UNIVERSITETI I GJAKOVËS ‘’FEHMI AGANI’’

FAKULTETI I EDUKIMIT

Program Parashkollor

PUNIM DIPLOME

TEMA: Metodologjia e mësimdhënies në gjuhën e huaj Angleze tek

fëmijët parashkollorë

MENTORJA: KANDIDATJA:

Dr.sc. Laura Naka Florentina Leka

2

Gjakovë 2018

Ky punim diplome u mbrojt më ____________________ para Komisionit vlerësues në përbërje:

1. __________________________ Kryetar

2. __________________________ Antarë

3. __________________________ Antarë

Komisioni vlerësues e vlerësoi punimin me notën :

Nënshkrimet e antarëve të Komisionit vlerësues:

1. ____________________________ Kryetar

2. ____________________________ Antarë

3. ____________________________ Antarë

3

MIRËNJOHJE

Pas një kohe të gjatë dhe të vështirë i erdhi fundi dhe këtij studimi. E lumtur që arrita të

realizoj dhe këtë qëllim të jetës sime. Në radhë të parë jam jashtëzakonisht falenderuese

ndaj Zotit, i cili me fuqinë e tij, bëri që unë të jemë në këtë pikë. Falenderoj përzemërsisht

të gjithë stafin e pedagogëve të deparatamentit parashkollorit, që me një punë të palodhur e

të admirushme më ndihmuan vërtet shumë për përmbushjen e të gjitha detyrave dhe

detyrimeve që i kërkon një studim.

Për realizimin e këtij punimi do të falenderoja Prof. Laura Naka, e cila me këshillat dhe

sygjerimet e saj të vyera si gjithmonë ndihmoi në vazhdimësin dhe përfundimin me sukses

të punë sime. E falenderoj për mbështetjen, kurajimin dhe përkushtimin që ka treguar gjatë

gjithë kësaj periudhe bashkëpunimi.

Falenderojë shoqënë time e cila ishte me mua në çdo moment duke me dhënë përkrahje dhe

motivim për të ecur më tutje.

Dhe së fundmi jam thellësisht mirënjohëse familjes time që më mundësuan të përjetojë

ndjenjën e të qenurit studente, Ju falenderoj që më keni qëndruar pranë në hapat më të

rëndësishme dhe më thelbësore të jetes… duke nisur që nga hapi i parë Ardhja në Jetë.

Përkrahja juaj është ajo që më ëstë nevojitur gjatë gjithë këtyre viteve dhe ju jeni shembulli që

unë do të ndjeki gjithmonë.

Mirënjohës gjithmonë

4

AUTOBIOGRAFIA

Quhem Florentina Leka, e lindur më 09/06/1996 në qytetin e Gjakoves.

Shkollën fillore e kam përfunduar në Gjakovë, përkatësisht në shkollën fillore

“Zekeria Rexha”.

Shkollën e mesme e kamë përfunduar në Shkollën e Mesme të Mjekësisë “Hysni

Zajmi” drejtimi Mjekësi e Përgjithshme në Gjakovë.

Studimet i kam filluar në vitin akademik, 2014/2015 në Fakultetin e Edukimit,

përkatësisht në drejtimin Program Parashkollor.

Besoj, që do ta ushtroj këtë profeson me një vision të qartë, qëllim të caktuar dhe me plotë

kuptimin e fjalës të jem e denjë për këtë profeson.

Motivi im është ky, që unë nuk dua thjeshtë të punoj, por dua të bëhem në të njejtin nivel me

fëmijët të mësojmë të gjithë së bashku dhe që të kemi një të ardhme sa më të ndritur.

5

Abstrakti

Nëpërmjet këtij punimi synohet të tregohen aftësitë e fëmijëve për mësimnxënien e gjuhës

angleze, të njihemi me karakteristikat e fëmijëve si dhe me fëmijën parashkollor në përgjithësi, të

njoftohemi me avantazhet dhe disavantazhet për nxënien e gjuhës angleze gjatë kësaj moshe.

Megjithatë, theksi i veqantë i këtij punimi bie në metodat e mësimdheniës e gjuhë së huaj angleze

tek fëmijët parashkolllor, roli i mësuesit dhe aftsia e tij e menaxhimit të klases si dhe rëndësia e

lodrave në zhvillimin e fëmijëve, duke i ndarë lodrat sipas grupmoshës së fëmijës.

Mosha parashkollore është mosha ku “vitet magjike” për një fëmijë kanë filluar. E lodhshme për

prindërit, por edhe njëkohësisht e lumtur. Fëmia e jeton atë mjedis realitetit dhe ëndërrimeve/e

fantazisë. Kjo është mosha ideale, kur fëmija të bëhet i zoti dhe të përdor aftësitë e tij. Shtepia nuk

i mjafton më. Më shumë se çdo gjë, tani ai është një fëmijë më kurioz.

Në këtë punim do të trajtohen tema, si: Kujt i referohet një fëmijë parashkollor, karakteristikat

intelektuale; sociale dhe shpiretërore – nëse synimi jonë është që të kemi një mësimdhënie ateherë

patjetër që duhet të njoftohemi me hollësisht me secilin fëmijë. Do t’i sqarojmë dobitë dhe dëmet

që mund t’i shkaktojë mësimi i hershëmi i gjuhës angleze, duke pasur parasysh se ende është e

diskutueshme nëse avantazhet mund tua tejkalojnë disavantazheve. Më pas do të cekim disa cilësi

të mësuesit sepse siq e dime fëmijët e vegjël nuk janë përgjegjës për të mësuarit e tyre, Mësuesi

është ai që varen fëmijët, këtu hynë edhe aftësia e mësuesit për menaxhim i klasës.

Gjithashtu, rëndësi u është kushtuar edhe metodave apo teknikave që përdoren anembanë të botës

dhe që janë efektive për një mësimdhënie dhe mësminxënie të suksesshme. Si dhe në fund kemi

cekur edhe lodrat e fëmijëve dhe ndarjen e tyre sipas grupmoshave.

6

Përmbajtja

Mirënjohje

Autobiografia

Abstrakti

I. Hyrja……………………..…………………………………………………...……….8

II. Mësimdhënia dhe mësmimnxënia e gjuhës angleze tek fwmijët parashkollorë…... ...9

III. Metodologjia e Hulumtimit.………………..…………….………………….……......23

IV. Rezultatet e hulumtimit..…………………………….………………………..….…...24

KAPITULLI I

1 Hyrja………………………………………………………………………………………

KAPITULLI II

2 Mësimdhënia dhe mësmimnxënia e gjuhës angleze tek fëmijët parashkollorë

2.1 Karakteristikat e fëmijëve parashkollorë…………………………………..……9

2.1.Fazat e nxënjes së gjuhës angleze……………………………………….……10

2.2 Parashkollori si nxënës…………………………………………………….……11

2.3 Mësimi i hershëm i gjuhës angleze……………………………………….……12

2.4 Avantazhet e mësimit të hershëm të gjuhës angleze……...……………….……13

2.5 Disavantazhet e mësimit të hershëm të gjuhës angleze……………………..…..13

2.6 Roli i mësuesit……………………………………………………………….…..14

7

2.7 Menaxhimi i klases………………………………………………………………15

2.8 Strategjitë për mësuesit e fëmijërisë së hershme të shekullit 21-të…..………….16

2.8.1 Teknologjia integruese……………………………………………………….16

2.8.2 Strukuturat mësimore të bashkëpunimit……………………………………..16

2.8.3 Udhëzime të ndryshme………………………………………………………17

2.8.4 Vendosje e qëllimit…………………………………………………………..17

2.8.5 Mësimëdhënia ndërkuruese………………………………………………….18

2.8.6 Vlerësimi i mësimit………………………………………………………….18

2.9 Rëndësia e lodrave në zhvillimin e fëmijëve……………………...……………..19

KAPITULLI III

2 Metodologjia e hulumtimit…………,……………………………………..……..24

3.1 Qëllimi i hulumtimit………………………………………………..….……..24

3.2 Mostra dhe popullacioni…………………………………………………...…24

KAPITULLI IV

4.1. Rezultatet e hulumtimit………………………..……………….…………...25

4.2.Përfundimet……………………….………………………………………...28

4.3.Referencat……………………………………………………………….......29

8

KAPITULLI -I- Hyrja

Mësimi i një gjuhë të huaj, sidomos i gjuhës angleze është bërë pjesë e pandashme dhe esenciale e

jetës sonë. Gjuha angleze e dominon pothuajse kudo dhe kështu njohja e kësaj gjuhe në mbarë

botën është gjithnjë e më e rëndësishme, jo vetëm për individët, por për të gjithë shoqërinë.

Prandaj, është më se e qartë se qasja në mësimin e gjuhës angleze ka ndryshuar gjatë dekadave të

fundit dhe ka rezultuar në një kërkesë në rritje të arsimimit për mësimin e kësaj gjuhe nga mosha

e hershme. Sot fushat e edukimit të hershëm po zgjerohen dhe ka shumë institucione që ofrojnë

mësimdhënien e gjuhës angleze për fëmijët parashkollor.

Pyetja më e shpeshtë që është bërë, është cila është mosha më e mirë për të filluar mësimin e një

gjuhe të huaj?

Eshtë i njohur fakti se mënyra më e mirë për të mësuar një guhë të huaj është që t’i ekspozohet sa

më shumë që të jetë e mundur dhe të fitojë në mënyrë të natyrshme. Nëse fëmijët janë në një

mjedis të gjuhës angleze, në të cilin ata ndihen rehat dhe të sigurtë, ata janë në gjendje të

absorbojnë shqiptimin e anglishtes dhe fjalët e reja shumë lehtë dhe me efekt afatgjatë. Nga ana

tjetër, mësimi i nxënësve shumë të rinjë nuk është punë e lehtë dhe kërkon një qëndrim

professional.

9

KAPITULLI -II- Mësimnxënia dhe mësimdhënia e Gjuhës Angleze tek fëmijët

Parashkollorë

Që të jemi mësimdhënës të gjuhës angleze për fëmijët parashkollorë është e rëndësishme që të

jemi të vetëdijshëm për karakteristikat e tyre. Fëmijët parashkollorë janë nxënës shumë të veqantë

sa i përket mësimit gjuhësorë, zhvillimin dhe përgjigjen ndaj metodave të mësimdhënies për

nxënësit më të vjetër.

Fëmija parashkollorë i referohet një nxënësi shumë të ri që korrespondon me fëmijët e moshës

5-6 vjeç i cili e ndjek mësimin parashkollorë nëpër shkolla shteterore.

Pasi qe gjuha angleze ka filluar të jete lënde në edukimin parashkollorë, atëhere studiues të

ndryshëm kanë bërë hulumtime rreth procesit të mësimnxënies dhe mësimdhënies të gjuhës

Angleze, (Humlíčková, 2015,pp 2).

Kohëve të fundit, mësimdhënia e gjuhës angleze te fëmijët parashkollorë në kontekstin formal dhe

mënyrën e të nxënit ka tërhekur vëmendje të konsiderueshme. (Kimsesiz , Dolgunsöz & Konca,

2017,pp.426).

2.1 Karakteristikat e fëmijëve

Çmimi më i rëndësishëm që vjen më një mësimdhënie është gëzimi që do të përjetojm kur të njihni fëmijët

e vegjël të grupit – atë që ai/ajo e ndjen, imagjinon apo beson. Jo vetëm që do të keni mundësi për të

ndikuar në zemrat e fëmijëve, por gjithashtu do të ndikoheni nga besimi i thjeshtë dhe i sapolindur i

fëmijëve.

Karakteristikat intelektuale

Mendojnë më konkretisht dhe jo në mënyrë abstrakte, si të rinjtë dhe të rriturit, për një fëmijë

parashkollorë gjërat janë ashtu siq duken

Mësojnë përmes përvojave të tyre në shtëpi, në parashkollorë apo përmes kujdestarëve.

Mësojnë me gjithë trupin e tyre dashuri për shije, prekje, lëvizje, eksplorim, erë, shikim dhe qudi.

Fillojnë të zhvillojnë shkathtësitë e shkrim-leximit, disa mund tëshkruajnë emrin e tyre, të njohin

shkronjat e alfabetit dhe të numërojnë deri në njëzet.

Pëlqejnë të dëgjojnë histori dhe të mësojnë; përsëritja është një mënyrë e rëndësishme për të

mësuar.

10

Karakteristikat sociale

Janë egoistë të lumtur, e shohin botën me sytë e tyre

Janë të paaftë për të kuptuar emocionet e shokut tjetër

Janë të përqendruar në vetvete, por janë të ndjeshëm nga të tjerët, veqanërisht nga nëna, babai,

mësuesi apo të tjerë të rritur të rëndësishëm.

Janë në prag për të filluar një botë më të gjerë njerëzish, shumë fëmijë të vegjël ende duan të

luajnë vetëm dhe duhet të bëjnë një përpjekje më kuptimplote më të tjerët.

Karakteristikat shpirtërore

Kanë një kuptim në rritje se perëndia është shumë i veqantë dhe më i vërtetë se sa pretendojnë.

Pranojnë me gatishmëri atë që u’a thojnë për perëndinë.

Kuptojnë se perëndia i do dhe kujdeset për ta

Nuk kanë një kontroll që i shtyn ata drejt sjelljes së duhur për hir të vetes; bëni “gjënë e duhur”

nga frika e dënimit ose për të fituar miratimin

Duke u recituar lutje të thjeshta në disa raste mund të shtojnë idetë e veta për të “formuar” lutjet.

(Hoëe, 2018)

2.1.1 Fazat e nxënjes së Gjuhes Angleze

Periudha e heshtur

Kur foshnjat mësojnë gjuhën e tyre të shtëpisë, ekziston një 'periudhë e heshtur', kur ata shikojnë, dëgjojnë

dhe komunikojnë përmes shprehjes së fytyrës ose gjesteve para se të fillojnë të flasin. Kur fëmijët e vegjël

mësojnë gjuhën angleze, mund të ketë një 'periudhë të heshtur' kur komunikimi dhe mirëkuptimi mund të

ndodhin para se të flasin fjalë të gjuhës angleze.

Gjatë kësaj kohe prindërit nuk duhet t'i detyrojnë fëmijët të marrin pjesë në dialogun e folur duke i bërë ato

të përsërisin fjalët. Bisedat e folura duhet të jenë të njëanshme, fjalimi i të rriturve ofron mundësi të

dobishme për fëmijën që të marrë gjuhën. Kur i rrituri përdor prindër për të lehtësuar mësimin, fëmija

mund të përdorë shumë nga të njëjtat strategji që përdorin për të mësuar gjuhën e tyre të shtëpisë.

Fillimi për të folur

Pas disa kohësh, në varësi të frekuencës së seancave në anglisht, secili fëmijë (vajza shpesh më shpejt se

djemtë) fillon të thotë fjalë të vetme ('cat', 'home') ose fraza të gatshme të shkurtra ('Ëhat is this?'), it’s my

book ',' I can’t ',' This is a car ',' Time to go home ') në dialog ose si deklarata të papritura. Fëmija i ka

11

memorizuar ato, duke imituar shqiptimin saktësisht pa e kuptuar se disa mund të përbëhen nga më shumë

se një fjalë. Kjo fazë vazhdon për ca kohë kur fëmija mbledh më shumë gjuhë duke e përdorur atë si një

shkurtim të dialogut para se të jenë gati të krijojnë frazat e tyre

Ndërtimi i gjuhës angleze

Fëmijët gradualisht krijojnë fraza që përbëhen nga një fjalë e vetme e memorizuar në të cilën shtojnë fjalët

nga fjalorin e tyre (a dog, a broën dog, ) ose një gjuhë të vetme të memorizuar në të cilën shtojnë të

shprehjet e veta ('That is my chair?', 'Time to play'). Në varësi të frekuencës së ekspozimit ndaj anglishtes

dhe cilësisë së përvojës, fëmijët gradualisht fillojnë të krijojnë fjali të plota. (Dunn)

2.2 Parashkollori si nxënës

Fëmijët shumë të vegjël zakonisht njihen si nxënës adaptues. Kjo do të thotë që fëmijëve duhet

t'u lejohet të mësojnë në mënyrën dhe ritmin e tyre dhe duhet t'u jepet mundësia të ndjekin

kuriozitetin e tyre natyrore dhe nevojën për të eksploruar botën.

Çfarë nxënës janë fëmijët?”

• Ata zhvillohen shumë shpejt si individë

• Ata nuk janë në gjendje të kuptojnë rregullat e ciklit të lartë,

• Zakonisht janë në gjendje të imitojnë tingujt që dëgjojnë

• Ata janë natyrisht kurioz

• Ato përfshijnë imagjinatën e tyre në mësim

• Ata janë në gjendje t'i kushtojnë vëmendje për një periudhë shumë të shkurtër kohe,

siç është përmendur, çdo fëmijë është unik dhe kështu çdo nxënës. Mësuesit duhet të kuptojnë se

çdo nxënës mëson në mënyrë të ndryshme, ka stilin e tij të të nxënit. (Humlíčková, 2015, pp 19-19)

Nëpërmjet kontakteve gjithnjë e më shumë me gjuhën angleze rritet mirëkuptimi dhe motivimi i

fëmijëve për të folur gjuhën angleze. Ata tani mund të kuptojnë më shumë se sa janë në gjendje të

thonë. Ata kuptojnë dhe i përgjigjen përshëndetjeve dhe frazave të mirësjelljes, ndjekin dhe japin

udhëzime të thjeshta, shkëmbejnë informacion personal dhe kuptojnë dhe u përgjigjen rutinave.

Fëmijët arrijnë besimin që të dëgjojnë gjuhën e njohur dhe të përsëritshme dhe gëzojnë të shohin

libra dhe të dëgjojnë tregime. Ndërsa fëmijët përparojnë duke folur në gjuhën angleze, ata fillojnë

të tregojnë kuptimin e gjuhës së përdorur nga mësuesit dhe kolegët e tyre dhe mund të dallojnë

12

anglishten e folur nga gjuhët e tjera. Në këtë kohë ata janë shumë të varur nga mbështetja e të

rriturve dhe kolegëve të tyre. Ata ende kanë nevojë për këtë mbështetje për të marrë pjesë aktive

në ndërveprimet dhe për të qenë në gjendje të japin kuptim. Edhe pse fëmijët po zhvillojnë

rrjedhshmëri në gjuhën angleze, ata ende mund të mbështeten në përdorimin e gjuhës amtare

(nëse është e mundur) për tu lidhur në një lojë më reflektuese socio-dramatike.

Së pari, duhet të paraqesim disa probleme potenciale për t'u përballur kur bëhet fjalë për mësimin

e gjuhës angleze si gjuhë të dytë.

• Fëmijët parashkollorë kanë një vëmendje shumë të shkurtër

• Fëmijët parashkollorë do t'i harrojnë gjërat shpejt.

• Fëmijët parashkollorë mund të mos jenë plotësisht të sigurt në gjuhën e tyre.

• Disa nga fëmijët parashkollorë mund të mos jenë të motivuar për të mësuar

• Ata mund të jenë të frikësuar.

Fëmijët parashkollorë zhvillojnë norma shumë të ndryshme, kështu që ju jeni të sigurtë se keni

një grup të përzier aftësish. Ne kemi nevojë për shumë ide për të mbajtur vëmendjen e tyre. Keni

nevojë për teknika të vërteta të të mësuarit gjuhësor dhe jo vetëm mbushës kohë për t'i mbajtur

fëmijët të zënë. Për këto arsye, ne besojmë se mësimi nuk duhet të jetë stresues për fëmijët, po

duhet të jetë argëtues dhe stimulues. Ndërsa besimi i tyre zhvillohet, ata do të duan të mësojnë më

shumë dhe të përdorin gjuhën angleze në një nivel më sfidues.

2.3 Mësimi i hershëm i gjuhës angleze

Në ditët e sotme është shumë e zakonshme mësimi i gjuhëve të huaja nga nxënës shumë të vegjël.

Ata besonin në plasticitetin e trurit në një moshë të hershme e cila mundëson të mësuarit e shpejtë

dhe te ndërgjegjeshëm dhe zhvillimin e kapacitetit të lindur të trurit. Ata gjithashtu sugjerojnë se

potenciali i fëmijëve është i humbur nëse nuk zhvillohet mjaftueshëm në moshë të re. Nga ana

tjetër, disa autorë dhe ekspertë tregojnë për papjekuri dhe paaftësi të fëmijëve për të mësuar gjuhë

të huaja. Donaldson e konsideron moshën më të mirë të fillimit të një gjuhe të huaj kur fëmijët

janë rreth dhjetë vjet apo edhe më vonë. Arsyeja është sepse fëmijët shumë të vegjël nuk kanë

zhvilluar ende aftësitë e tyre të komunikimit dhe gjithmonë duhet t'i kushtohet vëmendje më e

madhe, gjë që mund të dëmtojë shumë procesin e të mësuarit. (Humlíčková, 2015, pp 16)

13

2.4 Avantazhet e mësimit të hershëm të gjuhës

Në shoqërinë tonë gjithnjë e më të ndryshme, ka një vlerësim në rritje të vlerës së të folurit më

shumë se një gjuhë. Hapja e mendjes për të mësuar rreth dhe përqafimin e gjuhëve dhe kulturave

të tjera mund të sjellë shpërblime të pasura. Çdokush që flet një gjuhë të dytë mund të

komunikojë me një numër më të madh njerëzish, duke zgjeruar mundësitë e tyre arsimore,

profesionale dhe sociale. Ndihmimi i fëmijëve tanë të mësojnë një gjuhë të dytë është një mënyrë

e shkëlqyer për t'i përgatitur ata për sukses në çdo aspekt të jetës së tyre të rritur.

Ka edhe shumë përfitime që fëmijët mund të korrin kur mësojnë një gjuhë të dytë. Një numër

studimesh hulumtuese kanë treguar se fëmijët që kanë mësuar një gjuhë të dytë në një moshë të re

tregojnë përfitime njohëse siç janë shkathtësitë e zgjeruara të zgjidhjes së problemeve dhe

kreativiteti. Fëmijët gjithashtu zhvillojnë një interes dhe kuriozitet rreth kulturave dhe ideve të

ndryshme kur ata kanë një themel në gjuhët e tjera. Kjo i bën ata më të rehatshëm të rriten në

shoqërinë tonë gjithnjë e më globale, ku gjuhët dhe kulturat ndërpresin çdo ditë. (Solomon)

2.5 Disavantazhet e mësimit të hershëm të gjuhës

Përkundrazi, ka disa autorë dhe ekspertë që demtojnë prindërit nga mësimi i hershëm i gjuhës dhe

i theksojnë mangësitë e tij. Mësimi i gjuhës së hershme nuk ka gjithmonë rezultate pozitive. Kjo

varet kryesisht nga mësuesit dhe nga cilësia e mësimdhënies së tyre. Edhe pse mësuesit mund të

kenë shumë entuziazëm dhe ata t’i duan fëmijët e vegjël, ata zakonisht nuk janë të trajnuar mirë

në metodologjinë e mësimit parashkollor. Ekziston mungesa e mësuesve të kualifikuar të cilët i

kushtojnë kohë në përgatitjen e metodologjisë dhe organizimin e kurseve të veçanta të trajnimit.

Megjithatë, mësuesi është ai që është përgjegjës për suksesin e fëmijëve pasi që kjo varet nga

aftësia e tij / saj për të krijuar një mjedis pozitiv dhe miqësor të të nxënit për fëmijët (Humlíčková,

2015, pp 17-18)

Mungesa e motivimit

Megjithëse studentët e kopshteve në përgjithësi janë shumë të etur dhe entuziast, motivimi i tyre

për të mësuar një gjuhë të re mund të mungojë. Fëmijët mund të dekurajohen nëse ka pjesë të

vështira të një gjuhe të re. Nxënësit e kopshtit mund të jenë më të turpshëm ose të frenuar kur

mësojnë një gjuhë të re sepse kanë frikë se do të refuzohen nga shokët e klasës. Nxënësit e

kopshteve kanë shumë më shumë gjasa të jenë të motivuar për të mësuar një gjuhë të re kur

14

prindërit e tyre dhe kujdestarët e tjerë janë të interesuar dhe mbështetës për mësimin e gjuhëve të

huaja. Nëse prindërit nuk inkurajojnë nxënësit e kopshteve të mësojnë një gjuhë të re, motivimi i

fëmijëve mund të bie.

Mungesa e kohës

Mësuesit në programet e kopshtit gjysmë ditor në veçanti mund të kenë vështirësi në gjetjen e

kohës shtesë për mësimin e gjuhëve të huaja. Edhe pse mund të ketë kohë për të prezantuar bazat

e një gjuhe të re gjatë kopshtit, fëmijët nuk do të kishin kohë të zhvillonin plotësisht gjuhën.

Gjithashtu, studentët kanë gjasa të harrojnë shumë nga ajo që kanë mësuar pa përforcime të

mëtejshme në të gjithë shkollën fillore. Është e nevojshme një angazhim afatgjatë për të mësuar

një gjuhë të huaj për studentët që të aftësohen, por shpesh studentët kanë vetëm një segment të

shkurtër të mësimit të gjuhës së huaj çdo javë. (Pearson)

2.6 Roli i mësuesit

Mësuesit parashkollorë luajnë një rol jetësor në jetën e fëmijëve duke ushqyer dhe zhvilluar

interesat e tyre në lëndët e duhura për moshën. Këta mësues nxisin ndërveprime sociale dhe

nxisin një mjedis krijues të të nxënit.Mësuesit parashkollorë në përgjithësi i udhëzojnë fëmijët

nga moshat 2 deri në 5 vjeç, varësisht nga kur prindërit zgjedhin të regjistrojnë fëmijët e tyre.

Me përdorimin e metodave interaktive të mësimdhënies, mësuesit parashkollorë u japin fëmijëve

të vegjël materialet mësimore në lëndët themelore si letrat dhe numrat e të mësuarit. Ata përdorin

aktivitete individuale dhe grupore për të ndihmuar studentët të fillojnë procesin mësimor përmes

aktiviteteve si leximi i grupeve dhe ushtrime të ndryshme, të tilla si mbledhja e objekteve dhe

formave dhe ngjyrave të dallueshme. Mësuesit parashkollor duhet të jenë të pasionuar për të

punuar me fëmijët e vegjël. Ata duhet të jenë të durueshëm dhe të ndjeshëm ndaj nxënësve me

prejardhje të ndryshme shoqërore dhe me një gamë të gjerë të aftësive të të mësuarit. (The Room

241 Team, 2017)

Fëmijët parashkollorë, të cilët janë në fillimet e tyre të të mësuarit, nuk janë përgjegjës për të

mësuarit e tyre. Është mësuesi që varen fëmijët. Detyra e mësuesit është të transmetojë qasjet për

të mësuar gjuhën angleze për fëmijët. Ekziston një lloj marrëdhënieje personale që është e

15

nevojshme për një proces të suksesshëm të të mësuarit. Mësuesit paraqesin jo vetëm gjuhën, por

edhe kulturën që është e lidhur me mësimin e gjuhëve të huaja.

Ka disa cilësi që duhet të posedojnë mësuesit parashkollorë, sepse ato janë të domosdoshme për

zhvillimin e çdo individi:

• pranimi (të tolerojë të tjerët dhe të pranojë të gjithë pozitivisht),

• ndjeshmëri (për të qenë në gjendje të identifikoheni me ndjenjat e njerëzve të tjerë dhe të

përpiqeni t'i kuptoni),

• autenticiteti (të sillet me të vërtetë, natyrisht, mos i fshehni emocionet dhe jini vetvetja)

2.7 Menaxhimi i klasës

Para së gjithash, mësuesit duhet të marrin në konsideratë organizimin

e klasës në mënyrë që ajo të jetë e përshtatshme për fëmijët në këtë

moshë. Duhet të jetë mjaftueshëm për të bërë aktivitete si vallëzimi,

lëvizja dhe lojëra aktive, por të sigurt në të njëjtën kohë. Klasat duhet

të jenë të ngjyrosura dhe të dekoruara për fëmijët që të ndihen mirë në

një atmosferë miqësore. Tavolinat nuk janë të domosdoshme, është gjithmonë më mirë t'i

vendosësh fëmijët në një qilim (ose jastëkë) në një rreth që përballet me mësuesin për komunikim

të lehtë.

Megjithatë, nuk është gjithmonë e lehtë të organizohet një grup

fëmijësh parashkollor. Ata nuk janë përdorur për të ulur në

tavolina për një kohë të gjatë, pasi ata humbin vëmendjen e tyre

shumë shpejt. Ata preferojnë të vrapojnë nëpër klasë dhe të

kënaqen. Mësuesit duhet të jenë fleksibël dhe të përgatitur për

gjëra të papritura, sepse mund të ndodhë që diçka, p.sh. një

aktivitet nuk po shkon mirë dhe kështu është e nevojshme ta

ndryshoni atë sa më shpejt që të jetë e mundur. Zakonisht është

më mirë të përfshini diçka që fëmijët i pëlqejnë dhe t'i kthehen aktivitetit origjinal më vonë ose

mësimit tjetër.

16

2.8 Strategjitë për mësuesit e fëmijërisë së hershme të shekullit të 21-të

Nuk është sekret se fytyra e arsimit ka ndryshuar dramatikisht gjatë dhjetë viteve të fundit apo më shumë.

Mësuesit në të gjithë vendin po punojnë shumë për t'i pajisur fëmijët me aftësitë e nevojshme për sukses në

botën e shekullit të 21-të. Përveç nxitjes së studentëve në fleksibilitetin për t'iu përshtatur lehtë

ndryshimeve teknologjike, mësuesit duhet të nxisin mjediset e të mësuarit që inkurajojnë të menduarit

kritik, kreativitetin, zgjidhjen e problemeve, komunikimin, bashkëpunimin, ndërgjegjësimin global dhe

përgjegjësinë sociale. Më poshtë janë gjashtë strategjitë që mësuesit e hershëm të fëmijërisë po përdorin në

klasë për të përgatitur fëmijët për të ardhmen e pakufishme përpara.

2.8.1 Teknologjia integruese

Të rinjtë e sotëm kanë lindur në moshën e Internetit. Shumë prej tyre kanë më shumë njohuri teknologjike

se sa të rriturit që kanë caktuar detyrën e mësimdhënies. Për t'u lidhur me këta fëmijë, mësuesit duhet të

mësojnë të flasin gjuhën e tyre dhe të bëhen të njohur me teknologjinë që u vjen në mënyrë të natyrshme të

rinjve. Integrimi i teknologjisë nënkupton përgjimin e interesave të nxënësve dhe forcimin e aftësive të

tyre teknike, të gjitha duke ofruar mundësi pasurimi të të nxënit. Ashtu si me çdo zhvillim të ri, shumë

mësues, të etur për të vazhduar me modën më të fundit, thjesht kalojnë nëpër mocionet e integrimit të

teknologjisë. Sidoqoftë, nëse kanë sukses me të, ata kanë nevojë për më shumë se mocionet - ata kanë

nevojë për një kuptim të thellë të mjeteve në dispozicion, si dhe reflektim kuptimplotë se si t'i përdorin ato

për të rritur të mësuarit. Përveç kësaj, lidhja e shtuar që e shoqëron këtë teknologji e bën të domosdoshme

që mësuesit të theksojnë rëndësinë e sigurisë në Internet. (Reinen 2015)

2.8.2 Strukturat mësimore të bashkëpunimit

Udhëzimi me qendër në mësues ka pasur ditën e tij. Mësimdhënësit efektiv po përdorin gjithnjë e

më shumë një qasje të përqendruar tek nxënësit. Mësimi i kooperativës nxit angazhimin në klasa

duke inkurajuar ndërveprimin midis vetë nxënësve. Mësuesi, në vend që të thërrasë një student në

një kohë, u mundëson fëmijëve të diskutojnë materialet e klasës me miqtë apo grupet, duke

maksimizuar kështu nivelin e pjesëmarrjes. Nxënësit punojnë po aq vështirë sa mësuesit. Nuk

është më një shfaqje një njeri, roli i mësuesit bëhet ai i një lehtësuesi në vend. Kjo, nga ana tjetër,

çon në arritje më të larta, duke promovuar si ekipin ashtu edhe ndërtimin e klasës.

Në kundërshtim me imagjinatën popullore, mësimi parashkollor nuk ka të bëjë vetëm me kryerjen

e detyrave objektive në mënyrë rutinore. Ai përfshin shumë subjektivitet nga ana e mësuesve, dhe

17

shumë mendime shkojnë në trajtimin me çdo fëmijë dhe duke ditur se si një fëmijë mund të

evoluojë. Si rezultat i kësaj subjektiviteti, mësimi parashkollor në të gjithë botën ka dalë me

metoda të ndryshme të mësimdhënies ose shkolla të ndryshme të mendimeve. Këto metoda të

ndryshme na sigurojnë një kuptim të stileve të ndryshme të mësimdhënies dhe plotësojmë

boshllëqet në kuptimin tonë të edukimit parashkollor. (Reinen, 2015)

2.8.3 Udhëzime të ndryshme

Mësimdhënësit mund të përshtasin përvojat e të nxënit për të dalluar nevojat individuale të

nxënësve në klasë. Ka tre stile kryesore të të nxënit: vizuale, auditory dhe kinesthetik. Stilet e të

mësuarit njohës të fëmijëve përshkruajnë karakteristikat e këtyre nxënësve, si dhe llojet e

aktiviteteve në të cilat ato lulëzojnë më së miri, me paralajmërimin se vetëm stilet e të nxënit

përshkruhen, të dallohen nga stilet njohëse (holistike, analitike, , etj.). Mësimdhënësit gjithashtu

mund të dallojnë duke i bashkuar detyrat me nivelet e gatishmërisë, duke ofruar ndërhyrje të

përshtatshme ose aktivitete zgjerimi sipas nevojës. Lejimi i fëmijëve për të zgjedhur aktivitetet në

bazë të fushave të interesit është një mënyrë tjetër e madhe për të dalluar. Ofrimi i zgjedhjeve

është një motivues i shkëlqyer për fëmijët. Puna e grupeve të vogla është një nga mënyrat më

efektive për të përmbushur nevojat e nxënësve të ndryshëm në mjedise të klasave të mëdha.

(Reinen, 2015)

2.8.4 Vendosje e qëllimit

Përfshirja e fëmijëve në procesin e vendosjes së qëllimeve është një mënyrë e shkëlqyer për t'i

inkurajuar ata që të marrin pronësinë e të mësuarit të tyre. Në fazat e hershme, vendosja e

qëllimeve duhet të bëhet në një mënyrë shumë të qartë dhe të thjeshtë - p.sh., biseda të shpeshta

dypalëshe me fëmijët rreth përparimit të tyre në fusha specifike. Mësimdhënësit mund të

lehtësojnë më tej vendosjen e qëllimeve nëpërmjet përdorimit të organizatorëve, tabelave të

ankorimit dhe ndihmave të ngjashme. Listat e lira të printimit të sjelljeve ofrojnë modele të

tabelave personale për nxënësit e hershëm. Në përgjithësi, duke i ndihmuar fëmijët të arrijnë

qëllimet e tyre, kërkohet që mësuesit të japin reagime specifike, të shpeshta, si dhe kohë të

mjaftueshme për vetë-reflektim. (Reinen 2015)

18

2.8.5 Mësimdhëniet ndërkuruese

Në kontrast me mësimin tradicional të lëndëve në izolim, mësimi i lëndëve të shumta në të njëjtën

kohë mund t'i ndihmojë studentët të shkojnë shumë më thellë në konceptet dhe aftësitë e të

mësuarit. Natyrisht, kjo qasje kërkon më shumë nga mësuesi. Mund të jetë e lehtë për të përzier

përmbajtjen e matematikës, shkencës ose studimeve shoqërore me lexim ose shkrim. Megjithatë,

është më sfiduese që të kombinohen të gjitha subjektet në të njëjtën kohë. Këtu janë disa nga

qasjet kryesore të të mësuarit të njëkohshëm. Mësimi i bazuar në projekte përfshin fëmijët që

kryejnë një projekt që përfundon me një rezultat konkret të një lloji. Mësimi i bazuar në probleme

i kërkon mësuesit t'i udhëzojë fëmijët në zhvillimin e zgjidhjeve për problemet e botës reale. Në

mësimin e bazuar në hetim, fëmijët krijojnë pyetjet e tyre sipas kurioziteteve ose interesave të

tyre, të cilat pastaj hetojnë. Këto metoda funksionojnë aq mirë, sepse mësuesit nuk u tregojnë

studentëve thjesht se çfarë duhet të dinë, por në vend të kësaj ata i angazhojnë fëmijët të

eksplorojnë dhe zbulojnë informacionin në një mënyrë më kuptimplote në të cilën të gjithë

subjektet hyjnë në lojë së bashku. (Reinen, 2015)

2.8.6 Vlerësimi i mësimit

Vlerësimi për mësim, ose vlerësim formativ, është një proces i mbledhjes së të dhënave të

përdorur nga mësimdhënësit për t'i ndihmuar ata të përshtatin udhëzimet për t'iu përshtatur

nevojave të nxënësve. Vlerësimet përmbledhëse jo gjithmonë japin një pasqyrë të qartë të asaj që

një student e di. Gjithashtu, deri në kohën kur të dhënat grumbullohen, tashmë është tepër vonëç

Mësuesi tashmë po lëviz në objektivin e ardhshëm, duke lënë prapa shumë studentë të cilët ende

nuk e kanë kuptuar plotësisht përmbajtjen e mëparshme. Për të parandaluar këtë problem,

mësuesit mund të monitorojnë mënyrën si mësojnë fëmijët ndërsa mësojnë, duke përdorur metoda

të tjera vëzhgimi, strategji të diskutimit, diskutime në klasë, bileta dalje, shkrime mësimore,

vlerësime kolegjesh, vetëvlerësime dhe punë me slate. Mësimdhënësit mund të vlerësojnë

përparimin e individëve, grupeve, ose të gjithë klasës, dhe ata mund ta përshtatin procesin duke

mbështetur ose sfiduar studentët sipas nevojës. (Reinen, 2015)

19

2.9 Rëndësia e lodrave në zhvillimin e fëmijëve

Lodrat janë argëtuese dhe çdo fëmijë, pa marrë parasysh moshën. Lodrat kanë potencial për të

dhënë mësim në shumë mënyra, si dhe luajnë një rol pozitiv në zhvillimin edukativ, social,

emocional dhe fizik të fëmijës. "Loja është mekanizmi me anë të të cilit fëmijët mësojnë se si ata

përjetojnë botën e tyre, praktikojnë aftësi të reja dhe fusin ide të reja dhe prandaj janë puna

thelbësore e fëmijëve" (Coreas, 2017(Guyton, 2011). Kapaciteti fizik, emocional dhe mendor janë

të gjitha një lidhje e drejtpërdrejtë e mjedisit në të cilin rritet një fëmijë, veçanërisht llojet e

lodrave të përdorura gjatë fazave të zhvillimit të fëmijës. Gjenetika do të luajë një rol në procesin

e zhvillimit të fëmijës dhe ka edhe faktorë të tjerë që do të ndikohen nga sjelljet e mësuara gjatë

lojës me lodra të tilla si; struktura familjare, mjedisi / mjedisi i natyrës dhe konceptet e arsimit

bazë.(Coreas,2017)

Kështu, për të përfunduar, ekzistojnë metoda të tjera të mësimdhënies që janë adoptuar nga

institucione të ndryshme anembanë botës. Edhe pse e ndryshme në qasje, nuk është gjithmonë

rasti që këto metoda mund të ndahen në mënyrë të qartë të dallueshme të mësimdhënies. Shumë

herë qasjet e ndryshme mund të korrespondojnë në një nivel të caktuar, gjithashtu varësisht nga

nevoja e fëmijëve të ndryshëm. Megjithatë, ajo që këto metoda të ndryshme reflektojnë është

përpjekja e një pjese të institucionit për t'u marrë me nevojat e një fëmije. Këto metoda

pasqyrojnë gjithashtu nevojën për t'u angazhuar në mënyrë aktive me një institucion parashkollor

për hir të fëmijës. (Verma, 2017)

Ndarja e lodrave sipas grupmoshave

Lindja deri në 1 vjeç

Foshnja mëson për rrethinën e tij duke përdorur të gjitha pesë shqisat (pamje, dëgjim, shije, erë

dhe prekë). Një fëmijë në këtë moshë është gjithashtu shkak për të mësuar. Lodrat e kësaj

grupmoshe mund të përfshijnë:

Lodrat e përshtashme për fëmijët nga lindja deri ne 1 vjeç

• Rattles;

• Stacking toy;

20

• Lodra të thjeshta pop-up;

• Picture books;

• lodra muzikore, squeeze toys;

• Sëings infant;

• Teething toy;

Një foshnjë lëviz shumë në mjedis (ecje, ngjitje, shtyrje, hipur). Një interes i fortë

në manipulimin dhe zgjidhjen e problemeve me objekte fillon gjatë kësaj periudhe dhe mund të

inkurajohet me:

Lodrat e fëmijëvëve nga 1 deri në 3 vjeç

•Push-pull and ride-on toys;

• Small tricycles and ëagons;

• Simple puzzles, shape sorters, peg boards;

• Movement games;

21

• Picture books;

• Crayons, markers and clay

Parashkollorët duan të jenë rreth fëmijëve të tjerë dhe të gëzojnë ndarjen e shumë llojeve të

aktiviteteve, duke përfshirë:

Lodrat e përshtatshme për fëmijët nga 3 deri ne 5 vjeç

• Dress-up with accessories;

• Puppets;

• Large bead-threading and lace sets;

• Storybooks;

• Puzzles (no more than 24 pieces)

22

Mos iu bëni presion Fëmijëve

Një nga gjërat më të rëndësishme që duhet të mbani mend kur u

mësoni fëmijëve nuk është të ushtroni presion mbi ta. Mos harroni se

fëmijët mësojnë më pak se disa nga aspektet e gjuhëve të huaja sesa të

rriturit. Pra, pa marrë parasysh se çfarë bëni në klasë, ata tashmë do të

jenë në rrugën e rrjedhshmërisë në gjuhën angleze.

Procesi i tyre i blerjes natyrore do të ndjekë tre hapa të thjeshtë. Ata

do të njohin fjalët dhe gramatikën kur t'i përdorni ato. Ata do të jenë

në gjendje të përgjigjen kur u bëni pyetje rreth fjalëve dhe gramatikës

që përdorni. Dhe pastaj ata do të jenë në gjendje të përdorin vetë ato struktura gjuhësore.

Ju mund të shmangni duke ushtruar presion mbi studentët duke:

Mos e korrigjuar për çdo gjë-- Përqendrohuni në atë që keni mësuar kohët e fundit dhe korrigjoni

gabimet me ato fjalë dhe struktura. Por nëse nuk e keni mbuluar ende një pikë gramatike, le të

shkojë. Studentët tuaj nuk mund të jenë anglisht folës të përsosur menjëherë.

Modelimi i përdorimit të saktë të gjuhës - Kur dëgjon një student të thotë diçka të gabuar ose

përdor një fjalë gabimisht, thjesht përdorni atë menjëherë pas kësaj. Sistemi i reagimit të të

mësuarit të gjuhës natyrale në trurin e njeriut do të vërejë ndryshimin dhe nxënësit tuaj me gjasë

do të përdorin gjuhën siç duhet vetëm nga dëgjimi i duhur.

Nuk i jep gjithçka një grade - Ndonjëherë është e mjaftueshme për të shkuar vetëm mbi përgjigjet

e sakta me studentët tuaj ose i kanë diskutuar përgjigjet e tyre së bashku. Ju nuk keni për të

mbledhur çdo letër dhe shënuar atë me stilolaps fuqishëm të kuqe.Për shkak se gjuha është

abstrakte dhe fëmijët janë konkretë, ata mund të mos jenë në gjendje të artikulojnë gramatikën

dhe aspekte të tjera teknike të gjuhës, dhe kjo është në rregull. Vetëm të mbani gjërat sa më

argëtuese, pa presion aktiv, dhe studentët tuaj do të jenë të rrjedhshëmç

23

Mësoni përmes këngës

Disa nga aktivitetet për të mësuar gjuhën angleze mund të jenë edhe përmes këngës. Për

shembull, kur flasim për pjesët e trupit, mësuesit mund të përdorin këngën Kreu, supet, gjunjët

dhe këmbët. Ndërsa fëmijët këndojnë, ata po tregojnë gjithashtu në pjesët e trupit të tyre. Tekstet

e këngës janë si më poshtë:

Head, shoulders, knees and toes, knees and toes.

Head and shoulders, knees and toes, knees and toes.

And eyes and ears and mouth and nose.

Head, shoulders, knees and toes, knees and toes.

Tjetër këngë për të mësuar pjesët e trupit mund të jetë edhe kënga e fëmijëve If you’re happy:

If you are happy and you know it, clap your hands.

If you are happy and you know it, clap your hands.

If you are happy and you know it and you really want to show it.

If your are happy and you know it, clap your hands.

If you are happy and you know it, stamp your feet.

If you are happy and you know it, stamp you feet.

If you are happy and you know it and you really want to show it.

If you are happy and you know it, clap your hands….

24

KAPITULLI –III- Metodologjia e hulumtimit

Për lëndë studimi e kam përzgjedhur “Metodat e mësmidhënies tek fëmijët parashkollor 5-6

vjeç”. Materialet e marra për këtë studim janë të mjaftueshme dhe të vlefshme për një

mësimdhënie të suksesshme. Ky studim si metode te hulumtimit e ka perdor metoden e

vezhgimit.

3.1 Qëllimi i studimit

Të kuptuarit e rëndësisë te përdorimit të metodave të duhuara per një mesimdhenie te

sukseshme

Të njihemi me karakteristikat e fëmijeevë dhe aftësitë e styre për nxënjen e nje gjuhë të

dytë.

Njohja me metoda atraktike për mesimin e fëmijëve parashkollor.

3.2 Popullacioni

Popullatë studimi kanë qenë 3 edukatrore të cilat punojnë nëpër shkolla fillore në qytetin e

gjakoves.

Si mostër hulumtimi janë marrë 3 edukatore të cilat punojnë në shkollat siq vijonjnë

Shkolla fillore dhe e mesme e ulët “Zekeria Rexha” në Gjakovë

Shkolla fillore dhe e mesme e ulët “Selmon Riza” në Dardani-Piskotë

Shkolla fillore dhe e mesme e ulët “Emin Duraku” në Gjakovë

25

Kapitulli IV – Rezultatet e hulumtimit

Pas hulumtimit rezulatatet janë si vijojnë:

Me daten 15/10/2018 tek shkolla fillore dhe e mesme e ulët “Zekeria Rexha” në Gjakovë e kam

vëzhguar mësuesen e gjuhes Angleze. Në klasën e saj ishin gjithsej 14 fëmijë rreth moshes 5-6

vjeçare. Në klasën e saj nuk kishte fëmijë me aftësi të kufizuar.

Aranzhimi i dhomës ka një efekt të fuqishëm në sjelljen e fëmijëve. Një pjesë e klases ishte e

mbuluar me tepih të rrumbullakët për kohën e rrethit. Dhoma ishti e ndarë nëpër fusha. Në një

pjesë të murit ishin të vendosura raftet me libra në gjuhën shiqpe dhe gjuhën angleze. Ndriqimi i

klases ishte i duhur për fëmijë. Lodrat e fëmijëve nuk mungonin. Gjithashtu ishte e dekoruar me

punime të fëmijëve. Dhoma e klasës ishti e bukur dhe me të vërtetë mjaft funksionale për

mësuesin dhe fëmijët.

Duke e marrë parasysh shëndetin e mësueses mund të them së fëmijët ishin mjaftueshëm të njohur

më atë gjuhë. Aktiviteti i fëmijëve quhej “Draw your bestfriend”, fëmija kishte për detyrë duke e

shikuar vizatimin e bërë nga mësuesja ta vizatonin shokun apo shoqen e tij të ngusht. Të gjithë

fëmijët ishin të angazhuar në të njëjtin aktivitet. Në 5 minutat e fundit mëuesja u’a kontrolloj

detyrat fëmijëve dhe secili fëmijët i futi fletoret nëpër qantat e tyre. Pas përfundimit të aktivitetit

fëmijët e kënduan një këngë në gjuhen angleze me ndihmën e mësueses dhe kështu edhe mbaroj

ora 30 minutëshe.

26

Me datën 3/12/2018 në shkollën fillore dhe të mesme të ulët “Selmon Riza” në Dardani-Piskot e

përfundova punën si vëzhguese tek mësuesja e gjuhës Angleze të quajtur Drita. Në klasën e saj

ishin gjithsej 17 fëmijë, njëri ndër ta ishte me aftësi të kufizuar, përkatësisht ishte fëmijë autist.

Dhoma në të cilën fëmijët mësonin dhe argëtoheshin ishte e mjaftueshme për argëtim. Dhoma

ishte e dekoruar me punime arti shumëngjyrëshe të punuara nga duart e tyre të vogla, mjedisi i

brendshëm ishte i rrethuar me karrika dhe tavolina të vogla dhe nëpër qdo skaj të dhomes kishte

nga një aktivitet që i priste ata, asnjë fëmijë nuk kishte se qfarë të mos të bënte.

Atraktiviteti i mësusese në këtë klasë ishtë më shumë tërheqës. Aktiviteti u quajt “ Learn numbers

from 1 to 5” por duke pasur parasysh se fëmijët në ditët e sotme i njohin numrat deri tek 10-ta

atëher fëmijët nga ana e mësuses mësuan numrat nga 1 tek 10-ta.

Në një tepih të shturar në dysheme ishin të shkruar numrat dhe fëmija duke ecur në numrin

përkatës kishin për ta shqiptuar po atë numër në gjuhën Angleze. Shumica e fëmijëve e bënë

detyrën me sukses por secili fëmijë e kishte të vështirë që të fillonin nga zeroja por edhe kjo

vështirësi filloj të kalohet dhe fëmijët mund të them se i mësuan numrat me sukses.

Pastaj në kompjuterin e saj, mësuesja kishte marrë një këngë që ka të bëjë më numrat ky ishte më

shumë i preferuar për fëmijët sepse edhe këndonin dhe njëkohësisht i mësonin numrat. Por në

këngë ishte edhe numërimi prapa d.mth. nga 10 tek 0 e këtu kishte ngecje tek fëmijët por duke

pasur parasysh se koha e shkurtër për të bërë përsëritje i mbetet që numërimin mbrapa të bëjnë në

orën e radhes.

27

Me datën 4/12/2018 në shkollën fillore dhe të mesme të ulët “Emin Duraku” në Gjakovë isha

vëzhguese tek mësuesja e gjuhës angleze e quajtur Miranda. Në klasen e saj ishin 16 fëmijë, në

klasën e saj nuk kishte fëmijë me aftësi të kufizuar.

Dhoma parashkollore ishte e organizuar rreth fushave të interesit ose qendrave të të mësuarit.

Këto fusha të caktuara organizohen që fëmijët të luajnë dhe të eksplorojnë materialet me

udhëzimin e mësueses qoftë individualisht ose në grupë të vogla. Muri ishte i mbushut me punimë

të fëmijëve.

Në një skaj të dhomës ishte rafti i librave. Librat ishin të ilustruar me figura dhe shkëlqime

tërheqëse për fëmijë dhe ishin në rafta të ulët. Mëuesja e ceki se shumë shpesh i mer këta libra

dhe ua lexon fëmijëve dhe ata me shumë përqendrim e dëgjojnë mësuesen.

Në fillim të orës edukatorja bëri një përsëritje të ngjyrave në gjuhën Angleze. Fëmijët zakonisht

mësojnë rreth ngjyrës gjatë viteve të tyre parashkollore. Aftësia për të identifikuar ngjyrat

konsiderohet shënues dhe moment historik në procesin kognitiv të fëmijës. Njohja e ngjyrave dhe

identifikimi i emrave të ngjyrave është një pjesë e rëndësishme e zhvillimit të fëmijës.

Identifikimi i hershëm i ngjyrave ndihmon në krijimin e lidhjes konjitive midis gjurmëve vizuale

dhe fjalëve.

Më pas fëmijët e kishin aktivitetin e quajtur “member of your family”

Anëtarët e familjes janë njerëzit e parë që fëmija ndërvepron më ta dhe kështu roli i familjes në

socialzimin e fëmijës ndikon tek ai. Duke patur parasysh që ndikimi i familjes në zhvillimin e

fëmijës është nje themel që mund të ndihmojë në formësimin e së ardhmes, edukatorja përzgjodhi

që si aktivitet të zhvillojë “Members of your family”

Mësuesja ua mësoj si i thonë nënës, babait, motrës dhe vëllaut. Duke iu bërë përsërtije të shumta

fëmijët arritën që të nxëjnë sado pak të shqiptojne se si i thonë anëtarëve të familjes në gjuhën

Angleze. Dhe si përfundim fëmijët kishin për të ngjyrosur një vizatim në të cilin ishin të vizatur

dordoleci me nje vajzë dhe një djalë.

28

Përfundime

Përgjate kësaj pune hulumtuese erdhem ne përfundim se përparimi i teknologjisë shkon krahas me

mësimnxënien e gjuhes Angleze.

Nëse përdoren siç duhet nga ana e mësusesit, pajisjet celulare dhe aplikacionet që mbështesin, do të

ndihmojnë në përgatitjen e nxënësve për karrierën e tyre të ardhshme. Interneti u jep nxënësve qasje të

menjëhershme për t’u informuar përtej asaj që është në tekstet e tyre shkollore.

Nxënësit kanë qasje në një sasi të pabesueshme të mundësive të reja, duke i aftësuar ata që të jenë më

krijues dhe të jenë më të lidhur me njëri tjetrin. Teknologjia e re ka ndryshuar mënyrën si ne mësojmë,

sepse duke përdorë mjete si faqet e internetit, aplikacionet, lojërat e të mësuarit, dhe librat elektronikë,

ndihmojnë nxënësit të mësojnë sipas ritmit të tyre.

Mësimdhënësit efektiv gjithnjë e më tepër po përdorin qasje të përqendruar tek nxënësi. Mësuesi në vend

që të thërrasë një student në një kohë, u mundëson fëmijëve të diskutojnë materialet e klasës me gjithë

grupin, duke maksimizuar nivelin e pjesëmarrjes. Në ditët e sotme roli i mësuesit është ai i një lehtësuesi

në vend.

Gjithashtu lejimi i fëmijëve për të zgjedhur aktivitet në bazë të fushave të interest është mënyr tjetër për tu

dalluar arsimimi. Ofrimi i zgjedhjeve është një motivues i shkëlqyer për fëmijët.

Mësimi i bazuar në projekte përfshinë fëmijët që e kryejnë një projekt që përfundon me një rezultat

konkret të një lloji. Këto metoda funksionojnë aq mirë, se mësusit nuk u tregojnë fëmijëve se qfare duhet

të dijne por në vend të kësaj ata i angazhojnë fëmijët të eksplorojnë dhe zbulojnë informacionin në një

mënyr më kuptimplote në të cilën gjithë subjektet hyjnë në lojë së bashku.

Sa i përket vlerësimit të nxënësve, vlerësimet përmbledhëse jo gjitmonë japin një pasqyr të qartë të asaj që

një fëmijë e di, por në vend të kësaj mësuesi e monitoron mënyrën si mësojnë fëmijët ndërsa mësojnë,

duke përdorur metoda të tjera vëzhigimi, strategji edukimi, diskutime në klasë, shkrime mësimore etj.

Mësimdhënësit mund të vlerësojnë përparimin e individëve, grupeve ose të gjithë klases dhe ata mund të

përshtatin procesin duke mbështetur ose sfiduar studentët sipas nevojës.

29

Referencat

Coreas, B. 2017. Importance of toys in child development: Toy’s and development. Tuesday, 21

November 2017. Retrivied from: https://www.ukessays.com/essays/childcare/importance-toys-

child-development-5342.php

Dunn, O. How young children learng English as another language: Stages in picking up English.

Retrieved From: https://learnenglishkids.britishcouncil.org/en/helping-your-child/how-young-

children-learn-english-another-language

Howe, J.(2018). Characteristics of preschool children, update September 6, 2018.

Retrieved from: https://network.crcna.org/sunday-school/characteristics-preschool-children

Humlíčková, P.(2015). English language course for preschool children: Preschool child.

MASARYK UNIVERSITY, Brno 2015, p. 2.

Retrieved from: https://is.muni.cz/th/gxmku/Diploma_thesis_Humlickova.pdf

Kimsesiz, F. Emrah Dolgunsöz,E. & Konca,M.Y.(2017). The Effect of Project Based Learning in

Teaching EFL Vocabulary to Young Learners of English: The Case of Pre-school Children.

International Journal of Languages’ Education and Teaching Volume 5, Issue 4, December 2017,

p. 426-439.

Retrieved from: http://www.ijlet.com/Makaleler/1414052486_426-

439%20Fatma%20K%C4%B0MSES%C4%B0Z,%20Emrah%20DOLGUNS%C3%96Z%20&%2

0M.%20Yavuz%20KONCA.pdf

Pearson, A. Disavantages of studying a new language in kindergarten.

Retrieved from: https://www.theclassroom.com/disadvantages-studying-new-language-

kindergarten-9805.html

Reinen, K. B. 2015. Early childhood children; Six strategies for 21st Century Early Childhood

Teachers. 2015.

Retrieved from: https://www.earlychildhoodteacher.org/blog/six-strategies-for-21st-century-

early-childhood-teachers/

Solomon, M. R. The benefits of second language acquisition in early childhood.

Retieved from: https://www.thelearningexperience.com/bubbles-blog/the-benefits-of-second-

language-acquisition-in-early-childhood

The Room 241 Team. 2017. Preschool and pre-K teacher: Job, education and salary information.

Update October 4, 2017.

30

Retrieved from: https://education.cu-portland.edu/blog/teaching-careers/pre-k-teacher/

UC Davis Cancer Center, 2006. Great information childhood, adolescent and young cancer

program: Children learn through play. December, 2006. Pp3-4

Retrieved from: https://presidentscircle.childcare.utah.edu/_documents/children-learn-thru-

play.pdf

Verma, N. 2017. Different preschool teaching methods&techniques used worldwide. July 11,

2017. Retrieved from: https://www.bachpanglobal.com/blog/different-preschool-teaching-

methods-techniques-used-worldwide/