คำ�บรรย�ยวช� PS 708 วช�องคก�รและก�รจดก�ร

Organization and Managementผศ.ดร.สวรรณ แสงมห�ชย วนท 5 กมภ�พนธ

2554 ภ�คเช�

ในชวงทแลวอาจารยไดพดถงตวแปรระดบบคคลทมผลตอพฤตกรรมองคการ ในดานผลตภาพ การขาดงาน การลาออกจากงาน และความพอใจในงาน โดยพดถงลกษณะสวนบคคลไปแลว ในชวงนจะพดถงตวแปรในระดบบคคลตวตอไปคอ

1.ตวแปรระดบเอกบคคล (ตอ)1.2 Personality (บคลกภ�พ)บคลกภาพ คอ ผลรวมของทงหมดของวธการทคน

แตละคนโตตอบและมปฏสมพนธกบคนอน (The sum total of ways in which an individual reacts and interacts with others)

บคลกภาพของคนในองคการจะแตกตางกน คนบางคนจะเปนคนเงยบๆ บางคนชอบสงเสยงดง บางคนกาวราว ถาผบรหารเลอกงานใหเหมาะกบบคลกภาพคนกจะทำางานไดด มผลตภาพ

ในการพจารณาบคลกภาพจะดเปนภาพรวมเปน Dynamics Concept ไมใชตองหนาตาสวย หรอยมเกง หรอดมความสข แตตองมองเปนภาพรวมเพราะบคลกภาพจะ

1

อธบายระบบจตวทยาทงหมดของคนแตละคน ทจะตอบสนองหรอโตตอบคำาคนอนๆ

กอรดอน อลพอรต บอกวาบคลกภาพ หมายถง ระบบจตวทยาของคนแตละคนซงเปนตวกำาหนดใหคนเขากบสงแวดลอม

Personality Determinants ปจจยทกำาหนด บคลกภาพ จากการวจยกปรากฏวา บคลกภาพของคนแตละคนนนจะมผลมาจาก 3 อยางคอ

1).Heredity พนธกรรม เปนปจจยทกำาหนดบคลกภาพ เปนการบอกวาบคลกภาพเปนสงทมมาตงแตเกด โดยจะมผลตอลกษณะทางกายภาพของบคคล เชนหนาตา

มการวจยพบวาพนธกรรมจะมผลตออารมณ นสยใจคอ และบคลกภาพของคนเชน

-การศกษาฝาแฝดแท 100 ค แลวแยกเลยงกนในระยะเวลานานถง 39 ป หลงจาก 39 ปปรากฏวา แตฝาแฝดมอะไรทเหมอนกนหลายๆ อยาง เชน ขบรถรนเดยวกน สบบหรยหอเดยวกน เลยงสนขตงชอเดยวกน แสดงวาพนธกรรมมสวนในการกำาหนดบคลกภาพ

-การวจยเกยวกบความพอใจในงาน พบวาจะมอยคงทเปนเวลานาน คอคนไหนทมความพอใจในงานกจะมความพอใจในงานตลอดไป ไมวาจะเปลยนอาชพ ไมวาจะเปลยนนายจาง ไมวาจะเปลยนองคการไปอยทไหนกตาม กจะไมมความพอใจในงานอยตลอด สวนคนทพอใจในงานกจะพอใจงานรำาไปตลอดเชนกน

2

พนธรกรรมจงมผลตอบคลกภาพ และบคลกภาพมทถกกำาหนดจากพนธกรรมนนกจะยากในการเปลยนแปลง

2.Environment สงแวดลอม อยางไรกตามอกความเชอกคอมองวาบคลกภาพนนจะถกกำาหนดโดยสงแวดลอมดวย เชนวฒนธรรมทคนเราถกเลยงด ครอบครว เพอน ปทสถานในสงคม

เชนในอเมรกาตอนเหนอคนจะมปทสถานเกยวกบความขยน การแขงขน การทำาสงตางๆใหสำาเรจ ปทสถานเหลานจะถกปลกฝงลงในตวของคนโดยครอบครว ระบบการศกษา เพอ คนอเมรกนในตอนเหนอจงมความทะเยอทะยาน และเปนคนกาวราว

หรอถาเราเกดมาในครอบครวทเครงครด มระเบยบ กอาจจะทำาใหเราเปนคนมวนยสง ไมคอยยดหยน และปรบตวยาก

ดงนนบคลกภาพของคนจะมาจากทงพนธกรรมและสงแวดลอม

3.Situation หรอสถานการณตางๆ ทเกดขนในแตละชวงเวลา นนคอแมวาคนจะมพฤตกรรมตามพนธกรรมและสงแวดลอมแลว แตบางครงสถานการณกจะทำาใหคนมบคลกภาพทแตกตางไปจากเดมได

ลกษณะบคลกภ�พทแตกต�งกน 16 ประก�ร 1.Reserved คอ คนทชอบเกบตว ไมชอบออกไป

ไหน ไมชอบคบคาสมาคมกบคนอน ตรงขามกบคนทมบคลกภาพแบบ Outgoing ทเปนคนทเปดเผย ชอบไปโนนไป เปนคนทชอบเขาสงคม ชอบคบเพอน อยเฉยๆไมได

3

2.Less Intelligent คอคนทฉลาดนอย ไมคอยมไหวพรบ คดนอย ตรงขามกบ More intelligent คนทฉลาดมากกวา ฉลาดคด มไหวพรบในการทำางาน

3.Affected by Fallings เปนคนทมอารมณออนไหว รองไหงาย โกรธงาย โมโหงาย ตรงกนขามกบคนท Emotionally Stable มอารมณมนคง ไมสะทกสะทานตอสงตาง ๆ รอบตว ไมหวนไหวงายๆ

4.Submissive คอเปนคนยอมตาม เปนคนทยอมคนอน ถกชกชวนงาย ซงตรงกนขามกบพวก Dominant คนทชอบเปนใหญเหนอคนอน จะเปนพวกทมลกษณะครอบงำาคนอน ชอบตงตนเองเปนหวหนา นำาความคดตนเองเปนใหญใหคนอนคลอยตามตวเอง

5.Serious คนทเอาจรงเอาจรงเอาจง ทำาทกอยางจรงจง ทำางานด ตรงกนขามกบคน Happy go lucky เปนคนทเรยกวาเปนคนทมความสขไปเรอย ๆ เชนจะสอบแลวแตยงไมดหนงสอ รายงานไมทำากยงเฉย ๆ

6.Expedient เปนคนสรยสราย ใชจายไมระมดระวง ตรงกนขามกบ Consciousness คอคนทมสต ระมดระวงเสมอ

7.Timid คอการขอาย ไมคอยกลาพด ตรงกนขามกบ Venturesome เปนคนทชอบแสวงหาสงแปลกใหม ชอบผจญภย เชนขบรถเปลยนเสนทางทกวน

8.Tough – Minded คอคนทมจตใจหนกแนน ตรงขามกบ Sensitive คนทออนไหวงาย

4

9.Trusting คอ คนทไวใจคนงาย เชอคนงาย ตรงขามกบพวก Suspicious คนทขสงสย ขระแวง ไมเชออะไรงายๆ ตองพสจนกอนจงจะเชอ

10.Practical เปนคนทชอบลงมอปฏบต ซงตรงขามกบ Imaginative เปนคนทชางคด ชางฝน

11.Forthright เปนคนตรงไปตรงมา ตรงขามกบ Shrewd เปนคนทคดเคยว หลกแหลม ฉลาดแกมโกง

12.Self – Assured คนทเชอมนในตนเอง ตรงขามกบ Apprehensive เปนคนทไมเชอมนในตนเอง

13. Conservative คนทชอบการอนรกษ ไมชอบการเปลยนแปลง ตรงขามกบ Experimenting เปนคนทชอบทดลองสงใหมๆ

14. Group – dependent เปนคนทขนอยกบกลมตลอดไมยอมตดสนใจเพยงคนเดยว ตรงขามกบ Self – Sufficient คนทเชอมนในความคดของตนเอง

15. Uncontrolled เปนคนทไมชอบอยในบงคบ ตรงขามกบ Controlled เปนคนทยอมอยภายใตการบงคบ

16. Relaxed เปนคนทผอนคลาย สบายๆ ตรงขามกบ Tense เปนคนเครยด มความตงเครยด

สรปคนๆ หนงอาจจะมหลายๆ บคลกในคนเดยว The Big Five Model ตวแบบบคลกภาพ 5 รป

แบบ คอ

5

1. Extraversion บคคลทชอบออกสงคม คนพวกนมกจะเปนบคคลทพดเกง (Talkative) ยดมน ชอบตดตอพบปะกบบคคลอน

2. Agreeableness บคคลทชอบโอนออนผอนตามความคดเหนของคนอน ยอมทำาตามทคนอนตองการ

3.Conscientiousness บคคลทมสต เปนคนทมความรบผดชอบเชอถอได ทำางานมงผลสมฤทธ ทำางานตองทำาใหเสรจตามทกำาหนด

4.Emotional Stability บคคลทมความมนคงทางอารมณ รสกวาตนเองปลอดภย

5.Openness to Experience บคคลทเปดรบสงใหมตลอดเวลา เปนคนทมจนตนาการสง พรอมทจะรบมอกบสงทเกดขนตลอดเวลา

บคลกภ�พทมผลตอพฤตกรรมองคก�ร (Major Personality Attributes Influencing OB

1. Locus of control เปนระดบทคนเชอวาตนเองเปนผกำาหนดชะตาชวตของตนเองมากนอยแคไหน แบง เปน

-Internals ตนเองควบคมสงทเกดขนกบตน เปนลกษณะบคลกภาพแบบหนงคอคนทมลกษณะทเรยกวาเปนการควบคมจากภายในตวเราเอง

-External คนทเชอวาอะไรทเกดกบตนนนถกควบคมโดยภายนอก แลวสงภายนอกนนอาจจะเปนเรองพรมลขต ฟาลขต โชคชะตาหรอโอกาส เชนเรยนไดเกรด A กเพราะโชค

คนทเปนพวก Internal จะเปนคนทสามารถทำางานสลบซบซอนไดด ถาพนกงานคนไหนเปนพวก Internal ควร

6

ไดรบมอบหมายงานทมลกษณะซบซอน งานทตองมการตดสนใจ แรงจงใจในการทจะทำางานหรอใชความพยายามตนเองทจะควบคมสภาพแวดลอม ใหอยภายใต Control ของตนเอง คนพวกนจะทำางานด แสวงหาขอมลกอนการทำางานหรอกอนการตดสนใจ

สวนคนทเปนแบบ External นนเราตองมอบหมายทมโครงสรางแนนอน หรองานทมคมอในการดำาเนนงานหรอใหทำางานทเรยกวา งานทเปนงานรทน กจะประสบความสำาเรจไดเชนกน

ผบรหารนนมความจำาเปนอยางมากทจะตองศกษาบคลกภาพของลกนอง และมอบหมายงานใหเหมาะสมกบบคลกภาพ

2.Machiavellianism เรยกยอๆวา Mach มาจากชอนกคดอยาง Niccolo Machiavelli เปนคนทเขยนหนงสอเกยวกบเรองของการไดอำานาจและการใชอำานาจในศตวรรษท 16

คนทม Mach สงจะเปนคนทชอบปฏบต Pragmatic เปนคนทชอบสอดรสอดเหน หวรง ในงานวจยหลายงาน บอกวา คนดงกลาวนเปนบคคลทชอบควบคมบคคลอนและชอบทจะชนะและถกชกชวนยาก คนแบบนชอบทำางานทใชการเจรจาการตอรอง งานขาย สวนพวก Low Mach จะเปนคนทชอบถกชกชวน เชอคนงาน

3. Self – Esteem: หมายถงระดบของคนทจะชอบหรอไมชอบตนเอง

7

คนทชอบตนเองสงหรอมSelf – Esteem สงกจะมความเชอมนในตนเองวาเขามความสามารถทจะทำางานใหสำาเรจได กจะชอบทำางานททาทาย และจะมความพอในงานมากกวาคนทม Self – Esteem ตำานน

4. Self – Monitoring: เปนลกษณะของบคลกภาพทดวาคนนนสามารถปรบตวใหเขากบสงแวดลอมไดมากนอยแคไหน คนทม Self – Monitoring สงจะสามารถปรบตวไดด

4.Risk Taking คอ พฤตกรรมการชอบเสยงซงจะมผลในเรองการตดสนใจ คนทRisk Taking กจะตดสนใจเรว ใชขอมลไมมากนก แตคนทไมชอบเสยงจะตองการขอมลมากๆกอนการตดสนใจ

6.Type a Personality Type a personality คนทมบคลกภาพแบบ A จะ

เปนคนทชอบเขาไป r พวพนกบเรองตางๆ ชอบดนรน ชอบทำางานใหไดมผลงานทสำาเรจ ยอมทจะขดแยงกบคนอนถาจำาเปน เปนพวกเคลอนไหวรวดเรว ไมชอบรอ ชอบทำางานหลายอยางในเวลาเดยวกน ไมปลอยใหเวลาวางเปลา ชอบวดความสำาเรจดวยตวเลข

สวน Type b personality จะเปนบคคลทไมสนใจเรองเรงดวน ไมโตเถยง ชอบสนก ผอนคลาย ไมเอาตวเองไปยงกบคนอน

บคลกภาพแบบ A จะเหมาะกบงานขาย ผบรหารระดบสงมกจะเปนพวก B เพราะพวก A จะแลกคณภาพกบ

8

ปรมาณ แตตำาแหนงระดบสงมกจะตกอยกบคนทมความรอบคอบมากกวาคนทรบรอน

นนคอเรองของบคลกภาพทจะมผลตอพฤตกรรมองคการ ผบรหารตองเขาใจบคลกภาพของคนในองคการ และมอบหมายงานทเหมาะสมกบบคลกภาพงานจงจะสำาเรจและมผลตภาพสง

1.3 Learning: การเรยนร คอการเปลยนแปลงพฤตกรรมอยางถาวร อนเปนผลมาจากประสบการณ เมอมประสบการณกเกดการเรยนร เมอเรยนรกจะมการเปลยนแปลงพฤตกรรม

การเปลยนแปลงอาจจะเปลยนไปในทางทดหรอไมดกได คนอาจจะเรยนรพฤตกรรมทไมพงปรารถนากได การเปลยนแปลงทจะทำาใหเกดการเรยนรตองเปนการเปลยนแปลงโดยถาวร ถาเปนการเปลยนแปลงเพยงชวคราวนนจะไมเรยกวาการเรยนร นอกจากนหากบคคลมการเปลยนแปลงในกระบวนการคด และทศนคต โดยไมเปลยนแปลงพฤตกรรมนน ถอวาไมใชการเรยนร การเรยนร จงเปนการเปลยนแปลงพฤตกรรม

แนวคดทสมพนธกบเรองการเรยนรคอเรอง การเสรม“แรง Reinforcement”

การเสรมแรงนนจะเปนตวสำาคญททำาใหพฤตกรรมเปลยน โดยพฤตกรรมจะเปลยนกตอเมอมการเสรมแรงทางบวก (Positive Reinforcement) ไดแก การใหรางวล แกพฤตกรรมทสงผลดตอการทำางาน หากใหรางวลกบ

9

พฤตกรรมทเกดผลดใหไปเรอยๆ ซำา ๆ กจะกลายเปนการเปลยนแปลงพฤตกรรมอยางถาวร

สวนการลงโทษ ถงแมวาจะเปนการชวยกำาจดพฤตกรรมทไมพงปรารถนาออกไปไดอยางรวดเรว แตการลงโทษจะเปนการเปลยนพฤตกรรมอยางชวคราวเทานน ดงนนการลงโทษนนไมทำาใหเกดการเรยนร ตวอยาง เมอพนกงานมาสาย จงทำาโทษโดยการตดเงนเดอน ปรากฏวาในวนรงขนพนกงานกจะมาทำางานแตเชา แตไมนานกจะมาสายอก เพราะวาการลงโทษนนเปนการเปลยนพฤตกรรมแบบชวคราว

ในทางตรงกนขาม ถามาทำางานตรงเวลาตลอด และไดรบรางวล บคคลดงกลาวกจะไมมาสายเพอทจะไดรบรางวลตลอดไป ในทสดกจะเปนการเปลยนพฤตกรรมอยางถาวร หรอเกดการเรยนร นนเอง สวนการลงโทษนนจะไมทำาใหเปลยนแปลงพฤตกรรมอยางถาวร

อยางไรกด การลงโทษนนจะทำาใหเกดผลขางเคยง หรอ Side Effect กลาวคอ คนทถกลงโทษจะมกำาลงขวญตกตำา แลวกเกดการขาดงาน เมอทำาไปนานเขากเกดการลาออก คนทถกลงโทษจะโกรธและไมพอใจ

ดงนนผบรหารตองตระหนกวาการเสรมแรงชวยใหเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมมากวาการลงโทษ

1.4 Perception ก�รรบรการรบรหมายถงกระบวนการทแตละบคคลเรยบเรยง

และแปลความหมายของสงทเราเหนและรสก การรบรอาจจะแตกตางจากความเปนจรง เชนเรารบรวาองคการของเราไม

10

ด เชนคาตอบแทนตำา ผบรหารไมเขาใจลกนอง แตในความเปนจรงอาจจะไมใช เชนอาจจะมคาตอบแทนพอๆกบทอนๆ ผบรหารอาจจะเอาใจใสกได

นอกจากนคน 2 คนเหนสงเดยวกนแตอาจจะรบรคนละแบบกได

การรบรจะสำาคญมากตอการศกษาพฤตกรรมองคการ เพราะพฤตกรรมของคนมกจะเปนไปตามการรบรมากกวาจะเปนไปตามความเปนจรงของเรองนนๆ

ปจจยทมอทธพลตอก�รรบร (Factors influencing Perception)

-The Perceiver หรอตวผรบรวาจะตความหมายของสงทมองเหนอยางไร ซงตความหมายอยางไรขนอยกบลกษณะสวนตว เชนเวลาเราซอรถวออส เราจะมองเหนรถวออสมากมายบนถนน ทงๆทในความเปนจรงรถวออสอาจจะไมไดเพมขนบนถนนกได

ในสวนของผรบรจะขนกบทศนคต แรงจงใจ ประสบการณในอดต และความคาดหวงของคนแตละคร

-The Target หรอ เปาหมายลกษณะของเปาหมายทเราสงเกตกจะมผลตอการรบรของเรา เชน การรบรของอาจารยในหองเรยนนน อาจารยจะรบรคนทชอบเดนไปเดนมา เพราะวาการเดนไปเดนมากจะเดนกวาคนทนงเฉยๆ หรอคนทสงเสยงดงกจะสงเกตงายกวาคนทไมสงเสยง หรอรบรคนทจองมองอาจารยมากกวาคนทไมมอง คนทหนาตาดกจะเปนเปามายหมายมากกวาคนอนๆ คนทนงตดกนกอาจจะถกมองวามาดวยกน

11

เปาหมายจะไมไดถกมองอยางโดดเดยวแตจะมองคนทมาดวยกน เชนถามคนในองคการ 2 คนลาออกพรอมกนเรากอาจจะรบรวา 2 คนเกยวของกน ซงอาจจะไมจรงได

-The Situation หรอสถานการณ จะมอทธพลตอการรบรเชนกน เพราะทำาใหเรารบรไดแตกตางกน เชนถาเราไปงานแตงงานและพบคนใสชดราตรสแดงเรากจะไมสนใจอะไร แตถาแตงแบบนนมาเรยนกจะทำาใหเกดการรบรไดทนท

ทฤษฎเกยวกบก�รรบร Attribution Theory ทฤษฎคณลกษณะทฤษฎคณลกษณะกลาววาเมอเราสงเกตพฤตกรรม

ของคน คนจะตดสนใจพฤตกรรมทเกดขนวามาจากสาเหตภายในหรอภายนอก

หากเปนการตดสนพฤตกรรมของตนเองมแนวโนมวาบคคลจะเชอวาถาเปนความประสบความสำาเรจของตนเองจะมาจากปจจยภายใน แตถาเปนความลมเหลวจะมาจากปจจยภายนอก

ตวอยาง ถานกศกษาสอบวชานได A นกศกษากบอกวา สาเหตทสอบวชานได A กเพราะวาอานหนงสอหนกมาก เขยนไดด ในทางตรงขามถาเราไดเกรด C แสดงวาเราลมเหลวในวชาน กจะมาจากปจจยภายนอก เชนเราปวย อาจารยสอนเรว เพอนชวนคย

แตถาเปนการตดสนพฤตกรรมของคนอน จะมองวาคนอนประสบความสำาเรจเพราะปจจยภายนอก และลมเหลวเพราะปจจยภายใน เชนถาเพอนได A กอาจจะบอกวาเปน

12

เพราะอาจารยสอนด ตำาราด เพอตวใหด แตถาเพอนได C กจะบอกวาเพาะเพอนไมสนใจการเรยน เปนนกเรยนนอก

ในองคการหากมพนกงานททำางานไมไดตามเปาเราอาจจะบอกวาเขาขเกยจ ทงๆทอาจจะเกดจากการมคแขงรายใหมกได แตถาทำาไดตามเปากอาจจะบอกวาเปนเพราะคแขงมปญหา

นนคอการรบรของคนตามทฤษฎคณลกษณะ ก�รตดสนใจคนอนทคนมกจะใช -Selective Perception นนคอคนเรามกจะ

เลอกทรบรในสงทเราสนใจ หรออยบนพนฐานของภมหลงและประสบการณ เชนเรามกจะสงเกตรถยนตยหอเดยวกบของเรา

หรอเจานายอาจจะตำาหนคนๆหนง มกจะเปนคนทเจานายไมชอบแตไมตำาหนคนททำาแบบเดยวกนแตเจานายชอบ

-Halo Effect คนเรานนจะมความประทบใจในคนบนพนฐานลกษณะเดยวของคนๆนน เชนพอใจทเขาทฉลาด หรอพอใจทหนาทด พอใจทเขาพดเกง หรอชอบอาจารยทสอนกระตอรอรน ซงอาจจะประเมนผดกได

-Contrast effect การประเมนลกษณะของบคคลโดยเปรยบเทยบกบคนอน เชนเปรยบเทยบวาใครเหนอกวาใคร หรอถาอาจารยประเมนเรองตงใจเรยนคนนงหนาจะตงใจเรยน สวนคนนงหลงจะไมตงใจเรยน เพราะคนนงหนาจะมองอาจารยตลอดเลย คนนงหนาจะตงใจกวาคนนงหลง

-Projection การฉายภาพตนเองไปบนคนอน การกำาหนดคณสมบตของตนเองกบคนอน คดวาคนอนม

13

คณสมบตเหมอนกบตวเราเอง เชน เราคดวาตนเองซอสตยเรากคดวาคนอนซอสตยทงหมด

-Stereotyping การทกทกเอาตามกลมใหญ คอการตดสนคนอยบนพนฐานของการรบรของเราทมตอกลมคนนน เชนมความคดวาคนอายมากทกคนจะตอตานเทคโนโลย

ประเดนทน�สนใจและควรนำ�ไปปรบใชในองคก�ร-Employment interview การสมภาษณเพอการ

จางงาน ใน 5 นาทแรกนนผสมภาษณจะตดสนใจแลววาจะรบหรอไมรบ ทงนการรบร 5 นาทแรกนนอาจจะผดกได

-Performance expectations การคาดหวงผลงาน คอ การทผบรหารคาดหวงวาพนกงานคนไหนจะมผลปฏบตงานมากนอยเทาไหร ผบรหารจะตดสนเกยวกบเงน โบนส การเลอนขนตามการรบร บางครงการรบรเชนนอาจจะผดพลาดกไดตองนำาตวเลขมาด

-Performance evaluation การประเมนนนเกดจากความคาดหวง คาดหวงวาบคคลคนนนทำาด กประเมนวาด จงตดสนรบเขาทำางาน เลอนชน เลอนตำาแหนง หรอจางตอ เปนตน

-Employee effort การรบรเรองความพยายามพนกงาน องคการหลายองคการเมอพจารณาความดความชอบนนจะดทความพยายาม เชน พนกงานบางคนนนมความพยายามในการทำางานมากแตผลงานออกมาไมด ถาเรารบร ไดเชนนนเราขนเงนเดอน หรอการสอนของพบวา มนกศกษาคนหนงนงหนาทกครง แตฟงและอาจารยสอนอยางตงใจแต

14

เขาทำาคะแนนสอบไมด แตอาจารยประเมนความพยายามเขาดวย จาก b- กลายเปน b+ นคอการประเมนความพยายามดวยไมใชประเมนแคผลงานอยางเดม

-Employee loyalty ความจงรกภกดของพนกงาน ดวาพนกงานจงรกภกดตอองคการหรอไม

***การรบรนนมผลอยางยงตอการตดสนใจ ถารบรผดพลาดกจะทำาใหตดสนใจผดพลาดดวย ***

1.5 Values Values หมายถง การมองสงหนงวาดหรอไมด คอการ

ใหคณคากบสงนน คณคาจะมอทธพลตอการรบร เมอคนเขาไปอยในองคการคนจะเหนวาสงใดผดสงใดถกควรหรอไมควร

ชนดของคณค� Types of values ม 2 อย�งคอ

-Terminal values คอ เปาหมายสงสดในชวตของคน การทคนเราใหคณคาไมเหมอนกน เปาหมายไมเหมอนกน คนทตงคณคาเกยวกบเรองเงนคอเปาหมายในชวตของใหเปนเศรษฐพนลาน คนบางคนใหคณคากบความสขกตงเปาหมายของชวตวาขอใหมชวตทมความสข คนบางคนมเปาหมายในเรองการเผชญโชค อาจจะตงเปาหมายวาขอใหไดเทยวทวโลก บางคนกใหคณคากบเรองงาน เรองครอบครว ฐานะทางการเงน ฐานะทางเศรษฐกจ บางคนกใหคณคาความสข

-Instrumental value คอ วถทางทจะทำาใหบรรลคณคาทตองการ เชน อาจจะตองเปนคนทมความกลาหาญ

15

ซอสตย ฉลาด สภาพ ควบคมตนเองได ชวยเหลอคนอน แตละคนวถทางไมเหมอนกน

1.6 Attitudes (ทศนคต)Attitudes หรอทศนคตเปนการประเมนคน สงของ

หรอเหตการณกได หรอกลาวอกอยางหนงวาทศนคตคอ เปนความรสกของคนตอสงหนงใดสงใดวาเปนอยางไร หรอทศนคตคอความรสก เชน รก เกลยด โกรธ ชอบ ไมชอบ เหนดวย ไมเหนดวย ขยะแขยง

ความแตกตางระหวางทศนะคตกบคณคาคณคานนเปนการตดสนวาอะไรดอะไรไมด อะไรควรอะไร

ไมควร แตทศนคตเปนความรสกทเรามตอสงตางๆ เชน ชอบ รก เกลยด หลง ตวอยาง ถาบอกวาฉนรกงาน นนแสดงวา เรากำาลงแสดงทศนคตทดทเรามตองาน แตถาเราบอกวาฉนไมชอบงานเลยแสดงวาเราไมชอบงาน (ทศนคตจะเกยวเนองกบคณคา)

องคประกอบของทศนคตม 3 ประก�รไดแก -Cognitive component of an Attitude: คอ

เปนองคประกอบทางดานความร ความเขาใจของทศนคต กลาวคอ เมอเราบอกวาการแบงแยกชนชนเปนความผด นเปนทศนคตทางดานความรความเขาใจหรอเปนประโยคทแสดงถงคณคานนเอง เพราะฉะนนทศนคตทางดานความร ความเขาใจคอคณคานนเอง คณคาคอทศนคตทางดานความรความเขาใจ

-Affective component of an Attitude คอองคประกอบดานอารมณ กลาวคอ สวนทเปนอารมณของ

16

ทศนคต เชน ฉนไมชอบสมชายเพราะวาสมชายเปนคนทแบงชนระหวางคนรวยคนจน ทศนคตคอความรสก

-Behavioral component of an Attitude คอองคประกอบดานพฤตกรรม หมายถงวาความตงใจทเราจะประพฤตปฏบต เชน ถาเราไมชอบสมชายเรากหลกใหพนสมชาย

ชนดของทศนคต (Types of Attitudes) ทเกยวกบงาน

-Job satisfaction ความพอใจในงาน หมายถง ทศนคตทมตองาน คนทมความพอใจในงานสงจะมทศนคตเชงบวกตองาน ในขณะทคนทไมพอใจในงานจะมทศนคตเชงลบตองาน

-Job involvement การมสวนรวมในงาน หมายถงระดบทคนเขาไปมสวนรวมในงานแลวเรากมองวาระดบผลของการปฏบตงานกมความสมพนธกบตวเรา

-Organizational commitment ความผกพนกบองคการ พนกงานผกพนกบองคการและเปาหมายองคการ พนกงานตองการคงสมาชกภาพในองคการ คนไมตองการลาออกจากองคการ คนตองการเปนสมาชกอยในองคการนนตอไปเรอย ๆ

ก�รวดคว�มพอใจในง�น-Mentally challenging work งานททาทาย

พนกงานมกจะชอบงานทใหโอกาสเขาไดทาทายแสดงความสามารถในการทำางานอยางเตมท พนกงานจะชอบงานทหลากหลาย อสระ และชอบงานทเขาไดรบ feed back ถง

17

ผลงานของเขา แตถาเกดวางานไมทาทาย งายเกนไปกทำาใหเบอหนาย หรอถาทาทายเกนไปกทำาใหพนกงานทอ งานทดควรไมยากหรองายเกนไป พนกงานจงจะพอใจ

-Equitable rewards พนกงานจะพอใจในงานถาไดรบรางวลทเปนธรรม เชนระบบคาตอบแทน มนโยบายในการเลอนชนตำาแหนง ไมคลมเครอ คาตอบแทนตงอยบนพนฐานของการปฏบตงาน ทกษะการปฏบตงาน คาตอบแทนนนมมาตรฐานเดยวกนกบบรษททอยขางๆ ไมตางกน ถาตางกนเราไดนอยกวาเรากจะไมพอใจ พนกงานทกคนนนไมตองการเงนทกคน

-Supportive working conditions พนกงานจะพอใจในงานถามเงอนไขการทำางานทเกอหนน สภาพแวดลอมเอออำานวยตอการทำางาน สภาพแวดลอมทพงปรารถนา เชนแสงสวางพอด เสยงไมรบกวน มความสะดวกสบาย หองนำาสะอาด (ประเทศญปนมงานวจยพบวา ความสะอาดของหองนำาทำาใหประสทธภาพการทำางานสงขน)

-Supportive colleagues พนกงานจะพอใจในงานเมอมเพอนรวมงานทเกอหนนกน เปนมตร ผบงคบบญชาเปนมตรกบเรา มลกษณะประชาธปไตยสนใจพนกงาน ยอมรบความคดเหนของเรา

-Personality – Job fit พนกงานจะพอใจเมอไดทำางานทเหมาะสมกบบคลกภาพ

-The genes ความพอใจขนอยกบยนสหรอพนธกรรม คอ ความพอใจของคนนนเปนเรองพนธกรรมกำาหนดมา คนไหนถาพอใจอยตรงไหนกพอใจหมด

18

Job satisfaction and Employee Performance ความพอใจในงานกบผลการปฏบตงานสมพนธกน

-Satisfaction and productivity ความพอใจในงานจะสมพนธกบผลตภาพ พนกงานทมความสขจะทำางานไดผลงานมากกวาพนกงานทไมมความสข เชนตางประเทศมการจดทวรตางประเทศทกปพนกงานกชอบไมออกจากงานทำางานอยางเตมททำาใหงานมผลตภาพ เมอคนพอใจกไมขาดงาน ไมลาออกตงใจทำางานผลตภาพสงขน (ถาความพอใจในงานสง productivity สง)

- Satisfaction and Absenteeism ถาพอใจแลวจะไมขาดงาน ความพอใจกบการขาดงานกสมพนธกนในเชงลบ พอใจมากขาดงานนอย พอใจนอยขาดงานมาก

- Satisfaction and Turnover ความพอใจกบการลาออกกมความสมพนธในเชงลบ พอใจมากขาดงานนอย พอใจนอยลาดออกมาก ในเรองการลาออกนนตองดปจจยอน เชนความคาดหวงทจะไดงานใหม ระยะเวลาการทำางานในองคการ ตลาดแรงงานมเงอนไขอยางไร โอกาสในการรบแรงงานใหมเทาไหร

1.7 Motivation Motivation : แรงจงใจ หมายถง การทคนใชความ

พยายามอยางเตมทในการทำางานใหบรรลเปาหมาย กลาวคอ เวลามแรงจงใจเรากจะพยายามทำาอยางเตมท อยางเตมใจในระดบสงเพอทใหงานประสบผลสำาเรจ

ทฤษฎทเกยวของกบแรงจงใจ 1. Hierarchy of Needs Theory

19

เปนทฤษฎทบอกวาความตองการของมนษยนนจะมลกษณะเปนลำาดบขน และหากความตองการขนตำาไดรบการตอบสนอง คนจะตองการในลำาดบขนตอไป

ทฤษฎลำ�ดบชนคว�มตองก�รของ Maslow แบงความตองการออกเปน 5 ขน

ลำ�ดบขนท 1 ความตองการทางกายภาพ (physiological Needs)

ความตองการทางกายภาพ เปนลำาดบขนทอยลางสด เปนความตองการลางสดของมนษย เปนความตองการเบองตนของคน คนทกคนมความตองการทางกายภาพ เชน ตองการอาหารตองการนอน ตองการหายใจ ตองการยารกษาโรค ตองการมทพกทอยอาศย

ถาความตองการในขนนยงไมไดรบการตอบสนอง บคคลจะไมตองการลำาดบขนของความตองการอยเหนอขนไป เชน ถายงไมมอาหาร ยงไมมบานบานอยเรากยงไมตองการความปลอดภย

ลำ�ดบขนท 2 ความตองการทางดานความปลอดภย (Safety Needs)

เรากตองการความปลอดภย เชน ถาเรามบานแลว สงทเราตองการตามมากคอความปลอดภยภายในบาน ทงนความปลอดภยมนจะมาทหลงความตองการพนฐาน

ลำ�ดบขนท 3 ความตองการทจะผกพนในสงคม (Belonging Needs หรอ Social Needs)

ความตองการทจะผกพนในสงคม คอ ความตองการทเปนสวนหนงของกลม ความตองการทจะผกพนในสงคม ความตองการความรก ความตองการรสกอบอนทางใจ

20

เพราะเมอมความปลอดภยดแลวเรากตองการการเขาไปมสวนรวมในกลมสงคมตางๆ เชน ตองการมเพอนฝง ตองการมความรสกวาเราเปนสวนหนงของกลม ไมวาจะเปนกลมอะไรกตาม เพราะวาคนเราเปนสตวสงคม โดยธรรมชาตของคนแลวคนตองอยรวมกนเปนกลม ไมใชอยโดดเดยว

ลำ�ดบขนท 4 ความตองการทจะมฐานะเดนและไดรบการยกยองในสงคม (Esteem Needs)

ความตองการทจะมฐานะเดนและไดรบการยกยองในสงคม กลาวคอเมอไดรบการตอบสนองทางกายภาพแลว มความปลอดภยแลว มความผกพนทางดานสงคมแลว ไดรบการตอบสนองจนเปนทพอใจแลว เรากตองหนไปสความตองการในลำาดบขนท 4 คอตองใหเขามฐานะเดน คอมนษยนตองการทจะประสบความสำาเรจตองการทจะมความรความสามารถ มความเชอมนในตนเองไดรบการยกยองในสงคมหรอวาตองการมสถานภาพสงตองการไดรบการยกยองของคนในสงคมนนเอง

ลำ�ดบท 5 ความตองการประจกษตน (Self -Actualization)

ความตองการประจกษตน กคอ ความตองการทจะประจกษตนหรอวา ความตองการในการตระหนกถงความจรง วาตวเรานมความสามารถมากเทาไหรในการทจะทำางานใหประสบผลสำาเรจ หรอวาเปนความตองการทจะใชความสามารถทตนมอยนอยางเตมทใหมากทสดเทาทจะมากได ก

21

คอตองการพสจนตนเองตองการประจกษตนเองวาเราสามารถทำาอะไรไดมากนอยเทาไหร

2.ทฤษฎ X และทฤษฎ Y ของ Douglas Mcgregor

Douglas Mcgregor จำาแนกการจงใจคนมอย 2 วธ1.วธดงเดม ทเรยกงายๆวา ทฤษฎ X 2.วธแบบมนษยสมพนธ หรอทเรยกวาทฤษฎ Y การจงใจคนแบบทฤษฎ X และทฤษฎ Y มนความแตก

ตางกนในแงการมองของผบรหารโดย ผบรหารบางคนคดวาคนเปนแบบทฤษฎ X จะตองมแรงจงใจอยางหนง ถาผบรหารบางคนคดวาคนเปนแบบทฤษฎ Y กจะมแรงจงใจในลกษณะหนง

ทฤษฎ X จะกลาววา โดยธรรมชาตแลวคนจะเปนคนขเกยจ และเฉอยชา ไมยอมทำางานเพอองคการ ไมมความรบผดชอบ มนษยพยายามทจะทำางานนอยทสดและมนษยไมมความทะเยอทะยาน ไมมความรบผดชอบ ชอบเปนผตามไมชอบเปนผนำา เหนแกตวคดถงแตตวเองไมนกถงคนอนและไมยนดยนรายกบองคการของตวเอง มนษยจะมนสยตอตานการเปลยนแปลง และมนษยจะไมฉลาดถกหลอกลวงงาย

ถาผบรหารคดวามนษยเปนลกษณะของทฤษฎ X เวลาปฏบตงานจะตองควบคม ใชวธการควบคมแบบเขมขน หรอใชวธการขมข ใชวธการลงโทษขมขวาจะลงโทษถาไมทำางานใหสำาเรจ

โดยทฤษฎ Y จะยกยองศกดศรของความเปนมนษย มความเชอวา โดยธรรมชาตคนมพนฐานทดอยแลวทจะชวยให

22

สามารถทจะพฒนา มนษยแสวงหาความรบผดชอบ และมจตใจตองการใหบรรลเปาหมายขององคการ แลวคณลกษณะเหลานกมในตวของมนษยอยแลว

ฉะนน หนาทของฝายจดการกคอวาจะตองพยายามทกวถทางเพอทจะสนบสนนใหมนษยมโอกาสไดใชและแสดงคณลกษณะทดของเขาอยางเตมท เพราะฉะนนผบรหารคนใดทมมมมองของมนษยในลกษณะทฤษฎ Y ผบรหารกจะพยายามใหคนงานมอสระในการทำางานอยางเตมท ไมเขาไปคกคาม ไมเขาไปขมขใดๆ ใหอสระกบพนกงานใหมการทำางานไดอยางมอสระอยางเตมท ใหไดใชความร ความคดรเรม ความสามารถของตนเองอยางมศกยภาพ และกตองคดวาพนกงานสามารถทำาได

ในยคปจจบนมมมองเกยวกบทฤษฎ X จะลดลง เพราะยคของการแขงขนตองทำาใหคนมความคดรเรมใหม การมองคนจงมองคนเปนทฤษฎ Y

3. Motivation Hygiene Theory โดย Frederick Herzberg

ทฤษฎนเรยกวา ทฤษฎปจจยจงใจ และปจจยสขวทยา เนอหานจะคลายๆกบทฤษฎความตองการของ Maslow เพราะวา แบงปจจยทจะกระตนการทำางาน ออกเปนสองปจจย คอ ปจจยสขวทยา และปจจยจงใจ

ปจจยสขวทย�หรอเรยกว� Hygiene Factor ไดแก

-นโยบายและการบรหารขององคการ นโยบายของบรษท

23

-เงนเดอนคาจาง-ความสมพนธกบเพอนรวมงาน-สถานภาพ-ความมนคงถาขาดปจจยดงกลาวแลวจะทำาใหเกดความไมพอใจ

ปจจยเหลานถอวามลกษณะเปน Extensive Factor หรอปจจยภายนอก แตไมไดทำาใหคนทำางานเพมขน (เปนปจจยทขาดไมได)

ปจจยจงใจ หรอ Motivator Factor จะนำาไปสความพงพอใจมากนอยเทาไหร ซงจะมเรองตางๆ เชน

- ความสำาเรจ- การไดรบการยอมรบ- ลกษณะงาน- ความกาวหนา- ความเจรญเตบโต ไดมโอกาสเจรญเตบโตปจจยเหลาน Intensive factor เปนปจจยภายใน ถา

มมากจะทำาใหคนงานเกดความพงพอใจในงาน สรป เวลาจงใจตามทฤษฎของ Herzberg จะตอง

จงใจดวย Intensive Factor ไมไดจงใจดวย จะ Extensive factor หรอ ปจจยสขวทยา

ทงหมดทอาจารยกลาวมาคอปจจยในระดบบคคลทมผลตอ ผลตภาพ การขาดงาน การลาออกจากงาน และความพงพอใจในงาน ซงปจจยระดบบคคลจะมหลายตว ซงผบรหารจะตองเขาใจปจจยเหลาน เพอจะสามารถ Handle พนกงานได

24

และทำาใหองคการสามารถรกษาคนดคนเกงเอาไวได องคการกจะประสบความสำาเรจ

*******************

25