มาตรฐานสนคาเกษตร

มกษ. 1513-2555

THAI AGRICULTURAL STANDARD

TAS 1513-2012

ฟกทอง

PUMPKIN

ส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต

กระทรวงเกษตรและสหกรณ

ICS 67.080.20 ISBN XXX-XXX-X

มาตรฐานสนคาเกษตร

มกษ. 1513-2555

THAI AGRICULTURAL STANDARD

TAS 1513-2012

ฟกทอง

PUMPKIN

ส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต

กระทรวงเกษตรและสหกรณ

50 ถนนพหลโยธน เขตจตจกร กรงเทพฯ 10900

โทรศพท 0 2561 2277 โทรสาร 0 2561 3357

www.acfs.go.th

ประกาศในราชกจจานเบกษา ฉบบประกาศและงานทวไป เลม 129 ตอนพเศษ 173 ง

วนท 16 พฤศจกายน พทธศกราช 2555

(2)

คณะกรรมการวชาการพจารณามาตรฐานสนคาเกษตร เรอง ฟกทอง

1. นายสมชาย วฒนโยธน ประธานกรรมการ

กรมวชาการเกษตร

2. นางปดารณ ธรรมธร กรรมการ

กรมสงเสรมการเกษตร

3. นางสาวนลนทพย เพณ กรรมการ

ส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต

4. นางสาวสภาวด สมภาค กรรมการ

สถาบนวจยพชสวน กรมวชาการเกษตร

5. นายทนง พรประดบเกยรต กรรมการ

ส านกพฒนาคณภาพสนคาเกษตร กรมสงเสรมการเกษตร

6. นางพวงเพชร ศลกานต กรรมการ

สมาคมผคาปลกไทย

7. นายชยณรงค รตนกรฑากล กรรมการ

คณะเกษตร ก าแพงแสน มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตก าแพงแสน

8. ผชวยศาสตราจารยจานลกษณ ขนบด กรรมการ

ผทรงวฒดานพฒนาสายพนธ

9. ศาสตราจารยสายชล เกตษา กรรมการ

ผทรงวฒดานเทคโนโลยหลงการเกบเกยว

10. นางสาวปรยานช จลกะ กรรมการ

ผทรงคณวฒดานเทคโนโลยการผลต

11. นายมาโนช วฒนพานช กรรมการ

ผทรงคณวฒดานการผลต

12. นายวกจ แกวจตคงทอง กรรมการ

ผทรงคณวฒดานการผลต

13. นางสาวจราภรณ บาลชน กรรมการและเลขานการ

ส านกก าหนดมาตรฐาน

ส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต

(3)

ผลฟกทอง เปนสนคาเกษตรทประเทศไทยมศกยภาพในการผลต การก าหนดมาตรฐานฟกทอง จงม

ความส าคญตอการสงเสรมการผลตใหไดมาตรฐานคณภาพและความปลอดภย สรางความเชอถอใหเปนท

ยอมรบทงในประเทศและการคาระหวางประเทศ คณะกรรมการมาตรฐานสนคาเกษตร จงเหนควรจดท า

มาตรฐานฟกทองขน

มาตรฐานสนคาเกษตรน ก าหนดขนโดยใชเอกสารตอไปนเปนแนวทาง

Proposed ASEAN Stan 27:2011. DRAFT ASEAN STANDARD FOR PUMPKIN. The 8th Meeting

of Task Force on the ASEAN Standard for Horticultural Produce and Other Food Crops (MASHP),

Ha Noi, Viet Nam. 17-20 April 2012.

มกษ. 1513-2555

มาตรฐานสนคาเกษตร

ฟกทอง

1. ขอบขาย

1.1 มาตรฐานสนคาเกษตรน ครอบคลมผลฟกทอง (pumpkin/squash) มชอวทยาศาสตรวา Cucurbita pepo,

C. mixta, C. maxima, C. moschata และพนธลกผสม อยในวงศ Cucurbitaceae พนธทผลตเปนการคา

เพอน ามาบรโภคสด

1.2 มาตรฐานสนคาเกษตรนไมครอบคลมผลฟกทองทใชแปรรปในอตสาหกรรม

2. คณภาพ

2.1 ขอก าหนดขนตน

2.1.1 ผลฟกทองทกชนคณภาพตองมลกษณะดงตอไปน เวนแตจะมขอก าหนดเฉพาะของแตละชน

คณภาพ และเกณฑความคลาดเคลอนทยอมใหมไดตามทระบไว

(1) เปนฟกทองทงผลทมขวตดอย

(2) มลกษณะตรงตามพนธ

(3) เปนผลฟกทองสด

(4) สะอาด ปราศจากสงแปลกปลอมทมองเหนได

(5) ไมมรอยช าทท าใหไมเหมาะสมกบการบรโภค ไมเสอมคณภาพ หรอไมเนาเสย

(6) ไมมรอยแตกทมผลกระทบตอคณภาพของเนอฟกทอง

(7) ไมมศตรพชทมผลกระทบตอลกษณะภายนอกของผลฟกทอง

(8) ไมมรองรอยความเสยหายเนองมาจากศตรพชทมผลกระทบตอคณภาพของเนอฟกทอง

(9) ไมมความชนทผดปกตทผวผลฟกทอง โดยไมรวมหยดน าทเกดหลงจากน าผลฟกทองออกจากหองเยน

(10) ไมมความเสยหายเนองจากอณหภมต า และ/หรอ อณหภมสง

(11) ไมมกลนแปลกปลอม และ/หรอ รสชาตทผดปกต

(12) ไมมความเสยหายทางกายภาพและสรระทมผลกระทบตอคณภาพของเนอฟกทอง

มกษ. 1513-2555 2

2.1.2 ผลฟกทองตองมอายการเกบเกยวทเหมาะสม ขนอยกบพนธ ฤดกาล แหลงทปลก และความตองการ

ของตลาด1/เพอใหอยในสภาพทยอมรบไดเมอถงปลายทาง

2.2 ชนคณภาพ

ผลฟกทองตามมาตรฐานสนคาเกษตรน ม 3 ชนคณภาพ ดงน

2.2.1 ชนพเศษ (extra class)

ผลฟกทองในชนนตองมคณภาพดทสด ตองไมมความผดปกตดานรปทรงและต าหนทผว ในกรณทมความ

ผดปกตหรอต าหนตองมองเหนไดไมชดเจน และไมมผลกระทบตอลกษณะภายนอกของผลฟกทอง

คณภาพของเนอฟกทอง คณภาพระหวางการเกบรกษา และการจดเรยงเสนอในภาชนะบรรจ

2.2.2 ชนหนง (class I)

ผลฟกทองในชนนตองมคณภาพด อาจมความผดปกตหรอต าหนไดเลกนอย ดงตอไปน

(1) ความผดปกตเลกนอยดานรปทรง

(2) ต าหนเลกนอยทผวซงเกดจากรอยแผลเปนตนๆ

ความผดปกตหรอต าหน จะตองไมมผลกระทบตอลกษณะภายนอกของผลฟกทอง คณภาพของเนอฟกทอง

คณภาพระหวางการเกบรกษา และการจดเรยงเสนอในภาชนะบรรจ

2.2.3 ชนสอง (class II)

ผลฟกทองในชนนรวมผลฟกทองทมคณภาพไมเขาชนท สงกวา แตมคณภาพตามขอก าหนดขนตนท

ก าหนดในขอ 2.1 ผลฟกทองในชนนมความผดปกตหรอต าหนไดบาง ดงตอไปน

(1) ความผดปกตดานรปทรง

(2) ต าหนทผวซงเกดจากรอยแผลเปนตนๆ รอยขด ผวเปนสะเกด รอยกดทบ และรอยเสยดส

ความผดปกตหรอต าหน จะตองไมมผลกระทบตอลกษณะภายนอกของผลฟกทอง คณภาพของเนอฟกทอง

คณภาพระหวางการเกบรกษา และการจดเรยงเสนอในภาชนะบรรจ

1/ การเกบเกยวผลฟกทองขนอยกบความเหมาะสมและความตองการของตลาด เชน ตลาดตางประเทศ ผลฟกทองควรม

ความแกระหวาง 75% ถง 80% และตลาดในประเทศ ผลฟกทองควรมความแกระหวาง 90% ถง 100%

มกษ. 1513-2555

3

3. ขนาด

ขนาดของผลฟกทองพจารณาจากน าหนกตอผล ดงน

ตารางท 1 ขนาดของผลฟกทอง

2/

รหสขนาด น าหนกตอผล

(กโลกรม)

1 5.0

2 4.0 ถง 5.0

3 3.0 ถง 4.0

4 2.0 ถง 3.0

5 1.5 ถง 2.0

6 1.0 ถง 1.5

7 0.5 ถง 1.0

8 ≤0.5

หมายเหต

การแบงชนคณภาพและขนาดในมาตรฐานน ใชในการพจารณาทางการคาโดยน าขอก าหนดการแบงชน

คณภาพไปใชรวมกบขอก าหนดเรองขนาด เพอก าหนดเปนชนทางการคา ซงคคาอาจมการเรยกชอชน

ทางการคาทแตกตางกน ขนกบความตองการของคคาหรอตามขอจ ากดทมเนองมาจากฤดกาล

2/≤ขอมลจากผผลต ผคา ผสงออก และจากโครงการศกษาดชนชวดคณลกษณะส าคญทใชเปนเกณฑในการบงชคณภาพ การแบงชนคณภาพและการก าหนดรหสขนาดของพช 7 ชนด (ฟกทอง ขาวโพดหวาน พรกหวาน สละ มะมวงหมพานต

มะเขอยาว แคนตาลปและเมลอน) ของส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต ซงไดรบความรวมมอในการ

ด าเนนโครงการจากมหาวทยาลยเกษตรศาสตร บางเขน

มกษ. 1513-2555 4

4. เกณฑความคลาดเคลอน

เกณฑความคลาดเคลอนเรองคณภาพและขนาดทยอมใหมไดในแตละภาชนะบรรจ ส าหรบผลฟกทอง

ทไมเปนไปตามทระบไว ดงน

4.1 เกณฑความคลาดเคลอนเรองคณภาพ

4.1.1 ชนพเศษ (extra class)

ไมเกน 5% โดยจ านวนหรอน าหนกของผลฟกทองทมคณภาพไมเปนไปตามขอก าหนดของชนพเศษ

(ขอ 2.2.1) แตเปนไปตามคณภาพของชนหนง (ขอ 2.2.2) หรอคณภาพยงอยในเกณฑความ

คลาดเคลอนของคณภาพชนหนง (ขอ 4.1.2)

4.1.2 ชนหนง (class I)

ไมเกน 10% โดยจ านวนหรอน าหนกของผลฟกทองทมคณภาพไมเปนไปตามขอก าหนดของชนหนง

(ขอ 2.2.2) แตเปนไปตามคณภาพของชนสอง (ขอ 2.2.3) หรอคณภาพยงอยในเกณฑความ

คลาดเคลอนของคณภาพชนสอง (ขอ 4.1.3)

4.1.3 ชนสอง (class II)

ไมเกน 10% โดยจ านวนหรอน าหนกของผลฟกทองทมคณภาพไมเปนไปตามขอก าหนดของชนสอง

(ขอ 2.2.3) หรอไมไดขอก าหนดขนตน (ขอ 2.1) แตตองไมมรอยช า ผลเนาเสย หรอมลกษณะอน

ทไมเหมาะส าหรบการบรโภค

4.2 เกณฑความคลาดเคลอนเรองขนาด

ยอมใหมผลฟกทองทขนาดใหญหรอเลกกวาขนาดทระบถดไปหนงรหสขนาดปนมาได ไมเกน 10% โดย

จ านวนหรอน าหนกของผลฟกทอง

5. การบรรจ

5.1 ผลฟกทองทบรรจในแตละภาชนะบรรจ ตองมความสม าเสมอทงในเรองของพนธ คณภาพ ขนาด และ

ความแก สวนของผลฟกทองทมองเหนไดจากภายนอกภาชนะบรรจ ตองเปนตวแทนของผลตผลทงหมด

5.2 ตองบรรจผลฟกทองในลกษณะทสามารถปองกนความเสยหายทมผลกระทบตอคณภาพของผล

ฟกทองได วสดทใชภายในภาชนะบรรจตองสะอาด และมคณภาพ ถามการใชวสดโดยเฉพาะกระดาษหรอ

ตราประทบทเกยวกบขอมลทางการคาตองใชหมกพมพหรอกาวทไมเปนพษ

5.3 ภาชนะบรรจตองมคณภาพ ถกสขลกษณะ ไมมกลนและสงแปลกปลอม มคณสมบตทนทานตอการ

ขนสง และรกษาคณภาพของผลฟกทองไดเมอถงปลายทาง

มกษ. 1513-2555

5

6. เครองหมายและฉลาก

6.1 ผลตผลทจ าหนายโดยตรงตอผบรโภค

ตองมขอความแสดงรายละเอยดทภาชนะบรรจ สงหอหม สงผกมด ปายสนคาหรอผลฟกทอง โดยตองมอง

เหนไดงาย ชดเจน ไมเปนเทจหรอหลอกลวง ดงตอไปน

(1) ชอผลตผล

ใหระบขอความวา “ฟกทอง” และ/หรอ “ชอพนธฟกทอง”

(2) ชนคณภาพ

(3) รหสขนาด/ขนาด (ถาม)

(4) น าหนกสทธ

(5) ขอมลผผลต และ/หรอ ผจ าหนาย

ใหระบชอและทตงของสถานทผลต หรอแบงบรรจ หรอจดจ าหนาย ทงนอาจแสดงชอและทตงส านกงาน

ใหญของผผลตหรอแบงบรรจกได กรณทน าเขา ใหระบชอและทตงของผน าเขา

(6) ขอมลแหลงผลต

ใหระบประเทศผผลต ยกเวนกรณทผลตเพอจ าหนายในประเทศ

(7) ภาษา

กรณทผลตเพอจ าหนายในประเทศตองใชขอความเปนภาษาไทยแตจะมภาษาตางประเทศดวยกได กรณท

ผลตเพอการสงออกใหแสดงขอความเปนภาษาตางประเทศได

6.2 ผลตผลทไมไดจ าหนายโดยตรงตอผบรโภค

ตองมขอความทระบในเอกสารก ากบสนคา ฉลาก หรอแสดงไวทภาชนะบรรจ โดยขอความตองอานได

ชดเจน ไมหลดลอก ไมเปนเทจหรอหลอกลวง ดงตอไปน

(1) ชอผลตผล

ใหระบขอความวา “ฟกทอง” และ/หรอ “ชอพนธฟกทอง”

(2) ชนคณภาพ

(3) รหสขนาด/ขนาด (ถาม)

(4) น าหนกสทธ

(5) จ านวนผลตอภาชนะบรรจ (ถาม)

มกษ. 1513-2555 6

(6) ขอมลผผลต และ/หรอ ผจ าหนาย

ใหระบชอและทตงของสถานทผลต หรอแบงบรรจ หรอจดจ าหนาย และหมายเลขรหสสนคา (ถาม) ทงน

อาจแสดงชอและทตงส านกงานใหญของผผลต หรอแบงบรรจกได กรณทน าเขา ใหระบชอและทตงของ

ผน าเขา

(7) ขอมลแหลงผลต

ใหระบประเทศผผลต ยกเวนกรณทผลตเพอจ าหนายในประเทศ

(8) ภาษา

กรณทผลตเพอจ าหนายในประเทศตองใชขอความเปนภาษาไทยแตจะมภาษาตางประเทศดวยกได กรณท

ผลตเพอการสงออกใหแสดงขอความเปนภาษาตางประเทศได

6.3 เครองหมายรบรองมาตรฐานสนคาเกษตร

การใชเครองหมายรบรองมาตรฐานสนคาเกษตร ใหเปนไปตามกฎกระทรวง เรอง ก าหนดลกษณะของเครองหมาย

การใชเครองหมาย และการแสดงเครองหมายรบรองมาตรฐานสนคาเกษตร พ.ศ.2553 และประกาศ

ส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาตทเกยวของ

7. สารปนเปอน

ชนดและปรมาณสารปนเปอนในผลฟกทองใหเปนไปตามขอก าหนดในกฎหมายทเกยวของ

8. สารพษตกคาง

ชนดและปรมาณสารพษตกคางในผลฟกทองใหเปนไปตามขอก าหนดในกฎหมายทเกยวของ และ มกษ.

9002 มาตรฐานสนคาเกษตร เรอง สารพษตกคาง: ปรมาณสารพษตกคางสงสด และ มกษ. 9003

มาตรฐานสนคาเกษตร เรอง สารพษตกคาง: ปรมาณสารพษตกคางสงสดทปนเปอนจากสาเหตทไมอาจ

หลกเลยงได

9. สขลกษณะ

การเกบเกยว การปฏบตตอผลฟกทองในขนตอนตางๆ รวมถงการเกบรกษา การบรรจ และการขนสง ตอง

ปฏบตอยางถกสขลกษณะ เพอปองกนการปนเปอนทจะกอใหเกดอนตรายตอผบรโภค

มกษ. 1513-2555

7

10. วธวเคราะหและชกตวอยาง

10.1 วธวเคราะหใหใชตามตารางท 2 ดงน

ตารางท 2 วธวเคราะห

ขอกาหนด วธวเคราะห หลกการ

1. คณภาพตามขอก าหนดขนตน

(ขอ 2.1.1) ตรวจพนจ -

2. ความผดปกตดานรปทรงและต าหนทผว

(ขอ 2.2) ตรวจพนจ -

3. ขนาด

(ขอ 3) ชงน าหนก Gravimetry

10.2 วธชกตวอยางใหเปนไปตามขอก าหนดในกฎหมายทเกยวของและขอก าหนดของมาตรฐานสนคา

เกษตรทเกยวกบวธชกตวอยาง

มกษ. 1513-2555 8

ภาคผนวก ก

ภาพแสดงตวอยางผลฟกทอง

(ก) รปทรงกลมแบน ผวเปลอกขรขระ เนอสเหลอง

(ข) รปทรงกลมแบน ผวเปลอกเรยบ เนอสเหลอง

(ค) รปทรงกลม ผวเปลอกเรยบ เนอสเหลองเขม

ภาพท ก.1 ตวอยางลกษณะรปทรงและสเนอของผลฟกทองพนธทผลตเปนการคา

มกษ. 1513-2555

9

(ง) รปทรงลกแพร ผวเปลอกเรยบ เนอสเหลองเขม

ภาพท ก.1 ตวอยางลกษณะรปทรงและสเนอของผลฟกทองพนธทผลตเปนการคา (ตอ)

ภาพท ก.2 ตวอยางลกษณะผลฟกทองทไมผานเกณฑขอก าหนดขนตน

รอยขดทผวเปลอกทมผลตอ

คณภาพเนอฟกทอง

ความเสยหายจากเชอราทมผลตอ

คณภาพของผลฟกทอง

มกษ. 1513-2555 10

ภาพท ก.3 ตวอยางลกษณะต าหนทผวซงไมมผลตอลกษณะภายนอกและคณภาพเนอของผลฟกทอง

รอยแผลทสมานแลว

ผวเปนสะเกด

รอยเสยดส