PRZYDOMOWE

OCZYSZCZALNIE

ŚCIEKÓW

2009

Definicja

Wg normy PN-EN 12566:

instalacja oczyszczająca ścieki bytowe do deklarowanej jakości, obsługująca do 50 OM

Schematy przydomowych oczyszczalni ścieków, wchodzących w zakres normy PN-EN 12566

1 lub 4A B

B

2

C

1 lub 4A

lub

B

B

5

6

C

D lub E

DE

7

7

3

A

D lub E

lub

D 7

E

E

Części normy:1 - prefabrykowany osadnik gnilny

(część 1)2 - system infiltracji do gruntu (część 2 – w

przygotowaniu)3 - kontenerowa lub montowana na miejscu

domowa oczyszczalnia ścieków (część 3)

4 - osadnik gnilny budowany na miejscu z elementów prefabrykowanych (część 4 – w przygotowaniu)

5 - system filtracyjny, oczyszczający ścieki wstępnie oczyszczone (część 5 – w przygotowaniu)

6 - prefabrykowane urządzenie do oczyszczania odpływu z osadników gnilnych (część 6 – w przygotowaniu)

7 - prefabrykowane urządzenie stanowiące trzeci stopień oczyszczania (część 7 – w przygotowaniu)

A - ścieki bytowe (surowe)B - ścieki wstępnie oczyszczoneC - infiltracja do gruntuD - ścieki oczyszczone po drugim stopniu

oczyszczania E - ścieki oczyszczone po trzecim stopniu

oczyszczania

Podstawa prawna

art. 42 ust. 4 Prawa wodnego:w miejscach, gdzie budowa systemów kanalizacji zbiorczej nie przyniosłaby korzyści dla środowiska lub powodowałaby nadmierne koszty, należy stosować systemy indywidualne lub inne rozwiązania zapewniające ochronę środowiska

Wymagania dla jakości ścieków pochodzących z własnego gospodarstwa domowego, odprowadzanych do gruntu

0

100

200

300

400

20% 50%

wymagany stopień redukcji

stę

żen

ie, g

/m3

BZT5 Zaw. og.

OGOG

Osadnik gnilny- charakterystyczne cechy:

do 25 m3/d, nierównomierność dopływu zalety:

prostota konstrukcjiprostota montażu i obsługiniskie nakłady inwestycyjne i koszty

eksploatacji wady:

konieczność usuwania wysokouwodnionego, niebezpiecznego pod względem sanitarnym osadu

Budowa osadnika gnilnego - c.d.

K

Ś

O

Budowa osadnika gnilnego materiał: beton, żelbet, cegła, PEHD,

żywica zbrojona włóknem szklanym i inne,

kształt: najczęściej prostopadłościan przegrody lub 2-3 komory różnica poziomów wlotu i wylotu 5-10 cm zabezpieczenie wlotu i wylotu przestrzeń powietrzna szczelność

Zasady projektowania - c.d:kryteria wymiarowania:

pojemność części osadowej: 60-135 dm3/Ma

minimalna pojemność strefy klarowania: Qdmax x 1d

wysokość strefy klarowania: 20-40 cm

pojemność zajęta przez kożuch: 20-45 dm3/Ma

wysokość części powietrznej: 30 cm

głębokość ścieków w pierwszej komorze: 100-350 cm

pojemność ściekowa: 0,2-1,6 m3/M (min. 2,0 lub 3,0 m3)

Procesy zachodzące w osadniku

sedymentacja flotacja oczyszczanie biologiczne (w niewielkim

stopniu) fermentacja osadu

kwaśnametanowa (dopiero po 2 latach)

Skuteczność oczyszczania:

Zawiesina ogólna: 60-90% BZT5: 60-80% Azot ogólny: 10-20% Fosfor ogólny: 5-10%

Montaż:

przykrycie gruntem rodzimym min. 20 cm (100 cm)

PE – napełnianie wodą, także przy opróżnianiu (nie dotyczy SPIRO)

dla cieńkościennych – chudy beton 15 cm wysoki poziom wód gruntowych –

dociążanie płytami betonowymi

Zasady eksploatacji Przy wprowadzaniu ścieków do gruntu –

zawiesina poniżej 50 g/m3

Opróżnianie (usuwanie osadu) Obciążenie od strony powierzchni Czyszczenie filtra (wskaźnika zamulenia) Zapewnienie wentylacji Nie wolno wchodzić do osadnika, prace

zawsze przy asekuracji drugiej osoby (NH3,

H2S)

Ocena przydatności terenów do podziemnego rozsączania ścieków. Test przesiąkliwości (perkolacyjny) gruntu

Przekrój pionowy otworu do testu perkolacyjnego wg CUGW (1971)

30 cm

12,5 L

Wyniki testu perkolacyjnego

< 2 min: klasa A – żwiry 2-18 min: klasa B – piaski18-180 min: klasa C – piaski

drobne i gliniaste > 180 min: klasa D – gliny, iły

Orientacyjne wartościwspółczynnika filtracji k [m/d]

rumosze, żwiry, pospółki, piaski grube: > 100 m/d

piaski średnie: 10-100 m/d piaski drobne: 1-10 m/d piaski pylaste i gliniaste: 0,1-1 m/d gliny piaszczyste: 0,001-0,1 m/d iły, margle ilaste: < 0,001 m/d

Dopuszczalne obciążenie gruntu ściekami oczyszczonymi w OG

(Laak, 1986)

kkqdop log3,0

8,440

qdop = Qdmax/Ainf [cm/d]k – współczynnik filtracji [cm/s]

Powierzchnia infiltracji

B

h

L

Ainf = (B + 2h)L

Całkowita długość drenażu

)2(max

hBq

QL

dop

d

Długość pojedynczego ciągu ≤ 20 m,dlatego, np. dla L = 60 m dajemy 3 ciągi po 20 m każdy

Ogólne zasady układania drenażu

System firmy HABA

Minimalna odległość poziomu wprowadzania ścieków od maksymalnego poziomu zwierciadła wody gruntowej

MAX

min 1,5 m

Wymagane, minimalne odległości [m] związane z usytuowaniem przydomowej oczyszczalni ścieków

30(7

0)

Zasady wprowadzania do obrotu przydomowych oczyszczalni ścieków

jako wyrobów budowlanych

1985 r. - wprowadzenie w UE strategii tzw.

„nowego podejścia” do harmonizacji przepisów

technicznych

podstawowa zasada - ograniczenie ujednolicenia

przepisów do najważniejszych wymagań, zwanych

„wymaganiami podstawowymi” dla wyrobów

oferowany na rynkach UE

Od 1988 r. obowiązuje dyrektywa

89/106/EWG „Wyroby budowlane”,

zgodna ze strategią „nowego podejścia”.

Uwarunkowania prawne

Dyrektywa 89/106/EWG o wyrobach budowlanych, tak jak każda unijna dyrektywa, nie obowiązuje w państwach członkowskich bezpośrednio, lecz wymaga przeniesienia jej postanowień do prawodawstw krajowych.

W Polsce nastąpiło to przede wszystkim poprzez ustawę z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych.

Normy zharmonizowane z dyrektywą 89/106/EWG (Wyroby budowlane)stan akt. XI 2009

Normy zharmonizowane def. Normy zharmonizowane nie są aktami prawnymi Normy zharmonizowane są to normy europejskie, które

zostały przyjęte w następującym trybie :- zostały opracowane na zlecenie (zwane

mandatem) Komisji Europejskiej przez CEN/CENELEC/ETSI;

- ich treść została ustalona w oparciu o wymogi zatwierdzone przez Komisję Europejską;

- przyjęte zgodnie z regulaminem CEN/CENELEC/ETSI;

- oficjalnie przedłożone Komisji po ich zatwierdzeniu.

Normy zharmonizowane

Normy zharmonizowane (są wyjątki) cieszą się szczególnym przywilejem domniemania zgodności z zasadniczymi wymaganiami dyrektywy.

Z tego względu numery norm krajowych wdrażających normy zharmonizowane, wraz z wyraźnym zaznaczeniem związku z odpowiednimi przepisami prawa (dyrektywami), muszą być oficjalnie publikowane przez państwo członkowskie, gdyż stanowi to element prawa.

Domniemanie zgodności powzięte na podstawie zadeklarowania zastosowania normy zharmonizowanej może być obalone jedynie przez wykazanie niezgodności.

System oceny zgodności Zgodnie z rozporządzenia ministra infrastruktury z dnia

11 sierpnia 2004 r. w sprawie sposobów deklarowania zgodności wyrobów budowlanych oraz sposobu znakowania ich znakiem budowlanym (Dz. U. Nr 198, poz. 2041) urządzenia do oczyszczania ścieków w miejscu ich powstania (oczyszczalnie przydomowe), wymagają minimum systemu oceny zgodności 3, a więc z udziałem jednostki notyfikowanej (znak CE) lub akredytowanej (znak budowlany).

Systemy oceny zgodności 1-4

System 3 — deklarowanie zgodności wyrobu przez producenta na podstawie:

a) wstępnego badania typu prowadzonego przez akredytowane laboratorium,

b) zakładowej kontroli produkcji;

Normy zharmonizowane mogą być stosowane pod następującymi warunkami:

gdy ich tytuły i numery zostały opublikowane w Oficjalnym Dzienniku Unii Europejskiej;

gdy przynajmniej jedno państwo członkowskie Unii Europejskie przeniosło je do zbioru norm krajowych.

Deklaracja zgodnościUstawa o systemie oceny zgodnościUstawa o systemie oceny zgodności z 30 sierpnia 2002 r. (Dz.U. z 2002 r. nr 166 poz. 1360 ze

zmianami, tekst jednolity: Dz.U. z dnia 23 lutego

2009 r. ). Ustawa ta ma charakter ramowy: zawiera

definicje podstawowych pojęć i najważniejsze zasady wspólne dla wyrobów podlegających ocenie zgodności opartej na dyrektywach „nowego podejścia”.

Przeniesione do zbioru polskich norm normy zharmonizowane są oznaczane jako PN-EN.

Wykazy tych norm są publikowane przez Prezesa Polskiego Komitetu Normalizacyjnego w formie obwieszczeń

w Monitorze Polskim.

Stosowanie norm zharmonizowanych, pozwalających na domniemanie zgodności, pozostaje - w zakresie dyrektyw „nowego podejścia” - dobrowolne.

Dopuszczalne jest wyprodukowanie wyrobu bezpośrednio w oparciu o wymagania zasadnicze.

Stosowanie tych norm daje jednakże producentowi bezsporną korzyść w postaci ww. domniemania zgodności oraz ułatwia przeprowadzanie procedur oceny zgodności.

Definicja wyrobu budowlanego

rzecz ruchoma, bez względu na stopień jej przetworzenia, przeznaczona do obrotu, wytworzona w celu zastosowania w sposób trwały w obiekcie budowlanym, wprowadzana do obrotu jako wyrób pojedynczy lub jako zestaw wyrobów do stosowania we wzajemnym połączeniu, stanowiącym integralną całość użytkową i mającym wpływ na spełnienie wymagań zasadniczych.

W Polsce funkcjonują dwa równoległe systemy dopuszczania wyrobów budowlanych do obrotu i powszechnego stosowania w budownictwie:

- system europejski (oznaczanie wyrobów znakowaniem CE),

- system krajowy (oznaczanie wyrobów znakiem budowlanym).

Wzór znaku zgodności CE

Wzór znaku budowlanego

Wymagania zasadnicze bezpieczeństwo konstrukcji (nośność i

stateczność), bezpieczeństwo pożarowe, bezpieczeństwo użytkowania, odpowiednie warunki higieniczne i zdrowotne

oraz ochrony środowiska, ochrona przed hałasem i drganiami, oszczędność energii i odpowiednia izolacyjność

cieplna przegród.

Zharmonizowane normy powinny zawierać kodyfikację :

umożliwiającą utrzymanie się na rynku wyrobów budowlanych,

spełniającą wymagania zasadnicze w odniesieniu do wyrobów produkowanych i stosowanych legalnie,

zgodną z tradycją techniczną, uzasadnioną warunkami klimatycznymi,

lub innymi warunkami lokalnymi.

DYREKTYWA 89/106/EWG RADY z dnia 21 grudnia 1988 r. w sprawie zbliżenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych Państw Członkowskich, odnoszących się do wyrobów budowlanych, stwierdza, że:

Państwa Członkowskie ponoszą odpowiedzialność za zapewnienie, aby obiekty budowlane naziemne i podziemne na ich terytorium były projektowane i wykonywane w sposób, który nie zagraża bezpieczeństwu ludzi, zwierząt domowych i mienia, uwzględniając przy tym, w interesie dobra ogólnego, inne zasadnicze wymogi;

w Państwach Członkowskich istnieją przepisy zawierające wymagania dotyczące nie tylko bezpieczeństwa budowli, lecz również zdrowia, trwałości, oszczędności energii, ochrony środowiska naturalnego, aspektów gospodarczych i innych aspektów istotnych ze względu na interes publiczny;

wymagania te, będąc często przedmiotem krajowych przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych, mają bezpośredni wpływ na rodzaj wykorzystanych wyrobów budowlanych i znajdują odbicie w normach krajowych dotyczących wyrobów, aprobatach technicznych i innych specyfikacjach oraz przepisach technicznych, które na skutek zróżnicowania utrudniają wymianę handlową we Wspólnocie.

Zgodnie z ustawą z dnia 16 kwietnia 2004r. o wyrobach budowlanych (Dz.U. Nr 92, poz. 881) oraz ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności (Dz. U. z 2004 r. Nr 204, poz. 2087 z późn. zm.) Organami właściwymi nadzoru budowlanego, są:

Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego; Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego.

Do podstawowych obowiązków właściwych organów należą (art.12 ustawy o wyrobach budowlanych): kontrola wprowadzonych do obrotu wyrobów budowlanych; prowadzenie postępowań administracyjnych; wykonywanie zadań (ocena zgodności).

PRZYKŁADY POLSKICH NORM (PN-EN) WPROWADZAJĄCYCH EUROPEJSKIE NORMY ZHARMONIZOWANE Z DYREKTYWĄ 89/106/EWG

Końcowa data okresu

przejściowego

Sformułowane w dyrektywie 89/106/EWG wymagania zasadnicze stanowią punkt wyjścia przy powstawaniu specyfikacji technicznych (ustaleń technicznych) zharmonizowanych z tą dyrektywą. Specyfikacje techniczne to: 

normy projektowania i wykonania konstrukcji budowlanych (eurokody), 

normy na wyroby budowlane (hEN),  normy dotyczące badań i klasyfikacji

wyrobów budowlanych, europejskie aprobaty techniczne (EAT). 

Dyrektywa ustala też określone procedury wprowadzania wyrobów budowlanych na wspólny rynek Unii Europejskiej. Są one oparte na następujących zasadach:

wyroby budowlane, wprowadzane na rynek UE muszą spełniać wymagania zasadnicze,

wymagania szczegółowe dla wyrobów budowlanych nie są określone w samej dyrektywie, ale w zharmonizowanych specyfikacjach technicznych (normach),

aprobata techniczna (EAT) jest pozytywną oceną techniczną przydatności wyrobu do zamierzonego stosowania

deklaracja zgodności wyrobu dokonana przez producenta

Europejska aprobata techniczna może być udzielona wyłącznie na wyroby

budowlane:  na które nie ustanowiono

zharmonizowanej normy europejskiej,  co do których Komisja Europejska nie

zleciła opracowania zharmonizowanej normy europejskiej,

znacznie różniących się od zharmonizowanych norm europejskich

Karydo 100 000 zł. za:

• wprowadzenie do obrotu wyrobu niezgodnego z zasadniczymi wymaganiami,

• umieszczenie oznakowanie CE na wyrobie, który nie spełnia zasadniczych wymagań albo dla którego producent lub jego upoważniony przedstawiciel nie wystawił deklaracji zgodności,

• umieszczenie na wyrobie znaku podobnego do oznakowania CE, mogącego wprowadzić w błąd nabywcę i użytkownika tego wyrobu,

• wprowadzenie do obrotu wyrobu podlegającego oznakowaniu CE, a nieoznakowanego takim oznakowaniem

Oczyszczalnia przydomowa winna spełniać wymagania podstawowe (zgodne z dyrektywą 89/106/EWG) w postaci (art. 5 ust. 1 pkt 1 Prawa budowlanego):

bezpieczeństwa konstrukcji, bezpieczeństwa pożarowego, bezpieczeństwa użytkowania, odpowiednich warunków higienicznych i

zdrowotnych oraz ochrony środowiska, ochrony przed hałasem i drganiami, oszczędności energii i odpowiedniej

izolacyjności cieplnej przegród.

Norma PN-EN 12566 określa wymagania dotyczące:

wymiarów, wytrzymałości konstrukcji, szczelności, pojemności nominalnej, przepustowości hydraulicznej, deklarowanej skuteczności oczyszczania, projektowania, dostępu, trwałości, znakowania, sterowania jakością, instrukcji montażu, eksploatacji.

Nie odnosi się jednak do ścieków szarych w systemach kanalizacji dualnej.

Podsumowanie Najprostszą i najtańszą POŚ jest OG + DR

Wymagania formalno-prawne i rodzaj technologii powinny być dostosowane do warunków środowiskowych i potencjalnego stopnia zagrożenia dla środowiska

Obecnie następuje intensywny proces normalizacji w dziedzinie małych oczyszczalni ścieków, wynikający z transpozycji prawa unijnego do krajowego.