นายวงศกร องคะค ามล นกวชาการสาธารณสขช านาญการ

กลมขาวกรองและตอบโตภาวะฉกเฉน

ส านกโรคจากการประกอบอาชพและสงแวดลอม กรมควบคมโรค

การจดการภาวะฉกเฉนทางสาธารณสข (PUBLIC HEALTH EMERGENCY MANAGEMENT: PHEM)

เอกสารประกอบการบรรยายโครงการจดประชมวชาการสาธารณสขครงท 1 “การเฝาระวงภยสขภาพและการจดการภาวะฉกเฉน” วนท 25 มกราคม พ.ศ. 2560 ณ มหาวทยาลยวงษชวลตกล

กรอบเนอหา

การจดการภาวะฉกเฉนของประเทศไทย

การจดการภาวะฉกเฉนทางสาธารณสข

เปาหมายการปฏบตงานและความรวมมอ

การจดการภาวะฉกเฉนในประเทศไทย

พ.ร.บ.ปองกนและบรรเทาสาธารณภย พ.ศ. 2550

แผนการปองกนและบรรเทาสาธารณ-ภยแหงชาต พ.ศ. 2558

สาธารณภย คออะไร? หมายถง อคคภย วาตภย อทกภย ภยแลง โรคระบาดในมนษย โรค

ระบาดสตว โรคระบาดสตวน า การระบาดของศตรพช ตลอดจนภยอนๆ อนมผลกระทบตอสาธารณชน ไมวาเกดจากธรรมชาต มผท าใหเก ดขน อบ ต เหต หรอเหตอนใด ซงกอใหเก ดอนตรายแกช ว ต รางกายของประชาชน หรอความเสยหายแกทรพยสนของประชาชน หรอของรฐ และใหหมายความรวมถงภยทางอากาศ และการกอวนาศกรรมดวย”

(มาตรา 4 พ.ร.บ.ปองกนและบรรเทาสาธารณภย พ.ศ. 2550)

ขอบเขตสาธารณภยตามแผน ปภ.ช.

ทมา: แผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต พ.ศ. 2558

ความเสยหายจากภยพบต (1) ศนยวจยการระบาดวทยาของภยพบต (Centre for Research on the Epidemiology of Disasters :

CRED, UNISDR) รวบรวมสถต 100 ป

ความเสยหายจากภยพบต (2)

สาธารณภยในประเทศไทย

ทมา: แผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต พ.ศ. 2558

หนวยงานทเกยวของ

องคกรเอกชน มลนธ

ทมา: แผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต พ.ศ. 2558

การสนบสนนการปฏบตงานในภาวะฉกเฉน

บทบาทผรบผดชอบตามกฎหมาย Pr

even

tion

+ Pr

epar

edne

ss การสรางระบบประเมนความเสยง

พฒนาศกยภาพ

จดท าแผนและซอมแผน

พฒนาคลงขอมล

ส ารองทรพยากร (คน เงน ของ)

พฒนาระบบเตอนภย Re

spon

se

แจงเตอนภย

ระงบภย

การตงศนยอ านวยการฯ

การคนหาและชวยเหลอผประสบภย/ ทะเบยน

การประสานงาน/ การตดตอสอสาร

การรายงาน/ประชาสมพนธ

การอพยพ/ ตงศนยพกพง

การแพทยฉกเฉน

การรกษาความสงบฯ

Reco

very

ประเมนความเสยหาย และเยยวยา

ฟนฟสขภาพ (กาย/ ใจ)

ยกเลกสถานการณ

จดการ ฟนฟโครงสราง

ทมา: แผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต พ.ศ. 2558

บทบาทกระทรวงสาธารณสข (20.1) จดเตรยมความพรอมสถานพยาบาลทกระดบรวมถงพฒนาบคลากรสาธารณสขและอาสาสมคร (20.2) จดหาและจดเตรยมส ารองทรพยากรทางการแพทยและสาธารณสข รวมถงการพฒนาทมปฏบตการฉกเฉนทางการแพทยในภาวะฉกเฉนในระดบตางๆ ไดแก ทม Mini MERT ทม MERT ทม SRRT เปนตน (20.3) จดใหมและพฒนาระบบสอสารเพอการประสานงานและสงการภายในและภายนอกกระทรวงสาธารณสข (20.4) พฒนาระบบฐานขอมลผเชยวชาญทางการแพทยและสาธารณสข รวมทงเครองมอทางการแพทยและเวชภณฑ (20.5) เปนหนวยงานหลกดานการแพทยและสาธารณสขรบผดชอบในการตอบสนองตอสาธารณภย (20.6) ประสานและสงการหนวยงานสงกดและหนวยงานในก ากบของกระทรวงสาธารณสข (20.7) ประสานการระดมสรรพก าลงและทรพยากรดานการแพทยและสาธารณสขแบบบรณาการ

(20.8) จดใหมการรกษาพยาบาลฉกเฉน (Emergency Care System) (20.9) จดใหมระบบฐานขอมลและความเสยหายทางดานการแพทยและสาธารณสขและการรายงานผลอยางถกตองและรวดเรว (20.10) ก ากบใหมการคงสภาพและประคบประคองระบบบรการ ดานการแพทยและสาธารณสข (20 .11 ) ฟนฟระบบการบรการดานการแพทยและสาธารณสข (20.12) จดใหความรแกประชาชนและชมชนในดานการปองกน การรกษาพยาบาลเบองตน การสขาภบาล และอนามยสงแวดลอมเพอใหสามารถชวยตนเองและผอนได (20.13) พฒนาใหมระบบการพยากรณโรค (Prognosis) และการแจงเตอนภย (Warning system) (20.14) พฒนาวชาการและองคความรดานเฝาระวง ปองกน ควบคมโรค และเผยแพรใหภาคเครอขาย

สาธารณภยทเปนโรคระบาดในประเทศไทย ?

2547

„ ไขหวดนก

2551 - 2552

„ โรคไขหวดใหญสายพนธใหม 2009 (H1N1)

„ โรคไขปวดขอยงลาย

2555

„ ไขเลอดออก (ระบาดตอเนอง)

2556

„ MERS - CoV

2557

„ Ebola

2558

„ MERS

ทมา: แผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต พ.ศ. 2558 และส านกระบาดวทยา

ภาวะฉกเฉนทางสาธารณสข

คมอพฒนาการจดการภาวะฉกเฉนทางสาธารณสข ระบบบญชาการเหตการณ และศนยปฏ บ ต การภาวะฉกเฉ นทางสาธารณสข

นโยบายกระทรวงสาธารณสข ทกจงหวดตองมระบบศนยปฏบตการภาวะฉกเฉนทางสาธารณสข

• “ภาวะฉกเฉนทางสาธารณสข” (Public Health Emergency)

• ถอเปน “สาธารณภย” ท กอใหเกดอนตรายตอชว ต สรางความเสยหายแกทรพยสนของประชาชน และเกดผลกระทบกบสงแวดลอม “ภาวะฉกเฉนทางสาธารณสข” จงหมายถง เหตการณการเกดโรคและภยคกคามสขภาพ

ซงมลกษณะเขาไดกบเกณฑอยางนอย 2 ใน 4 ประการ ท าใหเกดผลกระทบทางสขภาพอยางรนแรง

เปนเหตการณทผดปกตหรอไมเคยพบมากอน

มโอกาสทจะแพรไปสพนทอน

ตองจ ากดการเคลอนทของผคนหรอสนคา

ทมา: คมอพฒนาการจดการภาวะฉกเฉนทางสาธารณสขฯ. กรมควบคมโรค. P14.

ภาวะฉกเฉนทางสาธารณสข

ทมา: คมอพฒนาการจดการภาวะฉกเฉนทางสาธารณสขฯ. กรมควบคมโรค. P15.

การจดการภาวะฉกเฉนทางสาธารณสข “2P2R”

ทมา: คมอพฒนาการจดการภาวะฉกเฉนทางสาธารณสขฯ. กรมควบคมโรค. P17

ความเชอมโยงการจดระดบความรนแรง

ระบบบญชาการเหตการณ ระบบการบรหารจดการทใชเพอการบงคบบญชา สงการ ควบคม

และประสานความรวมมอระหวางหนวยงานในสถานการณเฉพาะ ระบบดงกลาวเปนระบบปฏบตการเพอการระดมทรพยากรไปยงทเกดเหต เพอบรหารจดการเหตฉกเฉนใหสามารถปกปองชวต ทรพยสนและสงแวดลอมไดอยางบรรลเปาหมายและมประสทธภาพ

ชวยในการบรณาการระหวางหนวยงานทเกยวของ

วตถประสงคของระบบบญชาการเหตการณ

เพอหยดยงและ/ หรอลดผลกระทบจากภาวะฉกเฉนหรอสถานการณรนแรงจากโรคและภยสขภาพ และเพอใหเหตการณกลบสสภาวะปกตในระยะเวลาทสนทสด

ใหมความปลอดภยทงผปฏบตงานและผเสยงตอภยสขภาพ

เพอระดมทรพยากร และบรหารจดการอยางคมคาและมประสทธภาพ

ประโยชนของระบบบญชาการเหตการณ ระบบบญชาการเหตการณ สามารถจดการเหตการณฉกเฉนไดทกโรค

และภยสขภาพดกวาการใชระบบการท างานแบบปกต ตอบโตเหตการณในภาวะฉกเฉน

ผปฏบตงานจากหลายหนวยงานสามารถท างานรวมกนไดอยางเปนระบบและรวดเรว ภายใตการบญชาการเหตการณอยางเปนเอกภาพ (Unity of Command) โดยหลกวาผปฏบตงานแตละคนจะรบค าสงจากหวหนาโดยตรงเพยงคนเดยว

ระบบบญชาการเหตการณ

ผบญชาการเหตการณ

•เจาหนาทประชาสมพนธ •เจาหนาทดานความปลอดภย •เจาหนาทประสานงาน

กลมปฏบตการ กลมแผนงาน กลมสนบสนน กลมบรหาร

ระบบบญชาการเหตการณ กรมควบคมโรค

situation

SA & ยทธศาสตร

สอสารความเสยง Case Management Operation PoE

• ภารกจ • แนวทางการปฏบต • การสงการ

หนวยสนบสนน Stockpiling | กฎหมาย | การเงนและงบประมาณ | ก าลงคน

ผบญชาการเหตการณ ผบญชาการ

ฝายขอมลและยทธศาสตร

ผปฏบต

Liaison

ขอมล

สถานการณทสามารถน าระบบบญชาการเหตการณมาใชได

ทมา: คมอพฒนาการจดการภาวะฉกเฉนทางสาธารณสขฯ. กรมควบคมโรค.

เปาหมาย และ ความรวมมอ

26

ลด การบาดเจบ การเสยชวต

เจาหนาทสาธารณสข รพ. (ER/ EMS) /SRRT/ PHER

ปภ./ ทองถน คพ. มลนธ เอกชน ประชาชน สอสารมวลชน

กอนเกดเหต ขณะเกดเหต

หลงเกดเหต ทมา: คมอหลกสตรดานตอบโตฯ . 2559.