Izdato januara 2003 GOTOVINSKA OSNOVA RSMJS

Finansijsko izvještavanjeprema

gotovinskom računovodstvu

Međunarodni javni sektor

Računovodstveni standard

IFAC Komisija za javni sektor

GOTOVINSKA OSNOVA RSMJS

Izdato od strane Međunarodne

federacije

računovođa

Ovaj standard je odobren od strane Komisije za javni sektor Međunarodne federacije računovođa.

Informacije o Međunarodnoj federaciji računovođa i kopije ovog standarda mogu se naći na njihovom internet sajtu, http://www.ifac.org.

Odobreni tekst ovog standarda je onaj koji je objavljen na engleskom jeziku. Copyright © 2003 Međunarodna federacija računovođa. Sva prava zadržana. Ni jedan dio ove publikacije nemože se reprodukovati, čuvati u sistemu ili emitovati, u bilo kojoj formi ili na bilo koji način, elektronski, mehanički fotokopiranjem, snimanjem ili drugačije, bez predhodnog pismenog odobrenja Međunarodne federacije računovođa. ISBN: 1-887464-98-0 International Federation of

Accountants 545 Fifth Avenue, 14th Floor New York, New York 10017 United States of America Web site:

http://www.ifac.org

3

Sadržaj

Finansijsko računovodstvo na gotovinskoj računovodstvenoj osnovi

1. Dio: Zahtjevi

CILJ

1.1

OPSEG ZAHTJEVA Paragrafi 1.1.1 - 1.1.7

1.2

GOTOVINSKA OSNOVA

1.2.1 - 1.2.9 Definicije 1.2.1 - 1.2.9 Gotovnska osnova

računovodstva 1.2.2

Gotovinski ekvivalenti 1.2.3 - 1.2.5

Gotovina koju kontroliše izvještajni entitet

1.2.6 - 1.2.9

1.3

PREZENTACIJA, OBJELODANJIVANJE I ZAHTJEVI 1.3.1 -

1.3.38 Definicije 1.3.1 - 1.3.3

Finansijski izvještaji

1.3.4 - 1.3.11

Informacije koje će se prikazivati u izvještajima o prijemima i plaćanjima 1.3.12 -

1.3.29 Klasifikacija 1.3.17

Linijske stavke, zaglavlja i podzbirovi

1.3.18 Izvještavanje na neto osnovi 1.3.19 -

1.3.23 Plaćanje treće strane u ime entiteta 1.3.24 -

1.3.29 Računovodstvene politike i napomene sa objašnjenjima 1.3.30 -

1.3.38 Struktura napomena

1.3.30 - 1.3.31

Odabir i objelodanjivanje računovodstvenih politika

1.3.32 - 1.3.38

1.4

OPŠTA PITANJA 1.4.1 - 1.4.25

Izvještajni period 1.4.1 - 1.4.3

4

Blagovremenost

1.4.4

Datum autorizacije

1.4.5 - 1.4.6

Informacije o entitetu 1.4.7 - 1.4.8

Ograničenja gotovinskih salda i pristup pozajmicama

1.4.9 - 1.4.12

Konzistentnost prezentacije

1.4.13 - 1.4.15 Komparativne

informacije1.4.16 - 1.4.20

Identifikacije finansijskih izvještaja

1.4.21 - 1.4.25

1.5

ISPRAVLJANJE GREŠAKA 1.5.1 - 1.5.5

1.6

KONSOLIDOVANI FINANSIJSKI IZVJEŠTAJI

1.6.1 - 1.6.21

Definicije 1.6.1 - 1.6.4 Ekonomski entitet 1.6.2 - 1.6.4 Opseg konsolidovanih

izvještaja 1.6.5 - 1.6.15 Procedure

konsolidacije 1.6.16 - 1.6.19 Objelodanjivanja

konsolidacije1.6.20 Prelazne odredbe 1.6.21 1.

7 STRANA VALUTA 1.7.1 -

1.7.8 Definicije 1.7.

1 Obrada gotovinskih prijema, plaćanja i salda u stranoj valuti

1.7.2 - 1.7.8

1.8

EFEKTIVNI DATUM 1. DIJELA I PRIVREMENE ODREDBE 1.8.1 -

1.8.3 Efektivni datum 1.8.

1 Prelazne odredbe – konsolidovani finansijski izvještaji 1.8.2 -

1.8.3 DODATAK 1 1: ILUSTRACIJA ZAHTIJEVA PRVOG DIJELA STANDARDA

Drugi dio: Preporučena dodatna objelodanjivanja

2.1

PREPORUČENA DODATNA OBJELODANJIVANJA

2.1.1 - 2.1.59

Definicije 2.1.1 - 2.1.2 Buduće ekonomske koristi ili uslužni potencijal 2.1.

2

5

Ekonomska održivost

2.1.3 - 2.1.5

Vanredne stavke 2.1.6 - 2.1.14 Odvojene od uobičajenih aktivnosti 2.1.

8 Ne očekuje se njihovo ponavljanje u doglednoj budućnosti 2.1.

9 Izvan kontrole ili uticaja entiteta 2.1.1

0 Utvrđivanje vanrednih stavki 2.1.11 - 2.1.14

Propisane transakcije

2.1.15 - 2.1.22 Naplata prihoda 2.1.18 - 2.1.20

,,Prolazni gotovinski” tokovi 2.1.21

Transfer plaćanja 2.1.22

Objelodanjivanja glavnih vrsta gotovinskih tokova

2.1.23 - 2.1.30 Objelodanjivanja povezanih strana 2.1.31 - 2.1.32

Objelodanjivanje aktive, pasive i poređenje sa budžetima

2.1.33 - 2.1.36 Poređenje sa budžetima 2.1.3

6 Konsolidovani finansijski izvještaji 2.1.37 -

2.1.44 Sticanja ili otuđivanja kontrolisanih entiteta i ostalih poslovnih jedinica 2.1.40 -

2.1.44

Zajednički poduhvati

2.1.45 - 2.1.46

Finansijsko izvještavanje u hiperinflacijskim ekonomijama 2.1.47 -

2.1.59 Ponovno iskazivanje finansijskih izvještaja

2.1.49 - 2.1.54

Komparativne informacije

2.1.55

Konsolidovani finansijski izvještaji

2.1.56 - 2.1.57

Odabir i upotreba opšteg indeksa cijena 2.1.58 - 2.1.59

2.2

VLADINI I OSTALI ENTITETI JAVNOG SEKTORA KOJI NAMJERAVAJU DA PREĐU NA OBRAČUNSKO RAČUNOVODSTVO 2.2.1 -

2.2.5 Prezentacija izvještaja o prijemu iplaćanju gotovine

2.2.1 - 2.2.2

6

Opseg konsolidovanih izvještaja-izuzimanje iz ekonomskog entiteta

2.2.3 - 2.2.5

DODATAK 2: ILUSTRACIJA ODREĐENIH OBJELODANJIVANJA PREPORUČENIH U DRUGOM DIJELU STANDARDA

DODATAK 3: PREZENTACIJA IZVJEŠTAJA O PRIJEMU I ISPLATI GOTOVINE U FORMATU KOJI ZAHTIJEVA IPSAS 2 IZVJEŠTAJ O GOTOVINSKOM TOKU

DODATAK 4: KVALITATIVNE KARAKTERISTIKE FINANSIJSKOG IZVJEŠTAVANJA

DODATAK 5: USPOSTAVLJANJE KONTROLE NAD DRUGIM ENTITETOM ZA POTREBE FINANSIJSKOG IZVJEŠTAVANJA

7

RAČUNOVODSTVENI STANDARD ZA MEĐUNARODNI JAVNI SEKTOR

FINANSIJSKO IZVJEŠTAVANJE PREMA GOTOVINSKOM RAČUNOVODSTVU

1. DIO: ZAHTJEVI

Prvi dio ovog standarda postavlja izvještajne zahtjeve za gotovinsko računovodstvo.

Standarde, koji su kucani boldiranim kurzivom, treba čitati u kontekstu paragrafa sa komentarima u ovom standardu, koji su kucani obični slovima, kao i u kontekstu ,,Uvoda u računovodstvene standarde međunarodnog javnog sektora”. Računovodstveni standardi međunarodnog javnog sektora nisu namijenjeni za primjenu na nematerijalnim stavkama.CILJ

Cilj ovog standarda je da propiše način na koji se opšti finansijski izvještaji trebaju prezentirati na osnovu gotovinskog računovodstva.

Informacije o prijemu gotovine, gotovinskim plaćanjima i gotovinskim saldima entiteta, neophodne zbog odgovornosti i pružaju input koristan za procjene sposobnosti entiteta da proizvede dovoljno gotovine u budućnosti, kao i vjerovatne izvore i upotrebe gotovine. Prilikom donošenja i procjenjivanja odlukao raspoređivanu gotovinskih sredstava i opravdanosti aktivnosti entiteta, korisnicima je potrebno da shvate tajming i izvjesnost gotovinskih primanja i plaćanjaUsaglašenost sa zahtjevima i preporukama ovog standarda poboljšaće opsežno i transparentno finansijsko izvještavanje o gotovinskim primanjima, gotovinskim plaćanjima i gotovinskim saldima entiteta. Takođe će poboljšati uporedivost sa finansijskim izvještajim entiteta iz predhodnih perioda, kao i sa finansijskim izvještajima ostalih entiteta koji su usvojili gotovinsko računovodstvo.

1.1 OPSEG ZAHTJEVA1.1.1

Entitet koji priprema i prikazuje finansijske izvještaje prema gotovinskom, računovodstvu, kao što je definisano u ovom standardu, treba da primjenjuje zahtjeve iz prvog dijela ovog standarda prilikom prikazivanja svojih opštih godišnjih finansijskih izvještaja.

8

1.1.2

Finansijski izvještaji opšte namjene su oni čija je namjena da ispune potrebe korisnika koji nisu u poziciji da zahtijevaju izvještaje sačinjene prema njihovim specifičnim potrebamaKorisnici opštih finansijskih izvještaja uključuju poreske obveznike, članove zakonodavstva, kreditore, dobavljače, medije i zaposlene. Opšti finansijski izvještaji uključuju one finansijske izvještaje koji se prikazuju posebno, ili u okviru nekog drugog javnog dokumenta, kao što je godišnji izvještaj..

1.1.3

Ovaj standard važi, kako za opšte finansijske izvještaje pojedinačnih entiteta, tako i za konsolidovane opšte finansijske izvještaje ekonomskog entiteta, kao što je cjelokupna vlada.Zahtijeva pripremu izvještaja o gotovinskim primanjima i plaćanjima, koji priznaje gotovinu koju kontroliše izvještajni entitet i objelodanjivanje računovodstvenih politika i objašnjenja. Takođe, zahtijeva da se iznosi obračunati u ime izvještajnog entiteta od strane trećih lica, objelodane u izvještajima o gotovinskim primanjima i plaćanjima. .

1.1.4

Entitet čiji su finansijski izvještaji usaglašeni sa zahtjevima iz prvog dijela ovog standarda treba da objelodane tu činjenicu. Finansijske izvještaje ne treba opisivati kao usaglašene sa ovim standardom ukoliko ukoliko nisu usaglašeni sa svim zahtjevima iz prvog dijela ovog standarda.

1.1.5

Ovaj standard odnosi se na sve entitete javnog sektora, izuzev državnih preduzeća.

1.1.6

Uvod u standarde međunarodnog finansijskog izvještavanja, koji je objavio IASB, objašnjava da su Međunarodni standardi finansijskog izvještavanja namijenjeni opštim finansijskim izvještajima svih entiteta orjentisanih na profit. Državna preduzeća su definisana u donjem paragrafu 1.2.1. To su entiteti koji su orijentisani na profit. Shodno tome, treba da su usaglašeni sa Međunarodnim standardima finansijskog izvještavanja, kao i sa Međunarodnim računovodstvenim standardima.

1.1.7

Odbor za međunarodne računovodstvene standarde (IASB) osnovan je 2001. godine, kao zamjena dotadašnjeg Komiteta za međunarodn računovodstvene standarde (IASC). MRS koje je objavio KMRS ostaju na snazi, sve dok ih ne izmijeni ili povuče Odbor za međunarodne računovodstvene standarde.

9

1.2 GOTOVINSKA OSNOVADefinicije

1.2.1

Slijedi objašnjenje termina koji se koriste u ovom standardu:

Gotovina se sastoji od gotovine na raspolaganju, depozita po viđenju i gotovinskih ekvivalenata. Gotovinska osnova je računovodstvena osnova koja priznaje transakcije i ostale događaje tek kada se gotovina primi ili plati.

Gotovinski ekvivalenti su kratkoročne, visoko-likvidne investicije, koje se mogu odmah konvertovati u poznate gotovinske iznose i koje ne podliježu značajnijem riziku promjene vrijednosti. Gotovinski tokovi su prilivi i odlivi gotovine..

Gotovinska plaćanja su odlivi gotovine. Gotovinska primanja su prilivi gotovine.Kontrola gotovine nastaje kada entitet može upotrijebiti, ili na drugi način imati koristi od gotovine za postizanje svojih ciljeva i kada može isključiti ili regulisati pristup drugih toj koristi. Državna preduzeća su entiteti koji imaju sve sljedeće karakteristike:

(a) entitet koji može da ugovara poslove u sopstveno ime.

(b) dodijeljena su mu finansijska i poslovna ovlaštenja da vodi posao;

(c) prodaje robu ili usluge drugim entitetima, u uobičajenom toku poslovanja, kako bi došli do profita ili potpune nadoknade troška.

(d) ne oslanja se na kontinuirano finansiranje od strane vlade, kako bi se održali (izuzev kupovine autputa na otvorenom tržištu); i

(e) kontroliše ga entitet javnog sektora.

10

Gotovinsko računovodstvo

1.2.2

Gotovinsko računovodstvo priznaje transakcije i događaje tek kada entitet primi ili plati gotovinu (ili gotovinske ekvivalente). Finansijski izvještaji koji se pripremaju na gotovinskoj osnovi obezbjeđuju čitaocima informacije o izvorima gotovine nastale tokom perioda , svrhe u koje je gotovina upotrijebljena i gotovinska salda na izvještajni datum. Fokus mjerenja u finansijskim izvještajima jesu gotovinska salda i njihove promjene. Napomene uz finansijske izvještaje mogu pružiti dodatne informacije o obavezama, kao što su plative obaveze i pozajmice, kao i određena negotovinska aktiva, kao što su potraživanja, ulaganja i imovina, postrojenja i oprema. Gotovinski ekvivalenti

1.2.3

Gotovinski ekvivalenti se drže radi izmirivanja kratkoročnih gotovinskih obaveza, prije nego za ulaganja ili za neke druge namjene. Da bi se ulaganje klasifikovalo kao gotovinski ekvivalent treba da postoji mogućnost njegovog direktnog konvertovanja u poznati gotovinski iznos i treba da podliježe neznatnom riziku od promjena vrijednosti. Zbog toga se neko ulaganje obično smatra gotovinskim ekvivalentom jedino ako ima kratkoročno dospijeće, od npr. tri mjeseca, ili kraće, od datuma sticanja. Ulaganja u kapital se isključuju iz gotovinskih ekvivalenata, osim ako po sadržini nisu gotovinski ekvivalenti.

1.2.4

Smatra se da bančine pozajmice generalno povećavaju priliv gotovine. Ipak, u određenim slučajevima, prekoračenja banke koja su otplativa po viđenju, čine sastavni dio upravljanja gotovinom entiteta. U ovakvim uslovima, prekoračenja banke se uključuju kao komponente gotovine. Karakteristika takvih bančinih aranžmana jeste da se saldo banke često mijenja od pozitivnog do prekoračenja.

1.2.5

Gotovinski tokovi isključuju kretanja između stavki koje čine gotovinu, jer su ove komponente dio upravljanja gotovinom entiteta, a ne povećanja ili umanjenja gotovine koju kontroliše. Upravljanje gotovinom uključuje ulaganja viška gotovine na raspolaganju u gotovinske ekvivalente.

Gotovina koju kontroliše izvještajni entitet 1.2.6

Entitet kotroliše gotovinu kada je u mogućnosti da koristi tu gotovinu za postizanje sopstvenih ciljeva, ili kada može na drugi način imati koristi od gotovine, ili kada može isključiti ili kontrolisati pristup drugih toj koristi. Gotovina koju je entitet prikupio, prisvojio ili koja mu je dodijeljena, a koju entitet može koristiti za finansiranje svojih poslovnih ciljeva, sticanje sredstava kapitala ili za otplatu duga, jeste gotovina koju kontroliše entitet.

11

1.2.7 Iznosi koje je entitet deponovao na računu banke su pod kontrolom entiteta. U nekim slučajevima, gotovina koju državni entitet:

(a) prikuplja u ime svoje vlade (ili drugog entiteta) deponuje se na sopstveni bankovni račun prije transfera na konsolidovani prihod ili drugi generalni račun vlade;

(b) treba da prenese na treću stranu u ime svoje vlade, se početno deponuje na sopstveni bankovni račun, prije transfera ovlaštenom primaocu.

U ovim slučajevima treba kontrolisati gotovinu samo u periodu u kome se gotovina bude nalazila na bankovnom računu, prije transfera na konsolidovani prihod, ili drugi bankovni račun koji kontroliše vlada, ili prije transfera na treće strane. Paragraf 1.4.9 zahtijeva objelodanjivanje gotovinskih salda koje drži entitet na izvještajni datum, a koja nisu na raspolaganju entitetu ili podliježu eksternim ograničenjima. Dodatna uputstva za postupanje sa gotovinskim tokovima koje kontroliše entitet u ime ostalih entiteta, uključena su u paragrafima 2.1.15 do 1.2.22 u drugom dijelu ovog standarda.

1.2.8

U nekim slučajevima, vlada će upravljati troškovima svojih pojedinačnih sektora i ostalih entiteta preko centralizovane funkcije trezora, koja se često naziva osnovom ,,izdvojenog računa”

Prema ovakvom uređenju, pojedinačni sektori i entiteti ne kontrolišu svoje bankovne račune. Umjesto toga, novcem vlade upravlja centralni entitet preko ,,izdvojenog” računa vlade ili preko serije računa. Centralni entitet će vršiti plaćanja umjesto pojedinačnih sektora i entiteta, nakon odgovarajućih ovlaštenja i dokumentacije. Stoga, pojedinačni sektori i entiteti ne kontrolišu gotovinu koju su preuzeli, ili dobili za trošenje na drugi način. U ovim slučajevima, troškovi pojedinačnih sektora i entiteta prikazivaće se u posebnoj koloni ,,račun trezora” (ili slično) u izvještaju o primanju i plaćanju gotovine, u skladu sa zahtjevim a iz paragrafa 1.3.24(a). 1.2.

9 U nekim slučajevima, centralizovanu funkciju trezora će preuzeti entitet koji kontroliše račun(e) banke sa kojih se vrše isplate u ime pojedinih poslovnih sektora i ostalih entiteta

12

U ovakvim slučajevima, transferi prema, i plaćanja sa ovih bankovnih računa reflektuju primanja i plaćanja gotovine koju centralni entitet kontroliše u ime pojedinačnih poslovnih sektora i ostalih entiteta. Paragraf 1.3.13 navodi da se primanja i plaćanja gotovine, koja nastaju iz transakcija koje entitet kontroliše u ime ostalih entiteta i koje se priznaju u primarnim finansijskim izvještajima, mogu prikazivati na neto osnovi. Paragraf 1.4.9 zahtijeva objelodanjivanje gotovinskih salda koja drži entitet na izvještajni datum, a koja nisu raspoloživa za korištenje entitetu i koja podliježu eksternim restrikcijama.

1.3 Zahtjevi prezentacije i objelodanjivanja

Definicije

1.3.1

U ovom standardu koriste se sljedeći termini sa navedenim značenjima:

Računovodstvene politike su specifični principi, osnove, konvencije, pravila i prakse koje je entitet usvojio za pripremu i prezentaciju finansijskih izvještaja. Materijalnost (značaj): informacija je materijalna ako njen izostanak ili pogrešan prikaz može uticati na odluke ili procjene korisnika, zasnovane na finansijskim izvještajima. Materijalnost zavisi od prirode ili veličine stavke ili procijenjene greške u posebnim uslovima izostanka ili pogrešnog prikaza. Izvještajni datum je datum poslednjeg dana izvještajnog perioda na koji se odnose finansijski izvještaji. Ekonomski entitet je grupa entiteta koja obuhvata kontrolni entitet i jedan ili više kontrolisanih entiteta.

1.3.2

Finansijski izvještaji su rezultat obrade velikog broja transakcija, koje su strukturirane spajanjem u grupe na osnovu njihove vrste ili funkcije. Finalna faza u procesu spajanja i klasifikacije je prezentacija sažetih i klasifikovanih podataka koji čine linijske stavke u finansijskim izvještajima ili u napomenama. Ako linijska stavka nije važna pojedinačno, spaja se sa drugim stavkama u finansijskim izvještajima ili u napomenama. Stavka koja nije dovoljno materijalna da bi opravdala odvojenu prezentaciju

13

u finansijskim izvještajima može, ipak, biti dovoljno materijalna za odvojeno prikazivanje u napomenama.

1.3.3

Princip materijalnosti omogućava da se specifični zahtjevi objelodanjivanja Računovodstvenih standarda međunarodnog javnog sektora ne moraju ispuniti, ukoliko rezultirajuća informacija nije materijalna.

Finansijski izvještaji 1.3.4

Entitet treba da pripremi i prezentira finansijske izvještaje opšte namjene, koji uključuju sljedeće komponente: (a) izvještaj o primanjima i plaćanjima

gotovine, koji: (i) priznaje sva primanja gotovine,

isplate gotovine i salda gotovine koje kontroliše entitet; i

(ii) posebno utvrđuju plaćanja koje je izvršila treća strana u ime entiteta, u skladu sa paragrafom 1.3.24 ovog standarda; i

(b) računovodstvene politike i napomene sa objašnjenjima.

1.3.5

Kada entitet odluči da objelodani informacije pripremljene na osnovama različitim od gotovinskog računovodstva, kao što je definisano u ovom standaru ili kao što se zahtijeva prema paragrafu 1.3.4(a), takve informacije treba objelodaniti u napomenama uz finansijske izvještaje.

1.3.6

Finansijski izvještaji opšte namjene obuhvataju izvještaj o primanjima i isplatama gotovine i izvještaje koji objelodanjuju dodatne informacije o primanjima, plaćanjima i saldima gotovine koje kontroliše entitet, kao i računovodstvene politike i napomene. U skladu sa zahtjevima paragrafa 1.3.4(a) (i) gore, jedino se primanja i isplate gotovine, kao i gotovinska salda koja kontroliše entitet, priznaju kao takva u izvještajima o primanjima ili isplatama gotovine ili ostalim izvještajima koji se mogu pripremati.

1.3.7

Paragraf 1.3.24 ovog standarda zahtijeva objelodanjivanje u izvještajima o primanjima i isplatama gotovine određenih plaćanja trećih strana u ime izvještajnog entiteta. Plaćanja koja vrše treće strane neće zadovoljavati definiciju

14

gotovine, gotovinskih primanja i plaćanja, kao što je definisano u paragrafu 1.2.1 ovog standarda i neće se prikazivati kao gotovinska primanja i plaćanja koje kontroliše izvještajni entitet u izvještaju o primanjima i isplatama gotovine ili u ostalim izvještajima koje može pripremati izvještajni entitet.

1.3.8

Napomene uz finansijske izvještaje uključuju narativne opise ili detaljnije tabele ili analize iznosa prikazanih u finansijskim izvještajima, kao i dodatne informacije. One uključuju tražene informacije, kao i one čije objelodanjivanje preporučuje ovaj standarad, a mogu uključivati ostala objelodanjivanja koja se smatraju neophodnim za fer prezentaciju i poboljšanje odgovornosti.

1.3.9

Ovaj standard ne spriječava entitet da u svoje finansijske izvještaje opšte namjene uključi izvještaje kao dodatak izvještajima o primanjima i isplatama gotovine, kao što je navedeno u gornjem paragrafu 1.3.4 above. Zbog toga se finansijski izvještaji opšte namjene mogu, takođe, uključivati izvještaje koji, na primjer: (a) prikazuju primanja gotovine, isplate gotovine i

gotovinska salda za glavne kategorije sredstva, kao što je konsolidovani fond prihoda; ili

(b) pružaju dodatne informacije o izvorima i razvoju pozajmica i prirodi i vrsti gotovinskih plaćanja.

U skladu sa zahtjevima gornjeg paragrafa 1.3.5, bilo koji dodatni izvještaji će jedino prikazivati gotovinska primanja, plaćanja i salda koja su pod kontrolom entiteta. 1.3.1

0 Entiteti koji koriste gotovinsko računovodstvo, često prikupljaju informacije o stavkama koje se ne priznaju po gotovinskom računovodstvu. Primjeri vrsta informacija koje se mogu prikupljati uključuju detalje o:

(a) potraživanjima, plativim obavezama, pozajmicama i ostalim obavezama, negotovinskoj aktivi i fakturisanom prihodu i rashodu; (b) obavezama i eventualnim obavezama; i

(c) pokazateljima učinka i postizanju ciljeva u pružanju usluga.

1.3.11

Entiteti koji pripremaju finansijske izvještaje opšte namjene u skladu sa ovim standardom mogu objelodanjivati one informacije u napomenama uz finansijske izvještaje, koje će biti upotrebljive korisnicima. Kada se vrše takva objelodanjivanja

15

potrebno je da su jasno opisana i lako razumljiva. Ako nisu objelodanjena u samim finansijskim izvještajima, poređenja sa budžetom mogu, takođe, biti uključena u napomene. Drugi dio ovog standarda preporučuje uključivanje informacija o negotovinskoj aktivi i pasivi i poređenja sa budžetom u finansijske izvještaje opšte namjene.

Informacije koje će se prikazivati u izvještajima o primanjima i isplatama gotovine

1.3.12 Izvještaj o primanjima i isplati gotovine treba da prikaže sljedeće iznose za izvještajni period:

(a) ukupna primanja gotovine entiteta, sa posebno prikazanom podklasifikacijom ukupnih primanja gotovine, na osnovu klasifikacija koje odgovaraju poslovanju entiteta;

(b) ukupna plaćanja gotovine entiteta, sa posebno prikazanom podklasifikacijom ukupnih plaćanja gotovine, na osnovu klasifikacija koje odgovaraju poslovanju entiteta;

(c)

početna i završna gotovinska salda entiteta.

1.3.13 Ukupna primanja gotovine i ukupna plaćanja gotovine, kao i primanja i plaćanja gotovine za svaku podklasifikaciju gotovinskih primanja i plaćanja, treba prikazati na bruto osnovi, izuzev što se gotovinska primanja i plaćanja mogu prikazati na neto osnovi ako: (a) nastaju iz transakcija koje entitet kontroliše

u ime drugih strana i koje se priznaju u izvještaju o primanju i plaćanju gotovine; ili

(b) su za stavke čiji je obrt brz, iznosi visoki i dospijeća kratka.

1.3.14 Linijske stavke, naslove i podzbirove treba prikazati u izvještaju o primanjima i plaćanjima gotovine kada je takvo prikazivanje neophodno da bi se primanja, plaćanja i salda gotovine entiteta prikazala na fer način.

1.3.15

Ovaj standard zahtijeva da svi entiteti podnose izvještaj o primanjima i plaćanjima gotovine koji objelodanjuje početna i završna gotovinska salda entiteta

16

ukupna gotovinska primanja i plaćanja u toku izvještajnog perioda, a iz toga i glavne podkvalifikacije. Ovo će obezbijediti da finansijski izvještaji pruže opsežne informacije o gotovinskim saldima entiteta i promjenama u toku perioda, u formatu koji je pristupačan i razumljiv korisnicima.

1.3.16

Objelodanjivanje informacija o takvim pitanjima kao što su gotovinska salda entiteta, bilo da je gotovina nastala od poreza, kazni, provizija i/ili pozajmica ili je utrošena za podmirivanje troškova poslovanja, sticanje poslovnog fonda ili za povlačenje duga, povećava transparentnost i odgovornost finansijskog izvještavanja. Ova objelodanjivanja će, takođe, olakšati informisanije analize i procjene tekućih gotovinskih resursa entiteta, vjerovatne resurse i održivost budućih priliva gotovine.

Klasifikacija1.3.17

Podklasifikacija (ili klase) ukupnih primanja i plaćanja gotovine koja će se objelodaniti u skladu sa paragrafima 1.3.12 i 1.3.14 jeste pitanje profesionalne procjene. Ta procjena će se primijeniti na kontekst cilja i kvalitativnih karakteristika finansijskog izvještavanja prema gotovinskom računovodstvu. Dodatak 4 ovog standarda rezimira kvalitativne karakteristike finansijskog izvještavanja. Ukupna gotovinska primanja mogu se klasifikovati tako da, npr. posebno utvrde gotovinska primanja od: poreza, grantova ili donacija; pozajmica; prihoda od otuđivanja imovine, postrojenja i opreme; i ostalih kontinuiranih pružanja usluga i trgovinskih aktivnosti. Ukupna gotovinska plaćanja mogu se klasifikovati da, npr., posebno utvrde gotovinska plaćanja u odnosu na: kontinuirane aktivnosti pružanja usluga, uključujući transfere članicama ili ostalim vladama ili entitetima; programe redukcije duga; sticanja imovine, postrojenja i opreme; i bilo koje trgovinske aktivosti. Alternativne prezentacije su, takođe, moguće, npr., gotovinska primanja se mogu podklasifikovati u odnosu na njihov izvor, a gotovinska plaćanja ili u odnosu na prirodu plaćanja, ili programa u okviru entiteta.

Linijske stavke, zaglavlja i podzbirovi

1.3.18

Faktori koje treba razmotriti prilikom utvrđivanja koje linijske stavke, zaglavlja i podzbirove treba prikazati u okviru svake podklasifikacije, u skladu sa zahtjevima

17

gornjeg paragrafa 1.3.14 ukjučuju: procjenu značaja objelodanjivanja za korisnike; i opseg neophodnih objašnjenja i objelodanjivana u napomenama uz finansijske izvještaje. Paragrafi 2.1.23 do 2.1.30 drugog dijela ovog standarda propisuju dodatna objelodanjivanja koja se preporučuju entitetu u napomenama uz finansijske izvještaje, ili u samim finansijskim izvještajima. Vjerovatno je da će u mnogim, ali ne i u svim slučajevima, ova objelodanjivanja zadovoljiti zahtjeve gornjeg paragrafa 1.3.12.

Izvještavanje na neto osnovi

1.3.19 Ovaj standard zahtijeva izvještavanje o primanjima, plaćanjima i saldima gotovine na bruto osnovi, osim u uslovima utvrđenim u gornjem paragrafu 1.3.13. Paragrafi 1.3.20 do 1.3.21 niže, dalje razrađuju ove uslove u kojima izvještavanje na neto osnovi može biti opravdano. 1.3.20 Vlada i sektori vlade, kao i ostali državni entiteti, mogu upravljati transakcijama i postupati na drugačije načine kao agenti, u ime drugih. Ovo upravljanje i agencijske transakcije mogu obuhvatati naplatu prihoda u ime drugog entiteta, transfer sredstava podesnim korisnicima ili čuvanje novca klijenata. Primjeri takvih aktivnosti uključuju:

(a) naplatu poreza od strane jednog nivoa vlade za drugi nivo vlade, ne uključujući porez naplaćen od vlade za sopstveno korištenje, kao dio ugovora o podjeli poreza;

(b) prihvatanje i otplata depozita po viđenju finansijske institucije;

(c) sredstva koja za klijente drže strane institucije ili entiteti povjerioca;

(d) renta koja se naplaćuje u ime vlasnika nekretnina i koja im se prosleđuje;

(e) transferi vladinog sektora trećim stranama, u skladu sa zakonom ili ostalim nadležnim organima; i

(f) sredstva kojima upravlja centralni entitet prema principu ,,jedinstvenog računa” za upravljanje troškovima vlade (kao što stoji u paragrafu 1.2.8).

18

1.3.21 U mnogim slučajevima, gotovina koju neki entitet primi od transakcija kojima upravlja kao agent drugih, biće deponovana na računima povjerilaca, ili direktno na bankovni račun krajnjeg primaoca gotovine. U ovim slučajevima, entitet neće kontrolisati gotovinu koju prima od transakcije kojom upravlja i ovi gotovinski tokovi neće biti dio primanja gotovine, plaćanja gotovine ili gotovinskih salda entiteta. Ipak, u ostalim slučajevima, primljena gotovina će se položiti na bankovne račune koje kontroliše entitet koji djeluje kao agent, a prijem i transfer te gotovine će se prikazati u izvještaju o gotovinskom primanju i plaćanju entiteta.

1.3.22 U nekim slučajevima, iznosi gotovinskih tokova, nastali od upravljanih transakcija, koji ,,prolaze” preko bankovnog računa izvještajnog entiteta mogu biti veliki u odnosu na transakcije samog entiteta i može doći do kontrole na kratak period, prije nego što se iznosi prebace na krajnje primaoce. Ovo, takođe, može važiti za ostale gotovinske tokove, uključujući npr., date avanse i otplatu za: (a) kupovinu i prodaju investicija; i

(b) ostale kratkoročne pozajmice, npr. one čiji je period dospijeća kraći od tri mjeseca.

1.3.23

Priznavanje ovih transakcija na bruto osnovi može narušiti mogućnost da se finansijskim izvještajima nekih vlada ili entiteta vlada saopšte informacije o primanjima gotovine i plaćanjima gotovine koja su nastala od aktivnosti samog entiteta. Stoga, ovaj standard omogućava da se gotovinska primanja i plaćanja prebiju i prikažu na neto osnovi u izvještaju o primanjima i plaćanjima gotovine, u uslovima utvrđenim paragrafom 1.3.13.

Plaćanja trećih strana u ime entiteta

1.3.24 Kada, tokom izvještajnog perioda, treća strana direktno izmiruje obaveze entiteta ili vrši kupovinu roba i usluga u korist entiteta, entitet treba da, u posebnim kolonama, u izvještaju o gotovinskim primanjima i plaćanjima, objelodani:

(a) ukupna plaćaja koje je izvršila treća strana, koja su dio ekonomskog entiteta kome pripada izvještajni entitet, sa posebno prikazananom podkvalifikacijom izvora i upotrebe ukupnih plaćanja koristeći

19

klasifikaciju koja odgovara poslovima entiteta, i

(b) ukupna plaćanja treće strane koja nisu dio ekonomskog entiteta kome pripada izvještajni entitet, sa posebno prikazanom podkvalifikacijom izvora i upotreba ukupnih plaćanja na osnovu klasifikacije koja odgovara poslovima entiteta.

Takva objelodanjivanja treba vršiti samo kada tokom izvještajnog perioda treća strana ili primaoc zvanično saopšte entitetu da je plaćanje izvršeno ili ga na drugi način verifikuju.

1.3.25 Kada vlada upravlja troškovima svojih pojedinačnih sektora i ostalih entiteta preko centralizovane funkcije trezora ili putem ,,jedinstvenog računa” , centralni entitet vrši plaćanja u ime tih sektora i entiteta nakon odgovarajućeg ovlaštenja i dokumentacije od sektora. U ovim slučajevima, sektor ili drugi entitet ne kontroliše prilive gotovine, odlive gotovine i salda gotovine. Ipak, sektor ili drugi entitet ima koristi od plaćanja koja se vrše u njihovo ime i poznavanje iznosa ovih plaćanja je relevantno za korisnike prilikom utvrđivanja gotovinskih sredstava koje je vlada dodijelila entitetu za taj period. U skladu sa paragrafom 1.3.24(a) sektor ili drugi entitet prikazuje, u posebnoj koloni u izvještaju o primanjima i plaćanjima gotovine, iznos plaćanja od strane centralnog entiteta u njihovo ime i izvore i upotrebe utrošenog iznosa, podklasifikovanog na osnovi koja odgovara sektoru ili drugom entitetu. Ova objelodanjivanja će omogućiti korisnicima da utvrde ukupni iznos izvršenih plaćanja, svrhe u koje su ta plaćanja izvšena, npr. plaćanja izvršena iz iznosa dodijeljenih ili opredijeljenih iz opšteg prihoda ili iz fondova posebne namjene ili ostalih izvora.

1.3.26

U nekim slučajevima, vladini sektori ili drugi entiteti mogu imati sopstvene bankovne račune i kontrolisaće određene prilive gotovine, odlive gotovine i gotovinska salda. U ovakvim slučajevima, uputstvima ili instrukcijama vlade može se, takođe, zahtijevati od jednog sektora ili entiteta da izmire obaveze drugog sektora ili entiteta, ili da kupe određene robe ili usluge u ime drugog sektora ili entiteta. U skladu sa paragrafom 1.3.24(a)

20

izvještajni entitet u posebnoj koloni u izvještaju o primanju i plaćanju gotovine prikazuje iznos, izvore i upotrebe takvih gotovinskih izdataka nastalih u njihovo ime tokom izvještajnog perioda. Ovo će pomoći korisnicima prilikom utvrđivanja ukupnih gotovinskih resursa ekonomskog entiteta koji su dodijeljeni entitetu tokom izvještajnog perioda i izvora i upotrebe tih gotovinskih resursa.

1.3.27

U takvim slučajevima, treće strane koje nisu dio ekonomskog entiteta kome pripada izvještajni entitet kupuju robu i usluge u ime entiteta ili podmiruju obaveze entiteta. Na primjer, nacionalna vlada može finansirati zdravstveni ili obrazovni program nezavisne područne ili opštinske vlasti, direktnim plaćanjem isporučiocima usluga i pribavljanjem i prenosom zaliha neophodnih u nekom periodu drugoj vlasti. Slično ovome, nacionalna vlada ili nezavisna humanitarna agencija može direktno platiti građevinsko preduzeće za izgrađeni put za određenu vladu, tj. ne mora direktno davati sredstva samoj vladi. Ova plaćanja mogu biti u vidu grantova ili druge pomoći, ili kredita koji će se otplaćivati. U ovim slučajevima, područna ili opštinska vlast ne prima gotovinu (ni gotovinske ekvivalente) direktno, niti stiče kontrolu nad bankovnim računom ili sličnim sredstvima koje je u njihovu korist utvrdio drugi entitet. Zbog toga, iznos koji je podmiren ili plaćen u njihovo ime ne čini ,,gotovinu” definisanu u ovom standardu. Ipak, vlada ima koristi od gotovinskih plaćanja izvršenih u njeno ime.

1.3.28

Paragraf 1.3.24(b) zahtijeva da entitet, u posebnoj koloni u izvještaju o gotovinskim primanjima i plaćanjima, prikaže iznos, izvore i upotrebe gotovinskih izdataka treće strane, koji nisu dio ekonomskog entiteta kome pripada. Ovo će omogućiti korisnicima da utvrde ukupne gotovinske resurse dodijeljene entitetu tokom izvještajnog perioda, i u kojoj su mjeri ti resursi obezbijeđeni od strana koje jesu ili nisu dio vlade kojoj pripada izvještajni entitet. U nekim slučajevima, na datum izvještavanja, entitet možda ne zna da je treća strana izvršila plaćanja u njihovo ime tokom izvještajnog perioda. Ovo se može dogoditi kada treća strana zvanično ne obavijesti entitet o plaćanju ili se ne može verifikovati da je došlo do očekivanog plaćanja. Paragraf 1.3.24 zahtijeva da se plaćanja treće strane objelodane u izvještajima o primanjima i plaćanjima gotovine, samo kada je tokom izvještajnog perioda entitet

21

zvanično obaviješten da su takva plaćanja izvršena ili je plaćanje verifikovano na drugačiji način.

1.3.29

Podklasifikacija (ili klase) izvora i upotreba plaćanja treće strane koja će biti objelodanjena u skladu sa paragrafima 1.3.24(a) i 1.3.24(b) je pitanje profesionalne procjene. Faktori koji će se razmotriti prilikom tog prosuđivanja navedeni su u paragrafu 1.3.17.

Računovodstvene politike i napomene sa objašnjenjima Struktura napomena 1.3.30 Napomene uz finansijske izvještaje entiteta treba da:

(a) prezentuju informacije o osnovu za pripremu finansijskih izvještaja i specifične računovodstvene politike odabrane i primjenjene na značajne transakcijei ostale događaje; i

(b) pruže dodatne informacije koje nisu prikazane u finansijskim izvještajima, ali su neophodne za fer prezentaciju gotovinskih primanja, plaćanja i salda entiteta.

1.3.31 Napomene uz finansijske izvještaje treba prikazati na sistematski način. Svaka stavka u izvještaju o primanjima i plaćanjima gotovine i ostalim finansijskim izvještajima treba da upućuje na odgovarajuće informacije u napomenama.

Odabir i objelodanjivanje računovodstvenih politika

1.3.32Finansijski izvještaji opšte namjene treba da

prikažu informacije koje su:(a) razumljive;

(b) relevantne za odlučivanje i potrebe odgovornosti korisnika; i

(c) pouzdane, tako da: (i) vjerno predstavljaju primanja

gotovine, plaćanja gotovine i gotovinska salda entiteta i ostalih objelodanjenih informacija;

(ii) su neutralne, odnosno nepristrasne;i

22

(iii) kompletne u svim materijalnim aspektima.

1.3.33

Kvalitet informacija datih u finansijskim izvještajima opšte namjene utvrđuje upotrebljivost tog izvještaja za korisnike. Paragraf 1.3.32 zahtijeva razvoj računovodstvenih politika, kako bi se obezbijedilo da finansijski izvještaji pružaju informacije koje ispunjavaju određeni broj kvalitativnih karakteristika. Dodatak 4 ovog standarda rezimira kvalitativne karakteristike finansijskog izvještavanja. Dodatak, takođe, navodi da blagovremenost informacija može uticati na relevantnost i pouzdanosst finansijskih informacija. Održavanje kompletne i tačne računovodstvene evidencije tokom izvještajnog perioda je veoma važno za blagovremeno sastavljanje finansijskih izvještaja opšte namjene.

1.3.34 Dio o računovodstveni politikama, u napomenama uz finansijske izvještaje, treba da opiše svaku specifičnu računovodstvenu politiku koja je neophodna za pravilno shvatanje finansijskih izvještaja, uključujući mjeru u kojoj je entitet primjenjivao bilo koje privremene odredbe u ovom standardu.

1.3.35 Neodgovarajući računovodstveni postupci se ne ispravljaju objelodanjivanjem korištenih računovodstvenih politika, napomenama ili objašnjenjima.

1.3.36 Prilikom odlučivanja o objelodanjivanju neke računovodstvene politike, menadžment razmatra da li će objelodanjivanje pomoći korisniku da shvati način na koji su transakcije ili događaji prikazani u iskazanim primanjima, plaćanjima i saldima gotovine. Računovodstvena politika može biti od značaja čak iako prikazani iznosi za tekući i predhodne periode nisu materijalni. Paragraf 1.3.4 ovog standarda navodi da finansijski izvještaji opšte namjene uključuju računovodstvene politike i objašnjenja. Stoga, zahtjevi iz paragrafa 1.3.34 važe i za napomene uz finansijske izvještaje.

1.3.37 Kada entitet odluči da u svoje finansijske izvještaje uvrsti bilo koja objelodanjivanja koja se predlažu u drugom dijelu ovog standarda, ta objelodanjivanja treba da su usaglašena sa zahtjevima iz pragrafa 1.3.32.

1.3.38 Drugi dio ovog standarda podstiče objelodanjivanje dodatnih informacija u napomenama uz finansijske izvještaje. Kada se vrše takva objelodanjivanja, ona treba da su razumljiva i da zadovoljavaju ostale kvalitativne karakteristike finansijskih informacija.

23

1.4 Opšta razmatranjaIzvještajni period1.4.1

Finansijski izvještaji opšte namjene treba da se podnose najmanje jednom godišnje. Kada se u izvanrednim uslovima promijeni izvještajni datum entiteta i kada se se godišnji finansijski izvještaji podnose za period duži ili kraći od godine dana, entitet treba da, kao dodatak periodu koji je manji ili veći od godine, objelodani: (a) razlog(e) korištenja perioda koji je manji ili

veći od godine dana; i

(b) činjenicu da komparativni iznosi možda nisu uporedivi.

1.4.2

Izvještajni datum je datum poslednjeg dana izvještajnog perioda na koji se odnose finansijski izvještaji. U izvanrednim okolnostima entitet će trebati da promijeni, ili odlučiti da promjeni svoj izvještajni datum, kako bi, npr., što više poravnali izvještajni ciklus sa budžetskim ciklusom. U ovakvim slučajevima, važno je objelodaniti razlog promjene izvještajnog datuma, a važno je i da korisnici znaju da iznosi prikazani za tekući period i komparativni iznosi nisu uporedivi.

1.4.3

Obično se finansijski izvještaji konzistentno pripremaju i pokrivaju period od godinu dana. Ipak, neki entiteti preferiraju da, iz praktičnih razloga, pripremaju izvještaje za period od 52 nedjelje. Standard ne isključuje ovakvu praksu, pošto je malo vjerovatno da će se rezultirajući finansijski izvještaji bitno razlikovati od onih koji se podnose za period od godinu dana.

Blagovremenost 1.4.4

Korisnost finansijskih izvještaja je umanjena ako oni nisu dostupni korisnicima u prihvatljivom periodu nakon izvještajnog datuma. Entitet treba da je u poziciji da objavi svoje finansijske izvještaje u okviru od 6 mjeseci nakon izvještajnog datuma, mada se jasno preporučuje vremenski okvir koji ne premašuje tri mjeseca. Faktori kao što su kompleksnost poslova entiteta nisu dovoljan razlog za neblagovremeno izvještavanje. Specifičniji rokovi se određuju zakonima i regulativom..

24

Datum autorizacije1.4.5

Entitet treba da objelodani datum kada su finansijski izvještaji autorizovani za objavljivanje, kao i osobu koja je dala ovlaštenje. Ako drugo tijelo ima ovlaštenja da ispravi finansijske izvještaje nakn izdavanja, entitet treba da objelodani tu činjenicu.

1.4.6

Datum autorizacije je datum na koji su finansijski izvještaji odobreni za izdavanje od strane pojedinca ili tijela, uz ovlaštenje za finalizaciju tih izvještaja radi objavljivanja. Za korisnike je važno da znaju kada su izvještaji odobreni za objavljivanje, jer u finansijskim izvještajima nisu prikazani događaji nakon tog datuma. Takođe je za korisnike važno da znaju vanredne uslove pod kojima bilo koje osobe ili organizacije imaju ovlaštenja da isprave finansijske izvještaje nakon objavljivanja. Pojedinci ili tijela koja mogu vršiti ispravke finansijskih izvještaja nakon objavljivaja su npr. ministri vlade čiji je entitet sastavni dio, Parlament ili izabrano predstavničko tijelo. Ako se izvrše promjene, izmijenjeni finansijski izvještaji čine novi set finansijskih izvještaja.

Informacije o entitetu

1.4.7

Entitet treba, ukoliko to već nije objelodanjeno u informacijama objavljenim u finansijskim izvještajima, da objelodani sljedeće:

(a) domicil i zakonski oblik entiteta i pravnu nadležnost pod kojom posluje;

(b) opis prirode poslova i glavnih aktivnosti entiteta;

(c) upućivanje na relevantne zakone koji regulišu poslovanje entiteta, ukoliko isti postoje; i

(d) naziv kontrolnog entiteta i krajnjeg kontrolnog entiteta ekonomskog entiteta (ukoliko je podesno).

1.4.8

Objelodanjivanje informacija koje se zahtijevaju u paragrafu 1.4.7 će omogućiti korisnicima da utvrde prirodu poslova entiteta i da shvate zakonodavno i institucionalno okruženje u kome entitet posluje. Ovo je neophodno radi

25

odgovornosti i pomoći će korisnicima da shvate i procijene finansijske izvještaje entiteta.

Ograničenja gotovinskih salda i pristupa pozajmicama

1.4.9

Entitet treba da objelodani u napomenama uz finansijske izvještaj (sa komentarom) prirodu i iznos:

(a) većih gotovinskih salda koja nisu raspoloživa entitetu;

(b) većih gotovinskih salda koja podliježu eksternim ograničenjima; i

(c) nepovučene pozajmice koje mogu biti na raspolaganju za buduće poslovne aktivnosti i za podmirivanje kapitalnih obaveza, navodeći ograničenja vezana za korištenje ovih sredstava.

1.4.10 Gotovinska salda koja drži entitet ne bi bila raspoloživa za upotrebu entitetu ako, npr. kontrolisani entitet posluje u zemlji gdje važe kontrole razmjene ili ostala zakonska ograničenja i ako salda nisu raspoloživa za opštu upotrebu od strane kontrolnog entiteta ili ostalih kontrolisanih entiteta. 1.4.11 Gotovinska salda koja kontroliše entitet mogu zavisiti od ograničenja koja limitiraju svrhu ili tajming njihove upotrebe. Ova situacija je česta kada entitet dobije grant ili donaciju koji se moraju iskoristiti u specifične svrhe. Ograničenje, takođe, postoji kada na izvještajni datum entitet na sopstvenom bankovnom računu drži gotovinu koju je prikupio za druge strane u svojstvu agenta, ali je još nije prenio tim stranama. Iako ova salda kontroliše entitet i iskazuju se kao gotovinska salda entiteta, odvojeno objelodanivanje iznosa takvih stavki je korisno za čitaoca.

1.4.12

Nepovučene pozajmice predstavljaju potencijalni izvor gotovine za entitet. Objelodanjivanje iznosa ovih sredstava prema značajnim vrstama omogućava čitaocima da procijene raspoloživost te gotovine i mjeru u kojoj je entitet koristio tokom izvještajnog perioda.

26

Konzistentnost prezentacije 1.4.13 Prezentacija iklasifikacija stavki u finansijskim

izvještajima treba da se sačuva od jednog do drugog perioda, izuzev ako:

(a) značajne promjene prirode poslovanja entiteta ili revidiranje prezentacije finansijskih izvještaja pokazuju da će promjena rezultirati prikladnijom prezentacijom događaja ili transakcija; ili

(b) se promjena prezentacije zahtijeva budućim dopunama ovog standarad.

1.4.14 Veća restrukturiranja pružanja usluga, stvaranje novog ili završetak postojećeg većeg vladinog entiteta; značajno pribavljanje ili odlaganje; revidiranje opšte prezentacije finansijskih izvještaja opšte namjene, može ukazivati na potrebu drugačijeg podnošenja izvještaja o primanjima ili plaćanjima gotovine ili ostalih pojedinačnih finansijskih izvještaja. Na primjer, vlada može da prodati državnu štedionicu koja predstavlja jednu od njenih najvažnijih kontrolisanih entiteta, tako da preostali ekonomski entitet vrši uglavnom administrativne i savjetodavne (vezane za politiku) usluge. U ovom slučaju, malo je vjerovatno da će prezentacija finansijske institucije, kao glavne aktivnosti vlade, biti relevantna.

1.4.15 Entitet treba da promijeni prezentaciju svojih finansijskih izvještaja, jedino ako je vjerovatno da će se revidirana struktura nastaviti, ili ako je korist od alternativne prezentacije očigledna. Kada se izvrše takve promjene u prezentaciji, entitet vrši reklasifikaciju svojih komparativnih informacija, u skladu sa paragrafom 1.4.19. Kada je entitet usaglašen sa Računovodstvenim standardom za međunarodni javni sektor, dozvoljena je promjena prezentacije, zbog usaglašavanja sa nacionalnim propisima, ukoliko je revidirana prezentacija konzistentna sa zahtjevima ovog standarda.

Komparativne informacije 1.4.16 Ukoliko nije drugačije propisano odredbama

ovog standarda, komparativne informacije treba objelodaniti u odnosu na predhodni period, za sve numeričke informacije koje čije objelodanjivanje u finansijskim izvještajima zahtijeva ovaj standard, osim kada se radi o finansijskim izvještajima

27

za izvještajni period na koji je ovaj standard prvo primijenjen. Komparativne informacije treba uključiti u narativne i opisne informacije kada je to relevantno da bi se shvatili finansijski izvještaji tekućeg perioda.

1.4.17 Ovaj standard zahtijeva prezentaciju izvještaja o primanjima i plaćanjima gotovine i navodi određena objelodanjivanja koja se zahtijevaju u tom izvještaju i napomenama. Ovaj standard ne isključuje pripremu dodatnih finansijskih izvještaja. Drugi dio ovog standarda preporučuje određena dodatna objelodanjivanja. Objelodanjivanje komparativnih informacija se, takođe, podstiče kada se pripremaju finansijski izvještaji kao dodatak izvještaju o primanjima i plaćanjima gotovine, ili se objelodanjivanja podstiču u drugom dijelu ovog standarda.

1.4.18 U nekim slučajevima, narativne informacije date u finansijskim izvještajima za predhodni period(e) nastavljaju da budu relevantne u tekućem periodu. Na primjer, detalji o sudskim sporovima, čiji je ishod neizvijestan poslednjeg izvještajnog datuma i koji još nije riješen, mogu se objelodaniti u tekućem periodu. Korisnicima je korisno da znaju da je neizvjesnost postojala na poslednji izvještajni datum i da su tokom perioda preduzeti koraci za rješavanje neizvjesnosti.

1.4.19 Kada se prezentacija ili klasifikacija stavki koje treba objelodaniti u finansijskim izvještajima ispravi, potrebno je reklasifikovati komparativne iznose, osim ako to nije izvodljivo, kako bi se obezbijedila uporedivost sa tekućem periodom i potrebno je objelodaniti prirodu, iznos i razloge bilo koje reklasifikacije. Kada je neizvodljivo reklasifikovati komparativne iznose, entitet treba da objelodani razloge neizvršene reklasifikacije i prirodu promjena koje bi nastale da su iznosi reklasifikovani. 1.4.20 Mogu postojati uslovi u kojima nije moguće reklasifikovati komparativne informacije da bi se postigla uporedivost sa tekućim periodom. Na primjer, informacije nisu prikupljane u predhodnom periodu, na način koji bi omogućio reklasifikaciju i možda te informacije nije moguće sastaviti. U takvim uslovima, treba objelodaniti prirodu ispravki komparativnih iznosa koje je trebalo izvršiti.

28

Prepoznavanje finansijskih izvještaja 1.4.21 Finansijske izvještaje je potrebno jasno

prepoznati i razlikovati od ostalih informacija u istom objavljenom dokumentu.

1.4.22 Ovaj standard se odnosi samo na finansijske izvještaje, a ne i na druge informacije prikazane u godišnjem izvještaju ili drugim dokumentima. Zbog toga je važno da korisnici mogu razlikovati informacije koje su pripremljene na osnovu ovog standarda od ostalih informacija koje mogu biti od koristi korisnicima, ali koje ne podliježu ovom standardu.

1.4.23 Svaku komponentu finansijskih izvještaja treba jasno definisati. Uz ovo, potrebno je naglašeno prikazati i ponoviti sljedeće informacije, kada je to neophodno za pravilno razumijevanje prikazanih informacija: (a) naziv izvještajnog entiteta ili ostale načine

identifikacije;

(b) da li finansijski izvještaji pokrivaju pojedinačni entitet ili ekonomski entitet;

(c) izvještajni datum ili period pokriven finansijskim izvještajima, u zavisnosti od toga šta je podesnije za komponente finansijskih izvještaja;

(d) izvještajnu valutu; i

(e) nivo preciznosti koji se koristi u prezentaciji brojki u finansijskim izvještajima.

1.4.24 Zahtjevi u paragrafu 1.4.23 se obično ispunjavaju prikazivanjem zaglavlja strana i skraćenih zaglavlja kolona na svakoj strani finansijskog izvještaja. Potrebno je procijeniti i odlučiti se za najbolji način za prikazivanje takvih informacija. Na primjer, kada se finansijski izvještaji čitaju u elektronskoj formi, nije potrebno koristiti odvojene strane. U takvim slučajevima, stavke utvrđene u paragrafu 1.4.23 se prikazuju dovoljno često, da bi se obezbijedila dobra razumljivost informacija.

1.4.25 Finansijski izvještaji često postaju razumljiviji ako se informacije prikažu u hiljadama ili milionima jedinica izvještajne valute. Ovo je prihvatljivo ako se objelodani nivo preciznosti prezentacije i ako se sačuvaju relevantne informacije.

29

1.5 Korekcija grešaka1.5.1

Kada se pojavi greška vezana za prikazani gotovinski saldo, iznos greške koja se odnosi na predhodne periode treba prikazati ispravkom gotovine na početku perioda. Ako je izvodljivo, potrebno je ponovo iskazati komparativne informacije.

1.5.2

U napomenama uz finansijske izvještaje, entitet treba da objelodani sljedeće:

(a) prirodu greške;

(b) iznos ispravke; i

(c) činjenicu da je komparativna informacija ponovo iskazana, ili da je to neizvodljivo.

1.5.3

Greške u pripremi finansijskih izvještaja jednog ili više predhodnih perioda mogu se otkriti u tekućem periodu. Greške mogu nastati kao rezultata matematičkih grešaka, grešaka u primjeni računovodstvenih politika, pogrešnim tumačenjem činjenica, pronevjerom ili previdima. Kada se uoči greška u odnosu na predhodni period, vrši se ispravka početnog salda gotovine, kako bi se korigovala greška, a finansijski izvještaji, uključujući komparativne informacije za predhodne periode, prikazuju se kao da je greška korigovana u periodu u kome je nastala. Objašnjenje greške i njena ispravka uključeni su u napomene.

1.5.4

Ponovno iskazivanje uporednih informacija ne dovodi uvijek do ispravki u finansijskim izvještajima, koje su odobrila nadležna tijela ili su ih evidentirali ili zaveli regulatorni organi. Ipak, nacionalni zakoni mogu zahtijevati ispravke takvih finansijskih izvještaja.

1.5.5

Ovaj standard zahtijeva prezentaciju izvještaja o primanjim a i plaćanjima gotovine i ne isključuje prezentaciju ostalih finansijskih izvještaja. Kada se podnose finansijski izvještaji uz izvještaje o primanjima i plaćanjima gotovine, zahtjevi iz paragrafa 1.5.1 i 1.5.2 za ispravke grešaka, takođe važe za te izvještaje.

30

1.6 Konsolidovani finansijski izvještajiDefinicije

1.6.1

U ovom standardu koriste se sljedeći termini sa navedenim značenjima:

Konsolidovani finansijski izvještaji su finansijski izvještaji ekonomskog entiteta prikazani kao izvještaji jednog entiteta Kontrola entiteta je moć upravljanja finansijskim i poslovnim politikama drugog entiteta, kako bi se dobila korist od njegovih aktivnosti.

Kontrolisani entitet je entitet koji je pod kontrolom drugog entiteta (kontrolni entitet).

Kontrolni entitet je entitet koji ima jedan ili više kontrolisanih entiteta.

Ekonomski entitet je grupa entiteta koja obuhvata kontrolni entitet i jedan ili više kontrolisanih entiteta.

Ekonomski entitet

1.6.2

Izraz ,,ekonomski entitet” se u ovom standardu koristi za definisanje, u finansijske svrhe, grupe entiteta koju čini kontrolni entitet i jedan ili više kontrolisanih entiteta

1.6.3

Ostali termini, koji se povremeno koriste,u odnosu na ekonomski entitet, uključuju ,,administrativni entitet”, ,,finansijski izvještajni entitet”, ,,konsolidovani entitet” i ,,grupa”.

1.6.4

Ekonomski entitet može uključivati entitete sa socijalnom politikom i poslovnim ciljevima. Na primjer, stambeni sektor vlade može biti ekonomski entitet koji uključuje entitete koji obezbjeđuju stanove po nominalnoj cijeni, kao i entitete koji obezbjeđuju stanove na komercijalnoj osnovi.

Opseg konsolidovanih finansijskih izvještaja 1.6.5

Kontrolni entitet, osim kontrolnog entiteta utvrđenim u paragrafima 1.6.7 i 1.6.8, treba da podnosi finansijske izvještaje koji konsoliduju sve kontrolisane entitete, inostrane i domaće, osim onih pomenutih u paragrafu 1.6.6.

31

1.6.6

Kontrolisani entitet treba isključiti iz konsolidacije kada posluje pod strogim eksternim ograničenjima koja onemogućavaju kontrolnom entitetu da ima koristi od njegovih aktivnosti.

1.6.7

Kontrolni entitet koji ima kontrolisani entitet u potpunom vlasništvu ne treba da podnosi konsolidovane finansijske izvještaje, pod uslovom da korisnici takvih finansijskih izvještaja ne postoje ili da se njihove potrebe za informacijama ispunjavaju konsolidovanim izvještajima kontrolnog entiteta. 1.6.

8 Kontrolni entitet koji je u potpunom vlasništvu, ne treba da podnosi konsolidovane finansijske izvještaje, pod uslovom da kontrolni entitet dobije odobrenje vlasnika manjinskog interesa.

1.6.9

Korisnici finansijskih izvještaja kontrolnog entiteta vladinog ili drugog javnog sektora su zainteresovani, ili ih treba informisati o gotovinskim resursima koje kontroliše ekonomski entitet kao cjelina. Ova potreba je zadovoljena konsolidovanim finansijskim izvještajima koji prikazuju finansijske informacije o ekonomskom entitetu kao pojedinačnom entitetu bez obzira na zakonske granice posebnih zakonskih entiteta.

1.6.10 Paragraf 1.3.4 ovog standarda zahtijeva da izvještajni entitet pripremi izvještaj o primanjima i plaćanjima gotovine. U skladu sa zahtjevima paragrafa 1.6.5, izvještaj o primanjima i plaćanjima gotovine koje priprema izvještajni entitet vlade ili drugog javnog sektora, a koji je kontrolni entitet, konsolidovaće primanja gotovine, plaćanja gotovine i gotovinska salda svih entiteta koje kontroliše. Objelodanjivanja u napomenama, koja se zahtijevaju u prvom dijelu ovog standarda, takođe će se prikazivati na konsolidovanoj osnovi. Dodatak 5 ilustruje primjenu koncepta kontrole prilikom utvrđivanja entiteta finansijskog izvještavanja.

1.6.11 Ovaj standard ne isključuje pripremu finansijskih izvještaja koji su dodatak izvještaju o primanjima i plaćanjima gotovine. Ovi dodatni izvještaji mogu, npr. objelodaniti dodatne informacije o primanjima i plaćanjima koja se odnose na određene grupe sredstva ili pružaju dodatne detalje o određenim vrstama gotovinskih tokova. Drugi dio ovog standarda utvrđuje dodatna objelodanjivanja koja se podstiču kod entiteta. Dodatni izvještaji i objelodanjivanja će kada je to podesno, takođe, prikazivati konsolidovane informacije.

32

1.6.12 Z a potrebe finansijskog izvještavanja, izvještajni entitet se može sastojati od nekoliko kontrolisanih entiteta, uključujući vladine sektore, agencije i državna preduzeća. Utvrđivanje opsega izvještajnog entiteta može biti teško zbog velikog broja potencijalnih entiteta. Zbog ovoga se izvještajni entiteti često zakonski određuju. U nekim slučajevima, izvještajni entitet propisan ovim standardom, može se razlikovati od izvještajnog entiteta utvrđenog zakonom i potrebna su dodatna objelodanjivanja kako bi se zadovoljili zakonski zahtjevi za izvještavanjem.

1.6.13 Kontrolni entitet koji je sam u potpunosti u vlasništvu drugog entiteta (kao što je vladina agencija koja je u potpunom vlasništvu vlade) ne treba da podnosi konsolidovane finansijske izvještaje kada se takvi finansijski izvještaji ne zahtijevaju od strane kontrolnog entiteta, a potrebe drugih korisnika najbolje se mogu ispuniti konsolidovanim finansijskim izvještajima njhovog kontrolnog entiteta. Ipak, u javnom sektoru, mnogi kontrolni entiteti koji su potpuno ili gotovo potpuno u vlasništvu, predstavljaju ključne sektore aktivnosti vlade. U ovim slučajevima, potrebe za informacijama određenih korisnika neće biti zadovoljene prezentacijom konsolidovanih finansijskih izvještaja na nivou cijele vlade i svrha ovog standarda nije da isključi te entitete iz pripreme konsolidovanih finansijskih izvještaja. Vlade su ovo priznale u mnogim nadležnostima i zakonski su odredili zahtjeve finansijskog izvještavanja za takve entitete. 1.6.14 U nekim pravnim nadležnostima, kontrolni entitet koji je u gotovo potpunom vlasništvu drugog entiteta (npr. državno preduzeće koje ima manje vlasništvo privatnog sektora) je takođe izuzet od prezentacije finansjskih izvještaja ako kontrolni entitet dobije odobrenje vlasnika manjinskog interesa. Ako je entitet u gotovo potpunom vlasništvu, to često znači da kontrolni entitet ima 90% ili više glasačkog prava. Za potrebe ovog standarda, manjinski interes je onaj dio kontrolisanog entiteta pripisivog interesima koji se ne posjeduju, direktno, ili indirektno preko kontrolisanih entiteta, od strane kontrolnog entiteta.

1.6.15 U nekim slučajevima, ekonomski entitet će uključivati brojne prelazne kontrolne entitete. Na primjer, dok sektor zdravstva može biti kontrolni entitet, mogu postojati prelazni kontrolni entiteti na lokalnom ili regionalnom nivou zdravstva. Odgovorost i izvještajni zahtjevi u

33

svakoj pravnoj nadležnosti mogu navoditi koji entiteti treba (ili ne treba) da pripremaju konsolidovane finansijske izvještaje. Kada ne postoje zahtjevi da posredni kontrolni entitet priprema konsolidovane finansijske izvještaje, ali ako vjerovatno postoje korisnici finasnijskih izvještaja opšte namjene ekonomskog entiteta, privremeni kontrolni entiteti se podstiču da pripremaju i objavljuju takav izvještaj.

Procedure konsolidacije 1.6.16 Važe sljedeće procedure konsolidacije:

(a) gotovinska salda i gotovinske transakcije između entiteta u okviru ekonomskog entiteta treba u potpunosti eliminisati;

(b) kada se finansijski izvještji, koji se koriste pri konsolidaciji, sastavljaju na različite izvještajne datume, potrebno je izvršiti ispravke zbog posledica značajnih gotovinskih transakcija koje su se desile između tih datuma i datuma finansisjkih izvještaja kontrolnog entiteta. U svakom slučaju, razlika između izvještajnih datuma ne treba da bude veća od tri mjeseca; i

(c) konsolidovane finansijske izvještaje treba pripremati koristeći iste računovodstvene politike za slične gotovinske transakcije. Ako to nije izvodljivo, treba objelodaniti tu činjenicu, zajedno sa proporcijama stavki u konsolidovanim finansijskim izvještajima na kojima su primjenjivane različite računovodstvene politike.

1.6.17 Procedure konsolidacije, opisane u paragrafu 1.6.16, pružaju osnov za pripremu konsolidovanih finansijskih izvještaja za sve entitete u okviru ekonomskog entiteta kao posebne ekonomske jedinice.

1.6.18 Konsolidovani finansijski izvještaji treba da prikazuju jedino transakcije između ekonomskog i ostalih, njemu eksternih entiteta. Stoga se transakcije između entiteta u okviru ekonomskog entiteta eliminišu, kako bi se izbjeglo dvostruko računanje. Na primjer, vladin sector može prodati fizičku aktivu drugom vladinom sektoru. Pošto je neto gotovinski efekat na cijeli izvještajni entitet vlade nula, ovu

34

transakciju treba eliminisati, kako bi se izbjegla pretjerana gotovinska primanja i plaćanja cijelog izvještajnog entiteta vlade. Vladin entitet može držati sredstva kod finansijske institucije javnog sektora. Ova salda bi se eliminisala na ukupnom nivou vlade, jer predstavljaju salda u okviru ekonomskog entiteta. Slično ovome, vladin entitet koji posluje u inostranstvu može izvršiti plaćanje prema vladinom sektoru, koji ostaje u trazitu na izvještajni datum. Ukoliko se u ovom slučaju ne eliminiše transakcija, to bi rezultiralo nedovoljnim iskazivanjem gotovinskog salda i pretjeranim iskazivanjem gotovinskih plaćanja.

1.6.19 Pojedinačni entiteti u okviru ekonomskog entiteta mogu usvojiti različite politike za klasifikaciju gotovinskih primanja iplaćanja i za prezentaciju svojih finansijskih izvještaja. Gotovinska primanja ili plaćanja nastala iz sličnih transakcija, klasifikuju se i prezentiraju, na isti način u finansijskim izvještajima, ukoliko je to izvodljivo.

Objelodanjivanja konsolidacije1.6.20 U konsolidovanim finansijskim izvještajima

treba vršiti sljedeća objelodanjivanja:

(a) lista značajnih kontrolisanih entiteta, uključujući naziv, pravnu nadležnost u kojoj kontrolisani entitet posluje (kada se razlikuje od kontrolnog entiteta); i

(b) razloge nekonsolidovanja kontrolnog entiteta.

Privremene odredbe 1.6.21 Kontrolni entiteti koji usvoje ovaj standard, mogu imati

velik broj kontrolisanih entiteta sa znatnim obimom transakcija između tih entiteta. Zbog toga može biti teško utvrditi sve transakcije i salda koje treba eliminisati prilikom pripreme konsolidovanih finansijskih izvještaja ekonomskog entiteta. Zato paragraf 1.8.2 dozvoljava odstupanje od zahtjeva da se eliminišu sva gotovinska salda i transakcije između entiteta u sklopu ekonomskog entiteta. Ipak, paragraf 1.8.3 zahtijeva da entiteti, na koje se odnose privremene odredbe, treba da objelodane činjenicu da nisu eliminisana sva gotovinska salda i transakcije između entiteta u okviru ekonomskog entiteta.

35

1.7 Strana valuta Definicije

1.7.1

U ovom standardu koriste se sljedeći termini sa navedenim značenjima:

Zaključni kurs je spot kurs razmjene na izvještajni datum. Razlika razmjene je razlika nastala od iskazivanja istog broja jedinica strane valute u izvještajnoj valuti, po različitim kursevima razmjene.

Devizni kurs je koeficijenat razmjene dvije valute. Strana valuta je valuta različita od izvještajne valute entiteta.

Izvještajna valuta je valuta koja se koristi u finansijskim izvještajima.

Postupanje sa gotovinskim primanima, plaćanjima i saldima u stranoj valuti1.7.2

Gotovinska primanja i plaćanja nastala iz transakcija u stranoj valuti, treba evidentirati u izvještajnoj valuti entiteta, primjenjujući, na iznos u stranoj valuti, kurs razmjene između izvještajne valute i strane valute n a datum primanja i plaćanja.

1.7.3

Gotovinska salda u stranoj valuti treba prikazivati po zaključnom kursu.

1.7.4

Gotovinska primanja i plaćanja inostranog kontrolisanog entiteta treba prevesti po kursu razmjene između izvještajne valute i strane valute na datume primanja I plaćanja.

1.7.5

Entitet treba da objelodani iznos razlika razmjene uvrštenih kao stavke poravnanja između početnih i zaključnih gotovinskih salda za period.

1.7.6

Kada se izvještajna valuta razlikuje od valute zemlje u kojoj je entitet domicilan, treba objelodaniti razlog korištenja različite valute. Treba objelodaniti i bilo koje promjene u izvještajnoj valuti.

36

1.7.7

Vlade i vladini entiteti mogu imati transakcije u stranoj valuti, kao što su pozajmice iznosa u stranoj valuti ili kupovina roba i usluga kada je cijena kupovine izražena u stranoj valuti. Oni, takođe, mogu imati inostrane operacije i prebacivati i primati gotovinu od tih inostranih operacija. Kako bi uključili devizne transakcije i inostrane operacije u finansijske izvještaje, entitet mora iskazati gotovinska primanja, plaćanja I salda u izvještajnoj valuti.

1.7.8

Nerealizovani dobici i gubici nastali zbog promjena deviznih kurseva ne predstavljaju gotovinska primanja i plaćanja. Ipak, uticaj promjena deviznog kursa na gotovinu u stranoj valuti, prikazan je u izvještaju o primanjima i plaćanjima gotovine, kako bi se poravnala gotovina na početku i na kraju perioda. Ovaj iznos se prikazuje odvojeno od gotovinskih primanja i plaćanja i uključuje razlike, ukoliko postoje, da su ta gotovinska primanja i plaćanja bila prikazana po kursevima razmjene na kraju perioda.

1.8 Efektivni datum prvog dijela i prelazne odredbeEfektivni datum

1.8.1

Prvi dio ovog Računovodstvenog standarda za međunarodi javni sector, stupa na snagu za godišnje finansijske izvještaje koji pokrivaju periode koji počinju 1. januara 2004. godine, ili nakon tog datuma. Podstiče se i ranija primjena ovog standarda. Privremene odredbe – konsolidovani

finansijski izvještaji

1.8.2

Enteti ne treba da se usaglašavaju sa zahtjevima u paragrafu 1.6.16(a) koji se tiču eliminacije gotovinskih salda i transakcija između entiteta u okviru ekonomskih entiteta za izvještajne periode koji počinju n a datum u okviru od tri godine, nakon datuma prvog usvajanja ovog standarda.

1.8.3

Kada entiteti primjenjuju privremene odredbe iz paragrafa 1.8.2, treba da objelodane činjenicu da nisu eliminisana sva gotovinska salda i transakcije između entiteta u okviru ekonomskog entiteta.

37

Dodatak 1: Ilustracija zahtijeva iz prvog dijela standarda

Ovaj dodatak je samo ilustrativan i nije dio standarda. Ilustruje jedino prvi dio ovog standarda. Njegova svrha je da razjasni značenje standarda ilustacijom njihove primjene u pripremi i prezentaciji finansijkih izvještaja opšte namjene prema gotovinskom računovodstvu.

(a) Vlada;

(b) Entitet vlade koji kontroliše sopstveni bankovni račun; i (c) Vladin sektor koji posluje po sistemu ,,jednog računa”

takvog da centralni entitet kontroliše gotovinska primanja I plaćanja u ime sektora.

38

Dodatak 1a - Vlada KONSOLIDOVANI FINANSIJSKI IZVJEŠTAJ ZA

VLADU X

KONSOLIDOVANI IZVJEŠTAJ GOTOVINSKIH PRIMANJA I PLAĆANJA ZA GODINU ZAVRŠENU 31. DECEMBRA 200X

Napomena <-----------200X---------->

<-----------200X-1----------> (u hiljadama jedinica valute) Primanja

/ (Plaćanja)koja kontroliše entitet

Plaćanja trećih strana

Primanja/ (Plaćanja)Koja kontroliše entitet

Plaćanja trećih strana

PRIMANJ

A Porezi Porez na dobit X - X - VAT X - X - Porez na imovinu

X - X - Ostali porezi X - X -

X - X -

Grantovi i pomoćMeđunarodne

agencije X X X X

Ostali grantovi i pomoć X X X X X X X X

PozajmiceZarada od pozajmica 3 X X X X

Kapitalni prihodiDobici od otuđivanja

postrojenja i opreme X - X -

Trgovinske aktivnostiPrihodi od

trgovinskih aktivnosti

X - X -

Ostali prihodi

4 X X X X Ukupni prihodi

X X X X

PLAĆANJAPoslovanje Plate, zarade i

naknade zaposlenih

(X) (X) (X) (X) Zalihe i potrošni resursi (X) (X) (X) (X)

(X) (X) (X) (X) Transferi Grantovi (X) - (X) -

Ostala transfer plaćanja

(X) - (X) - (X) - (X) -

Investicije Kupovina/izgradnja

postrojenja i opreme (X) (X) (X) (X) Kupovina

finansijskih instrumenata

(X) - (X) - (X) (X) (X) (X)

39

Napom.

<-----------200X---------->

<-----------200X-1----------> (u hiljadama jedinica valute) Primanja

/ (Plaćanja)koja kontroliše entitet

Plaćanja trećih strana

Primanja/ (Plaćanja)koja kontroliše entitet

Plaćanja trećih strana

Otplata kredita I kamate

Otplata pozajmica

(X) - (X) -

Otplate kamate (X) - (X) - (X) - (X) -

Ostala plaćanja

5 (X) (X) (X) (X) Ukupna plaćanja (X) (X) (X) (X) Povećanje/(smanjenje) gotovine

X - X -

Gotovina na početku godine2 X N/A* X N/A Povećanje/(smanjenje) got.

X N/A X N/A Gotovina na kraju godine

2 X N/A X N/A

* N/P = Nije primjenljivo

40

DODATNI FINANSIJSKI IZVJEŠTAJI (PO SLOBODNOM IZBORU)

Mogu se pripremati dodatni finansijski izvještaji, kako bi se prikazali detalji o iznosima uključenim u konsolidovane izvještaje gotovinskih primanja i plaćanja: npr. objelodaniti informacije većih grupa sredstava, objelodaniti rashode većih funkcija ili programa, ili obezbijediti detalje izvora pozajmica. Mogu se uključiti i kolone sa objelodanjenim proračunatim iznosima.

IZVJEŠTAJ O GOTOVINSKIM PRIMANJIMA PREMA KLASIFIKACIJI SREDSTAVA

200X

200X-1 (u hiljadama jedinica valute) Prihodi

koje kontr. entitet

Prihodi koje kontr. entitet

PRIHODIKonsolidovana sredstva X X Posebna sredstva X X Trgovinska sredstva X X Krediti

X X Ukupni prihodi X X

PRIHODI OD POZAJMICA

Napom. <-----------200X---------->

<-----------200X-1----------> (u hiljadama jedinica valute) Gotovinski

Prihodi koje kontroliše entitet

Rezultat plaćanja trećih strana

Prihodi koje kontr. entitet

Rezultat plaćanja trećih strana

POZAJMICEDomaće

komercijalne institucije

X - X - Offshore

komercijalne institucije

X - X - Banke za razvoj i slične

kreditne agencije X X X X Ukupne pozajmice 3 X X X X

41

IZVJEŠTAJ O PLAĆANJIMA PO PROGRAMIMA/AKTIVNOSTIMA/FUNKCIJAMA VLADE

<-----------200X---------->

<-----------200X-1----------> (u hiljadama valutnih

jedinica) Plaćanja

koja kontroliše entitet

Plaćanja trećih strana

Plaćanja koja kontroliše entitet

Plaćanja trećih strana

PLAĆANJA/IZDACI – Poslovni račun

Usluge obrazovanja

X X X X Zdravstvene usluge

X X X X Socijalno osiguranje X - X - Odbrana

X - X - Javni red i bezbijednost

X X X X Rekreacija kultura i religija X X X X

Ekonomske usluge

X - X - Ostalo X X X X

Ukupna plaćanja/izdaci X X X X

PLAČANJA/IZDACI – Račun glavnice

Usluge obrazovanja

X X X X Zdravstvene usluge

X X X X Socijalno osiguranje X - X - Odbrana

X - X - Javni red i bezbijednost

X X X X Rekreacija kultura i religija X X X X

Ostalo X X X X Ukupna plaćanja/izdaci X X X X Ukupni poslovni i računi glavnice X X X X

42

ENTITET JAVNOG SEKTORA –CIJELOKUPNE VLADE

Napomene uz finansijske izvještaje

1 Računovodstvene politike

Osnov pripreme Finansijski izvještaji su pripremljeni u skladu sa gotovinskom osnovom IPSAS Finansijsko izvještavanje po gotovinskom računovodstvu. Računovodstvene politike su konzistentno primjenjivane u cijelom periodu.

Izvještajni entitetFinansijski izvještaji su za nacionalnu vladu zemlje. Finansijski izvještaji obuhvataju izvještajni entitet, kao što je navedeno u odgovarajućim zakonima (Odluka o javnim finansijama 20XX). Ovo obuhvata: (i) ministarstva vlade; i (ii) državna preduzeća i trgovinske fondove koji su pod kontrolom entitetaKonsolidovani finansijski izvještaji uključuju sve entitete koji su kontrolisani tokom godine. Lista važnih kontrolisanih entiteta prikazana je u napomeni 7.

Plaćanja trećih strana Vlada, takođe, ima koristi od roba i usluga kupljenih u njeno ime, kao rezultat plaćanja gotovine od strane trećih lica tokom perioda, putem kredita i doprinosa. Plaćanja trećih strana ne čine gotovinska primanja i plaćanja od strane vlade, ali su joj od koristi. Objelodanjeni su u koloni Plaćanja trećih strana u Konsolidovanom izvještaju o gotovinskim primanjima i plaćanjima i ostalim finansijskim izvještajima.

Izvještajna valuta Izvještajna valuta je (valuta zemlje A).

2 Gotovina

Gotovina se sastoji od gotovine na raspolaganju, depozita po viđenju i gotovinskih ekvivalenata. Depoziti po viđenju i gotovinski ekvivalenti se sastoje od salda kod banaka i ulaganja u kratkoročne instrumente tržišta novca. Gotovina uključena u izvještaj o primanjima i plaćanjima gotovine obuhvata sljedeće iznose:

43

(u hiljadama valutnih jedinica)

200X

200X-1

Gotovina na raspolaganju i salda kod banaka

X X Kratkoročna ulaganja X X

X X

Uključeno u gore navedeni iznos je X jedinica valute koje je obezbijedila Međunarodna agencija XX i koji je ograničen na izgradnju infrastructure puteva.

3 Pozajmice

Pozajmice obuhvataju gotovinske prilive od banaka, sličnih kreditnih agencija i komercijalnih institucija i iznose dugovanja u odnosu na negotovinsku pomoć koju pružaju treće strane.

4 Ostali prihodi U ostale prihode uključene su naknade, kazne i razni prihodi.

5 Ostala plaćanja/izdaci

U ostala plaćanja uključene su dividende, plaćene raspodjele, zakonska rješenja sporova i razna plaćanja.

6 Nepovučene pozajmice

(u hiljadama jedinica valute) 200X 200X-1 Promjene nepovučenih pozajmica

Nepovučene pozajmice na 1.1.0X X X

Dodatna kreditna sredstva X X Ukupno raspoloživo X X Povučeni iznos (X) (X) Zatvaranje/opoziv sredstava (X) (X)

Nepovučena kreditna sredstva 31.12.0X.

X X

44

(u hiljadama valutnih jedinica)

200X

200X-1 Nepovučene pozajmice

Multilateralna banka za razvoj A

X X Multilateralna banka za razvoj B

X X Regionalne banke za razvoj

X X Komercijalne finansijske institucije

X X

Ukupne nepovučene pozajmice X X

Nepovčene pozajmice uključuju iznos XX od Multilateralne banke za razvoj A i YY od Multilateralne banke za razvoj B za razvoj socijalne infrastrukture. Detalji ograničenja su (navesti detalje).

7 Značajni kontrolisani entiteti Entit

et NadležnostEntitet

A X

Entitet B

X Entitet C

X Entitet D

X

8 Datum autorizacijeFinansijski izvještaj je odobren za objavljivanje XX Mjesec

200X+1 od strane G.-dina YY, Ministra finansija zemlje A.

45

DO

DATA

K 1

b –

VLA

DIN

EN

TIT

ET A

B

(Ovaj en

tite

t kon

troliše s

op

stv

en

i b

an

kovn

i ra

ču

n I

takođ

e im

a k

ori

sti

od

p

laćan

ja t

reće s

tran

e)

KO

NS

OLID

OV

AN

I IZ

VJE

ŠTA

J O

GO

TO

VIN

SK

IM

PR

IHO

DIM

A I

IS

PLATA

MA

ZA

G

OD

INU

ZA

VR

ŠEN

U 31

DEC

EM

BR

20

0X

N

ap

m<

----

----

----

----

----

-20

0X--

----

----

----

----

- >

<

----

----

----

----

----

-20

0X-

1--

----

----

----

----

- >

(u

hilj

adam

a v

alu

tnih

je

din

ica)

curr

en

cy u

nit

s)

Pri

hod

i/p

laćan

ja

koja

kon

troliš

e e

nti

tet

Pla

ćan

ja

koja

kon

troliš

e e

nti

tetP

laćan

ja

osta

lih

vla

di

nih

en

tit

eta

Pla

ćan

ja

ekste

rnih

tr

ećih

str

an

a

str

an

a

Receip

ts/ (P

aym

en

ts)

con

trolle

d b

y

en

tity

Paym

en

ts b

y

oth

er

govern

men

t en

titi

es

Paym

en

ts

by e

xte

rnal

thir

d

part

ies

PR

IJEM

IA

uto

rizo

van

e a

loka

cije

allo

cati

ons/

App

rop

riati

ons

X

X

- X

X

-

Ost

ali

pri

jem

i re

ceip

ts

X

- -

X

- -

Gra

nto

vi/pom

oć

- -

X

- -

X

Uku

pn

i p

rije

m

receip

ts

X

X

X

X

X

X

PLA

ĆA

NJA

Pla

te I n

akn

ad

e z

ap

osl

enih

(X

) -

- (X

) -

- Z

aku

pp

nin

a

(X)

(X)

- (X

) (X

) -

Kap

italn

i iz

daci

(X)

(X)

(X)

(X)

(X)

(X)

Transf

eri

3

(X

) (X

) (X

) (X

) (X

) (X

) U

ku

pn

a p

laćan

ja(X

) (X

) (X

) (X

) (X

) (X

) P

ovećan

je/(

sm

an

jen

je)

goto

vin

eX

X

(X

) X

(X

) X

Goto

vin

a n

a p

očetk

u

god

iuin

e

2

X

N/A

* N

/A

X

N/A

N

/A

Povećan

je/(

sm

an

jen

je)

goto

vin

eX

N

/A

N/A

X

N

/A

N/A

G

oto

vin

a n

a k

raju

g

od

inen

e

2

X

N/A

N

/A

X

N/A

N

/A

• N

/P =

Niij

e p

rim

jenlji

vo

46

DO

DA

TN

I FIN

AN

SIJ

SK

I I

ZV

JEŠ

TA

JI (

PO

SLO

BO

DN

OM

IZ

BO

RU

)

Dod

atn

i fin

ansi

jski

izv

ješt

aji

mog

u s

e p

rip

rem

ati

za,

np

r. o

bje

lod

an

jivan

je in

form

aci

ja o

bu

dže

tu p

o g

lavnim

g

rup

am

a s

red

stava

ili z

a p

rika

zivan

je

izd

ata

ka p

o g

lavn

im f

un

kcija

ma.

Pri

mje

r iz

vje

štaja

po f

un

kcija

ma:.

IZV

JEŠ

TA

J O

PLA

ĆA

NJI

MA

PO

FU

NK

CIJ

AM

A

Nap

om

en

a<

----

----

----

----

----

--20

0X--

----

----

----

----

- >

<

----

----

----

----

----

-20

0X-

1--

----

----

----

----

-- >

(u

hilj

adam

a v

alu

tnih

je

din

ica)

Pla

ćan

ja

koja

kon

troliše

en

tite

t con

trolled

b

y

Pla

ćan

ja

osta

lih

vla

din

ih

en

tite

ta

Pla

ćan

ja

ekste

rnu

htr

etr

ećih

str

an

a

Pla

ćan

ja

koja

kon

troliše

on

trolled

b

y

troliše

en

tite

te

Pla

ćan

jaO

sta

lih

En

tite

ta

vla

de

En

tite

ta

vla

de

Pla

ćan

ja

ekste

rnih

trećih

str

an

a

PLA

ĆA

NJA

/IZ

DA

CI

Pro

gra

m I

(X)

(X)

(X)

(X)

(X)

(X)

Pro

gra

m II

(X)

(X)

(X)

(X)

(X)

(X)

Pro

gra

m III

(X)

(X)

(X)

(X)

(X)

(X)

Pro

gra

m IV

(X

) (X

) (X

) (X

) (X

) (X

) O

tsta

la p

laća

nja

/izd

aci

p

aym

ents

/exp

end

iture

(X

) (X

) (X

) (X

) (X

) (X

) U

ku

pn

a p

laćan

ja/i

zd

aci (X

) (X

) (X

) (X

) (X

) (X

)

47

VLADIN ENTITET AB

Napomene uz finansijske izvještaje1 Računovodstvene

politikeOsnov za pripremu Finansijski izvještaji su pripremljeni u skladu sa gotovinskim osnovom IPSAS Finansijsko izvještavanje po gotovinskom računovodstvu. Računovodstvene politike su konzistentno primjenjivane tokom perioda.

Izvještajni entitet Finansijski izvještaji su za entitet javnog sektora (Vladin entitet AB). Finansijski izvještaji obuhvataju izvještajni entitet kao što je navedeno u relevantnim zakonima (Odluka o javnim finansijama 20XX). Ovo obuhvata vladin entitet AB i njegove kontrolisane entitete. Vladin entitet AB kontroliše nacionalna vlada zemlje A

Glavn aktivnost vladinog entiteta AB je da pruža [utvrdi vrstu] usluge članicama. Entitet kontroliše sopstveni bankovni račun. Prisvajanja i ostali gotovinski prihodi se deponuju na njihove bankovne račune.

Plaćanja ostalih vladinih entiteta Entitet ima koristi od plaćanja koja vrši kontrolni entitet (Vlada A) ostali entiteti u njegovo ime.

Plaćanja eksternih trećih strana Entitet, takođe, ima koristi od plaćanja eksternih trećih strana (entiteti van ekonomskog entiteta) za robu i usluge. Ova plaćanja ne čine gotovinske prihode I plaćanja Entiteta, ali su korisna za Entitet. Objelodanjena su u koloni Plaćanja eksternih trećih strana u Izvještaju o gotovinskim prihodima i plaćanjima i u ostalim finansijskim izvještajima.

Izvještajna valuta Izvještajna valuta je (valuta zemlje A).

2 Gotovina Gotovina se sastoji od gotovine na raspolaganju, depozita po viđenju i gotovinskih ekvivalenata. Depoziti po viđenju i gotovinski ekvivalenti se sastoje od salda kod banaka i ulaganja u kratkoročne instrumente tržišta novca. .

48

Iznosi dodijeljeni Entitetu polažu se na bankovni račun entiteta i kontrolisani su od strane entiteta. Sve pozajmice su preuzete od strane centralnog finansijskog entiteta.

Prihodi od transakcija razmjene se polažu na račune trgovinskih sredstava koje kontroliše entitet. Prenose se na konsolidovani prihod na kraju godine.

Gotovina uključena u izvještaj o gotovinskom prihodu i plaćanjima obuhvata sljedeće iznose:

(u hiljadama valutnih jedinica) )

200X

200X-1 Raspoloživa gotovina kod banaka X

Kratkoročna ulaganja X X X X

3 Transferi Iznosi se prenose na odgovarajuće primaoce, u skladu sa poslovnim mandatom i ovlaštenjima entiteta.

4 Značajani kontrolisani entiteti

Entitet

NadležnostEntitet

A X

Entitet B

X

5 Datum autorizacije Finansijski izvještaji su odobreni za izdavanje XX Mjesec 200X+1 od strane G.-dina YY, Ministra XXXXX za Entitet AB.

49

DODATAK 1c – SEKTOR VLADE AC (Vlada drži centralizovani sistem jednog računa- entitet ne kontroliše iznose određene za njegovu upotrebuIZVJEŠTAJ O GOTOVINSKIM PRIHODIMA I PLAĆANJIMA ZA GODINU

ZAVRŠENU 31. DECEMBRA 200X

Napomena <-----------200X-----------> <-----------200X-1----------->(u hiljadama jedinica valute) Račun

trezora/Račun pod

jednostrukom kontrolom

Plaćanja eksternih trećih strana

Račun trezora/Račun pod jednostrukom kontrolom /

Plaćanja eksternih trećih strana

PRIHODIDoznake/prisvajanja 2 X - X - Ostali prihodi X - X - Pomoć - X - X

Ukupni prihodi X X X X

PLAĆANJAPlate, primanja inaknade zaposlenih (X) - (X) -

Najamnina (X) - (X) - Investicije (X) (X) (X) (X) Transferi 3 (X) (X) (X) (X)

Ukupna plaćanja (X) (X) (X) (X)

50

DODATNI FINANSIJSKI IZVJEŠTAJI (OPTIONAL)

Mogu se pripremati dodatni finansijski izvještaji da bi se npr. objelodanile informacije o budžetu od strane većih graupa sredstava, ukoliko je primjenljivo, ili da bi se prikazali gotovinski izdaci glavnih funkcija ili plaćanja. Niže je prikazan primjer izvještaja prema funkcijama.

IZVJEŠTAJ O PLAĆANJIMA PO FUNKCIJI

Napom. <-----------200X----------->

<-----------200X-1-----------> (u hiljadama jedinica valute) Račun

trezora/ Jedinstveni

račun

Plaćanja eksternih trećih strana

Račun trezora/

Jedinstveni račun

Plaćanja eksternih trećih strana

PLAĆANJAProgram I X X X X Program II X X X X Program III X X X X Program IV X X X X Ostala plaćanja

X X X X Ukupna plaćanja

X X X X

51

VLADIN SEKTOR AC

Napomene uz finansijske izvještaje 1 Računovodstvene

politike Osnov za pripremu Finansijski izvještaji su pripremani u skladu sa gotovinskom osnovom IPSAS Finansijskog izvještavanja po gotovinskom računovodstvu. Računovodstvene politike su konzistentno primjenjivane u cijelom periodu.

Izvještajni entitet Finansijski izvještaji su za entitet javnog sektora: Vladin sektor AC. Finansijski izvještaji obuhvataju izvještajni entitet, kao što je navedeno u relevantnim zakonima (Odluka o javnim finansijama 20XX). Ovo obuhvata vladin sektor AC. Vladin sektor AC kontroliše nacionalna vlada zemlje A.

Glavna aktivnost vladinog sektora AC je da pruža usluge članovima.

Vladin sektor AC nema sopstveni bankovni račun. Vlada ima centralizovanu funkciju trezora koja kontroliše gotovinske troškove svih sektora tokom finansijske godine. Plaćanja na ovom računu u odnosu na Sektor, objelodanjuju se u koloni Račun trezora u Izvještaju o gotovinskim primanjima i plaćanjima.

Plaćanja eksternih trećih strana Vladin sektor AC ima koristi od roba i usluga kupljenih u svoje ime, kao rezultat gotovinskih plaćanja trećih eksternih strana tokom izvještajnog perioda. Plaćanja trećih strana ne čine gotovinska primanja ili plaćanja Sektora, ali su od koristi za Sektor. Objelodanjuju se u koloni Plaćanja eksternih trećih strana u Izvještaju o gotovinskim primanjima i plaćanjima i ostalim finansijskim izvještajima.

Izvještajna valuta Izvještajna valuta (valuta zemlje A).

2 Alokacije Iznosi opredijeljeni Vladinom sektoru AC kontrolišu se preko centralnog računa Službe Trezora. Ove iznose ne kontroliše Sektor, ali ih u ime Sektora razvrstava administrator

52

centralnog računa, po prezentaciji odgovarajuće dokumentacije i odobrenja. Sve pozajmice preuzima centralni finansijski entitet. Iznos koji se prikazuje kao alokacije u izvještaju o gotovinskim primanjima i plaćanjima je iznos koji je Služb trezora utrošila u korist Sektora AC (iznos koji je “povučen”).

3 Transferi Iznosi se prenose na primaoca u skladu sa operativnim ovlašćenjem i nalogom sektora AC.

4 Datum authorizacije Finansijski izvještaji su odobreni XX mjeseca 200X+1 od strane G-dina YY, Ministra XXXXX za Vladin sektor AC.

53

DRUGI DIO: PREPORUČENA DODATNA OBJELODANJIVANJA Ovaj dio standarda nije obavezan. Navode se preporučena dodatna objelodanjivanja za gotovinsko izvještavanje. Treba ga tumačiti zajedno sa prvim dijelom ovog Standarda, koji postavlja izvještajne zahtjeve prema gotovinskom računovodstvu. Preporučena objelodanjivanja, napisana kurzivom, treba tumačiti u kontekstu paragrafa sa komentarima u ovom dijelu standarda, napisanih običnim slovima.

54

Finansijsko izvještavanje prema gotovinskom računovodstvu, drugi dio: Preporučena dodatna objelodanjivanja

2.1 Preporučena dodatna objelodanjivanja Definicije

2.1.1

Sljedeći termini se koriste u ovom Standardu, sa navedeni značenjima:

Obračunska osnova je računovodstvena osnova po kojoj se transakcije i ostali događaji priznaju kada nastanu (a ne samo kada se prime ili plate gotovina ili njeni ekvivalenti). Zbog toga se transakcije i događaji evidentiraju u računovodstvenoj evidenciji i priznaju u finansijskim izvještajima perioda na koje se odnose. Elementi koji se priznaju po obračunskom računovodstvu su aktiva, pasiva, neto aktiva/kapital, prihod i rashod.Aktiva sredstva koja kontroliše entitet kao rezultat predhodnih događaja i od kojih se očekuje buduća ekonomska korist ili potencijalne usluge za entitet. Troškovi pozajmica su kamate i ostali troškovi entiteta vezani za pozajmljena sredstva.

Zaključni kurs je spot kurs razmjene na izvještajni datum. Raspodjela vlasnicima je buduće ekonomske koristi ili potencijal usluga od strane entiteta svim ili nekim vlasnicima, kao povraćaj na investicije, ili povraćaj investicija. Rashodi su smanjenja ekonomskih koristi ili potencijala usluga tokom izvještajnog perioda u obliku odliva ili potrošnje sredstava, ili nastajanja obaveza koji utiču na smanjenje neto aktive/kapitala, pored onih koja se odnose na raspodjelu vlasnicima. Vanredne stavke su (za svrhe ovog Standarda) gotovinski tokovi koji nastaju od događaja ili transakcija koje se jasno razlikuju od redovnih aktivnosti entiteta, ne očekuje se da se njihovo često i redovno ponavljanje

55

i koje nisu pod kontrolom ili uticajem entiteta.

Finansijska aktiva je bilo koja aktiva koja je: (a) gotovina;

(b) ugovorno pravo primanja gotovine ili druge finansijske aktive od drugog entiteta;

(c) ugovorno pravo razmjene finansijskih instrumenata sa drugim entitetom po uslovima koji su potencijalno povoljni; ili

(d) instrument kapitala drugog entiteta.

Pasiva je postojeća obaveza entiteta nastala iz predhodnih događaja,od čijeg se podmirivanja očekuje odliv sredstava iz entiteta, u obliku ekonomske koristi ili uslužog potencijala.

Redovne aktivnosti su bilo koje aktivnosti koje entitet preduzima kao dio svojih trgovinskih aktivnosti ili pružanja usluga. Redovne aktivnosti uključuju one vezane aktivnosti koje entitet vrši radi unaprijeđivanja.

Prihod je bruto priliv ekonomskih koristi ili uslužnog potencijala toko izvještajnog perioda, kada ti prilivi rezultiraju porastom neto aktive/kapitala, pored doprinosa od vlasnika.

Termini definisai u prvom dijelu standarda koriste se u ovom dijelu standarda sa njihovim definisanim značenjima.

Buduće ekonomske koristi i uslužni potencijal 2.1.2

Aktiva, uključujući gotovinu i ostala sredstva, omogućjuju entitetima da postignu svoje ciljeve. Aktiva koja se koristi za dostavljanje roba i usluga u skladu sa ciljevima entiteta, ali koje direktno ne proizvode neto gotovinske prilive, često se opisuju kao “uslužni potencijal”. Aktiva koja se koristi za stvaranje neto gotovinskog prihoda, često se opisuje kao “buduća ekonomska korist”. Da bi se obuhvatile sve svrhe aktive, ovaj standard koristi termin “buduća ekonomska korist ili uslužni potencijal” i opisale osnovne karakteristike aktive.

56

Ekonomska održivost2.1.3

Kada se pripremaju finansijski izvještaji entiteta, podstiče se vršenje procjena sposobnosti ekonomske održivosti entiteta. Kada su osobe zadužene za pripremu finansijskih izvještaja upoznate sa materijalnim neizvjesnostima vezanim za događaje ili stanja koja mogu dovesti u pitanje sposobnost ekonomske održivosti entiteta, podstiče se objelodanjivanje tih neizvjesnosti.

2.1.4

Određivanje da li je neki entitet ekonomski održiv je od značajnija za sami entitet, nego za Vladu kao cjelinu. Za pojedinačne entitete, prilikom procjene ekonomske održivosti, zaduženi za pripremu finansijskih izvještaja treba da:

(a) razmotre sve raspoložive informacije za doglednu budućnost, koje će uključivati, ali neće biti i ograničene, na dvanaest mjeseci od odobrenja finansijskih izvještaja; i

(b) razmotre širok spektar faktora vezanih za tekući i očekivani učinak, potencijalno i najavljeno restrukturir anje organizacionih jedinica, procjene

primanja, ili vjerovatnoću nastavka državnog finansiranja i potencijalne izvore zamjene finansiranja, prije nego što se zaključi da je entitet ekonomski održiv.

2.1.5

Mogu postojati situacije kada se uobičajena testiranja ekonomske održivosti provjerom likvidnosti i solventnosti primjene na kompanije pokažu nepovoljnim, ali ostali faktori pokazuju da je entitet ipak ekonomski održiv. Na primjer: (a) kada se procjenjuje da li je vlada ekonomski

održiva, mogućnost naplaćivanja poreza može omogućiti nekim entitetima da se smatraju ekonomski održivim, iako njihova gotovinsaka plaćanja premašuju gotovinska primanja u dužim periodima; i

(b) za pojedinačni entitet, procjena gotovinskog toka za izvještajni period može pokazati da entitet nije ekonomski održiv. Međutim, mogu postojati višegodišnji

57

ugovori o finansiranju sa vladom, koji će obezbijediti kontinuirano poslovanje entiteta.

Vanredne stavke

2.1.6

Entitet se podspješuje da odvojeno objelodanjuje prirodu i iznos svake vanredne stavke. Objelodanjivanja se mogu vršiti u izvještaju o gotovinskim primanjima i plaćanjima, ili u ostalim finansijskim izvjetajima, ili u napomenama uz finansijske izvještaje.

2.1.7

Vanredne stavke karakteriše činjenica da nastaju iz događaja ili transakcija koje se razlikuju od redovnih aktivnosti entiteta, ne očekuje se njihovo često ili redovno pojavljivanje i koje su van kontrole ili uticaja entiteta. Shodno ovome, vanredne stavke su rijetke, neuobičajene i materijalne.

Različite od redovnih aktivnosti2.1.8

Događaj ili transakcija se jasno razlikuju od redovnih aktivnosti entiteta po prirodi događaja ili transakcije, vezano za aktivnosti koje entitet vrši redovno, a ne prema učestalosti dešavanja tih događaja. Događaj ili transakcija mogu biti neuobičajeni za jedan entitet ili nivo vlade, a potpuno uobičajeni za drugi entitet ili nivo vlde, zbog razlika u njihovim redovnim aktivnostima. U kontekstu ukupnog izvještavanja vlade, vanredne stavke će biti izuzetno rijetko.

Ne očekuje se ponovno javljanje u doglednoj budućnosti 2.1.9

Događaj ili transakcija će biti takvi da se neće očekivati njihovo ponavljanje u doglednoj budućnosti, uzimajući u obzir okruženje u kojem entitet posluje. Priroda vanrednih stavki je takva da da se obično ne očekuju na početku izvještajnog perioda i stoga se ne bi uključivale u budžet. Uključivanje stavke u budžet, ukazuje da je pojava specifične stavke predviđena, a time takva stavka nije vanredna.

Van kontrole ili uticaja entiteta

2.1.10 Događaj ili transakcija će biti van uticaja entiteta. Predpotstavlja se da su transakcija ili događaj van kontrole ili uticaja entiteta, ukoliko odluke ili

58

odredbe entiteta neće iticati na pojavu te transakcije ili događaja.

Utvrđivanje vanrednih stavki 2.1.11 Utvrđivanje da li je neka stavka vanredna razmatra se u

kontekstu poslovnog okruženja entiteta i nivoa vlade u okviru koje posluje. Rasuđivanje je potrebno u svakom slučaju.

2.1.12 Primjeri gotovinskih tokova vezanih za događaje ili transakcije koji mogu, ali i ne moraju, rezultirati vanrednim stavkama za neke entitete javnog sektora ili nivoa vlade su sljedeći:

(a) kratkoročni gotovinski tokovi vezani za pružanje usluga izbjeglicama, kada se potreba za takvim uslugama nije predvidjela na početku perioda i koja je izvan redovnih aktivnosti entiteta i van kontrole entiteta. Ukoliko su takve usluge predvidive ili se dešavaju u više izvještajnih one se neće generalno klasifikovati kao vanredne; i

(b) gotovinski tokovi vezani za pružanje usluga nakon prirodne ili ljudski izazvane katastrofe, na primjer pružanje skloništa ljudima nakon zemljotresa. Zemljotres se kvalifikuje kao vanredni događaj ukoliko je određene jačine, koja se obično ne očekuje u geografskoj oblasti u kojoj se zemljotres desio, ili u geografskoj oblasti vezanoj za entitet, a pružatog entiteta. Kada je entitet zaduženj za pružanje pomoći onima pogođenim prirodnim nepogodama, trošak vezan za ovu aktivnost obično ne zadovoljavaju definiciju vanredne stavke.

2.1.13 Uspostavljanje aktivnosti je primjer događaja koji obično ne bi bio vanredan za pojedinačni javni sektor ili cjelokupnu vladu koja obuhvata taj entitet. Sva tri kriterijuma u okviru definicije vanredne stavke moraju se zadovoljiti prije nego što se stavka klasifikuje kao vanredna. Restrukturiranje se može jasno razlikovati od redovnih aktivnosti entiteta.

59

Ipak, restrukturiranja mogu biti česta na nivou cijele vlade. Još važnije, restrukturiranje je obično pod kontrolom ili uticajem ukupnog vladinog entiteta. Kada je restrukturiranje odredio drugi nivo vlade, ili eksterni regulator ili vlast, onda se može klasifikovati kao spoljašnja kontrola ili uticaj cjelokupnog vladinog entiteta.

2.1.14

Objelodanjivanje prirode i iznosa svake vanredne stavke može se vršiti u izvještaju o gotovinskim primanjima i plaćanjima ili ostalim finansijskim izvještajima, ili napomenama uz finansijske izvještaje. Entitet, takođe, može odlučiti da u izvještaju o gotovinskim primanjima i plaćanjima objelodani samo ukupni iznos vanrednih stavki, a da detalje objelodani u napomenama.

Propisane transakcije

2.1.15 Entitet se podstiče da u napomenama uz finansijske izvještaje objelodani iznos i prirodu gotovinskih tokova i gotovinskih salda nastalih iz transakcija kojima upravlja entitet kao agent u ime drugih, gdje su ti iznosi van kontrole entiteta.

2.1.16 Gotovinski tokovi vezani za transakcije koje kontroliše entitet kao agent u ime drugih, ne moraju prolaziti kroz bankovni račun koji kontroliše izvještajni entitet. U ovim slučajevima, entitet ne može koristiti gotovinu kojom upravlja, za postizanje sopstvenih ciljeva. Ove gotovinske tokove ne kontroliše entitet i stoga se ne prikazuju u totalima u izvještaju o gotovinskim primanjima i plaćanjima ili drugim finansijskim izvještajima. Ipak, preporučuje se objelodanjivanje prirode i iznosa ovih transakcija prema glavnim vrtama, jer se time pružaju korisne informacije o opsegu aktivnosti entiteta i relevantne su za procjenu učinka entiteta.

2.1.17 Kada takva gotovinska primanja i plaćanja prolaze kroz bankovne račune koje kontroliše entitet, onda se tretiraju kao gotovinski tokovi i salda samog entiteta i uključuju se u prikazane totale u izvještaju o gotovinskim primanjima i

plaćanjima. Paragraf 1.3.13(a) prvog dijela ovog standarda, dozvoljava da se takva gotovinska primanja i plaćanja prikazuju na neto osnovi. Paragrafi 2.1.18 do 2.1.22 , niže, pružaju uputstva o gotovinskim primanjima, plaćanjima i saldima koja:

60

(a) mogu biti kontrolisana od strane vlade ili vladinog entiteta i koja će se prikazivati u izvještaju o gotovinskim primanjima i plaćanjima, u skladu sa prvim dijelom ovog standarda; i

(b) kontrolisane transakcije koje neće biti uključene u izvještaj o gotovinskim primanjima i plaćanjima, ili ostalim finansijskim izvještajima koji se mogu pripremati, ali za koje se preporučuje objelodanjivanje.

Naplata poreza

2.1.18 Entiteti javnog sektora mogu kontrolisati gotovinu ili gotovinska primanja i plaćanja u ime vlade ili drugih vlada i vladninih entiteta. Na primjer, može se osnovati vladin poreski sektor (ili agencija za naplatu prihoda) sa sopstvenim bankovnim računom i dodijeljenim alokacijama za finansiranje poslovanja. Poslovanje sektora će uključiti vođenje određenih aspekata poreskog zakona i može uključivatu naplatu poreza u ime vlade.

2.1.19 Poreski sektor može koristiti gotovinu koja mu je dodijeljena i deponovati je na bankovni račun koji kontroliše, kako bi postigao svoje poslovne ciljeve, prema ovlašćenjima i može izuzeti ostale od korištenja te gotovine. U ovim slučajevima, sektor će kontrolisati gotovinu alociranu za sopstvenu upotrebu. Ipak, gotovina koju sektor prikuplja u ime vlade, putem naplate prihoda, obično se deponuje u utvrđeni vladin fond, ili prenosi na bankovni račun vlade kojim upravlja trezor, ili sličan sektor. U ovim okolnostima, naplaćena gotovina se ne može koristiti za postizanje ciljeva poreskog sektora, ili upotrebljavati na drugi način, po nahođenju menadžmenta sektora, bez posebnih alokacija, ili odobrenja vlade, ili relevantnog tijela. Stoga se naplaćena gotovina ne kontroliše od strane poreskog sektora i neće biti dio gotovinskih primanja i plaćanja sektora. Prema odluci vlade, određene naplaćene iznose je moguće alocirati, ili dodijeliti na drugi način na korištenje sektoru. Ipak, vlada odlučuje da li će odobriti gotovinske izdatke sredstava poreskog sektora, a ne naplatu gotovine, koja iziskuje kontrolu.

61

2.1.20 Slične okolnosti mogu se javiti kada jedna vlada, na primjer lokalna vlast, prikuplja gotovinu u ime druge vlade (kao što je nacionalna vlada). U ovim slučajevima, vlada postupa kao agent drugih za naplatu gotovine. Gotovina koja se javlja kao rezultat upravljanja transakcijam se obično neće deponovati na bankovni račun agencije za naplatu i time neće biti dio gotovinskih primanja i plaćanja izvještajnog entiteta.

“Prolazni” gotovinski tokovi 2.1.21 U nekim slučajevima, administrativni aranžmani za

naplatu prihoda koje preduzimaju vlada ili vladin entitet, kao agenti druge strane, mogu deponovati naplaćenu gotovinu na sopstveni račun entiteta, prije nego što je prenesu na krajnjeg primaoca. Gotovinski tokovi nastali kao posledica ovih transakcija se ponekada nazivaju “prolazni” gotovinski tokovi. U ovakvim slučajevima, entitet će:

(a) kontrolisati gotovinu koju prikuplja u svojstvu agenta, obično na kraći period u kome se gotovina deponuje na bankovni račun entiteta, prije prenosa gotovine trećim stranama;

(b) obično imati koristi od kamate na iznose koji su deponovani na kamatonosne račune, prije nego što se iunosiprenesu druge entitete;

(c) imati obavezu transfera naplaćene gotovine trećim stranama, u skladu sa zakonskim propisima, ili administrativnim aranžmanima.

Kada gotovinski prilivi od upravljanih transakcija prolaze bankovni račun koji kontroliše izvještajni entitet, gotovinska primanja, transferi i salda, nastali od postupaka naplate, uključiće se u izvještaj entiteta o gotovinskim primanjima i plaćanjima, u skladu sa paragrafom 1.3.4(a)(i) iz prvog dijela ovog standarda. Paragraf 1.3.13(a) prvog dijela ovog standarda navodi da se gotovinska primanja i plaćanja koja nastaju iz transakcija koje entitet kontroliše u ime drugih strana i koja se priznaju u finansijskim izvještajima, mogu prikazivati na neto osnovi.

62

Transfer plaćanja

2.1.22 U skladu sa ciljevima vlade i zakonodavstvom, ili ostalim nalozima, iznosi koji su alocirani vladinom entitetu (sektor, agencija ili sl.) mogu uključivati iznose koji će se prenijeti trećim stranama, u odnosu na , npr., socijalnu pomoć, starosne ili invalidske penzije, dječije dodatke i ostala socijalna ili društvena plaćanja beneficija. U nekim slučajevima, ovi iznosi će prolaziti kroz bankovni račun koji kontroliše entitet. Kada se ovo dogodi, entitet će priznati gotovinu alociranu za transfer tokom izvještajnog perioda, kao gotovinska primanja, a iznose prenešene tokom izvještajnog perioda, kao gotovinska plaćanja, dok će se iznosi koji se drže na kraju izvještajnog perioda za transfer u budućnosti, kao dio zaključnog gotovinskog salda.

Objelodanjivanje glavnih klasa gotovinskih tokova 2.1.23

Entitet se podstiče da u izvještaju o gotovinskim primanjima i plaćanjima, ili ostalim finansijskim izvještajima i napomenama objelodani:

(a) analizu ukupnih gotovinskih primanja i plaćanja trećih strana, koristeći klasifikaciju na osnovu prirode plaćanja, ili njihove funkcije u okviru entiteta

(b) prihode od pozajmica. Dodatno, iznosi pozajmica se mogu dalje klasifikovati prema vrsti i izvoru.

2.1.24

Sub-klasifikacija koja se preporučuje u paragrafu 2.1.23(a) može se prikazati u izvještaju o gotovinskim primanjima i plaćanjima, u skladu sa zahtjevima iz paragrafa 1.3.12 i 1.3.24 prvog dijela ovog standarda. Kada se usvoji drugačija osnova klasifikacije u izvještaju o gotovinskim primanjima i plaćanjima, preporučuju se dodatna razdvojena objelodanjivanja koja reflektuju preporuke iz gornjeg paragrafa 2.1.23(a), kao posebni izvještaj, ili kao napomena.

2.1.25

Stavke gotovinskog plaćanja i plaćanja trećih strana mogu se dalje klasifikovati, kako bi se istakli troškovi i nadoknade troškova određenih programa, aktivnosti, ili ostalih relevantnih segmenata izvještajnog entiteta. Entitet se podstiče da prikazuje ove informacije najmanje na dva sljedeća načina.

63

2.1.26

Prvi metod se odnosi na prirodu metode plaćanja. Plaćanja se sabiraju u izvještaju o gotovinskim primanima i plaćanjima, prema prirodi plaćanja (npr., za kupovinu materijala, troškove transporta i plate) i ne preraspoređuju se na različite funkcije u okviru entiteta. Primjer klasifikacije na osnovu prirode metoda plaćanja je sljedeći:

Gotovinska plaćanja

Plaćanja trećih strana Plate (X) (X)

Troškovi transporta

(X) (X) Nabavka sredstava

(X) (X) Troškovi pozajmica (X) (X) Ostalo (X) (X) Ukupna plaćanja (X) (X)

2.1.27

Druga metoda, koja se ne naziva funkcionalnom metodom klasifikacije, klasifikuje plaćanja prema programu ili svrsi. Ovo prikazivanje često obezbjeđuje relevantne informacije korisnicima, iako alokacija plaćanja po funkcijama može biti proizvoljna i zahtijevati obimno rasuđivanje. Primjer funkcionalne alokacije je sljedeći:

Gotovinska plaćanja

Plaćanja trećih stranaZdravstvo (X) (X)

Obrazovanje (X) (X) Nabavka sredstava

(X) (X) Troškovi pozajmica

(X) (X) Ostalo (X) (X) Ukupna plaćanja (X) (X)

2.1.28

Prema ovoj metodi, gotovinska plaćanja vezana za glavne funkcije koje preuzima entitet, prikazuju se odvojeno. U ovom primjeru, entitet ima funkcije vezane za pružanje zdravstvenih i obrazovnih usluga. Entitet bi prikazivao linijske stavke gotovinskih plaćanja za svaku od ovih funkcija.

2.1.29

Entititeti koji klasifikuju gotovinska plaćanja prema funkcijama, podstiču se da objelodanjuju dodatne informacije o prirodi plaćanja,

64

uključujući plaćanja za plate i ostale naknade zaposlenih.

2.1.30

Paragraf 1.3.12 prvog dijela ovog standarda, zahtijeva objelodanjivanje ukupnih gotovinskih primanja entiteta sa posebno prikazanom subklasifikacijom ukupnih gotovinskih primanja koristeći osnov klasifikacije koji odgovara poslovima entiteta. Subklasifikacija gotovinskih primanja u odgovarajuće klase, zavisiće od veličine, prirode i funkcije datih iznosa. Uz objelodanjivanje iznosa primanja od pozajmica, mogu biti podesne sljedeće subklasifikacije:

(a) prihodi od poreza (koji se mogu dalje subklasifikovati po vrstama poreza);

(b) prihodi od provizija, kazni i licenci;

(c) prihodi od transakcija razmjene, uključujući prihode od prodaje roba i usluga i provizije korisnicima (kada se ove klasifikuju kao transakcije razmjene); (d) prihodi od grantova, transfera, ili alokacija budžeta (moguće klasifikovanih prema izvoru);

(e) prihodi od kamata i dividendi; i

(f) prihodi od poklona i donacija.

Objelodanjivanja povezanih strana 2.1.31

Entitet se podstiče da u napomenama u finansijskim izvjetajima objelodanjuje informacije koje zahtijeva Međunarodni računovodstveni standard za javni sektor IPSAS 20 Objelodanjivanja povezanih strana. 2.1.3

2 IPSAS 20 Objelodanjivanja povezanih strana u obračunskoj osnovu serije IPSAS-a definiše povezane strane i ostale relevantne propise i zahtijeva objelodanjivanje odnosa povezanih strana kada postoji kontrola, kao i objelodanjivanje određenih informacija o transakcijama povezanih strana, uključujući informacije o aregatnim naknadama ključnog menadžerskog personala.

Objelodanjivanje aktive, pasive i poređenja sa budžetima 2.1.33

Entitet se podstiče da u napomenama uz finansijske izvještaje objelodanjuje::

65

(a) informacije o aktivi i pasivi entiteta; i

(b) poređenje sa budžetima.

2.1.34

Vlada i vladini entiteti, pored gotovine, kontrolišu značajna sredstva koja koriste za postizanje ciljeva vezanih za pružanje usluga. Oni takođe uzimaju pozajmice, kako bi finansirali svoje aktivnosti, ostala dugovanja i obaveze nastale tokom poslovanja i kako bi se obavezali da će u budućnosti trošiti novac za nabavku sredstava kapitala. Negotovinska aktiva i pasiva se neće prikazivati u izvještaju o gotovinskim primanjima i plaćanjima, ili ostalim finansijskim izvještajima koji se mogu pripremati prema gotovinskom računovodstvu. Ipak, vlade vode evidenciju, prate i upravljaju svojim dugovanjima i ostalim obavezama, kao i negotovinskom aktivom. Objelodanjivanje informacija o aktivi i pasivi, troškovima određenih programa i aktivnosti, povećavaju odgovornost i podstiču se ovim standardom.

2.1.35

Entititeti koji vrše takva objelodanjivanja, podstiču se da utvrde aktivu i pasivi prema vrsti, klasifikujući, npr.:

(a) aktivu kao potraživanja, ulaganja, ili postrojenja i opremu; i

(b) obaveze kao plative stavke, pozajmice po vrstai i izvoru i ostale obaveze.

Iako takva objelodanjivanja u početku nisu opsežna, entiteti se podstiču da ih progresivno razvijaju i nadograđuju. Da bi se postigla usaglašenost sa zahtjevima paragrafa 1.3.5 i 1.3.37 prvog dijela ovog standarda, ova objelodanjivanja treba da budu usaglašena sa kvalitativnim karakteristikama finansijskih informacija i da budu jasno opisana i lako razumljiva. Obračunska osnova IPSAS-a, uključujući IPSAS 13 Najamnine, IPSAS 17 Imovina, postrojenja i oprema i IPSAS 19 Rezervisanja, potencijalna pasiva i potencijlna aktiva pružaju korisna uputstva entitetima koji objelodanjuju dodatne informacije o aktivi i pasivi.

Poređenja sa budžetom 2.1.36

Entiteti javnog sektora obično podliježu budžetskim ograničenjima, u obliku alokacija, ili ostalih budžetskih ovlašćenja, koji se mogu uvesti putem odgovarajućih zakona. Jedan od ciljeva finansijskog izvještavanja entiteta javnog sektora je da se prikže da li je gotovina pribavljena i upotrijebljena u skladu sa

66

zakonski usvojenim budžetom. U nekim slučajevima, ovaj zahtjev je predviđen zakonom. Ovaj standard preporučuje objelodanjivanja poređenja stvarnih sa budžetskim iznosima za izvještajni period. Izvještavanje u odnosu na budžet može se prikazati na različite načine, uključujući:

(a) pripremu napomene sa posebnim kolonama za budžetske iznose i stvane iznose. Radi kompletnosti, moguće je uvrstiti kolonu koja prikazuje bilo koja odstupanja od budžeta, ili alokacije.

(b) izvještaj prema pojedinacima zaduženima za pripremu finansijskih izvještaja da budžetski iznosi nisu premašeni. Ukoliko su budžetski iznosi ili alokacije premašeni, ili su isplate vrpene bez alokacija, ili odgovarajućeg vida ovlaštenja, onda je potrebno objelodaniti detalje o tome, u vidu napomene uz relevantnu stavku u finansijskom izvještaju.

Konsolidovani finansijski izvještaji2.1.37

Entitet se podstiče da u napomenama uz finansijske izvještaje objelodanjuje:

(a) odnos vlasničkog interesa u kontrolisanim entitetima, a kada je taj interes u obliku akcija, odnos glasačke moći (samo kada je različit od proporcionalnog vlasničkog interesa); (b) ako je podesno (i) naziv bilo kojeg kontrolisanog entiteta,

u kome kontrolni entitet ima vlasnički interes i/ili 50% ili manje, glasačkog prava, uz objašnjenje postojeće kontrole; i (ii) naziv bilo kog entiteta u mome je vlasnički interes veći od 50%, ali koji nije kontrolisani entitet, uz objašnjen je nepostojanja kontrole; i

(c) u posebnim finansijskim izvještajima kontrolnog entiteta, opis metode korićene za procjenu kontrolisanog entiteta.

67

2.1.38

Kontrolni entitet koji ne prikazuje konsolidovani izvještaj o gotovinskim primanjima i plaćanjima, podstiče se da objelodanjuje razloge neprikazivanja konsolidovanih finansijskih izvještaja, zajedno sa osnovom po kojoj se kontrolisani entiteti vode u posebnim finansijskim izvještajima. Takođe se podstiče da objelodani naziv i glavnu adresu kontrolnog entiteta koji objavljuje konsolidovane finansijske izvještaje.

2.1.39

Paragraf 1.6.20(b) prvog dijela ovog standarda zahtijeva objelodanjivanje razloga za nekonsolidovanje kontrolisanog entiteta. Paragrafi 1.6.7 i 1.6.8 prvog dijela standarda takođe propisuju da kontrolni entitet, koji je u potpunosti u vlasništvu, ili gotovo potpuno u vlasništvu, ne treba da objelodanjuje konsolidovani finansijski izvještaj. U ovom slučaju, podstiče se objelodanjivanje informacija iz paragrafa 2.1.38.

Sticanja ili otuđivanja kontrolisanih entiteta i ostalih poslovnih jedinica

2.1.40

Entitet se podstiče da objelodani i odvojeno prezentuje agregatne gotovnske tokove nastale sticanjem i otuđivanjem kontrolisanih entiteta ili drugih operativnih jedinica.

2.1.41

Entitet se podstiče da u napomenama uz finansijske izvještaje objelodani sticanja i odlaganja kontrolisanih entiteta ili ostalih operativnih jedinica tokom perioda:

(a) ukupna kupovina ili odlaganje (uključujući gotovinu ili ostalu aktivu);

(b) dio kupovine ili odlaganja izvršenih u gotovini; i

(c) iznos gotovine u kontrolisanom entitetu ili operativnoj jedinici koja je stečena ili odložena.

2.1.42

Odvojeno prikazivanje efekata gotovinskog toka sticanja ili odlaganja kontrolisanih entiteta i ostali jedinica, uz odvojeno objelodanjivanje iznosa stečene ili otuđene aktive i pasive, pomažu da se razlikuju gotovinski tokovi od gotovinskih primanja i plaćanja nastalih od drugih aktivnosti entiteta. Kako bi se korisnicima omogućilo da utvrde efekte sticanja i odlaganja, gotovinski tokovi

68

odlaganja se neće odbijati od takvih akvizicija.

2.1.43

Ukupni iznos gotovine plaćene ili primljene od kupovine ili prodaje prikazuje se u izvještaju o gotovinskim primanima i plaćanjima neto gotovine koja je stečena ili otuđena.

2.1.44

Paragraf 2.1.33 podstiče objelodanjivanje aktive i pasive entiteta. Aktiva i pasiva koje ne predstavljaju gotovinu kontrolisanog entiteta ili poslovne jedinice koje su stečene ili otuđene, takođe se mogu odvojeno objelodaniti, zbirno, po svakoj od većih kategorija. U skladu sa zahtjevima paragrafa 1.3.37 prvog dijela standarda, kada s evrše takva objelodanjivanja, aktivu i pasivu treba jasno identifikovati, i objasniti osnovu po kojoj su priznate i odmjerene.

Zajednički poduhvati

2.1.45

Entitet se podstiče da vrši objelodanjivanja o zajedničkim posuhvatima koja su neophodna za fer prezentaciju gotovinskih primanja i plaćanja entiteta tokom perioda i gotovinskih salda na izvještajni datum.

2.1.46

Mnogi entiteti javnog sektora osnivaju zajedničke poduhvate kako bi vršili različite aktivnosti. Priroda ovih aktivnosti kreće se od komercijalnih aktivnosti do pružanja besplatnih društvenih usluga. Uslovi zajedničkog poduhvata određeni su ugovorom ili drugim obavezujućim sporazumom i obično navode početni doprinos svake strane zajedničkog poduhvata , kao i dio prihoda ili ostalih beneficija (ukoliko postoje) i rashoda svakog od učesnika u zajedničkom poduhvatu. Entitieti koji izvještavaju na gotovinskoj osnovi, obično će iskazati: (a) gotovinu utrošenu za sticanje interesa

uzajedničkom poduhvatui za kontinuirano poslovanje zajedničkog poduhvata kao gotovinsaka plaćanja; i (b) gotovinu primljenu od zajedničkog poduhvata kao gotovinska primanja.

Objelodanjivanja o zajedničkim poduhvatima mogu uključivati spisak i opis interesa u značajnim zajedničkim poduhvatima

IPSAS 8 Finansijsko iskazivanje interesa u zajedničkim poduhvatima u faktuarijskoj seriji IPSAS-a pruža uputstva o različitim formama i strukturama zajedničih poduhvata i o potencijalnim dodatnim objelodanjivanjima.

69

Finansijsko izvještavanje u hiperinflatornim privredama

2.1.47

U hiperinflatornim privredama, prikazivanje finansijskih izvještaja u lokalnoj valuti, bez ponovnog iskazivanja, nije od koristi. Novac gubi kupovnu moć takvom brzinom da je poređenje iznosa iz transakcija i ostalih događaja nerelevantno, čak i za usti računovodstveni period.

2.1.48

Ovaj standard neutvrđuje apsolutnu stopu na kojoj se javlja hiperinflacija. Potrebno je procijeniti kada vršiti reiskazivanje finansijskih izvještaja u skladu sa preporukama iz ovog standarda. Na hiperinflaciju ukazuju karakteristike ekonomskog stanja zemlje koja uključuju, ali nisu i ograničena na, sljedeće:

(a) Opšta populacija preferira da svoju imovinu drži u nenovčanoj formi ili u relativno stabilnoj stranoj valuti. Iznosi u lokalnoj valuti se odmah ulažu kako bi se očuvala kupovna moć;

(b) Opšta populacija posmatra novčane iznose u smislu relativno stabilne strane, a ne domaće valute. Cijene mogu biti izražene u toj valuti;

(c) Prodaja i kupovina na kredit vrši se po cijenama koje nadoknađuju očekivani gubitak kupovne moći tokom kreditnog perioda, iako je period kratak;

(d) kamatne stope, plate i cijene su povezane za indeks cijena; i

(e) kumulativna stopa inflacije preko tri godine približava se, ili premašuje, 100%.

Reiskazivanje finansijskih izvještaja 2.1.49

Entitet koji izvještava u valuti hiperinflatorne privrede, podstiče se da: (a) reiskazuje svoj izvještaj o gotovinskim

primanjima i plaćanjima, kao i ostale finansijske izvještaje u pogledu mjerne jedinice na izvještajni datum;

70

(b) reiskaže komparativne informacije za predhodni period, kao i informacije iz ranijih perioda, u pogledu mjernih jedinica važećih na izvještajni datum; i

(c) koriste opšti indeks cijena koji odražava promjene opšte kupovne moći. Poželjno je da svi entiteti koji izvještavaju u valuti iste ekonomije, koriste isti indeks.

2.1.50

Entitet se podstiče da vrši sljedeća objelodanjivanja: (a) činjenice da su izvještaj o gotovinskim

primanjima i plaćanjima, kao i ostali finansijski izvještaji i odgovarajuće brojke za predhodne periode, reiskazani radi promjena opšte kupovne moćiizvještajne valute i iskazani u obliku mjerne jedinice važeće na izvještajni datum; i

(b) utvrđivanje nivoa indeksa cijena na izvještajni datum, kao i kretanje indeksa u tekućem i predhodnom izvještajnom periodu.

2.1.51

Cijene se mijenjaju tokom vremena kao rezultat raznih političkih, ekonomskih i društvenih sila. Specifične sile, kao što su promjene ponude i potražnje, tehnološke promjene, mogu uzrokovati značajan i samostalan porast ili pad cijena. Dodatno, opšte ekonomske sile mogu rezultirati promjenama opšteg nivoa cijena, a time i opšte kupovne moći novca.

2.1.52

U hiperinflatornim ekonomijama, finansijski izvještaji su znatno korisniji ukoliko su izraženi u mjernim jedinicama važećim na izvještajni datum. Shodno ovome, preporučuju se postupci i objelodanjivanja iz paragrafa 2.1.49 i 2.1.50. Preporučuje se prezentacija ovih informacija kao primarnih, a ne kao dodataka uz finansijske izvještaje koji nisu reiskazani. Ne preporučuje se odvojena prezentacija izvještaja o gotovinskim primanjima i plaćanjima i ostalih finansijskih izvještaja ukoliko nisu reiskazani.

2.1.53

Sve stavke o izvještaju o gotovinskim primanjima i plaćanjima biće izražene u mjernim jedinicama važećim na izvještajni datum. Stoga će svi iznosi, uključujući sva plaćanja trećih strana

71

objelodanjena u izvještaju o gotovinskim primanjima i plaćanjima, ili u ostalim finansijskim izvještajima, reiskazati primjenom promjene opšteg indeksa cijena od datuma početnog evidentiranja palćanja i primanja.

2.1.54

Mnogi entiteti javnog sektora u svoje finansijske izvještaje uključuju relevantne budžetske informacije, kako bi se olakšalapoređenja sa budžetom. U ovim slučajevima, standard podstiče reiskazivanje budžetskih informacija, u skladu sa ovim standardom.

Komparativne informacije2.1.55

Za značajna poređenja sa predhodnim periodima, ponovo će se iskazati komparativne informacije za prethodni izvještajni period, primjenom opšteg indeksa cijena, tako da se komparativni finansijski izvještaji prikažu u mjernim jedinicama važećim na kraju izvještajnog perioda.

Konsolidovani finansijski izvještaji

2.1.56

Kontrolni entitet koji izvještava u valuti hiperinflatorne ekonomije, može imati kontrolisane entitete koji, takođe, izvještavaju u valuti hiperinflatorne ekonomije. Za izradu finansijskih izvještaja o gotovinskim primanjima i plaćanjima i ostalih finansijskih izvještaja na konzistentnoj osnovi, potrebno je ponovo iskazati finansijske izvještaje bilo kog kontrolisanog entiteta, primjenog opšteg indeksa cijene zemlje u čijoj se valuti izvještava, prije nego što se ti izvještaji uključe u konsolidovane finansijske izvještaje koje izdaje njen kontrolni entitet. Kada je kontrolni entitet kontrolni entitet, ponovno iskazani finansijski izvještaji se prevode po zaključnom kursu.

2.1.57

Ukoliko su finansijski izvještaji sa različitim izvještajnim datumima konsolidovani, sve stavke, novčane ili nenovčane, treba ponovo iskazati u mjernim jedinicama na datum konsolidovanog finansijskog izvještaja.

Odabir i korištenje opšteg indeksa cijena 2.1.58

Ponovno iskazivanje finansijskih izvještaja u skladu sa pristupom iz ovog standarda, zahtijeva korištenje opšteg indeksa cijena koji reflektuje promjene opšte kupovne moći

72

Poželjno je da svi entiteti koji izvještavaju u valuti iste ekonomije koriste isti indeks.

2.1.59

Objelodanjivanja koja podstiče ovaj standard namjenjena su pojašnjavanju osnove postupanja sa efektima hiperinflacije u finansijskim izvještajima. Takođe su namijenjeni pružanju ostalih informacija potrebnih za razumijevanje te osnove i rezultirajućih iznosa.

2.2 Vladini i ostali entiteti javnog sektora koji namjeravaju da pređu na obračunsko računovodstvo Prezentacija izvještaja o gotovinskim

primanjima i plaćanjima

2.2.1

Entitet koji namjerava da pređe na obračunsko računovodstvo se podstiče da izvještaj o gotovinskim primanjima i plaćanjima prikazuje u formatu koji se zahtijeva Računovodstveni standard 2 za javni sektor Izvještaji o gotovinskom toku.

2.2.2

Standard 2 Izvještaji o gotovinskom toku pruža uputstva za klasifikaciju gotovinskih tokova kao operativnih, finansirajućih i investicionih i uključuje propise za pripremu izvještaja o gotovinskim tokovima koji ove kategorije u izvještaju prikazuju odvojeno. Rezime ključnih aspekata standarda 2 i uputstva za njihovu primjenu kod finansijskog izvještavanja, prema ovom standardu, uključeni su u dodatak 3. Drugi dio ovog standarda podstiče objelodanjivanje informacija uz informacije koje zahtijeva standard 2. Entiteti koji usvoje format standarda 2 za prezentaciju izvještaja o gotovinskim primanjima i plaćanjima, podtiču se da vrše dodatna objelodanjivanja, utvrđena u drugom dijelu ovog standarda.

Opseg konsolidovanih izvještaja – isključenja iz ekonomskog entiteta

2.2.3

Kada entitet usvoji obračunsku osnovu računovodstva, u skladu sa obračunskim standardima IPSAS-a, neće vršiti konsolidaciju entiteta nad kojima ima privremenu kontrolu, jer se kontrolisani entitet stiče i drži isključivo sa namjerom odlaganja u bliskoj budućnosti. Do privremene kontrole može doći kada

73

vlada namjerava da prenese svoj interes u kontrolisanom entitetu na lokalnu upravu.

2.2.4

Prvi dio ovog standarda ne propisuje da se takvi entiteti isključuju iz konsolidovanih finansijskih izvještaja pripremljenih na gotovinskoj osnovi. Ovo je zbog toga što:

(a) se gotovina entiteta koji se kontroliše na privremenoj osnovi, može upotrijebiti u korist ekonomskog entiteta u toku perioda privremene kontrole; i

(b) se potencijalno kompleksne ispravke konsolidacije koje bi bile neophodne prema obračunskoj osnovi, neće javiti prema gotovinskoj osnovi.

2.2.5

Kako bi se ovo izuzeće primijenilo, kontrolni entitet se mora pridržavati zvaničnog plana odlaganja, ili ukidanja kontrole entiteta koji je predmet privremene kontrole. Za primjenu izuzeća na više od jednog izvještajnog perioda, kontrolni entitet mora pokazati kontinuiranu namjeru sa odloži, ili ukune kontrolu nad entitetom koji je predmet privremene kontrole. Entitet se zalaže za odlaganje, ili prestanak kontrole nad drugim entitetom, kada za to ima formalni plan i da nema realnih izgleda za odstupanje od toga plana.

2.2.6

Entitet koji se priprema za prelazak na obračunsku osnovu treba da je upoznat sa razlikom u propisima za konsolidaciju kod obračunske i gotovnske osnove IPSAS-a, i da utvrdi da li je kontrola privremena nad svim kontrolisanim entitetima koji ulaze u konsolidovani izvještaj o primanjima i plaćanjima.

74

DODATAK 2 – Ilustracija određenih objelodanjivanja preporučenih u drugom dijelu standardaOvaj dodatak služi kao primjer. Svrha ovog dodatka je da ilustruje primjenu preporuka i da objasni njihovo značenje.

Izvod iz napomena uz finsijske izvještaje entiteta ABC Propisane transakcije (paragraf 2.1.15) Propisane transakcije uključuju gotovinske tokove nastale iz transakcija koje propisuje entitet kao agent, u ime vlade i pojedinih vladinih tijela. Sva gotovina naplaćena u svojstvu agenta, polaže se u konsolidovani fond prihoda i/ili na račun povjerioca. Ove račune ne kontroliše entitet, i ne može ih koristiti bez posebnog ovlaštenja relevantnog vladinog tijela.

(u hiljadama jedinica valute) Vrsta transakcije 200X

200X-1

Gotovina naplaćena u ime izvršioca/Agencije Naplata poreza X X

Naplata korisničkih usluga X X

X X Gotovina prenijeta na odgovarajuće entitete (X) (X)

- -

Transakcije povezanih strana (paragraf 2.1.31) Glavni menadžment (po defoniciji Računovodstvenih standarda za javni sektor IPSAS 20 Objelodanjivanja povezanih strana) entiteta ABC čini Ministar, članovi upravnog tijela i članovi višeg menadžmenta. Upravno tijelo čine članovi koje je naimenovala Vlada A. Izvršni direktor i šef finansija prisustvuju sastancima upravnog tijela, ali nisu njegovi članovi. Ministra ne plaća entitet ABC. Ukupne plate članova

75

upravnog tijela i broj članova određuju se na osnovu stalnog ekvivalenta ove kategorije:

Ukupne naknade AX miliona Broj osoba AY osoba

Glavni menadžment čini izvršni direktor entiteta, šef finansija i šefovi sektora. Ukupne naknade članova glavnog menadžmenta i broj menadžera utvrđuju se na stalnoj osnovi primanja naknada u okviru ove kategorije:

Ukupna naknada AP milionaBroj osoba AQ osoba

Izvod iz napomena uz finansijske izvještaje Vlade X Aktiva i pasiva (paragraf 2.1.33(a))

Imovina, postrojenja i oprema Vlada je otpočela proces utvrđivanja i procjene glavnih kategorija svoje imovine, postrojenja i opreme. Aktiva se iskazuje po istorijskom trošku ili vrijednosti. Procjene vrši nezavisni profesionalni procjenjivač. Osnove procjene za svaku kategoriju aktive su sljedeće:

Postrojenja i oprema Cijena koštanjaZemljište Tekuća vrijednostZgrade Cijena koštanja ili

tržišna vrijednost

(u hiljadama jedinica valute) 200X

200X-1

Postrojenja i oprema

X X Zemljište i zgrade

Imovina u gradu X X Zgrade po cijeni koštanja X X Zgrade po procjeni X X

X X

76

(Izvod iz napomena uz finansijske izvještaje Vlade X: Aktiva i pasiva (paragraf 2.1.33(a) nastavak) -

Pozajmice

Pozajmice Vlade:

200X

200X-1 (u hljadama jedinica valute)

Saldo na početku godine X X

PRIHOD Domaće komercijalne institucije

X X Offshore komercijalne institucije

X X Banke za razvoj i slične kreditne

agencije X X Ukupne pozajmice X X

OTPLATEDomaće komercijalne institucije

(X) (X) Offshore komercijalne institucije

(X) (X) Banke za razvoj i slične kreditne

agencije (X) (X) Ukupne otplate

(X) (X)

Saldo na kraju godine

X X

77

(Izvod iz napomena uz finansijske izvještaje Vlade X, nastavak) Poređenja sa budžetima (paragraf 2.1.33 (b)) (u hiljadama jedinica valute) Stvarn

oBudžetski neslaganj

aPRIMANJAOporezivanje Porez na dohodak X X X

VAT X X (X) Porez na imovinu X X X Ostali porezi X X (X)

X X X Ugovori o pomoći

Međunarodne agencije

X X - Ostali grantovi i pomoć

X X - X X -

PozajmicePrihod od pozajmica X X (X)

Kapitalni prihodiPrihodi od odlaganja postrojenja

i opreme X X X

Trgovinske aktivnostiPrihodi od trgovinskih

aktivnosti X X X

Ostali prihodi

X X X Ukupni prihodi X X X

PLAĆANJAPoslovanje Plate, zarade i naknade

zaposlenih (X) (X) (X) Zalihe i potrošna roba (X) (X) X

(X) (X) (X) Transferi Granto

Ostali transferi(X) (X) - (X) (X) -

(X) (X) - Investicije

Kupovina/izgradnja postrojenja i opreme (X) (X) (X)

Kupovina finansijskih instrumenata

(X) (X) - (X) (X) (X)

Otplate kredita i kamata Otplata pozajmica (X) (X) - Plaćanja kamate (X) (X) -

(X) (X) - Ostala plaćanja

(X) (X) X Ukupna plaćanja

(X) (X) (X)

NETO PRIMANJA/(PLAĆANJA)

X X X

78

Izvod iz napomena uz finansijske izvještaje entiteta XYZ Kontrolisani entiteti (paragrafi 2.1.37, 2.1.40, i 2.1.41) Entitet XYZ ima moć da upravlja finansijskim i poslovnim politikama, tako da ima koristi od aktivnosti drugih entiteta. Ti entiteti su kontrokisani entiteti. Svi kontrolisani entiteti su uključeni u konsolidovane finansijske izvještaje. (Paragraf 1.6.20(a) u prvom dijelu ovog standarda zahtijeva da se objelodani lista značajnih kontrolisanih entiteta) Kontrola vladinih entiteta nastaje na osnovu statuta ili drugih zakonskih propisa. Kontrola vladinih poslovnih preduzeća nastaje na osnovu statuta i, u slučaju preduzeća C i D, putem vlasničkog interesa. Entitet XYZ zadržava kontrolu nad preduzećem E putem zakonskog ovlaštenja, iako je većina akcija preduzeća E prodat privatnim investitorima.

Preduzeće

Vlasnički interes (%)

Glasačka moć (%)

Preduzeće E

XX XX

Akvizicija kontrolisanih entiteta i poslovnih jedinica

Naziv stečenog preduzeća

Odnos stečenih akcija

%

Kupovina (u hiljadama valutne jedinice

Gotovinski dio kupovine(u

hiljadama valutne jedinice

Dobijena gotovinska salda

(u hiljadama valutne jedinice

)

Preduzeće C

XX X X X Preduzeće D

XX X X X X X X

Otuđenje kontrolisanog entiteta i drugih poslovnih jedinica

Naziv prodatog preduzeća

Odnos prodatih akcija%

Prodaja (u hiljadama valutnih jedinica

Gotovnski dio prodaje (u

hiljadama jedinica valute

Odložena gotovinska salda u hiljadama val. jedinice

Preduzeće F

XX X X X

79

(Izvod iz napomena uz finansijske izvještaje entiteta XYZ, nastavak) Značajni zajednički poduhvati (paragraf 2.1.45)

Output Interes

Naziv zajedničkog poduhvata

Glavna aktivnost

200X %

200X-1 %

Regionalni vodovod Vodosnadbijevanje XX XX Regionalna elektrodistribucija Pružanje korisničkih

usluga XX XX

80

Dodatak 3 – Prezentacija izvještaja o gotovinskim primanjima i plaćanjima u formatu propisanom IPSAS 2 Izvještaj o gotovinskom toku Paragraf 2.2.1 drugog dijela ovog standarda podstiče entitet koji namjerava da pređe na obračunsku osnovu da izvještaj o gotovinskim primanjima i plaćanjima prikazuje u istom formatu, koji se zahtijeva IPSAS 2 Izvještaj o gotovinskom toku. IPSAS 2 primjenjuje entitet koji izvještava na obračunskoj osnovi računovodstva, u skladu sa Računovodstveniom standardima javnog sektora. Ovaj dodatak pruža rezime ključnih aspekata IPSAS 2 i uputstva za njegovu primjenu na finansijsko izvještavanje prema obračunskoj osnovi računovodstva, kao što je propisano u ovom standardu. Entiteti koji namjeravaju da prikažu izvještaj o gotovinskim primanjima i plaćanjima u skladu sa zahtjevima IPSAS 2 treba da se pridržavaju tog standarda. Prezentacija u formatu koji zahtijeva IPSAS 2 Izvještaj o gotovinskim tokovima

1. IPSAS 2 Izvještaj o gotovinskim tokovima zahtijeva da entitet koji priprema i prikazuje finansijske izvještaje prema obračunskoj osnovi računovodstva, pripremi izvještaj o gotovinskom toku koji prikazuje gotovinske tokove tokom perioda, klasefikovane prema poslovim, investicionim i finansijskim aktivnostima, kao što je niže definisano. Definicije

2. Finansijske aktivnosti su aktivnosti koje rezultiraju promjenama veličine i sastava priloženog kapitala i pozajmica entiteta.

Investicione aktivnosti su akvizicija i odlaganje dugoročne aktive i ostalih investicija koje nisu dio gotovinskih ekvivalenata. Poslovne aktivnosti su aktivnosti entiteta koje nisu investicione ili finansijske aktivnosti.

81

Komponente finansijskih izvještaja3. Za prezentaciju izvještaja o gotovinskim primanjima i

plaćanjima u ovakvom formatu, neophodno je klasifikovati gotovinske tokove nastale od jedne transakcije, na različite načine. (Termin izvještaj o gotovinskom toku se koristi u preostalom dijelu ovog dodatka za izvještaj o gotovinskim primanjima i plaćanjima prikazanim u formatu koji zahtijeva IPSAS 2.) Npr., kada gotovinska otplata kredita uključuje i glavnicu, elemenat kamate se može klasifikovati kao poslovna aktivnost, a glavnica kao aktivnost finansiranja. Entitet koji prikazuje informacije u obliku izvještaja o gotovinskom toku, iskazuje svoje gotovinske tokove nastale poslovanjem, ulaganjem i finansiranjem, na način koji najviše odgovara njegovim aktivnostima.

4. Izvještaj o gotovinskom toku će uključivati linijske stavke koje će prikazivati sljedeće iznose:

(a) ukupna primanja od poslovnih aktivnosti;

(b) ukupna plaćanja na poslovne aktivnosti;

(c) neto gotovinski tokovi od poslovnih aktivnosti;

(d) neto gotovinski tokovi od investicionih aktivnosti;

(e) neto gotovinski tokovi od aktivnosti finansiranja;

(f) početna i završna salda gotovine; i

(g) neto povećanja ili smanjenja gotovine.

Dodatne linijske stavke, zaglavlja i sub-totali će se takođe prikazivati u izvještaju, kada je to neophodno za fer predstavljanje gotovinskih tokova entiteta.

5. Entitet će u izvještaju o gotovinskom toku, ili u napomenama, takođe prikazati:

(a) glavne klase bruto gotovinskih primanja i plaćanja nastalih od poslovnih, investicionih ili finansijskih aktivnosti, osim u mjeri u kojoj paragraf 1.3.13 prvog diejla ovog standarda dozvljava izvještavanje na neto osnovi;

82

(b) sub-klasifikacija ukupnih gotovinskih primanja nastalih poslovajem na način koji odgovara poslovanju entiteta; i

(c) analiza plaćanja poslovnih aktivnosti uz upotrebu klasifikacije prema vrsti plaćanja, ili njihovim funkcijama u okviru entiteta.

Odvojena objelodanjivanja plaćanja izvršenih za akvizicije kapitala, kamate i dividendi su, takođe, u skladu sa zahtjevima IPSAS 2.

6. Objelodanjivanje informacija o tome da li je gotovina nastala od poreza, kazni, naknada (poslovne aktivnosti), prodaje poslovnog fonda (investicione aktivnosti) i/ili pozajmica (aktivnosti finansiranja) i da li utrošena radi podmirivanja troškova poslovanja, akvizicije poslovnog fonda (investicione aktivnosti) ili za povlačenje duga (aktivnosti finasiranja) će povećati transparentnost i odgovornost finansijskih izvještaja. Ova objelodanjivanja će takođe olakšati analize i procjene tekućih gotovinskih izvora entiteta i vjerovatne izvore i održivost budućih gotovinskih priliva. Stoga, ovaj standard podstiče sve entitete da objelodane ove informacije u finansijskim izvještajima i/ili odgovarajućim npomenama.

Poslovne aktivnosti7. Iznos neto gotovinskih tokova nastalih iz poslovnih

aktivnosti je ključni pokazatelj mjere finansiranja poslovanja entiteta:

(a) iz poreza (direktno ili indirektno); i

(b) od primaoca roba i usluga koje pruža entitet.

Objelodanjivanje iznosa neto gotovinskih tokova od poslovanja pomaže utvrđivanju mjere u kojoj poslovanje entiteta proizvodi gotovinu koja se može upotrijebiti za otplatu obaveza, plaćanja dividendi/podjele vlasnicima i vršenja novih ulaganja bez oslajanja na eksterne izvore finansiranja. Konsolidovani operatiovni gotovinski tok vlade ukazuje na mjeru u kojoj vlada finansira svoje tekuće aktivnosti iz poreza i provizija. Informacije o posebnim komponentama

83

istorijskih gotovinskih tokova poslovanja, uz ostale informacije, korisne su za prognoziranje budućih gotovinskih tokova poslovanja.

8. Gotovinski tokovi od poslovanja nastaju prvenstveno od glavnih aktivnosti proizvodnje gotovine. Primjeri gotovinskih tokova od poslovanja su:

(a) gotovinska primanja od poreza, dažbine i kazne;

(b) gotovinska primanja od provizija na robu i isluge koje pruža entitet;

(c) gotovinska primanja od grantova, ili transfera i ostalih alokacija ili autorizacija budžeta od strane centralne vlade ili drugih entiteta javnog sektora, uključujući akviziciju poslovnog fonda;

(d) gotovinska primanja od honorar, naknada i provizija;

(e) gotovinska plaćanja ostalim entitetima javnog sektora za finansiranje njihovog poslovanja (ne uključujući kredite ili injekcije kapitala);

(f) gotovinska plaćanja dobavljačima za robu i usluge; (g) gotovinska plaćanja zaposlenima i u ime zaposlenih;

(h) gotovinska primanja i plaćanja osiguravajućeg entiteta javnog sektora za premijume i potraživanja, anuitete i ostale naknade polisa osiguranja; (i) gotovinska plaćanja lokalnih poreza na imovinu ili poreza na dobit, vezano za poslovne aktivnosti; (j) gotovinska primanja i plaćanja od kontakata koji se čuvaju za potrebe poslovanja ili trgovine;

(k) gotovinska primanja i plaćanja od diskontinuiranog poslovanja; i

(l) gotovinska primanja i plaćanja vezana za izmirenje parnica.

9. Entitet može držati hartije od vrijednosti i kredite za potrebe poslovanja ili trgovine, kada su slični zalihama koje se nabavljaju radi ponovne prodaje. Zbog ovoga se gotovinski tokovi nastali od kupovine i prodaje hartija od vrijednosti koje se drže za trgovinu ili poslovanje, klasifikuju kao poslovne aktivnosti. Slično, gotovinski avansi i krediti javnih finansijskih institucija obično se klasifikuju kao poslovne

84

aktivnosti, pošto se odnose na glavnu aktivnost proizvodnje gotovine tog entiteta.

10. U nekim slučajevima, vlade ili ostali entiteti javnog sektora će alocirati ili odobriti sredstva entitetima za finansiranje poslovanja, i ne pravi se jasna razlika kod raspolaganja ovim sredstvima za tekuće aktivnosti, kapitalne poslove i priloženi kapital. Kada entitet nije u mogućnosti da pojedinačno utvrdi alokacije ili odobrenja budžeta kao tekuće aktivnosti, kapitalne poslove (poslovne aktivnosti) i priloženi kapital (investicione aktivnosti), IPSAS 2 objašnjava da entitet treba da klasifikuje alokacije ili odobrenja budžeta kao gotovinske tokove od poslovanja i da ovo objelodani u napomenama uz izvještaj o gotovinskim tokovima.

Investicione aktivnosti11. Odvojene objelodanjivanje gotovinskih tokova nastalih od

investicionih aktivnosti utvrđuju obim gotovinskih odliva za resurse, koji treba da doprinesu budućem pružanju usluga. Primjeri gotovinskih tokova nastalih od investicionih aktivnosti su:

(a) gotovinska plaćanja za dobijanje nekretnina, opreme i postrojenja, nematerijalne i ostale dugoročne aktive. Ova plaćanja uključuju i ona vezana za kapitalizovane troškove izgradnje i nekretnina, postrojenja i opreme;

(b) gotovinska primanja od prodaje nekretnina, postrojenja i opreme;

(c) gotovinska plaćanja za sticanje kapitala ili dužničkih instrumenata drugih entiteta i interesa u zajedničkim poduhvatima (koja nisu plaćanja za one instrumente koji se smatraju gotovinskim ekvivalentima ili onim koji se drže radi poslovanja ili trgovanja);

(d) gotovinska primanja od prodaje kapitala ili dužničkih instrumenata drugih entiteta i interesa u zajedničkim poduhvatima (koja nisu primanja od onih instrumenata koji se smatraju gotovinskim ekvivalentima ili onih koji se drže radi poslovanja ili trgovanja);

85

(e) gotovinski avansi i krediti dati drugim stranama (koji nisu avansi i krediti koje je dala javna institucija);

(f) gotovinska primanja od otplate avansa i kredita datih drugim stranama (koja nisu avansi i krediti javne finansijske institucije);

(g) gotovinska plaćanja za buduće ugovore, forvardse, opcije i swap ugovore kada se ugovori drže za potrebe poslovanja ili trgovine, ili se plaćanja klasifikuju kao aktivnosti finansiranja; i

(h) gotovinska plaćanja od fjučersa, forvarda, opcija i swap ugovora, izuzev kada se ugovori drže za potrebe poslovanja ili trgovanja, ili se primanja klasifikuju kao aktivnosti finansiranja.

Kada je ugovor namjenjen zaštiti utvrđene pozicije, gotovinski tokovi od ugovora klasifikuju se na isti način kao gotovinski tokovi pozicije koja se štiti.

Aktivnosti finansiranja

12. Odvojeno objelodanjivanje gotovinskih tokova nastalih iz aktivnosti finansiranja, korisno je za predviđanje budućih gotovinskih tokova isporučioca kapitala. Primjeri gotovinskih tokova nastalih od aktivnosti finansiranja su:

(a) gotovinski prihodi od izdavanja obveznica, kredita mjenica, hipotela i ostalih kratkoročnih ili dugoročnih pozajmica;

(b) gotovinske otplate pozajmljenih iznosa;

(c) gotovinska plaćanja od strane zakupca za smanjenje neizmirene obaveze vezane za finansijski zakup; i

(d) gotovinska primanja i plaćanja vezana za emisiju i amortizaciju valute.

Kamate i dividende

13. IPSAS 2 zahtijeva inskih tokova od primljenih i plaćenih kamata i dividendi. IPSAS 2 takođe zahtijeva da se takva objelodanjivanja klasifikuju

86

na konzistentan način iz perioda u period, kao poslovne, investicione ili aktivnosti finansiranja.

14. Ukupni iznos plaćene i primljene kamate i dividendi tokom perioda, objelodanjuju se u izvještaju o gotovinskom toku. Plaćena kamata i primljene kamate i dividende, obično se klasifikuju kao operativni gotovinski tokovi javne finansijske institucije. Ipak, ne postoji saglasnost oko kvalifikacije gotovinskih tokova vezanih za kamatu i dividende koje su primljene i plaćene za druge entitete. Plaćene i primljene kamate i dividende mogu se klasifikovati kao operativni gotovinski tokovi. Plaćene i primljene kamate i dividende se, takođe, mogu klasifikovati kao gotovinski tokovi za finasiranje i gotovinski tokovi za investiranje, pošto su to troškovi dobijanja finansijskih resursa ili povraćaja od ulaganja.

Prikazivanje većih kategorija primanja i plaćanja 15. Podklasifikacija primanja zavisi od veličine, prirode i funkcije

uključenih iznosa. U zavisnosti od prirode entiteta, mogu se koristiti sljedeće podklasifikacije:

(a) primanja od poreza (ovo se može dalje klasifikovati po vrstama poreza);

(b) primanja od naknada, kazni i licenciranja;

(c) primanja od transakcija razmjene, uključujući primanaj od prodaje roba i usluga i provizije korisnika (kada se one klasifikuju kao transakcije razmjene);

(d) primanja od grantova, transfera ili budžetskih alokacija (klasifikovana prema izvorima); i

(e) primanja od kamata i dividendi.

16. Vrši se podklasifikacija stavki plaćanja, kako bi se podvukao trošak i nadoknada troškova određenog programa, aktivnosti ili drugog relevantnog segmenta izvještajnog entiteta. Primjeri klasifikacije plaćanja prema prirodi i funkciji navedeni su u prvom dijelu ovog standarda.

87

Dodatak 4 – Kvalitativne karakteristike finansijskog izvještavanja Paragraf 1.3.32 prvog dijela ovog standarda zahtijeva da finansijski izvještaji obezbjeđuju informacije koje ispunjavaju nekoliko kvalitativnih karakteristika. Ovaj dodatak sumira kvalitativne

karakteristikefinansijskog izvještavanja.

Kvalitativne karakteristike su atributi koji čine informacije u finansijskim izvještajima upotrebljivim za korisnike. One se odnose na finansijske izvještaje, bez obzira na računovodstvenu osnovu koja je korišćena za pripremu finansijskih izvještaja. Četri osnovne kvalitativne karakteristike su razumljivost, relevantnost, pouzdanost i uporedivost. Razumljivost

Informacije su razumljive kada se očekuje da će korisnik lako shvatiti značenje tih informacija. U ove svrhe, pretpostavlja se da korisnici dovoljno dobro poznaju aktivnosti entiteta, kao i okruženje u kome entitet posluje, kao i da su voljni analizirati te informacije. Informacije o kompleksnim pitanjima ne treba isključivati iz finansijskih izvještaja, samo na osnovu pretpostavke da će biti teško razumljive određenim korisnicima.

RelevantnostInformacije su relevantne za korisnike ukoliko se mogu koristiti prilikom procjenjivanja prošlih, sadašnjih ili budućih događaja, ili prilikom potvrđivanja, ili ispravki predhodnih evaluacija. Informacije treba da budu blagovremene, kako bi bile relevantne.

Materijalnost

Na relevantnost informacija utiče priroda i materijalnost tih informacija. Informacije se smatraju materijalnim, ako bi njihovo izostavljanje ili pogrešno prikazivanje moglo uticati na odluke korisnika ili procjene koje se vrše na osnovu finansijskih izvještaja. Materijalnost zavisi od prirode ili veličine stavke ili greške u slučaju izostavljanja ili pogrešnog prikazivanja informacija. Stoga, materijalnost predstavlja presjek i nije primarna kvalitativna karakteristika koju informacije moraju posjedovati kako bi korisne.

88

Pouzdanost Pouzdane informacije su oslobođene od grešaka i pristrasnosti, tako da korisnici mogu biti sigurni da vjerodostojno prikazuju ono što treba da prikažu

Vjerodostojno prikazivanje

Da bi informacije vjerodostojno prikazivale transakcije ili ostale događaje, treba da su prikazane u skladu sa sadržinom transakcije i ostalih događaja, a ne samo da prikazuju njihov zakonski oblik.

Sadržina nad formom Da bi informacije vjerodostojno prikazale transakciju i ostale događaje, treba da su predstavljene u skladu sa sadržinom i ekonomskom realnošću, a ne samo u zakonskoj formi. Sadržina transakcije ili ostalih događaja nije uvijek u skladu sa njihovom zakonskom formom.

NeutralnostInformaciej su neutralne ako su nepristrasne. Finansijski izvještaji nisu neutralni, ako su informacije koje sadrže odabrane ili prikazane na način koji može uticati na donošenje odluka kojima bi se postigao predodređeni rezultat ili ishod.

OpreznostOpreznost je uključivanje određene doze opreza kada se odlučuje procjenjivanju potrebnom u uslovima neizvjesnosti, tako da se aktiva i prihod ne iskažu u pretjeranoj mjeri, kao i da se obaveze i troškovi ne prikažu u nedovoljnoj mjeri.

Kompletnost Informacije u finansijskim izvještajima treba da budu kompletne u okviru granica materijalnosti i troška.

Uporedivost

Informacije u finansijskim izvještajima su uporedive kada su korisnici u mogućnosti da utvrde sličnosti i razlike između tih informacija i informacija u drugim izvještajima.

Uporedivost se odnosi na:

Upoređivanja finansijskih izvještaja različitih entiteta; i

89

•

upoređivanja finansijskih izvještaja istog entiteta u različitim vremenskim periodima.

Važna implikacija uporedivosti je da korisnici treba da budu informisani o politikama koje su korišćene u pripremi finansijskih izvještaja, promjenama tih politika i posledicama tih promjena.

Pošto korisnici žele da upoređuju učinak entiteta u vremenskim periodima, važno je da finansijski izvještaji prikazuju odgovarajuće informacije za predhodne periode.

Ograničenja na relevantne i pouzdane informacije Blagovremenost Ako postoji neopravdano kašnjenje u saopštavanju informacija, one mogu izgubiti svoju relevantnost. Da bi se informacije blagovremeno dostavljale, često ih je potrebno prikazati prije nego što se saznaju svi aspekti transakcije, čime se smanjuje pouzdanost. Suprotno ovome, ako se izvještavanje odlaže, sve dok ne postanu poznati svi aspekti, informacije mogu biti veoma pouzdane, ali neće biti upotrebljive za korisnike koji u međuvremenu treba da donose odluke. Za postizanje ravnoteže između relevantnosti i pouzdanosti, najvnije je razmotriti kako da se zadovolje potrebe korisnika vezane za donošenje odluka. Usklađenost dobiti i troška Ravnoteža između dobiti i troška je velika prepreka. Dobit koja proizilazi iz informacija mora premašivati trošak obezbjeđivanja tih informacija. Procjena dobiti i troška je pitanje prosuđivanja. Takođe, troškove ne snose uvijek oni korisnici koji uživaju korist od tih informacija. Zbog ovoga je teško primijeniti provjeru isplativosti za svaki pojedinačni slučaj. Ipak, potrebno je da osobe koje postavljaju standarde, osobe zadužene za pripremu finansijskih izvještaja, kao i korisnici, uzmu u obzir ovo ograničenje.

Usklađenost kvalitativnih karakteristika U praksi je često neohodno usklađivanje kvalitativnih karakteristika. Generalno, cilj je postizanje odgovarajuće ravnoteže karakteristika, kako bi se ispunili ciljevi finansijskih izvještaja. Relativni značaj karakteristika u različitim slučajevima je pitanje profesionalnog rasuđivanja.

90

Dodatak 5 – Uspostavljanje kontrole nad drugim entitetom za potrebe finansijskog izvještavanja 1. Da li određeni entitet kontroliše drugi entitet za potrebe

finansijskog izvještavanja, pitanje je rasuđivanja, na osnovu definicije kontrole iz ovog standarda i posebnih okolnosti pojedinačnih slučajeva. Potrebno je obratiti pažnju na prirodu odnosa između dva entiteta, naročito na dva elementa definicije kontrole iz ovog standarda. To su elemenat moći (moć upravljanja finansijskim i operativnim politikama drugog entiteta) i elemenata koristi (koji predstavlja obavezu kontrolnog entiteta da ima koristi od aktivnosti drugog entiteta).

2. Za potrebe uspostavljanja kontrole, kontrolni entitet treba da ima koristi od aktivnosti drugog entiteta. Na primjer, entitet može imati koristi od aktivnosti drugog entiteta u pogledu distribucije viškova (kao što su dividende) i izložen je riziku potencijalnog gubitka. U drugim slučajevima, entitet ne mora imati finansijske koristi od drugog entiteta, ali može imati koristi od svoje sposobnosti usmjeravanja drugog entiteta kako bi zajedno sa tim entitetom postigao svoj cilj. Takođe može biti moguće da entitet iam i finansijske i nefinansijske koristi od aktivnosti drugog entiteta. Na primjer preduzeće u državnom vlasništvu može isplaćivati dividende kontrolisanom entitetu i omogućiti mu da ostvari neke od svojih ciljeva socijalne politike.

Kontrola u svrhe finansijskog izvještavanja 3. Za potrebe finansijskog izvještavanja, kontrola obuhvata

moć entiteta da upravlja finansijskim i operativnim politikama drugog entiteta i nije neophodno da entitet ima većinsko vlasništvo u drugom entitetu. Moć kontole mora biti direktno primjenljiva, t.j. entitet mora posjedovati moć povjerenu od strane zakonodavstva ili nekog zvaničnog sporazuma. Moć kontrole nije odmah primjenljiva ukoliko je potrebna izmjena zakona ili sporazuma da bi se kontrola mogla sprovoditi. Ovo treba razdvojiti od činjenice da postojanje

91

moći kontrolisanja drugog entiteta ne zavisi od vjerovatnoće ili izgleda da će se ta moć sprovoditi.

4. Slično ovome, postojanje kontrole ne zahtijeva odgovornost za menadžment (ili učešće u menadžmentu) u svakodnevnom poslovanju. U mnogim slučajevima, entitet može sprovoditi kontrolu nad drugim entitetom samo onda kada dođe do kršenja ili raskida ugovora između kontrolnog entiteta i njenog kontrolisanog entiteta.

5. Na primjer, vladin sektor može imati vlasnički interes u željeznici koja posluje kao preduzeće u državnom vlasništvu. Željeznica može autonomno da posluje, ali do kapitala dolazi putem značajnih pozajmica koje garantuje vlada. Željeznica nije isplaćivala dividende vladi u poslednjih nekoliko godina. Vlada ima moć postavljanja i smjenjivanja većine članova upravnog odbora željeznice. Vlada do sada nije ostvarivala pravo da imenuje ili smjenjuje članove upravnog odbora, zbog predhodne osjetljivosti ovog pitanja, kada se predhodna vlada uključila u poslovanje željezničke mreže. U ovom primjeru postoji mogućnost direktne kontrole, ali zbog postojećih odnosa između kontrolnog i kontrolisanog entiteta, nije bilo događaja koji bi omogućio kontrolnom entitetu da primijeni svoje moći nad kontrolisanim entitetom. Prema tome, kontrola postoji, jer je moć kontrole dovoljna, iako je kontrolni entitet odlučio da je ne sprovodi.

6. Postojanje odvojenih zakonskih prava samo po sebi ne isključuje entitet iz kontrole od strane drugog entiteta. Na primjer, Zavod za statistiku, obično ima ustavna prava da radi nezavisno od vlade. To znači da Zavod za statistiku ima moć da dobije informacija i da prikaže svoje zaključke bez pomoći vlade ili nekog drugog tijela. Postojanje kontrole ne zahtijeva da entitet ima zaduženja za svakodnevno poslovanje drugog entiteta, ili načina na koji entitet obavlja profesionalna zaduženja.

7. Moć jednog entiteta da upravlja odlukama vezanim za finansijske i operativne politike drugog entiteta, je sama po sebi nedovoljna da bi se obezbijedilo postojanje kontrole, kao što je definisano u ovom standardu. Kontrolni entitet treba da je sposoban da

92

upravlja odlučivanjem, na način koji će omogućiti dobit od njegovih aktivosti, npr. tako što će omogućiti drugom entitetu da posluje kao dio ekonomskog entiteta u postizanju svojih ciljeva. Ovim će se iz definicija “kontrolnog entiteta” i “kontrolisanog entiteta” isključiti veze koje se ne odnose na likvidatora i entiteta koji je u postupku likvidacije, a obično isključuje vezu između kreditora i zajmoprimca. Slično ovome, povjerilac čija veza sa trustom ne prelazi redovna zaduženja povjerioca nije pod kontrolom trusta, sa aspekta ovog standarda.

Regulatorna i kupovna moć 8. Vlada i vladini entiteti imaju moć upravljanja ponašanjem

mnogih entiteta, time što koriste njihove suverena ili zakonska prava. Regulatorne i kupovne moći ne čine kontrolu za izvještajne svrhe. Kako bi se obezbijedilo da finansijski izvještaji entiteta javnog sektora uključuju samo one resurse (gotovina, uključujući gotovinske ekvivalente) koje kontroliše i od kojih može imati koristi, značenje kontrole u svrhe ovog standarda ne odnosi se na: (a) zakonodavnu moć utvrđivanja regulatornog okvira

na osnov koga entitet posluje i kojim se postavljaju uslovi i sankcioniše poslovanje entiteta. Takva ovlaštenja ne čine kontrolu nad aktiom ovih entiteta od strane entiteta javnog sektora. Na primjer, organi koji kontrolišu zagađenost, mogu zatvoriti entiet koji ne posluje u skladu sa regulativom za zaštitu okoline.

(b)

entitieti koji su ekonomski nezavisni od entiteta javnog sektora. To jest, kada entiet ima diskreciono pravo da odlučuje da li će prihvatiti sredstva, ili sarađivati sa entitetetom javnog sektora, onda takav entitet ima krajnje pravo da upravlja sopstvenim finansijskim ili operativnim politikama i stoga nije pod kontrolom entiteta javnog sektora. Na primjer, vladin sektor može uticati na finansijske i operativne politike entiteta koji koji zavisi od njegovog finansiranja (kao što su dobrotvorne organizacije) ili entitet koji je orjentisan na stvaranje profita

93

od koga je ekonomski zavistan. Shodno ovome, vladin sektor ima određenu moć kao kupac, ali ne upravlja finansijskim i operativnim politikama entiteta.

Utvrđivanje da li postoji kontrola svrhu finansijskog izvještavanja

9. Entiteti javnog sektora mogu oformiti drugi entitet kako bi postigli neke od svojih cijeva. U nekim slučajevima može biti očigledno da je entitet kontrolisan i da je stoga potrebna konsolidacija. U drugim slučajevima to može biti nejasno. Paragrafi 10 i 11 niže, pružaju uputstva za utvrđivanje da li kontrola postoji, za potrebe finansijskog izvještavanja.

10. Prilikom ispitivanja odnosa između dva entiteta, pretpostavlja se da kontrola postoji, kada postoji najmanje jedan od sljedećih odrednica moći, ukoliko nema jasnih dokaza da drugi entitet ima kontrolu.

Uslov moći

(a) Entitet ima, direktno ili indirektno, preko kontrolisanih entiteta, većinu glasačkog interesa u drugom entitetu.

(b) Entitet ima moć, dodijeljenu ili sprovedenu u okviru postojećeg zakonodavstva, da imenuje ili smjenjuje većinu članova upravnog tijela drugog entiteta.

(c) Entitet ima moć da glasa, ili reguliše glasanje na generalnom sastanku drugog entiteta.

(d) Entitet ima moć da odbacuje većinu glasova na sastancima borda direktora ili ekvivalentnog upravnog tijela.

Uslov koristi

(a) Entitet ima moć da razriješi drugi entitet i dobije značajan nivo preostale ekonomske koristi ili da snosi značajne obaveze. Na primjer, uslov koristi može biti ispunjen je entitet zadužen za preostale obaveze drugog entiteta.

94

(b) Entitet ima moć da izvuče raspodijelu aktive iz drugog entiteta i/ili može odgovoran za određene obaveze drugog entiteta.

11. Kada ne postoji jedan ili više uslova navedenih u paragrafu 10, na postojanje kontrole ce ukazivati sljedeci faktori, pojedinacno ili zajedno.

Indikatori moći (a) Entitet ima sposobnost da uloži veto na

poslovanje i budžete kapitala drugog entiteta.

(b) Entitet ima sposobnost da uloži veto, odbije ili izmijeni odluke upravnog tijela drugog entiteta.

(c) Entititet ima sposobnost da odobri zapošljavanje, ponovno zaduživanje i smjenjivanje glavnog personala drugog entiteta.

(d) Mandat drugog entiteta uspostavlja se i ograničava zakonom.

(e) Entitet ima “zlatnu akciju”1 (ili njen ekvivalenat) u drugom entitetu, kojom se dodjeljuje pravo upravljanja finansijskim i operativnim politikama tog drugog entiteta.

Pokazatelji koristi (a) Entitet ima direktno ili indirektno pravo na neto

imovinu/kapital drugog entiteta sa tekucim pravom na pristupa.

(b) Entitet ima pravo na značajan nivo neto aktive/kapitala drugog entiteta u slučaju likvidacije ili distribucije koja ne predstavlja likvidaciju.

(c) Entitet moze usmjeriti drugi entitet na saraduju radi postizanja svojih ciljeva.

(d) Entitet je izložen preostalim obavezama drugog entiteta.

1 “Zlatna akcija” odnosi se na kategoriju akcija koje omogucavaju imaocu odredene moci ili prava koja obicno premasuju ona koja obicno povezuju sa vlasnickim interesom imaoca ili predstavljanjem upravnog tijela.

95

Ne

Da

Da

Da

12. Sljedeći dijagram prikazuje osnovne korake uspostavljanja kontrole nad drugim entitetom. Treba ga tumačiti zajedno sa paragrafima 1 do 11 ovog dodatka.

Uspostavljanje kontrole nad drugim entitetom za potrebe finansijskog izvještavanja

13. Kontrolisani entitet je nekada isključen iz konsolidacije, ako se njegove aktivnosti razlikuju od onih drugog entiteta u okviru ekonomskog entiteta, na primjer, konsolidacija GBE sa preduzećima u sektoru budžeta. Iskljucivanja na ovim osnovama nisu opravdana, jer bi se konsolidacijom tako kontrolisanih entiteta i objelodanjivanjem dodatnih informacija u konsolidovanim finansijskim izvještajima dobile bolje informacije o različitim aktivnostima kontrolisanih entiteta.

Da li entitet ima moć upravljanja finansijskim i

operativnim politikama drugog entiteta?

(Paragraf 3, 10 i 11)

Da li je moć upravljanja finansijskim i operativnim politikama izvodljiva u sadašnjosti? (Paragraf 3 - 5)

Ne

Ne

Entitet kontroliše drugi entitet.

Izgleda da kontrola ne postoji.

Da li entitet ima koristi od aktivnosti drugog entiteta? (Paragraf 2, 10 i 11)