„psychoanaliza jako narzędzie leczenia”

40
Psychoanaliza Psychoanaliza jako narzędzie jako narzędzie leczenia” leczenia” Jarosław Gliszczyński – Jarosław Gliszczyński – wykład 2 wykład 2

Upload: liluye

Post on 16-Mar-2016

77 views

Category:

Documents


3 download

DESCRIPTION

„Psychoanaliza jako narzędzie leczenia”. Jarosław Gliszczyński – wykład 2. Technika swobodnych skojarzeń -reguła podstawowa. - PowerPoint PPT Presentation

TRANSCRIPT

Page 1: „Psychoanaliza jako narzędzie leczenia”

„„Psychoanaliza jako Psychoanaliza jako narzędzie leczenia”narzędzie leczenia”

Jarosław Gliszczyński – wykład Jarosław Gliszczyński – wykład 22

Page 2: „Psychoanaliza jako narzędzie leczenia”

Technika swobodnych Technika swobodnych skojarzeńskojarzeń

-reguła podstawowa-reguła podstawowa Reguła podstawowa Reguła podstawowa ustanawia ustanawia

strukturę sytuacji strukturę sytuacji psychoanalitycznej: pacjent jest psychoanalitycznej: pacjent jest proszony o mówienie tego co myśli i proszony o mówienie tego co myśli i czuje, nie wybierając, ani nie czuje, nie wybierając, ani nie pomijając niczego co mu przychodzi pomijając niczego co mu przychodzi do głowy, nawet jeśli wyda mu się to do głowy, nawet jeśli wyda mu się to nieprzyjemne, niestosowne czy nieprzyjemne, niestosowne czy wstydliwe lub nieważne.wstydliwe lub nieważne.

Page 3: „Psychoanaliza jako narzędzie leczenia”

Freud wprowadzał ją następująco: „To o czym Pan będzie mówił, Freud wprowadzał ją następująco: „To o czym Pan będzie mówił, różni się od zwykłej konwersacji. Zazwyczaj człowiek usiłuje w różni się od zwykłej konwersacji. Zazwyczaj człowiek usiłuje w swoich wypowiedziach, zgodnie z oczekiwaniami trzymać się swoich wypowiedziach, zgodnie z oczekiwaniami trzymać się wątku i pomijać wszystkie nagłe lub uboczne myśli, aby nie wątku i pomijać wszystkie nagłe lub uboczne myśli, aby nie odbiegać od tematu rozmowy. Lecz podczas posiedzenia będzie odbiegać od tematu rozmowy. Lecz podczas posiedzenia będzie się Pan zachowywał inaczej. W miarę poruszania pewnych spraw się Pan zachowywał inaczej. W miarę poruszania pewnych spraw zazwyczaj pojawiają się różne myśli, które pragnąłby Pan zazwyczaj pojawiają się różne myśli, które pragnąłby Pan przemilczeć z obawy przed krytyką lub brakiem akceptacji. Mówi przemilczeć z obawy przed krytyką lub brakiem akceptacji. Mówi Pan sobie, że to lub tamto jest niestosowne, coś innego Pan sobie, że to lub tamto jest niestosowne, coś innego nieważne lub bez znaczenia i że nie godzi się o tym wspominać. nieważne lub bez znaczenia i że nie godzi się o tym wspominać. Proszę nie pozwalać takim krytycznym zarzutom zwyciężyć, lecz Proszę nie pozwalać takim krytycznym zarzutom zwyciężyć, lecz na przekór wszystkim wypowiedzieć daną myśl właśnie dlatego, na przekór wszystkim wypowiedzieć daną myśl właśnie dlatego, że odczuwa Pan wobec niej awersję. Należy więc mówić że odczuwa Pan wobec niej awersję. Należy więc mówić wszystko, co przychodzi Panu do głowy. Niech Pan sobie wszystko, co przychodzi Panu do głowy. Niech Pan sobie wyobrazi, że podczas podróży, siedząc przy oknie w przedziale wyobrazi, że podczas podróży, siedząc przy oknie w przedziale pociągu, ma Pan opisać komuś, kto zajął miejsce przy drzwiach, pociągu, ma Pan opisać komuś, kto zajął miejsce przy drzwiach, co Pan widzi. Na koniec proszę pamiętać, że przyrzekł Pan co Pan widzi. Na koniec proszę pamiętać, że przyrzekł Pan absolutną szczerość i nie będzie pomijać niczego, co z tego czy absolutną szczerość i nie będzie pomijać niczego, co z tego czy innego względu nie jest przyjemne do opowiedzenia”innego względu nie jest przyjemne do opowiedzenia”

Page 4: „Psychoanaliza jako narzędzie leczenia”

Technika swobodnych skojarzeń Technika swobodnych skojarzeń należy należy do technik projekcyjnych.do technik projekcyjnych.

Poprzez te techniki pobudzamy:Poprzez te techniki pobudzamy: 1/ dynamiczne elementy osobowości 1/ dynamiczne elementy osobowości

(pragnienia, fantazje, potrzeby)(pragnienia, fantazje, potrzeby) 2/ elementy strukturalne (sposoby 2/ elementy strukturalne (sposoby

myślenia, taktyki obronne)myślenia, taktyki obronne)W psychoanalizie mamy do czynienia z W psychoanalizie mamy do czynienia z

daleko idącą synchronizacją teorii i techniki.daleko idącą synchronizacją teorii i techniki.

Page 5: „Psychoanaliza jako narzędzie leczenia”

Reguły psychoanalityczne i Reguły psychoanalityczne i postawa psychoanalitycznapostawa psychoanalityczna

Dwa aspekty roli psychoanalityka:Dwa aspekty roli psychoanalityka: 1/ 1/ czynnyczynny – interpretacje (interwencje) – interpretacje (interwencje) 2/ 2/ biernybierny – te aspekty tworzą bazę dla – te aspekty tworzą bazę dla

terapii i dla interwencji czynnychterapii i dla interwencji czynnych Podstawą jest Podstawą jest związek terapeutycznyzwiązek terapeutyczny

(relacja). Ze strony terapeuty (relacja). Ze strony terapeuty postawa postawa analityczna.analityczna.

Cechuje ją :Cechuje ją : 1/ 1/ równomiernie rozłożona uwagarównomiernie rozłożona uwaga 2/ 2/ neutralność uczuciowaneutralność uczuciowa 3/ 3/ rezygnacja z ambicjirezygnacja z ambicji

Page 6: „Psychoanaliza jako narzędzie leczenia”

Elementy struktury terapii Elementy struktury terapii psychoanalitycznej psychoanalitycznej

kontraktkontrakt częstotliwośćczęstotliwość odpłatnośćodpłatność „ „zamknięte forum” zamknięte forum” (dyskrecja)(dyskrecja) wstrzemięźliwośćwstrzemięźliwość pozycja leżącapozycja leżąca „ „bezczasowość leczenia” bezczasowość leczenia” (brak (brak

gwarancji efektów)gwarancji efektów) podstawowa reguła podstawowa reguła

psychoanalitycznapsychoanalityczna

Page 7: „Psychoanaliza jako narzędzie leczenia”

Sytuacja psychoanalityczna jest Sytuacja psychoanalityczna jest „„zaproszeniem dozaproszeniem do regresji”. regresji”.

Różne formy psychoterapii można podzielić Różne formy psychoterapii można podzielić na:na:

1/ pobudzające do regresji1/ pobudzające do regresji 2/ hamujące regresję2/ hamujące regresję 3/ pośrednie – dozowanie regresji w 3/ pośrednie – dozowanie regresji w

zależności od patologii i etapu terapii.zależności od patologii i etapu terapii. Na bazie regresji rozwija się Na bazie regresji rozwija się przeniesienie.przeniesienie.

Page 8: „Psychoanaliza jako narzędzie leczenia”

PrzeniesieniePrzeniesienie PrzeniesieniePrzeniesienie polega na przemieszczeniu polega na przemieszczeniu

postaw emocjonalnych, reprezentacji postaw emocjonalnych, reprezentacji psychicznych z jednej sytuacji do drugiej. psychicznych z jednej sytuacji do drugiej.

Przeniesienie przestaje być tylko oporem gdy Przeniesienie przestaje być tylko oporem gdy jest względna równowaga pomiędzy jest względna równowaga pomiędzy powtarzaniem w aktualnym przeżyciu a powtarzaniem w aktualnym przeżyciu a zdolnością lub gotowością pacjenta do zdolnością lub gotowością pacjenta do zastępowania a przynajmniej relatywizowania zastępowania a przynajmniej relatywizowania przeniesień przy pomocy wspomnień.przeniesień przy pomocy wspomnień.

W pracy nad przeniesieniem dociera się do W pracy nad przeniesieniem dociera się do „ korzeni wzorca”.„ korzeni wzorca”.

Page 9: „Psychoanaliza jako narzędzie leczenia”

Nerwica przeniesieniowaNerwica przeniesieniowa

W procesie przeniesienia rozwija się W procesie przeniesienia rozwija się nerwica przeniesieniowa nerwica przeniesieniowa – jest to – jest to twór sztuczny powstały w czasie twór sztuczny powstały w czasie leczenia. Infantylny wzorzec pojawia leczenia. Infantylny wzorzec pojawia się w terapii jako dziejący się „tu i się w terapii jako dziejący się „tu i teraz”. Pacjent nie zachowuje się jak teraz”. Pacjent nie zachowuje się jak dziecko, on „jest dzieckiem”.dziecko, on „jest dzieckiem”.

Page 10: „Psychoanaliza jako narzędzie leczenia”

Freud – „Przezwyciężamy Freud – „Przezwyciężamy przeniesienie, wykazując choremu, że przeniesienie, wykazując choremu, że jego uczucia nie pochodzą z aktualnej jego uczucia nie pochodzą z aktualnej sytuacji i nie dotyczą osoby lekarza, sytuacji i nie dotyczą osoby lekarza, lecz powtarzają coś, co przydarzyło lecz powtarzają coś, co przydarzyło mu się już wcześniej”...”zmuszamy mu się już wcześniej”...”zmuszamy pacjenta do zamiany powtórzenia w pacjenta do zamiany powtórzenia w przypomnienie”.przypomnienie”.

Page 11: „Psychoanaliza jako narzędzie leczenia”

Triada Freuda Triada Freuda

1/ 1/ PrzypominaniePrzypominanie

2/ Powtarzanie2/ Powtarzanie

3/ Przepracowanie3/ Przepracowanie

Page 12: „Psychoanaliza jako narzędzie leczenia”

PRZECIWPRZENIESIENIEPRZECIWPRZENIESIENIE

Można je rozumieć w dwóch Można je rozumieć w dwóch znaczeniach znaczeniach

1/ Wszystko to co w osobowości 1/ Wszystko to co w osobowości analityka mogłoby wpłynąć na analityka mogłoby wpłynąć na przebieg leczeniaprzebieg leczenia

2/ Nieświadome procesy jakie 2/ Nieświadome procesy jakie przeniesienie pacjenta wywołuje w przeniesienie pacjenta wywołuje w analitykuanalityku

Page 13: „Psychoanaliza jako narzędzie leczenia”

Do przeciwprzeniesienia można podchodzić Do przeciwprzeniesienia można podchodzić 1/ w sposób redukujący to zjawisko do 1/ w sposób redukujący to zjawisko do przeszkody w tym aby sytuacja przeszkody w tym aby sytuacja psychoanalityczna była strukturowana psychoanalityczna była strukturowana jedynie przez przeniesienie pacjentajedynie przez przeniesienie pacjenta

2/ taki, aby czynić kontrolowany użytek z 2/ taki, aby czynić kontrolowany użytek z przeciwiprzeniesienia jako instrumentu przeciwiprzeniesienia jako instrumentu dotarcia do nieświadomości pacjentadotarcia do nieświadomości pacjenta

3/ aby używać go do tworzenia interpretacji 3/ aby używać go do tworzenia interpretacji – kierować się własnymi reakcjami – kierować się własnymi reakcjami przeciwprzeniesieniowymi, utożsamianymi przeciwprzeniesieniowymi, utożsamianymi często z własnymi uczuciami.często z własnymi uczuciami.

Page 14: „Psychoanaliza jako narzędzie leczenia”

Przeciwprzeniesienie może być rozumiane Przeciwprzeniesienie może być rozumiane jako jako „wytwór pacjenta” „wytwór pacjenta” poprzez mechanizm poprzez mechanizm identyfikacji projekcyjnej identyfikacji projekcyjnej (Melania Klein)(Melania Klein)

W identyfikacji projekcyjnej część self i W identyfikacji projekcyjnej część self i obiektów wewnętrznych ulega obiektów wewnętrznych ulega odszczepieniu i wyprojektowaniu na obiekt odszczepieniu i wyprojektowaniu na obiekt zewnętrzny, który zostaje utożsamiony z zewnętrzny, który zostaje utożsamiony z odszczepioną częścią, a równocześnie odszczepioną częścią, a równocześnie zostaje przez tę część zawłaszczony i zostaje przez tę część zawłaszczony i kontrolowany.kontrolowany.

Page 15: „Psychoanaliza jako narzędzie leczenia”

Rozumienie przeciwprzeniesienia Rozumienie przeciwprzeniesienia jako uzupełnienia przeniesienia wiąże jako uzupełnienia przeniesienia wiąże się z rozumieniem układu pacjent-się z rozumieniem układu pacjent-terapeuta jako relacji społecznej (z terapeuta jako relacji społecznej (z wzajemnym oddziaływaniem). W wzajemnym oddziaływaniem). W takim ujęciu przeciwprzeniesienie takim ujęciu przeciwprzeniesienie jest nieodzowną częścią relacji jest nieodzowną częścią relacji terapeutycznej.terapeutycznej.

Page 16: „Psychoanaliza jako narzędzie leczenia”

OPÓROPÓR

Opór rodzi się z potrzeby Opór rodzi się z potrzeby unikania przykrości. Jest unikania przykrości. Jest zewnętrznym wyrazem zewnętrznym wyrazem funkcjonowania mechanizmów funkcjonowania mechanizmów obronnych. obronnych. WyjaśnienieWyjaśnienie natury natury oporu jest więc oporu jest więc równoznaczne ze równoznaczne ze zrozumieniem nerwicyzrozumieniem nerwicy..

Page 17: „Psychoanaliza jako narzędzie leczenia”

Źródła oporu Źródła oporu 1/ Charakter – 1/ Charakter – opór charakteru.opór charakteru. 2/ Przeniesienie – głównie przeniesienie 2/ Przeniesienie – głównie przeniesienie

negatywne i mocno naerotyzowane . negatywne i mocno naerotyzowane . Wariantem tego typu oporu są zachowania Wariantem tego typu oporu są zachowania typu „typu „acting out”. acting out”.

3/ Wtórny zysk z choroby3/ Wtórny zysk z choroby 4/ Super-ego – 4/ Super-ego – opór super-ego opór super-ego (przyjmuje (przyjmuje

głównie postać poczucia winy i potrzeby głównie postać poczucia winy i potrzeby kary.kary.

5/ Świadome formy oporu.5/ Świadome formy oporu.

Page 18: „Psychoanaliza jako narzędzie leczenia”

To co przeciwstawia się oporowi i na To co przeciwstawia się oporowi i na co możemy liczyć po stronie pacjenta co możemy liczyć po stronie pacjenta to:to:

1/ Świadoma, racjonalna część ego1/ Świadoma, racjonalna część ego 2/ Wyparte impulsy dążące do 2/ Wyparte impulsy dążące do

rozładowaniarozładowania 3/ Pozytywne przeniesienie3/ Pozytywne przeniesienie 4/ Super-ego4/ Super-ego

Page 19: „Psychoanaliza jako narzędzie leczenia”

CZYNNIKI LECZĄCE, CZYNNIKI LECZĄCE, INTERPRETACJEINTERPRETACJE

Gratyfikacja i wgląd Gratyfikacja i wgląd to dwie to dwie przeciwstawne zasady oddziaływania.przeciwstawne zasady oddziaływania.

Wgląd – Wgląd – oznacza, że dotychczas oznacza, że dotychczas ukryty materiał psychiczny staje się ukryty materiał psychiczny staje się dostępny świadomości. Zawiera dostępny świadomości. Zawiera element poznawczy, ale musi to być element poznawczy, ale musi to być wiedza uznana przez pacjenta za wiedza uznana przez pacjenta za własną. Powinien też zawierać własną. Powinien też zawierać element „przeżywany” polegający na element „przeżywany” polegający na konkretnym doświadczaniu czegoś.konkretnym doświadczaniu czegoś.

Page 20: „Psychoanaliza jako narzędzie leczenia”

Przepracowanie i katharsisPrzepracowanie i katharsis Przepracowanie – Przepracowanie – to proces poszerzania i to proces poszerzania i

utrwalania wglądu.utrwalania wglądu. Inny czynnik leczący to Inny czynnik leczący to katharsis – katharsis –

wywołanie i odreagowanie tłumionych wywołanie i odreagowanie tłumionych napięć emocjonalnych.napięć emocjonalnych.

Dodatkowe czynniki prowadzące do zmiany Dodatkowe czynniki prowadzące do zmiany są: są:

-spowodowane osobą terapeuty jako -spowodowane osobą terapeuty jako modelem (utożsamianie się)modelem (utożsamianie się)

-oparte na -oparte na korektywnym doświadczeniu korektywnym doświadczeniu emocjonalnymemocjonalnym

Page 21: „Psychoanaliza jako narzędzie leczenia”

InterpretacjeInterpretacje Interpretacje Interpretacje to każdy przejaw komunikacji analityka to każdy przejaw komunikacji analityka

z pacjentem służący uświadomieniu mu elementów z pacjentem służący uświadomieniu mu elementów nieświadomych danego procesu psychicznego.nieświadomych danego procesu psychicznego.

Interpretowane mogą być zarówno reprezentacje Interpretowane mogą być zarówno reprezentacje symboliczne, jak i charakter, zachowanie.symboliczne, jak i charakter, zachowanie.

Interpretując materiał poruszamy się w czterech Interpretując materiał poruszamy się w czterech układach odniesieniaukładach odniesienia

1/ w sytuacji obecnej1/ w sytuacji obecnej 2/ w sytuacjach dawnych (np. dzieciństwo)2/ w sytuacjach dawnych (np. dzieciństwo) 3/ w terapii w przeniesieniu3/ w terapii w przeniesieniu 4/ poza terapią w przeniesieniu4/ poza terapią w przeniesieniu Interpretuje się po to aby pacjent uświadomił sobie Interpretuje się po to aby pacjent uświadomił sobie

zależności.zależności. Interpretuje się również opór i jego przejawy.Interpretuje się również opór i jego przejawy.

Page 22: „Psychoanaliza jako narzędzie leczenia”

Czas podawania interpretacji Czas podawania interpretacji

1/ Powinien istnieć związek 1/ Powinien istnieć związek terapeutycznyterapeutyczny

2/ Nie należy interpretować 2/ Nie należy interpretować natychmiast gdy coś się dostrzeżenatychmiast gdy coś się dostrzeże

3/ Interpretacja będzie najbardziej 3/ Interpretacja będzie najbardziej skuteczna gdy poziom frustracji skuteczna gdy poziom frustracji pacjenta osiągnął optymalny poziom pacjenta osiągnął optymalny poziom

Page 23: „Psychoanaliza jako narzędzie leczenia”

Kolejność podawania interpretacji Kolejność podawania interpretacji

1/ Najpierw od tego przy czym pacjent 1/ Najpierw od tego przy czym pacjent jest aktualniejest aktualnie

2/ Opór należy interpretować przed 2/ Opór należy interpretować przed elementami neurotycznego wzorca elementami neurotycznego wzorca (ego przed id)(ego przed id)

3/ Topograficznie interpretacja powinna 3/ Topograficznie interpretacja powinna przebiegać od powierzchni w głąbprzebiegać od powierzchni w głąb

4/ Ekonomicznie – należy skupiać się na 4/ Ekonomicznie – należy skupiać się na centralnym konflikcie popędowym centralnym konflikcie popędowym

Page 24: „Psychoanaliza jako narzędzie leczenia”

Interpretacje powinny być DOZOWANE.Interpretacje powinny być DOZOWANE. Pod względem formalnym powinny być:Pod względem formalnym powinny być: 1/ rzeczowe1/ rzeczowe 2/ proste – w języku codziennym2/ proste – w języku codziennym 3/ specyficzne3/ specyficzne Poprzez interpretacje terapeuta Poprzez interpretacje terapeuta

powinien kontrolować napięcie powinien kontrolować napięcie związane z frustracją.związane z frustracją.

Page 25: „Psychoanaliza jako narzędzie leczenia”

TERAPIE PSYCHODYNAMICZNE TERAPIE PSYCHODYNAMICZNE (podejście psychodynamiczne (podejście psychodynamiczne

To te wszystkie rodzaje psychoterapii (to podejście To te wszystkie rodzaje psychoterapii (to podejście do terapii), które oparte są w głównej mierze na do terapii), które oparte są w głównej mierze na psychoanalitycznych teoriach ( psychologii psychoanalitycznych teoriach ( psychologii psychoanalitycznej)psychoanalitycznej)

Należy do nich oczywiście sama Należy do nich oczywiście sama psychoanaliza.psychoanaliza. - - psychoanaliza z parametramipsychoanaliza z parametrami - - terapia analityczna, lub psychoterapia terapia analityczna, lub psychoterapia

wglądowawglądowa - psychoterapia oparta na związku - psychoterapia oparta na związku

terapeutycznymterapeutycznym - psychoterapia wspierająca (- psychoterapia wspierająca (podtrzymująca)podtrzymująca)

Page 26: „Psychoanaliza jako narzędzie leczenia”

Istnieją duże ograniczenia dotyczące doboru do Istnieją duże ograniczenia dotyczące doboru do psychoanalizy – mają one charakter zarówno psychoanalizy – mają one charakter zarówno terapeutyczny, jak i ekonomiczny.terapeutyczny, jak i ekonomiczny.

Freud uważał, że psychoanalizy nie można Freud uważał, że psychoanalizy nie można stosować wobec pacjentów z psychozami oraz z stosować wobec pacjentów z psychozami oraz z głębszymi zaburzeniami charakteru (dzisiaj głębszymi zaburzeniami charakteru (dzisiaj określilibyśmy ich głównie jako pacjentów z określilibyśmy ich głównie jako pacjentów z pogranicza lub narcystycznych) ze względu na to, pogranicza lub narcystycznych) ze względu na to, że p-ci tacy nie są zdolni do przeniesienia.że p-ci tacy nie są zdolni do przeniesienia.

Tego poglądu nie da się dłużej utrzymać. Tego poglądu nie da się dłużej utrzymać. Pacjenci Pacjenci tacy rozwijają w stosunku do terapeuty tacy rozwijają w stosunku do terapeuty przeniesienie o zasadniczo różnym przeniesienie o zasadniczo różnym charakterze niż pacjenci „nerwicowi”.charakterze niż pacjenci „nerwicowi”.

Page 27: „Psychoanaliza jako narzędzie leczenia”

Podstawowa różnica w Podstawowa różnica w charakterze przeniesienia u charakterze przeniesienia u pacjentów nerwicowych i głębiej pacjentów nerwicowych i głębiej zaburzonych wynika z :zaburzonych wynika z :

1/ różnicy w charakterze 1/ różnicy w charakterze konfliktów wewnątrzpsychicznychkonfliktów wewnątrzpsychicznych

2/ z charakteru obron2/ z charakteru obron

Page 28: „Psychoanaliza jako narzędzie leczenia”

U pacjentów nerwicowych dominują U pacjentów nerwicowych dominują konflikty między funkcjami ego a id lub konflikty między funkcjami ego a id lub super-ego. U pacjentów głębiej super-ego. U pacjentów głębiej zaburzonych dominują rozszczepienia w zaburzonych dominują rozszczepienia w ego i konflikty między jego częściami.ego i konflikty między jego częściami.

Ponadto w nerwicach konflikty są ukryte – Ponadto w nerwicach konflikty są ukryte – w zaburzeniach głębszych często jawne w w zaburzeniach głębszych często jawne w związku z tym sam wgląd w ich charakter związku z tym sam wgląd w ich charakter nie ma większego znaczenia nie ma większego znaczenia terapeutycznego.terapeutycznego.

Page 29: „Psychoanaliza jako narzędzie leczenia”

U pacjentów nerwicowych obrony mają U pacjentów nerwicowych obrony mają charakter dojrzalszy, a u pacjentów głębiej charakter dojrzalszy, a u pacjentów głębiej zaburzonych bardziej pierwotny (niedojrzały) zaburzonych bardziej pierwotny (niedojrzały) – przeważają mech. – przeważają mech. projekcji, introjekcji, projekcji, introjekcji, zaprzeczania, rozszczepienia.zaprzeczania, rozszczepienia. Przeniesienie bardzo często ma charakter Przeniesienie bardzo często ma charakter projekcji i (lub) identyfikacji projekcyjnej. projekcji i (lub) identyfikacji projekcyjnej. Terapeuta często jest „zmuszany” do Terapeuta często jest „zmuszany” do podjęcia roli rodzica lub ulegającego podjęcia roli rodzica lub ulegającego pacjentowi dziecka. Często występuje pacjentowi dziecka. Często występuje tendencja do symbiozy a z drugiej strony do tendencja do symbiozy a z drugiej strony do walki.walki.

Page 30: „Psychoanaliza jako narzędzie leczenia”

W odniesieniu do terapii pacjentów głębiej W odniesieniu do terapii pacjentów głębiej zaburzonych mamy 2 tendencje:zaburzonych mamy 2 tendencje:

1/ Bez odstępstw od reguł klasycznej 1/ Bez odstępstw od reguł klasycznej techniki (M. Klein, Lacan)techniki (M. Klein, Lacan)

2/ 2/ Psychoanaliza z parametrami Psychoanaliza z parametrami (modyfikacjami)(modyfikacjami)

To ostatnie pojecie wprowadzone przez Kurta To ostatnie pojecie wprowadzone przez Kurta R. Eisslera w 1953r. – jest to R. Eisslera w 1953r. – jest to stosunkowo stosunkowo małe odchylenie od klasycznej techniki małe odchylenie od klasycznej techniki psychoanalizy.psychoanalizy.

Page 31: „Psychoanaliza jako narzędzie leczenia”

ParametryParametry Jeśli psychoanaliza klasyczna ma 4 główne cechy:Jeśli psychoanaliza klasyczna ma 4 główne cechy: 1/ neutralną, nieaktywną pozycję psychoanalityka1/ neutralną, nieaktywną pozycję psychoanalityka 2/ stosowanie pełnej, nie wybiórczej analizy 2/ stosowanie pełnej, nie wybiórczej analizy

przeniesieńprzeniesień 3/ regresję (do dzieciństwa)3/ regresję (do dzieciństwa) 4/ używanie tylko interpretacji – nie kierowanie 4/ używanie tylko interpretacji – nie kierowanie

pacjentem,pacjentem, to parametry mogą dotyczyć tylko 3-ch pierwszych to parametry mogą dotyczyć tylko 3-ch pierwszych

aspektów.aspektów. Mogą one polegać na:Mogą one polegać na: - aktywniejszej pozycji analityka- aktywniejszej pozycji analityka - ograniczeniu stopnia regresji- ograniczeniu stopnia regresji - stosowaniu jedynie częściowej analizy przeniesień.- stosowaniu jedynie częściowej analizy przeniesień.

Page 32: „Psychoanaliza jako narzędzie leczenia”

Należy dążyć do Należy dążyć do wyeliminowania wyeliminowania parametrów w parametrów w późniejszych etapach późniejszych etapach procesu psychoanalizy.procesu psychoanalizy.

Page 33: „Psychoanaliza jako narzędzie leczenia”

Otto Kernberg dopuszcza dużą ilość parametrów Otto Kernberg dopuszcza dużą ilość parametrów w analizie głębiej zaburzonych pacjentów, chodzi w analizie głębiej zaburzonych pacjentów, chodzi głównie o wzmocnienie głównie o wzmocnienie egoego pacjenta. pacjenta.

Przykłady to:Przykłady to: - częstsze zajmowanie się aktualną - częstsze zajmowanie się aktualną

rzeczywistością niż przeszłościąrzeczywistością niż przeszłością - zajmowanie się negatywnym przeniesieniem na - zajmowanie się negatywnym przeniesieniem na

analityka, a idealizacją ew. dopiero późniejanalityka, a idealizacją ew. dopiero później - poświęcenie większej ilości czasu na zjawiska - poświęcenie większej ilości czasu na zjawiska

typu typu acting- outacting- out - w początkowym okresie analizy zmniejszenie - w początkowym okresie analizy zmniejszenie

częstotliwości sesji do 1-2 tygodniowoczęstotliwości sesji do 1-2 tygodniowo

Page 34: „Psychoanaliza jako narzędzie leczenia”

Niektórzy psychoanalitycy Niektórzy psychoanalitycy twierdzą, że w początkowych twierdzą, że w początkowych fazach terapii można wzmacniać fazach terapii można wzmacniać ego ego p-ta poprzez wyrażanie p-ta poprzez wyrażanie akceptacji i wzbudzanie akceptacji i wzbudzanie większego poczucia własnej większego poczucia własnej wartości.wartości.

Page 35: „Psychoanaliza jako narzędzie leczenia”

TERAPIA ANALITYCZNA lub TERAPIA ANALITYCZNA lub PSYCHOTERAPIA WGLĄDOWAPSYCHOTERAPIA WGLĄDOWA

(zorientowana psychoanalitycznie)(zorientowana psychoanalitycznie)

Polega na stosowaniu tylko Polega na stosowaniu tylko

wybranych elementów wybranych elementów psychoanalizy. psychoanalizy.

Jest to psychoanaliza z tak dużą Jest to psychoanaliza z tak dużą ilością parametrów, że nie można już ilością parametrów, że nie można już jej tak nazwać.jej tak nazwać.

Page 36: „Psychoanaliza jako narzędzie leczenia”

Głównym czynnikiem leczącym jest wglądGłównym czynnikiem leczącym jest wgląd Koncentruje się co najwyżej na kilku Koncentruje się co najwyżej na kilku

wybranych obszarach czy problemach – na wybranych obszarach czy problemach – na tym co niezbędne jest pacjentowi do tym co niezbędne jest pacjentowi do poradzenia sobie z objawami, czy poradzenia sobie z objawami, czy zaburzeniami.zaburzeniami.

Najczęściej odbywa się 1-3 razy w tygodniu Najczęściej odbywa się 1-3 razy w tygodniu w okresie nawet do kilku lat, ale może też w okresie nawet do kilku lat, ale może też obejmować tylko kilkadziesiąt sesji.obejmować tylko kilkadziesiąt sesji.

Zamiast swobodnych skojarzeń stosuje się Zamiast swobodnych skojarzeń stosuje się głównie dialog terapeutycznygłównie dialog terapeutyczny

Page 37: „Psychoanaliza jako narzędzie leczenia”

Pracuje się również nad przeniesieniem, Pracuje się również nad przeniesieniem, ale nie tylko (a często nawet nie przede ale nie tylko (a często nawet nie przede wszystkim) na terapeutę, ale w dużym wszystkim) na terapeutę, ale w dużym stopniu na inne osoby. stopniu na inne osoby.

Nie dąży się do wytwarzania nerwicy Nie dąży się do wytwarzania nerwicy przeniesieniowej, a raczej w stronę przeniesieniowej, a raczej w stronę związku (przymierza) terapeutycznego.związku (przymierza) terapeutycznego.

Raczej nie prowokuje się regresji, chociaż Raczej nie prowokuje się regresji, chociaż bywają wyjątki – głównie przy pracy z bywają wyjątki – głównie przy pracy z materiałem wyobrażeniowym materiałem wyobrażeniowym

Page 38: „Psychoanaliza jako narzędzie leczenia”

PSYCHOTERAPIA OPARTA NA PSYCHOTERAPIA OPARTA NA ZWIĄZKU TERAPEUTYCZNYM.ZWIĄZKU TERAPEUTYCZNYM.

Stosuje się szczególnie w odniesieniu do Stosuje się szczególnie w odniesieniu do pacjentów młodszych lub głębiej zaburzonych. pacjentów młodszych lub głębiej zaburzonych. Celem jest dojrzewanie pacjenta poprzez Celem jest dojrzewanie pacjenta poprzez „zdrowszy” związek emocjonalny z terapeutą. „zdrowszy” związek emocjonalny z terapeutą. Dzieje się to głównie poprzez:Dzieje się to głównie poprzez:

- identyfikacje- identyfikacje - uczenie się bardziej dojrzałych zachowań.- uczenie się bardziej dojrzałych zachowań. Przeniesienie może – chociaż nie musi – być Przeniesienie może – chociaż nie musi – być

interpretowane.interpretowane. Regresja jest przeciwskazana.Regresja jest przeciwskazana. 1-2 sesje terapeutyczne tygodniowo od kilku 1-2 sesje terapeutyczne tygodniowo od kilku

miesięcy do kilku lat.miesięcy do kilku lat.

Page 39: „Psychoanaliza jako narzędzie leczenia”

PSYCHOTERAPIA PSYCHOTERAPIA WSPIERAJĄCA WSPIERAJĄCA

(PODTRZYMUJĄCA)(PODTRZYMUJĄCA)

Celem jest odzyskanie równowagi, Celem jest odzyskanie równowagi, pomoc w adaptacji (również do zmian pomoc w adaptacji (również do zmian po innych formach psychoterapii).po innych formach psychoterapii).

Terapeuta jest aktywny, czasem Terapeuta jest aktywny, czasem nawet doradzający. Ważne jest nawet doradzający. Ważne jest skupienie się na aktualnych skupienie się na aktualnych wydarzeniach (lub na przyszłości), wydarzeniach (lub na przyszłości), czasem odreagowanie, wzmacnianie czasem odreagowanie, wzmacnianie egoego..

Page 40: „Psychoanaliza jako narzędzie leczenia”

Dziękuję za Dziękuję za uwagęuwagę