. Przyjrzyj si

swoim wadom i zaletom. Zrb to szczerze i z odpowiednim

dystansem. Nie osdzaj siebie w kategoriach zy-dobry. Po prostu musisz si dowiedzie, kim jeste. Nastpnie moesz okreli, kim chciaby by i co musisz zrobi, by tym kim si sta.

4. Ucz si nowych rzeczy. Nauka to klucz do potgi to stare przysowie ma o wiele wicej znacze, ni si na pierwszy rzut oka wydaje. Dziki

uczeniu si nowych rzeczy, zyskasz nadziej i bdziesz patrzy

na przyszo z umiechem na twarzy. W twoim yciu cigle

bdzie si co zmienia; nie bdzie stagnacji i znudzenia. 5. Nie staraj si wszystkich zadowala.

To nigdy nie dziaa. Wspaniale jest by miym i pomocnym, ale nie moesz pozwoli na wykorzystywanie siebie tylko po to, by

zadowoli innych ludzi. 6. Przyjrzyj si swoim zachowaniom.

Wielu ludzi atakuje samych siebie nawet o tym nie wiedzc. Buduj negatywny obraz siebie,

utrwalajc przez to autodestrukcyjne postpowanie. Rozpoznanie tego mechanizmu pozwala

na przerwanie bdnego koa. 7. Zastanw si, co sprawia ci rado

i rb to jak najczciej! Osoby o niskiej samoocenie czsto maj dug list rzeczy, ktrych wedug wasnego mniemania nie s w stanie zrobi. Uwaaj, e brak im umiejtnoci, warunkw lub pienidzy na realizowanie marze. Nie zgadzaj si na takie mylenie. Zamiast

tego zrb to, czego pragniesz. Dziaaj, pomimo braku wiary w powodzenie. Zobaczysz, jak

szybko okae si, e bye w bdzie.

Siedem propozycji, ktre znajduj si powyej, to dopiero pocztek pracy nad sob. Kiedy ju zaczniesz, szybko przekonasz si, e z kadym dniem jest coraz atwiej wierzy w siebie. Nie zwracaj

uwagi na ludzi, ktrzy bd prbowali ci demotywowa. A przede wszystkim nie poddawaj si!

24



Poniej zamieszczam osiemnacie zasad ycia wedug Dalajlamy. Myl, e mog si okaza pomocne wielu ludziom, a jednoczenie wzbudzi kilka interesujcych przemyle.

1. We pod uwag, e wielka mio i wielkie

osignicia nios ze sob wielkie ryzyko.

Otwierajc serce na drugiego czowieka, moemy

otrzyma w zamian bl i cierpienie. Podejmujc

wyzwanie, naraamy si na porak. Kada decyzja

w naszym yciu powoduje pojawienie si opcji

cierpienia. Czy jednak warto nie podejmowa

ryzyka? Myl, e lepiej narazi si na cierpienie, ni zamkn w czterech cianach swojego

wewntrznego wiata i odgrodzi od ludzi.

2. Kiedy przegrywasz, nie przegrywaj lekcji.

Ponoszenie poraki nie oznacza od razu przegranej.

Czasami, eby nauczy si czego wartociowego, musi powin si nam noga. Z tego pynie lekcja rwnie wartociowa, jak z sukcesu. Zdarza si nawet

o wiele czciej, ni moglibymy przypuszcza e sukces jest mniej sprawnym nauczycielem ni

poraka.

3. Podaj za trzema rzeczami: szacunkiem dla innych ludzi, szacunkiem dla siebie oraz odpowiedzialnoci za wszystkie swoje czyny.

yjemy wrd ludzi. To oznacza, e s oni czci naszego istnienia. Czowiek, ktry nie

szanuje innych, naraa si na samotno. Jego duch nie moe prawidowo wzrasta. Czowiek, ktry nie szanuje siebie, nie bdzie w stanie nauczy si szacunku wobec

innych. Kiedy zrozumiemy, e kady z nas posiada woln wol, przestaniemy obwinia

innych za swoje bdy. Uwiadomimy sobie, e kontrolujemy swoje postpowanie i jestemy odpowiedzialni za wasne ycie.

4. Pamitaj, e nie otrzyma tego, czego si chce, to czasem wspaniay ut szczcia.

Ile razy nie spenio si twoje marzenie? Ile razy nie udao si czego osign? A ile razy

dziki porace unikne cakiem niewiadomie katastrofy? Nikt z nas nie wie, jak czsto nasze plany i marzenia maj destruktywny wpyw na istnienie. Nikt nie wie, jak

Zasady ycia wedug Dalajlamy

Wojciech P. P. Zieliski

25



czsto unikamy cierpienia wskutek zbiegu okolicznoci, ktry

uwaamy niesusznie za niefortunny.

5. Ucz si zasad, aby wiedzia, jak zama je we waciwy sposb.

Postpowanie zgodnie z zasadami czasami przeczy zdrowemu

rozsdkowi. Mdry czowiek amie przyjte normy w taki sposb,

by nikogo nie skrzywdzi i nie narazi si na gniew. Gupiec za

kadym razem zostaje ukarany, gdy nie chce mu si zastanowi

nad swoimi dziaaniami.

6. Nie pozwl, aby maa ktnia zrania wielk przyja.

Ludzie czsto rni si opiniami i przekonaniami. W wielu

sprawach i przy wielu okazjach. Przyja jest jedn z

najwaniejszych rzeczy w yciu, dlatego nie wolno pozwoli, by sprzeczka o jak bahostk zaprzepacia lata przywizania i

zrozumienia.

7. Kiedy uwiadomisz sobie, e popenie bd, podejmij

natychmiastowe kroki, aby go naprawi.

Czasami si mylimy, czasami kogo krzywdzimy. Niewane, czy jest to dziaanie wiadome, czy kompletnie przypadkowe. Jednak moment, w ktrym uwiadomimy sobie swoj pomyk, powinien by rwnie momentem, w ktrym decydujemy si j naprawi.

Jeli kogo obrazisz przepro; jeli kogo skrzywdzisz napraw szkod.

8. Spd troch czasu w samotnoci kadego dnia.

Zostajc sam na sam ze swoimi mylami znajdziesz ocean

niewyczerpanej inspiracji. Zatop si na kilka chwil w ciszy,

cakowicie oddzielony od innych ludzi, a usyszysz pie swojego

ducha. Ta pie nigdy nie ustaje, lecz w towarzystwie nie

syszymy jej. Wsuchaj si zatem w siebie kadego dnia; chocia

przez chwil. Z pewnoci poznasz tajemnice, ktrych istnienia

nawet nie podejrzewae.

9. Otwrz swoje ramiona na zmian, lecz nie wypuszczaj swoich wartoci.

Czowiek ma to do siebie, e bardzo atwo przyzwyczaja si do

swoich nawykw i przekona. Czasami a za bardzo. Jeli

rozmawiasz z kim o odmiennych pogldach i zaczynasz odczu-wa niepokj lub gniew, twj umys jest zamknity; brakuje ci tolerancji. A przecie kady ma prawo do wasnej opinii. Jednak w

niekontrolowanej otwartoci umysu tkwi puapka. Jeli zaczniesz przyjmowa wszystko jak leci, zatracisz wasne poczucie wia-

26



domoci. Najlepiej przyj w tym wypadku drog

rodka akceptowa innych i dopuszcza moliwo zmiany wasnych przekona, a take pilnowa, eby nie popa w bezkrytyczne przyjmowanie cudzego wiatopogldu.

10. Pamitaj, e cisza jest czasem najlepsz

odpowiedzi.

Kiedy ucze zadaje pytanie mistrzowi, zawsze

otrzymuje odpowied. Nawet jeli jego uszy nie

zarejestruj adnego dwiku, odpowied zawsze

wisi w powietrzu. Otrzymanie odpowiedzi nie zawsze jest rwnoznaczne z jej przyjciem.

Dlatego powinnimy uczy si sucha pozazmysowo.

11. yj dobrym, honorowym yciem. Kiedy si

zestarzejesz i pomylisz o nim, bdziesz mg

cieszy si nim po raz drugi.

Wspomnienia sprawiaj, e yjemy podwjnie.

Jeli mylc o przeszoci umiechasz si, dobrze wykorzystae swj czas. Czowiek honoru nie

musi wstydzi si swoich czynw. Kiedy nadejdzie

czas opuszczenia tego wiata, nie bdzie czu alu.

12. Kochajca atmosfera w domu jest fundamentem twojego ycia.

Wielu ludzi zdaje si zapomina o prawdziwym znaczeniu rodziny. Koncentruj si na karierze, zdobywaniu bogactwa i sawy bliskich pozostawiajc samym sobie. Mio ograniczaj do kilku sw skrelonych pospiesznie na urodzinowej karcie z yczeniami. A

przecie aden sukces nie ma znaczenia, jeli nie mona go dzieli z kochajcymi ludmi.

aden medal, dyplom czy premia witeczna nie ogrzej serca w chodn zimow noc.

13. W niezgodzie z ukochanymi osobami, zajmuj si tylko obecn sytuacj. Nie

przywouj przeszoci.

Ktnia dwojga bliskich sobie osb moe przerodzi si w brutaln wojn. ycie nie skada

si z samych przyjemnych zdarze. Przywoywanie ich w chwili gniewu prowadzi do

pogbiania konfliktu, a w ostatecznym rezultacie do zachwiania rwnowagi mioci.

Zamiast kci si, prbujcie przedyskutowa pojawiajce si problemy na bieco,

przeszo traktujc tylko jako rdo dowiadcze pomagajcych podejmowa waciwe

decyzje.

14. Dziel si swoj wiedz. To sposb na osignicie niemiertelnoci.

Zapisa si w sercach ludzi mona na dwa sposoby: traktujc ich jak zo konieczne i krzywdzc bez namysu lub dzielc si z nimi swoimi sukcesami. Najcenniejszym

27



skarbem, jaki posiadamy, s nasze dowiadczenia i wypywajca z nich mdro. Dzielmy si zatem tym skarbem bdziemy wwczas mnoy bogactwo.

15. Bd agodny dla Ziemi.

Szacunek dla rodowiska, w ktrym yjemy nie jest tylko kaprysem grupki zapalecw.

Jest wany, poniewa kiedy odejdziemy, nasze dzieci i wnuki bd musiay mieszka w pozostawionych przez nas warunkach. Niszczc Ziemi, niszczymy naszych potomkw.

Eksploatujc ponad miar, okradamy nastpne pokolenia. Nie z bogactw naturalnych, ale z moliwoci realizowania marze.

16. Raz do roku id w miejsce, gdzie nie bye nigdy wczeniej.

Jest takie miejsce na Ziemi, w ktrym zawsze tkwi tajemnica. To miejsce, w ktrym

jeszcze nie bye. Kiedy si w nim znajdziesz, spostrzeesz co wspaniaego. Moesz mi wierzy lub nie, ale za kadym razem znajdzie si co nowego. A co to da? Sam musisz si dowiedzie.

17. Pamitaj, e najlepszym zwizkiem pomidzy ludmi jest taki, w ktrym mio dla siebie nawzajem przewysza wasz potrzeb drugiej osoby.

Szczliwa mio nie polega na potrzebie posiadania kogo, lecz na oddaniu komu siebie.

Kiedy kochasz, nie mylisz o wasnych potrzebach i zachciankach w centrum uwagi znajduj si potrzeby drugiej osoby. Jeli natomiast waniejsze dla ciebie s wasne

marzenia, zastanw si, czy to aby na pewno mio.

18. Oceniaj swj sukces poprzez to, co musiae odda, aby go osign.

Realizujc marzenia prawie zawsze musimy co zainwestowa. We wszechwiecie nie

osigniemy niczego bez oddania czego w zamian. Kada bowiem nagroda ma swoj cen.

Zatem o jej prawdziwej wartoci wiadczy twoje powicenie. Przyjrzyj si darom,

ktrymi dzielisz si z wszechwiatem, a poznasz warto swoich sukcesw.

Potraktujcie powyszy wpis jako krtki wstp do dalszych rozwaa. Warto bardziej

szczegowo zastanowi si nad kadym z tych punktw z osobna. Jako cao stanowi

wspaniay drogowskaz dla wspczesnego czowieka. W poszukiwaniu swojego miejsca na Ziemi czerpmy z dobrych rad innych ludzi. Wwczas pewne rzeczy oka si o wiele

atwiejsze, ni pocztkowo sdzilimy.

28



7 przydatnych wskazwek:1. yj w pokoju ze swoj przeszoci, to nie zepsuje ci teraniejszoci.

2. To, co inni o tobie myl, to nie twoja sprawa.3. Czas leczy prawie wszystkie rany. Daj wic sobie nieco czasu.

4. Nikt nie jest rdem twojego szczcia poza tob samym.5. Nie porwnuj swojego ycia z yciem innych ludzi, nie masz pojcia,

o co chodzi w ich osobistej podry.6. Przesta zbyt duo rozmyla. To naprawd nic zego, nie zna

wszystkich odpowiedzi.7. Umiechnij si. Nie jeste jedynym czowiekiem na Ziemi,

ktry ma jakie problemy.

29



15 pyta, dziki ktrym odkryjesz sens ycia Wojciech P. P. Zieliski

Wczoraj mj znajomy zada mi do interesujce pytanie. Z

pozoru niewinne, okazao si przyczyn duszej rozmowy.

Co takiego chcia wiedzie? Ot zapyta mnie o sens ycia.

W ostatnich tygodniach bardzo le mu si wiodo i przesta

dostrzega jakkolwiek warto w swoim istnieniu. Szuka

pocieszenia i chyba znalaz je w mojej osobie.

Myl, e jestemy tutaj z jakiego powodu. Kady z nas ma

swoje zadanie do spenienia, niczym trybik w wielkiej machinie rzeczywistoci. Myliby si jednak kady, kto nie przypisuje wanej roli owemu trybikowi. ycie jest jak

staromodny nakrcany zegarek. Jego mechanizm jest bardzo

skomplikowany; skadaj si na kka zbate, sprynki i przekadnie. Wszystkie one, same w sobie, nie wydaj si

istotne. Jednake jako cz wikszego systemu s nieoce-nione. Jeli jeden may trybik si zepsuje, cay mechanizm przestanie dziaa.

Czowiek jest rwnie elementem wikszej caoci. Patrzc

na siebie, by moe tego nie widzi, ale jest tak samo wany

jak spryna w zegarku. Wszechwiat potrzebuje do sprawnego dziaania kadego z nas. Jestemy ogniwami

nieskoczonego acucha zalenoci nawet jeli tego nie rozumiemy.

Nasze ycie skada si z marze i dziaa zmierzajcych do

ich realizacji. Splataj si one z marzeniami innych ludzi; uzupeniaj wzajemnie i napdzaj. Chcc odkry sens

istnienia, musimy pozna wasne denia oraz opanowa

siebie i swoje umiejtnoci.

Jakie postawiem sobie cele? Za czym tak naprawd podam? Mgbym wymienia dugo starczyoby na cay artyku, ale nie chc nikogo zanudza. Ogranicz si do wymienienia trzech najwaniejszych rzeczy:

1. Wi z ludmi, szczeglnie z rodzin to dla mnie najwaniejsza rzecz na wiecie; waniejsza nawet od

owiecenia, o ktre tak bardzo wszyscy zabiegaj. 2. Przeywanie kadego dnia w peni w chwili mierci

nie chc niczego aowa.

30



Co sprawia, e si umiechasz? Jakie czynnoci i rzeczy sprawiaj ci rado?

Co najbardziej podoba ci si w dotychczasowym yciu jakie wspomnienia cenisz najbardziej, jakie osignicia wywouj zadowolenie, jakie poraki nauczyy ci czego i umocniy?

Co najbardziej lubisz w swojej obecnej sytuacji yciowej?

Co sprawia, e masz poczucie straconego czasu?

Co sprawia, e jeste z siebie zadowolony?

Kto inspiruje ci najbardziej?

W czym jeste dobry? Jakie posiadasz talenty i pasje?

W czym zazwyczaj ludzie prosz ci o pomoc?

Jakich rzeczy aowaby najbardziej, gdyby nie mg ich robi?

Jakie wartoci cenisz najbardziej?

Jakie wyzwania i problemy pokonae w swoim yciu? Jak to zrobie?

W co wierzysz? Czy wierzysz w cokolwiek?

W czym moesz pomc innym ludziom?

Co najbardziej rzuca ci si w oczy, kiedy obserwujesz innych ludzi?

Wyobra sobie, e leysz na ou mierci i wspominasz cae swoje ycie. Patrzc wstecz na wszystko, co udao ci si osign, co liczy si dla ciebie najbardziej?

1

2

34567891011121314

15

3. Finansowa niezaleno i bezpieczestwo to moe wydawa si troch materialistyczne, ale posiadanie pienidzy ma duy zwizek z osobistym szczciem.

Kto moe powiedzie: to jest mao uduchowione, lecz prawda jest taka, e bez poczucia bezpieczestwa w sferze finansowej nie mona mwi o zadowoleniu z

ycia.

Wracajc do pytania mojego kolegi: sens ycia czasami nie jest atwy do odkrycia. Mnie zajo to dusz chwil. Niby wiadomo o co chodzi, ale eby konkretnie wypunktowa istot bytu, trzeba si dobrze zastanowi. Mona uatwi sobie spraw, przez sporzdzenie listy pyta. Dziki temu okrelenie sensu ycia bdzie o wiele atwiejsze.

Oto te pytania:

Jeli uwaasz, e jakiego pytania (wanego dla ciebie) tutaj brakuje, moesz je doda. Jeli odpowiesz na nie wszystkie, z pewnoci bdziesz w stanie lepiej zrozumie sens ycia. Nie bdzie to wiedza uniwersalna, majca zastosowanie dla wszystkich ludzi bdzie to twj osobisty sens ycia. Taki, ktry moesz osign.

31



Czy twoja intuicja wysya ci jakie sygnay? Odpowied jest jedna: tak, intuicja podsuwa ci informacje cay czas. Problem w tym, e najczciej nie zwracasz na to uwagi. A nawet jeli

jej nie zignorujesz, brakuje ci zaufania, by postpowa zgodnie z jej podpowiedziami.

Czym jest intuicja? Intuicja (ac. intueri przyglda si, obserwowa) jest wewntrznym gosem; to gboka mdro, ktr posiadaj w sobie wszyscy ludzie cho nie potrafi z niej skutecznie korzysta. Natura intuicji w gruncie rzeczy polega na przygldaniu si i analizowaniu otaczajcej rzeczywistoci. Jako proces podwiadomy objawia si zazwyczaj jako nagy przebysk jakiej myli, ktry wydaje si niezaleny od naszej woli. Dziki intuicji moemy

rozwizywa najtrudniejsze problemy i pokonywa przeszkody w drodze do sukcesu w

dowolnej dziedzinie ycia.

Cywilizacja Zachodnia opiera swoje dziaania na logice i inteligencji (lewa pkula mzgu),

ktre maj charakter linearny i opieraj si na sowach oraz liczbach. Tymczasem prawa pkula mzgu odpowiadajca za wyobrani, postrzeganie przestrzenne, odczucia jest rdem nowych idei oraz inspiracji. Kady twrczy przejaw ludzkiego dziaania jest powizany z praw pkul; z ni te jest zwizana intuicja.

Mimo e samej intuicji nie mona trenowa w sposb bezporedni, moesz wpywa na ni poprzez rozwijanie prawej pkuli mzgu. Jeli nauczysz si j aktywizowa, twoja intuicja

wzmocni si. Aby ledzi dokadniej dziaanie i sygnay intuicji, naucz si zwraca uwag na

uczucia i myli pojawiajce si w twojej gowie. Musisz szybko reagowa, poniewa intuicja daje o sobie zna bez uprzedzenia; obrazy pojawiaj si nagle i szybko znikaj.

Jak dziaa intuicja?Wojciech P. P. Zieliski

Nie istnieje adna logiczna regua, wedug ktrej mona odkry podstawowe prawa przyrody. Zdolna jest do tego tylko i wycznie intuicja.

- Albert Einstein

32



ZBIERANIE DANYCH Zmysy przekazuj informacje do mzgu dane s rejestrowane na dwch poziomach: wiadomym i niewiadomym. Tak naprawd nie zdajemy sobie sprawy nawet z poowy rzeczy, ktre rejestruj nasze zmysy. Do tego dochodzi postrzeganie pozazmysowe, tzw. trzecie oko.

ANALIZA Mzg przetwarza i porzd-kuje otrzymane dane jest to proces troch podobny do dziaania komputera.

Schemat dziaania intuicji

33



MAPANa podstawie katalogu po-siadanych informacji mzg tworzy swoist map rzeczy-wistoci caociowy obraz wzorcw zachowa, zjawisk i zdarze. Mzg przechowuje rwnie informacje, ktre zmy-sy rejestruj bez udziau naszej wiadomoci.

AKTUALIZACJAMapa jest nakadana na obraz rzeczywistoci i cigle z nim po-rwnywana. Jako e czowiek jest istot yjc w wiecie opartym na zasadzie przyczynowo-skutkowej, rwnie podwiadomo tworzy scenariusze moliwoci. Nie chodzi tutaj o przewidywanie przyszoci, lecz wyciganie wnioskw na pod-stawie zgromadzonych informacji. Dla przykadu: jeli mody czowiek zaczyna studia, mona wywniosko-wa, e za par lat bdzie broni swoj prac magistersk. W miar zdobywania informacji o jego wyni-kach w nauce, mona z duym praw-dopodobiestwem przewidzie, czy uda mu si ukoczy studia.

34



PRIORYTETYWszystkie informacje i powizane z nimi zdarzenia zostaj uoone we-dug wanoci. Niektre nie maj wielkiego wpywu na ludzkie ycie; inne s niezwykle istotne. Hierarchia wanoci jest tworzona na podstawie wielu czynnikw, m. in. niebezpie-czestwa dla ycia i zdrowia, osobis-tych upodoba czowieka, interakcji z innymi ludmi, sytuacji material-nej i finansowej,

POWIADOMIENIANiektre informacje i wypywajce z nich wnioski otrzymuj priorytet s bowiem niezwykle wane (np. miertelne zagroenie) wwczas s przekazywane do wiadomoci w formie przebysku intuicji. Mniej wane zjawiska nie wymagaj na-tychmiastowej interwencji, wic maj niski priorytet.

35



Jak wspomaga intuicj? Jest jedna, bardzo przydatna wskazwka dla osb chccych rozwija intuicj: nie rb tego na si, zamiast tego sprbuj dobrze si bawi. Intuicja moe by wspaniaym narzdziem, ale

zmuszanie jej do cikiej pracy spowoduje, e przestanie dziaa.

Jeli zaley ci na jej wzmocnieniu, powi czas na nauk koncentracji. Pojawiajce si w umyle obrazy i wraenia s czsto przebyskiem intuicji. Zwracaj uwag na uczucia i myli zwizane z rnymi rzeczami. Wyprbuj ponisze sposoby:

1. Medytacja pomaga wyciszy umys i wsucha si w siebie. Jest najlepszym sposobem na bardziej wiadome korzystanie z dobrodziejstw intuicji. Dziki

medytacji stajesz si bardziej wiadomy tego, co dzieje si w twoim umyle. 2. Zadawaj pytania s jak trening dla intuicji. Szukaj odpowiedzi i naucz si nie tylko

je rozumie, ale te odczuwa. Moesz nawiza kontakt z kim, z kim zaczniesz rozwaa kwestie filozoficzne, naukowe, spoeczne lub jakiekolwiek inne.

3. Zaangauj si uczuciowo w relacje z innymi ludmi spdzajc z kim czas, masz okazj do obserwowania jego zachowania. Prbuj odczytywa jego emocje. Im lepiej bdziesz rozumie uczucia ludzi, tym gbsze bdzie twoje rozumienie spoecznych

zalenoci. 4. Zaakceptuj strach. Nikt nie lubi si ba, ale nie da si

cakowicie wyzwoli od lkw. Mona jednak nauczy si y z nimi. Opierajc si im, blokujemy intuicj.

Pozwalajc sobie odczuwa strach, wzmacniasz intuicj, poniewa uczysz si w ten sposb sucha wewntrznego

wiata umysu. 5. Wikszoci z nas atwo przychodzi krytykowanie siebie i

innych. Zazwyczaj jest to spowodowane bdnymi wyobraeniami oraz przekonaniami. Mylenie w sposb

negatywny tworzy bdne koo zych myli. W takiej

sytuacji trudno sucha intuicji. 6. Zaufaj pierwszemu wraeniu. Kiedy widzisz kogo po raz

pierwszy i mylisz, e jest np. zbyt arogancki, to przekonanie faktycznie moe by prawdziwe. Pierwsze wraenie zazwyczaj ma swoje rdo w intuicji.

Niektrzy twierdz, e intuicja nie ma nic wsplnego z wiedz

czy rozumem. Spotkaem si nawet z opini, e intuicja to gos anioa stra bd efekt dziaania jakiej tajemniczej mocy we

wntrzu czowieka. Dla mnie jednak intuicja to cakowicie

naturalna umiejtno. Nie ma w niej magii ani wielkiej

tajemnicy. Jest czci psychiki kadej yjcej istoty (rwnie

zwierzta j maj). Intuicja jest mechanizmem logicznym i prostym. Dlatego te kady moe z niej korzysta; wystarczy

wsucha si w siebie.

36



Dlaczego ludzie odchodz z Kocioa?

Joanna Kacperska, psycholog

yjemy w czasach wielkich przemian spoecznych i kulturowych. Wpywa na to nie tylko

dominujcy system polityczny (demokracja), ale rwnie byskawiczny rozwj nauki oraz

postp techniczny. yjemy w wiecie nowych wyzwa i coraz bardziej rozszerzajcych si granic moliwoci rodzaju ludzkiego. Dotyczy to rwnie rozwoju duchowego. Nasze postrzeganie i zrozumienie jest o wiele wiksze, ni tysic czy dwa tysice lat temu.

Duchowo jest obecna w yciu kadego czowieka. Nie da si jej zignorowa. Niezalenie od tego, czy jestemy gorliwymi wyznawcami jakiej religii, czy ateistami pozostajemy istotami duchowymi. Praktyka duchowa jest wic bardzo wana.

A jednak Koci traci coraz wicej wyznawcw. Wielu ludzi uwaa, e nie jest im po drodze z jakkolwiek religi, nie tylko chrzecijask. Szukaj duchowoci nieskrpowanej i wolnej, a tendencja ta coraz bardziej si nasila. W yciu istniej inne rzeczy ich zdaniem waniejsze i ciekawsze od religii. Dlaczego tak si dzieje? By moe Koci co robi le, odstrasza ludzi od siebie?

Temat jest bardzo rozlegy, ale moemy zastanowi si nad kilkoma najwaniejszymi

przyczynami. W Stanach Zjednoczonych przeprowadzono badania, dziki ktrym udao si ustali najczstsze przyczyny odchodzenia ludzi szczeglnie modych od kociow. Rwnie w Polsce przeprowadzono kilka takich bada. Sama prowadziam ankiety pord

moich pacjentw oraz uczniw szk rednich w kilku miastach. Wyniki tych bada (w

skrcie) przedstawiam w dalszej czci artykuu.

37



Protekcjonizm Koci czsto demonizuje rzeczy, ktre znajduj si poza nim.

Wszystkie wyznania niechrzecijaskie s traktowane jako

pogastwo powizane w taki czy inny sposb z Szatanem; kady trend niezgodny w nauk Kocioa jest sprowadzany do poziomu

grzechu. Zamiast pomaga ludziom w kwestiach duchowych, ksia koncentruj swoj uwag na negatywnym wpywie kultury masowej (filmw, muzyki, gier komputerowych etc.). Uwaaj przy tym swoje racje za niepodwaalne.

Izolacjonizm We wspczesnej kulturze cenimy otwarto i tolerancj.

Wikszo ludzi pragnie szuka wsplnego jzyka z innymi; nie

chc izolowa si z powodu rasy, kultury, a tym bardziej religii.

Powoli zaczynamy wychodzi poza bezustann rywalizacj i

dymy do wsppracy oraz wzajemnej komunikacji. W tej kwestii pikny przykad da Jan Pawe II, ktry nie walczy z innymi religiami, lecz wychodzi im naprzeciw.

Postpowanie ksiy Jednym w waniejszych powodw odchodzenia od Kocioa jest

postpowanie osb duchownych. Od ksiy, z racji penionych funkcji, wymaga si wicej, ni od przecitnego czowieka. Powinni dawa przykad i charakteryzowa si zrozumieniem

problemw ludzi; by pomocni i otwarci o mdroci ju nie wspominajc. Tymczasem zachowanie ksiy coraz czciej

bulwersuje. Alkoholizm, zaburzenia seksualne, zarozumiao

czy zachanno to kilka z najczciej padajcych zarzutw pod

adresem duszpasterzy. Kady z nas sysza o takich

przypadkach. Oczywicie, nie kady ksidz tak postpuje, ale

niechlubnych przykadw jest na tyle duo, e zaczynaj one przysania pozytywne postawy innych duchownych.

Powierzchowno i brak dostarczania

odpowiedzi na nurtujce pytania Wiele osb (wedug raportu Grupy Barna okoo jedna trzecia modych ludzi) uwaa, e koci jest po prostu nudny. Msze

wite nie s dobrze prowadzone, a kazania nie wywouj

zainteresowania, nie skaniaj do przemyle. Msza wita dla wielu ludzi jest tylko rytuaem odprawianym na pokaz; brakuje

w niej prawdziwie gbokiego dowiadczania Boga. Co wicej nauki duchownych s czsto niejasne i nieadekwatne do tego,

czego ludzie poszukuj w duchowoci.

38



rda:Ankiety przeprowadzone wrd wasnych pacjentw oraz uczniw wybranych szk rednich w Warszawie, Krakowie i Poznaniu.Raport Grupy Badawczej Barna www.barna.orgChristian Post www.christianpost.com

Wrogo do nauki Co trzeci Polak uwaa, e Koci jest wrogo nastawiony do nauki i rozwoju technologii. Ksia nie nawizuj odpowiedniego dialogu z przedstawicielami wiata nauki. Zamiast tego, sprzeciwiaj si wielu osigniciom wspczesnej cywilizacji. Niestety, zazwyczaj duchowni nie podaj rozsdnych argumentw na poparcie swoich pogldw. Ich tumaczenia w wikszoci przypadkw sprowadzaj si do twierdzenia, e jest to sprzeczne z Bibli albo wiar w Boga i innych w tym stylu. Uwaaj si za ludzi, ktrzy znaj wszystkie odpowiedzi i nie

dopuszczaj argumentw dowodzcych, e jest inaczej. Dlatego te wielu ludzi pracujcych w branach powizanych z nauk toczy wewntrzn walk, prbujc

pogodzi swoj wiar z posiadan wiedz.

Krytyczne podejcie do spraw

seksualnych Przez wielu ludzi Koci jest postrzegany jako instytucja

zbyt surowa w swoich sdach oraz upraszczajca wiele zagadnie postrzegajca wszystko na dualistycznej zasadzie dobro-zo. Taka postawa jest szczeglnie widoczna w kwestiach seksualnych. Ludzie uprawiajcy seks przedmaeski czuj si dyskryminowani przez duchownych. Jest to tym bardziej frustrujce, poniewa obecnie ludzie coraz czciej zawieraj zwizki

maeskie w pniejszym okresie ycia (okoo trzydziestego roku). Nie chc przy tym rezygnowa z seksu, ktry jest istotnym elementem ludzkiego ycia.

Wychowanie w strachu Religia wprowadza niezdrowy system ycia duchowego,

ktry jest oparty na strachu i wymogu posuszestwa.

Jedn z podstawowych nauk szerzonych w Kociele jest idea grzechu i kary za postpowanie niezgodne z

wymogami wiary. Wikszo dziaa zwizanych z jej wyznawaniem obraca si wok umniejszania wasnej wartoci i bagania Boga o wybaczenie. Osoby wykraczajce poza ten schemat s odrzucane i czsto traktowane w sposb krzywdzcy.

39



ycie bywa stresujce. Jest to niestety nieuniknione i cakowicie naturalne. Codzienno

jest stresujca: praca, problemy rodzinne, kopoty finansowe, zy stan zdrowia lub mier

kogo bliskiego. To tylko kilka przykadw.

Sowa stres uywamy zwykle w odniesieniu do sytuacji, w ktrej czujemy si psychicznie

przecieni swoimi obowizkami lub oczekiwaniami. Wszystko, co stanowi wyzwanie czy zagroenie dla naszego dobrego samopoczucia, okrelamy jako stresujce. W tym artykule przedstawi 24 proste techniki radzenia sobie ze stresem.

1. Zlokalizuj rdo stresu na pierwszy rzut oka moe si wydawa, e czynnikw wywoujcych

stres jest tak wiele, e nie sposb ich opanowa. To bdne wraenie wywoane chaosem

wewntrznym, ktry jest efektem stresu. Znalezienie gwnej przyczyny pomoe

skutecznie zaplanowa strategi obrony. 2. Wiele elementw swojego ycia moesz

kontrolowa. Oczywicie czowiek nie ma

wpywu na wszystko, co si wok niego dzieje,

ale s rzeczy, nad ktrymi ma wadz. Musisz mie wiadomo tych elementw. Tylko wtedy

bdziesz w stanie ksztatowa je, a co za tym

idzie, stres straci swoj paraliujc moc. Wiedzc, co jeste w stanie zrobi, moesz

posuwa si do przodu. 3. Przesta martwi si o sprawy, ktrych nie mona

zmieni. Nauka akceptacji rzeczy takimi, jakimi s, to wany mechanizm radzenia sobie ze stresem.

4. Nie uciekaj od problemw, to nic nie da. Jeli bdziesz chowa gow w piasek, jedynym

rezultatem bd jeszcze wiksze kopoty. 5. We odpowiedzialno za swoje ycie jeli nie

bdziesz obwinia innych za swoje niepowodzenia, bdziesz si mniej stresowa.

6. Rb to, co kochasz jest to zasada sprawdzajca si zawsze i wszdzie. Niewane jakie masz problemy w yciu jeli powicasz czas temu, co uwielbiasz robi, masz o wiele mniej stresu, ni w innych przypadkach. Pasja jest lekiem na wiele bolczek ycia. Zastosuj j w walce ze stresem.

24 sposoby na stresWojciech P. P. Zieliski

CZY WIESZ, E...

Regularny spacer wydua ycie. Naukowcy zaobserwo-wali, e ycie osb po 40. roku ycia spacerujcych przynaj-mniej 150 minut tygodniowo wydua si rednio o 3-4 lata.

40



7. Nie prbuj zrobi wszystkiego przeanalizuj swj plan dnia i wybierz z niego tylko najwaniejsze rzeczy. Nie jeste w stanie zrobi wicej, ni pozwala ci na to czas i energia. Bd wic wybredny i koncentruj si na tym, co dla ciebie najwaniejsze.

8. Medytacja jest wietnym sposobem na uspokojenie si. Dziki niej spojrzysz na swoje problemy z perspektywy, a twoje ciao wyciszy si. Nie musisz medytowa wedug wschodnich zasad (wiem, e nie kady potrafi siedzie w pozycji kwiatu lotosu).

Wystarczy pooy si, oddycha powoli i gboko przez pi lub dziesi minut. 9. Ruch to zdrowie rwnie psychiczne. Dziki regularnym wiczeniom moesz

znaczco zredukowa stres. Podczas wicze organizm uwalnia endorfiny, ktre mog obniy poziom stresu. Efekty ich dziaania s podobne do tego, co daje morfina z t rnic, e nie jest to uzaleniajce i ma bardzo pozytywny wpyw na organizm. Nie musisz wiczy duo. Kilkanacie minut gimnastyki lub jogi kadego dnia w zupenoci wystarczy; 20-30 minutowy spacer rwnie przyczyni si do obnienia stresu.

10. Zafunduj sobie masa.

11. Dobrze zarzdzaj swoim czasem. Wielu ludzi yje wedug schematu praca-dom-weekend i nie staraj si ani troch bra sprawy w swoje rce. Okazuje si, e jednym z najwikszych czynnikw stresogennych jest brak czasu. Cigle dokd pdzimy, cigle narzekamy na zbyt krtk dob i tsknimy do dziecistwa, kiedy wszystko wydawao si moliwe do zrealizowania. Niektrym osobom udaje si jednak pogodzi obowizki zawodowe z rodzinnymi oraz wasnymi zainteresowaniami. Jak

oni to robi? Warto by byo si dowiedzie. 12. Bd realist wiadomo swoich granic pozwoli ci unikn niepotrzebnego stresu. 13. Kady problem ma swoje rozwizanie, ale nie kade rozwizanie nadaje si do

wszystkich problemw. Stres jest zjawiskiem skomplikowanym i dlatego wymaga

stosowania wielu rnych sposobw radzenia sobie z nim. 14. Zapomnij o perfekcjonizmie. Perfekcjonizm jest bardzo stresujcy. Sam w sobie nie

jest czym zym, ale nie ulega wtpliwoci, e nie ma pozytywnego wpywu na

psychik. Jeli wykonujesz swoje zadania zbyt dokadnie, tracisz niepotrzebnie

energi. Zaczynasz denerwowa si, czy zdysz na czas, przez co twoje ruchy staj si jeszcze bardziej nerwowe.

15. Zarezerwuj czas na suchanie muzyki lub czytanie ksiek. Sztuka zawsze pozytywnie wpywa na psychik i dodaje energii potrzebnej do radzenia sobie ze zobowizaniami.

16. Naucz si mwi nie, przynajmniej od czasu do czasu. Nie zranisz tym uczu innych ludzi tak bardzo, jak ci si wydaje. Asertywno pozwala znale czas na zaspokajanie

wasnych potrzeb. 17. Odpowiednia ilo snu jest bardzo wana. Wikszo ludzi potrzebuje go 7-8 godzin

na dob. Sen jest mechanizmem, dziki ktremu organizm odzyskuje zdrowie i

41



regeneruje energi. Jeli nie masz wystarczajco duej iloci snu, twoje ciao wykorzystuje stres do utrzymania aktywnoci i czujnoci.

18. Staraj si przyjmowa odpowiedni ilo wiata sonecznego. Promienie soneczne wpywaj pozytywnie na poziom energii i oglne samopoczucie.

19. To moe si wydawa do oczywiste, ale staraj si zachowa dobry humor. miech pozwala rozadowa napicie. Jedn z przeszkd w redukcji stresu jest zbyt powane podchodzenie do ycia. Czowiek, ktry potrafi mia si z samego siebie, nie naraa

si na frustracj, ilekro kto z niego zaartuje. 20. Zastanw si przez chwil nad pozytywnymi aspektami swojego ycia. Z pewnoci

zauwaysz, e nie kady ma to, co ty. Koncentrujc si na pozytywnym myleniu, oszczdzasz energi i zyskujesz wiksz ch do dziaania.

21. Zwizki z innymi ludmi pomagaj obniy poziom stresu. Czasami wystarczy rozmowa z kim bliskim, eby poczu si lepiej. Poza tym, jak to mawiaj, co dwie gowy, to nie jedna. Kady problem pojawiajcy si w yciu atwiej rozwiza majc

czyj pomoc. Umiejtno polegania na bliskich jest jedn z najwaniejszych rzeczy na froncie walki ze stresem. Wsppracujc z drug osob jeste w stanie wicej

osign. 22. Bd szczery na temat swoich uczu. Nie prbuj ich tumi i nie zaprzeczaj im. To

tylko nasili stres. Nie bj si paka, poniewa to moe zmniejszy cierpienie. Podobnie jest z przepraszaniem jeli czujesz, e zrobie komu przykro, po prostu powiedz: przepraszam.

23. Szukaj ludzi pozytywnie nastawionych do ycia. To moe taka oczywista oczywisto (sic!), osoby sympatyczne, uprzejme i radosne bd bardzo pomocne w

rozadowywaniu stresu. 24. Prawidowo si odywiaj. Stres jest reakcj organizmu na wszystko, co zakca jego

naturalny stan. To oznacza, e rwnie jako poywienia ma wpyw na jego poziom. Niezdrowe, cikostrawne potrawy utrudniaj relaksacj. Na pocztek moesz ograniczy spoycie kofeiny i alkoholu. Bardzo szybko poczujesz rnic.

Niektre z powyszych wskazwek wymagaj czasu i praktyki, eby

wprowadzi je do codziennego ycia. Ich realizacja przynosi jednak

wiele korzyci. Warto wic powici nieco energii i zaangaowa si w

dziaanie.

Istnieje moliwo, e zalecenia przedstawione w niniejszym artykule nie bd wystarczajce w twoim przypadku. Wwczas bdziesz prawdopodobnie potrzebowa bardziej profesjonalnej pomocy. Moesz

skorzysta z usug psychoterapeuty (naprawd nie ma si czego

wstydzi) lub osobistego trenera (coach). Dobry przewodnik moe nauczy ci bardziej efektywnych metod do rozadowywania napicia w zdrowy sposb. Pamitaj, e to ty sprawujesz kontrol nad stresem; ty

podejmujesz decyzje w swoim yciu.

42



Stojc w supermarkecie czytam umieszczane na opakowaniach informacje o skadnikach. Sprawdzam, czy spoywane przeze mnie produkty s zdrowe i ile zawieraj chemii.

Nie tylko ja tak postpuj. Wielu ludzi stara si robi zakupy w sposb przemylany. Zwracaj uwag na to, co jedz. Coraz

czciej decyzje zakupowe podejmuj nie

tylko w oparciu o cen, ale rwnie wasne

zdrowie.

Spord wszystkich produktw, ktre lduj

w moim koszyku, jeden ma dla mnie szczeglne znacznie. Jest nim sok z warzyw. Dlaczego o nim pisz? Poniewa to jeden z najlepszych sposobw na zdrowie. Powszechnie wiadomo, e bardzo wanym elementem zdrowej diety s owoce i warzywa. Najlepiej spoywa je na

surowo, ale nie zawsze to lubimy.

Ja te nie przepadam za wszystkimi warzywami, cho zdaj sobie spraw z tego, jak wane s

dla mojego organizmu. Istnieje prosty sposb na spoywanie produktw, ktrych si nie lubi.

Tym sposobem s soki. Oczywicie mam tutaj na myli napoje tworzone z surowych warzyw. Gotowanie niszczy mikroelementy i wartoci odywcze warzyw, zmieniajc ich skad

chemiczny. Najlepszym wyborem s wic produkty nieprzetworzone.

Niektrzy korzystaj z sokw warzywnych, eby schudn. Podobno to cakiem nieza

metoda. Ja jednak nie walcz ze swoj wag przyrzdzam soki, poniewa zaley mi na zdrowym odywianiu. Podobnie jest z owocami, ale trzeba pamita, e maj one wysz zawarto cukru (z wyjtkiem cytryn i limonek). Jedna z moich koleanek, ktra wanie si odchudza, unika sokw owocowych liczy kad kalori.

Jestem trzy razy za Istniej trzy podstawowe powody, dla ktrych warto wczy soki warzywne do swojego sposobu odywiania si.

1. Wicej warzyw w twojej diecie. Wielu moich znajomych jada do obiadu surwki i sdz, e to wystarczy. Takie postpowanie nie zapewnia jednak dostarczenia wszystkich potrzebnych organizmowi wartoci odywczych. Nie przepadamy za niektrymi warzywami; s niesmaczne i staramy si ich unika. Ale niesmaczne nie znaczy niezdrowe. Wrcz przeciwnie. Wiele warzyw mimo mao atrakcyjnego smaku jest bardzo zdrowych. Dziki piciu sokw, moesz korzysta z ich naturalnych zalet, nawet jeli nie za bardzo je lubisz.

2. Soki pomagaj dba o ilo spoywanych warzyw. Czasami organizm potrzebuje wicej warzyw, ni mamy ochot zjada. Przyrzdzanie sokw nie tylko uatwia

Sok jest dobry!Patrycja Ostrowska

43



przyjmowanie odpowiedniej iloci warzyw, ale te zachowa regularno w ich jedzeniu.

3. Organizm wchania wszystkie skadniki odywcze warzyw. Jest to szczeglnie wane w dzisiejszych czasach, kiedy powszechnie przyjty sposb odywiania nie jest

zbyt zdrowy. Potrawy jadane na co dzie mog powodowa zaburzenia ukadu

pokarmowego, co ogranicza jego zdolnoci wchaniania skadnikw odywczych z pokarmw. Wspania cech sokw jest to, e uatwiaj one wchanianie skadnikw odywczych.

Kilka wskazwek Jeli chcesz zacz przyrzdza soki, zapoznaj si z kilkoma radami. Dziki nim bdziesz

mg maksymalnie wykorzysta moc tkwic w warzywnych napojach.

1. Korzystaj z produktw ekologicznych najlepsze produkty rolinne to te, ktrych nie opryskiwano pestycydami i innymi rodkami chemicznymi. Wiem, warzywa z

supermarketu s tasze i adniej wygldaj. Niestety, dla zdrowia nie wygld si liczy,

tylko zawarto. 2. Wycinity sok wypijaj od razu napoje warzywne szybko si psuj, wic

przechowywanie ich nie jest wskazane. 3. Przygotowa sok mona w zasadzie na dwa sposoby: rcznie lub przy uyciu

sokowirwki. Osobicie wol unika sokowirwek, poniewa sok wycinity za ich pomoc posiada znacznie nisz zawarto skadnikw odywczych. Jest to

spowodowane faktem, e sokowirwki odsczaj tylko cz soku, pozostawiajc wilgotny misz o duej objtoci. Wysokie obroty sokowirwek powoduj napowietrzenie soku,

ktry szybko si utlenia, a zawarte w nim

substancje odywcze gin. Najlepszym wyborem jest moim zdaniem rczna wyciskarka do sokw.

4. Najatwiejsze do strawienia (cho maj mniej wartoci odywczych) s seler, koper oraz ogrki. Jeli wic dopiero zaczynasz swoj przygod z

sokami, najlepiej zacz wanie od tych warzyw. 5. Sok z kapusty jest jednym z najlepszych sposobw

na leczenie wrzodw, poniewa zawiera due iloci

witaminy U. 6. Kolendra jest trudna do strawienia, wic nie stosuj

jej zbyt duo. 7. Moesz poprawi smak soku dodajc odrobin

truskawek lub urawin (jeli j lubisz). urawina jest jednym z najzdrowszych owocw: prawie nie

wchania zanieczyszcze z otoczenia, a ponadto jest pena skadnikw odywczych i chroni przed rakiem, chorobami serca oraz udarami mzgu.

44



8. Zastosowanie cytryny lub limonki pomaga wyeliminowa gorzki smak zielonych warzyw liciastych. Jako e dostarczaj one najwicej cennych elementw diety

sokowej, nie powinno si z nich rezygnowa. 9. wiey imbir ma bardzo dobry wpyw na ukad krenia: obnia poziom cholesterolu i

zapobiega miadycy. 10. Brokuy zawieraj bardzo mao kalorii, dziki czemu s doskonaym wyborem dla

osb w trakcie diety odchudzajcej.

Wikszo warzyw mona przerobi na sok. To znaczy, e bez wikszego problemu

znajdziemy produkty do przyrzdzenia odpowiedniego napoju. Jednak przygotowanie dobrego soku nie jest takie atwe, jak mogoby si wydawa. Dlatego te warto zna dobre

przepisy, ktre chtnie bdziemy wykorzystywa. W Internecie znajdziesz bardzo duo

pomysw na warzywne napoje. Ja chciaabym przedstawi kilka moich ulubionych.

Sok antyrakowySkadniki: 1 burak, 1 marchew, 1 odyga selera naciowego, 1/2 modego ziemniaka, 1 rzodkiewkaSkadniki odywcze: witamina C, potas, betainaKorzyci zdrowotne: zmniejsza ryzyko zachorowania na raka, agodzi bl odczuwany przy owrzodzeniu, leczy zaburzenia trawienia, rozpuszcza kamienie ciowe

Zielony sok z marchwiSkadniki: 4 marchewki, 2 odygi selera naciowego, 1 gar szpinaku, 1 jabko, 1/2 cytryny, 1 gar natki pietruszkiSkadniki odywcze: witamina C, witamina A (beta-karoten), elazo, potas, witamina K, mangan, mied, magnez, chlorofilKorzyci zdrowotne: pobudza ukad nerwowy, odwiea oddech,poprawia zapach ciaa, podnosi poziom energii,wspomaga odchudzanie

Odchudzajcy brokuSkadniki: 2 due brokuy, 2 odygi selera naciowego, 1 cytryna, 1 jabkoSkadniki odywcze: witamina C, witamina A (beta-karoten), wap, elazo, tiamina, sulforafan (substancja czynna pomocna w zapobieganiu i terapii niektrych chorb nowotworowych)Korzyci zdrowotne: zmniejsza ryzyko udaru mzgu oraz zachorowania na katarakt, jest silnym przeciwutleniaczem, wspomaga leczenie chorb nowotworowych

Eksplozja energiiSkadniki: 1 pczek pietruszki, 2 marchewki, 1 jabko, 1 selerSkadniki odywcze: witamina C, K, A (beta-karoten), wap, elazo, potas, mied, magnezKorzyci zdrowotne: oczyszcza organizm, pobudza ukad nerwowy, od-wiea oddech, poprawia zapach ciaa, podnosi poziom energii

45



Krocz spokojnie wrd zgieku i popiechu, pamitaj, jaki spokj mona znale w milczeniu.O ile to moliwe, utrzymuj dobre stosunki z innymi ludmi, bez wyrzekania si siebie.Go swoj prawd spokojnie i jasno;suchaj te tego, co mwi inni: nawet gupcy i ignoranci.Oni rwnie maj swoj opowie.Unikaj gonych i agresywnych osb; oni s udrk dla ducha.

Jeeli porwnujesz si z innymi ludmi, moesz sta si prny lub zgorzkniay,zawsze bowiem znajd si lepsi i gorsi od ciebie.Raduj si swoimi osigniciami tak, jak i planami.Bd zaangaowany w wykonywan prac, lecz zachowaj skromno w sercu.

przewodnik-duchowy-2

Documents